INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quechua (Bolivia)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • REUNIONES
  • nwt 1 Samuel 1:1-31:13
  • 1 Samuel

Kay videoqa mana kanchu.

Perdonariwayku, ima problemachá kan.

  • 1 Samuel
  • Mosoj Jallp’api Kausajkunapaj Diospa Palabran
Mosoj Jallp’api Kausajkunapaj Diospa Palabran
1 Samuel

ÑAUPAJ KAJ SAMUEL

1 Efraín+ orqospi, Ramataim-Zofimpi*+ tiyakorqa uj efraimita, Elcaná+ sutiyoj. Payqa karqa Jerohampa wawan, Elihuj allchhintaj. Elihutaj karqa Tohuj wawan, Tohutaj karqa Zufpa wawan. 2 Elcanaqa iskay warmisniyoj karqa, ujnin warminpa sutin karqa Ana, ujninpatataj Peniná. Peninaqa wawasniyoj karqa, Anatajrí mana. 3 Elcanaqa sapa wata llajtanmanta Siloman wicharejpuni, angelesta kamachej Jehová Diosta yupaychamoj,* uywa wañuchisqastataj jaywamoj.+ Silopeqa Elijpa iskaynin wawasnin Jehová Diospa sacerdotesnin*+ karqanku. Ujnenqa sutikorqa Hofní, ujnintaj Finehás.+

4 Uj kuti Elcanaqa uj uywa wañuchisqata Diosman jaywaspa, chay uywaj aychanmanta tʼaqaporqa warmin Peninapaj, qhari wawasninpaj, warmi wawasninpajpis.+ 5 Jehová Diosqa mana Anaman wawasta qosqachu.* Chaywanpis Elcanaqa Anaman aswan sumaj aychata qorqa, payta astawan munakusqanrayku. 6 Chayrayku Peninaqa* Anamanta burlakuspa kʼumuykachachillajpuni, Jehová Dios mana payman wawasta qosqanrayku. 7 Sapa wata Jehová Diospa wasinman rejtinku,+ Peninaqa Anamanta burlakullajpuni. Chayrayku Anaqa waqallajpuni, nitaj mikhojchu. 8 Chantá qosan Elcanaqa nerqa: “Ana, ¿imaraykutaj waqashanki? ¿Imaraykutaj mana mikhushankichu? ¿Imaraykutaj llakisqalla kashanki? ¿Manachu noqaqa chunka qhari wawasmantapis aswan allinraj kani?”, nispa.

9 Chantá Anaqa mikhuyta, ujyayta tukusqankutawan jatarikorqa. Chaypacha sacerdote Eliqa uj asientopi tiyasqa kasharqa, Jehová Diospa templon*+ punku chaypi. 10 Anataj sonqon ukhupi may phutisqa kasqanrayku, waqaspa Jehová Diosmanta mañakorqa.+ 11 Diosmantaj kayta nerqa: “Angelesta kamachej Jehová Diosníy, qhawarimuway kay jina llakisqa kashani. Sichus kay kamachiykimanta yuyarikunki, sitajchus noqamanta mana qonqakuwaspa uj qhari wawata qowanki chayqa,+ noqaqa chay wawata qanman qopusqayki Jehová Diosníy, tukuy kausayninpi qanta sirvisunanpaj. Chujchanqa mana jaykʼajpis kʼutusqachu kanqa”,+ nispa.

12 Ana unaytaña Jehová Diosmanta mañakushajtin, Eliqa qhawasharqa siminta kuyuchishasqanta. 13 Anaqa sonqon ukhullapi mañakusharqa. Parlasqanqa mana uyarikorqachu, simillan kuyusharqa. Chayrayku Eliqa yuyarqa Ana machasqa kashasqanta. 14 Chantá Elí nerqa: “¿Maykʼajkamataj machasqa kankiri? Amaña vinota tomayñachu”, nispa. 15 Anataj kuticherqa: “Mana jinachu wiraqochíy, mana ima vinotapis tomarqanichu, nitaj ima machanatapis. Astawanpis may llakisqa kashani, chay llakiyniytataj Jehová Diosman willakushani.+ 16 Ama yuyaychu mana allin warmi kasqaytaqa. Ajinata mañakusharqani may phutisqa, may llakisqa kasqayrayku”, nispa. 17 Elitaj nerqa: “Allillanta ripuy, Israelpa Diosnintaj uyarisuchun tukuy chay mañakusqaykita”,+ nispa. 18 Anataj kuticherqa: “Gracias, noqawan kʼacha kasqaykimanta”, nispa. Chaymanta Anaqa kutiporqa. Chantá mikhorqa, manañataj llakisqa uyachu karqa.

19 Qʼayantin paqarenqa tutamanta jatarikorqanku. Jehová Diosta yupaychaytawantaj, Ramaman kutiporqanku wasinkuman.+ Chay qhepata Elcanaqa warmin Anawan puñuykorqa, Jehová Diostaj Anamanta yuyarikorqa.+ 20 Ajinamanta Anaqa onqoj rikhurerqa, watanmantaj* uj qhari wawitayoj karqa. Chay wawamanqa Samuel* sutita churarqa,+ imaraykuchus Anaqa nerqa: “Kaytaqa Jehová Diosmanta mañakorqani”, nispa.

21 Chay qhepata Elcanaqa, tukuy wasinmanta kajkunawan Siloman rerqa jaywananpaj imatachus Jehová Diosman sapa wata jaywayta yachaj chayta,+ jinallataj ruwasaj nisqanmanta ofrendatapis. 22 Anatajrí mana rerqachu.+ Payqa qosanman nerqa: “Wawata ñuñumanta pʼitiytawanraj* Jehová Diosman jaywanpusaj, wawataj chayllapiña qhepakonqa”,+ nispa. 23 Qosan Elcanataj nerqa: “Ruwallay imachus allin rijchʼasunki chayta. Qhepakullay wawata pʼitinaykikama. Jehová Diostaj juntʼachun imatachus nisqaykita”, nispa. Ajinamanta Anaqa wasillanpi qhepakorqa, wawanta ñuñumanta pʼitinankama.

24 Wawata pʼitiytawantaj, Anaqa Siloman wawanta aparqa. Apallarqataj kinsa watayoj torota, arroba jina* jakʼuta, jatun yurupi vinotawan.+ Ajinata payqa wawanta Siloman+ chayacherqa, Jehová Diospa wasinman. 25 Chaymantaqa chay torota ñakʼaytawan,* wawata Eliman pusarqanku. 26 Chaypitaj Anaqa Eliman nerqa: “Wiraqochíy, noqa kani pichus qayllaykipi Jehová Diosmanta mañakorqani chay warmi.+ 27 Jehová Diosmanta mañakorqani kay wawata qonawanta, paytaj chay mañakusqayta qowan.+ 28 Chayrayku kunanqa kay wawata Jehová Diosman qopunaypaj* pusamuni. Payqa wañupunankama Jehová Diospata kanqa”, nispa.

Chantá Elcanaqa chaypi Jehová Diosta yupaycharqa.

2 Anaqa kay jinata Diosmanta mañakorqa:

“Sonqoyqa Jehová Diospi kusikun.+

Jehová Diosmin kallpata qowan.*

Simiyta kicharini enemigosniyman kutichikunaypaj.

Qan salvawasqaykirayku kusisqa kani.

 2 Jehová Dios, mana pipis kanchu qan jina santoqa.

Qanmanta wajqa mana waj Dios kanchu.+

Mana pipis kanchu Diosniyku jina pakakuna chhankaqa.+

 3 Ama umata oqharispa parlaychejñachu.

Ama wapu wapulla parlaykachaychejchu.

Jehová Diosqa tukuy imata yachaj Dios.+

Paymin tanteayta atin runaspa ruwasqasninku allinchus manachus kasqanta.

 4 Kallpasapa runaspa flechana arcosninku* pʼakirakun.

Pisi kallpastaj* kallpata japʼinku.+

 5 Mikhunawan atipachikoj kanku chaykunaqa, trabajananku tiyan mikhunankupaj.

Yarqhasqa kajkunatajrí, manaña yarqhasqaschu kanku.+

Mana wawata rejsiyta atej warmeqa, qanchis wawasniyojña.+

Ashkha wawasniyoj warmitajrí, sapan rikhurin.*

 6 Jehová Dios kausayta qhechun, payllataj kausaytapis qon.*

Paymin Sepulturaman uraykuchin,* payllataj Sepulturamanta orqhomun.+

 7 Jehová Dios wajchayachin, payllataj qhapajyachin.+

Paymin kʼumuykachachin, payllataj umata oqharichin.+

 8 Payqa pobre runata pampamanta sayarichin,

wajcha runata ushpha patamanta oqharin,*+

kuraj kamachejkunatawan khuska paykunata tiyaykuchinanpaj,

sumajpaj qhawasqa tiyanatataj qonanpaj.

Jehová Diospatamin kay jallpʼaj cimientosnenqa.+

Chay patamantaj poqoj jallpʼata churan.

 9 Diosqa payta kasukojkunaj purisqankuta waqaychan.+

Sajra runastatajrí laqhapi chinkachin.+

Runaqa mana kallpallanwanchu atipan. +

10 Jehová Diosqa contranpi maqanakojkunata tʼunaranqa.*+

Payqa cielomanta contrankupi qhon qhonkunata apachimonqa.+

Jehová Diosqa tukuy kay jallpʼata juzganqa.+

Reyninman atiyta qonqa.+

Ajllakusqanman+ kallpata qonqa”,* nispa.

11 Chaymanta Elcanaqa Ramaman kutiporqa, wasinman. Wawantajrí Jehová Diosta sirvispa qhepakorqa,+ sacerdote Elijpa kamachiyninpi.

12 Elijpa wawasnenqa ni imapaj valej runas karqanku,+ Jehová Diostataj pisipaj qhawaj kanku. 13 Israelitas apamusqankumanta imatachus sacerdotes japʼinanku karqa chayllata japʼinankumantaqa, kaytawan ruwaj kanku:+ Pillapis uywa wañuchisqata Diosman jaywashajtin, sacerdotej ujnin yanapajnenqa aycha chayashajtin uj trinche oqharisqa jamoj. 14 Chay trinchetataj satʼiykojpacha iskay ninriyoj mankaman, jatun mankaman chayri paylaman. Chantá mashkhatachus trinchewan orqhosqantaqa sacerdoteman apaj. Ajinata ruwaj kanku Siloman jamoj tukuy israelitasta. 15 Chantapis niraj uywaj wiranta qʼolachishajtinku,*+ sacerdotej yanapajnenqa jamuspa, chay uywata jaywashaj runata nej: “Aychata qoway sacerdotepaj, kankasqata mikhunanpaj. Payqa mana japʼisonqachu chayasqa aychataqa, chawatapuni munan”, nispa. 16 Sichus chay uywata jaywashaj runaqa nej “wirasnintaraj qʼolachichunku.+ Chanta munasqaykita apallanki” nispa chayqa, sacerdotej yanapajnenqa nej: “Mana, kunitan qoway. Manachus qowanki chayqa, munaypis amapis noqa qhechusqayki”, nispa. 17 Ajinamanta sacerdotej yanapajkunasninpa juchankoqa manchay jatun karqa Jehová Diospa ñaupaqenpi.+ Imaraykuchus paykunaqa Jehovaman jaywasqa ofrendasta pisipaj qhawaj kanku.

18 Samuelqa lloqallitullaraj kaspapis, linomanta ruwasqa efodniyoj*+ Jehová Diospa ñaupaqenpi sirvej.+ 19 Chantapis mamanqa sapa wata ruwapoj mana mangasniyoj ropitata. Chaytataj wawanpaj apapoj, maypachachus qosanwan Siloman wicharej kanku chaypacha, Diosman sapa wata jaywanankuta jaywaj rispa.+ 20 Uj kuti Eliqa Elcanata, warmintawan kay jinata bendicerqa: “Jehová Dios wawata kay warmipi qosuchun, pay chay wawitaykita Jehová Diosman qopusqanrayku”,+ nispa. Chaymantataj paykunaqa wasinkuman kutiporqanku. 21 Chantá Jehová Diosqa Anamanta yuyarikorqa, paytaj watejmanta onqoj rikhurerqa.+ Ajinamanta Anajtaqa tiyaporqa kinsa qhari wawasnin, iskay warmi wawasninpiwan. Samueltajrí Jehová Diospa ñaupaqenpi wiñashallarqapuni.+

22 Eliqa allin viejituña karqa, yacharqataj wawasnin imatachus israelitasta ruwashasqankuta.+ Yachallarqataj Dioswan tinkukuna toldo punkupi sirvej warmiswan puñuykusqankutapis.+ 23 Chayrayku payqa wawasninman nej: “¿Imaraykutaj chay jinasta ruwankichejri? Tukuy runas parlashanku millay imasta ruwasqaykichejmanta. 24 Wawasníy, ama chay imasta ruwaychejchu. Jehová Diospa israelita wawasnin chay imasta qankunamanta parlasqankoqa mana allinchu. 25 Sichus uj runa wajpa contranpi juchallikunman chayqa, waj runa Jehová Diosmanta mañapuyta atinman.* Jehová Diospa contranpi juchallikojtinrí,+ ¿pitaj paypaj mañapunmanri?”, nispa. Paykunatajrí mana tatankuta kasorqankuchu, imaraykuchus Jehová Diosqa nisqaña paykuna wañuchisqa kanankuta.+ 26 Chaykamataj Samuelqa wiñashallarqapuni, astawantaj munachikorqa Jehová Dioswan, runaswanpis.+

27 Uj pʼunchay Diospa ujnin kamachenqa Elita nimorqa: “Jehová Diosqa kayta nisunki: ‘Noqaqa sutʼimanta rejsichikorqani ñaupa tataykej familianman,* paykuna Egiptollapiraj faraonpa* esclavosnin* kashajtinku.+ 28 Israelpa tukuy ayllusninmantaqa* ñaupa tataykita ajllakorqani+ sacerdotey kananpaj. Payta ajllakorqani altarniypi*+ uywa wañuchisqasta jaywananpaj, inciensota qʼoshñichinanpaj,* ñaupaqeypitaj efodniyoj kananpaj. Chantapis ñaupa tataykej familianman qorqani israelitas* apamuwasqanku ninapi qʼolachina ofrendasmanta.+ 29 ¿Imaraykutaj kunan pisipaj qhawankichej* chay jaywanasniyta, chay ofrendasniytapis, mayqenkunatachus wasiypi jaywanankuta kamacherqani chaykunatari?+ ¿Imaraykutaj wawasniykita astawan jatunpaj qhawanki noqamanta nisqari? ¿Imaraykutaj qankunalla wirayaykushankichej israelita wawasniy apamuwasqanku ofrendasmanta aswan sumajninwanri?+

30 ”’Chayrayku Israelpa Diosnin Jehovaqa nin: “Noqaqa nerqani familiayki, ñaupa tataykej familianpis noqata wiñaypaj sirvinawankuta”,+ nispa. Kunantajrí Jehová Diosqa nin: “Chayqa manaña jinachu kanqa. Noqaqa jatunchawajkunata jatunchasaj.+ Pisipaj qhawawajkunataj, pisipaj qhawasqa kanqanku”, nispa. 31 Qayllaykamushanña atiyniykita chinkachinay tiempoqa, tataykej familianpa atiyninta chinkachinay tiempopis. Familiaykimantaqa mana pipis machuyanankama kausanqachu.+ 32 Israelitas allinta kausakushajtinku, uj enemigo wasiypi qanpaj kanqa.+ Familiaykimantataj manapuni pipis machuyanankama kausanqachu. 33 Mirayniykimanta pitachus altarniypi sirvinanta saqesaj chay runarayku ñawisniyki waqaywan tukukonqa, may llakiypitaj rikhurinki. Wasiykimanta kajkunaqa casi tukuyninku espadawan wañuchisqa kanqanku.+ 34 Imachus iskaynin wawasniykita Hofnita, Finehastawan qhatirenqa chayqa, qanpaj uj señal jina kanqa: Iskayninku uj pʼunchayllapi wañonqanku.+ 35 Chay qhepata noqaqa kasukuwaj sacerdoteta ajllakusaj.+ Paymin sonqoypa munasqanman jina ruwanqa. Paypaj uj wasita ruwapusaj* unaypaj, ajllakusqaytataj* wiñaypaj sirvenqa. 36 Pikunachus wasiykimanta kausanqankuraj chaykunaqa, chay sacerdoteypa ñaupaqenman kʼumuykukonqanku, mañakonqankutaj uj chhika qolqerayku chayri tʼantarayku trabajachinanta: “Ama jina kaspa, uj chhikan tʼantaraykullapis sacerdote ruwanasta ruwachiway ari”,+ nispa’”.

3 Lloqallitu Samuelqa Jehová Diosta sirvishallarqapuni,+ Elijpa kamachiyninpi. Chay pʼunchaykunapi Jehová Diosmanta willaykunaqa pisiyarqa, mosqoypi jina+ rikunastapis manaña pipis anchata rikojñachu.

2 Uj tuta Eliqa cuartonpi puñusharqa. Ñawisnenqa chharpuyapusqaña, manañataj imatapis rikojchu.+ 3 Samuelpis Jehová Diospa templonpi*+ puñusharqa, maypichus Diospa arcan kasharqa chaypi, Diospa lamparanqa+ manaraj wañusqachu. 4 Chaypacha Jehová Diosqa Samuelta wajyamorqa. Samueltaj kuticherqa: “Kaypi kashani”, nispa. 5 Chantá Samuelqa Eliman usqhayllata correspa nerqa: “Kaypi kashani, ¿imapajtaj wajyamuwanki tatáy?”, nispa. Elitajrí kuticherqa: “Mana wajyamorqaykichu, riy puñukanpullay”, nispa. Samueltaj puñoj kutiporqa. 6 Chantá Jehová Diosqa ujtawan wajyallarqataj: “Samuel”, nispa. Samueltaj jatarikuspa Elí kasharqa chayman rispa, nillarqataj: “Kaypi kashani, ¿imapajtaj wajyamuwanki tatáy?”, nispa. Elitaj kuticherqa: “Mana wawáy, mana wajyamorqaykichu, riy puñukanpullay”, nispa. 7 Samuelqa manaraj Jehová Diosta allinta rejserqarajchu, nitaj Jehová Diosmanta ima willaytapis japʼerqarajchu.+ 8 Jehová Diosqa watejmanta kinsa kutipi wajyamorqa: “Samuel”, nispa. Samueltaj jatarikuspa Elí kasharqa chayman rispa, nillarqataj: “Kaypi kashani, ¿imapajtaj wajyamuwanki tatáy?”, nispa.

Chaypiraj Eliqa repararqa Samueltaqa Jehová Dios wajyashasqanta. 9 Chayrayku Eliqa Samuelta nerqa: “Riy, puñukanpullay. Ujtawan wajyamusonqa chayqa, ninki: ‘Parlallay Jehová Diosníy, kay kamachiykeqa uyarishasunki’, nispa”. Chantá Samuelqa puñukanpoj riporqa.

10 Chaymanta Jehová Diosqa jamuspa, ñaupaj kutispi jina wajyallarqataj: “Samuel, Samuel”, nispa. Samueltaj kuticherqa: “Parlallay, kay kamachiykeqa uyarishasunki”, nispa. 11 Jehová Diostaj Samuelta nerqa: “Israelpi uj imata ruwasaj, pillapis chayta uyarejqa sinchʼitapuni mancharikonqa.*+ 12 Chay pʼunchayqa imatachus Elijpa contranpi nisqayta tukuyninta juntʼasaj, jinallataj familianpa* contranpi nisqaytapis, qallariyninmantapacha tukukuyninkama.+ 13 Eliman willanki familianta wiñaypaj juchachanayta. Payqa yachanña imachus juchanku kasqanta.+ Wawasnenqa Diosta maldecinku,+ paytaj mana kʼaminchu.+ 14 Chayrayku juraniña: Elijpa familianpa juchasninkoqa mana jaykʼajpis pampachasqachu kanqa, ni uywa wañuchisqaswanpis, nitaj ofrendaswanpis”,+ nispa.

15 Chantá Samuelqa sutʼiyanankama puñukaporqa. Chaymantataj Jehová Diospa wasinpa punkusninta kicharerqa. Chaywanpis Samuelqa manchachikusharqa imatachus Dios nisqanta Eliman willayta. 16 Elitajrí Samuelta wajyaspa nerqa: “Samuel, wawáy”, nispa. Samueltaj kuticherqa: “Kaypi kashani”, nispa. 17 Elitaj taporqa: “¿Imatataj Dios nisunkiri? Ama jina kaspa, ni imata pakaspa willarillaway. Dios tukuy imata nisusqanmanta sichus imatapis pakawanki chayqa, Dios sinchʼita castigasuchun”, nispa. 18 Chayrayku Samuelqa tukuyninta willarqa, mana imata pakaspa. Elitaj nerqa: “Jehová Diospuni parlamususqa. Imachus payman allin rijchʼasqanta ruwachun”, nispa.

19 Samuelqa wiñallarqapuni, Jehová Diostaj paywan kasharqa,+ tukuy nisqasninta juntʼaspa. 20 Tukuy israelitasqa Danmantapacha Beer-Sebakama, yacharqanku Jehová Diosqa Samuelta ajllakusqanta profetan* kananpaj. 21 Chantá Jehová Diosqa Silopi rikhurillarqapuni. Jehovaqa Silopi Samuelman rejsichikorqa. Chayta Jehová Dios ruwarqa Samuelman palabranta willaspa.+

4 Chaymanta Samuelqa Diospa nisqanta willallajpuni tukuy israelitasman.

Chay tiempopi israelitasqa filisteoswan maqanakoj llojserqanku, Ebenézer qayllapitaj jarakorqanku. Filisteostaj Afecpi jarakorqanku. 2 Chaymanta filisteosqa israelitaswan maqanakunankupaj sayaykorqanku. Israelitastaj mana filisteosta atipayta aterqankuchu. Astawanpis filisteosqa israelitasta atipaykuspa, uj 4.000 qharista wañuracherqanku, maypichus maqanakorqanku chaypi. 3 Chantá israelita soldados campamentoman* kutipojtinku, Israelmanta kurajkunaqa nerqanku: “¿Imajtintaj Jehová Dios filisteoswan kunan atipachiwanchejri?+ Jehová Diospa trato ruwasqan arcata Silomanta apamunachej.+ Noqanchejwan kaspa enemigosninchejmanta salvanawanchejpaj”, nispa. 4 Ajinapi runasta Siloman kacharqanku, Jehová Diospa trato ruwasqan arcata apamunankupaj, maypichus angelesta kamachej Diosqa kamachina tiyananpi tiyasqa kashan querubines* patapi,*+ chayta apamunankupaj. Elijpa iskaynin wawasnin Hofniwan Finehaswanpis,+ Diospa* trato ruwasqan arcawan khuska jamorqanku.

5 Jehová Diospa trato ruwasqan arcata campamentoman chayachimojtinkukama, tukuy israelitasqa jatunmanta qhaparerqanku, jallpʼata kharkatichinankukama. 6 Filisteosqa chay qhaparisqankuta uyarispa tapunakorqanku: “¿Imaraykutaj chay jinata qhaparishanku hebreospa campamentonkupiri?”, nispa. Chantá yacharqanku Jehová Diospa trato ruwasqan arcata campamentonkuman apamusqankuta. 7 Chayrayku filisteosqa mayta mancharikorqanku, nerqankutaj: “Israelitaspa campamentonkuman Dios chayamun”,+ nispa. Chantá nillarqankutaj: “¿Imanasuntaj kunanri? Mana jaykʼajpis ñaupajtaqa ajina karqachu. 8 ¿Imanasuntajri? ¿Pitaj salvawasun chay jina jatun Diosmantari? Paymin chʼin jallpʼapi egipciosta tukuy laya* castigoswan tukucherqa.+ 9 Filisteos, kallpachakuychej, qhari jina wapus kaychej. Manachayqa hebreosta sirvinkichej, imaynatachus paykuna sirvisorqachej ajinata.+ Qhari jina maqanakuychej”, nispa. 10 Chantá filisteosqa maqanakuspa israelitasta atipaykullarqankutaj.+ Israelitastaj sapa ujninku wasinkuman ayqekorqanku. Chaypacha filisteosqa may ashkhatapuni wañuracherqanku, 30.000 israelita soldadosta wañuracherqanku. 11 Chantapis Diospa arcanta apakaporqanku. Chaypacha wañorqanku Elijpa iskaynin wawasnin, Hofniwan Finehaswan.+

12 Chay maqanakumantaqa Benjamín ayllumanta* uj runa ayqekorqa, correspataj chay pʼunchaypacha Siloman chayarqa, ropasnin llikʼirasqa, umanmantaj jallpʼa qhalliykusqa.*+ 13 Chay runa chayashajtin, Eliqa uj asientopi tiyasqa kasharqa, ñan qhawarisqa. Payqa may llakisqa kasharqa Diospa arcanmanta.+ Chay ayqekamoj runaqa llajtaman willaj yaykorqa, willajtinkamataj chay llajtapi kajkunaqa qhaparerqanku. 14 Elitaj chay qhaparisqankuta uyarispa taporqa: “¿Imamantá chay jinata chʼajwashankuri?”, nispa. Chay ayqekamoj runataj, Eliman willaj correrqa. 15 (Eliqa 98 watasniyojña karqa. Ñawisnintaqa manaña kuyuchejchu, nitaj imatapis rikojchu).+ 16 Chay ayqekamoj runaqa Eliman nerqa: “Noqa maqanakumanta kunallan ayqemorqani. Ñaqhetalla chayamuni”, nispa. Elitaj taporqa: “¿Imataj pasan wawáy?”, nispa. 17 Paytaj kuticherqa: “Israelitasqa filisteosmanta ayqekunku, qʼalata atipaykuchikunku.+ Iskaynin wawasniykipis, Hofniwan Finehaswan chaypi wañunku.+ Diospa arcantapis filisteos apakapunku”,+ nispa.

18 Chay runa Diospa arcanmanta parlajtinkama, Eliqa tiyasqa kasharqa chay asientomanta wasaman choqakorqa, punku chayman. Allin viejituña kasqanrayku, wira runa kasqanraykutaj, kunkanta pʼakikuspa wañuporqa. Payqa 40 watasta Israelpi juez kasqa. 19 Chaypacha Finehaspa warmin Elijpa ñojchʼanqa* onqoj kasharqa, nacechikunanpaj jinaña. Maypachachus payqa yacharqa Diospa arcanta filisteos apakapusqankuta, suegronpis, qosanpis wañusqanta chaypacha, ujllata nanaywan japʼichikorqa. Mayta qʼewiykachakuspataj onqokorqa. 20 Paywan kasharqanku chay warmisqa, wañupunanpaj jinaña kashasqanta rikuspa nerqanku: “Ama llakikuychu, uj qhari wawata nacechikunki”, nispa. Paytajrí mana imatapis kuticherqachu, nitaj kasuta ruwarqachu. 21 Wawanmanqa Icabod*+ sutita churarqa, imaraykuchus nerqa: “Israelpa jatunpaj qhawasqa kaynenqa chinkapun”,+ nispa. Chayta nerqa Diospa arcanta filisteos apakapusqankurayku, chantá suegronpis, qosanpis wañupusqankurayku.+ 22 Chayrayku nerqa: “Israelpa jatunpaj qhawasqa kaynin chinkapun, imaraykuchus Diospa arcanta apakapunku”,+ nispa.

5 Filisteosqa cheqa Diospa* arcanta japʼikapuytawan, Ebenezermantapacha Asdodkama aparqanku.+ 2 Chantá Diospa arcanta aparqanku diosninku Dagonpa+ templonman,* chay diosninkoj ladonmantaj churarqanku. 3 Qʼayantin paqarintaj, Asdod llajtayojkunaqa tutamanta jatarikuspa rerqanku Dagonpa templonman. Chaypitaj rikorqanku Dagonta pampapi kʼumpusqata, Jehová Diospa arcanpa ñaupaqenpi.+ Chantá Dagonta oqharispa, maypichus kasharqa chay kikillanmantaj sayaykucherqanku.+ 4 Qʼayantin paqarin, Asdod llajtayojkunaqa ujtawan rispa rikullarqankutaj Dagonta pampapi kʼumpusqata, Jehová Diospa arcanpa ñaupaqenpi. Dagonpa uman, chantá iskaynin makisninpis punku yaykunapi choqasqa kashasqa. Pescadoman rijchʼakoj cuerpollan* pachan kakushasqa. 5 Chayrayku kunankama ni Dagonpa sacerdotesninpis, nitaj waj runaspis punku yaykunata sarunkuchu Asdodpi Dagonpa templonman yaykushaspaqa.

6 Jehová Diosqa Asdodpi tiyakojkunata castigarqa, jinallataj chay muyuyninpi tiyakojkunatapis. Paykunataqa siki onqoywan*+ onqoykuchispa ñakʼaricherqa. 7 Asdodpi tiyakojkunaqa chayta rikuspa nerqanku: “Israelpa Diosninpa arcantaqa mana japʼikullasunmanchu, sinchʼita castigashawanchej noqanchejta, jinallataj diosninchej Dagontapis”, nispa. 8 Chayrayku wajyacherqanku filisteospa tukuy kamachejkunasninkuta, taporqankutaj: “¿Imanasuntaj Israelpa Diosninpa arcanwanri?”, nispa. Chay kamachejkunataj kuticherqanku: “Gatman+ apanachej”, nispa. Ajinapi Israelpa Diosninpa arcantaqa Gatman aparqanku.

9 Arcata Gatman chayachisqankutawan, Jehová Diosqa chay llajtapi tiyakojkunatañataj castigaspa mayta mancharicherqa. Diosqa chay llajtayojkunatapis siki onqoyllawantaj castigarqa, jatunmanta juchʼuykama.+ 10 Chayrayku Diospa arcantaqa Ecronmanñataj+ aparqanku. Chayman chay arcata chayachejtinkutaj, Ecrón llajtayojkunaqa qhaparerqanku: “Israelpa Diosninpa arcanta apamushawanchej, llajtantinta wañuchinawanchejpaj”,+ nispa. 11 Chantá wajyacherqanku filisteospa tukuy kamachejkunasninkuta, nerqankutaj: “Apakapuychej Israelpa Diosninpa arcanta. Maymantachus apamorqankichej chayman kutichipuychej, ama tukuyninchej wañurananchejpaj”, nispa. Tukuyninku mancharisqas kasharqanku wañunankuta yuyaspa, Dios paykunata sinchʼita castigasqanrayku.+ 12 Pikunachus mana wañorqankuchu chaykunaqa, siki onqoyllawantaj castigasqa karqanku. Chay llajtayojkuna yanapata mañakuspa sinchʼita qhaparisqankoqa, cielokamapuni uyarikorqa.

6 Jehová Diospa arcanqa+ qanchis killasta filisteospa jallpʼankupi karqa. 2 Chantá filisteosqa sacerdotesta, adivinostawan+ wajyachispa taporqanku: “¿Imatataj ruwasunman Jehová Diospa arcanwanri? Niwayku ari imaynatachus kutichipunaykuta maypichus karqa chayman”, nispa. 3 Paykunataj kuticherqanku: “Israelpa Diosnin Jehovaj trato ruwasqan arcata kutichipuspaqa, ama jinallata kutichipuychejchu. Manachayqa imallatapis Diosman apachiychej pantasqarayku ofrendapaj.+ Ajinallamanta sanoyapunkichej, yachankichejtaj imaraykuchus Dios castigashasunkichej chayta”, nispa. 4 Filisteostaj tapurikorqanku: “¿Imatataj chanta apachiykuman pantasqarayku ofrendapajri?”, nispa. Paykunataj kuticherqanku: “Filisteospa kamachejkunasninku+ phishqa kasqankurayku, apachiychej phishqa qori bolasta siki onqoyman* rijchʼasqasta, phishqa qori jukʼuchastawan, qankunapis kamachejkunasniykichejpis kikin castigollawantaj ñakʼarisqaykichejrayku. 5 Ruwaychej siki onqoyman rijchʼakoj bolasta, jallpʼaykichejta tukuchishanku chayman rijchʼakoj jukʼuchastawan.+ Israelpa Diosnintataj jatunchaychej. Ichapis ajinamanta manaña castigasonqachejchu qankunata, diosniykichejta, nitaj jallpʼaykichejtapis.+ 6 ¿Imaraykutaj egipcios jina, faraón* jinataj sonqoykichejta rumiyachinkichejri?+ Paykunaqa Israelpa Diosnin sinchʼita castigajtinraj,+ israelitasta ripojta saqerqanku. Chaymantaraj israelitasqa Egiptomanta llojsiporqanku.+ 7 Chayrayku kunanqa uj mosoj carretata ruwaychej, uñasniyoj iskay wakastawan apamuychej, mana jaykʼaj yugowan watasqa kajkunata. Chay wakastaqa chay carretaman wataykuychej, uñasninkutataj corralman* wisqʼaykamuychej, ama mamankuta qhatinankupaj. 8 Chantá chay carretaman Jehová Diospa arcanta churaykuychej, chay arcaj ladonmantaj uj cajapi churaykuychej imastachus pantasqarayku ofrendapaj apachinkichej chay qorimanta ruwasqa imasta.+ Chaymantataj saqeychej carretaqa sapallanmanta ripunanta. 9 Chantá sumajta qhawaychej. Sichus Bet-Semesman+ rej ñanninta jallpʼanman riponqa chayqa, chaypi yachasun Israelpa Diosninpuni kay jatun llakiyta apachimuwasqanchejta. Manachus chay ñanninta renqa chaytaj, yachasun mana paychu castigawasqanchejta. Manachayqa uj onqoylla kasqanta”, nispa.

10 Chay runastaj chay kikinta ruwarqanku. Uñasniyoj iskay wakasta apamuspa carretaman wataykorqanku, uñasnintataj corralman wisqʼaykorqanku. 11 Chantaqa carretaman churaykorqanku Jehová Diospa arcanta, uj cajontawan qorimanta ruwasqa jukʼuchasniyojta, siki onqoyninkuman rijchʼakoj qori bolasniyojtawan. 12 Chantá chay wakasqa sapallankumanta cheqanta rerqanku Bet-Semesman rej ñanninta.+ “Mú, mú” nispa cheqanta rerqanku, mana pañaman nitaj lloqʼeman wistʼuykuspa. Filisteospa kamachejkunasninkutaj qhepanta rerqanku, Bet-Semeswan tinkuykama. 13 Bet-Semespi tiyakojkunaqa ura pampaspi trigota oqharisharqanku. Qhawarispataj Diospa arcanta rikorqanku, maytataj kusikorqanku. 14 Chay carretaqa betsemita Josuejpa jallpʼanman chayarqa, uj jatun rumi qayllapitaj sayaykorqa. Chaypacha paykunaqa carretaj kʼaspisninmanta llantʼata ruwaspa, chay wakasta+ Jehová Diosman qʼolachina* ofrendata jina jaywarqanku.

15 Levitasqa*+ Jehová Diospa arcanta, qori imasniyoj cajatawan carretamanta uraykuchispa, chay jatun rumi pataman churarqanku. Bet-Semespi+ tiyakojkunataj chay pʼunchay Jehová Diosman qʼolachina ofrendasta, waj jaywanastawan jaywarqanku.

16 Chayta rikuspa filisteospa phishqantin kamachejkunasninkoqa chay diapacha Ecronman kutiporqanku. 17 Filisteosqa siki onqoyman rijchʼakoj phishqa qori bolasta pantasqarayku ofrendapaj Jehová Diosman apachisqanku.+ Kay llajtaspa cuentanmanta: Asdodmanta,+ Gazamanta, Asquelonmanta, Gatmanta,+ Ecronmanta+ ima. 18 Qorimanta ruwasqa jukʼuchastaj, filisteospa llajtasninku chhikallataj karqanku, mayqenkunatachus chay phishqa kamachejkuna kamachisharqanku chay llajtas chhika (yupaspa jarkʼachasqa llajtasta, muyuyninpi ranchostawan).

Maypichus Jehová Diospa arcanta churarqanku chay jatun rumeqa testigo jina karqa, kunankamataj kakushallanpuni betsemita Josuej jallpʼanpi. 19 Diostajrí Bet-Semesmanta runasta wañuracherqa, Jehová Diospa arcanta qhawasqankurayku. Chaypacha 50.070 runasta* wañuracherqa. Chay llajtapi tiyakojkunataj mayta waqarqanku Jehová Dios chay chhikata wañurachisqanmanta.+ 20 Chantá Bet-Semespi tiyakojkunaqa tapunakorqanku: “¿Pitaj kay llimphu Jehová Diospa+ ñaupaqenpi sayayta atinmanri? ¿Noqanchejmanta karunchakuspa pikunamanñataj renqari?”,+ nispa. 21 Chayrayku Quiryat-Jearimpi+ tiyakojkunaman willacherqanku: “Filisteosqa Jehová Diospa arcanta kutichinpunku. Jamuspa apakapuychej”,+ nispa.

7 Chantá Quiryat-Jearim llajtapi tiyakojkunaqa rispa Jehová Diospa arcanta oqharimorqanku. Loma patapi Abinadabpa wasinman aparqanku,+ wawan Eleazartataj churarqanku Jehová Diospa arcanta qhawananpaj.

2 Quiryat-Jearimman arcata apasqankumantapachaqa, 20 watasña pasarqa. Chay wataspitaj israelitasqa maytapuni Jehová Diosta maskʼarqanku.*+ 3 Samueltaj israelitasta nerqa: “Sichus tukuy sonqoykichejwan Jehová Diosman kutirikunkichej chayqa,+ wijchʼuychej chay waj dioskunata,+ Astoret santostapis.+ Chantá Jehová Diosllata sirviychej+ tukuy sonqoykichejwan. Chaymantaraj payqa filisteospa makisninkumanta kacharichisonqachej”,+ nispa. 4 Chantá israelitasqa wijchʼorqanku Baal santosta, Astoret santostapis, Jehová Diosllatañataj sirverqanku.+

5 Samueltaj nerqa: “Tukuy israelitasta Mizpá+ llajtapi tantachiychej, noqataj qankunapaj Jehová Diosmanta mañapusqaykichej”,+ nispa. 6 Ajinamanta israelitasqa Mizpapi tantakorqanku. Chaypitaj pozomanta yakuta orqhospa Jehová Diospa ñaupaqenman jichʼarqanku. Chay diaqa ayunarqanku,+ nerqankutaj: “Jehová Diospa contranpi juchallikuyku”,+ nispa. Samuelqa chaypi israelitaspa juezninku+ kayta qallarerqa.

7 Filisteosqa yacharqanku israelitas Mizpapi tantasqa kashasqankuta. Chayrayku filisteospa kamachejkunasninkoqa+ wicharerqanku israelitaswan maqanakunankupaj. Israelitastaj chayta yachaspa mayta mancharikorqanku. 8 Chayrayku Samuelta nerqanku: “Jehová Diosninchejmanta yanapata mañapullawaykupuni ari,+ filisteosmanta salvanawanchejpaj”, nispa. 9 Chantá Samuelqa uj corderitota japʼispa Jehová Diosman jaywarqa qʼolachina* ofrendata jina.+ Chaymantataj Jehová Diosmanta mañakorqa israelitasta yanapananta, Jehová Diostaj uyarerqa.+ 10 Samuel chay qʼolachina ofrendata jaywashajtin, filisteosqa israelitaswan maqanakunankupaj qayllaykamusharqanku. Jinallapi Jehová Diosqa cielomanta sinchʼita sonarichimuspa+ filisteosta mayta mancharicherqa.+ Ajinamanta filisteosqa israelitaswan atipachikorqanku.+ 11 Chantá israelitasqa Mizpamanta llojsiytawan filisteosta qhatiykorqanku. Bet-Carpa sur ladonkama* qhatiykorqanku paykunata wañurachispa. 12 Chaymanta Samuelqa uj rumita+ oqharispa churarqa Mizpamanta Jesaná llajtaman rinapi. Chay rumitataj suticharqa Ebenézer* nispa, imaraykuchus nerqa: “Kunankamaqa Jehová Dios yanapawanchej”,+ nispa. 13 Ajinata filisteosqa atipachikorqanku, manañataj ujtawan israelitaspa jallpʼankuman maqanakoj kuterqankuñachu.+ Jehová Diosqa filisteospa contrankupi karqa Samuel wañupunankama.+ 14 Ima llajtastachus filisteos israelitasmanta qhechorqanku chay llajtastaqa, israelitas qhechukaporqanku, Ecronmanta Gatkama. Ajinata israelitasqa jallpʼasninkuta filisteospa makisninkumanta qhechukaporqanku.

Chantapis israelitaswan amorreoswanqa manaña chʼajwapichu karqanku.+

15 Samuelqa wañupunankama Israelpi juez karqa.+ 16 Payqa sapa wata rillajpuni Betelman,+ Guilgalman,+ Mizpamanpis.+ Chay lugarespitaj israelitasta juzgaj. 17 Chaymantataj Ramaman+ kutinpoj, chaypi wasin kasqanrayku. Chaypipis israelitasta juzgallajtaj. Chaypitaj uj altarta Jehová Diospaj ruwaporqa.+

8 Samuelqa machituña kaspa wawasninta churarqa Israelpi jueces kanankupaj. 2 Kuraj wawanqa sutikorqa Joel, sullkʼa kajtaj Abías.+ Paykunaqa Beer-Sebapi jueces karqanku. 3 Chaywanpis chay wawasnenqa mana pay jinachu imatapis allinta ruwaj kanku. Paykunaqa qolqemanta wañusqa karqanku,+ runaswan llukʼichikoj* kanku,+ nitaj cheqan justiciata ruwajchu kanku.+

4 Chaypacha Israelmanta tukuy kurajkunaqa, tantaykukuspa Ramá llajtaman rerqanku Samuelwan parlaj. 5 Nerqankutaj: “Qanqa machituña kanki, wawasniykitaj mana qan jinachu imatapis allinta ruwanku. Chayrayku uj reyta churapuwayku juzganawaykupaj, waj naciones jina noqaykupis reyniyoj kanaykupaj”,+ nispa. 6 Samuelmantajrí mana allinchu rijchʼarqa kayta nisqanku: “Uj reyta churapuwayku juzganawaykupaj”, nispa. Chayrayku Jehová Diosman chayta willakorqa. 7 Jehová Diostaj kuticherqa: “Ruwallay imatachus israelitas mañakususqankuta, imaraykuchus mana qantachu qhesachashasunku, manachayqa noqata. Mana munankuchu noqa reyninku kanayta.+ 8 Paykunaqa Egiptomanta orqhomusqaymantapacha imatachus ruwaj kanku, chay kikillantapuni kunankama ruwashanku. Qantapis kikillantataj ruwashasunku. Paykunaqa noqata saqerpariwanku,+ waj dioskunatataj yupaychashanku.+ 9 Imatachus mañakususqankuta kasullay. Chaywanpis sutʼinta willay imachus paykunata qhatirinanta. Willay imastachus chay reyqa paykunamanta orqhonanta”, nispa.

10 Chaymanta Samuelqa, reyta mañakoj runasman willarqa imatachus Jehová Dios nisqanta. 11 Samuelqa nerqa: “Pichus qankunata kamachisonqachej chay reyqa kay imasta ruwasonqachej:+ Wawasniykichejta apaspa+ maqanakuna carretasninman churanqa,+ wakintataj caballosninpi purinankupaj churanqa,+ wakintataj carretasninpa ñaupaqenkuta correnankupaj churanqa. 12 Wakintaqa waranqa soldadosta kamachinankupaj churanqa,+ wakintataj 50 soldadosta kamachinankupaj.+ Wakintaqa churanqa jallpʼasninta llankʼanankupaj,+ cosechasnintataj oqharinankupaj,+ wakintataj maqanakuna armasta ruwapunankupaj, carretasninpaj imastawan ruwanankupaj.+ 13 Warmi wawasniykichejtapis apakaponqa sumaj qʼapaj jawinasta* ruwachinanpaj, waykʼuchinanpaj, tʼantata ruwachinanpaj ima.+ 14 Chay reyqa japʼikaponqa sumaj jallpʼasniykichejta, uva huertasniykichejta, olivo sachʼasniykichejtawan.+ Tukuy chaytataj kamachisninman qonqa. 15 Chajrasniykichejpi poqochisqaykichejmanta, uva huertasniykichejmantapis sapa chunkamanta ujta japʼikaponqa. Chaytataj qonqa kuraj kamachisninman, waj kamachisninmanpis. 16 Apakaponqa qhari kamachisniykichejta, warmi kamachisniykichejta,* sumaj wakasniykichejta, burrosniykichejtapis, paypaj trabajachinanpaj.+ 17 Chantapis ovejasniykichejmanta, cabrasniykichejmantapis sapa chunkamanta ujta japʼikaponqa.+ Qankunapis kamachisnin kankichej. 18 Maypachachus ajllakusqaykichej rey ajinata ñakʼarichisonqachej chaypacha, qankunaqa qhaparikunkichej,+ Jehová Diostaj mana uyarisonqachejchu”, nispa.

19 Chaywanpis israelitasqa mana Samuelta kasorqankuchu, nerqankutaj: “Imapis kachun. Reyta munaykupuni. 20 Ajinamanta noqaykupis waj naciones jina kasqayku. Chay reyniyku juzgawasqayku, maymanpis pusawasqayku, noqaykuraykutaj maqanakonqa”, nispa. 21 Samuelqa israelitaspa nisqankuta uyariytawan, Jehová Diosman willarqa. 22 Jehová Diostaj Samuelta nerqa: “Chay nisusqankuta uyarillay, uj reytataj churapuy paykunata kamachinanpaj”,+ nispa. Chantá Samuelqa israelitasta nerqa: “Sapa ujniykichej kutipuychej llajtaykichejman”, nispa.

9 Benjamín ayllumanta* uj runa karqa Quis sutiyoj.+ Payqa Abielpa mirayninmanta karqa, Abieltaj Zerorpa wawan karqa, Zerortaj Becoratpa wawan karqa, Becorattaj Afiaspa mirayninmanta karqa. Chay benjaminita+ Quisqa manchay qhapaj runa karqa. 2 Paypataqa uj joven wawan tiyaporqa Saúl sutiyoj.+ Saulqa may alajito* karqa, israelitas ukhupeqa mana pipis pay jina alajitoqa karqachu. Chantapis payqa may jatun runa karqa, tukuypis hombronkamalla chayaj kanku.

3 Uj pʼunchayqa Saulpa tatan Quispata china burrosnin chinkarqa. Quistaj wawan Saulta nerqa: “Ama jina kaspa, ujnin kamachita pusariykukuspa burrosta maskʼarqamuy”, nispa. 4 Ajinapi paykunaqa Efraín orqosninta, chantá Salisá jallpʼasninta purimorqanku, manataj burrostaqa tarerqankuchu. Chaymantaqa Saalim jallpʼanta pasarqanku, nillataj chaypipis tarerqankuchu. Chantaqa benjaminitaspa tukuy jallpʼasninta purimorqanku, nitaj chaypipis burrostaqa tarerqankuchu.

5 Zuf jallpʼaman chayaspañataj, Saulqa paywan risharqa chay kamachinta nerqa: “Jaku kutipuna. Ichapis tatayqa noqanchejmantañataj llakikushan, burrosmanta nisqaqa”,+ nispa. 6 Chay kamachitajrí nerqa: “Kay llajtapi tiyan Diospa ujnin kamachin. Paytaqa runas jatunpaj qhawanku, tukuy ima nisqanqa juntʼakunpuni.+ Jaku payman rina. Ichapis pay niwasunman maynintachus maskʼaj rinanchejta”, nispa. 7 Saultaj chay kamachinta nerqa: “Pero payman rispaqa, ¿imatá apapusunmanri? Manaña tʼantanchejpis wayaqasninchejpi* kanchu. Mana imanchejpis kanchu cheqa Diospa* kamachinman jaywarinanchejpajqa. ¿Imatá jaywasunmanri?”, nispa. 8 Chay kamachintaj Saulta nerqa: “Noqajta tiyapuwan uj juchʼuy* qolqe metal. Chayta cheqa Diospa kamachinman jaywasun, maynintachus maskʼaj rinanchejta willanawanchejpaj”, nispa. 9 (Unay watasqa mayqen israelitallapis Diosta tapukuyta munaspaqa kay jinata nej: “Jaku Diospa sutinpi parlaj runaman”,+ nispa. Kunanqa profetas nisqa kanku, ñaupajtataj Diospa sutinpi parlaj runas nisqa karqanku). 10 Saultaj kamachinta nerqa: “Chay qolqesituta apapunachej. Jaku rina”, nispa. Ajinapi iskayninku rerqanku maypichus cheqa Diospa kamachin kasharqa chay llajtaman.

11 Chay llajtaman rej ñanta wicharishaspataj, yakuman jamoj sipaskunawan tinkorqanku. Paykunatataj tapukorqanku: “¿Kaypichu kashan Diospa sutinpi parlaj runaqa?”,+ nispa. 12 Sipaskunataj kuticherqanku: “Arí, aswan jaqaypiraj kashan. Usqhayta riychej. Kunallan llajtaman chamun. Kunan uywa ofrendata Diosman jaywanqanku+ yupaychana pata lugarpi.+ 13 Paytaqa llajtaman yaykuytawan taripankichej. Pero usqhayta riychej, niraj chay pata lugarman mikhoj wicharishajtin. Runasqa mikhunankupaj paytaraj suyanqanku, paypuni ofrendataqa bendecinan tiyan. Chaymantaraj wajyarisqa kajkunaqa mikhonqanku. Kunitan rispaqa, niraj wicharishajtin taripankichejraj”, nispa. 14 Ajinamanta paykunaqa chay llajtaman wicharerqanku. Llajtaman yaykuspañataj Samuelta rikorqanku. Samuelqa paykunata taripaj jamusharqa yupaychana pata lugarman wicharinankupaj.

15 Saúl manaraj chay llajtaman chayashajtin chay ñaupaj diapi, Jehová Diosqa Samuelman nisqaña: 16 “Qʼaya kay horasta jina Benjamín ayllumanta+ uj runata kachamusqayki. Umanman aceitewan jichʼaykunki israelita wawasniyta kamachinanpaj.+ Paymin israelita wawasniyta filisteospa makisninkumanta kacharichenqa. Noqa rikuni israelita wawasniy sufrishasqankuta, uyarini llakiyta qhaparikamuwasqankutapis”,+ nispa. 17 Samuel Saulta rikojtinkama, Jehová Diosqa Samuelman nerqa: “Pay chay runaqa, pimantachus ‘israelita wawasniyta kamachenqa’ nerqayki chay”.+

18 Chantá Saulqa, llajta punkupi Samuelman qayllaykuspa nerqa: “Ama jina kaspa, willariway ari maypichus Diospa sutinpi parlaj runaj wasin kasqanta”, nispa. 19 Samueltaj kuticherqa: “Noqa kani chay runaqa. Jaku wicharina* yupaychana pata lugarman. Kunanqa chaypi noqawan mikhunkichej.+ Qʼaya tutamanta willasqayki imatachus yachayta munasqaykita. Chanta ripullankichej. 20 Kinsa diastaña chinkaj burrosmantaqa+ ama llakikuychu, tarinkuña. Jinapis, ¿pejpatataj Israelmanta valorniyoj imasri? ¿Manachu qanpata, tataykej tukuy familianpatawan?”,+ nispa. 21 Saultaj kuticherqa: “Noqaqa Benjamín ayllullamanta kani, Israel ukhupi aswan juchʼuy ayllullamanta.+ Familiaypis Benjamín ayllu ukhupeqa mana imapischu. ¿Imaraykutaj chayta niwankiri?”, nispa.

22 Chaypacha Samuelqa, Saultawan kamachintawan mikhuna wasiman pusarqa, chaypitaj tukuy wajyasqa kajkunamanta aswan ñaupajpi paykunata tiyaykucherqa. Chaypeqa uj 30 runas jina kasharqanku. 23 Chantá Samuelqa waykʼoj runata nerqa: “Apamuy qorqayki chay aychata, mayqentachus jallchʼanaykita nerqayki chayta”, nispa. 24 Chayta nejtin, chay waykʼoj runaqa uj pierna aychata apamuspa Saulman jaywarqa. Samueltaj nerqa: “Chay aychaqa qanpaj tʼaqasqa kasharqa, kunan mikhunaykipaj. Mikhurikuy. Chaytaqa qanpajpuni tʼaqacherqani ‘invitadosniy tiyan’ nispa”. Ajinamanta Saulqa chay pʼunchay Samuelwan mikhorqa. 25 Chantá yupaychana pata lugarmanta+ llajtaman uraykuspaña, Samuelqa Saulwan parlallarqapuni terrazapi.* 26 Chaymanta Saulqa chay terrazapi puñukorqa. Qʼayantintaj tutamanta jatarikorqanku. Samueltaj Saúl terrazallapiraj kashajtin, wajyaspa nerqa: “Wakichikuy, noqataj kacharpayamusqayki”, nispa. Saultaj wakichikorqa. Chantaqa iskayninku jawaman llojserqanku. 27 Chay llajtamanta llojsispa uraykushajtinku, Samuelqa Saulta nerqa: “Kamachiykita+ niy ñauparinanta. Qantaj qheparikuy, imatachus Dios niwarqa chayta willarisqayki”, nispa. Ajinamanta chay kamachenqa ñauparerqa.

10 Chaymanta Samuelqa aceiteyoj yurituta japʼispa, Saulpa umanman jichʼaykorqa.+ Muchʼaykuspataj nerqa: “Jehová Dios churasunki israelita wawasninta+ kamachinaykipaj.+ 2 Kunan kaymanta ripushaspa Raquelpa sepulturan+ qayllapi iskay qhariswan tinkunki, Benjamín aylloj* jallpʼanpi, Zelzá cheqapi. Paykunataj nisonqanku: ‘Maskʼasharqanki chay burrostaqa tarinkuña. Tataykeqa manaña burrosmantachu llakikushan,+ qankunamanta llakikushan. Nishantaj: “¿Imanasajtaj wawaymantari?”, nispa’. 3 Chaymantaqa rillankipuni Taborpi jatun sachʼakama. Chaypeqa kinsa qhariswanñataj tinkunki. Paykunaqa Betelman+ wicharishanqanku cheqa Diosta* yupaychaj. Ujnenqa apashanqa kinsa chivitosta, ujnintaj kinsa tʼantasta, chay ujnintajrí vinoyoj jatun yuruta. 4 Paykunaqa imaynachus kashasqaykita tapurisonqanku, iskay tʼantastataj jaywarisonqanku. Chaytataj japʼikunki. 5 Chaymantaqa cheqa Diospa lomanman chayanki, maypichus filisteospa tropa soldadosnin kashanku chayman. Chay llajtaman yaykushaspataj, uj grupo profetasta rikunki yupaychana pata lugarmanta uraykamushajta. Paykunaqa profetas jina parlaspa uraykamushanqanku. Ñaupaqenkutataj runas rishanqanku cuerdasniyoj tocanata tocaspa, jinallataj panderetata,* qenata, arpata ima. 6 Chaypacha Jehová Diospa espiritonqa atiyta qosonqa.+ Qantaj chay profetaswan khuska rinki, uj profeta jina parlaspa, waj jina runamantaj tukunki.+ 7 Tukuy chay imas* juntʼakojtenqa, tukuy atisqaykita kallpachakuy imatachus ruwanaykita juntʼanaykipaj, imaraykuchus cheqa Diosqa qanwan kanqa. 8 Chaymantaqa Guilgalman+ ñaupashanki. Chaypi taripasqayki uywa wañuchisqasta qʼolachinapaj,* khuska mikhurikuy ofrendasta jaywanapaj ima. Chaypi qanchis diasta suyawanki chayamunaykama. Chanta nisqayki imatachus ruwanaykita”, nispa.

9 Saúl ripunanpaj kutirikojtinkama, Diosqa sonqonta waj jinaman tukucherqa, waj jina runaman tukunanpaj. Samuelpa tukuy ima nisqanqa* chay pʼunchaypacha juntʼakorqa. 10 Saulwan kamachinwanqa lomaman chayaspa, uj grupo profetaswan tinkorqanku. Chaypacha Diospa espiritonqa Saulman atiyta qorqa,+ paytaj chay profetaswan khuska rerqa uj profeta jina parlaspa.+ 11 Pikunachus Saulta rejsejkunaqa, profetastawan khuska rikuspa, uj profetata jinataj parlajta rikuspa, ninakorqanku: “¿Imanakuntaj Quispa wawanri? Kunanqa, ¿Saulpis profetallatajchu?”, nispa. 12 Chaypi kajkunamanta ujnintaj kuticherqa: “Chay ujnin profetaspatarí, ¿pitaj tatankuri?”, nispa. Chaymantapacha runasqa niyta yachanku: “Kunanqa, ¿Saulpis profetallatajchu?”,+ nispa.

13 Saulqa uj profeta jina parlayta tukuytawan yupaychana pata lugarman rerqa. 14 Chantá tatanpa hermanonqa, Saultawan kamachintawan taporqa: “¿Maymantaj rerqankichejri?”, nispa. Saultaj kuticherqa: “Burrosta maskʼaj rerqayku.+ Mana tariyta atispataj, Samuelta tapukoj rerqayku”, nispa. 15 Chantá Saulpa tionqa tapullarqataj: “¿Ima nisorqachejtaj Samuelri? Ama jina kaspa willariwaychej”, nispa. 16 Saultaj tionman kuticherqa: “Willawarqayku burrosta tarisqankutaña”, nispa. Chaywanpis Saulqa mana imatapis parlarqachu rey kananta Samuel nisqanmantaqa.

17 Chay qhepata Samuelqa israelitasta tantacherqa Jehová Diospa ñaupaqenpi, Mizpapi.+ 18 Chaypitaj israelitasman nerqa: “Israelpa Diosnin Jehovaqa kayta nin: ‘Noqa qankunata Egiptomanta orqhomorqaykichej. Egipciospa makisninkumanta kacharicherqaykichej,+ jinallataj ñakʼarichisorqachej chay nacionespa makisninkumantapis. 19 Kunantaj qankunaqa Diosniykichejta, salvasojniykichejta qhesachankichej,+ pichus nanayniykichejmanta, llakiyniykichejmantapis samarichisorqachej chayta. Qankunaqa nerqankichej: “Imapis kachun. Kamachinawaykupaj reyta munaykupuni”, nispa. Chayrayku kunanqa Jehová Diospa ñaupaqenman riychej sapa ayllu, sapa familia ima’, nispa”.

20 Chantá Samuelqa tukuy israelita ayllusta ujmanta uj qayllaykuchimorqa.+ Chay ayllusmantataj Benjamín ayllu ajllasqa karqa.+ 21 Chaymantataj Benjamín ayllumanta familiasta ujmanta uj qayllaykuchimorqa. Paykunamantataj matritas familia ajllasqa karqa. Chay familiamantataj, Quispa wawan Saúl ajllasqa karqa.+ Chantá payta maskʼamorqanku, nitaj tarerqankuchu. 22 Chayrayku Jehová Diosta tapurerqanku:+ “¿Kaypichu kashan Saulqa?”, nispa. Jehovataj kuticherqa: “Qʼepis chaupipi pakakushan”, nispa. 23 Chantá usqhayllata rispa, qʼepis chaupimanta aysarqamuytawan pusamorqanku. Saúl israelitas chaupipi sayaykojtintaj, rikorqanku may jatun runa kasqanta, tukuypis hombronkamalla chayasqankuta.+ 24 Jinapi Samuelqa israelitasta nerqa: “Qhawariychej Jehová Diospa ajllakusqan runata.+ Mana mayqen israelitapis paymanqa japʼikunchu”, nispa. Tukuy runastaj qhaparerqanku: “Jallalla rey”, nispa.

25 Chaymanta Samuelqa israelitasman sumajta sutʼincharqa imatachus rey paykunamanta mañananta.+ Chaytataj uj libropi qhelqarqa. Chay librotaqa jallchʼamorqa Jehová Diosta yupaychana toldopi. Chaymantataj tukuy runasta wasinkuman kachaporqa. 26 Saulpis Guibeapi wasinman ripullarqataj. Paywantaj rerqanku, pikunatachus Jehová Dios sonqosninkuta kuyuricherqa chay soldados. 27 Chaywanpis ni imapaj valej runasqa nerqanku: “¿Kaychu salvawasunman?”,+ nispa. Paykunaqa Saulta pisipaj qhawarqanku, nitaj ima regalotapis payman qorqankuchu.+ Saultajrí mana imatapis nerqachu.

11 Ammonitaspa+ reyninku Nahasqa soldadosninwan rerqa Galaadpi Jabés llajtaman+ jarakoj, chay llajtayojkunawan maqanakunanpaj. Jabés llajtayoj runastaj Nahasta nerqanku: “Noqaykuwan uj tratota ruway, noqaykutaj qanta sirvisqayku”, nispa. 2 Ammonita Nahastaj kuticherqa: “Qankunawan uj tratota ruwasaj. Chaywanpis chay tratota ruwanaypajqa, sapa ujniykichejpa paña ñawiykichejtaraj ñaupajta orqhosaj. Ajinamanta tukuy israelitasta pʼenqaypi rikhurichinaypaj”, nispa. 3 Jabés llajtamanta kurajkunataj kuticherqanku: “Qanchis diasta suyariwayku Israel jallpʼasman willajkunata kachanaykupaj. Manachus pipis yanapaj jamuwasqayku chayqa, qanman kʼumuykukusqayku”, nispa. 4 Chay willajkunaqa Saulpa llajtan Guibeaman+ chayaspa, runasman chayta willarqanku. Runastaj chayta uyarispa tukuyninku sonqo nanayta waqayta qallarerqanku.

5 Chaypacha Saulqa wakas qhatirisqa campomanta chamusharqa. Taporqataj: “¿Imataj pasanri? ¿Imamantataj runas chay jinata waqashankuri?”, nispa. Runastaj willarqanku imatachus Jabesmanta jamojkuna willarqanku chayta. 6 Chayta uyarejtinkama Diospa espiritonqa Saulman atiyta qorqa,+ Saultaj sinchʼita phiñarikorqa. 7 Chantaqa iskay torosta japʼispa chhikan chhikanta khuchurarqa. Chay khuchurasqantataj Israel jallpʼasman apacherqa. Chayta apaj runasqa nerqanku: “Pikunachus Saultawan Samueltawan mana qhatenqankuchu chaykunaj wakasninkoqa kay jina khuchurasqa kanqa”, nispa. Chayta uyarejtinku, Jehová Diosmanta manchachikuy paykunaman jamorqa, uj runa jinallataj* maqanakoj rerqanku. 8 Saultaj chay runasta Bezecpi yuparqa. Israelitasmantaqa 300.000 qharis karqanku, Judamantataj 30.000 qharis. 9 Chaymantaqa Jabesmanta jamoj willajkunaman nerqanku: “Kayta willamuychej Galaadpi Jabés llajtayojkunaman: ‘Jamuspa qʼaya chaupi pʼunchayta jina* qankunata salvasqayku’, nispa”. Chay willajkunataj kutispa chayta willamorqanku Jabespi tiyakojkunaman, paykunataj mayta kusikorqanku. 10 Chantá Jabespi tiyakojkunaqa ammonitasman nerqanku: “Qʼaya qankunaman kʼumuykukusqayku. Qankunataj imatachus munasqaykichejta ruwawasqayku”,+ nispa.

11 Chay qʼayantintaj Saulqa soldadosninta kinsaman tʼaqarqa. Niraj sutʼiyamushajtintaj* ammonitaspa campamentonkuman* yaykuykuspa, paykunata wañuracherqanku+ chaupi pʼunchaynejkama. Ayqekojkunaqa tukuynejman tʼaqarakorqanku, mana iskayllapis khuskaqa ayqekorqankuchu. 12 Chantá runasqa Samuelta nerqanku: “Pikunachus mana munarqankuchu Saúl reyninchej kananta+ chay runasta apamuchunku, paykunata wañurachinaykupaj”, nispa. 13 Saultajrí nerqa: “Kay diaqa mana pipis wañuchisqachu kanqa,+ Jehová Dios israelitasta salvasqanrayku”, nispa.

14 Chantá Samuelqa israelitasta nerqa: “Guilgalman+ rinachej. Chaypi watejmanta Saulta reyninchej kananpaj churamusunchej”,+ nispa. 15 Chayrayku tukuy israelitas Guilgalman rerqanku. Chaypitaj Saulta reyninku kananpaj churarqanku Jehová Diospa ñaupaqenpi. Chantataj khuska mikhurikuy ofrendasta Jehová Diosman jaywarqanku.+ Saulwan israelitaswanqa maytapuni kusirikorqanku, mikhorqankutaj.+

12 Chaymanta Samuelqa tukuy israelitasman nerqa: “Noqaqa tukuy ima mañakuwasqaykichejta ruwarqani,* kunantaj uj reyta churapuykichej kamachisunaykichejpaj.+ 2 Kayqa chay reyniykichej, pay pusaykachasonqachej.*+ Noqaqa machituña kani, yuraj umañataj, wawasniytaj qankunawan kashanku.+ Noqaqa joven kasqaymantapacha kunan pʼunchaykama qankunata pusaykacharqaykichej.+ 3 Kunanqa qankunawan kashani. ¿Maykʼajllapis noqaqa pejpa toronta chayri burronta qhechorqanichu?+ ¿Pillatapis chʼaukiyarqanichu* chayri ñakʼaricherqanichu? ¿Pimantapis llukʼiyta* japʼikorqanichu justiciata qʼewinaypaj?+ Sichus chaykunata ruwarqani chayqa, Jehová Diospa ñaupaqenpi, ajllakusqan reypa+ ñaupaqenpiwan uyaypi niwaychej, noqataj kutichipusqaykichej”,+ nispa. 4 Israelitastaj kuticherqanku: “Mana jaykʼajpis chʼaukiyawarqaykuchu, nitaj ñakʼarichiwarqaykuchu, nillataj ima llukʼiytapis japʼikorqankichu”, nispa. 5 Chantá Samuelqa nerqa: “Jehová Diosmin testigo kashan, jinallataj ajllakusqan reypis qankuna mana imamantapis juchachawasqaykichejmanta”,* nispa. Paykunataj kuticherqanku: “Arí. Pay testigo kashan”, nispa.

6 Chaymanta Samuelqa israelitasman nillarqataj: “Jehová Diosqa Moisesta, Aarontawan churaspa ñaupa tatasniykichejta Egiptomanta orqhomorqa.+ Paymin testigoqa kashan. 7 Kunanqa chimpamuychej. Noqa juezniykichej kasaj Jehová Diospa ñaupaqenpi. Yuyarichisqaykichejtaj tukuy allin imasta* Jehová Dios qankunapaj ruwasqanta, ñaupa tatasniykichejpajpis.

8 ”Maypachachus Jacobqa Egiptoman yaykorqa,+ ñaupa tatasniykichejtaj Jehová Diosman qhaparikorqanku yanapata mañakuspa+ chaypacha, Jehová Diosqa Moisestawan+ Aarontawan kacharqa, paykunata Egiptomanta orqhomuspa kayman pusamunanpaj.+ 9 Ñaupa tatasniykichejtajrí, Jehová Diosninkumanta qonqaporqanku. Diostaj paykunata jaywaykorqa+ Sisaraj makisninman.+ Sisaraqa karqa Hazor llajtaj soldadosninpa comandanten. Paykunata jaywaykullarqataj filisteospa makisninkuman,+ jinallataj Moabpa reyninpa makisninmanpis.+ Paykunaqa ñaupa tatasniykichejwan maqanakorqanku. 10 Ñaupa tatasniykichejtaj Jehová Diosmanta yanapata mañakorqanku+ kay jinata: ‘Jehová Dios, contraykipi juchallikuyku.+ Qanta saqerparispa Baal santosta sirviyku,+ Astoret+ santostawan. Chaywanpis kacharichiwayku ari enemigosniykoj makisninkumanta, qanta sirvisunaykupaj’, nispa. 11 Chayrayku Jehová Diosqa kachamorqa Jerubaalta,+ Bedanta, Jefteta,+ Samuelta+ ima, muyuyniykichejpi kaj enemigosniykichejpa makisninkumanta kacharichisunaykichejpaj. Ajinamanta qankunaqa ni imata manchachikuspa allinta kausakunaykichejpaj.+ 12 Jinapis qankunaqa, ammonitaspa reyninku Nahás+ qankunawan maqanakoj jamusqanta rikuspa, kutin kutita mañakuwarqankichej ‘uj reyta munayku’+ nispa, Jehová Diosniykichej Reyniykichej kashajtin.+ 13 Kunantaj kaypi kashan chay ajllakusqaykichej reyqa. Jehová Diosqa churapusunkichej mañakusqaykichej reyta.+ 14 Sichus Jehová Diosta manchachikuspa,+ payta sirvinkichej,+ nisqanta kasukunkichej,+ Jehová Diospa kamachisqantataj mana kʼullukuspa kasukunkichej chayqa, chantá sitajchus qankunapis, kamachishasunkichej chay reypis Jehová Diosniykichejta sirvinkichej chayqa, allin risonqachej. 15 Chaywanpis sichus Jehová Diosta mana kasunkichejchu, Jehovaj kamachisqantataj mana valechinkichejchu chayqa, Jehovaqa qankunata castigasonqachej, jinallataj tatasniykichejtapis.+ 16 Kunanqa ama kuyuriychejchu, rikunkichejtaj Jehová Diosqa tʼukuna imasta ñaupaqeykichejpi ruwanqa chayta. 17 Kunanqa trigo oqharina tiempo kashan, ¿icharí? Chaywanpis noqaqa Jehová Diosmanta mañakusaj qhon qhonkunata apachimunanta, parachimunanta ima. Chayta rikusparaj yachankichej, reparankichejtaj Jehová Diospa ñaupaqenpi jatun juchata ruwasqaykichejta uj reyta mañakuspa”,+ nispa.

18 Chayta niytawan Samuelqa Jehová Diosmanta mañakorqa. Jehovataj qhon qhonkunata apachimorqa, parachimorqa ima. Israelitastaj mayta mancharikorqanku Jehovamanta, Samuelmantapis. 19 Chayrayku tukuyninku Samuelta nerqanku: “Kay kamachisniykipaj Jehová Diosniykimanta mañaripuwayku ari.+ Mana wañuyta munaykuchu. Tukuy juchasniykumanqa kay juchatawan yapaykukuyku uj reyta mañakuspa”, nispa.

20 Samueltaj israelitasman nerqa: “Ama manchachikuychejchu. Arí qankunaqa tukuy chay sajra imasta ruwarqankichej. Chaywanpis ama Jehová Diosmanta karunchakuychejchu,+ astawanpis tukuy sonqoykichejwan Jehová Diosta sirviychej.+ 21 Ama paymanta karunchakuychejchu qhasi dioskunata qhatinaykichejpaj.+ Chaykunaqa qhasi manakajlla kanku.+ Mana pitapis salvayta atinkuchu, qhasi dioskunalla kasqankurayku. 22 Jehová Diosqa jatun sutinrayku+ mana qankunata saqerparisonqachejchu.*+ Jehová Diosqa qankunata ajllakusunkichej nacionnin kanaykichejpaj.+ 23 Noqatajrí manapuni qankunapaj Diosmanta mañakuyta saqeymanchu. Chayta ruwaspaqa Jehová Diospa contranta juchallikuyman. Qankunata yachachillasqaykichejpuni sumaj cheqan ñanta purinaykichejpaj. 24 Qankunaqa Jehová Diosta manchachikuychej.+ Payllatataj sirviychej cheqan kajman jina, tukuy sonqowantaj. Yuyarikuychejpuni Diosqa sumaj tʼukuna imasta ruwapususqaykichejta.+ 25 Qankunachus sajra imasta ruwallankichejpuni chayqa, qankunapis, reyniykichejpis+ chinkachisqa kankichej”,+ nispa.

13 Saulqa [?]* watasniyoj rey kayta qallarerqa.+ Iskay watastaña Israelpi kamachishaspataj, 2 Saulqa israelitasmanta 3.000 qharista ajllarqa. Paykunamanta 2.000 qharisqa Saulwan qhepakorqanku Micmashpi, Betel orqospi ima, 1.000 qharistaj Jonatanwan+ kasharqanku Benjamín aylloj* Guibeá+ llajtanpi. Puchoj qharistataj Saulqa wasinkuman* kutipunankuta kamacherqa. 3 Chantá Jonatanqa Guebapi+ kasharqanku chay tropa filisteo soldadosta wañuracherqa.+ Filisteostaj chayta uyarerqanku. Chaypacha Saulqa kamacherqa tukuynin Israelpi wajramanta putututa waqachinankuta,+ kay jinatataj ninankuta: “Tukuy hebreo runas uyarichunku”, nispa. 4 Ajinamanta tukuy israelitas uyarerqanku Saulqa uj tropa filisteo soldadosta wañurachisqanta, filisteospis chaymanta mayta paykunapaj phiñakusqankuta. Chayrayku tukuy israelita qharis Guilgalman+ wajyachisqa karqanku Saulman ujchaykukunankupaj.

5 Filisteospis israelitaswan maqanakunankupaj tantaykukullarqankutaj. Filisteospataqa tiyaporqa 30.000 maqanakuna carretasninku, 6.000 caballospi purej soldadosninku, chakipi purej soldadosninkupis may chhika karqa, mar qocha kantupi tʼiyu chhikapuni.+ Chantá paykunaqa Micmashman wicharispa chaypi toldosninkuta* watarqanku Bet-Avenpa+ inti llojsimuynin ladopi. 6 Israelitasqa ni imanakuyta aterqankuchu enemigosninku filisteosta manchachikusqankurayku. Chayrayku pakakamorqanku cuevaspi,+ tʼoqospi, qaqaspi, jallpʼa ura juskʼuspi, estanquespi ima. 7 Wakin hebreostaj Jordán mayuta chimpaspa Gad jallpʼaman ayqekorqanku, Galaad jallpʼamanwan.+ Chaywanpis Saulqa Guilgalpi qhepakorqa. Paywan kasharqanku chay soldadostaj may mancharisqas kasharqanku, kharkatisharqankutaj. 8 Saulqa qanchis diasta chaypi suyarqa Samuel nisqanman jina. Samueltajrí mana Guilgalman chayamorqachu, chaykamataj soldadosnenqa rirapusharqankuña. 9 Chantá Saulqa nerqa: “Uywasta apamuwaychej qʼolachina* ofrendapaj, jinallataj khuska mikhurikuy ofrendaspajpis”, nispa. Jinapi pay kikin qʼolachina ofrendata jaywarqa.+

10 Saúl qʼolachina ofrendata jaywayta tukusqantawankama, Samuelqa chamorqa. Saultaj payta taripaj rerqa, napaykoj* ima. 11 Samueltaj Saulta nerqa: “¿Imaraykutaj kayta ruwarqankiri?”, nispa. Saultaj kuticherqa: “Soldadosniy rirapusharqanku,+ qanpis mana nisqayki tiempopichu chayamorqanki. Chaykamataj filisteosqa Micmashpi tantakusharqanku.+ 12 Noqataj yuyarqani: ‘Filisteosqa noqawan maqanakoj Guilgalman uraykamonqanku, noqataj manaraj Jehová Diospa yanapayninta mañakunichu’, nispa. Chayrayku noqallaña qʼolachina ofrendata usqhayllata jaywarqani”, nispa.

13 Samueltaj Saulman kuticherqa: “Kaytaqa loco jina ruwanki. Qanqa Jehová Diosniykej kamachisusqanta mana kasunkichu.+ Kasuwajchus karqa chayqa, Jehová Diosqa gobiernoykita Israelpi wiñaypaj sayachinman karqa. 14 Mana kasusqaykirayku gobiernoykeqa mana wiñaypajchu kanqa.+ Jehová Diosqa sonqonpa munasqanman jina runata tarenqa.+ Jehovaqa payta churanqa nacionninta kamachinanpaj,+ imaraykuchus qanqa mana Jehová Diospa kamachisusqanta kasorqankichu”,+ nispa.

15 Chaymanta Samuelqa Guilgalmanta riporqa, wicharerqataj Benjamín aylloj Guibeá llajtanman. Saultaj chay qhepakoj soldadosta yuparqa, uj 600 jinataj kasqanku.+ 16 Saulwan, wawan Jonatanwan, paykunawanraj kasharqanku chay soldadoswanqa, Benjamín aylloj Gueba llajtanpi qhepakorqanku.+ Filisteostajrí Micmashpi jarasqa kasharqanku.+ 17 Filisteospa campamentonkumantaqa* kinsa tropa soldados llojsimorqanku. Ujnin tropaqa Oframan rej ñanninta rerqa, Sual jallpʼa ladoman. 18 Ujnin tropataj rerqa Bet-Horonman+ rej ñanninta, kinsa kaj tropataj rerqa chʼin jallpʼa ladoman, Zeboím mayu qhawarisqa lindeman* rej ñanninta.

19 Chay tiempopeqa Israel jallpʼapi mana herreros karqachu. Filisteosqa nisqanku: “Mana saqenanchejchu tiyan hebreosqa espadasta, tʼojsina lanzastapis ruwakunankuta”, nispa. 20 Chayrayku tukuy israelitasqa filisteospaman uraykoj kanku rejasninkuta filochachikunankupaj,* jinallataj picotasninkuta, hachasninkuta chayri josesninkutapis. 21 Filochachisqankumantaqa filisteosman pagaj kanku pusaj gramos qolqe metalta:* rejasmanta, picotasmanta, kinsa puntayoj rastrillosmanta, hachasmanta, ayjonesta* allinchachisqankumantapis. 22 Chayrayku Saulwan Jonatanwan kasharqanku chay soldadosqa, mana mayqenpis espadayojchu, nitaj tʼojsina lanzayojchu karqanku maqanakuna pʼunchaypeqa,+ Saulpatawan wawan Jonatanpallatawan tiyaporqa.

23 Chaypacha waj tropa filisteo soldadosqa Micmash qʼasata jarkʼanankupaj risqankuña.+

14 Uj pʼunchay Saulpa wawan Jonatanqa+ armasninta apaykachapoj kamachinta nerqa: “Jaku chimpanachej jaqay chimpaman, filisteo soldados jarasqa kashanku chayman”, nispa. Nitaj tatanman willarqachu. 2 Saulqa Guibeá+ qayllapi jarasqa kasharqa, Migronpi granada sachʼa tiyan chay urapi. Payqa uj 600 soldadosninwan khuska kasharqa.+ 3 (Sacerdote Ahiyaqa efodwan*+ pʼachallisqa kasharqa. Payqa karqa Ahitubpa+ wawan, Ahitubtaj karqa Icabodpa+ hermanon, Finehaspa+ wawantaj. Finehastaj Elijpa+ wawan karqa, Elitaj Silopi+ unayña Jehová Diospa sacerdoten karqa). Jonatán llojsisqantaqa mana pipis yacharqachu. 4 Filisteo soldados jarasqa kasharqanku chayman chayananpaj maynintachus Jonatán chimpayta munasharqa chaypeqa, uj qʼasa karqa. Chay qʼasaqa iskay jatuchaj qaqas chaupipi kasharqa, chay qaqasqa kirus jina karqanku. Ujnin qaqajta sutin karqa Bozez, ujninpatataj Sené. 5 Ujnin qaqaqa norte ladopi* kasharqa, Micmash qhawarisqa, uj machón* jinataj allin sayasqa karqa. Ujnintaj sur ladopi* kasharqa, Gueba+ qhawarisqa.

6 Jinapi Jonatanqa armasninta apaykachapoj kamachinta nerqa: “Jaku chimpanachej jaqay mana circuncidasqa* runas+ jarasqa kashanku chayman. Ichapis Jehová Diosqa yanapawasun. Jehovapajqa atikullan salvanawanchej ashkha runaswanpis pisi runaswanpis”,+ nispa. 7 Armasninta apaykachapoj kamachintaj kuticherqa: “Imachus allin rijchʼasusqanta ruwallay. Maynintachá riyta munanki chayninta rillay. Noqataj qhatillasqayki maymanpis”, nispa. 8 Jonatantaj kuticherqa: “Jaku chimpanachej chay runas kashanku chayman. Paykunawantaj rikuchikullasun. 9 Sichus niwasun ‘¡chayllapi kaychej uraykamunaykukama!’ nispa chayqa, pachanpi qhepakusunchej, manataj paykuna kashanku chaymanqa wicharisunchu. 10 Sitajchus niwasun ‘¡noqaykuwan maqanakoj wicharimuychej!’ nispa chayqa, wicharisunchej. Chay señal kanqa.+ Chaypi yachasunchej Jehová Diosqa makisninchejman paykunata jaywaykunanta”, nispa.

11 Ajinapi iskayninku rikuchikorqanku jarasqa kasharqanku chay filisteo soldadoswan. Chay filisteostaj nerqanku: “Qhawariychej, hebreo runas llojsimushanku pakasqa kasharqanku chay juskʼusmanta”,+ nispa. 12 Chantá Jonatanta, kamachintawan qhaparimorqanku: “Kayman wicharimuychej, runa kayta yachachisqayku”,+ nispa. Jonatantaj kamachinman nerqapacha: “Qhepayta wicharimuy, Jehová Diosqa paykunata israelitaspa makisninkuman jaywaykonqa”,+ nispa. 13 Chayta niytawan Jonatanqa tawa chakimanta chʼipakuspa wicharerqa, kamachinpis kikillantataj qhepanta wicharerqa. Chantá Jonatanqa maqanakuspa filisteosta wijchʼu wijchʼullata saqerparerqa, yanapajnintaj qhepanta rispa paykunata qʼalata wañuracherqa. 14 Chay ñaupaj kutipi Jonatanwan kamachinwanqa, uj 20 filisteosta jina wañuracherqanku uj cheqallapi.*

15 Ajinapi sinchʼita mancharikorqanku filisteospa campamentonkupi* kaj soldados, qʼasata jarkʼaj rerqanku chay soldados, jinallataj israelitaswan maqanakoj llojserqanku chay tropaspis.+ Jallpʼapis kharkatiterqa, chaywantaj Diosqa filisteosta manchaytapuni manchariykucherqa. 16 Saulpata qhawaj guardiasnenqa, Benjamín aylloj* Guibeá+ llajtanpi kasharqanku. Paykunataj filisteosta rikorqanku tukuynin campamentonkupi kayman jaqayman correykachashasqankuta.+

17 Chaypacha Saulqa paywan kasharqanku chay soldadosta nerqa: “Watuychej pichus noqanchejmanta faltasqanta”, nispa. Chay watusqankupitaj yacharqanku Jonatanwan armasninta apaykachapoj kamachinwan mana paykunawanchu kashasqankuta. 18 Chaypacha* cheqa Diospa* arcanqa israelitas ukhupi kasharqa. Chayrayku Saulqa Ahiyata+ kamacherqa: “Cheqa Diospa arcanta kayman apamuy”, nispa. 19 Saúl sacerdotewan parlanankamaqa, filisteospa campamentonkupi astawan chʼajwasharqanku. Saultaj sacerdoteman nerqa: “Amaña apamuychu”, nispa. 20 Chay ratopacha Saulwan soldadosninwanqa, tantaykukuspa maqanakoj kachaykukorqanku. Filisteospaman chayaspataj rikorqanku paykunapura espadasninkuwan wañuchinakushasqankuta, niña yuyayninkupichu kashasqankuta. 21 Wakin hebreosqa ñaupajmantaña filisteosman ujchaykukusqanku, filisteoswan khuskataj maqanakuman jamusqanku. Chay hebreospis israelitasman kutikorqanku, Saulwan Jonatanwan kasharqanku chaykunaman. 22 Efraín orqospi pakasqa kasharqanku+ chay israelitaspis filisteos ayqekushasqankuta uyarerqanku. Chayrayku paykunapis llojsimuspa filisteosta qhatiykullarqankutaj. 23 Chay maqanakoqa Bet-Avenkama+ chayarqa. Ajinata Jehová Diosqa israelitasta chay kuti salvarqa.+

24 Chaywanpis israelita soldadosqa may saykʼusqas chay pʼunchay kasharqanku. Mana mayqenpis mikhunata* llamirillasqapischu, Saúl kay jinata jurachisqanrayku: “Maldecisqa kachun pichus imallatapis mikhojqa manaraj chʼisiyaykushajtin, manaraj enemigosniymanta vengakushajtiy”,+ nispa.

25 Ajinapi tukuy chay soldadosqa monteman chayarqanku, maypichus abeja miskʼi pampapi kasharqa chayman. 26 Chay monteman yaykuspataj abeja miskʼita sutʼushajta* rikorqanku. Chaywanpis mana mayqenninkupis llamirerqachu, juramentota ruwasqankuta manchachikuspa. 27 Jonatantajrí mana uyarisqachu tatan soldadosta jurachisqantaqa.+ Chayrayku payqa makinpi japʼisharqa chay tojnunpa puntanwan chhapurispa abeja miskʼita llamirerqa. Chaywantaj chay rato kallpata japʼerqa.* 28 Chantá ujnin soldadoqa nerqa: “Tataykeqa tukuyta uj juramentota ruwachiwarqayku. Payqa nerqa: ‘Maldecisqa kachun pichus kunan pʼunchay imallatapis mikhojqa’,+ nispa. Chayrayku tukuy soldados may saykʼusqas kashayku”, nispa. 29 Jonatantaj kuticherqa: “Tatayqa nacionnintinta llakiypi rikhurichin. Qhawaychej, uj chhika abeja miskʼita llamirispalla kay jinata kallpachakuni.* 30 Astawanrajchá soldadosqa kallpachakunkuman karqa, sichus kay pʼunchay enemigosninkumanta qhechusqankuta mikhullankuman karqa chayqa. Mikhuspaqa may jinatarajchus filisteostaqa wañurachinkumanpis karqa”,+ nispa.

31 Chay pʼunchay israelitasqa filisteosta qhatiykorqanku Micmashmanta, Ayalonkama.+ Chaywanpis sinchʼi saykʼusqasña kasharqanku, llauchhu llauchhullaña. 32 Chayrayku paykunaqa enemigosninkumanta qhechusqanku ovejasta, wakasta, waka uñastapis imata jina japʼimorqanku. Chaykunata pampapi ñakʼaraspataj,* aychataqa yawarnintinta mikhorqanku.+ 33 Wakinkunataj Saulman willamorqanku: “Runasqa Jehová Diospa contranta juchallikushanku, aychata yawarnintinta mikhushanku”,+ nispa. Saultaj nerqa. “Qankunaqa jatun juchata ruwankichej. Uj jatun rumita kayman tanqamuychej”, nispa. 34 Saulqa nillarqataj: “Rispa soldadosman nimuychej sapa ujninku toronkuta, ovejankuta kayman apamunankuta. Kaypi ñakʼaspa chayta mikhunankupaj. Ajinamanta ama Jehová Diospa contranpi juchallikunankupaj aychata yawarnintinta mikhuspa”,+ nispa. Ajinapi chay chʼiseqa sapa ujninku toronkuta apamorqanku, chaypitaj ñakʼarqanku. 35 Saultaj Jehová Diospaj uj altarta ruwaporqa.+ Chay karqa Jehová Diospaj ñaupaj kaj ruwasqan altar.

36 Chaymanta Saulqa nerqa: “Kunan chʼisi uraykuspa filisteosta tutantin qhatiykunachej, tukuy imasninkutataj qhechumunachej. Mana ujllatapis kausashajta saqesunchu”, nispa. Soldadosnintaj kuticherqanku: “Ruwallay nisqaykita”, nispa. Sacerdotetajrí nerqa: “Cheqa Diostaraj kaypi tapurinachej”,+ nispa. 37 Ajinapi Saulqa Diosta tapurerqa: “¿Filisteosta qhatiykoj uraykuymanchu?+ ¿Paykunata israelitaspa makisninkuman jaywaykuwajchu?”, nispa. Diostajrí mana imatapis chay pʼunchay kuticherqachu. 38 Chayrayku Saulqa nerqa: “Soldadospa capitanesnin kajkuna, kayman chimpamuychej. Watuychejtaj ima juchatachus kunan ruwakusqanta. 39 Israelpa salvajnin kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani: Pichus juchallikojqa wañonqa, waway Jonatanpis kachun”, nispa. Paykuna ukhumantataj mana pipis ni imata kuticherqachu. 40 Chantá Saulqa tukuy israelitasta nerqa: “Tukuyniykichej uj ladoman sayaykuychej, noqataj waway Jonatanwan uj ladoman sayaykusqayku”, nispa. Paykunataj kuticherqanku: “Ya, nisqaykiman jina jaqaypi sayaykusqayku”, nispa.

41 Chantá Saulqa Jehová Diosta nerqa: “Israelpa Diosnin, Tumimpi*+ willawayku ari pichus juchayoj kasqanta”, nispa. Chaypitaj Jonatanwan, Saulwan ajllasqas karqanku. Israelitastaj mana juchayoj rikhurerqanku. 42 Saultaj nerqa: “Suerteta* choqaychej+ noqapajwan waway Jonatanpajwan”, nispa. Suertetaj Jonatanpaj llojserqa. 43 Chayrayku Saulqa Jonatanta nerqa: “Willaway, ¿imatá ruwarqanki?”, nispa. Jonatantaj kuticherqa: “Kay tojnuypa puntanwan uj chhika abeja miskʼita llamirerqani.+ Kunanqa jina wañusaj”, nispa.

44 Saultaj kuticherqa: “Manachus qan wañunki chayqa, Dios sinchʼita castigawachun”,+ nispa. 45 Israelita qharistaj Saulta nerqanku: “¿Imaraykutaj Jonatán wañunman kasqari? Pay israelitasta chay jina sumajta atipachiwanchej.*+ ¡Mana wañunanchu tiyan! Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurayku: Mana uj chujchallanpis pampaman urmanqachu. Kunan pʼunchay ruwasqanpeqa Dios payta yanaparqa”,+ nispa. Ajinata israelitasqa Jonatanta jarkʼakorqanku* ama wañuchisqa kananpaj.

46 Chaypacha Saulqa manaña filisteosta qhatiykorqachu, filisteostaj jallpʼankuman kutiporqanku.

47 Saulqa Israelpi sumaj atiyniyoj reyman tukorqa. Payqa maqanakorqa muyuyninpi kaj tukuy enemigosninwan: moabitaswan,+ ammonitaswan,+ edomitaswan,+ Zobamanta+ reyeswan, filisteoswan+ ima. Mayllapipis maqanakuspaqa atipallajpuni. 48 Saulqa amalequitaswanpis+ mana manchikuspa maqanakorqa, atiparqataj. Ajinata Saulqa israelitasta enemigosninkoj makisninkumanta kacharicherqa.

49 Saulpa qhari wawasnenqa karqanku Jonatán, Isví, Malki-Súa+ ima. Warmi wawasnintaj iskay karqanku. Kuraj kajqa sutikorqa Merab,+ sullkʼa kajtaj Mical.+ 50 Saulpa warmenqa karqa Ahimaazpa wawan Ahinoam. Soldadosninpa comandantentaj karqa Nerpa wawan Abner.+ Abnertaj Saulpa tion karqa. 51 Saulpa tatanqa Quis+ karqa. Abnerpa tatan Nertaj+ Abielpa wawan karqa.

52 Saúl rey karqa chay tiempopeqa, filisteoswan maqanakoqa may sinchʼi karqa.+ Chayrayku Saulqa sumaj kallpasapa wapu runasta rikuspa, soldadosnin kanankupaj apakapoj.+

15 Samuelqa Saulta nerqa: “Jehová Diosqa uj kuti kachamuwarqa umaykiman aceitewan jichʼaykusunaypaj. Ajinamanta qanqa israelita wawasninpa reynin kanaykipaj.+ Kunanqa uyariy imatachus Jehová Dios nisusqanta.+ 2 Angelesta kamachej Jehová Diosqa kayta nisunki: ‘Amalequitasmanta cuentata mañasaj. Paykunaqa israelitaspa contranta oqharikorqanku Egiptomanta llojsimushajtinku.+ 3 Chayrayku riy amalequitaswan+ maqanakoj. Tukuyninkuta tukuchimuy,+ jinallataj tukuy kapuyninkutapis. Ni ujta kausashajta saqenkichu.*+ Riy wañurachimuy qharista, warmista, wawasta, uña wawitasta, torosta, ovejasta, camellosta, burrosta ima’,+ nispa”. 4 Ajinapi Saulqa soldadosninta tantaykuspa Telaim cheqapi yuparqa. Israelitasmantaqa 200 mil chakipi rej soldados karqanku, Judá ayllumantataj* 10 mil soldados karqanku.+

5 Saulwan soldadosninwanqa, Amalec llajtaman chayaspa wayqʼo chaynejpi pakaykukorqanku. 6 Chantá Saulqa quenitasta+ nerqa: “Amalequitasmanta tʼaqakuspa ripuychej, ama qankunatapis paykunatawan khuska wañuchinaypaj.+ Qankunaqa israelitas Egiptomanta llojsimushajtinku paykunawan kʼachas karqankichej”,*+ nispa. Ajinamanta quenitasqa amalequitasmanta tʼaqakorqanku. 7 Chaymanta Saulqa amalequitasta+ maqanakupi atipaykorqa Havilamantapacha+ Sur jallpʼakama.+ Surqa kashan Egipto qayllapi. 8 Saulqa tukuy runasta espadawan wañuracherqa,+ Amalecmanta rey Agagtataj+ presocharqa. 9 Saulwan soldadosninwanqa Agagta mana wañucherqankuchu,* nillataj wira ovejasta, ni wira wakasta, nitaj carnerostapis.* Aswan valorniyoj imastaqa saqellarqanku.+ Mana valorniyoj imasllata phiriykorqanku, jinallataj imaschus paykunapaj mana sirvejchu chay imastapis.

10 Chantá Jehová Diosqa Samuelta nerqa: 11 “Saulta rey kananpaj churasqaymanta pesachikuni.* Payqa noqamanta karunchakun, nitaj nisqaytapis kasuwanchu”,+ nispa. Chayta uyarispa Samuelqa mayta phutikorqa, tutantintaj Jehová Diosmanta mañakorqa.+ 12 Qʼayantin paqarintaj, tutamantaña Saulwan tinkoj rerqa. Chayajtintaj payman willarqanku: “Saulqa Carmeloman+ rin, chaypitaj yuyarisqa kananpaj uj jatun rumita sayaykuchin.+ Chayta ruwaytawantaj Guilgalman uraykun”, nispa. 13 Chaymantaña Samuelqa Saulwan tinkorqa. Saultaj payman nerqa: “Jehová Dios bendecisuchun. Noqaqa Jehovaj nisqanta kasukuni”, nispa. 14 Samueltaj taporqa: “Chanta, ¿ima ovejastaj waqamushankuri? ¿Ima wakastaj waqamushankuri?”,+ nispa. 15 Saultaj kuticherqa: “Chay uywasqa amalequitaspata karqa. Soldadosneyqa mana wañuchisqankuchu* aswan sumajnin kaj ovejasta, wakastapis, Jehová Diosniykiman jaywasqa kanankupaj. Chaywanpis chay ujkunataqa tukuyninta wañurachiyku”, nispa. 16 Samueltaj Saulta nerqa: “¡Amaña imatapis niwaychu! Jehová Dios imatachus chʼisi niwasqanta willasqayki”,+ nispa. Saultaj kuticherqa: “Nillaway”, nispa.

17 Samueltaj nerqa: “Qanqa pisipaj qhawakorqanki+ Israel ayllusta kamachinaykipaj churasqa kashajtiyki, maypachachus Jehová Dios Israelpi rey kanaykipaj churasorqa* chaypacha.+ ¿Yuyarikunkichu? 18 Chaymanta Jehová Diosqa kay jinata kamachispa kachasorqa: ‘Juchasapa amalequitasta tukuchimuy.+ Paykunawan maqanakamuy tukuyninkuta tukuchinaykikama’,+ nispa. 19 Chanta, ¿imaraykutaj Jehová Diospa nisqanta mana kasorqankichuri? Payta kasunaykimantaqa paykunaj kapuyninkuta munapayarqanki.+ Ajinamanta Jehová Diospa ñaupaqenpi manapuni allintachu ruwanki”, nispa.

20 Saultajrí Samuelman nerqa: “Noqaqa Jehová Diospa nisqanta kasukuni. Jehová kamachiwasqanta kasuspa amalequitasta wañurachimuni. Amalecmanta rey Agagtapis presota apamuni.+ 21 Chaywanpis soldadosneyqa, wañuchisqa kananku karqa chay ovejasmanta, wakasmantapis aswan sumajnin kajta apamusqanku, Guilgalpi Jehová Diosniykiman jaywasqa kananpaj”,+ nispa.

22 Samueltaj kuticherqa: “¿Imataj Jehová Diosta astawan kusichin? ¿Uywa wañuchisqasta qʼolachiychu*+ chayri Jehová Diospa nisqanta kasukuychu? Payta kasukoyqa aswan sumaj uywa wañuchisqasmanta nisqaqa.+ Uyarikuyta yachayqa aswan sumaj carnero wirasta jaywanamanta nisqaqa.+ 23 Diospa contranta oqharikoyqa,+ adivinay juchawan ninakun.+ Runaykachaspa mana kasukuypis, layqeriosta ruwaywan santosta* yupaychaywan ninakun. Qanqa Jehová Diospa nisqanta qhesacharqanki,+ paypis kunanqa qhesachallasunkitaj amaña rey kanaykipaj”,+ nispa.

24 Chaymanta Saulqa Samuelman nerqa: “Arí, juchallikuni. Jehová Diospa kamachiwasqanta mana kasorqanichu, nitaj qanpa niwasqaykitapis. Noqaqa runasta manchachikuspa, paykunaj nisqankuta kasorqani. 25 Jinapis ama jina kaspa juchayta perdonariway ari, noqawan khuskataj kutillay Jehová Diosta yupaychamunaypaj”,+ nispa. 26 Samueltajrí Saulta nerqa: “Mana qanwan kutisajchu. Qanqa Jehová Diospa nisqanta qhesacharqanki, Jehová Diospis kunanqa qhesachallasunkitaj, amaña Israelpa reynin kanaykipaj”,+ nispa. 27 Samuel ripunanpaj kutirikusqantawantaj, Saulqa mana mangasniyoj ropanpa kantunmanta japʼiykukorqa. Samuelpa ropantaj llikʼirparikorqa. 28 Chantá Samuelqa Saulta nerqa: “Ajinallatataj Jehová Diospis qanmanta qhechusunki Israelmanta rey kasqaykita. Kunanqa chayta wajman qoponqa, qanmanta aswan sumaj runaman.+ 29 Chantapis Israelpa Jatunpaj Qhawasqa Diosnenqa,+ tukuy nisqanta juntʼanqapuni.+ Imatachus nisqanmantaqa mana wajta ruwanqachu.* Payqa mana runachu, nisqanmanta wajta ruwananpajqa”,*+ nispa.

30 Saultaj kuticherqa: “Arí, juchallikuni. Jinapis ama jina kaspa Israelmanta kurajkunaj ñaupaqenkupi, israelitaspa ñaupaqenkupipis allillanpajpuni qhawaway ari. Noqawan khuska kutillay Jehová Diosniykita yupaychamunaypaj”,+ nispa. 31 Ajinamanta Samuelqa Saulwan kuterqa. Saultaj Jehová Diosta yupaycharqa. 32 Chantá Samuelqa nerqa: “Pusamuwaychej Amalecmanta rey Agagta”, nispa. Ajinapi Agagqa manchi manchilla* Samuelman chimpaykorqa. Imajtinchus payqa yuyasqa: “Niñachá wañuchiwankumanchu”, nispa. 33 Samueltajrí Agagta nerqa: “Qanqa espadaykiwan ashkha warmista mana wawasniyojta saqerqanki, kunanqa ajinallatataj mamaykipis mana wawasniyoj qhepakonqa”, nispa. Chayta niytawan Samuelqa Agagta chhikan chhikanta khuchurarqa. Chayta ruwarqa Guilgalpi, Jehová Diospa ñaupaqenpi.+

34 Chaymanta Samuelqa Ramá llajtaman riporqa, Saultaj Guibeaman kutiporqa, wasinman. 35 Samuelqa wañupunankama manaña ujtawan Saulta rikorqachu. Jinapis payqa Saulmanta mayta llakikorqa.+ Jehová Diostaj pesachikorqa Saulta Israelpa reynin kananpaj churasqanmanta.+

16 Chay qhepata Jehová Diosqa Samuelta nerqa: “¿Maykʼajkamataj Saulmanta llakisqallapuni kankiri?+ Noqaqa payta qhesachani, manaña munanichu Israelpi rey kananta.+ Kunanqa uj wajraman aceiteta juntʼaykuchispa,+ riy betlemita Jesejpa+ wasinman. Ujnin wawanta rey kananpaj ajllakuni”,+ nispa. 2 Samueltajrí nerqa: “¿Imaynatataj riymanri? Saulchus chayman risqayta yachanqa chayqa, wañuchiwanqa”,+ nispa. Jehová Diostaj kuticherqa: “Uj malta wakata qhatiriykukuspa riy, ninkitaj: ‘Jehová Diosman uywa wañuchisqata jaywaj jamuni’, nispa. 3 Chaymantaqa maypichus uywa wañuchisqata jaywanki chayman Jeseta wajyanki, noqataj imatachus ruwanaykita nisqayki. Chaypeqa noqa nisqayki pejpa umanmanchus aceitewan jichʼaykapunawaykita”,+ nispa.

4 Samuelqa Jehová Diospa nisqanta ruwarqa. Belén+ llajtaman chayasqantawantaj, chay llajtamanta kurajkunaqa payta rikuspa manchariywan kharkatiterqanku, taporqankutaj: “Samuel, ¿tukuy imapis allillanchu?”, nispa. 5 Paytaj kuticherqa: “Arí, tukuy imapis allillan. Jehová Diosman uywa wañuchisqata jaywaj jamuni. Llimphuchakuspa noqawan jamuychej, maypichus uywa wañuchisqata jaywasaj chayman”, nispa. Chantá Samuelqa Jesetawan wawasnintawan llimphucharqa, uywa wañuchisqata jaywananpajtaj paykunata tantacherqa. 6 Paykuna chayamojtinkutaj, Samuelqa Eliabta+ rikuspa sonqonpi nerqa: “Kaytachá Jehová Diosqa ajllakun”,* nispa. 7 Jehová Diostajrí Samuelta nerqa: “Ama rijchʼaynillantaqa qhawaychu, nitaj jatun kasqantapis.+ Noqaqa mana paytachu ajllakuni. Diosqa mana runa jinallachu qhawan. Runaqa ñawisninpa rikusqallanta qhawan, Jehová Diostajrí runaj sonqonta qhawan”,+ nispa. 8 Chantá Jeseqa wawan Abinadabta+ wajyaspa Samuelman pusamorqa. Samueltaj nerqa: “Jehová Diosqa nillataj kaytapis ajllanchu”, nispa. 9 Chaymanta Jeseqa Samá+ sutiyoj wawantañataj pusamorqa. Samueltaj nerqa: “Jehová Diosqa nillataj kaytapis ajllanchu”, nispa. 10 Ajinata Jeseqa qanchis wawasninta Samuelman pusamorqa. Samueltaj Jeseta nerqa: “Jehová Diosqa ni mayqenninkuta ajllanchu”, nispa.

11 Chaymanta Samuelqa Jeseta taporqa: “¿Chayllachu wawasniyki?”, nispa. Jesetaj kuticherqa: “Mana. Uj sullkʼa waway+ kanraj, payqa ovejasta michishan”,+ nispa. Samueltaj Jeseta nerqa: “Wajyachimuy chay wawaykita. Pay chayamojtinraj mikhunanchejpaj tiyaykukusunchej”, nispa. 12 Chantá Jeseqa wawanta wajyachimorqa. Chay wawanqa kʼacha pukalitu karqa, kʼacha ñawisniyoj, manchay simpaticotaj.+ Jehová Diostaj Samuelman nerqa: “Kaymá ajllakusqayqa. Umanman aceitewan jichʼaykuy”,+ nispa. 13 Ajinapi Samuelqa aceiteyoj wajrata japʼispa,+ Davidpa umanman aceiteta jichʼaykorqa hermanosninpa ñaupaqenpi. Chay diamantapachataj Jehová Diospa espiritonqa Davidman atiyta qorqa.+ Samueltaj Ramá+ llajtaman riporqa.

14 Chaypacha Jehová Diospa espiritonqa Saulmanta tʼaqakusqa.+ Chayrayku Jehová Diosqa saqellarqa Saulta sajra yuyaykunasnin* manchachinanta.+ 15 Jinapi Saulpa kamachisnenqa payman nerqanku: “Reyníy, Diosqa saqeshan sajra yuyaykunasniyki* manchachisunanta. 16 Wiraqochíy, ama jina kaspa kay kamachisniykita niy ari, arpata sumajta tocayta yachajta+ maskʼamunankuta. Sajra yuyaykunasniyki* manchachisunanta Dios saqejtin, chay runaqa arpata tocapusonqa. Qantaj allinyakunki”, nispa. 17 Saultaj kamachisninman nerqa: “Maskʼanpuwaychej arpata sumajta tocayta yachaj runata. Chantá payta pusamunkichej”, nispa.

18 Ujnin yanapajnintaj nerqa: “Wiraqochíy, rikuni betlemita Jesejpa ujnin wawanta. Payqa sumajta tocayta yachan, mana manchachikoj soldado, waputaj.+ Sumajta parlayta yachan, manchay simpaticotaj.+ Jehová Diosqa paywan kashan”,+ nispa. 19 Chayrayku Saulqa Jeseman runasta kacharqa, kay jinata nimunankupaj: “Wawayki Davidta kachamuway, pichus ovejasta michishan chayta”,+ nispa. 20 Jesetaj wawan Davidta Saulman kacharqa. Paywantaj Saulman apacherqa tʼantata, vinoyoj qara botata,* uj chivitotawan uj burroman cargaykuspa. 21 Ajinamanta Davidqa maypichus Saúl kasharqa chayman rispa, paypaj llankʼayta qallarerqa.+ Saulqa Davidta maytapuni munakorqa. Chayrayku Davidta churarqa armasninta apaykachapunanpaj. 22 Chantá Saulqa Jeseman kayta willacherqa: “Wawayki Davidqa llankʼapullawachun ari, noqaqa paywan kusisqa kashani”, nispa. 23 Saulta sajra yuyaykunasnin* manchachinanta Dios saqejtin, Davidqa arpata oqharispa tocapoj. Saulpa sonqontaj tiyaykoj, allinyapojtaj. Ajinamanta Saulpa sajra yuyaykunasnin chinkapoj.+

17 Filisteosqa+ soldadosninkuta tantaykorqanku maqanakuman rinankupaj. Paykunaqa Judapi kaj Socó+ llajtapi tantaykukuspa Efes-Damimpi+ jarakorqanku. Chayqa kashan Socomanta Azecaman+ rinapi. 2 Saulwan israelita soldadoswanpis tantaykukuspa Elá nisqa ura pampapi+ jarakullarqankutaj. Chaypitaj filisteoswan maqanakunankupaj listos sayaykorqanku. 3 Filisteosqa uj orqopi kasharqanku, israelitastaj chimpa orqopi kasharqanku. Paykunataqa uj pampalla tʼaqasharqa.

4 Filisteospa campamentosninkumantaqa* uj wapu soldado llojsimorqa, Goliat sutiyoj.+ Payqa Gat+ llajtamanta karqa, miderqataj kinsa metrosta jina.* 5 Goliatpa monteranqa cobremanta karqa, escamasniyoj jina pechera chaleconpis cobrellamantataj karqa.+ Chay pecheranqa pesarqa 57 kilos jina.* 6 Goliatpa tʼususninta jarkʼanasninpis cobremanta karqa, wasanpi apasharqa chay jabalinanpis+ cobrellamantataj karqa. 7 Tʼojsina lanzanpa kʼaspenqa awana kʼaspi jinapuni karqa.+ Fierro puntallanraj qanchis kilos jina* pesarqa, escudonta japʼej runataj ñaupaqenta risharqa. 8 Goliatqa sayaykuspa israelita soldadosta qhaparerqa:+ “¿Imapajtaj maqanakoj sayaykamunkichejri? Noqaqa filisteo kani, qankunataj Saulpa kamachisnin kankichej. Kunanqa qankuna ukhumanta uj runata ajllaychej noqawan maqanakoj uraykamunanpaj. 9 Sichus chay runa atipawanqa chayqa, noqayku qankunaj kamachisniykichej kasqayku. Noqachus payta atipasaj chaytaj, qankuna kamachisniyku kankichej, sirviwasqaykutaj”, nispa. 10 Chay filisteoqa nillarqataj: “¡Kunan pʼunchay israelita soldadospa contranta sayaykuni!*+ ¡Kachamuwaychej uj runata noqawan maqanakunanpaj!”, nispa.

11 Chay filisteoj nisqanta uyarispataj, Saulwan israelitaswanqa manchayta mancharikorqanku, kharkatisharqankutaj.

12 Chaypacha Judapi kaj Belenpi+ Jesé+ sutiyoj runa tiyakorqa. Chay llajtaqa sutikullantaj Efrata.+ Saúl rey kashajtin Jeseqa viejituña karqa. Paypataqa tiyaporqa pusaj qhari wawasnin,+ ujnin wawanqa David karqa. 13 Jesejpa kinsa kuraj wawasnenqa Saulwan khuska maqanakuman risqanku.+ Kuraj wawanpa sutenqa karqa Eliab,+ sullkʼanpatataj Abinadab,+ kinsa kajpatataj Samá.+ 14 Davidqa aswan sullkʼa karqa.+ Kinsantin kuraj hermanosnenqa Saulwan risqanku.

15 Davidqa Saulta sirvispapis, rejtaj jamojtaj Belenman, tatanpa ovejasninta michej.+ 16 Chaykamataj chay filisteoqa sapa paqarin, sapa tardetaj llojsimuspa israelitaspa ñaupaqenkuman sayaykoj. Ajinallatapuni ruwarqa 40 días juntʼata.

17 Uj pʼunchay Jeseqa wawan Davidta nerqa: “Wawáy, ama jina kaspa kay jankʼa canastata,* kay chunka tʼantastawan usqhayllata aparqoy, campamentopi kashanku chay hermanosniykipaj. 18 Kay chunka quesostataj waranqa soldadospa kamachejninkuman jaywanki. Watorqamuy, imaynachus hermanosniyki kashanku. Chantá imallankutapis apamuwanki allillan kashasqankuta yachanaypaj”, nispa. 19 Davidpa hermanosninwan, Saulwan, tukuy israelita soldadoswanqa, Elá ura pampapi+ kasharqanku filisteoswan+ maqanakunankupaj.

20 Ajinapi Davidqa tutamantaña jatarikorqa. Ovejasninta wajman minkʼarikuspataj hermanosninta watukoj rerqa, tatan Jesé apachisqanta oqhariykukuspa. David campamentoman chayananpaj israelita soldadosqa maqanakoj llojsishasqanku, manchayta qhaparispa. 21 Israelitasqa filisteoswan maqanakunankupaj uyapura sayaykorqanku. 22 Davidtaj chay ratopacha apasqan imasta saqekorqa qʼepista qhawasharqa chay runaman. Usqhayllatataj kachaykukorqa maypichus soldados maqanakunankupaj kasharqanku chayman. Chayaspataj hermanosninta taporqa imaynachus kashasqankuta.+

23 David hermanosninwan parlashajtin, Gatmanta chay wapu filisteo soldado llojsimorqa, Goliat sutiyoj.+ Payqa filisteo soldados ukhumanta llojsimuspa israelita soldadosta qhaparimorqa, chay ñaupaj kutispi jina.+ Davidtaj chayta uyarerqa. 24 Tukuy israelita soldadostaj Goliatta rikuytawan, mayta mancharikuspa+ qhepaman suchurerqanku. 25 Israelita soldadosqa ninakusharqanku: “¿Rikunkichejchu jaqay runata? Payqa israelita soldadosmanta burlakoj llojsimushan.+ Payta atipajmanqa rey qonqa ashkha valorniyoj imasta, warmi wawantapis qollanqataj.+ Tatanpa familiantaj manaña reyman qonqachu imastachus israelitas qonku chayta”, nispa.

26 Chantá Davidqa qayllanpi kaj soldadosta taporqa: “¿Imatataj qonqanku jaqay filisteo runata atipajmanri, Israel manaña kʼumuykachachisqa kananpajri? ¿Pitaj kasqa jaqay mana circuncidasqa* runa, kausaj Diospa soldadosninpa contranpi sayaykunanpajri?”,*+ nispa. 27 Chay soldadostaj ñaupaj kutipi nerqanku chay kikillantataj kuticherqanku. Paykunaqa nerqanku: “Chayta qonqanku pichus jaqay filisteo runata atipajmanqa”, nispa. 28 Davidpa kuraj hermanon Eliabtajrí,+ Davidta chay runaswan parlashajta uyarispa phiñakorqa, nerqataj: “¿Imamantaj kayman jamunki? ¿Pimantaj chay pisi ovejasta chʼin jallpʼapi saqenki?+ Noqaqa yachani machu machu kasqaykita, sajrata yuyasqaykitapis. Qanqa kayman uraykamunki maqanakuta qhawakojlla”, nispa. 29 Davidtaj kuticherqa: “¿Imatataj kunan ruwasqani parlarispallari?”, nispa. 30 Chantá hermanonmanta karunchakuspa, wajkunatañataj tapurerqa.+ Paykunapis ñaupajta nerqanku chay kikillantataj kuticherqanku.+

31 Davidpa parlasqanta uyarejkunaqa, Saulman rispa chayta willamorqanku. Saultaj payta wajyacherqa. 32 Chantá Davidqa Saulman nerqa: “Ama pipis manchachikuchunchu* jaqay filisteotaqa. Wiraqochíy, noqa jaqay filisteowan maqanakamusaj”,+ nispa. 33 Saultajrí Davidman kuticherqa: “Qanqa mana jaqay filisteowan maqanakoj riwajchu, wawallaraj kanki.+ Jaqay filisteotajrí jovenmantapacha maqanakuyman yachasqa”, nispa. 34 Davidtaj Saulman kuticherqa: “Wiraqochíy, uj pacha tataypa ovejasninta michishajtiy, uj león+ jamuspa uj ovejata apakaporqa, waj kutipitaj uj jukumariñataj jamuspa uj ovejata apakapullarqataj. 35 Noqataj chay leonta, chay jukumaritapis qhatiykuspa japʼimorqani, ovejaytataj siminmanta qhechukaporqani. Noqaman phinkiykamuwajtintaj pelosninmanta japʼispa* wañurpacherqani. 36 Noqa kamachiykeqa wañucherqaniña uj leonta, uj jukumaritapis. Kunanqa jaqay mana circuncidasqa filisteotapis kikillantataj ruwasaj, kausaj Diospa soldadosninpa contranpi sayaykusqanrayku”,*+ nispa. 37 Chantá Davidqa nillarqataj: “Jehová Diosqa librawarqa leonmanta, jukumarimantapis. Ajinallatataj librawanqa jaqay filisteoj makinmantapis”, nispa.+ Saultaj Davidta nerqa: “Rillay, Jehová Dios qanwan kachun”, nispa.

38 Chantá Saulqa Davidman maqanakuna ropanta churaykorqa. Umanmanqa churaykorqa cobre monterata, chantá uj pecheratawan. 39 Davidtaj ropan pataman uj espadata wataykukorqa. Ajina pʼachallisqa kaspañataj puriyta munarqa, manataj aterqachu, mana chayman yachasqachu kasqanrayku. Chayrayku Davidqa Saulta nerqa: “Mana kay ropaswanqa puriyta atinichu, mana yachasqachu kani”, nispa. Ajinapi Davidqa chay maqanakuna ropasta lluchʼukorqa. 40 Chaymanta Davidqa tojnunta apariykukuspa wayqʼomanta phishqa lluskʼa rumista ajllamorqa, chaykunatataj wayaqanman* churaykorqa. Makinpi warakʼan japʼirisqataj+ chay filisteowan tinkoj rerqa.

41 Chay filisteopis Davidwan tinkoj pisimanta pisi qayllaykamushallarqataj. Jarkʼakuna escudonta japʼej soldadotaj ñaupaqenta jamusharqa. 42 Ajinapi chay filisteoqa Davidta rikuspa paymanta burlakorqa, wawallaraj kasqanrayku, simpático, manzana uyitataj kasqanrayku.+ 43 Chay filisteoqa Davidta nerqa: “¿Noqaqa alqochu+ kasqani kʼaspiwan jamunawaykipaj?”, nispa. Chantaqa Davidta maldicerqa diosesninpa sutinpi. 44 Chay filisteoqa Davidta nillarqataj: “Jamuy kayman. Aychaykita qaraykusaj aycha mikhu pʼisqosman, phiña animalesmanpis”, nispa.

45 Davidtajrí kuticherqa: “Qanqa jamushawanki espadawan, tʼojsina lanzawan, jabalinawan ima.+ Noqatajrí jamushayki Jehová Diospa sutinpi. Paymin angelesta kamachejqa,+ Israelpa soldadosninpa Diosnintaj. Paypa contranpimin qanqa oqharikunki.*+ 46 Kunanpacha Jehová Diosqa qanta makisniyman churasonqa.+ Noqataj qanta atipasuspa umaykita qholurpasqayki. Filisteo soldadospa ayasninkutapis* aycha mikhu pʼisqosman qarasaj, phiña animalesmanpis. Ajinamanta tukuy runas yachanqanku Israelpi Dios kasqanta.+ 47 Tukuy kaypi tantasqa kashanku chay runaspis, yachanqanku Jehová Diosqa mana espadawanchu, nitaj tʼojsina lanzawanchu salvasqanta.+ Kay maqanakoqa Jehová Diospatamin,+ paytaj qankunataqa makisniykuman jaywaykusonqachej”,+ nispa.

48 Chay filisteo runataj Davidwan tinkoj astawan qayllaykamorqa. Davidpis usqhayllata correrqa maqanakuna cheqaman, chay filisteowan tinkoj. 49 Chantá Davidqa wayaqanmanta uj rumita orqhorqa, chay rumiwan warakʼaspataj chay filisteoj frentenpi japʼirparicherqa. Chay rumi frentenpi satʼiykukojtintaj, filisteoqa uyamanta pampaman choqakorqa.+ 50 Ajinata Davidqa mana espadayoj kaspalla chay filisteota atiparqa.+ Uj warakʼallawan, uj rumillawan urmachispa payta wañurparicherqa. 51 Chantá Davidqa correspa chay filisteoj patanman sayaykorqa. Chay filisteoj espadanta+ jallchʼananmanta orqhospataj, chaywan umanta qholurparerqa, wañusqatapuni wañuchinanpaj. Filisteostaj chay wapu soldadonkuta wañusqata rikuspa, ayqerikaporqanku.+

52 Chayta rikuspa israelita soldadosqa, jinallataj Judamanta soldadospis qhaparispa filisteosta qhatiykorqanku, ura pampamantapacha+ Ecrón+ llajtaj punkusninkama. Filisteospa ayasninkoqa* ñanpi wijchʼu wijchʼulla qhepakorqa Saaraimmantapacha+ Gatkama, Ecronkamataj. 53 Chantá israelitasqa filisteosta qhatiykusqankumanta kutimuspa, filisteospa campamentosninkumanta tukuy imasninkuta apakaporqanku.

54 Chaymanta Davidqa chay filisteoj umanta Jerusalenman aparqa. Filisteoj armasnintataj toldo wasinpi* saqerqa.+

55 David chay filisteowan maqanakoj rishajtin, Saulqa soldadosninpa comandanten Abnerta+ taporqa: “Abner, ¿pitaj jaqay jovencitoj tatanri?”,+ nispa. Abnertaj kuticherqa: “Juraymanpis* reyníy, mana yachanichu”, nispa. 56 Rey Saultaj nerqa: “Tapurakamuy pejpa wawanchus jaqay joven kasqanta”, nispa. 57 David chay filisteota wañuchisqanmanta kutimojtinkama, Abnerqa payta Saulman pusarqa. Davidqa chay filisteoj uman+ aysarisqa rerqa. 58 Saultaj taporqa: “Wawáy, ¿pejpa wawantaj kankiri?”, nispa. Davidtaj kuticherqa: “Kamachiyki betlemita+ Jesejpa+ wawan kani”, nispa.

18 David Saulwan parlayta tukusqantawan, Jonatanwan+ Davidwanqa sumaj amigos ruwakorqanku. Jonatanqa pay kikinta jinapuni Davidta munakorqa.+ 2 Saulqa chay pʼunchaymantapacha Davidta paywan qhepacherqa, manañataj saqerqachu tatanpa wasinman kutipojta.+ 3 Chaypacha Jonatanwan Davidwanqa uj tratota ruwarqanku,+ Jonatán Davidta pay kikinta jina munakusqanrayku.+ 4 Chaymantataj Jonatanqa mana mangasniyoj ropanta orqhokuspa Davidman qoporqa. Chantá qollarqataj maqanakuna ropanta, espadanta, flechana arconta,* chumpintawan. 5 David maqanakuman llojsejtin, paytaqa allinpuni rej*+ Saúl mayman kachajtinpis. Chayrayku Saulqa Davidta churarqa soldadosta kamachinanpaj.+ Chaytaj allin rijchʼarqa Saulpa kamachisninman, tukuy runasmanpis.

6 Davidwan soldadoswan filisteosta atipasqankumanta kutimojtinku, israelita warmisqa tukuy llajtasmanta llojsimoj kanku rey Saulta taripaj, kusiywan takispa,+ tususpa ima, jinallataj panderetasta,*+ laudkunatawan* tocarispa. 7 Chay warmisqa atipasqankumanta kusikuspa kay jinata takej kanku:

“Saulqa waranqasta wañurachin,

Davidtaj chunka waranqasta wañurachin”,+ nispa.

8 Saultaj ajinata takisqankuta uyarispa sinchʼita phiñakorqa.+ Payqa nerqa: “Davidmantaqa ninku chunka waranqasta wañuchisqanta, noqamantatajrí ninku waranqasllata wañuchisqayta. Paytaqa reyninkupajñasina qhawakushanku”,+ nispa. 9 Chaymantapacha Saulqa Davidta sajra ñawiwan qhawarqa.

10 Qʼayantin Diosqa saqellarqa Saulta sajra yuyaykunasnin* manchachinanta.+ Paytaj wasi ukhupi locoman jina tukorqa.* Davidqa ñaupaj kutispi jina arpata tocapusharqa.+ Saultaj uj tʼojsina lanzata makinpi japʼisharqa.+ 11 Jinallapi Saulqa chay lanzata choqarqa,+ kay jinata yuyaspa: “Davidta perqaman clavarpasaj”, nispa. Saulqa iskay kutispi ajinata ruwarqa, iskaynin kutispitaj Davidqa Saulpa choqasqan lanzamanta lluspʼerqa. 12 Saulqa Davidta manchachikorqa Jehová Dios Davidwan kasqanrayku,+ Saultataj saqerparisqanrayku.+ 13 Chayrayku Saulqa Davidta waj ladoman kacharqa waranqa soldadosta kamachinanpaj. Soldadostaqa David maqanakuman pusaj.+ 14 Davidtaqa tukuy imapi allin rej,*+ Jehová Dios paywan kasqanrayku.+ 15 Chayrayku Saulqa Davidta astawan manchachikorqa, tukuy imapi allin risqanrayku. 16 Chaywanpis tukuy israelitasqa, jinallataj Judamanta kajkunapis, Davidtaqa munakorqanku, pay maqanakuman rinankupaj pusaykachasqanrayku.

17 Uj pʼunchay Saulqa Davidta nerqa: “Kuraj waway Merabta+ warmiyki kananpaj qosqayki.+ Chaypajqa wapu soldado jina siga sirvinawayki tiyan, Jehová Diospa guerrasninpitaj maqanakunayki tiyan”,+ nispa. Saulqa chayta nerqa kay jinata yuyaspa: “Paytaqa mana noqachu makisniywan wañuchisaj, filisteos wañuchichunku”,+ nispa. 18 Davidtajrí Saulta nerqa: “¿Pitaj noqa kasqani reypa tolqan kanaypajri?+ Tataypa familianpis Israelpeqa mana imapischu”, nispa. 19 Saúl wawan Merabta Davidman qonan pʼunchay chayamorqa. Jinapis Merabtaqa Meholamanta* Adrielwanña+ casarachisqa.

20 Saulpa ujnin wawan Micaltaj+ Davidta munakorqa. Chaytaqa Saulman willarqanku, chaytaj paymanqa allin rijchʼarqa. 21 Saulqa yuyarqa: “Kay wawaytañataj Davidman qonayta nisaj. Payrayku Davidqa filisteospa makinkupi wañonqa”,+ nispa. Chayrayku Saulqa ujtawan Davidman nerqa: “Kunanqa tolqaypuni kanki”,* nispa. 22 Chay qhepata Saulqa kamachisninman kamacherqa: “Davidman sapallanpi nimuychej: ‘Reyqa mayta munakusunki, jinallataj tukuy kamachisninpis. Reypa tolqallanña kay’, nispa”. 23 Saulpa kamachisnin chayta Davidman nejtinkutaj, Davidqa kuticherqa: “¿Yuyankichejchu noqa jina wajcha, mana kasuy runapajqa, reypa tolqan kayqa atikullasqanta?”,+ nispa. 24 Saulpa kamachisnintaj Saulman willamorqanku imatachus David nisqanta.

25 Saultajrí Davidta filisteos wañuchinankutapuni munaspa, kamachisninman kamacherqa: “Davidman nimuychej: ‘Reyqa mana ima pagotapis wawanmanta munanchu,+ 100 filisteospa jispʼanankoj puntanpa qaritasnillanta apamunaykita munan.+ Chaywan enemigosninmanta vengakunanpaj’, nispa”. 26 Saulpa kamachisnin chayta Davidman willamojtinku, Davidqa yuyarqa reypa tolqan kananqa allin kasqanta.+ Manaraj reyman paganan pʼunchay chayamushajtin, 27 Davidqa soldadosninwan rispa 200 filisteosta wañurachimorqa. Chantá chay filisteospa jispʼanankoj puntanpa qaritasninta khuchuraspa reyman apamorqa, chaywan reypa tolqan kananpaj. Ajinamanta Saulqa wawan Micalta Davidman qorqa warmin kananpaj.+ 28 Saulqa repararqa Jehová Dios Davidwan kashasqanta,+ wawan Micalpis Davidta mayta munakusqanta.+ 29 Chayrayku Saulqa astawanrajpuni Davidta manchachikorqa. Chaymantapacha Saulqa Davidta enemigonpaj qhawarqa.+

30 Filisteospa kuraj kamachejkunasninku maqanakoj llojsimojtinku, Davidtapuni aswan allin rej,* Saulpa ujnin kamachisninmanta nisqaqa.+ Chayrayku Davidqa may jatunpaj qhawasqa karqa.+

19 Chay qhepata Saulqa wawan Jonatanman, tukuy kamachisninmanwan willarqa Davidta wañuchiyta munashasqanta.+ 2 Jonatantajrí Davidta mayta munakusqanrayku,+ payman willamorqa: “Tatay Saulqa wañuchiyta munashasunki. Ama jina kaspa qʼaya paqarenqa sumajta qhawakuspa purinki. Uj cheqapi pakaykakamuspa chaypi qhepakunki. 3 Noqaqa tataywan jamusaj, maypichus pakaykukunki chay qayllaman. Tataywan qanmanta parlarisaj, willasqaykitaj imatachus niwanqa chayta”,+ nispa.

4 Jonatanqa Davidmanta allinta parlarqa+ tatan Saulman: “Reyníy, ama ima sajratapis kamachiyki Davidta ruwaychu.* Payqa mana ima sajratapis qanta ruwasorqachu. Astawanpis tukuy ima ruwasqanqa allinpuni qanpaj karqa. 5 Payqa kausayninta wañuy pataman churaspa, filisteo Goliatta wañucherqa.+ Chaynejta Jehová Diosqa Israelta chay jina sumajta atipacherqa.* Qan kikin ñawisniykiwan chayta rikorqanki, maytataj kusikorqanki. ¿Imaraykutaj juchallikuwaj mana juchayoj Davidta qhasimanta wañuchispari?”,+ nispa. 6 Saultaj Jonatanta uyarispa jurarqa: “Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani: Mana Davidta wañuchisajchu”, nispa. 7 Chantá Jonatanqa Davidta wajyaspa, tatanpa parlasqanta willarqa. Chaymantataj Davidta Saulman pusarqa. Ajinamanta Davidqa ñaupajta jina Saulta sirvillarqapuni.+

8 Chay qhepataqa watejmanta maqanakuy qallarerqa. Davidtaj filisteoswan maqanakoj llojsispa, may chhikatapuni wañuracherqa. Puchoj filisteostaj Davidmanta ayqekorqanku.

9 Uj pʼunchay Jehová Diosqa saqellarqa Saulta sajra yuyaykunasnin* manchachinanta.+ Saulqa wasin ukhupi tiyasqa kasharqa, makinpi uj tʼojsina lanza japʼirisqa, Davidtaj arpata tocapusharqa.+ 10 Jinallapi Saulqa lanzawan choqaspa Davidta perqaman clavaykuyta munarqa. Davidtajrí chay choqasqan lanzamanta lluspʼerqa. Lanzataj perqallaman satʼiykukorqa. Chantá Davidqa llojsispa chay chʼisipacha ayqekorqa. 11 Saultaj runasta kacharqa Davidpa wasinta wateqamunankupaj, qʼayantin paqarintaj wañuchinankupaj.+ Davidpa warmin Micaltajrí Davidta nerqa: “Manachus kunan chʼisi ayqekunki chayqa, qʼayapajqa wañuchisonqanku”, nispa. 12 Chay ratopacha Micalqa Davidta ventananta uraykucherqa ayqekunanpaj. 13 Chantá Micalqa uj wasi santota* japʼispa Davidpa camanman siriykucherqa,* cabeceranmantaj cabra pelomanta ruwasqa chʼipata churaykorqa. Chaytataj uj qhatanawan qhataykorqa.

14 Davidta japʼimunankupaj Saúl kacharqa chay runas chayajtinku, Micalqa paykunaman nerqa: “Onqosqa kashan”, nispa. 15 Saultaj watejmanta runasta Davidman kachallarqataj kay jinata nispa: “Onqosqapis kachun, camantinta apamuwaychej wañuchinaypaj”,+ nispa. 16 Chantá chay runasqa Davidpa wasinman yaykuspa, camanpi uj wasi santollata* tarerqanku, cabeceranpitaj cabra pelomanta ruwasqa chʼipallata. 17 Chaypacha Saulqa Micalta kʼamerqa: “¿Imaraykú llullakuwanki? ¿Imajtín enemigoyta+ ayqechinki?”, nispa. Micaltaj kuticherqa: “Pay niwarqa: ‘Saqeway ayqejta, manachayqa qanta wañuchisqayki’, nispa”.

18 Davidqa Ramá+ llajtaman ayqekorqa, Samuel kasharqa chayman. Samuelmantaj willakorqa imatachus Saúl payta ruwasqanta. Chantá Samuelwan Davidwanqa Nayotman+ rerqanku, chaypitaj qhepakorqanku. 19 Chay qhepata Saulman kay jinata willarqanku: “Davidqa Nayotpi kashan, Ramá llajtapi”, nispa. 20 Chayta yachaytawankama Saulqa runasta kacharqa Davidta japʼimunankupaj. Chayaspataj rikorqanku kuraj profetasqa profetas jina parlashasqankuta, Samueltaj ñaupaqenkupi kamachejninku jina sayashasqa. Jinallapi Diospa espiritonqa paykunamanpis jamullarqataj. Chayrayku paykunapis profetas jinallataj parlayta qallarerqanku.

21 Saulqa chayta yachaspa waj runastañataj kacharqa. Paykunapis profetas jinallataj parlayta qallarerqanku. Chantá Saulqa kinsa kaj kutipi waj runasta kachallarqataj. Paykunapis profetas jinallataj parlayta qallarerqanku. 22 Chaymanta Saulqa pay kikinpuni Ramá llajtaman rerqa. Secú cheqapi uj jatun estanque chayman chayaspataj, tapurikorqa: “¿Maypitaj kashanku Samuelwan Davidwanri?”, nispa. Kuticherqankutaj: “Ramá llajtapi kashanku, Nayotpi”,+ nispa. 23 Jinamanta Saulqa Ramá llajtapi Nayotman kachaykukorqa. Rishajtintaj Diospa espiritonqa paymanpis jamullarqataj. Chaynejta Saulqa profeta jina parlaspa rerqa Ramá llajtapi Nayotman chayanankama. 24 Saulpis chay ujkuna jinallataj ropanta orqhokorqa, Samuelpa ñaupaqenpitaj profeta jina parlarqa. Saulqa qʼalalla wijchʼurayarqa tukuy chay diantin, tutanpis. Chayrayku runasqa niyta yachanku: “¿Saulpis profetallatajchu?”,+ nispa.

20 Chantá Davidqa Ramá llajtapi Nayotmanta ayqekuspa, Jonatán kasharqa chayman rerqa. Paymantaj nerqa: “¿Imatataj noqa ruwasqaniri?+ ¿Imataj juchayri? ¿Imapitaj tataykej contranta juchallisqani wañuchiwayta munananpajri?”, nispa. 2 Jonatantaj kuticherqa: “Chayqa mana jinachu kanqa.+ Mana wañuchisonqachu. Tatayqa mana imatapis ruwanqachu mana noqaman willawaspaqa. ¿Imaraykutaj chayta pakawanmanri? Mana jinachu kanqa”, nispa. 3 Davidtajrí nerqa: “Tataykeqa yachan noqata munakuwasqaykita.+ Chayrayku payqa nenqa: ‘Kaytaqa ama Jonatán yachachunchu ama llakikunanpaj’, nispa. Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani, jinallataj kausayniykiraykupis jurani: Noqaqa wañuy patapi kashani”,+ nispa.

4 Jonatantaj Davidta taporqa: “¿Imatataj munanki qanpaj ruwapusunayta?”, nispa. 5 Davidtaj Jonatanman nerqa: “Qʼayaqa killa rikhuriy*+ fiesta kashan. Noqataj reywan khuska tiyaykuspa mikhunay kashan. Saqeway ari campoman rispa pakakamunayta. Minchha tardekama chaypi pakakusaj. 6 Tatayki watukuwajtenqa payman ninki: ‘Davidqa mañarikuwarqa usqhayllata llajtan Belenman kachanayta,+ chaypi tukuy familianwan sapa wata jina jaywanata Diosman jaywanankupaj’,+ nispa. 7 ‘Walej’ nisojtenqa, mana imanawanqachu. Phiñarikojtinrí, sutʼita yachanki wañuchiwaytapuni munasqanta. 8 Kunanqa khuyakuway ari,+ noqa kamachiykiwan Jehová Diospa ñaupaqenpi uj tratota ruwasqaykirayku.+ Sichus juchayoj kani chaytaj,+ wañuchillawayña. ¿Imapajtaj tataykimanraj entregawankiri?”, nispa.

9 Jonatantaj kuticherqa: “Ama chaytaqa yuyallaypischu. Sichus tatay wañuchisuytapuni munasqanta yachasaj chayqa, willasqaykipuni”,+ nispa. 10 Davidtaj Jonatanta taporqa: “Chanta, ¿pitaj willawanqa tatayki phiñasqa parlasojtinri?”, nispa. 11 Jonatantaj Davidman kuticherqa: “Jaku campoman llojsina”, nispa. Ajinapi iskayninku campoman llojserqanku. 12 Chaypitaj Jonatanqa Davidta nerqa: “Israelpa Diosnin Jehovaj ñaupaqenpi jurayki: Qʼayachus minchhachus kay horasta jina tatayta watusaj imatachus ruwayta yuyashasqanta. Sichus qanpaj allillanta parlanqa chayqa, willachimusqayki. 13 Sitajchus tatay wañuchisuytapuni munasqanta yachaspa, mana willachimusqaykichu ayqekunaykipaj chayqa, Jehová Dios sinchʼita castigawachun. Jehová Dios qanwan kachun,+ imaynatachus tataywan karqa ajinata.+ 14 Qanpis noqata khuyawankipuni ari Jehová Dios jina, kausashajtiypis, wañupojtiyñapis.+ 15 Familiaytaqa khuyankipuni ari,+ Jehová Dios tukuy enemigosniykita kay jallpʼa patamanta chinkachejtinñapis”, nispa. 16 Ajinata Jonatanqa Davidwan* uj tratota ruwarqa. Chantá Jonatanqa nillarqataj: “Jehová Diosqa Davidpa enemigosninmanta cuentata mañanqa”, nispa. 17 Chaymanta Jonatanqa ujtawan Davidta juracherqa payta munakusqanrayku. Jonatanqa pay kikinta jinapuni Davidta munakorqa.+

18 Jonatanqa Davidta nillarqataj: “Qʼayaqa killa rikhuriy fiesta kashan.+ Tiyanayki chʼusaj kajtin, qanta watukusonqanku. 19 Minchhataj astawanraj watukusonqanku. Chayrayku kayman jamuspa, chay uj kuti jina kaypi pakaykukunki, kay rumi qayllapi. 20 Noqataj jamuspa, kinsa kutita kay rumej ujnin ladonman flechamusaj, imamanpis japʼichiyta munashayman jina. 21 Chantá kamachiyta kachamusaj: ‘Riy flechasta maskʼamuy’, nispa. Sichus nisaj ‘flechasqa aswan kayllapi kashanku, oqharispa apamuy’ nispa chayqa, kutinpullanki. Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurayki: Chayqa niyta munanqa mana imapis pasasunanta, mana imanasunanta. 22 Sitajchus chay kamachiyta nisaj ‘flechasqa aswan jaqaypiraj kashan’ nispa chayqa, ripunayki tiyan, Jehová Diosqa ripunaykitapuni munanqa. 23 Jehová Dios wiñaypaj testigo kachun+ qanwan noqawan tratota ruwasqanchejmanta”,+ nispa.

24 Ajinapi Davidqa campopi pakaykukorqa. Killa rikhuriy fiesta chayamojtintaj, reyqa mikhoj tiyaykukorqa.+ 25 Reyqa tiyananpi tiyasharqa, perqa qayllapi. Chimpanpeqa Jonatán tiyasharqa, ladonpitaj Abner.+ Davidpa tiyanantajrí chʼusajlla kasharqa. 26 Chay pʼunchay Saulqa mana imatapis nerqachu, imaraykuchus sonqonpi nerqa: “Ichá imamantapis chʼichipaj qhawasqa kashan.+ Chayraykuchá mana jamunchu”, nispa. 27 Killa rikhuriy fiestaj qʼayantinpis, Davidpa tiyananqa chʼusajllapuni kasharqa. Chayrayku Saulqa wawan Jonatanta taporqa: “¿Imaraykutaj Jesejpa+ wawan David mana mikhoj jamunchuri ni qaynapis, ni kunanpis?”, nispa. 28 Jonatantaj Saulman kuticherqa: “Davidqa mayta mañakuwarqa Belenman rejta saqenayta.+ 29 Payqa niwarqa: ‘Ama jina kaspa rejta saqellaway, imaraykuchus familiayqa llajtaypi Diosman ofrendata jaywanqa. Hermanoytaj niwarqa rinaytapuni. Chayrayku sichus qanman allin rijchʼasunki chayqa, saqeway ari hermanosniyta waturikamojta’, nispa. Chayrayku reyníy, Davidqa mana qanwan mikhoj jamunchu”, nispa. 30 Saultajrí sinchʼita phiñarikuspa Jonatanta nerqa: “Kʼullu lloqalla.* ¿Manachu yachasqani Jesejpa wawanman kutisqa kasqaykita? Chayqa qanpaj pʼenqay, mamaykipajpis. 31 Jesejpa wawan kay jallpʼapi kausashajtenqa, qanqa mana rey kayta atinkichu, gobiernoykitaj mana sumajtachu sayanqa.+ Chayrayku kunanpacha pitapis kachay pusamunanpaj, payqa wañunanpuni tiyan”,+ nispa.

32 Jonatantajrí tatan Saulman kuticherqa: “¿Imaraykutaj pay wañunmanri?+ ¿Imatataj ruwasqari?”, nispa. 33 Saultaj uj tʼojsina lanzata Jonatanman choqarqa wañuchinanpaj.+ Ajinamanta Jonatanqa repararqa tatanqa Davidta wañuchiytapuni munasqanta.+ 34 Jonatanqa chay ratopacha may phiñasqa jatarikorqa mikhusharqanku chaymanta. Chay pʼunchaytaj mana imatapis mikhorqachu. Mayta llakikorqa Davidmanta,+ tatan paymanta mana allintachu parlasqanmantapis.

35 Qʼayantin paqarintaj Jonatanqa campoman llojserqa uj joven kamachin pusarisqa, Davidwan parlasqankuman jina.+ 36 Chaypitaj kamachinta nerqa: “Noqa flechasta kacharisaj, qantaj correspa maskʼamunki”, nispa. Chantá chay kamachenqa chay rato correrqa. Jonatantaj paymanta aswan jaqayman uj flechata kacharerqa. 37 Chay kamachin kacharisqan flecha kasharqa chayman chayajtin, Jonatanqa qhaparerqa: “¿Manachu flechaqa aswan jaqaypiraj kashan?”, nispa. 38 Jonatanqa ujtawan kamachinta qhaparillarqataj: “Usqhayta riy. Correy. Usqhayta apamuway”, nispa. Chay kamachintaj flechasta oqharimuspa patronninman apamorqa. 39 Chay kamacheqa mana imatapis repararqachu. Jonatanwan Davidllawan chay yachachinakusqankuta yacharqanku. 40 Chantá Jonatanqa kamachinman armasninta jaywaspa nerqa: “Kayta llajtaman apashay”, nispa.

41 Chay kamachi ripojtinkama, Davidqa pakasqa kasharqa chaymanta llojsimorqa. Payqa chay qayllitallapi pakasqa kasharqa, sur ladopi.* Davidqa llojsimuytawan qonqoriykukuspa kinsa kutita pampakama kʼumuykukorqa. Chaymantataj muchʼaykunakuspa iskayninku waqarikorqanku, Davidtaj astawanpuni waqarqa. 42 Chantá Jonatanqa Davidta nerqa: “Allillanta ripuy, iskayninchej juranchejña+ Jehová Diospa sutinpi: ‘Jehová Dios wiñaypaj testigo kachun qanwan noqawan uj tratota ruwasqanchejmanta, jinallataj mirayniykiwan, mirayniywanpis’,+ nispa”.

Chaymanta Davidqa riporqa. Jonatantaj llajtaman kutiporqa.

21 Chaymanta Davidqa Nobman+ rerqa, sacerdote Ahimélec kasharqa chayman. Ahimelecqa Davidta rikuspa manchariywan kharkaterqa, taporqataj: “¿Imaraykutaj sapallayki jamunkiri? ¿Manachu pipis qanwan jamun?”,+ nispa. 2 Davidtajrí sacerdote Ahimelecman kuticherqa: “Rey kachamuwan uj imata ruwanaypaj, niwarqataj: ‘Ama pipis yachachunchu imapajchus kachasusqayta, nitaj imatachus kamachisusqaytapis’, nispa. Noqawan kasharqanku chay runastaqa niniña maypichus suyanawankuta. 3 Kunanqa qoriway ari phishqa tʼantasta chayri imitallatapis”, nispa. 4 Sacerdotetajrí Davidman kuticherqa: “Mana mikhuna tʼantay kapuwanchu, Diospaj tʼaqasqa tʼantalla+ tiyapuwan. Sichus chay runas mana warmiwan kunallanraj puñuykunkuchu chayqa, chay tʼantasta qosqayki”,+ nispa. 5 Davidtaj sacerdoteman kuticherqa: “Sapa maqanakoj llojsispaqa mana warmiwan puñuykuyta yachaykuchu, ajinallatataj kunanpis mana warmiwan puñuykuykuchu.+ Chay ñaupaj kutispi noqawan maqanakusman rej runasqa llimphuspuni kaj kanku, kunantaj aswan llimphusraj kashanku”, nispa. 6 Ajinapi sacerdoteqa Diospa ñaupaqenpi kaj nisqa tʼantata Davidman qorqa, Diospaj tʼaqasqa tʼantata,+ chay tʼantalla tiyapusqanrayku. Chay tʼantaqa manaña Jehová Diosta yupaychana toldopichu kasharqa, cuentanmantaqa waj qʼoñi tʼantastaña churasqanku cambiaj kanku chay día.

7 Saulpa ujnin kamachenqa chay pʼunchay chaypi kasharqa, Jehová Diospa ñaupaqenpi qhepakunan kasqanrayku. Chay runaqa karqa edomita+ Doeg.+ Payqa Saulpa uywasninta michejkunaj kurajninku karqa.

8 Davidqa Ahimelecta nerqa: “¿Manachu kaypi tiyapusunki uj tʼojsina lanza chayri uj espada? Reypa kamachiwasqanta usqhayllata ruwanayrayku, mana apakamorqanichu ni espadaytapis, nitaj armasniytapis”, nispa. 9 Sacerdotetajrí kuticherqa: “Elá ura pampapi+ wañucherqanki chay filisteo Goliatpa espadallan tiyapuwan.+ Efod*+ wasapi uj telawan maytʼusqa kashan. Chaylla tiyapuwan. Munaspaqa chayta apakuy”, nispa. Davidtaj kuticherqa: “Chayta qoway, chay jina espadaqa mana waj kanchu”, nispa.

10 Chay pʼunchay Davidqa chaymanta llojsispa Saulmanta ayqekullarqapuni.+ Chantá Davidqa chayarqa Gatmanta+ rey Akispaman. 11 Akispa kamachisnintaj reyninkuman nerqanku: “¿Manachu kayqa Israel jallpʼamanta rey David? ¿Manachu tususpa paymanta takerqanku:

‘Saulqa waranqasta wañurachin,

Davidtaj chunka waranqasta wañurachin’,+ nispa?”.

12 Chay nisqankoqa Davidta mayta tʼukucherqa. Chayrayku Gatpa reynin Akismanta mayta manchachikorqa.+ 13 Jinapi Davidqa manapis yuyayninpichu kashanman jina,+ paykunaj ladonkupi* locoman tukorqa. Chantá llajtaman yaykuna punkuspi qhelqaj churakorqa, llausantataj barban* chayta suruchikorqa. 14 Akistaj kamachisninta nerqa: “Loco runallaqa. ¿Imapajtaj apamuwankichejri? 15 ¿Manachu kaypeqa ashkha locosña tiyapuwan kaytawan apamunawaykichejpaj ñaupaqeypi kay jinata ruwarakunanpaj? ¿Wasiymanrajchu yaykuchinayta munashankichej?”, nispa.

22 Ajinapi Davidqa chaymanta ripuspa+ Adulam cuevapi pakakamorqa.+ Hermanosninwan tukuy familianwantaj chayta yachaspa Davidpaman uraykorqanku. 2 Davidmanqa ujchaykukorqanku chʼampaykunasniyoj kajkuna, manus kajkuna, sonqo nanasqas kajkuna* ima. Davidtaj kamachejninkuman tukorqa. Davidman ujchaykukorqanku chaykunaqa 400 jina karqanku.

3 Chay qhepata Davidqa Moabpi kaj Mizpeman rerqa, chaypitaj Moabmanta+ reyman nerqa: “Mañarikuyki tataywan mamaywan kaypi qankunawan qheparikunankuta, imatachus Dios noqawan ruwananta yachanaykama”, nispa. 4 Ajinamanta Davidqa tatasninta Moabmanta reyman saqerqa. Paykunataj chaypi qhepakorqanku David orqospi pakakunankama.+

5 Chay qhepata profeta Gadqa+ Davidta nerqa: “Ama kay orqospi pakakuychu, Judá jallpʼaman ripuy”,+ nispa. Ajinapi Davidqa chaymanta ripuspa Héret monteman yaykorqa.

6 Saulmanqa willarqanku Davidta, paywan kaj runastapis tarisqankuta. Chayta willashajtinku Saulqa tamarisco sachʼa urapi tiyasqa kasharqa, Guibeaj+ ujnin lomanpi. Makinpeqa uj tʼojsina lanzata japʼisharqa, muyuyninpitaj tukuy kamachisnin kasharqanku. 7 Saultaj muyuyninpi kasharqanku chay kamachisninta nerqa: “Benjaminitas, uyariwaychej. ¿Qankunaqa nishankichejchu Jesejpa+ wawanpis jallpʼasta, uva huertastapis tukuyniykichejman qosunaykichejta? ¿Nishankichejchu waranqa runasta, pachaj runasta kamachinaykichejpaj churasunaykichejta?+ 8 Tukuyniykichej contrayta oqharikunkichej. Ni mayqenniykichej willawanchu wawayqa Jesejpa wawanwan uj tratota ruwasqanta.+ Ni mayqenniykichej khuyakuwankichejchu, nitaj willawankichejchu wawallaytaj kamachiyta yanapasqanta contrayta oqharikunanpaj. Kunantaj payqa japʼiwayta munashan”, nispa.

9 Edomita Doegqa+ Saulpa kamachisninpa kurajninku karqa. Paytaj Saulman nerqa:+ “Noqa rikorqani Jesejpa wawanta. Payqa Nobman chayamorqa Ahitubpa wawan Ahimelecwan tinkoj.+ 10 Ahimelectaj Jehová Diosta tapuporqa. Qorqataj mikhunata, filisteo Goliatpa espadantapis”,+ nispa. 11 Reytaj chay ratopacha Ahitubpa wawan sacerdote Ahimelecta wajyacherqa, tatanpa familianmanta tukuynin sacerdotestawan, pikunachus Nobpi kasharqanku chaykunata. Tukuyninkutaj reypaman jamorqanku.

12 Saultaj nerqa: “Ahitubpa wawan, uyariway”, nispa. Ahimelectaj kuticherqa: “Nillaway wiraqochíy”, nispa. 13 Saultaj nerqa: “¿Imaraykutaj qanwan Jesejpa wawanwan contrayta oqharikunkichejri? ¿Ima nispataj tʼantata, espadatawan payman qorqankiri? ¿Ima nispataj Diostapis tapuporqankiri? Payqa enemigoy, contrayta oqharikuspa japʼiyta munashawan”, nispa. 14 Ahimelectaj reyman kuticherqa: “¿Manachu tukuy kamachisniykimantaqa Davidlla aswan de confianza?+ Payqa tolqayki,+ guardiasniykej kamachejnintaj. Chantapis wasiykipeqa jatunpaj qhawasqa.+ 15 Yachanki jina mana kunallanchu Diostaqa tapuporqani.+ Noqaqa ni jaykʼaj contraykita oqharikuymanchu. Wiraqochíy, ama noqata juchachawaychu, nitaj tataypa familianmanta kajkunatapis. Chay willawasqaykitaqa mana yacharqanichu”,+ nispa.

16 Reytaj nerqa: “Kunanqa wañunki+ Ahimélec. Tataykej familianmanta kajkunapis tukuyninku wañullanqankutaj”,+ nispa. 17 Chanta reyqa muyuyninpi kaj guardiasninta kamacherqa: “Jehová Diospa sacerdotesninta wañurachiychej. Paykunaqa Davidman kutisqa kashanku. Yacharqanku payta maskʼashasqayta, nitaj willawarqankuchu”, nispa. Reypa guardiasnintajrí mana wañuchiyta munarqankuchu Jehová Diospa sacerdotesnintaqa. 18 Chayrayku reyqa edomita+ Doegtañataj+ kamacherqa: “Qan wañurachiy”, nispa. Doegtaj chay ratopacha sacerdotesta wañuracherqa. Chay pʼunchay Doegqa 85 sacerdotesta* wañuracherqa.+ 19 Chantapis Doegqa sacerdotespa llajtanku Nobpi+ runasta wañurachillarqataj. Doegqa espadawan wañuracherqa qharista, warmista, wawasta, uña wawitastapis. Wañurachillarqataj torosta, burrosta, ovejastapis.

20 Ahimelecpa wawan Abiatartaj+ ayqekuspa Davidpaman rerqa, payman ujchaykukunanpaj. Ahimelecqa Ahitubpa wawan karqa. 21 Chayaspataj Abiatarqa Davidman willarqa: “Saulqa Jehová Diospa sacerdotesninta wañurachin”, nispa. 22 Chayta uyarispa Davidqa Abiatarta nerqa: “Chay pʼunchay edomita Doegta rikuspa yacharqaniña+ Saulman willaykunanta. Noqa juchayoj kani tataykej familianmanta kajkuna wañusqankumanta. 23 Kaypi noqawan qhepakuy. Ama manchachikuychu. Sichus qanta wañuchisuyta munanqanku chayqa, noqatapis wañuchiwayta munashankuman jina kanqa. Noqa jarkʼakusqayki”,+ nispa.

23 Chay qhepata Davidman kay jinata willarqanku: “Filisteosqa Queilá+ llajtayojkunawan maqanakushanku. Erasninkumantapis* cosechasninkuta suwakapushanku”, nispa. 2 Davidtaj Jehová Diosta taporqa:+ “¿Risajchu chay filisteoswan maqanakoj?”, nispa. Jehovataj kuticherqa: “Arí, riy chay filisteoswan maqanakamuy, Queilá llajtata salvamuy”, nispa. 3 Davidwan kasharqanku chay runastaj nerqanku: “Kay Judallapiraj+ manchachikushanchej, astawanrajchá manchachikusunman Queilaman filisteospa soldadosninkuwan maqanakoj rispaqa”,+ nispa. 4 Chayrayku Davidqa ujtawan Jehová Diosta tapullarqataj.+ Jehovataj kuticherqa: “Sayarispa Queilaman uraykuy. Noqaqa filisteosta makisniykiman jaywaykusaj”,+ nispa. 5 Ajinamanta Davidqa, paywan kasharqanku chay runaswan Queilaman rispa filisteoswan maqanakamorqa. Ashkha filisteosta wañuracherqa, uywasninkutapis apakaporqa. Ajinata Davidqa Queilá llajtayoj runasta salvarqa.+

6 Maypachachus Ahimelecpa wawan Abiatar+ Queilaman ayqekorqa Davidman ujchaykukunanpaj chaypacha, payqa uj efodta* apariykukorqa. 7 Saulmanqa willarqanku: “Davidqa Queilapi kashan”, nispa. Saultaj nerqa: “Diosmin Davidtaqa jaywaykushawan.+ Davidqa punkusniyoj, trancanasniyoj llajtaman yaykuspa payllataj wisqʼaykukun”, nispa. 8 Chayrayku Saulqa maqanakamunanpaj tukuynin soldadosninta tantaykorqa, ajinamanta Queilaman uraykuspa Davidta, paywan kasharqanku chay runastawan muyuykamunankupaj. 9 Davidtaj Saúl jamunanpaj wakichikushasqanta yachaytawan, sacerdote Abiatarta nerqa: “Efodta apamuy”,+ nispa. 10 Chantá Davidqa Diosta nerqa: “Israelpa Diosnin Jehová, uyarini Saulqa Queilaman jamushasqanta. Japʼinawanraykutaj kay llajtata chinkachiyta munashasqanta.+ 11 ¿Queilamanta kurajkunaqa* Saulman jaywaykuwanqankuchu? ¿Saulqa uraykamonqapunichu chay uyarisqayman jina? Israelpa Diosnin Jehová, ama jina kaspa willarillaway ari”, nispa. Jehová Diostaj kuticherqa: “Arí, uraykamonqa”, nispa. 12 Davidqa tapullarqataj: “Queilamanta kurajkunaqa, ¿Saulman jaywaykuwasqaykuchu noqata, noqawan kaj runastapis?”, nispa. Jehová Diostaj kuticherqa: “Arí, jaywaykusonqachej”, nispa.

13 Chay ratopacha Davidqa, paywan kasharqanku chay runaswan Queilamanta llojserqanku, chay runasqa 600 jina karqanku.+ Paykunaqa kaynejman jaqaynejman purerqanku. Saultaj David Queilá llajtamanta ayqekusqanta yachaytawan, manaña Davidta qhatiykoj rerqachu. 14 Davidqa Zif+ llajtaj chʼin lugaresninpa orqosninpi pakakorqa, mana chayay atina lugarespi. Saultaj Davidta maskʼallarqapuni,+ Jehová Diostaj mana Davidta Saulman jaywaykorqachu. 15 David Zif llajtaj chʼin lugaresninpi kashajtin, nisunman Horespi kashajtin yacharqaña Saulqa payta wañuchinanpaj maskʼashasqanta.*

16 Saulpa wawan Jonatantaj Horesman rerqa Davidwan tinkoj. Payqa Davidta yanaparqa Jehová Diospi astawan atienekunanpaj.+ 17 Nerqataj: “Ama manchachikuychu. Tatay Saulqa mana taripasonqachu. Qanqa Israelpa reynin kanki,+ noqataj yanapasqayki. Tatay Saulpis chaytaqa allinta yachan”,+ nispa. 18 Chantá iskayninku Jehová Diospa ñaupaqenpi uj tratota ruwarqanku.+ Chaymanta Jonatanqa wasinman kutiporqa, Davidtaj Horespi qhepakorqa.

19 Aswan qhepamantaj Zif llajtayoj runasqa Guibeaman+ wicharerqanku Saúl kasharqa chayman. Paymantaj willarqanku: “Davidqa qayllallaykupi pakasqa kashan+ Horespi,+ mana chayay atina lugarespi, Hakilá lomapi,+ Jesimonpa* sur* ladonpi.+ 20 Reyníy, maykʼajchá uraykamuyta munanki, chaypacha uraykamullay. Noqaykutaj paytaqa makisniykiman jaywaykusqayku”,+ nispa. 21 Saultaj paykunaman kuticherqa: “Jehová Diosqa khuyakuwasqaykichejrayku qankunata bendecichun. 22 Ama jina kaspa, rispa allinta yachamuychej maypipunichus pakakushasqanta, pichus rikusqantapis. Willawasqankuman jinaqa Davidqa manchay vivo nin. 23 Allinta yachamuychej maynejkunapichus pakakuyta yachasqanta, allinta yachaspataj kutimunkichej. Chantaraj noqaqa qankunawan risaj. Nacionnillanchejpi kashan chayqa, Judaj tukuynin familiasnin* ukhupi maskʼamusaj”, nispa.

24 Ajinamanta paykunaqa ñaupaykuspa Zifman+ kutiporqanku. Chaypacha Davidqa, paywan kasharqanku chay runaspis Maón+ chʼin jallpʼaspi kasharqanku, Arabapi,+ Jesimonpa sur ladonpi. 25 Chantá Saulpis soldadosninwan rillarqataj Davidta maskʼaj.+ Davidtaj chayta yachaytawankama Maón chʼinnejpi karqa chay qaqaman uraykorqa.+ Saultaj chayta yachaspa Davidta qhatiykorqa Maón chʼinnejpi. 26 Saúl uj orqoman chayashajtin, Davidqa chay orqoj wasanta soldadosninwan usqhay usqhayllata ayqekusharqa.+ Saultaj soldadosninwan qhatiykuspa, paykunata japʼinankupajña kasharqanku.+ 27 Jinallapi uj runa chayamuspa Saulman nerqa: “Usqhayta kutinayki tiyan. Filisteos nacionninchejwan maqanakushanku”, nispa. 28 Ajinapi Saulqa manaña Davidta qhatiykorqachu,+ filisteoswantaj maqanakoj rerqa. Chayrayku chay qaqaj sutenqa Tʼaqanaku Qaqa.

29 Davidtaj chaymanta wicharispa En-Guedipi+ pakakamorqa, mana chayay atina lugarespi.

24 Saulqa filisteosta qhatiykusqanmanta kutinporqa. Chamojtinkamataj payman willarqanku: “Davidqa En-Guedí+ chʼin jallpʼaspi kashan”, nispa.

2 Chayrayku Saulqa 3.000 soldadosta pusariykukorqa, Israelmanta aswan wapu soldadosta. Paykunawantaj Davidta, paywan kaj runastawan maskʼaj rerqa, kʼita cabras purinku chay chhanka patasninta. 3 Jinapi Saulqa chayarqa ñan patapi rumimanta ruwasqa oveja kanchas* karqa chayman. Chaynejpeqa uj cueva karqa. Saultaj chayman yaykorqa jispʼarakoj.* Chay cuevaj+ ukhu kʼuchunpitajrí, Davidwan paywan kasharqanku chay runaswan chukusharqanku. 4 Chay runastaj Davidta nerqanku: “Kay pʼunchay Jehová Diosqa nishasunki: ‘Enemigoykita makiykiman churashani.+ Imachá allin rijchʼasunki chayta ruwallay’, nispa”. Davidtaj sayariytawan, mana sonachispalla Saulpa mana mangasniyoj ropanpa kantunta kʼuturparerqa. 5 Chaymantaña sonqonqa Davidta juchachaykorqa+ Saulpa ropanta kʼuturpasqanmanta. 6 Chantá Davidqa paywan karqanku chay runasta nerqa: “Mana reyniytaqa imanaymanchu. Payqa Jehová Diospa ajllakusqan. Noqaqa yachani imaynatachus Jehová Dios piensasqanta. Chayrayku manapuni Jehová Diospa ajllakusqanpa contranta makiyta oqhariymanchu”,+ nispa. 7 Ajinata Davidqa runasninta jarkʼarqa* ama Saulta imananankupaj. Saultaj chay cuevamanta llojsispa riporqa.

8 Davidtaj sayarispa cuevamanta llojsimorqa. Qhaparispataj Saulta nerqa: “Wiraqochíy, reyníy”,+ nispa. Saúl kutirikamojtintaj, Davidqa qonqoriykukuspa pampakama kʼumuykukorqa. 9 Chantá Davidqa Saulta taporqa: “¿Imaraykutaj kasunki ‘Davidqa imanasuytachá munan’ nisojkunatari?+ 10 Qanllataj kunan rikunki imaynatachus Jehová Diosqa cuevapi makisniyman jaywaykususqanta. Wañuchisunayta niwajtinkupis,+ noqaqa khuyakorqayki. Nerqanitaj: ‘Manapuni Jehová Diospa ajllakusqanpa contranta makiyta oqhariymanchu’,+ nispa. 11 Tatáy, qhawariy, chay mana mangasniyoj ropaykej kantunta makiypi japʼishani. Kayta kʼutushaspaqa wañuchiykiman karqa, nitaj wañucherqaykichu. Kunanqa reparay, noqaqa manapuni imanasuyta munashaykichu, nitaj contraykita oqharikuytapis. Mana ima juchatapis contraykita ruwanichu.+ Qantajrí wañuchiwayta munaspa maskʼashawanki.+ 12 Jehová Dios qantawan noqatawan juzgachun.+ Jehová Dios castigasuchun kayta ruwawasqaykimanta.+ Noqatajrí manapuni contraykipi makiyta oqharisajchu.+ 13 Unay runasqa nej kanku: ‘Sajra imasqa sajra runasmanta jamun’, nispa. Chayrayku noqaqa mana contraykipi makiyta oqharisajchu. 14 Israelpa reynin, ¿pitataj japʼiyta munashanki? ¿Pitataj qhatiykachashanki? ¿Kay wañusqa alqotachu qhatiykachashanki, kay pikitachu?+ 15 Jehová Dios juezninchej kachun. Pay qantawan noqatawan juzgachun. Kay chʼampaytaqa pay allinta qhawaykonqa, noqamantaj sayakuwanqa.+ Pay justiciata ruwapuwanqa, makisniykimantataj librawanqa”, nispa.

16 David parlayta tukusqantawan Saulqa tapumorqa: “Wawáy, David, ¿qanchu parlamushanki?”,+ nispa. Chaymanta Saulqa manchayta waqarikorqa. 17 Davidmantaj nerqa: “Qan noqamantaqa aswan cheqan runa kanki. Noqapaj allin kajta ruwashajtiyki, noqaqa sajra kajwan pagayki.+ 18 Kunan willashawanki allin kajta noqapaj ruwasqaykita. Jehová Dios makisniykiman churashawajtinpis, qanqa mana wañuchiwarqankichu.+ 19 ¿Pitaj enemigonta taripaspa mana imanaspalla kachapunri? Jehová Dios pagapusonqa+ kay pʼunchay chay jinata khuyakuwasqaykimanta. 20 Kunanqa allinta yachani qanpuni rey kanaykita,+ Israeltataj unayta kamachinaykita. 21 Kunanqa Jehová Diospa ñaupaqenpi juraway,+ wañupojteyqa manapuni mirayniyta chinkachinaykita. Juraway manapuni tataypa familian ukhumanta sutiyta chinkachinaykita”,+ nispa. 22 Davidtaj chayta Saulman juraporqa. Chaymanta Saulqa wasinman kutiporqa.+ Davidtaj, paywan karqanku chay runaswan pakakunanku cheqaman wicharerqanku.+

25 Chay qhepata Samuelqa+ wañuporqa. Tukuynin israelitastaj wañupusqanmanta waqanankupaj tantakorqanku. Chantá Ramá+ llajtapi pʼamparqanku, wasin chaypi. Chaypacha Davidqa Parán chʼin jallpʼaman uraykorqa.

2 Maón+ llajtapeqa uj qhapaj runa tiyakorqa, uywasnintaj Carmelopi*+ kasharqanku. Ovejasnenqa karqa 3.000, cabrasnintaj 1.000. Chay runaqa Carmelopi ovejasninta ruthusharqa. 3 Payqa Calebpa+ familianmanta karqa, sutikorqataj Nabal,+ warmintaj sutikorqa Abigaíl.+ Abigailqa sumaj yuyayniyoj warmi karqa, kʼachitataj. Qosan Nabaltajrí millay sajra runa karqa, imatapis ruwarparillaj.+ 4 Davidqa chʼinnejpi kashaspa uyarerqa Nabal ovejasninta ruthushasqanta. 5 Chayrayku chunka runasta kachaspa nerqa: “Carmeloman wichariychej Nabalpaman, tapuripuwankichej imaynachus kashasqanta. 6 Paytaqa ninkichej: ‘Unayta kausakuy. Allillanta kausakuychej qanpis, wasiykipi kajkunapis, tukuy imasniykipis. 7 Uyarini ovejasniykita ruthushasqaykita. Ovejerosniyki noqaykuwan kashajtinku paykunataqa mana imanarqaykuchu.+ Nitaj pipis paykunamanta ni imata qhechorqachu Carmelopi kashajtinku. 8 Tapurillay ovejerosniykita, paykunataj willasonqanku. Kunanqa mañarikuyki kachamusqay runasta allillanta japʼikunaykita, kusiy pʼunchaypi qanpaman chayamusqankurayku. Ama jina kaspa kay kamachisniykiman, wawayki Davidmanpis imallatapis jaywariwayku ari’,+ nispa”.

9 Davidpa kachasqan chay chunka runastaj, Nabalpaman wicharispa Davidpa nisqanta willarqanku. Paykuna parlayta tukojtinkutaj, 10 Nabalqa nerqa: “¿Pitaj chay Davidri? ¿Pitaj chay Jesejpa wawanri? Kay tiempopeqa ashkha kamachis patronesninkumanta ayqekuspa purinku.+ 11 ¿Ima nispataj qoykichejman kasqa tʼantayta, yakuyta, ruthojkunasniypaj wakicherqani chay aychastapisri? Maymantachus jamunkichejpis, pi yachan”, nispa.

12 Davidpa kamachisnintaj kutipuspa Davidman willarqanku Nabal imatachus nisqanta. 13 Davidtaj chay ratopacha paywan karqanku chay runasta nerqa: “Tukuyniykichej espadasniykichejta chumpiykichejman churakuychej”,+ nispa. Paykunataj espadasninkuta chumpinkuman churakorqanku, Davidpis espadanta chumpinman churakullarqataj. Chantá 400 jina Davidwan wicharerqanku, uj 200 jinataj qʼepisninkuta qhawaj qhepakorqanku.

14 Chaykamataj uj kamacheqa Nabalpa warmin Abigailman kay jinata willamorqa: “Davidqa chʼin jallpʼamanta runasta kachamusqa, patronniykuta allillan rinanta ninankupaj. Paytajrí imaymanasta nispa paykunata qhapariykun.+ 15 Chay runasqa may kʼachas noqaykuwan karqanku. Chʼin jallpʼaspi noqaykuwan kashajtinku, paykunaqa mana imanawarqaykuchu, nitaj pipis ni imata qhechuwarqaykuchu.+ 16 Tuta pʼunchay paykunaqa uj perqa jina muyuyniykupi karqanku. Ovejasta michispa paykunawan kashajtiyku paykunaqa sumajta jarkʼawarqayku. 17 Kunanqa qan qhawariy imatachus ruwanaykita. Manachus ni imata ruwanki chayqa, mana allinchu kanqa patronniykupaj, ni wasinpi kajkunapajpis.+ Patronniykoqa millay sajra runa,*+ ni parlaypis atikunchu paywanqa”, nispa.

18 Chay ratopacha Abigailqa+ wakicherqa 200 tʼantasta, iskay jatuchaj yuruspi vinota, phishqa ñakʼasqa* ovejasta, phishqa mankas* jankʼata, uva kʼisasmanta 100 tʼantasta, higo kʼisasmanta 200 tʼantastawan. Tukuy chaytataj burrosman chajnaykorqa.*+ 19 Chantá Abigailqa kamachisninta nerqa: “Ñaupashaychej, noqaqa qhepaykichejta jamusaj”, nispa. Qosan Nabalmantajrí mana willarqachu.

20 Abigailqa orqoj wasanta burropi uraykamusharqa. Davidwan paywan kaj runaswantaj pay ladoman jamusharqanku, nitaj Abigailta rikorqankuchu. Chantá paykunaqa ujllata Abigailwan tinkorqanku. 21 Davidqa kay jinata nisharqa: “Qhasillata noqaqa chay runaj tukuy imanta chʼinnejpi qhawapuni. Ni pipis ni imanta qhechorqachu.+ Paytaj mana allinwan pagawan.+ 22 Manachus qʼaya paqarinpaj Nabalpa wasinmanta tukuy qharista* wañurachisaj chayqa, Diosqa Davidpa enemigosninta* sinchʼita castigachun”, nispa.

23 Abigailqa Davidta rikuytawan, chay rato burronmanta uraykuspa pampakama kʼumuykukorqa Davidpa ñaupaqenpi. 24 Chantá Davidpa chakisnin chayman wijchʼukuspa nerqa: “Wiraqochíy, noqata juchachaway. Ama jina kaspa parlajta saqellaway ari. Uyarillay ari kay kamachiykitaqa. 25 Wiraqochíy, ama jina kaspa ama Nabaltaqa kasuychu. Payqa millay sajra runa,+ sutinpis paypaj jinapuni. Sutenqa Nabal,* ajina wampupunitaj. Noqaqa mana rikorqanichu chay kachamusqayki runastaqa wiraqochíy. 26 Kunanqa kausaj Jehová Diospa sutinpi juraspa niyki, jinallataj kausayniykirayku juraspa niyki: Jehová Diospuni jarkʼashasunki+ ama qanlla justiciata ruwanaykipaj,* ama runata wañuchisqaykimanta juchayoj kanaykipaj.+ Enemigosniykipis pikunachus imanasuyta munajkunapis Nabalman jina tukuchunku. 27 Kunanqa wiraqochíy, qanwan kashanku chay runasmanqa+ jaywarillasaj ari kay apampususqayta.*+ 28 Wiraqochíy, sichus mana allintachu parlashani chayqa, ama jina kaspa perdonariway. Noqa yachani Jehová Diosqa familiaykita* unaypaj sayachinanta.+ Qanqa Jehová Diospa guerrasninpi maqanakushanki.+ Tukuy kausayniykipitaj ni ima juchatapis ruwankichu.+ 29 Wiraqochíy, pillapis wañuchisuyta munaspa qhatiykachasojtin, Jehová Diosniykeqa kausayniykita sumajta waqaychanqa kausay wayaqanpi.* Enemigosniykej kausayninkutataj karuman wijchʼonqa, imaynatachus rumita warakʼanku ajinata. 30 Maypachachus Jehová Diosqa tukuy allin imasta nisusqanta juntʼanqa, Israelta kamachinaykipajtaj churasonqa chaypacha,+ 31 mana sonqoyki nanasonqachu, nitaj pesachikunaykichu kanqa qanlla justiciata ruwasqaykimanta,* nillataj qhasimanta runata wañuchisqaykimantapis.+ Wiraqochíy, Jehová Dios bendecisojtin kay kamachiykimanta yuyarikunki ari”, nispa.

32 Davidtaj Abigailta nerqa: “Israelpa Diosnin Jehová jatunchasqa kachun, paymin kay pʼunchay kachamusunki noqata taripanawaykipaj. 33 Dios bendecisuchun allin yuyayniyoj kasqaykimanta. Pay bendecisuchun jarkʼawasqaykimanta ama noqalla justiciata ruwanaypaj,* nitaj runata wañuchispa juchayoj rikhurinaypajpis.+ 34 Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani, paymin Israelpa Diosnin, paymin jarkʼawan mana imanasunaypaj.+ Paypa sutinpi jurani: Manachus chay ratopacha taripanawaykipaj jamuwaj karqa chayqa,+ sutʼiyananpajqa Nabalpa wasinmanta ni uj qharipis* kausanmanñachu karqa”,+ nispa. 35 Chantá Davidqa Abigailpa apamusqanta japʼikorqa, nerqataj: “Allillanta wasiykiman kutipuy. Uyarini chay niwasqaykita. Chay mañakuwasqaykitapis ruwasaj”, nispa.

36 Chaymanta Abigailqa wasinman kutiporqa. Nabaltaj reypis kanman jina chaypi fiestacharikushasqa. Nabalqa manchay kusisqa karishasqa, qʼala machasqa. Chayrayku Abigailqa sutʼiyanankama mana imatapis willarqachu. 37 Tutamantataj Nabal machasqanmanta kutirejtinña, warmin Abigailqa chay tukuy imasta willarqa. Chayta uyarispa Nabalpa sonqonqa uj wañusqajta jina sayarparqa, paytaj rumi jina titilla qhepakorqa. 38 Chunka pʼunchayninman jinataj Jehová Diosqa Nabalta wañucherqa.

39 Davidqa Nabal wañusqanta yachaspa nerqa: “Jehová Dios jatunchasqa kachun. Nabalqa kʼumuykachachiwarqa,+ Jehová Diostaj noqaman kutikuwarqa.+ Diosqa mana juchallikunaypaj jarkʼawarqa.+ Paymin Nabalpa juchanta payllamantaj chayaykuchin”, nispa. Chantá Davidqa Abigailman willachimorqa paywan casarakuyta munasqanta. 40 Davidpa kamachisnenqa Carmeloman chayaspa Abigailman nerqanku: “David kachamuwayku pusasunaykupaj. Payqa qanwan casarakuyta munan”, nispa. 41 Abigailtaj chay ratopacha pampakama kʼumuykukuspa nerqa: “Noqaqa wiraqochiypa esclavan kayta munani. Kamachin kayta munani kamachisninpa chakisninkuta mayllanaypaj”,+ nispa. 42 Chantá Abigailqa+ chay rato jatariytawan burronman montaykuspa rerqa, phishqa sirvientasnintaj qhepanta chakipi rerqanku. Ajinata Abigailqa Davidpa kachamusqan runaswan riporqa, Davidpa warminmantaj tukorqa.

43 Davidqa casarallasqataj Jezreelmanta+ Ahinoamwan.+ Ajinamanta iskayninku Davidpa warmisnin karqanku.+

44 Saultajrí wawan Micaltaqa+ Paltiwan+ casarachisqa Davidpa warmin kashajtinpis. Paltiqa Galimmanta karqa, Laispa wawan.

26 Chay qhepata Zifmanta+ runasqa, Guibeaman+ rispa Saulman willarqanku: “Davidqa Hakilá lomapi pakakushan, Jesimón* chimpapi”,+ nispa. 2 Chayrayku Saulqa 3.000 soldadosta pusariykukorqa, Israelmanta aswan wapu soldadosta. Paykunawantaj Zif chʼin jallpʼasman uraykorqa Davidta maskʼamoj.+ 3 Chayman chayaspa Saulqa ñan patallapi jarakorqa, Hakilá loma chaypi, Jesimón chimpapi. Chaypacha Davidqa chʼinnejpi tiyakusharqa, uyarerqataj Saulqa payta maskʼaj jamusqanta. 4 Chayrayku Davidqa wateqajkunata kacharqa, yachamunankupaj Saúl chaynejpipunichus manachus kashasqanta. 5 Chaymanta Davidqa rerqa maypichus Saúl jarasqa kasharqa chayman, rikorqataj maynejpichus puñushasqankuta Saulwan, ejercitonpa comandanten Abnerwan.+ (Abnerqa Nerpa wawan karqa). Saulqa campamento* chaupipi puñushasqa, soldadosnintaj muyuyninpi puñurashasqanku. 6 Chantá Davidqa hitita+ Ahimelecta, Zeruyaj+ wawan Abisaitawan+ taporqa. (Abisaiqa Joabpa hermanon karqa). Kay jinata taporqa: “¿Mayqenniykichejtaj Saulpa campamentonman noqawan uraykonqa?”, nispa. Abisaitaj kuticherqa: “Noqa qanwan uraykusaj”, nispa. 7 Davidwan Abisaiwanqa chay chʼisi campamentoman yaykorqanku, Saultataj puñushajta tarerqanku. Uman chaynejpitaj tʼojsina lanzanqa pampaman satʼisqa kasharqa. Abnerwan soldadoswantaj Saulpa muyuyninpi puñurasharqanku.

8 Abisaiqa Davidta nerqa: “Diosqa enemigoykita makiykiman jaywaykushasunki.+ Ama jina kaspa saqellaway tʼojsina lanzawan pampaman clavaykunayta. Ujta clavaykuspalla pasarparichisaj, nitaj ujtawan clavaykunayñachu kanqa”, nispa. 9 Davidtajrí Abisaita nerqa: “Ama jinaychu. ¿Pitaj Jehová Diospa ajllakusqanpa+ contranta makinta oqharispa mana juchayoj kanmanri?”,+ nispa. 10 Chantá Davidqa nillarqataj: “Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurani: Paytaqa ichapis Jehová Diosllataj wañuchenqa,+ chayri wañunan kajtin wañullanqa,+ manachayrí maqanaku patapi wañonqa.+ 11 Noqaqa yachani imaynatachus Jehová Dios piensasqanta. Chayrayku manapuni makiyta oqhariymanchu Jehová Diospa ajllakusqanpa contrantaqa.+ Kunanqa uman chaypi kashan chay tʼojsina lanzata sikʼiy, chay yaku yurutawan oqhariy. Jaku ripuna”, nispa. 12 Chanta Davidqa tʼojsina lanzata, yaku yurutawan Saulpa uman chaymanta oqharerqa, riporqankutaj. Mana pipis paykunata rikorqachu,+ nitaj pipis yacharqachu chayman yaykusqankutaqa. Tukuyninku puñurasharqanku. Paykunataqa Jehová Dios wañusqata puñurparicherqa, chayrayku paykunaqa mana rijchʼarerqankuchu. 13 Chaymanta Davidqa mayuta pasaytawan chimpa orqoman wicharerqa. Chay karunejpitaj sayaykorqa.

14 Chaymantapacha Davidqa soldadosta qhaparimorqa, Nerpa wawan Abnertawan:+ “Abner, uyariway”, nispa. Abnertaj kuticherqa: “¿Pitaj qan kasqanki reyta qhaparimunaykipajri?”, nispa. 15 Davidtaj Abnerman kuticherqa: “Qanqa wapu soldadosina kankeqa. Israelpeqa mana pipis qanman japʼikunchu. ¿Imajtintaj chanta reyniykita mana allinta qhawarqankichuri? Uj soldado campamentoykichejman yaykuykamorqa reyta wañuchinanpaj.+ 16 Mana allintachu reyta qhawanki. Kausaj Jehová Diospa sutinpi juraspa niykichej, qankunaqa wañuchisqa kawajchej, Jehová Diospa ajllakusqan+ wiraqochiykichejta mana allintachu qhawasqaykichejmanta. A ver qhawariy, ¿maytaj reypa tʼojsina lanzanri, maytaj yaku yurunpis+ uman chaypi kasharqa chay?”, nispa.

17 Jinapi Saulqa Davidpa parlasqanta rejsirpaytawan nerqa: “Wawáy, David, ¿qanchu parlamushanki?”,+ nispa. Davidtaj kuticherqa: “Arí reyníy, noqa kani wiraqochíy”, nispa. 18 Davidqa nillarqataj: “Wiraqochíy, ¿imaraykutaj kay kamachiykita qhatiykachashankiri?+ ¿Imatataj ruwasqaniri? ¿Ima juchayojtaj kasqaniri?+ 19 Reyníy, wiraqochíy, ama jina kaspa uyarillaway. Jehová Dioschus contraypi churasunki chayqa, chʼaki mikhuy ofrendata jaywasaj, paytaj japʼikuwanqa. Sitajchus runaslla contrayta churasunku chayqa,+ Jehová Diospa ñaupaqenpi maldecisqa kachunku. Paykunaqa Jehová Diospa herencianmanta wijchʼuwanku,+ ‘ripuy waj dioskunata yupaychamuy’ nishawankumanpis jina. 20 Ama saqeychu ari, Jehová Diosmanta karupi wañuchisqa kanayta. Israelpa reynenqa uj pikillata maskʼaspa purishan,+ pʼisaqatapis* orqospi qhatiykachashanman jina”, nispa.

21 Saultaj kuticherqa: “Noqa juchayoj kani.+ Kutinpuy wawáy David. Noqaqa mana imanasqaykiñachu. Kunan pʼunchay kausayniyta jatunpaj qhawarqanki.+ Noqataj wampu jina qhatiykachashayki, maytapuni pantaykuni”, nispa. 22 Davidtaj nerqa: “Reyníy, kayqa tʼojsina lanzayki, uj kamachiykita kachamuy jamuspa apapusunanpaj. 23 Jehová Diosqa sapa ujman paganqa cheqanta ruwasqanman jina,+ Diosta kasukusqanman jinataj. Kay pʼunchay Jehová Diosqa makisniyman jaywaykusorqa, noqatajrí mana makiyta oqhariyta munarqanichu Jehová Diospa ajllakusqanpa contrantaqa.+ 24 Imaynatachus kunan pʼunchay kausayniykita jatunpaj qhawarqani, ajinallatataj Jehová Diospis kausayniyta jatunpaj qhawachun. Paymin librawachun ima llakiymantapis”,+ nispa. 25 Saultaj kuticherqa: “Wawáy, David, Dios qanta bendecisuchun. Qanqa tʼukuna imasta ruwanki. Tukuy ima ruwasqaykipi allin risonqa”,+ nispa. Chaymanta Davidqa riporqa. Saulpis wasinman kutiporqa.+

27 Davidtajrí sonqonpi nerqa: “Maykʼajchá Saulqa wañuchiwanqa. Aswan allinsina kanman filisteospa jallpʼankuman ripunay.+ Ajinamanta Saulqa manaña Israel jallpʼaspi maskʼawanqachu,+ nitaj wañuchiwanqachu”, nispa. 2 Ajinapi Davidqa, paywan karqanku chay 600 runaspiwan+ rey Akispaman+ riporqa. Akisqa Maocpa wawan karqa, Gatpa reynintaj. 3 Davidwan paywan kaj runaswanqa Gatpi tiyakaporqanku Akiswan khuska. Chay runasqa familiasninkuwan chayman chayarqanku. Davidpis iskay warmisninwan chayarqa, Jezreelmanta Ahinoamwan,+ jinallataj carmelita Abigailwan,+ pichus Nabalpa viudan karqa chaywan. 4 Saulqa David Gatman ayqekusqanta yachaspa manaña payta maskʼarqañachu.+

5 Chantá Davidqa Akista nerqa: “Sichus allin rijchʼasunki chayqa, munayman ujnin juchʼuy llajtaykipi jallpʼata qonawaykita chaypi tiyakamunaypaj. Aswan allin kanman ama reypa llajtanpi qanwan khuska tiyakunayqa”, nispa. 6 Akistaj chay pʼunchaypacha Ziclag+ llajtata Davidman qoporqa. Chayrayku Ziclagqa kunankama Judajpa reyesninpata.

7 Davidqa filisteospa jallpʼankupi tiyakorqa uj watata, tawa killastawan.+ 8 Davidqa, paywan kaj runaswan wicharej kanku guesuritaswan+ maqanakoj, jinallataj guirzitaswan maqanakoj, amalequitaswanpis.+ Chay runasqa tiyakoj kanku Telammanta Surman rinapi,+ Egipto jallpʼa chaykama. 9 Davidqa chay jallpʼasman maqanakoj rispa tukuyta wañurachej, qharistapis warmistapis.+ Apakapojtaj ovejasninkuta, wakasninkuta, burrosninkuta, camellosninkuta, ropasninkutapis. Chaymantataj Akispaman kutinpoj. 10 Akistaj tapuyta yachaj: “¿Maymantaj kunan maqanakoj rerqanki?”, nispa. Davidtaj kutichej: “Judaj sur ladonman”,*+ nispa. Waj kutispitaj nej: “Jerahmeelitaspa+ jallpʼankoj sur ladonman”, manachayrí “quenitaspa+ jallpʼankoj sur ladonman” nispa. 11 Davidqa manapuni kausashajta saqejchu ni qharista, ni warmistapis, ama mayqenpis Gatman apasqa kananpaj. Davidqa chayta ruwashaspa nej: “Pajtataj kay runasqa noqanchejmanta willaykunkuman: ‘Davidqa kayta jaqayta ruwan’, nispa”. Ajinata payqa ruwaj filisteospa jallpʼasninkupi tiyakushaspa. 12 Akistaj Davidpa nisqanta creespa, kay jinata yuyaj: “Israelita masisnenqa astawanchá payta chejnikapushanku. Payqa kamachillaypuni kanqa”, nispa.

28 Chay pʼunchaykunapi filisteosqa soldadosninkuta tantaykorqanku israelitaswan maqanakamunankupaj.+ Akistaj Davidta nerqa: “Yachanki jina, qanpis, qanwan kaj runaspis noqawan khuska maqanakoj rinkichej”,+ nispa. 2 Davidtaj chayta uyarispa kuticherqa: “Qan allinta yachanki imatachus kay kamachiyki ruwananta”, nispa. Akistaj nerqa: “Chayrayku qanta churasqayki guardiay kanaykipaj”,+ nispa.

3 Samuelqa wañupusqaña, tukuy israelitastaj paymanta waqasqanku, chantá Ramá llajtanpi pʼampasqanku.+ Saulqa aysirista, adivinostawan Israelmanta chinkachisqa.+

4 Filisteosqa tantaykukuspa Sunemman rerqanku,+ chaypitaj jarakorqanku. Saulpis Israelmanta soldadosta tantaykullarqataj, Guilboapitaj+ jarakorqanku. 5 Saulqa filisteospa campamentonkuta* rikuspa mayta mancharikorqa, sonqontaj manchayta pharaqeyarisharqa.+ 6 Saulqa Jehová Diosta tapukuyta yachaj.+ Jehová Diostajrí ni jaykʼaj kuticherqachu ni mosqoypi, ni Urimpi,*+ ni profetasnejtapis. 7 Chayrayku Saulqa kamachisninta nerqa: “Maskʼaychej uj aysiri warmita,+ payta tapurikamunaypaj”, nispa. Kamachisnintaj nerqanku: “En-Dorpi+ kan uj aysiri warmi”, nispa.

8 Chanta Saulqa mana rejsinankupaj waj ropata churaykukorqa. Iskay kamachisninta pusariykukuspataj tutallan chay aysiri warmiman rerqa. Paytataj nerqa: “Ama jina kaspa, espiritusta* wajyaspa imachus qhatirinawanta waturipuway.+ Wajyapuway pitachus nisqayki chayta”, nispa. 9 Chay warmitaj kuticherqa: “Qan yachanki imatachus Saúl ruwasqanta. Payqa aysirista, adivinostawan Israelmanta chinkachin.+ ¿Imamán chanta churashawankiri? ¿Wañuchinawankutachu munanki imatajri?”,+ nispa. 10 Saultaj Jehová Diospa sutinpi payman jurarqa: “Kausaj Jehová Diospa sutinpi jurayki: Kaymantaqa mana juchachasqachu kanki”, nispa. 11 Chayta uyarispa warmeqa taporqa: “¿Pitá wajyapusqayki?”, nispa. Saultaj kuticherqa: “Samuelta wajyapuway”, nispa. 12 Warmitaj “Samuelta”* rikuytawan+ qhaparerqa, Saultataj nerqa: “¿Ima nispataj llullakuwankiri? Qanqa Saúl kasqankeqa”, nispa. 13 Rey Saultaj nerqa: “Ama manchachikuychu. ¿Pitá rikushankiri?”, nispa. Warmitaj kuticherqa: “Pichá jallpʼamanta llojsimushan, diosman rijchʼakun”, nispa. 14 Saultaj chay rato taporqa: “¿Imayna rijchʼayniyojtaj?”, nispa. Warmitaj kuticherqa: “Machitu runa llojsimushan, ropantaj mana mangasniyoj”,+ nispa. Saultaj “Samuel” kasqanta reparaytawan, qonqoriykukuspa pampakama kʼumuykukorqa.

15 “Samueltaj” Saulta taporqa: “¿Imapajtaj llojsichimuwankiri?”, nispa. Saultaj kuticherqa: “Ni imata ruwayta atishanichu. Filisteosqa noqawan maqanakunankupaj jamunku. Diostaj noqamanta karunchakun, manaña tapusqayman kutichiwanchu ni profetasnejta, ni mosqoypipis.+ Chayrayku qanta wajyachikamuyki, imatachus ruwanayta ninawaykipaj”,+ nispa.

16 “Samueltaj” nerqa: “Jehová Diosqa qanmanta karunchakunña,+ enemigoykiña. ¿Imapajña noqata tapushawankiri? 17 Jehová Diosqa imatachus noqawan willachisorqa chayta juntʼanqa. Jehová Diosqa gobiernoykita qhechusonqa, Davidmantaj qoponqa.+ 18 Qanqa Jehová Diospa nisqanta mana kasorqankichu, nitaj amalequitastapis tukucherqankichu+ payta phiñachishajtinkupis. Chayrayku Jehová Diosqa chayta ruwashasunki. 19 Jehová Diosqa filisteospa makisninkuman jaywaykusonqachej qanta, israelitastawan.+ Qʼayaqa qanpis+ wawasniykipis+ noqawanña kankichej. Jehová Diosqa Israelpa ejercitontapis filisteosman jaywaykonqa”,+ nispa.

20 Saultaj chay ratopacha pampaman wijchʼukorqa. Payqa “Samuelpa” nisqanta uyarispa manchayta mancharikorqa. Chantapis Saulqa llauchʼillaña kasharqa, chay día chay tutapis mana mikhusqa kasqanrayku. 21 Chay warmitaj Saulman chimpaykuspa rikorqa manaña paypichu kashasqanta, nerqataj: “Wiraqochíy, niwasqaykita kasuyki. Niwasqaykita ruwanaypaj kausayniytapis wañuy pataman churani.+ 22 Kunanqa wiraqochíy, ama jina kaspa noqatañataj kasuway. Tʼantata qorisqayki, chaywanqa kallpaykiman kutirispa ripullanki”, nispa. 23 Saultajrí mana munarqachu, nerqataj: “Mana mikhusajchu”, nispa. Chaywanpis kamachisnin, chay warmipis mikhunantapuni nisqankurayku kasorqa. Pampamanta jatarispataj cama patapi tiyaykukorqa. 24 Chay warmejtaqa wira toriton tiyaporqa. Chay rato chayta ñakʼarqa.* Chantapis masata tinkuchiytawan mana levadurayoj tʼantata ruwarqa. 25 Chaytataj Saulman, kamachisninmanpis jaywarerqa, paykunataj mikhuykorqanku. Chantá sayariytawan chay chʼisipacha riporqanku.+

29 Filisteosqa+ tukuynin soldadosninkuta Afecpi tantaykorqanku. Israelitastaj jarasqa kasharqanku Jezreel+ yaku juturi chaypi. 2 Filisteospa kamachejkunasninkoqa soldadosninkuwan jamusharqanku, wakenqa pachaj soldadoswan, wakintaj waranqa soldadoswan. Davidwan paywan kaj runaswantaj, Akiswan khuska qhepallata jamusharqanku.+ 3 Filisteospa kuraj kamachejkunasninkutaj taporqanku: “¿Imatá kay hebreos kaypi ruwashanku?”, nispa. Akistaj kuticherqa: “Payqa David. Israelpa reynin Saulpa kamachin. Watatañachus, astawanñachus noqawan kashan.+ Ayqekamuspa noqawan ujchaykukusqanmantapacha mana ima sajratapis ruwanchu”, nispa. 4 Filisteospa kuraj kamachejkunasninkutaj Akispaj phiñakuspa nerqanku: “Chay runata niy ripunanta.+ Chay qosqayki jallpʼaman kutipuchun. Ama noqanchejwan khuska maqanakuman richunchu. Pajtá maqanaku patapiña kashajtinchej contranchejta sayaykushanman.+ ¿Nichu payqa wiraqochin Saulwan allinpaj qhawachikunanraykulla soldadosninchejta wañurachinman? 5 ¿Manachu kay Davidmantaqa tususpa takerqanku:

‘Saulqa waranqasta wañurachin

Davidtaj chunka waranqasta wañurachin’,+ nispa?”.

6 Chayrayku Akisqa+ Davidta wajyaspa nerqa: “Kausaj Jehová Diospa sutinpi juraspa niyki: Noqapajqa cheqan runa kanki, kusisqataj kashani ejercitoywan khuska maqanakuman rishasqaykimanta.+ Noqawan ujchaykukusqaykimantapacha mana ima sajratapis ruwankichu.+ Chaywanpis chay waj kamachejkunaqa mana de confianzata jinachu qhawasunku.+ 7 Chayrayku kutipullay. Ama imatapis ruwaychu filisteospa kamachejkunasninkuta phiñachinanpaj jinaqa”, nispa. 8 Davidtajrí Akista nerqa: “¿Imatá ruwasqaniri? Qanwan ujchaykukusqaymantapacha, ¿imallapipis pantarqanichu? Reyníy, wiraqochíy, ¿imajtín mana qanwan riymanchu enemigosniykiwan maqanakojri?”, nispa. 9 Akistaj Davidman kuticherqa: “Noqapajqa kʼachapuni kanki, Diospa angelnin jinapuni.+ Chaywanpis filisteospa kuraj kamachejkunasnenqa niwanku: ‘Ama noqanchejwanqa maqanakuman richunchu’, nispa. 10 Chayrayku qʼaya tutamanta jatarispa sutʼiyamojtinkama qanpis, qanwan jamorqanku chay runaspis kutipullaychej”, nispa.

11 Ajinapi Davidqa paywan kasharqanku chay runaspis sutʼiyayta jatarispa, filisteospa jallpʼankuman kutiporqanku. Filisteostaj Jezreelman+ wicharerqanku.

30 Davidwan paywan kaj runaswanqa kinsa kaj pʼunchayninman Ziclagman+ chayarqanku. Chayanankupajqa amalequitas+ sur ladoman* yaykuykusqanku, jinallataj Ziclagmanpis. Ziclag llajtatataj phiriykusqanku, ruphaykuchisqankutaj. 2 Amalequitasqa apakapusqanku warmista,+ llajtapi tukuy kajkunatawan, wawastapis, machitustapis. Tukuyninkuta apakapusqanku, nitaj pitapis wañuchisqankuchu. 3 Davidwan paywan kaj runaswanqa llajtata qʼala ruphasqata tarerqanku. Amalequitasqa apakapusqanku warmisninkuta, qhari wawasninkuta, warmi wawasninkutapis. 4 Chayrayku paykunaqa sonqo nanayta waqarqanku. Manaña atinankukama waqarqanku. 5 Davidpa iskaynin warmisnintapis apakapullasqankutaj: Jezreelmanta Ahinoamta, Abigailtapis, pichus carmelita Nabalpa viudan karqa chayta.+ 6 Davidqa may llakisqa kasharqa, paywan kaj runas rumiswan chʼanqaykuyta munasqankurayku. Tukuyninku sinchʼi llakisqa kasharqanku qhari wawasninkumanta, warmi wawasninkumantapis. Davidtajrí Jehová Diosninpi atienekuspa kallpachakorqa.+

7 Chantá Davidqa Ahimelecpa wawan sacerdote Abiatarta+ nerqa: “Ama jina kaspa efodta* apamuy”,+ nispa. Abiatartaj efodta jaywarqa. 8 Davidtaj Jehová Diosta taporqa:+ “¿Qhatiykusajchu chay suwa runasta? ¿Taripaymanchu paykunata?”, nispa. Diostaj kuticherqa: “Arí, qhatiykuy. Paykunataqa taripanki, tukuy imatataj qhechukapunki”,+ nispa.

9 Davidtaj, paywan karqanku chay 600 runaspis+ chay ratopacha kachaykukorqanku. Chayarqankutaj Besor mayuman.* Wakin runastaj chaypi qhepakorqanku. 10 Chay qhepakojkunaqa 200 karqanku. Paykunaqa may saykʼusqaña kasharqanku Besor mayuta chimpanankupaj. Chayrayku Davidqa 400 runasllawanña rerqa.+

11 Davidwan rej runasqa uj egipcio runata campopi tarerqanku, chantá Davidman pusamorqanku. Chay runamanqa qorqanku mikhunata, yakuta, 12 higo kʼisasmanta parti tʼantata, uva kʼisasmanta iskay tʼantastawan. Chayta mikhuytawan chay runaqa kallpanman kutirerqa. Payqa kinsa tutata, kinsa pʼunchaytawan ni imata mikhusqachu, ni yakutapis ujyasqachu. 13 Davidqa chay runata taporqa: “¿Maymantá kanki? ¿Pitaj patronniyki?”, nispa. Chay runataj kuticherqa: “Egiptomanta kani. Uj amalequita runaj esclavon kani. Kinsa pʼunchayña onqosqa kani. Patronniytaj onqoykojtiy saqerpariwan. 14 Noqayku yaykuykorqayku keretitaspa+ jallpʼankoj sur ladonman,* Judá jallpʼaman, Caleb+ jallpʼaj sur ladonmanpis. Ziclag llajtatapis ninawan ruphaykucherqayku”, nispa. 15 Chayta uyarispa Davidqa nerqa: “¿Pusawankimanchu maypichus chay suwa runas kashanku chayman?”, nispa. Chay runataj kuticherqa: “Ñaupajtaqa Diospa sutinpi juraway mana wañuchinawaykita, nitaj patronniyman jaywaykunawaykita. Chaymantaraj pusaykiman chay suwa runaspaman”, nispa.

16 Ajinapi chay runaqa Davidta pusarqa. Chay suwa runastaj chay pampa enteronpi kasharqanku mikhuspa, ujyaspataj. Paykunaqa fiestachakusharqanku chay chhikata apakapusqankumanta filisteospa jallpʼankumanta, jinallataj Judá jallpʼamantapis. 17 Davidtaj chay ratopacha paykunawan maqanakoj churakorqa sutʼiyaymantapacha, chʼisiyanankama. Mana pipis salvakorqachu,+ 400 runaslla camellospi ayqekorqanku. 18 Davidqa amalequitaspa tukuynin suwasqankuta qhechukaporqa,+ iskay warmisnintapis qhechukapullarqataj. 19 Tukuy imankutapuni qhechukaporqanku, wawastapis machitustapis. Paykunaqa qhari wawasninkuta, warmi wawasninkuta qhechukaporqanku, tukuy imasninkutawan.+ Davidqa tukuy ima suwasqankutapuni qhechukaporqa. 20 Chantapis Davidqa chay suwa runaspa ovejasninkuta, wakasninkutawan japʼikaporqa. Davidwan kaj runastaj chay uywastaqa uywasninkoj ñaupaqenta qhaterqanku. Paykunaqa nisharqanku: “Kay uywasqa Davidpa qhechusqan”, nispa.

21 Chantá Davidqa kuterqa chay 200 runas qhepakorqanku chayman. Chay runasqa may saykʼusqa kaspa mana Davidwan risqankuchu, Besor mayupitaj+ qhepakusqanku. Chay runastaj Davidta, paywan kutimusharqanku chay runastawan taripamorqanku. Davidtaj paykunaman qayllaykuspa taporqa imaynachus kashasqankuta. 22 Davidwan rerqanku chaykunamanta wakenqa sajra runas karqanku, ni imapaj valej runas. Nisharqankutaj: “Kaykunaqa mana noqanchejwan rerqankuchu. Qhechukanpusqanchejmantaqa ni imata paykunaman qosunchu. Warmisninkutawan wawasnillankutawan qopusun. Paykunata pusariykukuspa ripuchunku”, nispa. 23 Davidtajrí paykunata nerqa: “Hermanosníy, Jehová Dios kaytaqa qowanchej. Ama chaytaqa ruwaychejchu. Paymin jarkʼawarqanchej, chay suwa runastataj makisninchejman jaywaykuwarqanchej.+ 24 ¿Pitaj nisunkichejman allillanta parlashankichej nispari? Tukuyman uj rejta rakʼikonqa, maqanakuman rejkunamanpis, qʼepisninchejta qhawaj qhepakojkunamanpis.+ Tukuypis uj rejta japʼenqanku”,+ nispa. 25 Chaymantapacha Davidqa chayta uj kamachiyta jina, uj leyta jina Israelpi churarqa. Kunan pʼunchaykamataj ajina ruwakun.

26 Davidqa Ziclagman chayaytawan, qhechusqankumanta wakinta apacherqa Judamanta kurajkunaman, pikunachus amigosnin karqanku chaykunaman. Paykunamanqa kayta willacherqa: “Kayta* qankunapaj apachimushaykichej Jehová Diospa enemigosninmanta qhechusqaykumanta”, nispa. 27 Chayta apacherqa Betelmanta+ kurajkunaman, Neguebpi* kaj Ramotmanta kurajkunaman, Jatirmanta+ kurajkunaman, 28 Aroermanta kurajkunaman, Sifmotmanta kurajkunaman, Estemoamanta+ kurajkunaman, 29 Racalmanta kurajkunaman, jerahmeelitaspa+ llajtasninkumanta kurajkunaman, quenitaspa+ llajtasninkumanta kurajkunaman, 30 Hormamanta+ kurajkunaman, Borasanmanta kurajkunaman, Atacmanta kurajkunaman, 31 Hebronmanta+ kurajkunaman, chantá maykunaspichus Davidwan, paywan karqanku chay runaswan purerqanku chay lugaresmanpis.

31 Filisteosqa israelitaswan guerrapi tinkusharqanku,+ israelitastaj filisteosmanta ayqekorqanku. Chaypacha ashkha israelitas Guilboa orqopi wañorqanku.+ 2 Filisteosqa Saulta wawasnintawan manchayta qhatiykorqanku. Chantá Saulpa wawasninta wañucherqanku Jonatanta,+ Abinadabta, Malki-Suatawan.+ 3 Saultataj sigue qhatiykorqanku. Arcowan* flechaj soldadosqa, Saulta rikuytawankama flechaspa japʼirpacherqanku, parti wañusqatataj saqerparqanku.+ 4 Chantá Saulqa escudonta japʼej soldadonta nerqa: “Espadaykita orqhokuspa pasarpachiway. Mana munanichu chay mana circuncidasqa* runas+ jamuspa ñakʼarichinawankuta,* wañuchinawankutataj”, nispa. Escudonta japʼej soldadontaj mana chayta ruwayta munarqachu, sinchʼi mancharisqa kasqanrayku. Chayrayku Saulqa espadanta sayachiytawan patanman wijchʼuykukorqa.+ 5 Chantá escudonta japʼej soldadonqa Saulta wañusqata rikuspa,+ paypis espadanta sayachiytawan patanman wijchʼuykukullarqataj. Ajinata paypis Saulwan khuska wañorqa. 6 Chay pʼunchayqa wañorqanku Saúl, kinsa wawasnin, escudonta japʼej soldadon, jinallataj paywan karqanku chay runaspis.+ 7 Ura pampaspi kasharqanku chay israelitas, jinallataj Jordán chaypi kasharqanku chay israelitaspis rikorqanku tukuy israelita soldados ayqekusqankuta, Saulpis wawasninpis wañusqankuta. Chayrayku llajtasninkuta saqespa paykunapis ayqekullarqankutaj.+ Chantá filisteosqa jamuspa chay llajtaspi tiyakaporqanku.

8 Qʼayantintaj filisteosqa wañusqaspa valorniyoj imasninkuta oqharej kuterqanku. Guilboa orqopitaj Saulpa cuerponta, kinsa wawasninpa cuerposninkutawan tarerqanku.+ 9 Chantá Saulpa umanta qholorqanku, maqanakuna ropantapis orqhorqanku. Chantá uj willayta apacherqanku+ filisteospa tukuy nacionnintinman, tukuy runasman willanankupaj, santosninkoj templosninkupipis+ willanankupaj. 10 Chantá chay maqanakuna ropanta Astoret santospa templonman aparqanku. Cuerpontataj Bet-San+ llajtaj perqanman warkhuykorqanku. 11 Jabés-Galaad llajtayojkunaqa+ yacharqanku imatachus filisteos Saulta ruwasqankuta. 12 Chayrayku tukuynin soldados tutantin Bet-San llajtaman rerqanku. Chayaspataj Saulpa cuerponta, wawasninpa cuerposninkutawan chay llajtaj perqanmanta uraykucherqanku. Chantá Jabesman apamuspa chaypi ruphaykucherqanku. 13 Chaymantataj tullusninkuta+ Jabespi pʼamparqanku,+ tamarisco sachʼa urapi. Chantá qanchis diasta ayunarqanku.

Chayri “Ramapi, uj zufita”.

Chayri “Diosman qonqorikoj”.

Glosariopi sacerdote nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “Jehovaqa matrizninta wisqʼaykusqa”.

Chayri “Elcanaj ujnin warmenqa”.

Templon nispaqa parlashan Diosta yupaychana toldomanta.

Ichá nillanmantaj “maychus tiemponpitaj”.

Samuel suteqa niyta munan Diospa sutin.

Pʼitiy: waj lugarespi ninku tʼipiy.

Hebreo parlaypeqa nin, “uj efá”. Yanapa B14 nisqata leeriy.

Ñakʼay: waj lugarespi ninku degollay, wañuchiy.

Hebreo parlaypeqa nin, “mañarinaypaj”.

Hebreo parlaypeqa nin, “Wajrayqa Jehovarayku pataman oqharisqa”. Glosariopi wajra nisqata leeriy.

Flechana arco: waj lugarespi ninku camba flecha.

Chayri “Urmanankupaj jina kajkunataj”.

Hebreo parlaypeqa nin, “chʼakipun”.

Chayri “payllataj kausachin”.

Chayri “Seolman uraykuchin”. Glosariopi sepultura nisqata leeriy.

Ichá nillanmantaj “qʼopa patamanta oqharin”.

Ichá nillanmantaj “Jehová Diospa contranpi maqanakojkunaqa mayta mancharenqanku”.

Hebreo parlaypeqa nin, “Ajllakusqanpa wajranta oqharenqa”. Glosariopi wajra nisqata leeriy.

Chayri “ruphachishajtinku”.

Glosariopi efod nisqata leeriy.

Ichá nillanmantaj “Jehová Dios payman kutikonqa”.

Hebreo parlaypeqa nin, “wasinman”.

Faraonqa mana sutichu, manaqa Egiptomanta reyesta faraón nej kanku.

Hebreo parlaypeqa nin, “faraonpa wasinpi esclavos”.

Uj aylloqa uj familiamanta miraj ashkha familias kanku.

Glosariopi altar nisqata leeriy.

Ichá nillanmantaj “uywa wañuchisqasta qʼoshñichinanpaj”.

Hebreo parlaypeqa nin, “Israelpa wawasnin”.

Hebreo parlaypeqa nin, “jaytʼaykachankichej”.

Wasita ruwapusaj nispaqa nishan wawasninpa wawasninpis sacerdotes kanankuta.

Hebreo parlaypeqa nin, “aceitewan jichʼasqatataj”.

Templonpi nispaqa parlashan Diosta yupaychana toldomanta.

Hebreo parlaypeqa nin, “uyarejpataqa ninrisninpuni sonarenqa”.

Hebreo parlaypeqa nin, “wasinpa”.

Glosariopi profeta nisqata leeriy.

Campamentoqa ashkha toldo wasis.

Glosariopi querubín nisqata leeriy.

Ichá nillanmantaj “querubines chaupipi”.

Chayri “cheqa Diospa”. Glosariopi cheqa Dios nisqata leeriy.

Chayri “tukuy rijchʼaj”.

Uj aylloqa uj familiamanta miraj ashkha familias kanku.

Qhalliy: waj lugarespi ninku qhallay.

Ñojchʼa: waj lugarespi ninku qhachuni, yerna.

Icabod suteqa niyta munan ¿maytaj jatunpaj qhawasqa kayri?

Glosariopi cheqa Dios nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “wasinman”.

Hebreo parlaypeqa nin, “Dagonlla”.

Chayri “hemorroides onqoywan”.

Chayri “hemorroides onqoyman”.

Faraonqa mana sutichu, manaqa Egiptomanta reyesta faraón nej kanku.

Chayri “kanchaman”.

Chayri “ruphachina”.

Glosariopi levita nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “70 qharista, 50.000 qharista”.

Chayri “llakisqa maskʼarqanku”.

Chayri “ruphachina”.

Chayri “ura ladonkama”.

Ebenézer suteqa niyta munan yanapa rumi.

Llukʼiy: waj lugarespi ninku coimeay.

Chayri “perfumesta”.

Chayri “sirvientesniykichejta, sirvientasniykichejta”.

Uj aylloqa uj familiamanta miraj ashkha familias kanku.

Alajito: waj lugarespi ninku simpático.

Chayri “bolsasninchejpi”.

Glosariopi cheqa Dios nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “uj sicloj cuarton”. Uj sicloqa pesarqa 11,4 gramos (0,367 onzas troy). Yanapa B14 nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “Wichariy ñaupaqeyta”.

Chayri “wasi patapi”.

Uj aylloqa uj familiamanta miraj ashkha familias kanku.

Glosariopi cheqa Dios nisqata leeriy.

Chayri “tamborcitota”.

Hebreo parlaypeqa nin, “Chay señales”.

Chayri “ruphachinapaj”.

Hebreo parlaypeqa nin, “Tukuy chay señalesqa”.

Chayri “uj yuyayllataj”.

Hebreo parlaypeqa nin, “inti kʼajarimojtin”.

Hebreo parlaypeqa parlashan las 2 de la mañanamanta jina, las 6 de la mañanakama.

Campamentoqa ashkha toldo wasis.

Hebreo parlaypeqa nin, “uyarerqaykichej”.

Hebreo parlaypeqa nin, “pichus ñaupaqeykichejta purin chay”.

Chayri “engañarqanichu”.

Llukʼiy: waj lugarespi ninku coima.

Hebreo parlaypeqa nin, “mana imatapis makiypi tarisqaykichejmanta”.

Chayri “tukuy cheqan imasta”.

Hebreo parlaypeqa nin, “mana llajtanta saqerparenqachu”.

Hebreo qhelqasqapeqa mana rikhurinchu ima numerochus kaypi qhelqasqa karqa chayqa.

Uj aylloqa uj familiamanta miraj ashkha familias kanku.

Hebreo parlaypeqa nin, “toldo wasisninkuman”.

Chayri “carpasninkuta”.

Chayri “ruphachina”.

Hebreo parlaypeqa nin, “bendicej”.

Campamentoqa ashkha toldo wasis.

Linde: waj lugarespi ninku lindero.

Chayri “ausachikunankupaj”.

Hebreo parlaypeqa nin, “uj pimta”. Uj Pimqa uj peso karqa, pesarqataj 0,67 siclos jina. Yanapa B14 nisqata leeriy.

Glosariopi ayjon nisqata leeriy.

Efodqa uj mandil jina karqa. Chaytataj sacerdotes churakoj kanku. Glosariopi efod nisqata leeriy.

Chayri “pata ladopi”.

Chayri “columna”.

Chayri “ura ladopi”.

Circunciday niyta munan qharejpa jispʼananpa puntanmanta qaritanta khuchurpariy. Glosariopi circuncisión nisqata leeriy.

Chayri “may chhikantachus uj yuntawan khuskan diapi llankʼakun chay chhikan cheqallapi”.

Campamentoqa ashkha toldo wasis.

Uj aylloqa uj familiamanta miraj ashkha familias kanku.

Hebreo parlaypeqa nin, “Chay pʼunchay”.

Glosariopi cheqa Dios nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “tʼantata”.

Sutʼuy: waj lugarespi ninku chʼaqay.

Hebreo parlaypeqa nin, “ñawisnin lliphipirerqa”.

Hebreo parlaypeqa nin, “ñawisniy lliphipirin”.

Ñakʼay: waj lugarespi ninku degollay, wañuchiy.

Glosariopi Urim, Tumim nisqata leeriy.

Glosariopi suerte nisqata leeriy.

Chayri “salvawanchej”.

Hebreo parlaypeqa nin, “kacharicherqanku”.

Chayri “Ama ni pita khuyakunkichu”.

Uj aylloqa uj familiamanta miraj ashkha familias kanku.

Hebreo parlaypeqa niyta munan mana tukukoj munakuy, mana tukukoj kʼacha kay. Glosariopi mana tukukoj munakuy nisqata leeriy.

Chayri “Agagta khuyakorqanku”.

Carnero: waj lugarespi ninku mocho, oveja toro.

Chayri “sonqoy nanawan”.

Chayri “Soldadosneyqa khuyakusqanku”.

Hebreo parlaypeqa nin, “aceitewan jichʼasorqa”.

Chayri “ruphachiychu”.

Hebreo parlaypeqa nin, “terafim santosta”. Terafim nispaqa parlashan wasi santosmanta.

Chayri “mana pesachikonqachu”.

Chayri “pesachikunanpajqa”.

Ichá nillanmantaj “mana manchachikuspa”.

Hebreo parlaypeqa nin, “Ajllakusqanqa Jehovaj ñaupaqenpi kashan”.

Hebreo parlaypeqa nin, “uj sajra espíritu”.

Hebreo parlaypeqa nin, “uj sajra espíritu”.

Hebreo parlaypeqa nin, “Uj sajra espíritu”.

Glosariopi qara bota nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “uj sajra espíritu”.

Campamentoqa ashkha toldo wasis.

Hebreo parlaypeqa nin, “sojta codos uj maki cuartayoj”. Yanapa B14 nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “5.000 siclos”. Chayqa 57 kilos jina karqa (125 libras). Yanapa B14 nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “600 siclos”.

Chayri “israelita soldadosmanta asikuni”.

Hebreo parlaypeqa nin, “efata”. Yanapa B14 nisqata leeriy.

Circunciday niyta munan qharejpa jispʼananpa puntanmanta qaritanta khuchurpariy. Glosariopi circuncisión nisqata leeriy.

Chayri “soldadosninmanta burlakunanpajri”.

Chayri “sonqonpi manchachikuchunchu”.

Chayri “quijadanmanta japʼispa”. Hebreo parlaypeqa nin, “barbanmanta japʼispa”.

Chayri “soldadosninmanta burlakusqanrayku”.

Chayri “bolsanman”.

Chayri “Paymantamin qanqa burlakunki”.

Chayri “cuerposninkutapis”.

Chayri “cuerposninkoqa”.

Chayri “carpa wasinpi”.

Chayri “Kausayniykirayku jurani”.

Flechana arco: waj lugarespi ninku camba flecha.

Chayri “payqa tukuy imata allin yuyaywan ruwaj”.

Chayri “tamborcitosta”.

Laudqa cuerdasniyoj unay tocana karqa, guitarraman rijchʼakoj.

Hebreo parlaypeqa nin, “uj sajra espíritu”.

Chayri “profetaman jina tukorqa”.

Chayri “Davidqa tukuy imata allin yuyaywan ruwaj”.

Meholamanta nispaqa parlashanman Abel-Meholamanta.

Chayri “Kunanqa noqawan aylluchakunki”.

Chayri “Davidpuni tukuy imata allin yuyaywan ruwaj”.

Hebreo parlaypeqa nin, “ama kamachiyki Davidpa contranta juchallikuychu”.

Chayri “salvarqa”.

Hebreo parlaypeqa nin, “uj sajra espíritu”.

Hebreo parlaypeqa nin, “terafim santota”.

Siriy: waj lugarespi ninku winkuy.

Hebreo parlaypeqa nin, “terafim santollata”.

Killa rikhuriy: waj lugarespi ninku mosoj killa.

Hebreo parlaypeqa nin, “Davidpa wasinwan”. Davidpa wasin nispaqa Davidmanta, mirayninmantawan parlashan.

Chayri “Mana kasukoj warmej wawan”.

Chayri “ura ladopi”.

Efodqa uj mandil jina karqa. Chaytataj sacerdotes churakoj kanku. Glosariopi efod nisqata leeriy.

Hebreo parlaypeqa nin, “makinkupi”.

Barba: waj lugarespi ninku chhunka, sunkha.

Chayri “phiñasqas kajkuna”.

Hebreo parlaypeqa nin, “linomanta efodniyoj qharista”.

Glosariopi era nisqata leeriy.

Efodqa uj mandil jina karqa. Chaytataj sacerdotes churakoj kanku. Glosariopi efod nisqata leeriy.

Ichá nillanmantaj “Queilá jallpʼasmanta dueñosqa”.

Ichá nillanmantaj “manchachikorqa Saúl payta wañuchinanpaj maskʼashasqanmanta”.

Ichá nillanmantaj “chʼin jallpʼaspa”.

Hebreo parlaypeqa nin, “paña”.

Hebreo parlaypeqa nin, “waranqasnin”.

Chayri “corrales”.

Chayri “baño ruwaj”.

Ichá nillanmantaj “chʼeqeracherqa”.

Kay Carmeloqa Judapi uj llajta karqa. Carmelo orqotaj waj karqa.

Chayri “ni imapaj valenchu”.

Ñakʼay: waj lugarespi ninku degollay, wañuchiy.

Hebreo parlaypeqa nin, “phishqa seas”. Yanapa B14 nisqata leeriy.

Chayri “cargaykorqa”.

Hebreo parlaypeqa nin, “perqaman jispʼajkunata”. Ajinata parlaj kanku qharista chejnikuspa.

Ichá nillanmantaj “Diosqa Davidta”.

Nabal suteqa niyta munan wampu, mana yuyayniyoj.

Chayri “ama qanlla salvakunaykipaj”.

Hebreo parlaypeqa nin, “kay bendicionta”.

Chayri “wasiykita”. Wasi nispaqa familianmanta reyes kanankuta nishan.

Chayri “kausay bolsanpi”.

Chayri “qanlla salvakusqaykimanta”.

Chayri “ama noqalla salvakunaypaj”.

Hebreo parlaypeqa nin, “perqaman ni uj jispʼajpis”. Ajinata parlaj kanku qharista chejnikuspa.

Ichá nillanmantaj “chʼin jallpʼas”.

Campamentoqa ashkha toldo wasis.

Pʼisaqa: waj lugarespi ninku yuthu, perdiz.

Chayri “Négueb ladoman”.

Campamentoqa ashkha toldo wasis.

Glosariopi Urim, Tumim nisqata leeriy.

Glosariopi espíritu nisqata leeriy.

Chayri “Samuelman rijchʼasqata”.

Ñakʼay: waj lugarespi ninku degollay, wañuchiy.

Chayri “Neguebman”.

Efodqa uj mandil jina karqa. Chaytataj sacerdotes churakoj kanku. Glosariopi efod nisqata leeriy.

Chayri “Besor wayqʼoman”.

Chayri “ura ladonman”.

Hebreo parlaypeqa nin, “Kay bendicionta”.

Chayri “surpi”.

Arco: waj lugarespi ninku camba flecha.

Circunciday niyta munan qharejpa jispʼananpa puntanmanta qaritanta khuchurpariy. Glosariopi circuncisión nisqata leeriy.

Chayri “mana khuyarispa imastapis ruwaykunawankuta”.

    Quechuapi publicaciones (2004-2026)
    Wisqʼanapaj
    Yaykunapaj
    • Quechua (Bolivia)
    • Wajman apachinapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Yaykunapaj
    Wajman apachinapaj