Jak mogą na ciebie oddziaływać seriale telewizyjne

„KIEDY zaczęłam oglądać cykliczne programy czyli seriale wyświetlane w telewizji, wkrótce ujęli mnie ich bohaterowie”, przyznała jedna z chrześcijanek. „W pewnym sensie weszłam w skład ich rodziny. Z czasem przylgnęłam sercem do tych postaci, jakby były członkami zboru chrześcijańskiego”.

Takie wciąganie widza jest charakterystyczne dla większości filmów odcinkowych, zwykle zwanych serialami telewizyjnymi. Nie bez powodu w czasopiśmie Time tego rodzaju programy nazwano „najsilniej oddziałującą rozrywką z małego ekranu” i dodano, że „żadna sztuka teatralna ani żaden film nie wymagają tak długoterminowego zaangażowania; żadne inne widowisko telewizyjne nie przyciąga regularnie tylu widzów”. Na przykład w Stanach Zjednoczonych cztery seriale wyświetla się w telewizji już ponad 25 lat!

Tematykę tego rodzaju melodramatów opracowuje się tak, żeby dotrzeć do twojego serca. „Wyszukuję rzeczy, które znajdują oddźwięk w życiu ludzi”, wyjaśnia scenarzysta filmów odcinkowych, William Bell. „Byłbym rozczarowany, gdyby moje spektakle nie wywołały łez u widzów trzy razy w tygodniu”. Miliony kobiet, a także mężczyzn — bez względu na wiek, rasę i pochodzenie społeczne — starają się nie pominąć żadnej emisji. Należą do nich zwykli robotnicy, jak również zamożni przedstawiciele wolnych zawodów, w tym nawet sędzia federalnego sądu najwyższego Stanów Zjednoczonych oraz były gubernator. Podobnie w Brazylii wieczorami, w godzinach szczytowego odbioru, dominująca rola przypada tak zwanym telenovelas (powieściom telewizyjnym). W Stanach Zjednoczonych seriale ogląda od 30 do 70 milionów ludzi.

Jakie czynniki związane z tego typu programami powinieneś, czytelniku, uwzględnić, zwłaszcza jeśli jesteś całym sercem oddany Bogu Jehowie? Czy takie odcinkowe filmy są tylko nieszkodliwą rozrywką, sposobnością do odprężenia się i oderwania umysłu od codziennych trosk? Pamiętaj, że Biblia ostrzega: „Bardziej niż nad wszelką inną rzeczą czuwaj nad sercem swoim, w nim bowiem jest źródło życia” (Prz. 4:23, Biblia poznańska). Ponieważ serce jest zwodnicze i łatwo ulega różnym wpływom, chrześcijanin musi ustawicznie zważać na to, czym je karmi (Jer. 17:9; Prz. 28:26). Ale wskutek czego seriale telewizyjne mają taką siłę przyciągania?

„Wytwarza się więź z bohaterem filmu, gdyż widzi się go prawie codziennie”, przyznał pewien 32-letni telewidz. „Im lepiej go poznawałem, tym więcej chciałem o nim wiedzieć. Narzucało się to siłą rzeczy”. Seriale bazują na tym naturalnym pragnieniu. Kiedy przedstawiane postacie raz „znajdą miejsce w sercach słuchaczy”, napisała jedna z pierwszych twórczyń seriali, Elaine Carrington, widzowie będą już „musieli nastawiać odbiorniki (...) powodowani żywionym do nich uczuciem”.

Bohaterowie stają się dla ciebie postaciami rzeczywistymi i zaczynasz przeżywać ich losy. Niektórzy widzowie nawet „przemawiają do ekranu”, chcąc udzielić rady swoim ulubieńcom! Pewien lekarz powiedział, że przedstawiane osoby stają się faktycznie „kręgiem przyjaciół”. Czy ten nęcący wpływ nie stanowi ukrytego niebezpieczeństwa? Czy tego rodzaju widowiska potrafią stopniowo nadwątlić serce chrześcijanina? Na co wskazują wyniki badań i osobiste doświadczenia?

Czy deprawują twoje serce?

OSOBY, które obieramy za „przyjaciół”, mogą wywierać wpływ na nasze serce. W rozdziale siódmym Księgi Przysłów opisano młodzieńca, który się zadał z niemoralną mężatką. W miarę tego, jak słuchał jej „gładkiej mowy”, dochodziły u niego do głosu emocje. Dopuścił się z nią cudzołóstwa. Ale co do tego doprowadziło? W wersecie 25 ostrzeżono innych: „Niech twoje serce nie zbacza na jej drogi” (Nowy Przekład). Utrzymywane kontakty właśnie zwiodły jego serce.

Jakie typy ludzi występują w filmach telewizyjnych? Pastor, który zdradza swoją żonę, gwałciciel, prostytutka, panna z dzieckiem, która zabija swego kochanka, bo ten przespał się z jej matką, i tak dalej, i tak dalej. Cudzołóstwo jest w nich na porządku dziennym, podobnie zresztą jak przerywanie ciąży i nieślubne macierzyństwo.

Czy chcesz, żeby taki „krąg przyjaciół” miał wpływ na twoje serce? Gdyby to byli twoi sąsiedzi, czy zapraszałbyś ich do swego domu i skwapliwie słuchał, jak opowiadają o swoich wyczynach?

„Po cóż wyliczasz moje ustawy”? — zapytuje Jehowa tego, kto się przyznaje do Jego ludu. „Kiedy zobaczysz złodzieja, bratasz się z nim i z cudzołożnikami obcujesz” (Ps. 50:16, 18, Miłosz). Nie rób sobie złudzeń. „Złe towarzystwo psuje pożyteczne zwyczaje” (1 Kor. 15:33; Prz. 13:20).a

„Przecież nie wszyscy na ekranie są z gruntu źli” — zaznaczyła pewna chrześcijanka, gospodyni domu. „Śmiało mogłam się utożsamić z jedną kobietą, która była dobrym człowiekiem. Odpowiadała moim upodobaniom. Obrałam sobie za wzór jej charakter”. Traktowanie aktorów występujących w serialach jako postaci godnych naśladowania jest zjawiskiem częstym. Ale czy tak powinien postępować chrześcijanin?

Apostoł Paweł, zamiast zachęcać chrześcijan do wzorowania się na postępowaniu ludzi ‛mających zaćmione pojęcie’ i moralnie zdeprawowanych, napisał do współwyznawców: „Ale wy nie takim poznaliście Chrystusa, założywszy oczywiście, iż daliście mu posłuch i za jego pośrednictwem otrzymaliście pouczenie (jako że prawda jest w Jezusie)” (Efez. 4:17-21). Oddany Bogu chrześcijanin musi się ze skupieniem uczyć od Jezusa lub tych, którzy ściśle postępują według tego samego wzoru jako uznani słudzy Boży. Kto naśladuje inne przykłady, zazwyczaj wpada w pułapkę (1 Kor. 11:1; Hebr. 11:1 do 12:2; 1 Piotra 2:21).

SKRYTE UWODZENIE SERCA

Wierny mąż imieniem Hiob przyznał, że jego serce mogłoby łatwo dać się zwieść tym, co oglądał. Oto jego słowa: „Czy patrzyłem na słońce w jego blasku i na księżyc, jak chodził w pełni, aż dało się potajemnie uwieść moje serce (...)? To też byłby występek osądzenia godny”.b Widok rozgwieżdżonego nieba z jaśniejącym na nim księżycem jest doprawdy urzekający. Jednakże w otoczeniu Hioba oddawano cześć księżycowi jako symbolowi płodności. Często towarzyszyły temu kultowi rozpustne orgie seksualne. Gdyby Hiob stale o tym myślał, mógłby w końcu ‛przyłożyć w hołdzie rękę do ust’. Jego serce mogłoby się coraz bardziej otwierać i zobojętnieć do tego stopnia, że bałwochwalstwo nie wydawałoby mu się już złe. Ale zapanował nad sobą (Hioba 31:26-28, Miłosz).

Właśnie tak podstępne są seriale telewizyjne. Poszukiwanie miłości usprawiedliwia w nich wszystko. Na przykład niezamężna dziewczyna będąca w ciąży mówi do koleżanki: „Ależ ja kocham Wiktora. Na niczym innym mi nie zależy. Będę kłamać, oszukiwać, kraść, byle tylko być z nim. Zasługuje na to. Wiktor wart jest każdej ceny. Jego dziecko jest dla mnie wszystkim!” Miły podkład muzyczny utrudnia rozpoznanie w jej postępowaniu czegoś z gruntu złego. Ty także już lubisz Wiktora. Czujesz sympatię do dziewczyny, „rozumiesz” ją. „Wprost nie do wiary, jak łatwo można dać sobie coś wmówić”, zaznaczyła jedna z widzów, która się później opamiętała. „Wiemy przecież, że niemoralność jest czymś złym (...). Ale zauważyłam, że psychicznie biorę w niej udział”.

Niektórzy wprawdzie uważają, że to, co jest wyświetlane, wcale nie jest gorsze od tego, co się widzi w życiu codziennym. Ale czy chrześcijanin powinien w tym szukać rozrywki? Apostoł Paweł napisał: „Rozpusta i wszelka nieczystość albo chciwość niech nawet nie będą wspominane między wami, jak się należy u świętych” (Efez. 5:3). Czyżby Paweł nie miał poczucia rzeczywistości? Oczywiście miał; chodziło mu jednak o to, żeby chrześcijanie nie zabawiali się rozmowami o takich plugawych sprawach. To samo obowiązuje także dzisiaj u prawdziwie „świętych”.

ZDEPRAWOWANE UMYSŁY I SERCA

W pierwszym wieku niektórzy członkowie zboru korynckiego ulegli złemu wpływowi, rzecz jasna nie przez telewizję, ale przez fałszywych apostołów. Według Ireneusza, pisarza kościelnego z drugiego stulecia, ci odstępcy szerzyli pogląd: „Jak złoto nawet unurzane w gnoju nic nie traci ze swego piękna (...) tak też im — jak twierdzą — nie może w żaden sposób zaszkodzić ani pozbawić ich uduchowienia jakiekolwiek zaangażowanie w sprawy cielesne”. Toteż osobnicy tacy często przyjaźnili się z niewierzącymi, oglądali okrutne walki gladiatorów, a nawet dopuszczali się niemoralności natury seksualnej.

Apostoł Paweł zarzucił chrześcijanom z Koryntu, że ‛z łatwością godzą się’ z fałszywymi nauczycielami, i wyraził obawę, iż „jak wąż zwiódł Ewę swą przebiegłością”, umysły Koryntian mogą podstępnie „ulec skażeniu, odwiedzione od szczerości i czystości, które się należą Chrystusowi”. Zamaskowane skażenie pod względem doktrynalnym prowadziło do zdeprawowania moralnego (2 Kor. 11:4, 3).

Zbór koryncki był nawet gotów tolerować kazirodcze stosunki jednego ze swoich współwyznawców! Być może ten zdemoralizowany mężczyzna nawet cieszył się w zborze popularnością. Drudzy chrześcijanie sercem go „rozumieli”. Znalazł przecież „prawdziwą miłość”! Inni pod wpływem jego prowadzenia się mogli tak samo wdać się w nieczystość, rozpustę, a nawet zupełnie bezwstydną rozwiązłość (1 Kor. 5:1, 2, 6; 2 Kor. 12:21).

Czy chciałbyś, żeby twoje serce podobnie stoczyło się w bagno? Czy bez oporów znosisz cudzołożników, rozpustników, morderców i im podobnych, codziennie śledząc ich tryb życia? Bez względu na to, jak mocno stoimy na drodze prawdy, stałe karmienie się tym, co usprawiedliwia niemoralność, może niepostrzeżenie wywrzeć wpływ na nasze serca.

„Myślisz, że nie ma to dla ciebie znaczenia” — powiedziała pewna chrześcijanka, która od lat regularnie oglądała filmy odcinkowe. „Tymczasem w głębi swojego serca akceptujesz zło. Dostrzegasz rzeczy, których sama pragniesz. A jeśli twój mąż nie jest tak czuły jak ci, których oglądasz w serialach, zaczynasz odczuwać, że jeszcze coś ci się należy”.

Chrześcijanka ta, którą opanowała chęć oglądania każdego odcinka seriali telewizyjnych, do tego stopnia straciła czujność, że padła ofiarą niemoralności. Zaraz jednak się opamiętała i w końcu uzyskała przebaczenie ze strony męża oraz zboru. Ale jaka skaza pozostała na życiu uczuciowym! Przyznała: „Wszystko było w porządku, dopóki okoliczności nie umożliwiły zaspokojenia pragnień, które się nagromadziły w sercu. Szatan zastawił pułapkę, a ja od razu w nią wpadłam. Nie oszukujcie siebie; seriale mogą na was oddziaływać. Słyszę, jak niektórzy mówią, że mają dość siły, aby sobie z tym poradzić. Trudno, czas pokaże”. Nawet po tej tragedii niełatwo jej było skończyć z ich oglądaniem. „Było z tym gorzej niż z rzuceniem palenia” — dodała na koniec.

Większość widzów oczywiście nie popada w niemoralność przez samo wpatrywanie się w takie programy. Czy jednak nie zaczynasz porównywać swego współmałżonka z postaciami pokazywanymi na ekranie? Czy to pogłębia miłość, czy raczej sieje wątpliwości? Jeżeli jesteś w stanie wolnym, czy nie wzmaga się u ciebie pragnienie zdobycia partnera, co może cię doprowadzić do nieprzemyślanego małżeństwa albo do niemoralności? Czy chcesz bez potrzeby przeżywać zmienne nastroje?

Apostoł Paweł napisał: „Wszystko mi wolno, lecz ja nie dam się niczym zniewolić” (1 Kor. 6:12, NP). Dość jest dowodów na to, że seriale działają jak narkotyk. Niektórzy chrześcijanie opuszczali zebrania zborowe, służbę kaznodziejską, pobieżnie wykonywali obowiązki domowe, urywali się z lekcji, zaniedbywali osobiste i rodzinne studia biblijne — wszystko po to, żeby nie przepuścić kolejnego odcinka serialu. Czy takie osoby nie powinny uczciwie się zastanowić, ile czasu spędzają przed telewizorem na odbieraniu takich programów?

Oczywiście należy tak postąpić niezależnie od tego, co się ogląda; ale szczególne niebezpieczeństwo stanowią seriale, gdyż podbijają twoje serce, niejako zmuszając cię do obejrzenia następnego odcinka. Pani Hendrie Weisinger, doktor psychologii, której wypowiedź przytoczono w czasopiśmie dla miłośników seriali, przyznała: „Badania poświadczyły, że telewizja wywiera wpływ na nasze zachowanie i na nasze myśli. (...) Ludzie, którzy pozostają w domu i regularnie oglądają takie widowiska, potrafią się mocno utożsamić z występującymi postaciami. Pozwalają, aby seriale stały się poniekąd rozbudową ich własnego życia, i denerwują się, gdyby któryś odcinek miał ich ominąć”.

CO W ZAMIAN

Pewna chrześcijanka, u której przyjął się niedobry zwyczaj regularnego oglądania seriali, wpadła w wielkie przygnębienie. Zwierzyła się z tego współwyznawczyni, która zachęciła ją do spędzenia więcej czasu w chrześcijańskiej służbie pomagania drugim. „Współpraca z innymi w służbie polowej przyniosła mi radość”, powiedziała później. „Przygnębienie minęło, bo nie musiałam się już martwić cudzymi problemami. Zaczęłam wypełniać życie czymś, co dawało zadowolenie. Seriale straciły dla mnie znaczenie. Zajęłam się pełnoczasową ewangelizacją”. Wielu się przekonało, że taki zwiększony udział w świętej służbie stanowi najlepsze rozwiązanie (Zobacz też Objawienie 7:15).

Inni uporali się ze swoim kłopotem, przykładając się lepiej do obowiązków domowych oraz pilniej dbając o duchową i cielesną pomyślność dzieci. Ponieważ większość z nas lubi się troszczyć o bliźnich, więc niektórzy dzielą się z nimi darami duchowymi i materialnymi. Do tego nie jest konieczne bogactwo. Niekiedy po prostu upieczenie czegoś smacznego może sprawić przyjaciółce wielką radość (Prz. 31:10-31).

„Teraz wiem, co traciłam” — wyznała dawna miłośniczka seriali telewizyjnych. „Brakowało mi studium osobistego i modlitwy. Dużo mi pomogła wypowiedź z Listu do Filipian 4:6-9 na temat modlitwy i czystości myśli. Rozpoczynam więc dzień rozważaniem tekstu dziennego i innej literatury biblijnej. Jehowa dostarczył na kartach Pisma Świętego wiele dramatów wyjętych wprost z życia, jak na przykład o Jezusie, Hiobie, Dawidzie i innych. Prócz tego analizuję też przeżycia współczesnych Świadków Jehowy. Chociaż czasem jeszcze odzywa się we mnie ciekawość i bardzo chce mi się zobaczyć, co leci na ekranie, to jednak pragnienie dochowania Jehowie posłuszeństwa pomaga mi zapanować nad sobą”.

Tak, naprawdę chodzi o to, żebyśmy pragnęli służyć Jehowie z całego serca. Nie znaczy to, że wszystkie programy telewizyjne wywierają szkodliwy wpływ. Niemniej jednak chrześcijanin musi umieć wybierać, gdyż doświadczenie wykazało, że programy, w których usprawiedliwia się naruszanie mierników biblijnych, mogą zdeprawować jego serce.

„Wy, którzy miłujecie Jehowę, miejcie w nienawiści zło” (Ps. 97:10). Posłuszne stosowanie się do tego nakazu nie zawsze jest łatwe. Musimy jednak starannie chronić serce. Obyśmy wszyscy przyswoili sobie postawę króla Dawida, który rzekł: „Będę postępował według niewinności mego serca pośrodku mojego domu. Nie będę zwracał oczu ku sprawie niegodziwej; w nienawiści mam przestępstwa: nie przylgną do mnie. (...) Oczy kieruję na wiernych w kraju” (Ps. 101:2, 3, 6, Biblia Tysiąclecia).

[Przypisy]

[Napis na stronie 4]

Stałe karmienie się tym, co usprawiedliwia nieobyczajność, może doprowadzić człowieka do zlekceważenia kryteriów moralnych

[Napis na stronie 5]

„Wiem, co traciłam”. „Brakowało mi studium osobistego i modlitwy”. (Była miłośniczka seriali telewizyjnych)

Kim jesteś: Naśladowcą Chrystusa czy tylko naśladownictwem chrześcijanina?

— Pisma Pawła do Tesaloniczan

APOSTOŁ Paweł był przykładnym chrześcijaninem. Ponieważ gorliwie brał wzór z Jezusa, mógł śmiało dać swoim braciom w wierze następujące zalecenie: „Bądźcie naśladowcami moimi, jak i ja jestem naśladowcą Chrystusa” (1 Kor. 11:1, Nowy Przekład). Jego tryb życia i działalność nauczania pomogły wielu współczesnym mu ludziom znaleźć „drogę” prawdziwego chrystianizmu i na niej pozostać (Dzieje 9:2).

Paweł serdecznie troszczył się o innych. Kiedy Bóg wezwał jego i Sylasa do opuszczenia terenu Azji, aby podjąć służbę misjonarską w Macedonii, stosownie ukazał mu w wizji tamtejszego mieszkańca, który błagał go, mówiąc: „Przepraw się (...) i pomóż nam”. Powodowani wiarą oraz współczuciem Paweł z Sylasem chętnie usłuchali i wyruszyli statkiem z Troady (Dzieje 16:6-10, NP).

Po zawinięciu do Neapolu apostoł wraz z towarzyszami zatrzymał się najpierw w Filippi. Stamtąd wyruszyli znanym rzymskim szlakiem handlowym via Egnatia przez Amfipolis i Apolonię do Tesaloniki, przemierzając w sumie około 120 km (Dzieje 16:11, 12; 17:1). W Tesalonice Paweł zachodził w sabaty do miejscowej synagogi, aby zgromadzonym tam Żydom głosić „dobrą nowinę”. Skutkiem tego uwierzyli „niektórzy z nich”, a także „wielka liczba spośród pobożnych Greków” stała się chrześcijanami (Dzieje 17:2-4, NP).

Niewierzący Żydzi, zazdroszcząc Pawłowi sukcesów, podburzyli motłoch i wywołali rozruchy w