15 YACHAQANA

Saqra ruwayman tanqawaptinku, ¿imatá ruwayman?

“Compañerosniyqa cigarrota pitanku, drogasta ukyanku, khuchichakunku ima. Paykuna niwasqankumanjina ruway mana allinchu kasqanta yachani. Chaywanpis mayta tanqawasqankurayku manaña mana niyta atillanichu.” (Eva)

TUKUYPIS amigosniyuq kayta munanchik. Chayrayku wakinkunaqa amigosniyuq kayta munasqankurayku, wak waynas nisqankumanjina ruwayta qallarinku. Sutʼinchanapaq; tatasniyki Dios nisqanmanjina uywasurqanku chayqa, machaykuy, khuchichakuy ima, mana allinchu kasqanta yachanki (Gálatas 5:19-21). Compañerosniykitaq chay ruwaykunata ruwanku, paykunajinataq ruwanaykita munanku. Chaywanpis, ¿imaptinchus ajinata ruwachkasqankuta tapukunkuchu? ¿Munasqankuraykuchu jinata ruwachkanku? Ichapis mana. Imaptinchus paykunapis, amigosniyuq kayta munasqankuraykulla wak waynaspa nisqankuta kasukunku, paykunajinataq yuyanku. ¿Qamri? ¿Ajina chʼampaypichu rikukunki? Chayri, ¿imatachus yuyasqaykita mana manchachikuspachu sutʼinchanki?

Biblia niwanchik Moisespa hermanon Aaronqa, juk kutipi israelitas nisqankumanjina ruwasqanta, maypachachus juk lantita ruwananta mañarqanku chaypacha (Éxodo 32:1-4). Kayqa tʼukurichiwanchik, ¿icharí? Imaptinchus Aaronqa mana manchachikuspa Diospa nisqanta faraonman willarqa (Éxodo 7:1, 2, 16). Chaywanpis Aaronqa, israelitasta manchachikusqanrayku munasqankuta ruwarqa. Reparanchikjina Aaronqa, faraonmanta nisqaqa compañerosninta astawan manchachikurqa.

¿Qamri? Wak waynas saqra ruwayman tanqachkasuptinku, ¿sinchita sayayta atillankichu? Mana manchikuspa sinchita sayanaykipaq, ¿imatachus ruwanaykita yachayta munawaqchu? Chiqamanta nisunman sinchita sayayta atisqaykita. Chayta ruwanaykipaq, ima chʼampaypichus rikukunaykipi ñawpaqta tʼukuriwaq, chay chʼampaypi kachkaspa imatachus ruwanaykita yachanaykipaq. Chaypaqtaq 4 yuyaychaykunata rikuchisusqayku.

1. Reparay (Proverbios 22:3). Wakin kuti, ima chʼampaypichus rikukunanchikta reparayta atinchik. Sutʼinchanapaq; compañerosniykita cigarrota pitaspa jamuchkaqta rikunki. ¿Manachu pitanaykipaq tanqasunqanku? Chayta ruwanankuta reparaspaqa, imatachus ruwanaykita yachanki.

2. Tʼukuriy (Hebreos 5:14). Wak waynasjina saqra kaqta ruwaptiykiqa, imaynachus sientekunaykipi tʼukuriy. Chiqamanta paykunajina ruwaspaqa pisi tiempollatapis amigosniyki kanqanku. Chaywanpis, saqra kaqta ruwaspa, ¿imaynatá tatasniykiwan chayri wak cristianoswan khuska kachkaspa sientekuwaq? ¿Amigosniykita kusichiyta munasqaykiraykullachu, Dioswan manaña allinpaq qhawachikuyta munanki?

3. Akllay (Deuteronomio 30:19). Sapa cristiano, maykʼaqllapis Diosman chiqa sunqu kaytachus manachus akllanan tiyan, akllasqanmanjinataq uqharinqa. Bibliaqa, Cainmanta, Esaumanta, Judasmanta ima nisqaqa, José, Job, Jesús ima, allinta akllasqankuta niwanchik. Qampis Diosman chiqa sunqu kaytachus manachus akllanayki tiyan.

4. Ruway. Ama yuyaychu akllasqaykimanjina ruwayqa, mana atikusqanta. Saqra kaqta ruwaspa, ima llakiykunapichus rikukunaykipi tʼukurinkiña chayqa, Diosman chiqa sunqu kayta akllankiña ima chayqa, wak waynas saqra kaqta ruwanaykipaq tanqachkasuptinku, imaraykuchus mana ruwayta munasqaykita sutʼinchayta atinki. Sutʼinchasqaykimantataq mayta kusikunki (Proverbios 15:23). Mana maytapunichu suntʼinchanayki tiyan. “Mana”, nispa ninallayki tiyan. Chantá nisqaykita ni imarayku tikrachinaykita rikuchinaykipaq kayta niwaq:

“Chayta ruwanapaq ama akllawaychu.”

“Ñuqaqa mana chaykunata ruwanichu.”

“¿Imaraykutaq turiyallawankipuniri? ¿Manaraqchu riqsiwanki?”

Chiqata parlachkasqaykita rikuchinaykipaqqa, mana iskaychakuspa, sutʼita, usqhayllatataq kutichinayki tiyan. Ajinata ruwaptiykiqa, pisi tiempoman saqra kaqta ruwanaykipaq manaña tanqasunqankuchu. Chantá, nisusqankumanjina mana ruwayta munasqaykirayku qʼiwa kasqaykita nisuptinku, ¿imatá ruwawaq? Kayjinapi rikukuspa, imatachus ruwanaykita yachanaykipaq kimsa yuyaychaykunata rikuchisusqayku:

● Arí niy. Ichá niwaq: “Arí, niwasqaykichikta mana ruwaymanchu”, nispa. Chantá imaraykuchus nisusqankumanjina mana ruwayta munasqaykita sutʼinchariy.

● Ama siminakuychu. Ama paykunawan siminakuspa, imatachus yuyasqaykita sutʼita niy.

● Tʼukurichiy. Imaraykuchus saqra kaqta mana ruwayta munasqaykita sutʼinchay, tʼukurinanpaqjinataq niy: “Yachayniyuq wayna kanki chayqa, nichá chay saqra kaqta ruwawaqchu”, nispa.

Saqra kaqta ruwayman tanqallasuptinkupuniqa, ayqiy. Astawan qhipakuptiykiqa, astawan tanqasunqanku. Ripusqaykiqa mana ninayanchu paykunawan atipachikusqaykita, imaraykuchus mana saqinkichu munasqankuta ruwanaykipaq tanqasunankuta.

Ichá asipayasunqanku, qam kikiykimanta mana akllayta atisqaykitataq nisunqanku. Chaywanpis chay nisqankuqa mana chiqachu, imaraykuchus Jehovaqa, qam kikiyki paypa munayninta ruway allin kasqanta reparanaykita munan (Romanos 12:2). ¿Manacharí wakkunap muñeconkujina kayta munawaqchu? (Romanos 6:16.) Chayrayku chiqan kaqmanjina ruwallaypuni.

Maykʼaqllapis wak waynas, saqra ruwayman tanqasunqankupuni. Chaywanpis, ajina chʼampaypi rikukuspaqa, imatachus yuyasqaykita sutʼinchayta atinki, imatachus ruwanaykitapis akllayta atinki. Chaytaq qamllamantaña kachkan (Josué 24:15).

ASTAWAN YACHAKUNAYKIPAQ ÑAWPAQ KAQ LIBROMANTA 9 YACHAQANATA ÑAWIRIY

BIBLIAMANTA

“Yachayniyojkunawan purejqa yachayniyojllataj kanqa. Wampu runaswan purejrí mana allinman chayanqa.” (Proverbios 13:20)

JUK YUYAYCHAY

Kunan tiempopiqa, Jehovap kamachisnin chiqa sunquwan payta yupaychachkanku. Paykunap kawsayninkumanta publicacionespi ñawirispaqa, mayta kallpachakunki.

¿YACHARQANKICHU?

Yachaywasipi yachakuyta tukusqaykimanta qhipaman, wakin compañerosnillaykiwan tinkunki. Wakinkunaqa, sutiykimantapis mana yuyarikullanqankupischu. Chaywanpis familiayki, Jehová ima, ni jaykʼaq saqirparisunqankuchu (Salmo 37:23-25).

¡RUAYTA QALLARIY!

Wak waynas, saqra ruwayman tanqawaptinku, sinchita sayanaypaq ñawpaqmanta ajinata wakichikusaq: ․․․․․

Compañerosniy saqra ruwayman tanqachkawaptinku, kayta ruwasaq: ․․․․․

Kay yachaqanamanta, ¿imatá tatayta chayri mamayta tapuyta munani? ․․․․․

QHAWASQAKIMANJINA

● Kay yachaqanamanta 4 sumaq yuyaychaykunasnin, ¿ima chʼampaykunapitaq yanapasunkiman?

● ¿Imataq kanman compañerosniyki nisusqankumanjina ruwaptiyki?

● Compañerosniyki saqra ruwayman tanqachkasuptinku, ¿imastá ruwawaq?

[131 paginapi sutʼinchaynin]

“Compañerosniy, Jehovamanta sutʼinchaq kasqayta yachasqankurayku jatunpaq qhawawanku. Chayrayku khuchichakuymanta parlayta munaptinku, niwanku: ‘Mike, imamantachus parlanaykuta yachankiña, chayrayku munaptiykiqa ripullawaq’.” (Mike)

[132, 133 paginaspi tabla]

Raqhaykunaykipaq ruwanaykipaqtaq

Saqra ruwayman tanqachkasuptinku kayta ruwawaq

Sutʼinchanapaq

1 Reparay

¿Ima saqra ruwaymantaq tanqasunku? Cigarrota pitayman.

¿Maypí ajina chʼampaypi rikukuwaq? Baños kachkan chaypi.

2 Tʼukuriy

¿Imá kanman niwasqankumanjina ruwaptiy?

Jehová, tatasniy ima, ñuqawan phiñakunqanku, concienciaytaq juchachawanqa. Chantá juktawan chayta ruwanaypaq tanqachkawaptinku “mana” niytaqa, mana atillasaqchu.

¿Imá kanman niswasqankumanjina mana ruwaptiy?

Ichapis asipayawanqanku, manañataq parlapayawanqankuchu. Chaywanpis Jehová maytakusikunqa, ñuqataqrí astawan kallpachakullasaqpuni

3 Akllay

Niwasqankuta ruwaptiyqa

allin kaqta ruwanaypaq mana wakichikusqayrayku kanqa. Chaytaq, Jehovamanta nisqaqa, compañerosniyta kusichiyta astawanmunasqayta rikuchinqa.

Niwasqankuta mana ruwasaqchu imaraykuchus

Jehovaqa, cigarrota pitayta chiqnin, cuerpoypaqtaq mana allinchu.

4 Ruway

“Mana”, nispa

niytawan ripusaq.

Tanqasuptinku

Juknin compañeroy: “Qampis, pitariy. ¿Manchachikunkichu?”,

nispa niwaptinqa, ajinata kutichisaq:

Arí niy

“Arí manchachikuni, imaraykuchus mana cancerwan unquyta munanichu.”

Ama siminakuychu

“Ama cigarroykita qhasipaq jaywawaychu.”

Tʼukurichiy

“Mana. Qamjina allin yuyayniyuqqa nichá cigarrota pitanmanchu.”

SUTʼINCHAYNIN: Compañerosniyki saqra ruwayman tanqallasuptinkupuniqa, usqhayta ayqiy. Qhipakullaptiykipuniqa astawan tanqasunqanku. Kunanqa, 133 paginapi qillqariy.

Saqra ruwayman tanqachkasuptinku kayta ruwawaq

Kay paginata fotocopiachiy

1 Reparay

¿Ima saqra ruwaymantaq tanqasunku? ․․․․․

¿Maypí ajina chʼampaypi rikukuwaq? ․․․․․

2 Tʼukuriy

¿Imá kanman niwasqankumanjina ruwaptiy?

․․․․․

¿Imá kanman niswasqankumanjina mana ruwaptiy?

․․․․․

3 Akllay

Niwasqankuta ruwaptiyqa...

․․․․․

Niwasqankuta mana ruwasaqchu imaraykuchus...

․․․․․

4 Ruway

․․․․․

Kayta nisaq...

․․․․․

Tanqasuptinku

Juknin compañeroy: ․․․․․

nispa niwaptinqa, ajinata kutichisaq:

Arí niy

․․․․․

Ama siminakuychu

․․․․․

Tʼukurichiy

․․․․․

Qillqasqaykimanjina, pipichus atienekunki paywan, chayri familiaykimanta jukninwan, imaynatachus ruwayta munasqaykita rikuchiy.

[135 paginapi dibujo/foto]

Companerosniyki nisusqankumanjina ruwaptiykiqa, muneconkutajina apaykachasunqanku