WIĘZY

To, co krępuje lub ogranicza swobodę, np. pęta, łańcuchy, kajdany, okowy; uwięzienie; to, co ma wiążącą moc lub wpływ; to, co zespala, jednocząca więź. W czasach biblijnych były w użyciu różne środki ograniczające wolność, m.in. pęta, dyby, kajdany, a także więzienia.

W Biblii hebrajskie słowo nechòszet, oznaczające zazwyczaj „miedź”, często tłumaczy się na „miedziane okowy”, gdyż okowy na ogół wykonywano z miedzi lub brązu, chociaż czasem używano też drewna i żelaza (2Sm 3:34; 2Kl 25:7). W Tokrze w Libii znaleziono żelazne okowy bardzo podobne do tych, które zostały przedstawione na płaskorzeźbach w pałacach asyryjskich. Składają się z metalowych obręczy o średnicy 13 cm, a więc dostatecznie dużych, by objąć nogę nad stopą, połączonych ze sobą płaskim prętem o długości 18 cm. Zmuszały do stawiania drobnych kroczków, niezwykle utrudniając chodzenie. Grecki odpowiednik słowa „pęta”, péde, jest spokrewniony ze słowem pous („stopa”) (Łk 8:29).

Hebrajski czasownik ʼasár, oznaczający „związać; uwięzić” (Sdz 16:5; 2Kl 23:33; Eze 3:25), jest rdzeniem, od którego pochodzą trzy inne wyrazy kojarzące się ze zniewoleniem. Słowo ʼesúr znaczy „pęta” (Jer 37:15), a moseròt i masòret tłumaczy się na „więzy” (Ps 2:3; Eze 20:37). Grecki odpowiednik wyrazu „więzy” brzmi desmòs (Łk 8:29), natomiast sýndesmos odnosi się do „jednoczącej więzi” (NŚ) lub „spójni” (Bw) (Ef 4:3).

Do spętania więźniów używano też łańcuchów. Odnoszone do nich dwa słowa hebrajskie (retukáh i rattòk) wywodzą się od rdzenia raták, który znaczy „wiązać; zakuwać” (Nah 3:10). Grecki odpowiednik słowa „łańcuch” to hálysis (Mk 5:3, 4).

Więzy i uwięzienie znosiło wielu wiernych przedchrześcijańskich świadków (Heb 11:36). O Józefie, synu Jakuba, napisano, że w Egipcie „stopy jego trapili okowami, dusza jego dostała się w żelaza” (Ps 105:18). Dalila, usiłując wydać Samsona w ręce Filistynów, posłużyła się siedmioma jeszcze wilgotnymi ścięgnami, a potem siedmioma nowymi powrozami, ale Samson łatwo je porozrywał. Kiedy w końcu stracił siłę i został pojmany, zakuto go w podwójne miedziane okowy (Sdz 16:6-12, 21). Jeremiasza zaś Paszchur, pełnomocnik w świątyni, wsadził w dyby, a książęta Judy uwięzili go „w domu, w którym były pęta” (Jer 20:2, 3; 37:15).

Z przyzwolenia Jehowy niewiernemu królowi judzkiemu Manassesowi władca Asyrii nałożył miedziane okowy. Nebukadneccar spętał króla Sedekiasza miedzianymi okowami i uprowadził go do Babilonu (2Kl 25:7; 2Kn 33:11; Jer 39:7; 52:11). Nebuzaradan, dowódca straży przybocznej Nebukadneccara, uwolnił Jeremiasza i oswobodził go z kajdan (Jer 40:1, 4).

Kiedy pojmano Jezusa w ogrodzie Getsemani, związano go i zaprowadzono do Annasza, a potem, również związanego, odesłano do Kajfasza. Po procesie przed Sanhedrynem Jezus znowu został związany i przekazany Piłatowi (Mk 15:1; Jn 18:12, 13, 24, 28). Zanim Saul nawrócił się na chrystianizm i stał się apostołem Pawłem, ścigał chrześcijan, żeby ich przyprowadzić spętanych przed najwyższy sąd żydowski (Dz 9:2, 21). Herod zgodnie z rzymskim zwyczajem kazał przykuć Piotra łańcuchami do dwóch żołnierzy (Dz 12:6, 7).

Paweł podczas pierwszego uwięzienia w Rzymie pisał listy i w kilku z nich wspomniał o swoich więzach więziennych oraz nazwał siebie „ambasadorem w łańcuchach” (Ef 6:20; Flp 1:7, 13-17; Kol 4:18; Flm 10, 13). Jak jednak wynika z Dziejów 28:16-31, miał pewną swobodę ruchów, która pozwalała mu pisać, przyjmować gości i im głosić. Uwolniono go, ale potem znowu aresztowano. Podczas drugiego uwięzienia w Rzymie, które zakończyło się egzekucją, Paweł ponownie był skuty łańcuchami (2Tm 1:16; 2:9; 4:6-8; Flm 22).

Znaczenie przenośne i symboliczne. Wyrażenia „więzy” i „łańcuchy” często występują w Biblii w znaczeniu przenośnym w odniesieniu do uwięzienia lub jakiejś innej formy ograniczenia wolności. Na przykład w związku z niewolą babilońską proroczo przedstawiono Syjon jako pojmaną kobietę z więzami na szyi (Iz 52:2). Chociaż po pewnym czasie wielu wygnańców miało własne domy i cieszyło się znaczną miarą swobody, nie wolno im było wrócić na Syjon, czyli do Jerozolimy (Jer 29:4, 5).

Nieposłusznych aniołów Bóg „zatrzymał wiekuistymi więzami w gęstej ciemności” (Judy 6). Napisano o nich również, że są wydani „czeluściom gęstej ciemności” (2Pt 2:4). Z Biblii wynika, że nie zostali całkowicie pozbawieni swobody działania, gdyż mogą opętywać ludzi, a nawet mieli dostęp do nieba, dopóki Michał ze swymi aniołami nie zrzucił ich na ziemię (Mk 1:32; Obj 12:7-9). Szatan Diabeł będzie związany wielkim łańcuchem przez anioła mającego klucz od otchłani i wrzucony do niej na tysiąc lat, po czym na krótki czas zostanie wypuszczony (Obj 20:1-3). Ponieważ aniołowie nie są stworzeniami z krwi i ciała, łańcuch niewątpliwie symbolizuje tu jakąś nieznaną nam ograniczającą siłę.

Po uzdrowieniu kobiety, która od osiemnastu lat „miała ducha słabości” i była zgięta we dwoje, Jezus powiedział, że to Szatan trzymał ją na uwięzi (Łk 13:11, 16). W odniesieniu do Szymona, który próbował kupić dar ducha świętego, Piotr użył określenia „więzy nieprawości” (Dz 8:23).

Ręce niemoralnej kobiety przyrównano do „pęt”, a o mężczyźnie, który za nią podąża, powiedziano, że idzie „spętany na ukaranie jako głupiec” (Kzn 7:26; Prz 7:22).

W sensie pozytywnym Ezechiel wspomniał o „więzach przymierza”, gdyż przymierze miało moc wiążącą (Eze 20:37). Ludzi pozostających w związku małżeńskim uważa się za ‛związanych’ (Rz 7:2; 1Ko 7:27, 39). O miłości powiedziano, że jest „doskonałą więzią jedności” (Kol 3:14).