C3
Wersety z Ewangelii według Mateusza, w których imię Jehowa nie występuje jako część cytatu albo nawiązania
MATEUSZA 1:20 „anioł Jehowy”
POWODY: W dostępnych greckich manuskryptach występuje w tym miejscu słowo Kýrios („Pan”), ale istnieją ważne argumenty przemawiające za użyciem tu imienia Bożego. W Chrześcijańskich Pismach Greckich w zależności od kontekstu Kýrios może się odnosić do Jehowy Boga albo do Jezusa Chrystusa. Kontekst tego wersetu wskazuje, że chodzi o Boga. Określenie „anioł Jehowy” pojawia się po hebrajsku wiele razy w „Starym Testamencie”, po raz pierwszy w Rodzaju 16:7. We wczesnych kopiach Septuaginty — greckiego tłumaczenia „Starego Testamentu” — w wyrażeniu „anioł Jehowy” za greckim słowem ággelos („anioł; posłaniec”) występuje imię Boże zapisane po hebrajsku. Właśnie tak oddano to określenie w Zachariasza 3:5, 6 w znalezionej w Nachal Chewer (Izrael) kopii Septuaginty, datowanej przez część uczonych na okres między 50 r. p.n.e. a 50 r. n.e. Warto zauważyć, że w późniejszych kopiach Septuaginty w tym i wielu innych wersetach imię Boże zastąpiono słowem Kýrios, ale nie poprzedzono go rodzajnikiem, chociaż zgodnie z zasadami gramatyki powinien się tam znajdować. Brak rodzajnika w takim miejscu sprawia, że Kýrios pełni funkcję imienia własnego. A zatem treść Pism Hebrajskich oraz zaskakujący brak rodzajnika wskazują, że Kýrios jest tutaj substytutem imienia Bożego, i dlatego w Przekładzie Nowego Świata w tym wersecie użyto imienia Jehowa.
DODATKOWE ARGUMENTY:
W dziele A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature (zrew. i red. F. W. Danker, 2000, ss. 576, 577) w definicji słowa „pan” Mateusza 1:20, 24; 2:13, 19; 28:2 wymieniono wśród wersetów, w których słowo to jest „określeniem Boga”. Następnie dodano: „Bez rodz[ajnika] (...), jak imię własne”.
W słowniku Exegetical Dictionary of the New Testament (t. 2, 1991, ss. 329, 330) wymieniono Mateusza 1:20, 24; 2:13, 19; 28:2 jako wersety, w których wyraz Kýrios został „użyty w NT [Nowym Testamencie] w odniesieniu do Jahwe/Boga”.
W dziele The Interpretation of St. Matthew’s Gospel (R. C. H. Lenski, s. 44) na temat tego wersetu powiedziano: „Przy (...) [greckich słowach ággelos Kyríou, „anioł Pana”] nie ma rodzajnika, co wskazuje, że chodzi o jednego z aniołów Jahwe (...). Możemy założyć, że tym aniołem jest Gabriel, ten sam, który ukazał się Marii, czyli ‚potężny mąż Jehowy’ lub ‚mocarz Jehowy’”.
W przekładzie The ‘Holy Scriptures’ (J. N. Darby, 1949) w przypisie do tego wersetu (podobnie jak w przypisach do Mateusza 1:24 i 2:13) powiedziano: „‚Pan’ bez rodzajnika, oznaczający, jak w wielu wypadkach, ‚Jehowa’”.
W dziele The Restored New Testament (Willis Barnstone, 2009) w przypisie do wyrażenia „anioł Pana” powiedziano: „Z greckiego (...) (angelos kyriou), z hebrajskiego (...) (malach jahwe) (...). Dosłowne tłumaczenie brzmiałoby malach (lub „posłaniec”) Jahwe”. Tekst główny tego przekładu w Mateusza 28:2 zawiera słowa: „Anioł Jahwe”.
W przekładzie Complete Jewish Bible (David H. Stern, 1998) w tym wersecie słowo „ADONAI” („ADONAJ”) zapisano kapitalikami z wyróżnioną pierwszą literą. We wstępie do tej Biblii tłumacz wyjaśnił: „Słowo ‚ADONAJ’ występuje (...) wszędzie tam, gdzie jako tłumacz uznałem, że ‚kurios’ [‚kyrios’] jest greckim odpowiednikiem tetragramu”.
W przekładzie The Companion Bible (z komentarzami E. W. Bullingera, 1999) w Mateusza 1:20 w tekście głównym słowo „PAN” zapisano kapitalikami z wyróżnioną pierwszą literą, a w przypisie dodano: „PAN = Jehowa”.
W Nowym Testamencie Szymona Budnego z 1574 r. imię Boże w formie „Jehowa” występuje w Mateusza 1:20, 22, 23 (24); 2:13, 15, 19; 4:7, 10; 5:33; 22:37, 44.
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J3, 4, 7-14, 16-18, 22-24, 28-36, 38-41, 43, 45-52, 55, 59-61, 63, 65, 66, 88, 90, 93-96, 100-102, 104-106, 110, 114-117, 125, 128, 138, 144-147, 154, 167, 169, 175, 187, 190, 201, 226, 243, 253, 254, 262, 263, 265, 268, 271, 273, 275, 290, 295, 310, 315-317, 320, 322-325
MATEUSZA 1:22 „Jehowa wypowiedział”
POWODY: W dostępnych greckich manuskryptach występuje w tym miejscu słowo Kýrios („Pan”), ale istnieją ważne argumenty przemawiające za użyciem tu imienia Bożego. W Chrześcijańskich Pismach Greckich w zależności od kontekstu Kýrios może się odnosić do Jehowy Boga albo do Jezusa Chrystusa. Kontekst tego wersetu wskazuje, że chodzi o Boga. Cytat znajdujący się w następnym wersecie (Mateusza 1:23) pochodzi z Izajasza 7:14, gdzie zapisano proroctwo wypowiedziane przez Jehowę za pośrednictwem Izajasza. Warto też zauważyć, że w omawianym wersecie przed słowem Kýrios nie ma rodzajnika, chociaż zgodnie z zasadami gramatyki greckiej powinien tam być. Brak rodzajnika w takim miejscu sprawia, że Kýrios pełni funkcję imienia własnego. A zatem treść Pism Hebrajskich oraz zaskakujący brak rodzajnika wskazują, że Kýrios jest tutaj substytutem imienia Bożego.
DODATKOWE ARGUMENTY:
W słowniku Exegetical Dictionary of the New Testament (t. 2, 1991, ss. 329, 330) wymieniono Mateusza 1:22 wśród wersetów, w których wyraz Kýrios został „użyty w odniesieniu do Jahwe”.
W dziele The Interpretation of St. Matthew’s Gospel (R. C. H. Lenski, s. 52) na temat tego wersetu powiedziano: „Występuje tu sformułowanie: ‚po to, żeby się spełniło, co Pan (Κύριος [Kýrios] użyte w miejsce Jahwe) powiedział przez proroka’. Tego sformułowania Mateusz używa w swojej Ewangelii bardzo często i tylko czasami zmienia jego formę (...). Osobą, która wypowiada te słowa, w rzeczywistości jest więc Jahwe, a prorok jest pośrednikiem, ustami, przez (διά [diá]) które mówi [Jahwe]”.
W przekładzie The ‘Holy Scriptures’ (J. N. Darby, 1949) w przypisie do tego wersetu oraz do Mateusza 2:15 powiedziano: „‚Pan’ bez rodzajnika, oznaczający, jak w wielu wypadkach, ‚Jehowa’”.
W przekładzie The Companion Bible (z komentarzami E. W. Bullingera, 1999) w Mateusza 1:22 w tekście głównym słowo „PAN” zapisano kapitalikami z wyróżnioną pierwszą literą, a w Dodatku 98 wyjaśniono: „Użyte w odniesieniu do Jehowy (...) i wszędzie oddane graficznie jako PAN”.
W dziele Vine’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words (Vine, Unger i White, 1985) tak skomentowano użycie imienia Bożego w tym wersecie: „Kurios [Kyrios] w Septuagincie i Nowym Testamencie jest odpowiednikiem hebrajskiego Jehowa (w ang. wydaniach „PAN”), zob. Mat. 4:7; Jak. 5:11”. W dziele tym dodano, że Kurios [Kyrios] występuje również jako odpowiednik słowa „adon („Pan”) w Mat. 22:44 i Adonaj („Pan”) w Mat. 1:22”.
W dziele Mounce’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words (William D. Mounce, 2006) przy numerze 3261 podano następującą definicję: „Kyrios (...) Pan, Jehowa, Mt. 1:22”.
W Nowym Testamencie Szymona Budnego z 1574 r. imię Boże w formie „Jehowa” występuje w Mateusza 1:20, 22, 23 (24); 2:13, 15, 19; 4:7, 10; 5:33; 22:37, 44.
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J1-4, 7-14, 16-18, 22-24, 26, 28-36, 38-41, 43, 45-50, 52, 59-61, 63, 65, 66, 88, 90, 93-95, 100-102, 104-106, 110, 114-117, 130, 138, 143-147, 154, 155, 167, 169, 175, 187, 190, 201, 203, 217, 226, 245, 250, 254, 262, 263, 265, 268, 271, 273, 275, 290, 295, 310, 315-317, 320, 323-325
MATEUSZA 1:24 „anioł Jehowy”
POWODY: Zobacz wyjaśnienia do Mateusza 1:20.
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J1-4, 7-14, 16-18, 22-24, 28-36, 38-41, 43, 45-50, 52, 59-61, 63, 65, 66, 88, 90, 93-95, 100-102, 104, 105, 110, 115-117, 128, 138, 144-147, 154, 155, 167, 169, 175, 187, 190, 201, 226, 245, 262, 263, 265, 271, 273, 275, 290, 295, 310, 315-317, 320, 322-325
MATEUSZA 2:13 „anioł Jehowy”
POWODY: Zobacz wyjaśnienia do Mateusza 1:20.
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J1-4, 6-14, 16-18, 22-24, 28-36, 39, 40, 43, 45-50, 52, 59-61, 63, 65, 66, 88, 90, 93-95, 100-102, 104-106, 110, 114-117, 128, 130, 138, 144-147, 154, 155, 167, 169, 175, 185, 187, 190, 201, 250, 262, 263, 265, 268, 271, 273, 275, 290, 295, 310, 315-317, 320, 322-325
MATEUSZA 2:15 „Jehowa wypowiedział”
POWODY: Po tych słowach pojawia się cytat, który pochodzi z Ozeasza 11:1, a z Ozeasza 11:11 jasno wynika, że jest to wypowiedź Jehowy Boga (zob. wyjaśnienia do Mateusza 1:22).
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J1, 3, 4, 6-14, 16-18, 22-24, 28-36, 38-41, 43, 45-50, 52, 59, 61-63, 65, 66, 88, 93-95, 100-102, 104-106, 110, 114-117, 125, 128, 130, 138, 145-147, 154, 155, 163, 166, 167, 169, 175, 185, 187, 190, 201, 203, 217, 226, 243, 250, 262, 263, 265, 268, 271, 273, 275, 290, 295, 315-317, 320, 322-325
MATEUSZA 2:19 „anioł Jehowy”
POWODY: Zobacz wyjaśnienia do Mateusza 1:20.
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J1-4, 6-14, 16-18, 22-24, 28-36, 38-40, 43, 45-50, 52, 59-61, 63, 65, 66, 88, 90, 93-95, 100-102, 104-106, 114-117, 125, 128, 130, 138, 144-147, 154, 155, 167, 169, 175, 185, 187, 190, 201, 243, 250, 262, 263, 265, 268, 271, 273, 275, 290, 295, 310, 315-317, 320, 322-325
MATEUSZA 28:2 „anioł Jehowy”
POWODY: Zobacz wyjaśnienia do Mateusza 1:20.
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J1-4, 7-13, 16-18, 22-24, 28-36, 38, 40, 41, 43, 45-47, 49-52, 55, 60, 61, 63, 65, 66, 88, 90, 93-95, 100-102, 104-106, 114-117, 128, 138, 144-147, 154, 155, 160, 163, 167, 175, 187, 190, 201, 226, 262, 263, 265, 271, 273, 275, 290, 295, 308, 310, 317, 320, 322-325