Lud Jehowy utwierdza się w wierze

„Zbory dalej utwierdzały się w wierze i z dnia na dzień pomnażały się liczebnie” (DZIEJE APOSTOLSKIE 16:5).

1. Jak Bóg posłużył się apostołem Pawłem?

JEHOWA BÓG posłużył się Saulem z Tarsu jako ‛wybranym naczyniem’. Będąc już apostołem Pawłem, ów sługa Boży wiele wycierpiał. Ale w wyniku pracy zarówno jego, jak i innych chrześcijan organizacja Jehowy cieszyła się jednością i stale rosła (Dzieje Apostolskie 9:15, 16).

2. Dlaczego warto prześledzić wydarzenia opisane w Dziejach Apostolskich 13:1 do 16:5?

² Coraz więcej pogan przyjmowało chrystianizm, a doniosłe spotkanie ówczesnego ciała kierowniczego wydatnie się przyczyniło do utwierdzenia ludu Bożego w wierze i jedności. Naprawdę warto prześledzić te i inne wydarzenia opisane w Księdze Dziejów Apostolskich 13:1 do 16:5, ponieważ wśród Świadków Jehowy widać dziś podobny wzrost i duchowe błogosławieństwa (Izajasza 60:22). (Proponujemy, żebyś w trakcie osobistego studium artykułów zamieszczonych w tym numerze i omawiających Dzieje Apostolskie odczytywał wersety zaznaczone tłustym drukiem).

Misjonarze przystępują do dzieła

3. Na czym polegała praca „proroków i nauczycieli” w Antiochii?

³ W utwierdzeniu się w wierze pomagali współwyznawcom wysłannicy ze zboru w Antiochii Syryjskiej (13:1-5). Byli tam „prorokami i nauczycielami” Barnaba, Szymon (Niger), Lucjusz z Cyreny, Manaen i Saul z Tarsu. Prorocy wyjaśniali Słowo Boże i przepowiadali przyszłe wydarzenia, a nauczyciele udzielali wskazówek, jak rozumieć Biblię i żyć prawdziwie pobożnie (1 Koryntian 13:8; 14:4). Szczególne zadanie otrzymali Barnaba i Saul. Dobrali sobie Marka, kuzyna Barnaby, i odpłynęli na Cypr (Kolosan 4:10). W Salaminie, porcie we wschodniej części wyspy, głosili w synagogach, nic jednak nie wskazuje na to, by Żydzi zareagowali przychylnie. Widocznie uznali, że Mesjasz nie jest im potrzebny, skoro obfitują w bogactwa materialne.

4. Jakie wyniki dała wytrwała praca misjonarzy na Cyprze?

⁴ Bóg gdzie indziej pobłogosławił świadczenie na Cyprze (13:6-12). W Pafos misjonarze napotkali fałszywego proroka i czarownika imieniem Bar-Jezus (Elymas). Kiedy usiłował on odwieść prokonsula Sergiusza Pawła od słuchania Słowa Bożego, Saul napełniony duchem świętym rzekł: ‛Ty pełen oszustwa i łotrostwa synu diabelski, wrogu wszelkiej sprawiedliwości, nie przestaniesz ty wykrzywiać słusznych dróg Jehowy?’ Karcąca ręka Boża na pewien czas oślepiła Elymasa, a Sergiusz Paweł ‛uwierzył zdumiony nauką Jehowy’.

5, 6. (a) Co Paweł powiedział o Jezusie, gdy przemawiał w synagodze w Antiochii Pizydyjskiej? (b) Jaki oddźwięk wywołało przemówienie Pawła?

⁵ Z Cypru grupa misjonarska odpłynęła do miasta Perge w Azji Mniejszej. Stamtąd Paweł i Barnaba ruszyli przez góry na północ; narażając się po drodze na ‛niebezpieczeństwa na rzekach i od rozbójników’, zmierzali do Antiochii Pizydyjskiej (2 Koryntian 11:25, 26). Po dotarciu do celu Paweł wygłosił przemówienie w miejscowej synagodze (13:13-41). Przypomniał, jak Bóg postępował z narodem izraelskim, i wykazał, że Jezus, potomek Dawida, jest Zbawicielem. Chociaż przywódcy żydowscy zażądali jego śmierci, Bóg spełnił obietnicę daną przodkom przez wskrzeszenie go z martwych (Psalm 2:7; 16:10; Izajasza 55:3). Apostoł ostrzegł słuchaczy, żeby czasem nie pogardzili Bożym darem zbawienia w osobie Chrystusa (Habakuka 1:5, Septuaginta).

⁶ Mowa Pawła obudziła zainteresowanie, podobnie jak to jest dziś z przemówieniami Świadków Jehowy (13:42-52). W następny sabat przyszło niemal całe miasto, aby słuchać słowa Jehowy, ale Żydów wprawiło to w zazdrość. W ciągu jednego tygodnia ci misjonarze pozyskali chyba więcej pogan niż oni przez całe życie! Ponieważ sprzeciwiali się Pawłowi i bluźnili, nadszedł czas, by światło duchowe zajaśniało gdzie indziej. Żydom trzeba było powiedzieć: ‛Skoro odtrącacie Słowo Boże i nie uznajecie siebie za godnych życia wiecznego, odwracamy się ku narodom’ (Izajasza 49:6).

7. Jak Paweł i Barnaba zareagowali na prześladowanie?

⁷ Teraz poganie zaczęli się radować, a wszyscy odpowiednio usposobieni do życia wiecznego uwierzyli. Ponieważ jednak słowo Jehowy rozprzestrzeniało się w całym kraju, Żydzi podburzyli zarówno powszechnie szanowane niewiasty (zapewne po to, by wywarły nacisk na mężów i inne osobistości), jak i co ważniejszych mężczyzn, żeby wzniecić prześladowanie przeciw Pawłowi i Barnabie i wypędzić ich z tych okolic. Nie powstrzymało to jednak misjonarzy, którzy po prostu ‛strząsnęli proch ze swych nóg na świadectwo przeciwko nim’ i poszli do Ikonium (obecnie Konya), głównego miasta w rzymskiej prowincji Galacji (Łukasza 9:5, Bw; 10:11). A co z uczniami, którzy zostali w Antiochii Pizydyjskiej? Utwierdzeni w wierze, ‛dalej byli napełnieni radością i duchem świętym’. Tak więc sprzeciw wcale nie musi hamować postępów duchowych.

Silni w wierze pomimo prześladowań

8. Jakie pomyślne wyniki dało świadczenie w Ikonium?

⁸ Paweł i Barnaba też trwali mocno pomimo prześladowań (14:1-7). Pozyskali wielu Żydów i Greków dzięki świadczeniu w synagodze w Ikonium. Wprawdzie niewierzący Żydzi podburzyli pogan przeciw nowo nawróconym, ale obydwaj misjonarze śmiało przemawiali wspierani przez Boga, który dawał im dowody uznania, uzdalniając ich do czynienia cudów. W rezultacie wśród tłumu nastąpił rozdział — jedni opowiedzieli się za Żydami, drudzy stanęli po stronie apostołów (wysłańców). Ci ostatni nie byli tchórzami, kiedy jednak dowiedzieli się, że uknuto spisek, żeby ich ukamienować, przezornie oddalili się stamtąd, aby głosić w Likaonii, regionie Azji Mniejszej w południowej Galacji. My też pomimo sprzeciwu możemy aktywnie pełnić służbę kaznodziejską, jeśli będziemy rozważni (Mateusza 10:23).

9, 10. (a) Jak mieszkańcy Listry zareagowali na uzdrowienie chromego mężczyzny? (b) Jak Paweł i Barnaba zachowali się w Listrze?

⁹ Świadectwo otrzymało teraz likaońskie miasto Listra (14:8-18). Paweł uzdrowił tam mężczyznę chromego od urodzenia. Tłum, nie zdając sobie sprawy, że to Jehowa dokonał tego cudu, podniósł krzyk: „Bogowie przybrali podobieństwo ludzi i zstąpili do nas!” Ponieważ wołano po likaońsku, apostołowie nie wiedzieli, o co chodzi. Pawła, który wiódł prym w przemawianiu, uznano za Hermesa (elokwentnego wysłańca bogów), w Barnabie zaś dopatrzono się Zeusa, głównego boga Greków.

¹⁰ Kapłan Zeusa przyprowadził nawet byki i przyniósł wieńce, żeby złożyć Pawłowi i Barnabie ofiarę. Posługując się powszechnie używaną greką, a może przy pomocy tłumacza, apostołowie pośpiesznie zaczęli wyjaśniać, że też są ludźmi obciążonymi różnymi słabościami i że głoszą zgromadzonym dobrą nowinę, aby się odwrócili „od tych marności” (martwych posągów i bożków) do żywego Boga (1 Królów 16:13; Psalm 115:3-9; 146:6). Pozwalał On dawniej narodom (niehebrajskim) chodzić własnymi drogami, ale też dawał dowody, że istnieje i jest dobry, gdyż ‛zsyłał im deszcze i pory urodzajów oraz obficie napełniał ich serca pokarmem i otuchą’ (Psalm 147:8). Pomimo tych argumentów Paweł i Barnaba z trudem powstrzymali tłum od złożenia im ofiary. Nie przyjęli hołdu składanego im jako bóstwom ani nie próbowali wykorzystać uzyskanego rozgłosu do krzewienia na tym terenie chrystianizmu. Dali naprawdę dobry przykład, abyśmy nie oczekiwali pochlebstw z racji tego, czego Jehowa pozwala nam dokonać w służbie!

11. Jaką lekcją są dla nas słowa: „Musimy przez wiele ucisków wejść do Królestwa Bożego”?

¹¹ Nagle wybuchło prześladowanie (14:19-28). Jak do niego doszło? Tłum namówiony przez Żydów, którzy przyszli z Antiochii Pizydyjskiej i z Ikonium, ukamienował Pawła i wywlekł go poza miasto sądząc, że nie żyje (2 Koryntian 11:24, 25). Obstąpili go uczniowie, lecz wtedy wstał i nie zauważony, być może pod osłoną nocy, wszedł do Listry. Nazajutrz ruszył z Barnabą do Derbe, gdzie pozyskali sporo współwyznawców. W drodze powrotnej znów odwiedzili Listrę, Ikonium i Antiochię umacniając uczniów, zachęcając ich, by trwali w wierze i mówiąc: „Musimy przez wiele ucisków wejść do Królestwa Bożego”. Jako chrześcijanie również jesteśmy przygotowani na przeciwności i nie wolno nam ich unikać za cenę kompromisu (2 Tymoteusza 3:12). W zborach, do których Paweł napisał potem List do Galatów, zamianowano wtedy starszych.

12. Kiedy skończyła się pierwsza podróż misjonarska Pawła i co zrobili obaj misjonarze po jej zakończeniu?

¹² Przeszedłszy Pizydię, Paweł i Barnaba głosili w Perge, głównym mieście Pamfilii, a następnie wrócili do Antiochii Syryjskiej. Pierwsza podróż dobiegła końca i obaj misjonarze powiadomili zbór o „wielu sprawach, których Bóg dokonał przez nich, i że otworzył narodom drzwi wiary”. Pozostali przez jakiś czas w Antiochii, co na pewno utwierdziło w wierze tamtejszych uczniów. Podobnie budująco pod względem duchowym oddziałują dziś wizyty nadzorców podróżujących.

Rozstrzygnięcie istotnej kwestii

13. Co było konieczne, aby chrystianizm nie uległ podziałowi na odłam żydowski i nieżydowski?

¹³ Do zachowania silnej wiary konieczna była jednomyślność (1 Koryntian 1:10). Aby chrystianizm nie uległ podziałowi na odłam żydowski i nieżydowski, ówczesne ciało kierownicze musiało rozstrzygnąć, czy poganie napływający do organizacji Bożej muszą przestrzegać Prawa Mojżeszowego i zostać obrzezani (15:1-5). Jacyś ludzie z Judei dotarli już do Antiochii Syryjskiej i zaczęli uczyć wierzących pogan, że jeśli się nie poddadzą obrzezaniu, nie zostaną zbawieni (Wyjścia 12:48). Wysłano więc Pawła, Barnabę oraz innych braci do apostołów i starszych w Jeruzalem. Nawet tam niektórzy wierzący, będący kiedyś ortodoksyjnymi faryzeuszami, obstawali przy obrzezaniu pogan i przestrzeganiu przez nich Prawa.

14. (a) Jakim godnym naśladowania przykładem jest przebieg narady w Jeruzalem, choć wywiązała się na niej dyskusja? (b) Co stanowiło istotę przedstawionych wtedy argumentów Piotra?

¹⁴ Zwołano naradę, aby rozstrzygnąć, jaka w tej sprawie jest wola Boża (15:6-11). Wywiązała się dyskusja i choć zabierały w niej głos jednostki o ustalonych poglądach, wcale nie przerodziła się w spór — co stanowi godny naśladowania przykład dla dzisiejszych starszych. W pewnej chwili odezwał się Piotr: ‛Bóg upodobał sobie, żeby przez moje usta poganie [tacy jak Korneliusz] usłyszeli dobrą nowinę i uwierzyli. Dał temu świadectwo, udzielając im ducha świętego i nie zrobił między nami a nimi żadnej różnicy [Dzieje Apostolskie 10:44-47]. Dlaczego więc wystawiacie Boga na próbę, kładąc na kark uczniów jarzmo [obowiązek przestrzegania Prawa], którego ani my nie mogliśmy unieść, ani praojcowie? Ufamy [rodowici Żydzi], że dostąpimy wybawienia dzięki niezasłużonej życzliwości Pana Jezusa, tak jak oni’. Okoliczność, iż Bóg przyjął nieobrzezanych pogan, dowodziła, że obrzezka i przestrzeganie Prawa nie są potrzebne do zbawienia (Galatów 5:1).

15. Jakie zasadnicze myśli poruszył Jakub i co proponował napisać do chrześcijan pochodzenia pogańskiego?

¹⁵ Kiedy Piotr skończył, nastała cisza, choć wcale jeszcze nie padły wszystkie argumenty (15:12-21). Teraz Barnaba z Pawłem opowiedzieli o znakach, jakich Bóg za ich pośrednictwem dokonał wśród pogan. Następnie przewodniczący, którym był Jakub, przyrodni brat Jezusa, rzekł: ‛Szymon [hebrajskie imię Piotra] opowiedział, jak Bóg zwrócił uwagę na narody, aby z nich wziąć lud dla swego imienia’. Mówca wskazał, że przez zgromadzanie spośród Żydów i pogan uczniów Jezusa, a więc dziedziców Królestwa, dokonuje się zapowiedziana odbudowa „szałasu Dawida” (ponowne ustanowienie dynastii Dawidowej) (Amosa 9:11, 12, Septuaginta; Rzymian 8:17). Trzeba to uznać, skoro tak postanowił Bóg. Jakub zaproponował, by chrześcijanom pochodzenia pogańskiego zalecić na piśmie wstrzymywanie się od: (1) rzeczy skażonych przez bożki, (2) rozpusty oraz (3) krwi i tego, co uduszone. Zakazy te znajdowały się w pismach Mojżesza, czytanych w synagogach w każdy sabat (Rodzaju 9:3, 4; 12:15-17; 35:2, 4).

16. W jakich trzech sprawach list wczesnochrześcijańskiego ciała kierowniczego jest wytyczną aż do chwili obecnej?

¹⁶ Następnie ówczesne ciało kierownicze wysłało list do chrześcijan pochodzenia pogańskiego w Antiochii, Syrii i Cylicji (15:22-35). Duch święty oraz ci, którzy sporządzili pismo, wzywali w nim do wstrzymywania się od tego, co ofiarowano bożkom, od krwi (normalnie spożywanej przez niektórych), od tego, co uduszono, wskutek czego nie zostało wykrwawione (wielu pogan uważało takie mięso za przysmak) oraz od rozpusty (po grecku por·neiʹa, co oznacza niedozwolone stosunki płciowe, uprawiane poza uznawanym biblijnie małżeństwem). Przestrzeganie owych zaleceń zapewniało odbiorcom listu duchową pomyślność; podobnie jest dziś ze Świadkami Jehowy, gdyż stosują się oni do tych samych „rzeczy koniecznych”. Słowa: „Bywajcie zdrowi!” znaczyły tyle co „Do widzenia” i nie upoważniają do wniosku, jakoby powyższe wymagania dotyczyły przede wszystkim spraw zdrowotnych. Kiedy pismo odczytano w Antiochii, zbór uradował się zawartą w nim zachętą. Jednocześnie Paweł, Barnaba, Sylas i inni chrześcijanie budowali tamtejszych sług słowem i utwierdzali ich w wierze. My też szukajmy sposobów, jak zachęcać i budować współwyznawców.

Początek drugiej podróży misjonarskiej

17. (a) Jaka trudność się wywiązała, gdy padła propozycja wyruszenia w drugą podróż misjonarską? (b) Jak przebiegał spór między Pawłem i Barnabą?

¹⁷ Kiedy padła propozycja wyruszenia w drugą podróż misjonarską, wyłonił się problem (15:36-41). Paweł postanowił ponownie odwiedzić z Barnabą zbory na Cyprze i w Azji Mniejszej. Barnaba zgodził się, ale chciał zabrać swego kuzyna Marka. Paweł sprzeciwił się temu, gdyż Marek odszedł od nich w Pamfilii. „Doszło do gwałtownego wybuchu gniewu”. Ale ani Paweł, ani Barnaba nie usiłowali się wybielić przez wciąganie w swoje prywatne sprawy innych starszych bądź członków ciała kierowniczego. Dali tym naprawdę dobry przykład!

18. Co się stało, gdy Paweł i Barnaba się rozdzielili, i jaki pożytek możemy odnieść z relacji o tym zdarzeniu?

¹⁸ W rezultacie jednak nastąpił rozdział. Barnaba wziął Marka na Cypr, a Paweł dobrał sobie Sylasa i poszedł „przez Syrię i Cylicję, umacniając zbory”. Barnaba mógł się kierować względami rodzinnymi, powinien był jednak uznać, że Paweł jest apostołem i „naczyniem wybranym” (Dzieje Apostolskie 9:15). A co z nami? Zdarzenie to powinno nam uświadomić potrzebę uznawania porządku teokratycznego i ścisłej współpracy z „niewolnikiem wiernym i rozumnym”! (Mateusza 24:45-47).

Pokój i wzrost

19. Jakim przykładem dla dzisiejszej młodzieży chrześcijańskiej jest Tymoteusz?

¹⁹ Nie dopuszczono więc do tego, by spór między Pawłem i Barnabą zakłócił pokój w zborze. Lud Boży w dalszym ciągu utwierdzał się w wierze (16:1-5). Paweł z Sylasem udali się do Derbe, a stamtąd do Listry. Mieszkał tam Tymoteusz, którego matka, Eunice, była wierzącą Żydówką, a ojciec Grekiem. Był młody, bo jeszcze po upływie jakichś 18 do 20 lat powiedziano mu: „Niechaj nikt nie lekceważy twego młodego wieku” (1 Tymoteusza 4:12, Biblia Tysiąclecia, wyd. II). Ponieważ „miał on dobrą opinię u braci w Listrze i [oddalonym o jakieś 29 kilometrów] Ikonium”, więc musiał być dobrze znany z gorliwej służby i zbożnych zalet. Młodzież chrześcijańska powinna dziś zabiegać o pomoc Jehowy w zjednywaniu sobie podobnej opinii. Paweł obrzezał Tymoteusza, gdyż Żydzi, których mieli odwiedzać w domach i synagogach, wiedzieli, że jego ojciec jest poganinem, apostoł zaś nie chciał, by cokolwiek stanęło na przeszkodzie w dotarciu do żydowskich kobiet i mężczyzn, którym potrzebna była wiedza o Mesjaszu. W dobie obecnej Świadkowie Jehowy też robią wszystko, co leży w ich mocy i nie narusza zasad biblijnych, aby ułatwiać ludziom wszelkiego pokroju przyjęcie dobrej nowiny (1 Koryntian 9:19-23).

20. Czym zaowocowało dostosowanie się do zaleceń wczesnochrześcijańskiego ciała kierowniczego i jak według ciebie powinno to podziałać na nas?

²⁰ Mając do pomocy Tymoteusza, Paweł i Sylas przekazywali uczniom postanowienia ciała kierowniczego, których odtąd należało przestrzegać. Jakie to dało wyniki? Najwidoczniej o Syrii, Cylicji i Galacji Łukasz napisał: „Zbory dalej utwierdzały się w wierze i z dnia na dzień pomnażały się liczebnie”. Dostosowanie się do zaleceń ówczesnego ciała kierowniczego zaowocowało jednością i pomyślnością duchową. Jakiż to wspaniały przykład dla ludu Jehowy w obecnych krytycznych czasach, gdy musimy pozostawać zespoleni i trwać mocno w wierze!

Jak byś odpowiedział?

◻ Jak Paweł i Barnaba reagowali na prześladowanie?

◻ Jaką lekcją jest dla nas wypowiedź: „Musimy przez wiele ucisków wejść do Królestwa Bożego”?

◻ Jaką wskazówką są dla nas trzy punkty zawarte w liście wczesnochrześcijańskiego ciała kierowniczego?

◻ Jak to, co utwierdzało w wierze wczesnochrześcijańskich świadków Jehowy, dotyczy również nas?

Słowo Jehowy przemaga!

„Słowo Jehowy potężnie rosło i przemagało” (DZIEJE APOSTOLSKIE 19:20).

1. Co omówimy w trakcie dalszego studium biblijnej księgi Dziejów Apostolskich?

JEHOWA otwierał wrota do działalności. Przewodzić w niej miał zwłaszcza Paweł, „apostoł dla narodów” (Rzymian 11:13). Toteż w trakcie dalszego studium Księgi Dziejów Apostolskich ujrzymy go w porywających podróżach misjonarskich (Dzieje Apostolskie 16:6 do 19:41 [16:6 do 19:40, Bw]).

2. (a) Co w okresie od 50 do 56 roku powstało w wyniku służby apostoła Pawła jako pisarza natchnionego przez Boga? (b) Co się działo, gdy Bóg błogosławił działalność kaznodziejską Pawła i innych chrześcijan?

² Paweł był również pisarzem natchnionym przez Boga. W okresie między 50 a 56 rokiem n.e. napisał z Koryntu dwa listy do Tesaloniczan, z Antiochii Syryjskiej lub z Koryntu List do Galatów, z Efezu List 1 do Koryntian, z Macedonii List 2 do Koryntian, i ponownie z Koryntu List do Rzymian. Bóg błogosławił pracy zarówno Pawła, jak innych chrześcijan, toteż „słowo Jehowy potężnie rosło i przemagało” (Dzieje Apostolskie 19:20).

Z Azji do Europy

3. Jak Paweł i jego współpracownicy dali dobry przykład w poddawaniu się kierownictwu ducha świętego?

³ Paweł i jego współtowarzysze dali dobry przykład w podporządkowywaniu się kierownictwu ducha świętego (16:6-10). Prawdopodobnie za pomocą słyszalnych wypowiedzi bądź snów lub wizji duch nie dopuścił do tego, by głosili w Azji i Bitynii, i dobra nowina dotarła tam później (Dzieje Apostolskie 18:18-21; 1 Piotra 1:1, 2). Dlaczego wzbroniono im wstępu na te tereny? Pracowników było niewielu, toteż duch wiódł ich na żyźniejsze pole w Europie. Jeśli zatem dziś Świadkowie Jehowy nie mogą się dostać na jakiś teren, głoszą gdzie indziej będąc pewni, że duch Boży wskaże im drogę do ludzi o usposobieniu owiec.

4. Jak zareagowano na widzenie, w którym Paweł ujrzał Macedończyka proszącego o pomoc?

⁴ Paweł ze współpracownikami ‛minęli Mizję’, rezygnując z niej jako z terenu misjonarskiego w Azji Mniejszej. Apostoł ujrzał jednak w widzeniu Macedończyka, który prosił o pomoc. Przeprawili się więc zaraz do Macedonii leżącej na Półwyspie Bałkańskim. Podobnie dziś duch święty często pobudza Świadków, by służyli tam, gdzie bardzo potrzeba głosicieli Królestwa.

5. (a) Dlaczego można powiedzieć, że słowo Jehowy przemogło w Filippi? (b) Pod jakim względem wiele dzisiejszych sług Jehowy przypomina Lidię?

⁵ Słowo Jehowy przemogło w Macedonii (16:11-15). W Filippi, kolonii zamieszkanej głównie przez obywateli rzymskich, nieliczna ludność żydowska widocznie nie miała synagogi. Misjonarze udali się więc na „miejsce modlitwy” poza miasto. Jedną z napotkanych tam osób była Lidia — prawdopodobnie prozelitka żydowska z Tiatyry w Azji Mniejszej, gdzie trudniono się farbiarstwem. Zajmowała się sprzedażą purpury, to znaczy barwnika bądź odzieży lub tkanin, które nim farbowano. Kiedy wraz ze swym domem została ochrzczona, zaczęła tak gorąco zapraszać braci w gościnę, że Łukasz napisał: „Nakłoniła nas do wejścia”. Jesteśmy naprawdę wdzięczni, że i dziś są takie siostry.

Strażnik przyjmuje wiarę

6. Jak wpływ demonów doprowadził w Filippi do uwięzienia Pawła i Sylasa?

⁶ Rozwój dzieła w Filippi musiał wprawić Szatana we wściekłość, bo wpływ demonów doprowadził do uwięzienia Sylasa i Pawła (16:16-24). Całymi dniami chodziła za nimi jakaś dziewczyna, która miała „demona wróżbiarstwa” (dosłownie „ducha pytona”). Duch ten mógł się podszywać pod Apollina, mitycznego boga i pogromcę węża zwanego pyʹthon. Dziewczyna przepowiadała przyszłość, co przynosiło jej panom spore zyski. Być może mówiła rolnikom, kiedy mają sadzić, pannom — kiedy wyjść za mąż, a górnikom — gdzie szukać złota! Nie odstępowała od braci i wołała: „Ci ludzie to niewolnicy Boga Najwyższego, którzy wam obwieszczają drogę wybawienia”. Demon mógł się nią posługiwać, aby stworzyć wrażenie, że jej przepowiednie są natchnione przez Boga, niemniej złe duchy nie mają prawa głosić o Jehowie ani o Jego postanowieniach co do zbawienia. Pawłowi sprzykrzyło się w końcu to napastowanie i w imieniu Jezusa wypędził z niej demona. Panowie dziewczyny widząc, że stracili źródło dochodów, zaciągnęli Pawła i Sylasa na rynek, gdzie wychłostano ich rózgami (2 Koryntian 11:25). Następnie wtrącono ich do więzienia i zakuto im nogi w dyby. Narzędzie to nastawiano niekiedy w taki sposób, że nogi skazanego były unieruchomione w szerokim rozkroku, przez co cierpiał dotkliwy ból.

7. Dla kogo uwięzienie Pawła i Sylasa stało się dobrodziejstwem i dlaczego?

⁷ Wszystko to okazało się dobrodziejstwem dla pewnego strażnika i jego rodziny (16:25-40). Około północy Paweł i Sylas modlili się i wysławiali Boga w pieśniach, będąc pewni, że ich nie opuści (Psalm 42:8 [42:9, Bw]). Naraz nieoczekiwane trzęsienie ziemi wyważyło drzwi i skruszyło okowy, odrywając je od ścian i belek. Strażnik przeraził się, że więźniowie uciekli i przypłaci to życiem. Chciał już popełnić samobójstwo, kiedy Paweł zawołał: „Nie wyrządzaj sobie krzywdy, gdyż jesteśmy tu wszyscy!” Wyprowadził więc Pawła i Sylasa na zewnątrz i jął pytać, co ma robić, żeby zostać zbawionym. „Uwierz w Pana Jezusa”, padła odpowiedź. Po wysłuchaniu słowa Jehowy „on i jego domownicy bezzwłocznie zostali ochrzczeni”. Cóż za radość musiała wśród nich zapanować!

8. Co zrobili urzędnicy miejscy z Filippi i co można było osiągnąć, gdyby publicznie przyznali się do błędu?

⁸ Nazajutrz urzędnicy miejscy nakazali zwolnić Pawła i Sylasa. Apostoł powiedział jednak: ‛Wychłostali nas bez sądu, choć jesteśmy Rzymianami, i wtrącili do więzienia. Teraz wyrzucają nas potajemnie? Niech przyjdą i nas wyprowadzą’. Gdyby urzędnicy publicznie przyznali się do błędu, nie byliby potem tacy skorzy do karania chłostą i aresztem innych chrześcijan. Ponieważ nie mogli usunąć z miasta obywateli rzymskich, przyszli i poprosili braci, aby odeszli sami, ci jednak uczynili to dopiero po dodaniu otuchy współwyznawcom. Podobna troskliwość pobudza dziś członków Ciała Kierowniczego i innych podróżujących sług Bożych do odwiedzania i zachęcania ludu Bożego na całej ziemi.

Słowo Jehowy przemaga w Tesalonice i w Berei

9. Jaką metodą, do dziś stosowaną przez Świadków Jehowy, Paweł ‛wyjaśniał i wykazywał’, że Mesjasz musiał cierpieć i zmartwychwstać?

⁹ Następnie słowo Boże przemogło w Tesalonice, stolicy i głównym porcie morskim Macedonii (17:1-9). Paweł przekonywał tam Żydów, „wyjaśniając i wykazując”, że Mesjasz musiał cierpieć i zmartwychwstać. (Robił to tak samo, jak dziś Świadkowie Jehowy — przez porównywanie proroctw z wydarzeniami stanowiącymi ich spełnienie). W rezultacie niektórzy Żydzi, liczni prozelici, a także inni ludzie uwierzyli. Część Żydów wprawiło to w zazdrość; zwołali tłum, ale ponieważ nie mogli znaleźć Pawła i Sylasa, postawili Jazonowi i innym braciom fałszywy zarzut działalności wywrotowej — po dziś dzień podnoszony przeciw Świadkom Jehowy — i doprowadzili ich przed przełożonych miasta. Bracia uiścili jednak „odpowiednie zabezpieczenie” i zostali zwolnieni.

10. Jak Żydzi w Berei ‛starannie badali’ Pisma?

¹⁰ Teraz Paweł i Sylas udali się do Berei (17:10-15). Tamtejsi Żydzi ‛starannie badali’ Pisma, do czego Świadkowie Jehowy zachęcają ludzi również obecnie. Berejczycy nie podawali w wątpliwość wypowiedzi Pawła, lecz szukali dowodów na to, że Jezus jest Mesjaszem. Z jakim wynikiem? Wielu z nich uwierzyło, a także niektórzy Grecy (prawdopodobnie będący prozelitami). Kiedy Żydzi z Tesaloniki podburzyli rzesze, bracia odprowadzili Pawła na wybrzeże, gdzie wraz z częścią towarzyszących mu osób mógł wsiąść na statek płynący do Pireusu, portu w pobliżu Aten.

Słowo Jehowy przemaga w Atenach

11. (a) Jak Paweł śmiało świadczył w Atenach, kto jednak wdawał się z nim w dysputy? (b) Co mieli na myśli ci, którzy nazwali Pawła „nowinkarzem”?

¹¹ Ateny otrzymały dobitne świadectwo (17:16-21). Ponieważ Paweł głosił o Jezusie i zmartwychwstaniu, niektórzy filozofowie wdawali się z nim w dysputy. Część z nich była epikurejczykami, którzy kładli nacisk na doznawanie przyjemności. Z kolei stoicy przywiązywali wagę do zdyscyplinowania i pracy nad sobą. Niektórzy pytali: ‛Cóż to chce powiedzieć ten nowinkarz?’ Określenie „nowinkarz” (dosłownie ‛zbieracz nasion’) miało znaczyć, że apostoł niczym ptak szukający ziarna roznosi okruchy wiedzy, ale brak mu mądrości. Inni mówili: „Zdaje się być głosicielem obcych bóstw”. Był to poważny zarzut, bo Sokrates stracił z tego powodu życie. Wkrótce potem zabrano Pawła na Areopag (wzgórze Aresa) — zapewne w pobliże Akropolu, gdzie pod gołym niebem zbierał się najwyższy sąd ateński.

12. (a) Jakie cechy dobrego przemawiania widać w wystąpieniu Pawła na Areopagu? (b) Co Paweł powiedział o Bogu i z jakim wynikiem?

¹² Przemówienie Pawła na Areopagu — zaczęte skutecznym wstępem, logicznie zbudowane i oparte na przekonujących argumentach — może służyć za wzór przy wygłaszaniu przemówień w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej prowadzonej przez Świadków Jehowy (17:22-34). Apostoł przyznał, że Ateńczycy przewyższają innych ludzi religijnością. Mieli nawet ołtarz poświęcony „Bogu Nieznanemu”, być może po to, by przypadkiem nie zlekceważyć jakiegoś bóstwa! Paweł opowiedział im o Stwórcy, który „z jednego człowieka uczynił wszystkie narody ludzkie” oraz ustanowił „wyznaczone czasy i ustalone granice zamieszkiwania ludzi” — na przykład zarządził wytracenie Kananejczyków (Rodzaju 15:13-21; Daniela 2:21; 7:12). Tego Boga można znaleźć, „bośmy też potomstwem Jego”, ciągnął apostoł; nawiązał do stworzenia człowieka przez Jehowę i przytoczył słowa Aratosa i Kleantesa, poetów greckich. Będąc potomstwem Bożym nie powinniśmy sądzić, że doskonały Stwórca przypomina bożki uczynione przez niedoskonałych ludzi. Kiedyś Bóg nie zwracał uwagi na czasy takiej niewiedzy, ale teraz powiadamia ludzi, by okazali skruchę, ustalił bowiem dzień, w którym mają zostać osądzeni przez kogoś, kogo sam w tym celu wyznaczył. Ponieważ Paweł „opowiadał dobrą nowinę o Jezusie”, słuchacze zorientowali się, że wspomnianym Sędzią ma być Chrystus (Dzieje Apostolskie 17:18; Jana 5:22, 30). Epikurejczykom nie przypadła do gustu mowa o skrusze; ponadto filozofowie greccy mogli się zgodzić z poglądem o nieśmiertelności duszy, ale nie o śmierci i zmartwychwstaniu. Podobnie jak dziś, gdy niejeden bagatelizuje dobrą nowinę, tak i wówczas niektórzy powiedzieli: ‛Posłuchamy cię innym razem’. Jednakże sędzia Dionizjusz uwierzył, a z nim jeszcze inni.

Słowo Boże przemaga w Koryncie

13. Skąd Paweł czerpał środki utrzymania, aby pełnić służbę kaznodziejską, i jaki odpowiednik tego istnieje obecnie?

¹³ Następnie Paweł ruszył do Koryntu, stolicy prowincji Achai (18:1-11). Poznał tam Akwilasa i Pryscyllę, którzy przybyli tutaj, gdy Żydom nie mającym obywatelstwa rzymskiego cezar Klaudiusz nakazał opuścić stolicę imperium. Aby zdobyć środki utrzymania i móc pełnić służbę kaznodziejską, Paweł wyrabiał z owym małżeństwem namioty (1 Koryntian 16:19; 2 Koryntian 11:9). Krojenie i zszywanie sztywnego płótna z koziej sierści wcale nie było łatwe. Świadkowie Jehowy w dobie obecnej też pracują na swoje potrzeby materialne, ale ich głównym zajęciem jest służba kaznodziejska.

14. (a) Jak postąpił Paweł wobec stanowczego sprzeciwu Żydów w Koryncie? (b) Co upewniło Pawła, że powinien zostać w Koryncie, jak jednak Świadkowie Jehowy otrzymują wskazówki w dobie obecnej?

¹⁴ Żydzi korynccy nieustannie wyzywali Pawła, gdy im obwieszczał, że Jezus jest Mesjaszem. Otrząsnął więc szaty na znak, że nie czuje się już za nich odpowiedzialny, i zaczął urządzać zebrania w domu Tycjusza Justusa, który prawdopodobnie był Rzymianinem. Wiele osób (w tym również Kryspus, dawny przełożony synagogi, oraz jego dom) uwierzyło i dało się ochrzcić. Jeśli z powodu sprzeciwu Żydów Paweł wahał się, czy zostać w Koryncie, to wątpliwości te na pewno znikły, gdy Pan rzekł mu w widzeniu: ‛Nie bój się. Przemawiaj, bo ja jestem z tobą i nikt nie wyrządzi ci krzywdy. Mam dużo ludzi w tym mieście’. Apostoł nauczał tam Słowa Bożego przez całe półtora roku. Wprawdzie lud Jehowy nie ma dziś takich wizji, ale modlitwa i kierownictwo ducha świętego podobnie pomagają mu podejmować mądre decyzje w sprawach dotyczących Królestwa.

15. Jak potoczyły się wypadki, gdy Pawła doprowadzono przed prokonsula Galliona?

¹⁵ Żydzi zaprowadzili Pawła przed prokonsula, którym był Juniusz Gallion (18:12-17). Wytoczyli zarzut, że apostoł prowadzi nielegalną działalność nawracania; z takim samym fałszywym oskarżeniem występują dziś przeciw Świadkom Jehowy greccy duchowni. Ponieważ Gallion dobrze wiedział, że Paweł nie jest wywrotowcem, a Żydom wcale nie zależy na pomyślności Rzymu ani przestrzeganiu obowiązujących w nim praw, więc po prostu ich przepędził. Wcale nie zareagował, gdy obecni zaczęli bić Sostenesa, nowego przełożonego synagogi. Widocznie uznał, że główny inspirator wymierzonej przeciw Pawłowi akcji motłochu ma teraz, na co zasłużył.

16. Dlaczego nie było nic złego w tym, że Paweł ostrzygł głowę w związku ze ślubowaniem?

¹⁶ Z portu Kenchry nad Morzem Egejskim Paweł odpłynął do Efezu, miasta w Azji Mniejszej (18:18-22). Zanim jednak ruszył w tę podróż, ‛ostrzygł głowę, bo uczynił ślub’. Nie jest powiedziane, czy złożył go, zanim został uczniem Jezusa, i czy był to początek czy koniec okresu objętego ślubowaniem. Chociaż chrześcijanie nie podlegają Prawu, pochodziło ono od Boga i było święte, więc złożenia takiego ślubu nie można poczytać za grzech (Rzymian 6:14; 7:6, 12; Galatów 5:18). W Efezie apostoł przekonywał Żydów i obiecał im, że jeszcze wróci, jeśli będzie to wolą Bożą. (Przyrzeczenie to spełnił później). Zakończył swą drugą podróż misjonarską w Antiochii Syryjskiej.

Słowo Jehowy przemaga w Efezie

17. Jakich wskazówek co do chrztu potrzebował Apollos oraz kilka innych osób?

¹⁷ Niedługo potem Paweł rozpoczął trzecią podróż misjonarską, która trwała mniej więcej od 52 do 56 roku (18:23 do 19:7). W Efezie przebywał wtedy Apollos, który uczył o Jezusie, ale znał tylko chrzest Jana, rozumiany jako symbol skruchy za grzechy przeciw Przymierzu Prawa. Akwilas i Pryscylla „dokładniej mu wytłumaczyli drogę Bożą”, wyjaśniając zapewne, że kto chce być ochrzczony tak jak Jezus, musi zostać zanurzony w wodzie i otrzymać ducha świętego. Po chrzcie duchem świętym w dniu Pięćdziesiątnicy każdy, kogo ochrzcił Jan, musiał być ochrzczony ponownie w imieniu Jezusa (Mateusza 3:11, 16; Dzieje Apostolskie 2:38). W jakiś czas później około 12 Żydów w Efezie, którzy znali tylko chrzest Jana, ‛zostało ochrzczonych w imieniu Pana Jezusa’; jest to jedyny wypadek ponownego chrztu odnotowany w Piśmie Świętym. Kiedy Paweł włożył na nich ręce, otrzymali ducha świętego oraz dwa dowody przyjęcia w poczet dziedziców nadziei niebiańskiej — dar mówienia językami i prorokowania.

18. Gdzie świadczył Paweł będąc w Efezie i z jakim wynikiem?

¹⁸ Paweł nie narzekał na brak zajęcia w Efezie, mieście liczącym jakieś 300 000 mieszkańców (19:8-10). Tamtejsza świątynia Artemidy uchodziła za jeden z siedmiu cudów świata starożytnego, a teatr mógł pomieścić około 25 000 osób. Apostoł ważkimi argumentami przekonywał zbierających się w synagodze, wycofał się jednak, gdy niektórzy zaczęli wyzywać Drogę, czyli sposób życia oparty na wierze w Chrystusa. Przez dwa lata nauczał codziennie w szkole Tyranosa, dzięki czemu „słowo” rozprzestrzeniło się po całym okręgu Azji.

19. Dzięki jakim wydarzeniom w Efezie ‛słowo Jehowy rosło i przemagało’?

¹⁹ Bóg potwierdzał, że uznaje działalność Pawła, pozwalając mu dokonywać uzdrowień i wypędzać demony (19:11-20). Natomiast siedmiu synom naczelnego kapłana Scewy nie udało się wypędzić demona, choć powoływali się na imię Jezusa; nie byli przecież przedstawicielami Chrystusa i Boga. Doszło nawet do tego, że opętany dotkliwie ich pobił! Wtedy wszystkich ogarnął lęk „i była wysławiana wielkość imienia Pana Jezusa”. Ci, którzy uwierzyli, zrywali z okultyzmem i publicznie palili swe księgi, najwidoczniej zawierające formuły magiczne i zaklęcia. Łukasz pisze: „Tak to słowo Jehowy potężnie rosło i przemagało”. Obecnie słudzy Boży też pomagają ludziom wyswobodzić się z praktyk demonicznych (Powtórzonego Prawa 18:10-12).

Chybiona metoda nietolerancji religijnej

20. Dlaczego złotnicy efescy wszczęli rozruchy i jak się to skończyło?

²⁰ Świadkowie Jehowy nieraz stają twarzą w twarz przed wzburzonym tłumem i nie ominęło to również chrześcijan w Efezie (19:21-41 [19:21-40, Bw]). W miarę zwiększania się liczby wierzących niejaki Demetriusz i inni złotnicy zaczęli się obawiać o swoje pieniądze, spadł bowiem popyt na ich srebrne rzeźby przedstawiające świątynię Artemidy, bogini płodności z licznymi piersiami. Demetriusz podburzył więc tłum, który zawlókł do teatru Gajusa i Arystarcha, towarzyszy Pawła; samemu Pawłowi uczniowie nie pozwolili wyjść do ludzi. Nawet niektórzy organizatorzy świąt i igrzysk prosili go, żeby nie ryzykował. Przez jakieś dwie godziny rozlegał się krzyk: „Wielka jest Artemida Efeska!” W końcu pisarz miejski (stojący na czele miejscowego samorządu) oświadczył, iż rzemieślnicy powinni wystąpić z oskarżeniem do prokonsula, sprawującego władzę sądowniczą, albo przedstawić swą sprawę na „prawomocnym zgromadzeniu” obywatelskim. W przeciwnym razie Rzymianie mogą oskarżyć obecnych o wywołanie rozruchów. Po tych słowach rozpuścił tłum.

21. Jak Bóg błogosławił pracę Pawła i jak błogosławi działalność Świadków Jehowy w dobie obecnej?

²¹ Bóg wspierał Pawła w próbach i błogosławił jego pracy polegającej na dopomaganiu ludziom w porzuceniu fałszywej religii i uchwyceniu się prawdy (por. Jeremiasza 1:9, 10). Jakże wdzięczni jesteśmy Ojcu niebiańskiemu, że błogosławi również naszym wysiłkom! Dzięki temu, podobnie jak w I wieku, ‛słowo Jehowy potężnie rośnie i przemaga’.

Jak byś odpowiedział?

◻ Jaki przykład dał Paweł, jeśli chodzi o poddawanie się kierownictwu ducha świętego?

◻ Jaką metodą, do dziś stosowaną przez Świadków Jehowy, Paweł wyjaśniał różne kwestie i przekonywał?

◻ Jakie podobieństwo zachodzi między reakcją słuchaczy na Aeropagu a nastawieniem ludzi do działalności kaznodziejskiej Świadków Jehowy?

◻ Skąd Paweł czerpał środki na utrzymanie, aby pełnić służbę kaznodziejską, i jaki odpowiednik tego istnieje obecnie?

◻ Jak Bóg pobłogosławił działalność dzisiejszych Świadków Jehowy, podobnie jak kiedyś pracę Pawła?

[Ilustracje na stronach 16, 17]

Słowo Jehowy przemogło

1. w Filippi

2. i 3. w Atenach

4. i 6. w Efezie

5. w Rzymie

[Prawa własności]

Zdjęcie nr 4: Manley Studios

Śmiało obwieszczaj Królestwo Jehowy!

„Życzliwie przyjmował wszystkich, którzy do niego przychodzili, głosząc im Królestwo Boże” (DZIEJE APOSTOLSKIE 28:30, 31).

1, 2. Jakie dowody Boskiego poparcia miał apostoł Paweł i czego był przykładem?

JEHOWA zawsze wspiera głosicieli Królestwa. Tak było również w wypadku apostoła Pawła. Wspomagany przez Boga stawał przed władcami, przetrzymywał ataki rozwścieczonego tłumu i śmiało obwieszczał Królestwo Jehowy.

² Nawet będąc uwięziony w Rzymie, „życzliwie przyjmował wszystkich, którzy do niego przychodzili, głosząc im Królestwo Boże” (Dzieje Apostolskie 28:30, 31). Cóż za wspaniały przykład dla nowożytnych Świadków Jehowy! Z tego, co Łukasz napisał o służbie Pawła w końcowych rozdziałach biblijnej księgi Dziejów Apostolskich, możemy się wiele nauczyć (20:1 do 28:31).

Pokrzepianie współwyznawców

3. Co się zdarzyło w Troadzie i jaki odpowiednik tego istnieje obecnie?

³ Kiedy ucichły zamieszki w Efezie, Paweł podjął przerwaną trzecią podróż misjonarską (20:1-12). Gdy jednak chciał dotrzeć morzem do Syrii, dowiedział się, że Żydzi uknuli przeciw niemu spisek. Ponieważ najwidoczniej planowali wsiąść na ten sam statek i zabić go na pokładzie, poszedł lądem przez Macedonię. W Troadzie cały tydzień pokrzepiał współwyznawców, jak to czynią obecnie nadzorcy podróżujący wśród Świadków Jehowy. Wieczorem w przeddzień rozstania przemawiał aż do północy. Siedzący w oknie Eutychus zapewne był znużony całodziennym trudem. Zasnął, spadł na dół z trzeciego piętra i zginął na miejscu, ale Paweł wzbudził go z martwych. Cóż za radość musiała wtedy zapanować! A pomyśl, jaka radość ogarnie wszystkich, gdy milionowe rzesze dostąpią zmartwychwstania w nadchodzącym nowym świecie (Jana 5:28, 29).

4. Czego Paweł uczył starszych efeskich, gdy pełnił służbę kaznodziejską?

⁴ W drodze do Jeruzalem Paweł spotkał się w Milecie ze starszymi z Efezu (20:13-21). Przypomniał, że uczył ich chodząc „od domu do domu” i ‛dokładnie dawał świadectwo zarówno Żydom, jak i Grekom co do skruchy wobec Boga i wiary w Pana naszego, Jezusa’. Ci, którzy potem zostali starszymi, już wcześniej okazali skruchę i uwierzyli. Apostoł szkolił ich również w śmiałym obwieszczaniu Królestwa ludziom niewierzącym przez głoszenie niewierzącym od domu do domu, jak czynią to dziś Świadkowie Jehowy.

5. (a) Jaki przykład dał Paweł, jeśli chodzi o kierownictwo ducha świętego? (b) Dlaczego starszym potrzebna była rada, żeby ‛zważali na całą trzodę’?

⁵ Paweł był wzorem w podporządkowywaniu się kierownictwu świętego ducha Bożego (20:22-30). „Związany duchem”, to znaczy poczuwając się do obowiązku poddania się jego przewodnictwu, zmierzał do Jeruzalem, mimo że czekały go tam więzy i udręki. Cenił sobie życie, ale zachowanie prawości wobec Boga było dla niego najważniejsze; tak samo zresztą powinno być dla nas. Zachęcił starszych do ‛zważania na całą trzodę, gdzie duch święty ustanowił ich nadzorcami’. Po jego „odejściu” (zapewne w śmierć) „ciemiężycielskie wilki” nie będą ‛czule obchodzić się z trzodą’. Ludzie tacy mieli się wyłonić spośród samych starszych i zwieść mniej rozważnych uczniów przewrotnymi naukami (2 Tesaloniczan 2:6).

6. (a) Dlaczego Paweł mógł z całym przekonaniem polecić starszych Bogu? (b) Jak Paweł kierował się zasadą z Dziejów Apostolskich 20:35?

⁶ Chronienie przed odstępstwem wymagało od starszych stałej czujności duchowej (20:31-38). Paweł zapoznał ich już z Pismami Hebrajskimi oraz z naukami Jezusa, których uświęcająca moc mogła im pomóc w otrzymaniu niebiańskiego Królestwa, „dziedzictwa pośród wszystkich świętych”. Pracą na utrzymanie swoje i współtowarzyszy pokazał im, że mają się wytężać (Dzieje Apostolskie 18:1-3; 1 Tesaloniczan 2:9). Jeżeli postępujemy podobnie i pomagamy drugim w uzyskaniu życia wiecznego, to zdołamy zrozumieć, co znaczą słowa Jezusa: „Więcej szczęścia wynika z dawania niż z otrzymywania”. Myśl ta kryje się również w ewangeliach, ale dosłownie przytacza ją wyłącznie Paweł; mógł ją usłyszeć od Jezusa bezpośrednio lub w natchnieniu. Wzorowanie się na ofiarności tego apostoła naprawdę może nas uszczęśliwić. Nic dziwnego, że starszych z Efezu tak zasmucił odjazd Pawła!

Niech się dzieje wola Jehowy

7. Jak Paweł dał przykład podporządkowania się woli Bożej?

⁷ Pod koniec trzeciej podróży misjonarskiej (około roku 56) Paweł dał piękny przykład podporządkowania się woli Bożej (21:1-14). W czasie pobytu w Cezarei zatrzymał się ze współtowarzyszami u Filipa, którego cztery niezamężne córki „prorokowały”, pobudzane duchem świętym do przepowiadania przyszłych wydarzeń. Tam też chrześcijański prorok Agabos związał sobie ręce i nogi pasem Pawła i oznajmił pod wpływem ducha, że tak Żydzi zwiążą w Jeruzalem właściciela tego pasa i wydadzą go w ręce pogan. „Jestem gotów nie tylko dać się związać, ale też umrzeć w Jeruzalem dla imienia Pana Jezusa”, oświadczył Paweł. Uczniowie ustąpili i rzekli: „Niech się dzieje wola Jehowy”.

8. Co moglibyśmy sobie przypomnieć, gdyby trudno nam było przyjąć dobrą radę?

⁸ Paweł opowiedział starszym w Jeruzalem, czego dzięki jego usługiwaniu Bóg dokonał wśród narodów (21:15-26). Gdyby kiedyś trudno nam było przyjąć dobrą radę, przypomnijmy sobie, jak on postąpił w podobnej sytuacji. Chcąc dowieść, że nie naucza Żydów mieszkających wśród pogan „odstępstwa od Mojżesza”, usłuchał starszych i poddał się ceremonialnemu oczyszczeniu oraz pokrył koszty tego obrzędu za siebie i czterech innych mężczyzn. Chociaż śmierć Jezusa zniosła Prawo, Paweł nie zgrzeszył stosowaniem się do przepisów dotyczących ślubowań (Rzymian 7:12-14).

Nieustraszony wśród rozwścieczonego tłumu

9. Pod jakim względem to, co spotykało nowożytnych Świadków Jehowy z rąk rozwścieczonego tłumu, przypomina przeżycia Pawła?

⁹ Świadkowie Jehowy niejednokrotnie już dowodzili prawości wobec Boga w obliczu rozwścieczonego tłumu. (Zobacz na przykład 1975 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, strony 180 do 190). Żydzi z Azji Mniejszej też podburzyli rzesze przeciw Pawłowi (21:27-40). Ujrzawszy apostoła w towarzystwie Trofima z Efezu, fałszywie oskarżyli go, że zbezcześcił świątynię, wprowadzając do niej Greków. Straciłby życie, gdyby trybun Klaudiusz Lizjasz i jego żołnierze nie stłumili rozruchów! Zgodnie z przepowiednią (ale za sprawą Żydów) Lizjasz zakuł Pawła w łańcuchy (Dzieje Apostolskie 21:11). Już miano go zabrać do koszar obok dziedzińca świątynnego, gdy dowódca dowiedział się, że Paweł nie jest wywrotowcem, tylko Żydem, któremu wolno było wejść na ten teren. Kiedy pozwolił mu przemówić, apostoł zwrócił się do ludu w języku hebrajskim.

10. Jak Żydzi przyjęli przemówienie Pawła w Jeruzalem i dzięki czemu apostoł uniknął biczowania?

¹⁰ Paweł dał śmiałe świadectwo (22:1-30). Przedstawił się jako Żyd wykształcony przez Gamaliela, cieszącego się powszechnie głębokim szacunkiem. Wyjaśnił, że w drodze do Damaszku, gdzie zamierzał prześladować zwolenników Drogi, oślepł na widok Jezusa Chrystusa w chwale i dopiero przy pomocy Ananiasza odzyskał wzrok. Potem Pan rzekł do niego: „Zbierz się w drogę, ponieważ wyślę cię daleko, do narodów”. Słowa te niczym przysłowiowa iskra spowodowały wybuch. Wrzeszcząc, że Paweł niegodzien jest żyć, rozwścieczeni Żydzi rzucali szatami i wzbijali w powietrze tumany kurzu. Lizjasz zabrał więc Pawła do koszar, aby go ubiczować w celu ustalenia przyczyny tej wrogości. Paweł zdołał zapobiec chłoście (używano do tego rzemieni, na których wiązano węzły albo osadzano kawałki kości bądź metalu), zapytał bowiem: ‛Czy to zgodne z prawem, by biczować Rzymianina bez osądzenia?’ Wystraszony tym, że ma do czynienia z obywatelem rzymskim, Lizjasz postawił go przed sanhedrynem, chcąc się dowiedzieć, o co Żydzi go oskarżają.

11. W jakim sensie Paweł był faryzeuszem?

¹¹ Kiedy na początku swej obrony przed sanhedrynem Paweł oświadczył, że ‛postępował przed Bogiem z całkowicie czystym sumieniem’, arcykapłan Ananiasz kazał go uderzyć (23:1-10). Apostoł odrzekł: „Bóg uderzy ciebie, ty ściano pobielona”. Miał na myśli kogoś, kto wygląda na pozór dobrze, ale niebawem upadnie. „To na arcykapłana Bożego rzucasz obelgi?” — spytali niektórzy. Ze względu na słaby wzrok Paweł chyba nie poznał Ananiasza. Zauważywszy jednak, że w skład rady wchodzą zarówno faryzeusze, jak i saduceusze, powiedział: ‛Jestem faryzeuszem, sądzonym z powodu nadziei zmartwychwstania’. To poróżniło członków sanhedrynu, bo faryzeusze wierzyli w zmartwychwstanie, a saduceusze — nie. Rozgorzał tak zacięty spór, że Lizjasz musiał ratować swego więźnia.

12. Jak Paweł uniknął śmierci z rąk spiskowców z Jeruzalem?

¹² Następnie Paweł uniknął śmierci z rąk spiskowców (23:11-35). Czterdziestu Żydów ślubowało nie jeść i nie pić, dopóki go nie zabiją. On sam i Lizjasz dowiedzieli się o tym od siostrzeńca Pawła. Apostoła odstawiono pod strażą do namiestnika Antoniusza Feliksa, rezydującego w Cezarei, ośrodku administracji rzymskiej w Judei. Feliks obiecał Pawłowi posłuchanie, po czym nakazał strzec go w pretoriańskim pałacu Heroda Wielkiego, siedzibie namiestnika.

Śmiało przed obliczem władców

13. O czym Paweł świadczył przed Feliksem i z jakim wynikiem?

¹³ Wkrótce sam apostoł bronił się przed fałszywymi zarzutami i śmiało dawał świadectwo Feliksowi (24:1-27). W obecności oskarżających go Żydów wykazał, że bynajmniej nie podburzał tłumu. Oświadczył, że wierzy w to, co wyłożono w Prawie i u Proroków oraz ma nadzieję na „zmartwychwstanie zarówno sprawiedliwych, jak też niesprawiedliwych”. Do Jeruzalem przybył z ‛darami udzielonymi z miłosierdzia’ (wsparciem dla naśladowców Jezusa, którzy mogli zubożeć wskutek prześladowań) i poddał się ceremonialnemu oczyszczeniu. Chociaż Feliks odroczył sprawę, Paweł opowiedział później jemu i jego żonie Druzylli (córce Heroda Agrypy I) o Chrystusie, sprawiedliwości, panowaniu nad sobą i zbliżającym się sądzie. Namiestnik przestraszył się tych słów i odprawił go. Potem jednak często po niego posyłał, daremnie czekając na łapówkę. Zdawał sobie sprawę, że Paweł jest niewinny, ale trzymaniem go w więzach chciał sobie zaskarbić względy Żydów. Po dwóch latach miejsce Feliksa zajął Porcjusz Festus.

14. Z jakiego prawa skorzystał Paweł, gdy stanął przed Festusem, i jaką analogię w tym dostrzegasz?

¹⁴ Przed Festusem Paweł też podjął się śmiałej obrony (25:1-12). Jeśli zasłużył na śmierć, nie będzie się wzbraniał umrzeć, ale nikt nie ma prawa wydać go Żydom, aby ich sobie zjednać. „Odwołuję się do cezara!” — oświadczył. Jako obywatel rzymski istotnie miał prawo być sądzony w Rzymie (wówczas przed Neronem). Apelacja została przyjęta i — zgodnie z przepowiednią — apostoła czekało ‛złożenie świadectwa w Rzymie’ (Dzieje Apostolskie 23:11). Świadkowie Jehowy również wykorzystują różne rozporządzenia z myślą o „obronie i prawnym umacnianiu dobrej nowiny” (Filipian 1:7).

15. (a) Jakie proroctwo miał wypełnić Paweł daniem świadectwa Agrypie i cezarowi? (b) Jak Saul ‛wierzgał przeciw ościeniom’?

¹⁵ Król Herod Agrypa II, panujący nad północną Judeą, i jego siostra Berenika (z którą żył w kazirodczym związku) wysłuchali Pawła podczas swej wizyty u Festusa w Cezarei (25:13 do 26:23). Daniem świadectwa Agrypie i cezarowi Paweł spełnił proroctwo, iż zaniesie imię Pana przed królów (Dzieje Apostolskie 9:15). Opowiadając Agrypie, co go spotkało w drodze do Damaszku, powołał się na słowa Jezusa: „Trudno ci wciąż wierzgać przeciw ościeniom”. Jak krnąbrny byk kaleczy się nie dając się kierować ukłuciami ościenia, tak Saul sam sobie szkodził, zwalczając naśladowców Jezusa, za którymi stał Bóg.

16. Jak Festus i Agrypa zareagowali na wystąpienie Pawła?

¹⁶ Jak zareagowali Festus i Agrypa? (26:24-32). Pierwszy z nich, nie mogąc pojąć zmartwychwstania i zaskoczony pewnością, z jaką mówił Paweł, zawołał: „Wielka uczoność prowadzi cię do szaleństwa!” Podobnie dziś niektórzy posądzają Świadków Jehowy o obłęd, gdy na wzór apostoła ‛wypowiadają oni słowa prawdy i zdrowego rozsądku’. Agrypa oznajmił: „Wkrótce byś mnie przekonał, abym został chrześcijaninem”. Zakończywszy przesłuchanie uznał, iż Pawła można by uwolnić, gdyby nie odwołał się do cezara.

W niebezpieczeństwie na morzu

17. Jak byś opisał niebezpieczeństwa, na które naraziła Pawła podróż morska do Rzymu?

¹⁷ Podróż do Rzymu naraziła Pawła na „niebezpieczeństwa na morzu” (2 Koryntian 11:24-27). Transportem więźniów z Cezarei do stolicy imperium dowodził oficer imieniem Juliusz (27:1-26). Kiedy zawinęli do Sydonu, Pawłowi pozwolono odwiedzić współwyznawców, którzy pokrzepili go duchowo (por. 3 Jana 14). W Myrze w Azji Mniejszej Juliusz umieścił więźniów na statku wiozącym zboże do Italii. Pomimo przeciwnych wiatrów dotarli do Pięknych Portów w pobliżu Lasei na Krecie. Odpłynąwszy stamtąd do Feniksu, dostali się w zasięg gwałtownego wiatru z północnego wschodu. Marynarze w obawie, żeby nie utknąć na mieliźnie (ruchomych piaskach) w Syrcie u północnych wybrzeży Afryki, „opuścili osprzęt”, być może żagle i maszty. Wcześniej opasano kadłub linami, żeby nie rozeszły się spojenia. Ponieważ następnego dnia sztorm nie ustawał, wyrzucono za burtę ładunek, co zmniejszyło obciążenie statku. Trzeciego dnia pozbyto się reszty takielunku. Kiedy zaczęła wygasać wszelka nadzieja na ocalenie, Pawłowi ukazał się anioł i powiedział mu, by się nie lękał, bo ma stanąć przed cezarem. Z jakąż ulgą przyjęli wszyscy słowa apostoła, że zostaną wyrzuceni na którąś z wysp!

18. Co w końcu stało się z Pawłem i towarzyszami jego podróży?

¹⁸ Podróżni rzeczywiście uszli z życiem (27:27-44). O północy czternastego dnia marynarze spostrzegli w pobliżu ląd. Upewnili się co do tego, sondując głębokość, po czym rzucili kotwice, żeby się nie rozbić na skałach. Paweł zachęcił wszystkich — w sumie 276 osób — żeby się posilili. Potem odciążyli statek, wyrzucając pszenicę. O świcie odcięli kotwice, rozluźnili wiązania wioseł sterowych oraz postawili przedni żagiel na wiatr. Statek osiadł na mieliźnie i fale zaczęły rozbijać rufę. Wszyscy jednak przedostali się na brzeg.

19. Co spotkało Pawła na Malcie i jak pomagał jej mieszkańcom?

¹⁹ Przemoczeni i wyczerpani rozbitkowie wylądowali na Malcie, gdzie wyspiarze okazali im „niebywałą życzliwość ludzką” (28:1-16). Gdy Paweł dorzucał chrustu na ogień, do jego ręki przyczepiła się żmija, którą ocuciło rozchodzące się ciepło. (Obecnie nie ma takich węży na Malcie, ale tamto stworzenie było „jadowite”). Maltańczycy uznali Pawła za mordercę, którego dosięgła ręka „karzącej sprawiedliwości”. Kiedy jednak nie spuchł ani nie padł martwy, nazwali go bogiem. Później apostoł wyleczył wielu tamtejszych mieszkańców, między innymi ojca Publiusza, najwyższego urzędnika na wyspie. Po trzech miesiącach Paweł, Łukasz i Arystarch odpłynęli statkiem opatrzonym godłem „synów Zeusa” (chodziło o Kastora i Polluksa, bliźniacze bóstwa uważane za opiekunów żeglarzy). Zawinęli do Puteoli, po czym Juliusz ze swym podopiecznym ruszył dalej. Paweł podziękował Bogu i nabrał odwagi, gdy tutejsi chrześcijanie wyszli mu na spotkanie aż do Rynku Appiusza i Trzech Tawern przy Drodze Apijskiej. W Rzymie pozwolono mu zamieszkać osobno z żołnierzem, który go pilnował.

Stale obwieszczaj Królestwo Jehowy!

20. Czym pilnie zajmował się Paweł w swoim mieszkaniu w Rzymie?

²⁰ W swoim mieszkaniu w Rzymie Paweł śmiało obwieszczał Królestwo Jehowy (28:17-31). Do znamienitszych Żydów powiedział: „Z powodu nadziei Izraela ten łańcuch mnie opasuje”. Z nadzieją tą wiązało się uznanie Mesjasza — coś, dla czego my również musimy być gotowi cierpieć (Filipian 1:29). Wprawdzie większość słuchaczy wtedy nie uwierzyła, ale liczni poganie i pozostali z Izraela mieli szczere serce (Izajasza 6:9, 10). Przez dwa lata (mniej więcej od 59 do 61 roku) Paweł przyjmował wszystkich, którzy do niego przychodzili, „głosząc im Królestwo Boże i nauczając o sprawach dotyczących Pana Jezusa Chrystusa z największą swobodą mowy, bez przeszkód”.

21. Jaki przykład dawał Paweł aż do końca swego życia na ziemi?

²¹ Neron najwidoczniej uznał, że Paweł jest niewinny i go uwolnił. Apostoł mógł więc wznowić działalność, mając przy sobie Tymoteusza i Tytusa. Został jednak ponownie aresztowany w Rzymie (około roku 65) i na rozkaz Nerona prawdopodobnie poniósł śmierć męczeńską (2 Tymoteusza 4:6-8). Do samego końca dawał wspaniały przykład jako odważny głosiciel Królestwa. Oby wszyscy oddani słudzy Boży wykazywali dziś takiego samego ducha i śmiało obwieszczali Królestwo Jehowy!

Jak byś odpowiedział?

◻ Jak Paweł szkolił starszych z Efezu do usługiwania?

◻ Jak Paweł dał wzór podporządkowania się woli Bożej?

◻ Jakie podobne przeżycia z rozwścieczonym tłumem miał Paweł i dzisiejsi Świadkowie Jehowy?

◻ Z jakiego przysługującego mu prawa skorzystał Paweł, gdy stanął przed namiestnikiem Festusem, i jaki ma to dziś odpowiednik?

◻ Czym pilnie zajmował się Paweł w swoim mieszkaniu w Rzymie i jaki dał tym przykład?