Rozdział 1

Znalezienie klucza do szczęścia rodzinnego

1, 2. Jakie są zalety szczęśliwego życia rodzinnego? Jakie pytania mogą się zatem nasuwać?

WRODZONE człowiekowi pragnienie szczęścia można pod niejednym względem zaspokoić w gronie rodzinnym. W rodzinie możemy zaznać tego, za czym na ogół wszyscy tęsknimy: uczucia, że się jest potrzebnym, cenionym i kochanym. Serdeczne stosunki rodzinne znakomicie zaspokajają te pragnienia. Sprzyjają utrzymaniu atmosfery wzajemnego zaufania, zrozumienia i sympatii. Dom jest wówczas zaciszną przystanią, w której można się schronić przed kłopotami i panującym na zewnątrz zamieszaniem. Dzieci czują się bezpieczne, a ich osobowość spokojnie się rozwija.

² Właśnie takiego życia rodzinnego nam potrzeba. Ale nic nie przychodzi samo przez się. Jak więc osiągnąć ten cel? Dlaczego życie rodzinne przechodzi na świecie tak poważny kryzys? W czym leży tajemnica szczęścia lub niepowodzenia w małżeństwie i co decyduje o tym, że jedna rodzina jest zespolona i panuje w niej serdeczna atmosfera, a w drugiej — chłód i niezgoda?

3. Co o znaczeniu rodziny mówią fakty historyczne?

³ Szczera troska o pomyślność i szczęście własnej rodziny jest w pełni uzasadniona. W The World Book Encyclopedia (1973) można znaleźć taką wypowiedź na temat znaczenia rodziny:

„Rodzina to najstarsza i pod niejednym względem najważniejsza instytucja człowieka. Jest to podstawowa komórka społeczna. Całe cywilizacje ostawały się lub przemijały zależnie od siły czy słabości rodziny”.

4, 5. Jaką negatywną postawę można dziś zaobserwować w wielu rodzinach?

⁴ A ile rodzin jest dziś zespolonych silnymi więzami miłości? W ilu rodzinach panuje serdeczna atmosfera będąca wynikiem wzajemnego okazywania sobie życzliwości, wdzięczności i szczodrości? Ile rodzin przekonało się o prawdziwości słów: „Więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu”?

⁵ Obecnie panuje wszędzie zupełnie inny duch. Chociaż uwydatnia się głównie na Zachodzie, to jednak daje się go odczuć również na Wschodzie i na innych obszarach, gdzie życie rodzinne było tradycyjnie dość ustabilizowane. Przyjmują się na przykład takie poglądy: „Rób, co chcesz, i nie wtrącaj się w cudze sprawy”. „Karcenie jest staromodne; niech dzieci robią, co im się podoba”. „Nie mów, że coś jest dobre albo złe”. Coraz więcej krajów notuje alarmujący wzrost liczby rozwodów i przestępczości nieletnich oraz szerzenie się niemoralności wśród dorosłych. Psycholodzy, psychiatrzy, duchowni i inni doradcy usiłują temu jakoś zaradzić. Zamiast jednak dążyć do umacniania jedności rodziny, wielu z nich usprawiedliwia a nawet zaleca niemoralność jako lekarstwo na frustrację. Opłakane skutki takiego postępowania potwierdzają słuszność przysłowia: „Co człowiek sieje, to i żąć będzie”.

HISTORIA POTWIERDZA DONIOSŁĄ ROLĘ RODZINY

6. Jak dzieje starożytnej Grecji i Rzymu potwierdzają znaczenie rodziny?

⁶ Warto się zastanowić nad tym, co o znaczeniu rodziny mówi historia. Historyk Will Durant opisuje w II tomie The Story of Civilization (Dzieje cywilizacji) upadek rodziny w starożytnej Grecji, po czym dodaje: „Do podboju Grecji przez Rzymian przyczynił się głównie rozkład wewnętrzny cywilizacji greckiej”. Następnie dowodzi, że źródłem potęgi Rzymu była rodzina, ale gdy na skutek niemoralności płciowej doszło do rozluźnienia więzów rodzinnych, cesarstwo zaczęło się chylić ku upadkowi.

7. Dlaczego w cesarstwie rzymskim jedni cieszyli się szczęśliwym życiem rodzinnym, a drudzy napotykali pod tym względem poważne trudności?

⁷ W gruncie rzeczy historia potwierdza słuszność starożytnej wypowiedzi: „Nie w (...) mocy [człowieka] leży kierować swoimi krokami, gdy idzie”. Ale z tego również wynika, że istnieje jakieś źródło informacji, które przewyższa mądrość ludzką i z którego rodzina może czerpać pomocne wskazówki. Historycy podają, że w okresie upadku cesarstwa rzymskiego „Żydzi wiedli przykładne życie rodzinne, a pobożność i obyczajność małych gmin chrześcijańskich była solą w oku dla żądnego uciech pogańskiego świata” (The Story of Civilization, t. III, s. 366). Czym się wyróżniały te rodziny? Czerpały pouczenia z innego źródła — z Biblii. W zależności od stosowania się do podanych w niej rad cieszyły się mniej lub więcej szczęśliwym i spokojnym życiem rodzinnym. Budziło to w ginącym świecie rzymskim poczucie winy.

8. Dlaczego przy rozwiązywaniu problemów rodzinnych warto zajrzeć do Biblii? (Psalm 119:100-105).

⁸ Przytoczone przedtem powiedzenia również pochodzą z Biblii. Właśnie w tej Księdze znajdujemy słowa Jezusa Chrystusa, że więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu, natchnioną wypowiedź apostoła Pawła, że będziemy zbierać to, co siejemy, oraz oświadczenie proroka Bożego Jeremiasza, że człowiek nie potrafi pokierować swoimi krokami (Dzieje Apostolskie 20:35; Galatów 6:8; Jeremiasza 10:23). Te zasady biblijne okazały się słuszne. Jezus powiedział też: „Mądrość usprawiedliwiona jest przez swe czyny” (Mateusza 11:19). Jeżeli rady biblijne rzeczywiście pomagają rozwiązywać problemy rodzinne, to czy nie należałoby potraktować je poważnie?

9, 10. (a) Dlaczego same dobre rady oraz naturalne uczucia nie zapewniają szczęśliwego życia rodzinnego? (b) Co jeszcze jest potrzebne? (Apokalipsa 4:11).

⁹ Obecnie tysiące różnych publikacji omawia sprawy małżeństwa i życia rodzinnego. W większości z nich można znaleźć przynajmniej po kilka pożytecznych informacji, a mimo to życie rodzinne nadal podupada. Potrzeba zatem czegoś więcej, co by dodało sił do stawienia czoła niebezpieczeństwom zagrażającym rodzinie. Źródłem takiej siły mogą być naturalne, serdeczne uczucia łączące męża i żonę oraz rodziców i dzieci. Ale często nawet to nie wystarcza, gdy następuje kryzys i rodzina się rozpada. Czego tu jeszcze potrzeba?

¹⁰ Samo poczucie odpowiedzialności i przywiązanie do współmałżonka, dzieci lub rodziców to za mało. Konieczne jest jeszcze znacznie większe poczucie odpowiedzialności wobec Kogoś, kogo Biblia nazywa „Ojcem, któremu wszelka rodzina w niebie i na ziemi zawdzięcza swą nazwę”. Jest nim Twórca małżeństwa i rodziny, Stworzyciel człowieka, Jehowa Bóg (Efezjan 3:14, 15, NW).

BÓG JEST ZAINTERESOWANY RODZINĄ

11-13. Jakie jest zamierzenie Boże względem ziemi i rodziny ludzkiej?

¹¹ Jehowa Bóg zna potrzeby człowieka i chce, żebyśmy byli szczęśliwi. Dlatego udziela nam rad na temat życia rodzinnego. Ale ta Jego troska o rodziny ma głębszy sens. Biblia wyjaśnia, o co tu chodzi. Wskazuje, że ziemia nie powstała przypadkowo. My również nie powstaliśmy przez przypadek. Jehowa Bóg stworzył ziemię, żeby istniała wiecznie i żeby zawsze była zamieszkana. Prorok Izajasz napisał: „On, który ją uczynił, utwierdził w posadach, a nie po to ją stworzył, aby była pustą, lecz ukształtował ją, by na niej mieszkano” (Izajasza 45:18, Bp).

¹² W tym celu Bóg stworzył pierwszą parę ludzką i polecił jej założyć rodzinę: „Stworzył mężczyznę i niewiastę. Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: ‛Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię’” (Rodzaju 1:27, 28). Ponadto według Jego zamierzenia zarówno pierwsi ludzie, jak też ich potomkowie mieli Mu być posłuszni oraz mieli doglądać ziemi. W Księdze Rodzaju 2:15 czytamy: „Jahwe Bóg wziął zatem człowieka i umieścił go w ogrodzie Eden, aby uprawiał go i doglądał”. W końcu cała ziemia upodobniłaby się do tego ogrodu. Doglądanie ziemi i korzystanie z jej bogactw miało nastręczać całej rodzinie ludzkiej niewyczerpane możliwości uczenia się, a korzystanie z nabytych umiejętności miało być dla niej źródłem prawdziwej satysfakcji.

¹³ Obecnie żyje na świecie ponad 4 000 000 000 ludzi, ale te masy nie spełniają zamierzenia Jehowy względem ziemi. Większość nie jest Mu posłuszna ani nie dogląda naszej planety. Wprost przeciwnie, rujnuje ją, zanieczyszczając powietrze, wodę i glebę. Zgodnie ze swym pierwotnym zamierzeniem Bóg zapowiedział jednak, że nie tylko położy temu kres, ale też ‛zniszczy tych, którzy niszczą ziemię’ (Apokalipsa 11:18).

PYTANIA, KTÓRE WYMAGAJĄ ODPOWIEDZI

14. Dlaczego możemy być pewni, że zamierzenie Boże co do rodziny ludzkiej nie spełznie na niczym?

¹⁴ Zamierzenie Boże co do ziemi i rodziny ludzkiej nie spełznie na niczym. Bóg mówi: „Tak jest z moim słowem, które wychodzi z moich ust: Nie wraca do mnie puste, lecz wykonuje moją wolę” (Izajasza 55:11, Bw). Bóg stworzył rodzinę i wyjaśnił, jak może ona spełnić swoje zadanie. Podane przez Niego wytyczne umożliwiają znalezienie odpowiedzi na niezwykle ważne pytania dotyczące życia rodzinnego, z którymi i ty mogłeś się już zetknąć.

15-17. (a) Jakie pytania dotyczące życia rodzinnego są dla ciebie szczególnie ważne? (b) Dlaczego warto znaleźć zadowalające odpowiedzi na te pytania?

¹⁵ Na przykład: Jak znaleźć odpowiedniego partnera małżeńskiego? Jak w małżeństwie można zgodnie rozwiązywać różne dokuczliwe problemy? Wprawdzie co dwie głowy, to nie jedna, ale kto po wspólnej naradzie ma podejmować decyzję? Jak mąż może sobie zaskarbić szacunek żony i dlaczego jest to takie ważne? Dlaczego żonie potrzebna jest miłość męża i jak może ją sobie zapewnić?

¹⁶ Co myślisz o dzieciach? Niektórzy uważają je za symbol zamożności, za tanią siłę roboczą lub swego rodzaju zabezpieczenie na starość; inni traktują je jak uciążliwe brzemię. Natomiast Biblia nazywa je błogosławieństwem. Od czego zależy, czy się nim okażą? Kiedy powinno się zacząć je wychowywać? Czy karcenie jest konieczne? Jeżeli tak, to jak daleko się posunąć i jak je stosować? Czy konflikt pokoleń w rodzinie jest nieunikniony? Czy można go zlikwidować albo — jeszcze lepiej — nie dopuścić do niego?

¹⁷ Od znalezienia zadowalających odpowiedzi na te pytania w niemałej mierze zależy szczęście twojej rodziny, a ponadto nabranie pewności, że istnieje ktoś bezkreśnie potężny, życzliwy i mądry, do kogo można się zwrócić w potrzebie i kto jest w stanie tak pokierować rodziną, żeby zaznawała nie kończącego się szczęścia.

[Całostronicowa ilustracja na stronie 4]

Rozdział 2

Zakładanie dobrego fundamentu pod małżeństwo

1-3. Od czego według Mateusza 7:24-27, zależy prawdziwy sukces w życiu?

WARTOŚĆ domu zależy od jakości fundamentu, na którym go zbudowano. Podobnie jest z życiem i małżeństwem. W pewnej przypowieści Jezus mówił o dwóch ludziach — o człowieku mądrym, który zbudował dom na skale, i o nierozsądnym, który budował na piasku. Gdy się rozpętała burza, a w oba domy uderzyły fale powodzi i wichry, wówczas dom zbudowany na skale ostał się, natomiast zbudowany na piasku runął.

² Jezus nie uczył ludzi, jak budować domy. Chciał tylko podkreślić potrzebę budowania życia na solidnym fundamencie. Jako posłaniec Boży powiedział: ‛Każdego, kto tych słów moich słucha i wypełnia je, można porównać z człowiekiem budującym na skale. Każdego zaś, kto tych słów moich słucha, a nie wypełnia ich, można porównać z człowiekiem budującym na piasku’ (Mateusza 7:24-27).

³ Jezus zaznaczył, że w obu wypadkach nie wystarczy wysłuchać mądrej rady i wiedzieć, jak postąpić. O sukcesie lub niepowodzeniu decyduje postępowanie według mądrej rady. „Jeśli to wiecie, błogosławieni jesteście, gdy zgodnie z tym postępować będziecie” (Jana 13:17, Bw).

4. Jakie wnioski nasuwa nam małżeństwo pierwszej pary ludzkiej? (Rodzaju 2:22 do 3:19).

⁴ Z pewnością odnosi się to także do małżeństwa. Jeżeli je zbudujemy na fundamencie, który jest nieporuszony jak skała, to oprze się zawieruchom życiowym. Ale gdzie szukać takiego solidnego fundamentu? U Twórcy małżeństwa, Jehowy Boga. On ustanowił małżeństwo, gdy złączył pierwszą parę ludzką. Dla ich dobra udzielił im wówczas mądrych wskazówek. Od zastosowania się do tych wskazówek miało zależeć, czy doczekają wspaniałej wiecznej przyszłości, czy też nie będą mieć żadnej przyszłości. Oboje znali te wskazówki, ale niestety samolubstwo przeszkodziło im w zastosowaniu się do tych wytycznych. Zlekceważyli rady Boże. W rezultacie ich małżeństwo, podobnie zresztą jak ich życie, poszło w ruinę jak zbudowany na piasku dom, nad którym przewaliła się burza.

5, 6. Jaką pomoc Bóg udostępnia małżeństwom oraz osobom zamierzającym wstąpić w związek małżeński?

⁵ Jehowa Bóg połączył tych dwoje węzłem małżeńskim, ale dzisiaj już nie kojarzy małżeństw. Nadal jednak są dostępne Jego mądre rady dla małżeństw, które chcą być szczęśliwe. Kto zamierza wstąpić w związek małżeński, ten musi sam zadecydować, czy zechce ich usłuchać. Biblia mówi też, że przy wyborze przyszłego współmałżonka można prosić Boga o pomoc w powzięciu mądrej decyzji (Jakuba 1:5, 6).

⁶ Oczywiście w różnych miejscach na świecie panują odmienne zwyczaje. W wielu krajach mężczyźni i kobiety sami sobie wybierają partnera małżeńskiego. Ale na znacznych obszarach ziemi rodzice zajmują się kojarzeniem małżeństw swoich dzieci, posługując się niekiedy „swatami”. Gdzieniegdzie jeszcze mężczyzna może się ożenić dopiero po uiszczeniu rodzicom dziewczyny wiana, przy czym wysokość tej zapłaty niekiedy nawet uniemożliwia mu zawarcie małżeństwa. Jednakże bez względu na okoliczności rady biblijne mogą się przydać do osiągnięcia trwałego szczęścia w małżeństwie.