17 Yachaqana
Wasinchikpi Diosta yupaychaspa kawsana
1. ¿Imaynatá may chhika familiakuna allinchakunku Diospa rimayninta kasukuspa?
JEHOVAQA familiata ruwasqanrayku, may sumaqta yuyaychawanchik kusisqa tiyakunapaq. May chhika runaqa Dios nisqanta uyarispa kusisqa kawsanku. Wakinkunaqa mana casarakuspalla tiyakuchkarqanku, kunantaq allinta ruwayta munaspa casarakunku. Manaña qhinchachakunkuchu, nitaq warminkuta, wawasninkutapis maqankuchu, kunanqa munakuyniyuq runaman, kʼacha runaman tukunku.
2. ¿Imataq familiapi allinta kawsananchikpaq yanapawasunchik?
2 Cristianoqa mana familian tʼaqakunanpaq, kaykunata yachan: casarakuqqa wiñaypaq casarakun, familianpi ruwananta juntʼan, chantapis familianta kʼachamanta parlapayanan tiyan (Efesios 5:33–6:4). Chaywanpis mana Bibliamanta yachayllachu, manaqa nisqanta ruwananchik tiyan. Jesusqa, yachasqankuta mana ruwaqkunaman juchacharqa, mana chay runakunaman rikchʼakuyta munanchikchu, ¿ichari? (Mateo 15:4-9.) Wakinkunaqa runawan rikuchikunallapaq Diosta yupaychanku, wasinkupitaq Diosmanta qunqapunku. Ñuqanchikqa mana paykunajina kayta munanchikchu, manaqa kawsayninchikpi tukuy tiempo Diosta yupaychayta munanchik, ‘qhapaq kapuyniyuq kananchikpaq’ (1 Timoteo 5:4; 6:6; 2 Timoteo 3:5).
¿Machkha unaypaqtaq casarakunchik?
3. a) ¿Imataq may chhika casarasqakunapi rikukun, imatataq ñuqanchik ruwananchik tiyan? b) Kay tapuykunaman Bibliata ñawirispa kutichiy.
3 Casarasqa kawsayqa, pisimanta pisi llawchʼiyachkan. Wakin qhariqa, warmipis, may chhika unay casarasqa kaspapis, watiqmanta casarakunapaq divorciakunku. Chantapis waynakunaqa, casarakuytawan usqhayta tʼaqanakunku. Imatapis wakkuna ruwachunku, ñuqanchikqa Jehovata kusichiyta munanchik. Chayrayku kay tapuykunaman Bibliata ñawirispa kutichina, yachanapaq machkha unaypaqchu casarakunchik.
Casarakuqkuna, ¿machkha unaypaqtaq casarakusqankuta yachananku tiyan? (Marcos 10:6-9; Romanos 7:2, 3.)
Diospa ñawpaqinpi, ¿imaraykulla pipis divorciakuyta atin watiqmanta casarakunanpaq? (Mateo 5:31, 32; 19:3-9.)
¿Imaynatá Jehová qhawan, Bibliata mana kasukuspa divorciakuqkunata? (Malaquías 2:13-16.)
Biblia nisqanmanjina, ¿divorciakuspachu qhariwarmi tukuy imata allinchanqanku? (1 Corintios 7:10-13.)
¿Imaraykutaq juk runa tʼaqanakuyta atinman? (Salmo 11:5; Lucas 4:8; 1 Timoteo 5:8.)
4. ¿Imatataq ruwasunman casarakuspa mana tʼaqanakunapaq?
4 ¿Imatataq ruwasunman casarakuspa kusisqa kawasanapaq, mana tʼaqanakunapaq ima? Qallarinapaq casarakuqkunaqa allinta runayananku tiyan. Chantapis imatachus qhipaman ruwayta munanku, chaymanjina, warmita, chayri qusata akllananku tiyan, mana manchachikuspataq, parlananku tiyan. Astawanpis Jehovata munakunanku tiyan, Bibliata jatunpaq qhawananku tiyan, nisqantataq kasukunanku tiyan (Salmo 119:97, 104; 2 Timoteo 3:16, 17). Jinata yuyaq runaqa, mana ninqachu: “mana yachaykukuyta atiptiyqa tʼaqanakullasaq”, nispa. Nitaq, familiapaq ruwananta saqinqachu, qusan, chayri warmin pantasqanrayku. Manaqa allin kaqta maskʼaspa chʼampaykunata atipanqa.
5. a) ¿Imaynatá casarasqa kaqkuna Jehovaman chiqa sunqu kankuman? b) Churanakuwaptinchikpis, Dios nisqanta kasukuptinchikqa ¿ima tʼinkakunatataq japʼisunchik?
5 Satanasqa, ima llakiypipis kaptinchik Diospa ñanninta saqinanchikta nin (Job 2:4, 5; Proverbios 27:11). Chaywanpis, may chhika Jehovamanta sutʼinchaqkuna, Diosta yupaychanapaq qusa, chayri warmi churanakuchkaptinpis, mana qusankuta, chayri, warminkuta wasanchankuchu, jinamanta Jehovaman chiqa sunqu kasqankuta rikuchinku (Mateo 5:37). Wakinkunaqa mana saykʼuspa Diosta kasukusqankurayku, rikunku imaynatachus qusan, chayri, warmin Diosman kutiripun (1 Pedro 3:1, 2). Wakinkunaptaqa warmin, chayri qusan, mana tikrakuyta munanchu. Diosta kasukusqankurayku, wakinkunaptataq wasinkumanta ripunku. Chaywanpis Diosninchikqa, nisqanta kasukuqkunata mayta tʼinkanqa (Salmo 55:22; 145:16).
Sapa juk ruwayninta juntʼachun
6. Casarasqa kaqkunaqa kusisqa tiyakunankupaq, ¿pitataq kasukunanku tiyan?
6 Casarasqa kaqkunaqa, kusisqa tiyakunankupaq mana khuska kanallankumantachu; manaqa, iskayninku Dios nisqanmanjina ruwananku tiyan. Jinata ruwaspaqa familiapi jarkʼakuy, kusikuy ima, rikukunqa. Kay 1 Corintios 11:3, niwanchik: “Chaywampis munani yachanaykichejta Cristoqa sapa qharipajqa kamachej uma jina kasqanta, qharitaj warmimpajqa kamachej uman jina. Diostaj Cristopajqa kamachej uma jina”, nispa.
7. ¿Imaynatá qusa familianta kamachinan tiyan?
7 ¿Biblia nisqanta qhawarinkichu? Ari, qharipis kamachiq uman, Cristota, ñawpaqta kasukunan tiyan. Jinamanta qusaqa, Jesuspa kʼacha kayninmanjina, imatapis kamachinqa. Cristoqa Jehovata kasukun, chantapis mayta qutuchakuykunata munakun, tukuy imatataq qun (1 Timoteo 3:15). Jesusqa qutuchakuyrayku “kawsayninta churarqa”, payqa mana jatunchakuqchu, nitaq runata pisipaq qhawaqchu, manaqa kʼacha, llampʼu sunqutaq karqa. Payta qhatiqkunaqa ‘almasninkupaq samaykuyta tarinku’. Qusa jinata familianta apaykachan chayqa, Jesusta umantajina qhawasqanta rikuchin. Chayta ruwaptinqa, warmin tukuy sunqunwan qusanta yanapayta munanqa, nisqantataq kasukuyta munanqa (Efesios 5:25-33; Mateo 11:28, 29; Proverbios 31:10, 28).
8. a) ¿Imaraykutaq wakin familiapi Biblia nisqan qhasilla kasqanta yuyankuman? b) ¿Imatataq ruwasunman chayta rikuptinchik?
8 Chaywanpis, llakiykunaqa kanqapuni. Ichapis manaraq Bibliamanta yachachkaspa, familiamanta jukninqa mana kasukuyta yachaqchu. Ichapis familiapi munakuywan tukuy imata ruway, allinmanta parlay ima, qhasilla kasqanta yuyasunman. Chaywanpis sapa juk, “tukuy jaya sonqo kayta, phiñakuyta, rabiakuyta, qhaparqachayta, runaj contranta sajra parlakuyta” ima, wikchʼunanchik tiyan (Efesios 4:31). Familiapi wakkuna jinallatapuni parlaptinku, ¿imatataq ruwasunman? Jesusqa mana paypa contranta parlaqkunajinachu parlarqa, ¿ichari? Manaqa Tatanpi atieneykukurqa (1 Pedro 2:22, 23). Chayrayku, ima phutiypis familiapi rikhuriptin, mana kay pachap ruwayninta qhatinachu, manaqa Diosmanta yanapayta mañakuspa, kawsayninchikwan Diosta yupaychasqanchikta rikuchina (Proverbios 3:5-7).
9. ¿Imatataq may chhika qusakuna, Jesusta qhatispa, ruwanku?
9 Familiapi mana usqhayllata llakiykuna chinkaptinpis, Bibliap yachachisqanta tukuy atisqanchikmanjina ruwanchik chayqa, mayta yanapawasunchik. May chhika qusakuna Jesús ruwasqanta qhatispa, familian allinchakusqanta rikunku. Yuyariy, qutuchakuy ukhupi pantaq runa kaptinkupis, Jesusqa paykunata munakun, payjina ruwanankuta munan, Bibliawantaq ñawparinankupaq yanapan. Astawanpis Jesusqa kawsayninta qutuchakuyrayku qurqa (1 Pedro 2:21). Ruwasqanta rikuspaqa, may chhika qusakuna allinta umajina llamkʼanku, familiankutataq kallpachanku. Jinamanta astawan familiankuta yanapanku, mana chʼinyakuspa, nitaq phiñanakuspa.
10. a) ¿Imaynatá qusa, chayri warmi—cristiano kaspapis—mana familianta yanapanmanchu? b) ¿Imaynatá familianchik allinchakunanpaq yanapasunman?
10 Wakin qusakunaqa mana qhawarinkuchu familian kusisqachus, manachus kasqanta. Wankinqa familianman mana Bibliamanta yachachinkuchu, nitaq familian kusikunanpaq imatapis ruwankuchu. Wakin familiakunapitaq warmikunañataq mana kasukuyta munanchu, nitaq yanapaytapis munanchu. Chaykunataqa, ichapis qhariwarmijina parlarispa allinchakunman (Génesis 21:10-12; Proverbios 15:22). Chaywanpis, llakiyninchik manapuni munasqanchikmanjina allinchakuptinqa, tukuypis espititup puquyninmanjina kawsaspa familianchikta yanapasunman, ichapis munakuyta, khuyakuyta ima, familianchikman rikuchisunman (Gálatas 5:22, 23). Mana familianchik allinchakunqachu, wakkunalla allinta ruwanankuta suyaptinchik, manaqa ñuqanchik ñawpaqta allinchakunanchik tiyan, kawsayninchikwan Diosta yupaychaspa (Colosenses 3:18-21).
¿Maypitaq yanapata tarisunman?
11, 12. ¿Imatataq Jehová quwanchik familianchikpi kusisqa kawsananchikpaq?
11 May chhika yachayniyuq runaqa familiata yanapanku. Chaywanpis, yachanchikjina, Diospa Rimayninpi astawan sumaq yachachiykunata tarisunman, llaqtantaq chaykunata kasukunapaq yanapawanchik. Qamri, ¿chay yanapata japʼikuchkankichu? (Salmo 119:129, 130; Miqueas 4:2.)
12 Qutuchakuyman rispapis, ¿familiaykiwan khuska sapa semana Bibliamanta yachaqanapaq tiempochakunkichu? Chayta ruwaqkunaqa astawan jukchasqa Diosta yupaychanku. Familiankupi Biblia nisqanta ruwaspataq may kusisqa kawsakunku (Deuteronomio 11:18-21).
13. a) Familiamanta tapuyniyki kaptinqa, ¿maypitaq yanapata tariwaqri? b) Tukuy imata ruwachkaspa, ¿imatataq rikuchinanchik tiyan?
13 Ichapis kayjina tapuykuna familiamanta tiyan: ¿Imatataq ruwayman mana achkha wawayuq kanaypaq? ¿Atikunmanchu sulluchiyta? Juknin waway Diosmanta mana yachakuyta munaptin, ¿maykamataq mana munachkaqta aysayta atiyman?, nispa. Diospa llaqtan kayjina tapuykunaman kutichinapaq may chhika qillqasqata urqhunku. Qampis chay tapuykunaman kutichinapaq, Índices nisqapi, maypichus kasqanta maskʼayta atiwaq. Mana librosniyki kapusuptinqa Tantakunapaq Wasipi (Salón del Reinopi), may chhika librokuna tiyan, chaypi imatapis maskʼanaykipaq. Chantapis, computadorapi tukuy imata, tapukusqaykiman kutichinaykipaq tarillawaqtaq. Astawanpis, qutuchakuymanta kuraq hermanosta munasqaykita tapurillawaqtaq. Chaywanpis, paykunaqa mana nisunqankuchu imatachus ruwanaykita. Qam imatachus ruwanaykita, warmiykiwan, chayri qusaykiwan parlakunayki tiyan. Chaypipis kawsayniykiwan Diosta yupaychasqaykita rikuchiwaq (Romanos 14:19; Efesios 5:10).
Yuyarinapaq
• ¿Imaynatá casarasqa kaqkuna Jehovaman chiqa sunqu kankuman?
• Familiapi ima llakiypis kaptin, ¿imataq Diospa, munayninta ruwanapaq yanapawasunchik?
• Familianchikmanta wakinkuna mana Diosta kasukuptinkupis, ¿imatataq ruwasunman familianchikta yanapanapaq?
[155 paginapi dibujo/foto]
Qusaqa, Jesuspa kʼacha kayninta rikuchinan tiyan
[157 paginapi dibujo/foto]
Bibliata ñawirispallapuni familia khuska kawsakun