BIBLIOTEKA INTERNETOWA Strażnicy
BIBLIOTEKA INTERNETOWA
Strażnicy
polski
  • BIBLIA
  • PUBLIKACJE
  • ZEBRANIA
  • Spis treści
    Przebudźcie się! — 1992 | 8 listopada
    • Spis treści

      8 listopada 1992

      Nowy świat, który zadowoli wszystkich

      Chcąc spełnić marzenia ludzkości, politycy mówią o stworzeniu nowego świata. Czy potrafią tego dokonać? A jeśli nie, czy to znaczy, że tęsknota do takiego świata nigdy nie zostanie zaspokojona? Na pewno pokrzepią cię i zachęcą dowody, iż nowy świat naprawdę jest już bardzo blisko.

      3 Ludzkość tęskni do nowego świata

      4 Nowy świat, który zadowoli wszystkich

      11 Wybierz życie w tym nowym świecie

      15 Jak wiara Wyndhama wpłynęła na innych

      17 Młodzi ludzie pytają:

      Co począć, gdy muszę się wstydzić za któreś z rodziców?

      25 Dlaczego rodzice nie poświęcają mi więcej uwagi?

      28 Obserwujemy świat

      30 Od naszych Czytelników

      31 Czy jesteście czułymi rodzicami?

      32 ‛Postępujecie zgodnie z tym, co głosicie’

      Wyrwany śmierci dzięki leczeniu bez krwi 12

      Obecnie niejeden pacjent wymagający pilnej interwencji medycznej prosi o leczenie bez krwi. Przeczytaj, jak zastosowanie tej metody uratowało choremu życie.

      Jezuici — „wszystkim dla wszystkich”? 20

      Przez stulecia jezuici byli potęgą w Kościele katolickim. Skąd się wzięli? Do czego zmierzają? Jaką rolę odgrywają we współczesnym Kościele?

  • Ludzkość tęskni do nowego świata
    Przebudźcie się! — 1992 | 8 listopada
    • Ludzkość tęskni do nowego świata

      JESZCZE nigdy ludzkość nie tęskniła do nowego świata tak bardzo jak obecnie. Minione osiem dziesięcioleci wypełnionych wojnami, klęskami głodu, epidemiami, przestępczością i zanieczyszczaniem środowiska wydaje się koszmarnym snem. Ludzie pragną się przebudzić w nowym świecie pokoju. Chcąc spełnić to marzenie, przywódcy polityczni zaczęli wspominać o stworzeniu takiego świata.

      Na pewno słyszałeś albo czytałeś, jak znane osobistości głoszą, iż nowy świat już widać na horyzoncie. Prezydent USA George Bush w swym przemówieniu z września 1991 roku oświadczył: „Obserwując nieoczekiwane wydarzenia związane z rozwojem demokracji na całej ziemi, dochodzę do wniosku, że chyba jesteśmy dziś bliżej nowego świata niż kiedykolwiek przedtem”.

      Przywódcy uważają, iż dowodem bliskości nowego świata jest zakończenie zimnej wojny między państwami bloku wschodniego i zachodniego. Rzeczywiście, odkąd realizuje się różne projekty rozbrojeniowe, ludzie nieco odetchnęli. Redukcja zbrojeń jądrowych utwierdza wielu w nadziei na nowy świat pokoju i bezpieczeństwa.

      W kwietniu tego roku George McGhee, podsekretarz stanu za kadencji byłego prezydenta Johna F. Kennedy’ego, powiedział: „Istnieje teraz szansa — a właściwie konieczność — opracowania projektu nowego systemu światowego, opartego na innych koncepcjach bezpieczeństwa”. Dodał też: „Sądzę, że utworzenie nowego systemu światowego jest możliwe głównie przez umocnienie więzi między narodami”.

      Jak oznajmił McGhee, zawieszenie prób jądrowych przez Francję do końca roku 1992 miało na celu „przekonanie innych potęg nuklearnych, by poszły w jej ślady”. Zwrócił też uwagę na rosyjskie „inicjatywy zmniejszenia arsenałów nuklearnych i złagodzenia napięcia przez zrezygnowanie z gotowości bojowej strategicznych sił jądrowych”.

      Poza tym na londyńskim szczycie w lipcu 1991 roku siedmiu przywódców światowych oświadczyło, że współpraca podczas wojny w Zatoce Perskiej „potwierdziła zdolność społeczności międzynarodowej do zespolonego działania, zmierzającego do ‚przywrócenia pokoju i bezpieczeństwa na świecie oraz rozstrzygnięcia konfliktów’”.

      Jaki będzie ten nowy świat?

      Wszystko to brzmi zachęcająco. Ale pomyśl: Jaki będzie ten nowy świat, który chcą stworzyć narody? Czy będzie wolny od zbrojeń, od wojny?

      McGhee odpowiada: „Ameryka musi dysponować takim arsenałem, by mogła uczestniczyć w ewentualnych wspólnych przedsięwzięciach militarnych, to znaczy uzyskać przewagę, jeśli wojna będzie nieunikniona”. Przywódcy światowi nie są więc zwolennikami całkowitego rozbrojenia ani nie wykluczają operacji wojskowych, gdyby — jak zauważył McGhee — ‛wojna była nieunikniona’. Rządy po prostu nie mogą obiecać nowego świata bez wojen. Zdają sobie sprawę, że nie są w stanie tego zrealizować.

      Zastanów się na przykład nad dotychczasowymi wydarzeniami. W artykule „Nowy ład światowy”, zamieszczonym w dzienniku New York Times z 17 maja 1992 roku, felietonista Anthony Lewis napisał: „Oglądając w telewizji, jak na (...) [Sarajewo w Bośni i Hercegowinie] spadają pociski i jak ludność cywilna kuli się ze strachu, pomyślałem, że od czasu zbombardowania Rotterdamu przez hitlerowców cywilizacja nie posunęła się naprzód. I to ma być ten nowy ład światowy”.

      Jednakże stworzenie nowego świata, który by nas zadowolił, wymagałoby wyeliminowania nie tylko wojen, lecz także wielu innych problemów. Pomyśl o zdradliwym skażeniu środowiska, powoli zatruwającym nasze powietrze, ziemię i morza, o potężnych organizacjach przestępczych i kartelach narkotycznych, ograbiających miliony ludzi z ich majątku i zdrowia, jak również o bezmyślnym wycinaniu lasów tropikalnych, które przyczynia się do erozji gleby i w rezultacie doprowadza do powodzi oraz niszczenia zbiorów.

      Co więcej, wciąż nie ma lekarstwa na straszliwe choroby, jak rak, AIDS, choroby serca, białaczka oraz cukrzyca. A co powiedzieć o ubóstwie, bezdomności, niedoborach żywności i wody, głodzie, analfabetyzmie i zanikaniu powłoki ozonowej? Można by tak wyliczać bez końca. Te palące problemy przypominają stos tykających bomb zegarowych. Człowiek nie może dopuścić do eksplozji, która wywołałaby nawałę nieszczęść, mogących położyć kres jego istnieniu. Czy zdąży utworzyć nowy świat, zanim dojdzie do katastrofy?

      Przez wiele lat usilnie starano się za pomocą różnych organizacji i konferencji usunąć ludzkie bolączki. Jednakże istniejące trudności się wzmagają, a do tego pojawiają się coraz to nowe i bardziej skomplikowane. Skoro człowiek nie potrafi ich przezwyciężyć, czy to znaczy, że na próżno tęskni do nowego świata — świata, w którym zapanuje pokój i bezpieczeństwo? Możemy z całą pewnością powiedzieć, że nie! Zachęcamy do rozważenia, co za tym przemawia.

  • Nowy świat, który zadowoli wszystkich
    Przebudźcie się! — 1992 | 8 listopada
    • Nowy świat, który zadowoli wszystkich

      CHOCIAŻ niełatwo w to uwierzyć, nowy świat jest naprawdę bardzo bliski. Nadejdzie w samą porę, by uratować ziemię, zanim przestanie się ona nadawać do życia. Usunie też wszelkie niebezpieczeństwa zagrażające istnieniu ludzi. Jak tego dokona?

      Przed laty historyk Arnold J. Toynbee zwrócił uwagę na krytyczną sytuację światową i zapytał: „Co mamy zrobić, żeby ocaleć?”, po czym sam odpowiedział: „W sferze polityki konieczny jest konstytucyjny rząd światowy, oparty na współpracy”.

      Chociaż nadchodzący nowy świat będzie „oparty na współpracy”, nie zostanie zaprowadzony „w sferze polityki”. Nie będzie w nim miejsca na demokrację ani żadną inną ludzką ideologię polityczną. Ten nowy świat spełni stawiane przed nim zadania, ponieważ władza nad całą ziemią spocznie w rękach tylko jednego rządu, który dzięki serii zdumiewających posunięć szybko zwalczy wszystkie trudności nękające dziś ludzkość. Jak do tego dojdzie? Usunięte zostaną przyczyny tych kłopotów, a także inne przeszkody, które tak często udaremniają wysiłki zmierzające do poprawy sytuacji.

      Ale czy jest to realne? Czyż władzy nie będą dalej sprawować niedoskonali ludzie, którzy okazali się nieuczciwi i nieudolni? Wyobraź sobie jednak rząd światowy, którego członkowie byliby doskonali i naprawdę troszczyli się o dobro poddanych. Spróbuj pomyśleć, jak można by wtedy rozwiązywać problemy.

      Jednoczesne rozwiązanie wielu problemów

      Gdyby istniał taki ogólnoziemski rząd, mający doskonałych władców, zniknęłyby poszczególne państwa ze swymi rządami. Liczne narody, plemiona i rasy ludzkie nie podlegałyby już mężom stanu, ambasadorom i innym politykom. Rację bytu straciłyby krajowe i regionalne stolice razem z ich budowlami i oficjalnymi rezydencjami. Położyłoby to kres wysokim kosztom utrzymania takich okazałych gmachów, jak również drogim wyjazdom urzędników na posiedzenia, obrady komitetów oraz na krajowe i międzynarodowe konferencje. Ponadto do przeszłości należałaby nieużyteczna biurokracja, wymagająca całego zastępu asystentów, sekretarek, urzędników, oraz zawiłe procedury hamujące postęp.

      Ponieważ zniknąłby dzielący ludzi nacjonalizm, a cała ziemia byłaby poddana zjednoczonej władzy, nastałby prawdziwy pokój. Żadne państwo nie potrzebowałoby do obrony swej suwerenności wojsk lądowych, lotniczych, marynarki wojennej ani uzbrojenia czy sztabów generalnych z podległymi im oficerami. Nie istniałyby też siatki szpiegowskie. Rząd światowy, którego członkowie byliby doskonali, nie pozwalałby na kupno czy sprzedaż broni ani na wolnym, ani na czarnym rynku. Poza tym nie byłoby spornych terytoriów. Wszyscy ludzie na ziemi tworzyliby jedną, zwartą społeczność braci. Nacjonalizm przeminąłby więc bez śladu.

      Pomyśl jeszcze o innych korzyściach, jakie odnieśliby ludzie pod panowaniem tego jednego rządu złożonego z doskonałych władców. Potężni biznesmeni, na przykład fabrykanci broni, nie mieliby sposobności wywierania nacisku na polityków, by uzyskać zezwolenie na wytwarzanie i sprzedaż swych niszczycielskich produktów. Nie byłoby już zręcznych lobbystów, którzy wymuszają uchwalenie pewnych praw i ustaw zabezpieczających czysto lokalne interesy. Zniknęłaby cała masa ministerstw, które działają w sprzecznych interesach i wydają olbrzymie sumy na bezsensowne przedsięwzięcia, przynoszące korzyści tylko nielicznym. Nikt by nie utrudniał walki z zanieczyszczeniem środowiska, kierując się samolubną chęcią zysku. Nie byłoby takiej sprawy, którą można by usprawiedliwić łamanie praw chroniących zagrożone gatunki.

      Usunięcie innych trudności

      Taki doskonały rząd nie tolerowałby niesprawiedliwości. Po objęciu władzy dopilnowałby, żeby czyny przestępcze były odpowiednio i sprawiedliwie karane. W związku z tym mieszkańcy ziemi nie musieliby się lękać, że groźni mordercy popełnią następne zbrodnie.

      A co by się stało z ogólnoświatową siecią organizacji przestępczych i karteli narkotycznych? Doskonały rząd światowy byłby w stanie ją zlikwidować. Międzynarodowych przestępców przestałyby chronić prawa ekstradycji. Do przeszłości należałoby dopuszczanie się bezprawia przez chytre wykorzystywanie luk w przepisach oraz znajomości z politykami. Kres przestępczości oznaczałby uwolnienie od wielu innych plag społecznych, między innymi od hazardu, walk między gangami, pornografii, prostytucji i przemytu. Cóż za gruntowne i korzystne zmiany!

      Wszystkie poważne i skomplikowane problemy, które dzisiaj wprawiają w zakłopotanie najtęższe umysły, zostałyby w takim nowym świecie rozwiązane, i to raz na zawsze. Już nigdy żadne pokolenie nie musiałoby się z nimi borykać.

      To nie mrzonka

      Może jednak zapytasz: „Ale skąd wziąć doskonałych władców, którzy by sprawowali rządy w takim nowym świecie?” O to zatroszczy się Stwórca człowieka. Zbyt piękne, żeby było prawdziwe? Zastanów się: Gdybyś miał potrzebną władzę, czy nie położyłbyś kresu obecnym warunkom na ziemi, przysparzającym ludziom tyle trosk? Z pewnością byś to zrobił! Czy wolno nam więc myśleć, że Stwórca tego nie uczyni?

      Nasz kochający Stwórca naprawdę zamierza zaprowadzić nowy świat, a posłuży się do tego sprawiedliwym rządem światowym. Właśnie o to kazał nam się modlić Jego Syn, Jezus Chrystus, słowami: „Przyjdź Królestwo twoje, bądź wola twoja, jak w niebie, tak i na ziemi” (Mateusza 6:10).

      Królestwo to jest rzeczywistym rządem, rządem światowym. Jego Król, Jezus Chrystus, będzie ‛panował od morza do morza i od Rzeki aż do krańców ziemi’ (Psalm 72:8). Już wkrótce owo Królestwo zastąpi wszystkie rządy ludzkie, jak to obiecano w Słowie Bożym: „Za dni tych królów Bóg niebios stworzy królestwo [rząd na czele z Bożym Królem, Jezusem Chrystusem], które na wieki nie będzie zniszczone, a królestwo to nie przejdzie na inny lud; zniszczy i usunie wszystkie owe [dzisiejsze] królestwa, lecz samo ostoi się na wieki” (Daniela 2:44).

      W rządzie światowym ustanowionym przez Boga niebios zasiądą osoby dysponujące ponadludzką mocą, toteż osiągną wszystkie te szlachetne cele, do których na próżno dążyli władcy ziemscy. Jak opisuje Biblia, rząd Boży jest niebiańską monarchią i składa się z Króla, Jezusa Chrystusa, oraz wspierającego go grona 144 000 stworzeń duchowych. Można im będzie zaufać, gdyż zanim zostali wskrzeszeni do życia w niebie, przebywali na ziemi i dowiedli niezłomnej prawości. W czasie ziemskiego życia poznali potrzeby ludzi, będą zatem potrafili wspaniale działać dla ich dobra (Objawienie 14:1-3).

      Pomyśl, jakich kłopotów pozwoli to uniknąć. Ci duchowi władcy są obdarzeni nieśmiertelnością, nigdy się więc nie znużą ani nie umrą (1 Koryntian 15:50, 53). Nie mogą też ulec pokusom do złamania sprawiedliwych zasad czy też faworyzowania kogoś w zamian za prezenty. Zresztą jaką łapówkę można dać nieśmiertelnej istocie duchowej? Pieniądze, skrzynkę drogiego alkoholu, bilet na egzotyczną wyspę albo na jakieś przedstawienie czy koncert? Takie rzeczy materialne mogą skusić człowieka z krwi i kości, ale nie stworzenia duchowe. Pod ich władzą ludzie nie będą więc cierpieć z powodu korupcji, tak charakterystycznej dla dzisiejszych rządów.

      Nowy świat, który zadowoli także ciebie

      Czy jesteś w podeszłym wieku? Ileż wiedzy, umiejętności i doświadczenia zdobyłeś do tej pory! A czy zauważyłeś, że chociaż umysł masz sprawny, to powoli, lecz nieubłaganie tracisz siły? Ciało nie jest już tak posłuszne umysłowi jak dawniej. Reagujesz wolniej, maleje twoja wytrzymałość i sprawność. Słabnie ci wzrok i słuch, zawodzą mięśnie, coraz częściej dokuczają bóle.

      Spróbuj sobie jednak wyobrazić, że dysponujesz zarówno mądrością zdobytą w ciągu wielu lat życia, jak i młodym ciałem, wspanialszym nawet od tego, które miałeś po dwudziestce — twoje siły fizyczne dorównują sprawności intelektualnej. Pomyśl tylko, ile mógłbyś dokonać, mając tak zdrowy organizm! Gdyby dobrze współdziałał z twym dojrzałym umysłem, każda praca sprawiałaby ci olbrzymią radość. Dzięki doświadczeniu mógłbyś mnóstwo czynności wykonywać znacznie efektywniej, co dawałoby ci więcej satysfakcji. Natomiast jeśli jesteś młody, wyobraź sobie, jaki byłbyś szczęśliwy, gdybyś mógł na zawsze zachować młodość i siłę, a jednocześnie nabywać mądrości, wiedzy i doświadczenia.

      Co więcej, w takiej samej sytuacji byliby twoi koledzy i przyjaciele, znajomi i krewni. Wyobraź sobie, co moglibyście osiągnąć w zakresie projektowania, budownictwa czy rzemiosła. Jakże wspaniałe perspektywy otworzyłyby się przed ludźmi utalentowanymi, na przykład przed malarzami, muzykami, projektantami mody, projektantami terenów zielonych, ogrodnikami i botanikami! Tworzyliby doprawdy zachwycające dzieła: wspaniałe obrazy, domy, ogrody, parki, a także doskonałe instrumenty muzyczne, nie mówiąc już o wirtuozowskiej grze.

      Jednym z celów rządu nowego świata jest przywrócenie rodzajowi ludzkiemu młodości oraz doskonałości cielesnej. Twój wzrok, słuch i inne zmysły będą funkcjonować wprost idealnie. Jak długo? Gdyby jakieś władze ludzkie za niewielką opłatą udostępniały terapię zapewniającą 50-procentowe zregenerowanie organizmu na rok, czy nie zgłosiłbyś się pierwszy? Rząd nowego świata gwarantuje pełne, 100-procentowe odmłodzenie za darmo — i nie tylko na rok, na 5 lat czy na 50, lecz na całą wieczność!

      Nie bagatelizuj tych cudownych obietnic, nie uznawaj ich za wytwór fantazji. Mieszkańców tej ziemi z całą pewnością czeka właśnie taka przyszłość. Na stronach od 7 do 10 przedstawiono niektóre z błogosławieństw, jakie spłyną na ludzi miłujących Boga.

      [Ramka i ilustracje na stronach 7-10]

      Co przyniesie nowy świat

      Koniec przestępczości i przemocy

      „Bezbożni zostaną z ziemi wytraceni” (Przypowieści 2:22).

      Zlikwidowanie wojen

      „Przekują swoje miecze na lemiesze, a swoje włócznie na sierpy. Żaden naród nie podniesie miecza przeciwko drugiemu narodowi i nie będą się już uczyć sztuki wojennej” (Izajasza 2:4).

      Dla wszystkich dostatek dobrej żywności

      „Będzie nadmiar zboża w kraju, aż po szczyty gór” (Psalm 72:16).

      Wygodne mieszkania i przyjemna praca dla każdego

      „Gdy pobudują domy, zamieszkają w nich (...). Nie będą budować tak, aby ktoś inny mieszkał, nie będą sadzić tak, aby ktoś inny korzystał z plonów” (Izajasza 65:21, 22).

      Pokój między ludźmi a zwierzętami

      „Będzie wilk gościem jagnięcia, a lampart będzie leżał obok koźlęcia (...), a mały chłopiec je poprowadzi” (Izajasza 11:6).

      Kres chorób, starości i śmierci

      „Otrze wszelką łzę z oczu ich, i śmierci już nie będzie; ani smutku, ani krzyku, ani mozołu już nie będzie; albowiem pierwsze rzeczy przeminęły” (Objawienie 21:4).

      Zmartwychwstanie bliskich

      „Nadchodzi godzina, kiedy wszyscy w grobach usłyszą głos jego [Jezusa]; i wyjdą” (Jana 5:28, 29).

  • Wybierz życie w tym nowym świecie
    Przebudźcie się! — 1992 | 8 listopada
    • Wybierz życie w tym nowym świecie

      Z PEWNOŚCIĄ Bóg miał jakiś cel, stwarzając naszą planetę — ten niepowtarzalny klejnot. A kluczową rolę w realizacji swego zamierzenia wyznaczył ludziom (Izajasza 45:18). Opłakany stan, w jakim znalazła się ziemia, nie przynosi Mu chwały. Ale czy naprawdę myślisz, że Bóg będzie tolerował to bez końca? Na pewno nie!

      Tęsknota do nowego świata jest w rzeczywistości tęsknotą za czymś, co ludzkość już kiedyś posiadała. Był to autentyczny ziemski raj. Mieszkała w nim pierwsza para ludzka, a według pierwotnego zamierzenia Bożego ludzie mieli się rozkoszować tym rajem wiecznie (1 Mojżeszowa 1:28).

      Jehowa Bóg daje ci teraz sposobność życia w Jego nowym świecie, w którym spełni najskrytsze pragnienia lojalnych ludzi (Psalm 10:17; 27:4). Czy z niej skorzystasz?

      Decyzja należy do ciebie

      Podobną decyzję musieli powziąć Izraelici, którzy wysłuchali mowy pożegnalnej Mojżesza. Mieli do wyboru panowanie Boga albo panowanie ówczesnych narodów. Rada Mojżesza brzmiała: „Położyłem dziś przed tobą życie i śmierć (...). Wybierz przeto życie, abyś żył, ty i twoje potomstwo, miłując Pana, Boga twego, słuchając jego głosu i lgnąc do niego” (5 Mojżeszowa 30:19, 20). Twój wybór również jest sprawą życia i śmierci.

      Oto dlaczego opublikowano te artykuły o Bożym nowym świecie — mają one poruszyć twe serce, pomóc ci w podjęciu właściwej decyzji i uchronić przed pokładaniem nadziei w ludzkich złudnych obietnicach stworzenia jakiegoś nowego świata. Powinieneś więc poznać jeszcze inne cudowne szczegóły dotyczące nowego świata, którego Twórcą jest Bóg.

      Na przykład co dowodzi, że nowy świat jest bardzo bliski? W jaki sposób zastąpi on wszystkie rządy ziemskie? Jakie wydarzenia do tego doprowadzą? Skąd możemy mieć pewność, że biblijne obietnice się spełnią?

      Istnieje możliwość otrzymania odpowiedzi na te i inne pytania. Świadkowie Jehowy z radością pokażą ci w twoim własnym egzemplarzu Biblii wersety, które nie tylko opisują błogosławieństwa Bożego nowego świata, ale też wyjaśniają, kiedy i jak rząd Boży miał objąć władzę i w końcu rozszerzyć panowanie na całą ziemię.

      Zachęcamy cię usilnie, byś zareagował podobnie jak w I wieku zareagowali mieszkańcy Berei, którzy słuchali apostoła Pawła. Wykorzystywali czas, by ‛codziennie badać Pisma, czy tak się rzeczy mają’ (Dzieje 17:11). Postąpisz mądrze, jeśli pójdziesz w ich ślady. Możesz być pewny, że rozmowy ze Świadkami Jehowy dadzą ci ogromnie dużo pod względem duchowym, dowiesz się bowiem, jak wspaniałą przyszłość obiecuje nam Bóg.

      Musisz wybrać: albo zechcesz służyć Bogu i interesom Jego Królestwa, albo będziesz pokładać ufność i nadzieję w ludzkich próbach rządzenia się na własną rękę. Niech twoja decyzja będzie oparta na rzetelnej wiedzy; nie szczędź zatem wysiłków, by jak najlepiej zapoznać się z Bożymi obietnicami. Zgłębianie Biblii nie tylko obudzi w tobie nadzieję na przyszłość, ale też pomoże ci zachować aktywność duchową w końcowych dniach rządów człowieka (2 Tymoteusza 1:13).

      Wieloletnie oczekiwanie na nowy świat dobiega już końca. Świadkowie Jehowy chcą, byś miał prawo się w nim znaleźć i wiecznie cieszył się życiem. Pragnie tego również Bóg. Żywimy szczerą nadzieję, że opowiesz się po stronie Bożego nowego świata. Jeżeli tak uczynisz, przekonasz się, iż ludzka tęsknota za nowym światem nigdy nie była daremna.

Publikacje w języku polskim (1960-2026)
Wyloguj
Zaloguj
  • polski
  • Udostępnij
  • Ustawienia
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Warunki użytkowania
  • Polityka prywatności
  • Ustawienia prywatności
  • JW.ORG
  • Zaloguj
Udostępnij