8 YACHAQANA
“Yuyaynillaykichejpipuni kaychej, rijchʼarisqastaj kaychej”
“Yuyaynillaykichejpipuni kaychej, rijchʼarisqastaj kaychej” (1 PED. 5:8).
144 TAKIY Wiñay kausaypi tʼukuriy
¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN?a
1. ¿Imatataj Jesús discipulosninman nerqa maykʼajchus tukukuy jamunanmanta, chanta imatá yuyaycharqa?
JESUSTA wañuchinankupaj uj mashkha diasllaña faltashajtin, tawa discipulosnin payta taporqanku: ‘¿Ima señaltaj kanqa kay mundoj imasninpa tukukuyninmanta?’, nispa (Mat. 24:3). Ichapis chay discipulosnenqa yachayta munarqanku, Jerusalenwan templonwan thuñisqa kanan tiempo qayllaykamushasqantaña imaynatachus reparanankuta. Jesustaj paykunaman kutichishaspa mana Jerusalenwan templonwan thuñisqa kanallanmantachu parlarqa, manaqa kay mundoj imasninpa tukukuyninmantawan, kunantaj chay tiempopi kashanchej. Maykʼajchus tukukuy chayamunanmanta parlaspa Jesús nerqa: “Chay pʼunchaymanta, chay horamantawanqa mana pipis yachanchu, ni cielopi kashaj angelespis ni noqapis, chaytaqa Tatallay yachan”, nispa. Chaymantataj kayta paykunaman yuyaycharqa: “Rijchʼarisqallapuni kaychej”, nispa (Mar. 13:32-37).
2. ¿Imaraykutaj ñaupa cristianos rijchʼarisqas kananku karqa?
2 Ñaupa tiempomanta judío cristianosqa rijchʼarisqasllapuni kananku karqa. Kausayninkoqa chaymanta kasharqa. Jesusqa payta qhatejkunaman sutʼincharqa, imasta rikuspachus reparanankuta Jerusalenwan templonwan thuñisqa kanan tiempo qayllitapiña kashasqanta. Pay nerqa: “Jerusalenta soldadoswan muyurisqata rikuspaqa, yachaychej thuñikuynin qayllapiña kasqanta”, nispa. Jesús nisqanman jina, payta qhatejkunaqa chayta rikuytawankama orqosman ayqekunanku karqa (Luc. 21:20, 21). Jesuspa nisqanta kasukojkunaqa, niraj romanos Jerusalenta thuñiykushajtinku ayqekorqanku, salvakorqankutaj.
3. ¿Imatá kay yachaqanapi qhawarisun?
3 Noqanchejqa kay sajra mundoj tukukuynin tiempopi kausashanchej. Chayrayku ñaupa tiempomanta cristianos jina yuyaynillanchejpipuni kana tiyan, rijchʼarisqastaj. ¿Imatá ruwasunman mundo enteropi imaschus pasashasqanta maychus kajllata qhawanapaj? ¿Imatá ruwasunman noqanchej kikinchejta sumajta qhawarikunapaj? ¿Imatá ruwasunman niraj kay mundoj tukukuynin chayamushajtin may sumajta tiemponchejta aprovechanapaj? Chayta kay yachaqanapi qhawarisun.
IMASCHUS PASASHASQANTA MAYCHUS KAJLLATA QHAWANA
4. ¿Imajtintaj yachaytapuni munanchej imaschus mundo enteropi pasashasqanmanta?
4 ¿Imajtintaj maytapuni yachayta munanchej mundo enteropi imaschus pasashasqan imaynatachus Bibliaj profeciasninta juntʼashasqanta? Ashkha razonesrayku. Por ejemplo, Jesusqa Satanaspa mundonpa tukukuynin qayllitapiña kashasqanta yachanapaj ashkha imas pasananta nerqa (Mat. 24:3-14). Apóstol Pedropis Bibliaj profeciasnin juntʼakushasqanta reparanapaj sumajta uyariyta yachananchejta niwarqanchej. Ajinamanta creeyninchej sinchʼillapuni kananpaj (2 Ped. 1:19-21). Bibliaj último librontaj kay jinata nispa qallarin: “Kayqa Jesucristoj sutʼinchasqan kashan Diosmanta japʼisqanman jina, kamachisninman rejsichinanpaj imaschus tumpamantawan kanan kashan chay imasta”, nispa (Apo. 1:1). Chayrayku yachaytapuni munanchej imaschus kay mundopi pasashasqanta, chaykuna imaynatachus Bibliaj profeciasninta juntʼashasqantapis. Chantapis ichá gustawanchej chaykunamanta hermanoswan parlay.
¿Imamantá sumajta qhawarikunanchej tiyan Bibliaj profeciasninmanta parlashaspa, chanta imatá ruwananchej tiyan? (5 parrafota qhawariy).b
5. Bibliaj profeciasninmanta parlashaspa, ¿imamantataj cuidakunanchej tiyan, chanta imatataj ruwananchej tiyan? (Fotostawan qhawariy).
5 Bibliaj profeciasninmanta parlashaspaqa, wakin imasta parlaymanta cuidakunanchej tiyan. Mana munanchejchu imatapis yuyasqanchejman jinalla niyta. Imaraykuchus chayqa congregacionta tʼaqanachinman. Ichapis uyarisunman kay mundomanta kamachejkuna uj chʼampayta allinchanankupaj imatachus ruwanankuta nishasqankuta, tukuy imapis allillan, ni imamanta llakikuna kanchu ninankupajpis imatachus ruwayta munashasqankuta. Chayta uyarispaqa ama ninachu chay nisqanku 1 Tesalonicenses 5:3 versiculopi profeciata juntʼashasqanta. Astawanpis al día kana kunallanraj sutʼinchakusqanwan. Jehovaj llajtan sutʼinchasqanman jinapuni imatapis nisun chayqa, congregacionpi ‘uj sonqolla’ sumaj ujchasqa kanapaj yanapakusun (1 Cor. 1:10; 4:6).
6. ¿Imatataj 2 Pedro 3:11-13 versiculosmanta yachakunchej?
6 (2 Pedro 3:11-13 leey). Bibliaj profeciasninta ukhuncharishaspaqa maychus kajllata qhawananchej tiyan. Chaypajtaj apóstol Pedro yanapawanchej. Payqa niwanchej ‘Jehová Diospa pʼunchaynin chayamunanta ama qonqaspa’ suyanata. ¿Imarayku? Mana Jehová ‘ima pʼunchaychus, ima horatajchus’ Armagedonta apamunanta yachayta munasqanchejraykuchu, manaqa tiempo kashajtillanraj ‘Diosta tukuy sonqo yupaychasqanchejta ruwasqasninchejwan rikuchiyta’ munasqanchejrayku (Mat. 24:36; Luc. 12:40). Waj parlaypi kayta nisunman: Munanchej allinta puriyta, Jehovapajtaj mayta munakusqanchejrayku imatapis ruwayta. Chaypajtaj noqanchej allinta qhawarikunanchej tiyan.
¿IMA NIYTÁ MUNAN ALLINTA QHAWARIKUY?
7. ¿Imatá ruwananchej tiyan allinta qhawarikunanchejpaj? (Lucas 21:34).
7 Jesusqa discipulosninman nerqa imaschus chay tiempopi pasashasqanta sumajta reparanankuta. Jinapis mana chayllatachu nerqa, nillarqataj paykuna kikinkuta allinta qhawarikunankuta. Chay nisqanqa sutʼi kashan imatachus Lucas 21:34 (leey) versiculopi nisqanpi. Chaypi Jesús nerqa: “Allinta qhawarikuychej”, nispa. ¿Imatá ruwasunman noqanchej kikinchejta allinta qhawarikunapaj? Imaschus Jehovamanta karunchawasunman chayta allinta reparayta yachana, tukuy atisqanchejtataj ruwana chaykunamanta karunchakunapaj. Ajinamanta Diospa munakuynillanpipuni kasunchej (Pro. 22:3; Jud. 20, 21).
8. ¿Imatataj Pablo cristianosman yuyaycharqa?
8 Apóstol Pabloqa cristianosman nerqa allinta qhawarikunankuta. Efesomanta cristianosman kayta qhelqarqa: “Allinta qhawarikuychej imaynatachus kausashasqaykichejta. Ama wampus jina kausaychejchu, manachayqa yachayniyojkuna jina”, nispa (Efe. 5:15, 16). Satanasqa tukuy imata ruwashan Jehovamanta karunchanawanchejpaj. Chayrayku Bibliaqa yuyaychawanchej allinta reparanata “imachus Jehová Diospa munaynin kasqanta”. Chayta ruwaspaqa Satanasmanta jarkʼakusun (Efe. 5:17).
9. ¿Imaynatataj reparanchej imatachus Jehová ruwananchejta munasqanta?
9 Bibliaqa imaschus Jehovamanta karunchayta atiwasqanchejmanta mana tukuynintapunichu uj listapi jina oqharin. Kausayninchejpeqa imata ruwaytapis sapa kuti ajllananchejpuni tiyan, Bibliataj mana sutʼinmanta ninchu chaykunata ruwanatachus manachus. Sumajta ajllanapajqa allinta reparayta yachananchej tiyan “imachus Jehová Diospa munaynin kasqanta”. ¿Imaynatá chayta ruwasunman? Diospa Palabranta estudiaspapuni, chaypitaj tʼukurispapuni. Imachus Jehovaj munaynin kasqanta aswan sumajta entiendesun chayqa, “Cristoj yuyaynin” kapunawanchejpajtaj astawan kallpachakusun chayqa, atillasun “yachayniyojkuna jina” imatapis ruwayta, imatachus ruwanamanta mana uj kamachiy kajtinpis (1 Cor. 2:14-16). Wakin kuteqa facilta reparayta atinchej imatachus mana ruwanata, wakin kutitaj mana facilta reparayta atillanchejchu.
10. ¿Imasmantataj jarkʼakunanchej tiyan?
10 Kaykunamanta sumajta jarkʼakunanchej tiyan: coqueteaymanta, anchata tomaymanta, anchata mikhuymanta, sonqota nanachinapaj jina parlaymanta, sajra imasta qhawaspa kusirikuymanta, pornografiamanta chayri chaykunaman rijchʼakoj imasmanta (Sal. 101:3). Enemigonchej Diabloqa imaynallamantapis Jehovamanta karunchaytapuni munashawanchej (1 Ped. 5:8). Mana allinta qhawarikojtinchejqa, yuyayninchejman, sonqonchejmanpis mujuta jina tarpuykunman envidiakuyta, mana honrados kayta, munapayayta, chejnikuyta, jatunchakuyta, phiñasqallapuni kayta ima (Gál. 5:19-21). Ichapis chaykunaqa qallariypi mana ancha sinchʼichu kankuman. Pero chaykunata mana sonqonchejmanta usqhayllata tʼirasunmanchu chayqa, wiñallanqankupuni venenoyoj plantaman jina tukunankukama, mana allinmantaj chayachinawanchejkama (Sant. 1:14, 15).
11. ¿Imataj mana reparayllata urmachiwasunman, chanta imajtín chaymanta jarkʼakunanchej tiyan?
11 ¿Imataj mana reparayllata urmachiwasunman? Mana allin runaswan puriy. Kaypi piensarina: Trabajonchejpi uj compañeronchej mana testigochu kanman. Jehovaj testigosninmanta allinta parlananta munaspataj paywan kʼachas kasunman, yanaparisunmantaj. Ichapis maypi jinalla paywan mikhuyta qallarisunman. Chaymantataj sapa kutiña paywan mikhushasunman. Payqa wakin kutis khuchichakuy imasmanta parlanman. Qallariypeqa chay parlasqan mana allinchu rijchʼawasunman, chayrayku mana uyarillasunmanchu. Jinapis tiempowanqa chay imasta parlasqanman yachaykukusqanchejrayku allillanña rijchʼawasunman. Uj pʼunchay imatapis tomarinapaj invitawasunman, noqanchejtaj “ya” nisunman. Pisimanta pisitaj pay jinaña yuyayta qallarisunman. Chayrayku, ¿nichu niraj ni imapi pay jinallataj ruwayta qallarisunman? Cristianosqa tukuywan kʼachas kanchej, respetanchejtaj. Jinapis ama kayta qonqakunachu: Pikunawanchus purishanchej chaykuna jinapuni imatapis ruwayta qallarisun (1 Cor. 15:33). Sichus Jesús nisqanman jina noqanchej kikinchejta allinta qhawarikusun chayqa, Jehovaj kamachiykunasninta mana valechejkunawanqa mana anchata kasunchu (2 Cor. 6:15). Sutʼita reparasun imachus urmachinawanchejpaj jina kasqanta, nitaj chayman thamaykullasunchu.
TIEMPONCHEJTA MAY SUMAJTA APROVECHANA
12. Jesuspa discipulosnin, ¿imatataj ruwananku karqa tukukuy chayamunankama?
12 Jesuspa discipulosnin tukukuy chayamunanta, ¿ni imata ruwaspachu suyakunkuman karqa? Mana. Jesusqa paykunaman uj llankʼayta qorqa. Payqa sumaj willaykunata willanankuta kamacherqa “Jerusalenpi, tukuy Judeapi, Samariapi, jinallataj kay jallpʼaj tukuy kʼuchusnintinpi” (Hech. 1:6-8). Chayqa jatun llankʼay karqa. Tukuy atisqankuta chay llankʼayta ruwaspataj, may sumajta tiemponkuta aprovecharqanku.
13. ¿Imaraykutaj tiemponchejta sumajta apaykachananchej tiyan? (Colosenses 4:5).
13 (Colosenses 4:5 leey). Noqanchej kikinchejta allinta qhawarikunapajqa, sumajta reparananchej tiyan imaynatachus tiemponchejta apaykachashasqanchejta. Eclesiastés 9:11 nin jina, tukuyman “mana yuyasqallamanta ima llakiypis” chayamuwasunman, chayri ichapis kaymanta jinalla wañupusunman.
¿Imaynatá tiemponchejta sumajta aprovechasunman? (14, 15 parrafosta qhawariy).
14, 15. ¿Imaynatataj sumajta tiemponchejta aprovechasunman? (Hebreos 6:11, 12; fototawan qhawariy).
14 ¿Imaynatataj tiemponchejta sumajta aprovechasunman? Jehovaj munayninta ruwaspa, payman astawan qayllaykuspa ima (Juan 14:21). Bibliaqa kayta yuyaychawanchej: “Sinchʼita sayallaychejpuni, mana kuyurispa. Señorpa ruwayninpi ashkhata llankʼallaychejpuni”, nispa. Chaytaqa kasukunapuni (1 Cor. 15:58). Ajinamanta wañuy patapiña kashajtinchejpis chayri kay mundoj tukukuynin chayamojtinpis, mana nisunchu: “Astallawanpis Jehovapaj llankʼayman karqa”, nispa (Mat. 24:13; Rom. 14:8).
15 Jesusqa nisqanman jina kay tiempopi discipulosninta yanapashallanpuni Diospa Gobiernonmanta jallpʼantinpi willanankupaj. Payqa Jehovaj llajtannejta wakichiwanchej sumaj willaykunata willanapaj, chaypajtaj necesitasqanchej yanapasta qowanchej (Mat. 28:18-20). Noqanchejtaj kʼuchis kananchej tiyan runasman predicaspa, yachachispa ima. Chantapis Jehová kay sajra mundota tukuchinanta suyakunanchejkama rijchʼarisqasllapuni kana. Hebreos 6:11, 12 (leey) yuyaychasqanman jina ruwasunchej chayqa, “tukukuykama” suyakuyninchejmanta chʼipakuyta atisun.
16. ¿Imatataj ruwayta munanchej?
16 Jehovaqa ninña maykʼajchus Satanaspa mundonta chinkarparichinanta. Chay pʼunchay chayamojtin, payqa Bibliaj profeciasninta juntʼanqapuni. Wakin kutis ichá yuyasunman kay mundoj imasninpa tukukuynin mana usqhayllatachu chayamushasqanta. Jinapis Jehovaj pʼunchaynenqa “mana qhepataqa chayamonqachu” (Hab. 2:3). Chayrayku Miqueas 7:7 nisqanta ruwayta munanchej. Chaypi nin: “Jehová Diosta suyakullasajpuni, salvawajniy Diosta pacienciawan suyakusaj”, nispa.
139 TAKIY Tukuy ima mosoj kasqanpi tʼukuriy
a Kay yachaqanapi yachakusun kay mundopi imaschus pasashasqanta imaynatachus maychus kajllata qhawanata, rijchʼarisqasllapunitaj kanata. Chantapis yachakullasuntaj imaynatachus noqanchej kikinchejta allinta qhawarikunata, imaynatatajchus tiemponchejta may sumajta aprovechanata.
b FOTOS: Pata kaj fotopeqa uj qhariwarmi noticiasta qhawashanku. Chaymantataj noticiaspi rikusqankumanta imatachus yuyasqankuta valechiytapuni munashanku salonpi hermanoswan parlarispa. Ura kaj fotopitaj uj qhariwarmi Diospa Llajtanta Kamachejkunaj ujnin willayninkuta qhawashanku, Bibliaj profeciasninmanta kunallanraj sutʼinchakusqanwan al diapuni kanankupaj. Chaymantataj allin kamachi yuyayniyoj qowasqanchej publicacionesta jaywarishanku.