Czy pokój jest osiągalny?

„ZAWSZE gdzieś będzie toczyła się wojna. Smutne to, ale prawdziwe”. Taki pesymistyczny pogląd, wyrażony w liście czytelnika, opublikowano niedawno w tygodniku Newsweek. Czy myślisz podobnie? Czy wojen nie da się uniknąć i czy pokój jest nieosiągalny? Jeżeli odwołamy się do historii, na oba pytania uzyskamy odpowiedź twierdzącą. W całych swych dziejach ludzie wszczynali jedną wojnę po drugiej, a w miarę jak rozwijali umiejętność zabijania, siały one coraz większe zniszczenie.

Wiek XX nie należy pod tym względem do wyjątków. Doszło w nim do najkrwawszych ze wszystkich wojen, a ponadto wydarzyło się coś nie mającego precedensu. Kiedy 50 lat temu USA zrzuciły na Japonię dwie bomby atomowe, zapoczątkowały erę nuklearną. Od tego czasu narody zgromadziły potężne zapasy broni jądrowej, które wystarczyłyby do kilkakrotnego unicestwienia całej ludzkości. Czy wyprodukowanie tego rodzaju broni powstrzyma w końcu ludzi od prowadzenia wojen? Fakty mówią same za siebie. Mimo że do chwili obecnej nie zrzucono więcej bomb atomowych, od roku 1945 wojny pochłonęły miliony istnień.

Dlaczego rodzaj ludzki jest tak wojowniczy? Dzieło Encyclopedia Americana wyszczególnia kilka charakterystycznych czynników, które — jak wynika z historii — popychały nasze społeczeństwo do wojen. Wymieniono tam nietolerancję religijną, rasizm, różnice kulturowe, rozbieżne ideologie (takie jak komunizm i kapitalizm), nacjonalizm i zasadę suwerenności narodu, warunki ekonomiczne oraz powszechne akceptowanie militaryzmu. Czy na tej liście dostrzegasz coś, co w niedalekiej przyszłości mogłoby się zmienić? Czy narody będą kiedyś mniej wyczulone na punkcie obrony swej suwerenności? Czy ludzie odrzucą, choćby częściowo, uprzedzenia rasowe? Czy fundamentaliści religijni będą mniej fanatyczni? Wydaje się to mało prawdopodobne.

Czy zatem nie ma żadnych szans na to, by kiedyś sprawy ułożyły się lepiej i by zapanował trwały pokój? Ależ są! Pomimo zamętu panującego na świecie nawet dzisiaj można zaznawać pokoju. Udaje się to milionom ludzi. Poznajmy przeżycia kilku z nich i zastanówmy się, jakie mogą mieć dla nas znaczenie.

[Prawa własności do ilustracji, strona 2]

Strona tytułowa i strona 32: Reuters/​Bettmann

[Prawa własności do ilustracji, strona 3]

Reuters/​Bettmann