Seol, Hades, ¿imataq kanku?

BIBLIA qillqakuchkaptin, qanchis chunkamanta astawan uqharirqanku hebreo simipi sche’óhl nisqa rimayta, griego simipitaq háides rimayta, kay iskay rimaykunataq wañuymanta parlanku. Qhichwa Bibliapiqa kay, sche’óhl, háides rimaykunaqa, wañuy, ukhu pacha, covacha, nisqa rimaykunaman tikrakun. Chaywanpis, yaqha tukuy simispi, kay sche’óhl, háides rimaykunaqa mana maychus kasqanman tikrachiy atikunchu. Chayrayku, kay Traducción del Nuevo Mundo español simipiqa, mana chay rimaykuna tikrachikurqachu, astawanqa “Seol”, “Hades” nisqa rimaykunalla saqikurqa. Chaywanpis, ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? Qhawarina imaynatachus Biblia kay rimaykunata apaykachasqanta.

Eclesiastés 9:10 jinata nin: “Wañuspa maymanchus rinki chaypeqa [Seolpiqa] manaña ima ruwanapis kanchu, ni yuyanapis, ni yachanapis, nitaj yachaypis”, nispa (Qheshwa Biblia). Seol rimay kay pʼitipi, ¿sapa aya pʼampanatachu ninayan? Mana. Bibliaqa, sapa aya pʼampanamanta parlaspa, mana sche’óhl nitaq háides rimaykunatachu uqharin, manaqa hebreopi, griegopi ima wak rimaykunata uqharin (Génesis 23:7-9; Mateo 28:1). Chantapis, kay “Seol” rimayqa, mana achkha runasta jukllapi pʼampasqa kasqankutachu niyta munan, manallataq juk cementerio kasqantachu niyta munan (Génesis 49:30, 31).

Jina kaptinqa, Biblia “Seolmanta”, chayri “Hadesmanta” parlaspa, ¿imamantataq parlachkan? Ima aya pʼampanamantapis, ima cementeriomantapis, aswan jatun lugarmanta parlachkan. Sutʼinchanapaq Isaías 5:14 pʼitita qhawarina, chaypiqa jinata nin: “Ukhu pachaqa [Seolqa] yarqhasqa siminta jatunta kicharin”, nispa. Nisunman, Seolqa may chhika wañusqakunataña mikhuspapis, mikhuchkallanpuni (Proverbios 30:15, 16). Cementeriomanta nisqaqa Seol, ‘mana saksakunchu’ (Proverbios 27:20). Arí, Seol, chayri Hades, ni jaykʼaq juntʼakunchu. Chayrayku Seol, Hades, mana juk lugarchu, manaqa, maymanchus tukuy wañusqakuna rinku, chay. Maypichus wañusqakuna puñuypijina kachkanku, chay.

Biblia kawsarimuymanta yachachisqanta yachaspa, sutʼimanta japʼiqanchik imachus Seol chayri Hades kasqanta. Bibliaqa, qhipaman kawsarimuqkuna chaypi kachkasqankuta niwanchik (Job 14:13; Hechos 2:31; Apocalipsis 20:13).a Chantapis Bibliaqa, Seolpi chayri Hadespi pikunachus Jehová Diosta yupaycharqanku pikunataqchus mana yupaycharqankuchu chaypi kachkasqankuta nillawanchiktaq (Génesis 37:35; Salmo 55:15). Chayrayku, Biblia niwanchik, “tukuy runas wañuymanta kawsarimpunankuta, cheqan kajta ruwajkuna, sajrata ruwajkunapis” (Hechos 24:15).