Pytania czytelników
◼ Dlaczego w „Przekładzie Nowego Świata”, jak również w kilku innych przekładach, pominięto w Ewangelii według Jana 3:13 słowa „który jest w niebie”?
W starszych tłumaczeniach Biblii werset z Jana 3:13 zazwyczaj brzmi mniej więcej tak: „A nikt nie wstąpił do nieba, tylko ten, który zstąpił z nieba, Syn człowieczy, który jest w niebie” („Biblia gdańska”). Warto się jednak zastanowić, czy Jezus rzeczywiście wypowiedział końcowe słowa.
Jak wynika z kontekstu, Jezus wyjaśniał, że dostojnikowi żydowskiemu Nikodemowi trudno jest pojąć sprawy niebiańskie. Sam Jezus rozumiał to, ponieważ przyszedł z nieba. Czy twoim zdaniem byłoby to logiczne, gdyby przy tym zaznaczył, że „jest w niebie”?
Ludzie, którzy wierzą, że Jezus wchodzi w skład potrójnego bóstwa, gotowi są twierdzić, że taka wypowiedź tu pasuje i potwierdza jedynie jego podwójną naturę, ziemską i niebiańską. Znaczyłoby to, że przebywając na ziemi jako człowiek, był jednocześnie częścią składową niebiańskiego Bóstwa. Zwolennicy takiego poglądu mogą się powoływać na niektóre starożytne manuskrypty greckie lub dawne tłumaczenia zawierające te słowa i uważać to za wystarczającą podstawę, aby je włączyć również do nowszych przekładów.
Spora liczba starożytnych rękopisów greckich nie zawiera jednak tego zwrotu. Należy do nich ceniony Manuskrypt Synaicki oraz Manuskrypt Watykański nr 1209 (oba pochodzą z czwartego wieku). Dlatego też uczeni, tacy jak B. F. Wescott i F. J. A. Hort, odrzucili te wątpliwe słowa przy opracowywaniu swego wzorcowego tekstu greckiego, na którym z kolei oparto „Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata”. Zostały też pominięte w „Greckim Nowym Testamencie” (wydanie III z roku 1975), opublikowanym przez Zjednoczone Towarzystwo Biblijne (United Bible Society). Dr Bruce M. Metzger napisał w związku z tym: „Większość członków Komitetu, uznawszy wartość pozabiblijnych dowodów przemawiających za przyjęciem skróconej wersji [z pominięciem omawianych słów], potraktowała tę frazę [„który jest w niebie”] jako interpretacyjną glosę odzwierciedlającą późniejszy rozwój chrystologii”. Znaczy to, że słowa te najwidoczniej dodał jakiś późniejszy kopista, być może już po wchłonięciu doktryny o potrójnym bogu z religii niechrześcijańskich.
Nie bez racji więc liczne współczesne przekłady biblijne pomijają te słowa lub przenoszą je do uwag marginesowych. Przykładem na to są między innymi: „Biblia Tysiąclecia” [wydanie II i III], „Biblia poznańska”, „Nowy Przekład” wydany nakładem Brytyjskiego i Zagranicznego Towarzystwa Biblijnego w Warszawie oraz prace takich tłumaczy, jak F. Gryglewicz, W. Prokulski, R. Brandstaetter, K. Romaniuk, E. Dąbrowski w przekładzie z greckiego, a z obcojęzycznych Moffatt, J. Goodspeed, R. A. Knox i J. B. Phillips.
◼ Na czym polega różnica między nieśmiertelnością a życiem wiecznym?
Zarówno pomazańcy, którzy dostąpią duchowego bytowania w niebiosach, jak też ludzie uznani przez Boga za sprawiedliwych i obdarzeni życiem na rajskiej ziemi, będą się cieszyć bezkresnym istnieniem. Tak więc jeśli brać pod uwagę rezultat, to niebiańska nieśmiertelność oraz ziemskie życie wieczne sprowadzają się prawie do tego samego — do życia bez końca. Na temat nieśmiertelności można jednak powiedzieć jeszcze coś więcej.
W języku greckim oddano to pojęcie słowem athanasia, które powstało z połączenia przedrostka a, wyrażającego zaprzeczenie, z rzeczownikiem thanatos: „śmierć”. W sumie wyraz ten oznacza więc zasadniczo ‛nieumieranie’ lub ‛niepodleganie śmierci’. Oczywiście Jehowa, będąc absolutnym Źródłem wszelkiego życia, jest nieśmiertelny (Ps. 36:10, „Nowy Przekład”; 90:1, 2). Znajduje to potwierdzenie w fakcie, że Jego wywyższony Syn, który stał się „odblaskiem Jego chwały i dokładnym odwzorowaniem samej Jego istoty”, został opisany jako „Król [ludzi] królujących i Pan panujących, jedyny mający nieśmiertelność” (Hebr. 1:3; 1 Tym. 6:15, 16). Żadne stworzenie nie jest w stanie odebrać życia nieśmiertelnemu Jezusowi i to odróżnia go od ludzi oraz duchów podlegających śmierci. Czytamy też: „Zmartwychwzbudzony Chrystus już nie umiera, śmierć nad nim już nie panuje” (Rzym. 6:9, NP).
Chociaż nieśmiertelność w pewnym sensie jest życiem wiecznym, to jednak obejmuje swym zakresem znaczeniowym więcej niż tylko nie kończące się bytowanie. Zdaje się też wskazywać na inną jego jakość i jest związana z niezniszczalnością. O namaszczonych duchem chrześcijanach, którzy otrzymują nagrodę niebiańską, Biblia mówi: „To przecież, co podlega skażeniu [w ciele ludzkim], musi przywdziać nieskazitelność, i co śmiertelne, musi przywdziać nieśmiertelność. A gdy to, co podlega skażeniu, przywdzieje nieskazitelność, i co śmiertelne, przywdzieje nieśmiertelność, wtedy spełni się spisana wypowiedź: ‛Śmierć jest pochłonięta na zawsze’” (1 Kor. 15:53, 54).
Mimo wszystko w Piśmie Świętym podano niewiele szczegółów dotyczących jakości życia zwanego nieśmiertelnością. Wiemy jedynie, że śmiertelne stworzenia ludzkie — nawet doskonałe i mające perspektywę niekończącego się bytu na ziemi — muszą jeść i pić, by podtrzymać swoją egzystencję, w przeciwnym razie bowiem umrą, a ich ciała ulegną zepsuciu (Rodz. 2:9, 15, 16). Obdarzeni nieśmiertelnością zapewne nie potrzebują w ten sposób zabiegać o utrzymanie się przy życiu. Można więc powiedzieć, że ci wszyscy, którzy stają się nieśmiertelni, nie podlegają śmierci, czyli że ‛śmierć już nad nimi nie panuje’. Harmonizowałoby to z faktem, iż otrzymują nieskazitelność, co oznacza, że ich duchowe ciała lub organizmy są same przez się wolne od rozkładu, skazy czy zniszczenia (Porównaj z tym List 2 do Koryntian 5:1 i Księgę Objawienia 20:6). Pod tymi względami można więc dostrzec różnicę między nieśmiertelnością a wiecznotrwałym życiem ludzkim.
Pomazańcy uzyskują nagrodę nieśmiertelności od Jehowy Boga, który jest doskonałym Sędzią. Skoro w swej niedoścignionej mądrości i wnikliwości stwierdzi On, iż dane jednostki zostały w pełni wypróbowane i bezsprzecznie zasługują na życie w niebie, to i my możemy zaufać, że na zawsze pozostaną wierne. Wszyscy, których Jehowa uzna za godnych bezkresnego życia — czy to jako nieśmiertelne duchy, czy jako doskonali ludzie — będą mogli bez końca oddawać Mu cześć. Tak więc zarówno wieczne życie ludzkie, jak i nieśmiertelny byt w niebie, sprowadza się w rezultacie do nie kończącego się istnienia (Jana 17:3).