-
Kristian Mehlel Akan Kin Pweida!Kahn Iroir—2001 | September 1
-
-
Rongamwahu. Ni mehlel, irail akan me kin kamehlele sapwellimen Koht Mahsen kin kohsang “kadaudok koaros, oh lokaia koaros, wehi koaros, oh sahpw koaros.” (Kaudiahl 5:9; 7:9, 10) Ekei irail me kepwehpwe oh ekei me semwehmwe, ekei irail sukuhl laud oh ekei sehse wadawad oh nting. Ekei kin pwosonla mahsen ni ahnsoun mahwen oh kalokolok kan kin wiawi, oh ekei kin kamehlelehla Paipel ni ahnsoun popohl oh meleilei. Mie ohl oh lih akan me kin mwekidkihda Rongamwahu sohte lipilipil soangen koperment dahieu re kin mih pah, oh pil sohte lipilipil wehi de keinek me re kohsang ie, de ma irail kin mih nan imweteng en kalokolok kan de nan ihmw kalaimwun kaselel kan.
11. Iaduwen ngehn sarawi kin doadoahk nan mouren sapwellimen Koht aramas akan, oh wekpeseng dahieu kin sansal?
11 Edetehn mie soangsoangen aramas tohto nanpwungen sapwellimen Koht aramas akan, re kin ehupene oh miniminpene. (Melkahka 133:1-3) Met pil wia mehn kadehde ehu me ngehn sarawi kin doadoahk nan mouren aramas akan me kin papah Koht. Sapwellime ngehn iei kehl ehu me kin kak sewese sapwellime ladu kan en kasalehda limpoak, peren, popohl, kadek, oh irair kaselel teikan. (Kalesia 5:22, 23) Rahnwet, kitail kin ni sansal dehdehkihla dahme soukohp Malakai kohpadahr mahs mahsie: “Kumwail eri pahn . . . kilang wekpeseng en aramas pwung kan oh aramas suwed kan, me kin papah Koht oh me sohte kin papah Ih.”—Malakai 3:18.
Sapwellimen Koht Mahsen kin Pweida Rehn Tohndoadoahk Ngoang Kan
12. Ia pepehm en Sounkadehdehn Siohwa kan ong doadoahk en kalohk, oh dahme re eseher duwen aramas akan ahr pahn mwekidkihda doadoahk en kalohk wet?
12 Sounkadehdehn Siohwa kan nan rahnpwukat kaidehn soangen aramas akan me kin soukautihki ahr kaudok. Re kin ngoangki iang doadoahk en kalohk. Duwehte tepin Kristian akan, irail pil kin perenki wia kupwuren Koht, rapahki aramas akan pwehn sewese irail sukuhliki duwen inou kan me sapwellimen Siohwa Wehi kin inoukihda. Irail iei iengen Koht tohndoadoahk kan me kin doadoahk ong sapwellime ngehn sarawi pwehn kihpene aramas teikan en wia sapwellimen Siohwa doadoahk. Ni ahl wet, re kin kasalehong aramas soh-pwoson kan sapwellimen Siohwa mahk kalahngan oh limpoak. Oh pil, re kin wia met mendahki re pahn tuhwong aramas akan me sohte kin perenki rong, de ekei pahn kapailoke de kauwe irail. Sises kaunopada sapwellime kan ong duwen en aramas akan ahr pahn mwekidki Rongamwahu ni ahl pwukat. E mahsanih: “Sohte ladu men kin laudsang eh soumas. Ma irail kalokeieier, re pil pahn kalokei kumwail. Ma irail kapwaiadahr ei padahk kan, re pil pahn kapwaiada amwail padahk kan.”—Sohn 15:20.
13. Mehnia irair akan Kristendom sohte kin ahneki ahpw Sounkadehdehn Siohwa kan kin kapwaiada?
13 Kitail sohte kin pwuriamweikihla kilang duwen Sounkadehdehn Siohwa kan en rahnpwukat oh irail akan me kin iangala padahk mehlel ni keieun senturi duwen arail kin duwehpenehte. Rahnwet, e pil sansal duwen wekpeseng laud nanpwungen Sounkadehdehn Siohwa kan oh Kristendom. Emen me samanih Paipel ntingihdi duwen tepin Kristian akan oh arail kin ngoangki iang kalohk oh e koasoia: “Ma wekidekla laud ehu sohte pahn wiawi nan koasoandi en pelien lamalam akan pwehn kak pwurehng wia doadoahk en kalohk nin duwen pwukoa kesempwal ehu en Kristian akan koaros me papidaisla, oh pil momourki soangen mour mwahu me kin mwahusang aramas soh-pwoson akan, kitail sohte pahn kak kekeirada.” Irair akan me Kristendom sohte kin ahneki, Sounkadehdehn Siohwa kan kin kapwaiada! Irail kin ahneki pwoson me kehlail oh mehlel, oh pwoson ehu me kin poahsoanda pohn padahk mehlel en Paipel me kin kamwekid irail en padahk ong aramas akan me kin perenki rong.—1 Timoty 2:3, 4.
14. Iaduwen Sises kin kilangwong sapwellime doadoahk en kalohk, oh lamalam dahieu me sapwellime tohnpadahk kan nan rahnpwukat kin kasalehda?
14 Sises kin inenen nsenohki sapwellime doadoahk en kalohk. E mahsanihong Pailet: “A iei, ong ni kahrepe wette me I kohkidohng sampah, pwe I en kadehdehda duwen me mehlel. Aramas koaros me kisehn mehlel kin rong ngilei.” (Sohn 18:37) Sapwellimen Koht aramas akan kin ahneki lamalam en Krais. Pwehki padahk mehlel en Paipel kin mih nan mohngiongarail, re kin nantihong rapahki ahl akan en ehukihong meteikan padahk mehlel uwen me re kak. Iaduwen irail kin wia doadoahk wet kin kasalehda loalokong.
15. Iaduwen ekei kin doadoahngki arail loalokong en kalohki Rongamwahu?
15 Nan wehi ehu en South Amerika, Sounkadehde kan kin seiki wararail war nan pillap pwoat me adaneki Amazon pwe ren kak padahk ong aramas akan oh wahdohng irail padahk mehlel. Ahpw, ahnsou me mahwen wiawihdahr nan pahr 1995, aramas akan me sohte sounpei keinapwihsang ren seiseiseli nan pihlo. Ahpw, pwehki Sounkadehde kan nantihong kihong makisihn kan rehn irail oko me mwahuki wadek, irail eri piladahr ren kapeidihla padahk kan nan pillap. Irail kin ntingihada kisinlikou kan oh pil iangahki The Watchtower oh Awake! makisihn kan oh kihong nan pwoatol plastik kan me sohte kanenge. Irail eri kesehla pwoatol oko nan pillap. Irail wiwiahkier irair wet erein sounpar pahieu elep lao irail akan me sohte wia sounpei pwurehng mweimweiong en pwurehng seiseli nan pillap. Ni keilen pillapo, aramas akan kin kalahngankihong Sounkadehde kan mehn wadawad pwukat. Emen lih me kin onop Paipel rehn Sounkadehde kan pwoaleiraildi oh pilen mese kan kin darpene oh e koasoia: “I leme ong me I sohla pahn pwurehng kilang kumwail. Ahpw, ni ahnsou me I kin tepiadahr ale makisihn kan nan pwoatol ko, I esehier me kumwail sohte kin manokeiehla!” Meteikan me kin kousoan ni keilen pillapo koasoia me re kin pwurehng wadwadek makisihn kan me re kin alehdi sang nan pillapo. Kousapw tohto kin wiahki arail “pwohsdo” wasa me ahd en pihl kin kohda oh elipip ie—iei wasao me irail akan me kin perenki padahk mehlel kin kohwei oh tehk kisinlikou kan oh makisihn kan me kin peidihdo.
16. Iaduwen toukihda pein kitail ekei ahnsou kin ritingadahng kitail elen wia katohnpadahk?
16 Siohwa Koht oh sapwellime tohnleng kehlail kan kin apwalihala doadoahk en kalohki Rongamwahu. (Kaudiahl 14:6) Ni atail kin toukihda pein kitail, ahnsou mwahu kan me kitail sohte kasik ong doadoahk en katohnpadahk kin kak pwarada. Nan Nairobi, Kenya, Kristian lih riemen ahpwtehn kanokehla ara wasahn kalohk ehu rahn. Emen lih pwulopwul tuhwong ira oh koasoia ni ngilen peren: “I kin kapakapki en tuhwong kumwail.” E ngidingidki peki rehn Sounkadehde pwukat en iang ih kohla ni imweo pwe ren kak koasoia duwen Paipel, oh ehu onop en Paipel tepida ni rahnohte. Dahme kahrehda lih menet kin karuwaru tuhwong Kristian riemeno? Pwehki mpen wihk riau mwowe, nah seri mehla. Ihme kahrehda, ahnsou me e kilang emen pwutak kolokol kisin doaropwe me oaralap koasoia “Koapworopwor Dahieu Mie Ong Kompoakpahmw Mehlahr Akan?” e men wadek doaropweo oh e uhd peki rehn pwutako en kihong ih doaropweo. Ahpw, pwutak menet kahng kihong ih doaropweo, a e idilahng Sounkadehde kan me kihong ih doaropweo. Mwurin mwo, lih menet kekeirada mwadang ni pali ngehn oh met kin sewese ih en powehdi ah nsensuwedki mehlahn nah serio.
Sapwellimen Koht Limpoak Uhdahn Pahn Pweida
17-19. Limpoak dahieu me Siohwa kasalehong aramas akan ki tomwo?
17 Mahsen en Koht a kin wie paraparala wasa koaros nan sampah kin pil pid duwen tomw meirong en Krais Sises. Duwehte tomwo, doadoahk en kalohk iei kasalepen sapwellimen Siohwa limpoak ong aramas akan koaros. Wahnpoaron Sohn mwekidkihda ngehn sarawi en ntingihdi met: “Pwe iei uwen Koht eh ketin loalloale sampah, me e ketikihdohki Sapwellime Iehros, pwe mehmen me kin pwosonla ih en dehr salongala, a en ahneki mour soutuk.”—Sohn 3:16.
18 Medemedewe duwen sapwellimen Siohwa limpoak ni e ketin ketikihda tomwo. Erein sounpar tohto, Koht kin perenki nanpwung mwahu rehn sapwellime Iehros limpoak me e kin poakpoake, “me tepin mehkoaros me Koht ketin wiahda.” (Kaudiahl 3:14) Sises kin inenen poakohng Seme, oh Siohwa kin poakohng sapwellime Ohl “mwohn sampah wet eh saikinte kepikipikda.” (Sohn 14:31; 17:24) Siohwa mweidong sapwellime Ohl me e ketin poakpoake en pwoula, pwe aramas akan pahn kak ale mour soutuk. Ia uwen laud eh limpoak ong aramas akan!
19 Sohn 3:17 mahsanih: “Pwe Koht sohte ketin poaronedohng nin sampah Sapwellime Iehros pwe en kadeikada sampah, a pwe en komourala.” Eri, Siohwa ketin poaronedohng nin sampah Sapwellime Ohl ong doadoahk limpoak ehu en komourala aramas akan, kaidehn kadeikih irail. Met kin pahrekiong mahsen en Piter: “[Siohwa] sohte ketin kupwurki emen en lekdekla, pwe e ketin kupwurki koaros en wiliakapwala oh sohpeisang nan diparail kan.”—2 Piter 3:9.
20. Iaduwen komourala kin pid kalohki Rongamwahu?
20 Siohwa kin kupwurki aramas tohto en paiekihda poahsoan pwung en komourala mendahki met kamedek ong pein ih. Wahnpoaron Pohl ntingihdi: “‘Koaros me kin likweriong mwaren Siohwa pahn mourla.’ A iaduwen arail pahn kak likweriong, ma re sohte pwoson? Oh iaduwen arail pahn kak pwoson, ma re sohte rong mahsenpe? Oh iaduwen arail kak rong, ma mahsenpe sohte pahn wiawihong irail?”—Rom 10:13, 14.
21. Iaduwen kitail anahne kilangwong pwais en iang doadoahk en kalohk?
21 E kin wia pwais kaselel ehu ong kitail en iang doadoahk en kalohk oh katohnpadahk me kin wiawi wasa koaros nan sampah! Doadoahk wet kaidehn doadoahk mengei ehu, ahpw Siohwa kin perenki kilang sapwellime aramas akan ni ahr kin ni lelepek kapwaiada padahk mehlel oh ehukihong meteikan Rongamwahu! Eri, sohte lipilipil irair akan me ke kin lelohng, mweidong sapwellimen Koht ngehn sarawi oh limpoak me kin kohsang mohngiongomw en kamwekid uhk en iang doadoahk wet. Oh pil tamataman: dahme kitail kin kilang me kin wiawi wasa koaros nan sampah kin kihda mehn kadehde sansal ehu me Siohwa Koht pahn kereniong kapwaiada sapwellime inou oh wahdohng kitail koaros “nanleng kapw oh sampah kapw” oh “wasa me pwungen kalahngan en Koht pahn poadada ie.”—2 Piter 3:13.
Ke Tamataman?
• Dahme kahrehda irail akan me kin lahlahwe padahk mehlel sohte kak kauhdi sounkalohk kan en Rongamwahu?
• Iaduwen Mahsen en Koht kin pweida nan atail ahnsou?
• Ni ahl dah kei me sapwellimen Koht ngehn sarawi kin wia doadoahk?
• Iaduwen tomwo kin pid ong doadoahk en kalohki Rongamwahu?
-
-
Peik E Wia Mehkot Kesempwal Ong Kasukuhlpen Seri?Kahn Iroir—2001 | September 1
-
-
Peik E Wia Mehkot Kesempwal Ong Kasukuhlpen Seri?
“PAHPA OH NOHNO KAN Mwahu Emenemen Aramas, Kaidehn Seri kan me kin Peik.” Iei met ehu audepen nuhspepa. Ripoht wet kin poahsoanda pohn roporop me wiawihda nan New Zealand, me kasalehda me ihte “persent 22 en irail me sapeng roporopo me medemedewe me seri kan anahne ale kaiahn en peik nan imwarail.” Roporopo pil diarada me pahpa oh nohno kan rahnwet kin kamehlele me keieu kesempwal en padahkiong seri kan ire kan me duwehte tiahk mwahu, uhtohr, oh pwukoa.
Nan dih wet me aramas kin nsenohkihte pein irail, e sohte kapwuriamwei me pali moron en aramas sohte kin nohn lemeleme me seri kan anahne padahngki duwen peik. Ahpw, aramas anahne soikala peik en seri me e wia mehkot me mehn mahs kante me kin wia oh e wia mehkot mering? De e kin wia kisehn mehn kasukuhl kan me keieu kesempwal me seri kan kak sukuhliki oh paiekihda? Me keieu kesempwal: iaduwen Siohwa Koht, Sountepiada koasoandi en peneinei, kin kilangwohng peikiong pahpa oh nohno, oh ia ekei kapai kan me kin pwilsang soangen peik wet?—Wiewia 17:28; Episos 3:14, 15.
“Pwe Ih Me Pwung”
Ong mwomwohdisohn Kristian nan tepin senturi nan Episos, wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Seri kan, ih amwail pwukoa: peikiong samamwail oh inamwail kan, pwe ih me pwung.” (Episos 6:1) Ihme, kahrepe keieu seri kan en peik pwehki e kin pahrekiong kosonned en Koht ong dahme pwung. Nin duwen Pohl kasalehda, “pwe ih me pwung.”
Me pahrekiong met, kitail tehk me Mahsen en Koht kin koasoiahki en pahpa oh nohno kaiahn ni limpoak nin duwen met me lingan, “rasehng mwomw mwahu en elin kapwat pohn moangomw de elin tuhke nin tepinweromw,” oh nin duwen mehkot me “Koht kin ketin kupwurperenki.” (Lepin Padahk 1:8, 9; Kolose 3:20) Me uhwong douluhl met, iei me sapeik ong pahpa oh nohno kin wia mehkot me Koht kin kupwursuwedki.—Rom 1:30, 32.
“Pwe Ke en Pweida Mwahu”
Pohl idialahng ehu ire kesempwal en peik ni ah ntingihdi: “‘Kahkahki semomw oh inomw’; iei tepin kosonned me inou ehu iang. Eri iet inowo: ‘pwe ke en pweida mwahu oh mour werei nin sampah.’” (Episos 6:2, 3; Eksodus 20:12) Ni ahl dah kei peikiong pahpa oh nohno kin imwikihla emen en pweida mwahu?
Pwehn tepikihda, e soh pwung me pahpa oh nohno kan mahier oh koahieklahr nan mour? Mendahki pahpa oh nohno kan mwomwen sehse duwen computer de ekei oaralap kan nan sukuhl, re ese laud duwen mour oh apwalihala kahpwal kan en mour. Ni pali teio, me pwulopwul kan, sohte ahneki madamadau toupahrek me emen kin kekeirada ni ah mahla. Ihme kahrehda, re kakete pwurur ni ahr wia ahr pilipil kan, oh kin kalap lohdi pahn iteit kan sang irail kan me irail wehteieu, me kin kahrehda ren ohkihla laud. Ni pwung, Paipel mahsanih: “Seri kan kin wia mehkot sapwung ni ar sohte wehwehki oh seukautih.” Dahme pahn kamwahuwihala met? “Tuhke en kaiahn pahn kapwungala ih.”—Lepin Padahk 22:15.
-