Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias
4-10 DE DICIEMBRE
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | SOFONÍAS 1–HAGEO 2
“Jehová Diosta maskʼana niraj kʼajaj phiñakuynin pʼunchay chayamushajtin”
(Sofonías 2:1-3) Este versículo está unido al siguiente. 2 Tukuyniykichej tantaykukuychej, mana pʼenqayniyoj runas, manaraj paja jina wayrawan apachikushajtiykichej uj pʼunchayllapi, manaraj Tata Diospa sinchʼi phiñakuynin qankunaman chayamushajtin. Manaraj Tata Diospa kʼajaj phiñakuynimpa pʼunchaynin qankunaman chayamushajtin, tantakuychej. 3 Qankuna kay pachapi pisi kapuyniyojkuna, tukuyniykichej Tata Diosta maskʼaychej, jinallataj kamachisqasninta juntʼajkuna, cheqan ruway kajta ruwaychej, kʼumuykukuychejtaj. Ajinamanta ichapis waqaychasqas kankichej Tata Diospa phiñakuy pʼunchaynimpi.
w01-S 15/2 págs. 18, 19 párrs. 5-7
Jehovata maskʼana, niraj phiñakuy pʼunchaynin chamushajtin
5 Ichapis ninchej: “Noqaqa kausayniyta Jehovaman qoniña, bautizasqañataj kani. Sofonías 2:3 nisqanta juntʼaniña”, nispa. Jehovaman kausayninchejta jaywapuspapis, mana chayllatachu ruwananchej tiyan. Israel llajtaqa Diospa ajllakusqan llajta karqa. Jinapis profeta Sofoniaspa tiemponpi, Judá llajtaqa mana juntʼarqachu imatachus Jehovaman qonanta nisqanta. Chayrayku Jehová Diosqa chay llajtata qhesacharqa. Kay tiempopi ‘Jehová Diosta maskʼasunman’: payman qayllaykuspa, qayllallanpipuni kanapaj kallpachakuspa, llajtanwan khuska kaspataj. Chantapis Jehovaj yuyayninta, sonqonta ima allinta rejsinanchej tiyan. Jehová Diosta maskʼallasunmantaj: Palabranta estudiaspa, chaypi tʼukurispa, yachakusqanchejman jina kausakuspataj. Jehovaj yanapanta tukuy sonqo mañakojtinchej, atiyninwantaj yanapachikojtinchej, payman astawan kʼaskakusun. Chantapis payta sirvisun ‘tukuy sonqonchejwan, tukuy almanchejwan, tukuy kallpanchejwantaj’ (Deuteronomio 6:5; Gálatas 5:22-25; Filipenses 4:6, 7; Apocalipsis 4:11).
6 Sofonías 2:3 versiculoqa, “cheqan ruway kajta ruwaychej” nillantaj. Bautizakunanchejpajqa kausayninchejpi ashkha imasta cambiarqanchej. Chayta ruwaspañapis, Diospa kamachiykunasninta kasukunallanchejpuni tiyan. Wakenqa bautizakuytawan Diosta kasukorqanku, jinapis tiemponman kay mundomanta runas jina ruwayta qallarerqanku. Runasqa khuchichakuy juchata, llullakuyta, waj juchastapis allillanpaj qhawanku. Chayrayku cheqan kajta ruwayqa mana atikullanchu. Jinapis Jehová Diosta kusichiytapuni munanchej chayqa, mana maskʼasunchu kay sajra mundowan allinpaj qhawachikuyta. Jehová Diosqa Judá llajtata qhesacharqa, muyuyninkupi llajtas jina ruwasqankurayku. Chayrayku kay sajra mundomanta runas jina kanamantaqa, ‘Dios jina ruwanachej’. Chaytataj ruwasunman kay yuyaychayta kasukuspa: “Mosoj runa kaywantaj pʼachallikuychej, mayqenchus Diospa munayninman jina ruwasqa karqa, chaywan. Chaytaj ruwasqa karqa, cheqan kajta ruwanapaj, cheqa sonqotaj kanapaj” (Efesios 4:24; 5:1).
7 Sofonías 2:3 versiculoqa nillawanchejtaj, Jehová Diospa phiñakuy pʼunchayninpi waqaychasqa kanapajqa ‘kʼumuykukunanchejta’. Kay tiempomanta runasqa, juchʼuymanta jatunkama jatunchakunku. Paykunaqa kʼumuykukoj sonqo kayta, mana allinpajchu qhawanku. Chantapis paykunallapi yuyanku, parlasqallankuta valechinku, munasqankuman jinataj imapis ruwakunanta munanku. Chayta maskʼaspataj tukuy imata ruwanku. ¿Allinchu kanman chay runas jina kananchej? Chay runas chaupipi kaspapis, noqanchejqa ‘kʼumuykukoj’ sonqo kananchej tiyan. Chaytataj ruwasunman Diosta kasukuspa, kʼamiwasqanchejta llampʼu sonqowan japʼikuspa, munaynintataj ruwaspa.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Sofonías 1:8) Chay jaywana pʼunchaypeqa kamachejkunata, kurajkunata, reypa churisninta ima castigasaj. Waj nacionmanta kaj pʼachaswan pʼachallikojkunata castigallasajtaj.
w07-S 15/11 pág. 11 párr. 3
Nahúm libromanta, Habacuc libromanta, Sofonías libromantawan wakin allin yachachiykuna
1:8. Profeta Sofoniaspa tiemponpi, wakin judiosqa muyuyninkupi kaj nacioneswan allinpaj qhawachikuyta munarqanku. Chaypajtaj paykuna jina pʼachallikorqanku. Noqanchejpis kay mundomanta runas jina pʼachallikusunman chayri waj jinasmanta paykunaman rijchʼakusunman chayqa, wampus kasunman.
(Hageo 2:9) Kay qhepa kaj Temploqa aswan sumaj kanqa, ñawpajta karqa, chay Templomanta nisqaqa. Chaypachataj kaypi runasman allin kawsayta noqa qosaj, nispa nin Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa.
w07-S 1/12 pág. 9 párr. 3
Hageo libromanta, Zacarías libromantawan wakin allin yachachiykuna
2:9. ¿Imaspí aswan sumaj karqa Zorobabelpa templon, Salomonpa templonmanta nisqa? Zorobabelpa templonqa Salomonpa templonmanta nisqa, aswan sumaj karqa kinsa imaspi: 1) Zorobabelpa templonqa may chhika watasta sayarqa, 2) chay templopi uj sumaj yachachej karqa, 3) ashkhas chay temploman Jehovata yupaychaj rerqanku. Salomonpa templonqa 420 watasta sayarqa (1027-607 J.n.j.). Zorobabelpa templonrí nisunman “qhepa kaj temploqa”, 580 watasmanta astawan sayarqa. Chay temploqa Jesús niraj jamushajtin 515 watapi ruwayta tukukorqa, Jesús jamusqanmantaña 70 watapitaj thuñisqa karqa. Chay “qhepa kaj” templopeqa, Mesías Jesucristo yachacherqa. Chantapis Zorobabelpa templonmanqa, aswan ashkha runas Diosta yupaychanankupaj rerqanku (Hechos 2:1-11).
Bibliata leenapaj
(Hageo 2:1-14) Estos versículos estan unidos al siguiente. 3 Qanchis kaj killamanta, iskay chunka ujniyoj kaj pʼunchaypi, Hageo profetaman Tata Diosqa ujtawan parlarqa, kamacherqataj kayta willananta Judapi kamachej Zorobabelman, chantá Josueman, tukuynin runasmantaj: Pikunachus ñawpa Temploj may kʼachitu jatun kayninta rikojkunaqa niychej kunan kay Templo imayna rijchʼasusqaykichejta. Ni chhikitampi japʼikunchu chay ñawpa kajwanqa, icharí? 4 Chaywampis kunanqa kallpachakuy ari, Zorobabel, jinallataj qampis kuraj kaj sacerdote Josué, kallpachakuy. Tukuy runas, qankunapis kallpachakullaychejtaj. Trabajaychej, imaraykuchus noqa qankunawan kashani, nispa nin Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa. 5 Payqa nillantaj: Imaynatachus Egiptomanta llojsimushajtiykichej, qankunawan tratota ruwarqani, chayman jina Espirituy qankunawan kanqa. Ama manchachikuychejchu. 6 Pisimantawanqa, cielota, kay pachata, jinataj mama qochatawan, jallpʼas kaj chhikatapis kharkatichisaj. 7 Está unido al siguiente versículo. 8 Tukuy nacionesta kharkatichisaj, tukuy nacionestaj tiyapusqanta apamonqanku, Temploytataj may uyarisqa kaywan juntʼachisaj. Ajinata nin Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa: Qolqepis, qoripis noqajta. 9 Kay qhepa kaj Temploqa aswan sumaj kanqa, ñawpajta karqa, chay Templomanta nisqaqa. Chaypachataj kaypi runasman allin kawsayta noqa qosaj, nispa nin Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa. 10 Está unido al siguiente versículo. 11 Rey Darío iskay watastaña kamachishajtin, jisqʼon killamanta iskay chunka tawayoj pʼunchayninman, Tata Dios parlarqa profeta Hageoman, kamacherqataj Tukuy Atiyniyoj Tata Diospa sutimpi, sacerdotesta tapunanta imatachus ley nisqanta kay imasmanta: 12 Sichus Diosman jaywasqa aychata uj runa pachampi maytʼuspa apaykachanman, chay pʼachaj kantuntaj chayaykunman tʼantaman, waykʼusqa mikhunaman, vinoman, aceiteman, chayri, mayqen mikhuyllamanpis chayqa, Diospaj chay mikhunas tʼaqasqachu kanman? nispa taporqa Hageoqa. Sacerdotestaj kuticherqanku: Mana, nispa. 13 Chantá profeta Hageoqa ujtawan tapullarqataj: Nisunman, sichus mayqen runa chʼichipaj qhawasqa kanman ayata llankhaykusqanrayku, chantá pay rispa, Diosman chay jaywasqa mikhunasta llankhaykunman chayqa, chay mikhunasqa chʼichichasqaschu kanman? Sacerdotestaj, kuticherqanku: Arí, chʼichichasqas kanman, nispa. 14 Chantá Hageo nillarqataj: Ajinatapuni Tata Diosqa nin: Chay jinallataj kay runasqa kanku; tukuy ima ruwasqasninku, tukuy ima jaywasqasninkupis, millay chʼichis kanku.
11-17 DE DICIEMBRE
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | ZACARÍAS 1-8
“Runas uj judío runaj pʼachanmanta japʼiykukonqanku”
(Zacarías 8:20-22) Kayta nin Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa: Jamonqankuraj ashkha jatuchaj nacionespi tiyakojkuna runas. 21 Waj llajtamanta jamojkunaqa waj llajtayojkunawan parlanakonqanku: Jakuchej Tukuy Atiyniyoj Tata Diosta maskʼamunachej, mañakamunachej bendecinawanchejta, nispa. Wajkunataj kutichenqanku: Noqaykupis risqayku, nispa. 22 Jerusalenman jamonqanku atiyniyoj nacionesmanta ashkha runas, Tukuy Atiyniyoj Tata Diosta maskʼaj bendicionninta mañakunankupaj.
Diospa mosoj llajtan
14 Iskay profetas nerqanku ashkha runas kay qhepa pʼunchaykunapi Jehovaj llajtanman ujchaykukunankuta. Profeta Isaías nerqa: “Ashkha runas jamuspa, nenqanku: Jakuchej, Tata Diospa orqonman wicharinachej, Jacobpa Diosnimpa wasinman; payqa ñankunanmanta yachachiwasunchej, chaki ñankunampi purinanchejpaj, nispa. Leyqa Sionmanta rikhurenqa; Tata Diospa palabrampis Jerusalenmanta rikhurillanqataj”, nispa (Isa. 2:2, 3). Profeta Zacariastaj nerqa: “Jerusalenman jamonqanku atiyniyoj nacionesmanta ashkha runas, Tukuy Atiyniyoj Tata Diosta maskʼaj bendicionninta mañakunankupaj”, nispa. Pay nisqanman jina “waj llajtasmanta chunka runas[qa]”, tukuy nacionesmanta, imaymana parlayniyojkunamanta ima kanku. Paykunaqa Diospa mosoj llajtanwan khuska Diosta yupaychayta atinku, ninkutaj: “Qankunawan riyta munayku, imaraykuchus uyariyku qankunawan Dios kasqanta”, nispa (Zac. 8:20-23).
(Zacarías 8:23) Jaqay tiempopeqa waj llajtasmanta chunka runas uj judío runaj pʼachanmanta japʼiykukuspa, nenqanku: Qankunawan riyta munayku, imaraykuchus uyariyku qankunawan Dios kasqanta, nispa.
“Qankunawan riyta munayku”
4 Kay Jallpʼallapiraj kaj ajllasqa cristianospa sutisninkuta mana yachayta atispapis, ¿imaynatá “qankunawan riyta munayku” nisunman? Bibliaqa ‘chunka runas uj judío runaj pʼachanmanta japʼiykukunankuta’, “qankunawan riyta munayku, imaraykuchus uyariyku qankunawan Dios kasqanta” ninankuta ima nin. Chay versículo uj judío runallamanta parlajtinpis, “qankunawan” nispaqa ashkha runasmanta parlashan. Chayrayku nisunman judío runaqa tukuy ajllasqa cristianoswan ninakusqanta. Waj ovejasmanta kajkunataj chayta sumajta yachasqankurayku, ajllasqa cristianoswan khuska Jehovata yupaychashanku. Nitaj ajllasqaspa sutisninkuta yachayta necesitankuchu sapa ujpa qhepanta rinankupaj. Imaraykuchus Bibliaqa Jesuspa qhepallanta rinanchejta nin (Mat. 23:10).
“Corderoj qhepanta rinku”
14 Jesucristo nirqa, pillapis Paypa hermanosninta yanapaqqa, paytapis yanapachkanmanjina kasqanta (Mateo 25:40, ñawiriy). ¿Imaynamantá kay Pachapi kawsayta suyakuqkuna, Cristop hermanosninta yanapayta atinkuman? Paykunawan khuska Diospa Reinomanta willaspa (Mat. 24:14; Juan 14:12). Kay Pachapi akllasqa cristianosqa pisiyachkanku, wak ovejasmanta kaqkunarí, watas pasasqanmanjina astawan achkhayachkanku. May chhika runasmanta kaqkuna Reinomanta willaspaqa, akllasqa cristianosta yanapachkanku, discipulosta ruway kamachiyta juntʼanankupaq. Astawanpis wakinkunaqa precursoresjina llamkʼayta qallarinku (Mat. 28:19, 20). Chantá Jallpʼantinpi willakunanpaq, qullqinchikwan tukuy imaymanamanta yanapayta atillanchiktaq.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Zacarías 5:6-11) Noqataj taporqani: Imataj chayri? nispa. Paytaj kutichiwarqa: Chayqa medinapaj, uj canasta tukuy kay jallpʼapi tiyakojkunaj juchasninkuta medinapaj, nispa. 7 Chay medinaqa titimanta kirpanayoj kasharqa. Chay kirpananta oqharejtinkutaj, chay ukhupi uj warmi tiyashaj rikhurerqa. 8 Chantá angelqa niwarqa: Kay warmeqa sajra ruway, nispa. Chantá medina ukhuman chay warmita tanqaykuspa, titi kirpananwan kirpaykorqa. 9 Ujtawan qhawarejtiytaj, iskay warmis rikhurimorqanku lijrasniyoj. Wayrallataj paykunata apaykachasharqa. Lijrasninkoqa cigueñaj lijrasnin jina karqanku, chay medina canastataj phawaspa apaykachasharqanku. 10 Chantá angelta taporqani: Maymantaj apashanku chay medinata? nispa. 11 Paytaj kutichiwarqa: Babiloniapi uj templota jatarichenqanku. Tukusqaña kajtintaj, chukusta ruwanqanku chay pataman medina canastata churanankupaj, nispa.
Zacarías mosqoypi jina rikusqanmanta yachakuna
18 Chantapis Diosqa israelitasman yuyarichisharqa, runaspa costumbresninwan mana chhapukunankuta. Arí, Diosqa manapuni munanchu sajra imasta ruwananchejta. Diosqa llajtanman yaykupunanchejpaj yanapawarqanchej, mayta munakuwasqanchejrayku. Llajtanpitaj sajra imasmanta jarkʼawanchej. Sapa ujninchejtaj allinta qhawarikunanchej tiyan, Diospa llajtanpi ni ima sajrata ruwananchejpaj. Ajinamanta Diospa llajtanqa llimphullapuni kanqa.
(Zacarías 6:1) Rikullarqanitaj mosqoypi jina, wañuchinaku maqanakupaj tawa carretasta, chaykunataj broncemanta iskay orqos chawpipi kasharqanku.
w17.10 págs. 27, 28 párrs. 7, 8
Jehová Diosqa jarkʼawanchej
7 Bibliapi wakin kuti orqosmanta parlaspaqa, gobiernosmanta parlan. Zacarías mosqoypi jina iskay orqosta rikusqanqa, rijchʼakun Daniel mosqoypi jina iskay orqosta rikusqanwan. Chay iskay orqosmanta ujnin orqoqa, ninakun Jehová Dioslla jatun atiyniyoj kasqanwan. Ujnintaj ninakun Jehová Dios Jesusta reyta jina churasqanwan (Dan. 2:35, 45). Kay 1914 watapi, Diosqa Jesusta Rey kananpaj churarqa. Chay watamantapachataj Jehová Diosqa, Jesucristowan llajtanta yanapashan munayninta juntʼananpaj.
8 Biblia nisqanman jina chay iskay orqosqa, broncemanta karqanku. Bronceqa may valorniyoj, may kʼachitutaj. Chayraykuchá Jehová Diosqa israelitasta kamacherqa, tinkukuna toldoj casi tukuy imasninta broncemanta ruwanankuta, jinallataj templotapis (Éxo. 27:1-3; 1 Rey. 7:13-16). Kay iskay orqos broncemanta kasqankoqa, reparachiwanchej Jehová Dioslla ni pi jina atiyniyoj kasqanta, Jesucristotaj uj sumaj rey kasqanta. Jehová Dios, Jesucristonejta gobernamushajtin mayta bendeciwasun, ni imamantataj manchachikusunchu.
Bibliata leenapaj
(Zacarías 8:14-23) Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa kaytapis nillantaj: Ñawpa tatasniykichej phiñachiwajtinkoqa, noqa nej kani paykunata castiganayta, jinataj paykunata castigajpuni kani. 15 Kunanri Jerusalenpaj, Judapajwan tukuy allin kajta ruwanayta nini. Chayrayku ama manchachikuychejchu. 16 Kayta qankunaqa ruwanallaykichejpuni tiyan: Amapuni llullataqa parlaychejchu ujkuna ujkunawan. Sumaj cheqa kajman jina juzgaychej, justicia wasimampis allin sonqowampuni riychej. 17 Ama ima sajratapis ruwanakuychejchu ujkuna ujkunata, amataj llullakuspa juraychejchu; chay imastaqa millachikuni, nispa nin Tata Diosqa. 18 Está unido al siguiente versículo. 19 Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa kayta niwarqa: Chay ayunosniykichej tawa kaj killapi, phishqa kajpi, qanchis kajpi, jinataj chunka kajpeqa jatun kusiyman tukonqa, uj kusiy fiestata jina Judajpa qhepa miraynimpaj. Chayrayku munakuychej ari cheqan kajta, allin kawsakuy kajtapis, nispa. 20 Kayta nin Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa: Jamonqankuraj ashkha jatuchaj nacionespi tiyakojkuna runas. 21 Waj llajtamanta jamojkunaqa waj llajtayojkunawan parlanakonqanku: Jakuchej Tukuy Atiyniyoj Tata Diosta maskʼamunachej, mañakamunachej bendecinawanchejta, nispa. Wajkunataj kutichenqanku: Noqaykupis risqayku, nispa. 22 Jerusalenman jamonqanku atiyniyoj nacionesmanta ashkha runas, Tukuy Atiyniyoj Tata Diosta maskʼaj bendicionninta mañakunankupaj. 23 Jaqay tiempopeqa waj llajtasmanta chunka runas uj judío runaj pʼachanmanta japʼiykukuspa, nenqanku: Qankunawan riyta munayku, imaraykuchus uyariyku qankunawan Dios kasqanta, nispa.
18-24 DE DICIEMBRE
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | ZACARÍAS 9-14
“Jatun valle nisqapi kanallapuni”
(Zacarías 14:3, 4) Chantá chay qhepantaqa Tata Dios llojsenqa chay nacionespa contrankupi; imaynatachus chay ñawpa pʼunchaykunapi ruwarqa, ajinata maqanakonqa. 4 Chay pʼunchaypitaj Tata Diosqa, Jerusalén chimpapi inti llojsimuynejpi kashan, chay Olivos Orqoman chakisninta churaykonqa. Jinallapi uj jatun valle kicharikonqa inti llojsimuy ladomanta inti yaykuy ladoman, chaytaj Olivos Orqotaqa iskayman tʼaqanqa. Khuskan orqoqa patanejman apasqa kanqa, khuskannintaj uranejman.
Jehovaj Vallenpi Jarkʼakunachej
10 Olivos Orqo iskayman tʼaqakojtenqa khuskan patanejpi, khuskantaj uranejpi qhepakun. Jehovataj chay iskaynin orqosman chakisninta churaykun, chay chaupipitaj “uj jatun valle” kicharikun. ¿Imawantaj chay valle ninakun? Diospa kamachisnin Jehovaj kamachiyninpi, Cristoj kamachiyninpiwan jarkʼayta japʼisqankuwan. Ajinamanta, Jehovaqa cheqa religionta ni pi chinkachinanta rikuchin. Chaywanpis, ¿maykʼajtaj chay orqo iskayman tʼaqakorqa? Kay 1914 watapi, maypachachus mana judío kajkunaj pʼunchayninku juntʼakorqa, Diostaj janaj pachapi Cristoj kamachiyninta sayaricherqa. Chantá, ¿maykʼajtaj Diospa kamachisnin chay valleman ayqeyta qallarerqanku?
(Zacarías 14:5) Qankunataj ayqenkichej, chay orqos chawpipi kanqa, chay vallenejta, chay uj ladopi kashan, chay Azalkama. Ayqenkichej, imaynatachus ñawpa tatasniykichejpis ayqerqanku rey Uzías Judapi kamachishajtin jallpʼa ikhakusqanrayku, ajinata. Chantá Señorniy Tata Dios jamonqa tukuy paypata kajkunawan khuska.
Jehovaj Vallenpi Jarkʼakunachej
13 Jehovaj qayllallanpipuni, cheqa kajpitaj sinchʼi sayasqa kasun chayqa Jehová, churin Jesucristo ima jarkʼawasunchej. Diosqa ni ima, nitaj ni pi paymanta karunchanawanchejta saqenqachu (Juan 10:28, 29). Jehovaqa paypa kamachiyninman, Cristoj kamachiyninman ima cheqa sonqollapuni kanapaj yanapayta munawanchej. Manchay ñakʼariy tiempo may qayllitapiña kasqanraykutaj, Jehovaj vallenpi qhepakunanchej tiyan.
(Zacarías 14:6, 7) Chay pʼunchaypeqa mana chiri kanqachu, nitaj chhullunkapis. 7 Chay pʼunchayqa uj kʼata pʼunchaylla kanqa, Tata Diospa rejsisqallan pʼunchay. Chay pʼunchayqa nitaj sutʼichu nitaj laqhachu kanqa. Manachayqa chʼisiyaykuyta kʼanchayllapuni kanqa.
(Zacarías 14:12) Chay naciones, pikunachus Jerusalenpa contranta maqanakorqanku, chaykunataqa Tata Dios sinchʼita castiganqa. Chay runas sayashajtillanku, aychankoqa laqʼakonqa, ñawisninkupis ñawi tʼoqosnillankupi ismuykaponqa, qallusninkupis simisninku ukhullapi qʼetayaykaponqa.
(Zacarías 14:15) Ima wañuchej onqoywanchus runas castigasqa kanqanku, chay wañuchej onqoykunallawantaj castigasqa kanqanku chay caballos, mulas, camellos, burros jinataj tukuy uywaspis chay jaraspi kashajkunaqa.
Jehovaj Vallenpi Jarkʼakunachej
15 ¿Imataj kanqa Jehovaj jatun vallenpi mana kajkunawan? Zacarías 14:6 versiculopi nin: “Chay pʼunchaypeqa mana ima kʼanchaypis kanqachu, tukuy imataj titilla kashanqa”, nispa (NM). Chay profeciapeqa paykunapaj “mana ima kʼanchaypis” kananta nin, nisunman Jehová paykunata mana allinpajchu qhawanqa. Astawanpis chay pʼunchaypeqa “caballos, mulas, camellos, burros jinataj tukuy uywaspis”, mayqenkunachus nacionespa maqanakuna armasninkuwan ninakun, titilla kanqanku nisunman maqanakunapaj manakajlla kanqa. Chantapis, chay profeciapeqa Jehová wañuchej onqoywan “castiganqa” nispa nin. Imaynapunichus chay kananta mana yachajtinchejpis, enemigosninta chʼinyachenqa. Chay pʼunchaypeqa “ñawisninkupis ñawi tʼoqosnillankupi ismuykaponqa, qallusninkupis simisninku ukhullapi qʼetayaykaponqa”. ¿Imataj chay niyta munan? Nisqankuwan niña ñakʼarichiyta atiwasqanchejta, nitaj imatapis Diospa contranpi niyta atisqankuta (Zac. 14:7, 12, 15). Satanasqa Jallpʼapi ashkha soldadosniyoj maqanakunanpaj wakichisqa kanqa. Chaywanpis, Jehovaqa maypi kajtinkupis paykunata chinkachenqa (Apo. 19:19-21). Jeremías 25:32, 33 nisqan jinapuni kanqa, chaypi nin: “Pikunatachus Tata Dios chay pʼunchaypi wañuchenqa, chaykunaqa kay pachaj ujnin kantumanta ujnin kantukama mastʼalla kanqanku”, nispa.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Zacarías 12:3) Jaqay tiempopeqa, Jerusalenta jatun llasa rumiman jina tukuchisaj tukuy llajtaspaj. Pichus oqharej chhikataj phirisqa kanqanku. Tukuynejmanta Jerusalenpa contrampi naciones tantaykukonqanku.
w07-S 15/12 pág. 23 párrs. 9, 10
Mana mayqen arma ruwasqankupis chinkachiwasunchu
9 Profeta Zacariasqa willarqa, imaraykuchus nacionesmanta runas cristianosman churanakunankuta. Zacarías 12:3 versículo nin: “Jaqay tiempopeqa, Jerusalenta jatun llasa rumiman jina tukuchisaj tukuy llajtaspaj”, nispa. ¿Mayqen Jerusalenmantataj kay versículo parlashan? ‘Cielopi kaj Jerusalenmanta’. Ajllasqa cristianosqa chay llajtaman wajyasqa kanku (Hebreos 12:22). Paykunamanta uj chhika kay jallpʼapi kankuraj, Diospa Gobiernontataj herenciata jina japʼenqanku. Paykunaqa waj ovejasmanta kajkunawan khuska, Diospa Gobiernonmanta runasman willashanku. Ajinamanta tiempo kashajtillanraj runas chay Gobiernoman yaykunankupaj (Juan 10:16; Apocalipsis 11:15). Runasrí, ¿kasukunkuchu? Chanta, ¿imaynatá Jehová kamachisninta kay tiempopi yanapashan? Chayta yachanapajqa Zacarías libromanta 12 capitulota astawan ukhuncharina. Ajinamanta reparasunchej, “mana mayqen arma ruwasqankupis” ajllasqa cristianosta chinkachiyta atisqanta, nitaj compañerosninkutapis.
10 Zacarías 12:3 versiculoqa, naciones “phirisqa” kanankuta nin. ¿Imaynatá chay versiculopi nisqan juntʼakushan? Jehová Diosqa kamacherqa sumaj willaykuna predicakunanta, paypa testigosnintaj chayta tukuy sonqo ruwashanku. Diospa Gobiernonmanta sumaj willaykunaqa, runasman uj sumaj suyakuyta qon. Jinapis nacionesmanta runaspajqa, ‘jatun llasa rumi jina’. Chayrayku paykunaqa mana predicakunanpaj, tukuy ima jarkʼaykunata rikhurichinku. Chayta ruwasqankurayku, “phirisqa” jina kanku. Imajtinchus contranchejpi ima ruwasqankupis chayri ima nisqankupis qhasilla karqa. Paykunaqa mana chʼinyachiyta atiwanchejchu. Noqanchejqa Diospa Gobiernonmanta “wiñay wiñaypaj sumaj willaykunata” willallasunpuni, niraj kay sajra mundo tukushajtin (Apocalipsis 14:6). Africamanta uj carcelero, Jehovaj testigosninta ñakʼarichisqankuta rikuspa, jinata nerqa: “Testigostaqa qhasillata qhatiykachashanku. Paykunataqa ni pi chʼinyachiyta atinmanchu, yapakushallankupunitaj”, nispa.
(Zacarías 12:7) Ñawpajtaqa, noqa Tata Diosqa salvasaj Judajpa ayllunmanta kajkunataraj, Davidpa miraynin, jinataj Jerusalenpi tiyakojkunapis, Judá ayllumanta astawan runaykachanankupaj.
w07-S 15/12 pág. 25 párr. 13
Mana mayqen arma ruwasqankupis chinkachiwasunchu
13 Zacarías 12:7, 8 leey. Israelitaspa tiemponkupeqa, michejkuna, campospi llankʼajkuna ima toldospi tiyakoj kanku. Jerusalén llajtata enemigosnin thuñiyta munajtinku, paykunaraj ñaupajta jarkʼasqa kayta necesitarqanku. Kay tiempopi ‘Judajpa ayllunmanta kajkunaqa’, ajllasqa cristianos kanku. Paykunataj toldospi jina tiyakushanku, nisunman mana sumaj jarkʼachasqa llajtapichu kashanku. Ajllasqa cristianosqa, Diospa Gobiernonmanta mana manchachikuspa tukuyman yachachishanku. Satanasrí paykunata imaymanamanta urmachiyta munashan. Chayrayku Jehovaqa paykunataraj salvanqa.
Bibliata leenapaj
(Zacarías 12:1-14) Este versículo está unido al siguiente. 2 Kaytaqa Tata Diosqa parlarqa Israelmanta: Cielota toldota jina aysaj Tata Diosqa kay pachatapis sayacherqa, runamampis kawsayta qorqa; payqa nin: Jerusalentaqa ruwasaj uma muyuchej vino vaso jina kanampaj, qayllampi kaj tukuy nacionesta machachinampaj. Maypachachus chaykuna Jerusalenta atipanankupaj muyuykonqanku chaypacha, Judamanta kaj waj llajtasmampis muyuykullanqankutaj. 3 Jaqay tiempopeqa, Jerusalenta jatun llasa rumiman jina tukuchisaj tukuy llajtaspaj. Pichus oqharej chhikataj phirisqa kanqanku. Tukuynejmanta Jerusalenpa contrampi naciones tantaykukonqanku. 4 Chaypacha manchariykuchisaj caballosninkuta, caballospi lloqʼasqa rejkunatataj locoyarachisaj. Chay nacionespa caballosninkuta ciegoyarachisaj, Judá ayllumanta kajkunatatajrí waqaychasaj. 5 Chayta rikuspataj, Judajpa kurajkunan sonqonku ukhupi nenqanku: Tukuy Atiyniyoj Tata Diosmin, Jerusalenpi tiyakojkunaj Diosninkoqa payllataj kallpachajninkoqa. 6 Jaqay tiempopeqa, Judamanta kurajkunata ruwasaj llantʼa ukhupi nina brasas kʼajarishaj jina kanankupaj, trigo marqʼas ukhupitaj uj larwashaj nina jina kanankupaj. Jerusalenmanta qayllapi kaj nacionesta lloqʼemantaj pañamantaj tukurachenqanku. Chantá Jerusalenpi tiyakoj kanku, chaykunaqa watejmanta kutiykaponqanku chay llajtankupi tiyaykakapoj. 7 Ñawpajtaqa, noqa Tata Diosqa salvasaj Judajpa ayllunmanta kajkunataraj, Davidpa miraynin, jinataj Jerusalenpi tiyakojkunapis, Judá ayllumanta astawan runaykachanankupaj. 8 Noqa Tata Diosqa waqaychasaj Jerusalenpi tiyakojkunata. Pisi kallpayoj kajkuna rey David jina kallpasapasman tukonqanku, Davidpa ayllunmanta kajkunataj Dios jina kanqanku, paykunaj ñawpaqenkuta rej Tata Diospa angelnin jinataj. 9 Jaqay pʼunchaypeqa, mayqen naciompis Jerusalenwan maqanakoj sayaykojtaqa tukuyninta tukuchisaj. 10 Davidpa mirayninman, jinataj Jerusalenpi tiyakojkunaman khuyakoj espirituta qosaj, Diosmanta mañakuna sonqotawan. Chantá rikonqanku, pitachus tʼojsina lanzawan tʼojserqanku, chayta. May jinata llakikonqanku, waqanqankutaj paymanta, imaynatachus runas waqanku kʼata wawanku chayri kuraj kaj churinku wañojtin, ajinata. 11 Chay pʼunchaypi Jerusalenpeqa manchay llakiy waqay kanqa, imaynatachus Hadad-rimonpi, Meguido pampaspi llakiy waqaykunata ruwanku, ajina. 12 Chay jallpʼapeqa tukuy waqanqanku, sapa ayllumanta waj wajta: Davidpa ayllunmanta kajkuna, warmisnintin, Natanpa ayllusninmantapis warmisnintillantaj. 13 Jinallataj levita ayllumanta kajkuna warmisnintin, jinataj Simei ayllumanta kajkunapis warmisnintin waqanqanku. 14 Ajinallatataj tukuy waj ayllukunapis warmisnintillantaj, sapa uj waj wajta waqanqanku.
25-31 DE DICIEMBRE
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | MALAQUÍAS 1-4
“¿Matrimonio kausayniykita Jehová allinpajchu qhawan?”
(Malaquías 2:13, 14) Qankunarí chaymantapis astawanraj ruwankichej. Tata Diospa altarninta waqaywan pʼampaykunkichej, sonqo nanayta waqaspa, imaraykuchus Tata Diosqa ofrendaykichejta mana tukuy sonqowanchu japʼikun. 14 Qankunarí tapunkichejraj: Imaraykutaj? nispa. Imaraykuchus Tata Dios rikun, piwanchus wayna kashaspa casarakorqanki, chay warmiwan ruwasaj nisqaykita pʼakisqaykita. Payqa warmiyki karqa, qantaj payman nerqanki mana jaykʼajpis payta saqerparinaykita.
jd-S págs. 125, 126 párrs. 4, 5
“Familianchej Diosta jatunchananpaj kallpachakuna”
4 Malaquiaspa tiemponpeqa (500-401 J.n.j.), ashkhas judíos warminkumanta divorciakusharqanku. Chayrayku profeta Malaquiasqa, qosasman nerqa: “Tata Dios rikun, piwanchus wayna kashaspa casarakorqanki, chay warmiwan ruwasaj nisqaykita pʼakisqaykita”, nispa. Judíos chayta ruwasqankurayku, warmisninkoqa Jehová Diospa altarninta “sonqo nanayta waqaspa” pʼampaykorqanku. Sacerdotespis sajrayasqankurayku, divorciakuyta niña sajrapajchu qhawarqanku (Malaquías 2:13, 14).
5 Jehovarí, ¿judiospa ruwasqankuta allinpajchu qhawaj? Payllataj profeta Malaquiasnejta nerqa: “Noqa chejnini warminmanta tʼaqakuspa, chay millay juchata ruwajtaqa”, nispa. Jehová nillarqataj: “Noqa Tata Diosqa kasqay jinallapuni kani”, nispa (Malaquías 2:16; 3:6). Diosqa mana Malaquiaspa tiempollanpichu divorciakuyta chejnikorqa, manaqa unayña chayta nerqa (Génesis 2:18, 24). Kunanpis kikillantapuni yuyan. Wakenqa qosankumanta chayri warminkumanta imallapis mana gustasqanrayku divorciakuyta munanku. Jehová Diosqa runaj sonqonta sumajta rejsin, yachantaj imaraykupunichus divorciakuyta munasqanta (Jeremías 17:9, 10). Yachallantaj sichus uj runa sajra yuyaywan divorciakuyta maskʼashan chayqa. Imajtinchus tukuy ima Jehovaj “qhawayninpi qhatarasqa kashan, sutʼipachataj. Noqanchejqa payman cuentata qonanchej tiyan” (Hebreos 4:13).
(Malaquías 2:15, 16) Manachu kikin Dios ruwarqa runaj cuerponta, espirituntawan? Imatataj pay munan? Manachu munan miraynin payllaman sayasqa kananta? Allinta qhawakuychej ari, espirituykichejpi, amataj warmiykichejwan wayna kashaspa ruwasaj parlakusqaykichejmanta pantaychu. 16 Israelpa Diosnin, Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa nin: Allinta qhawarikuychej sonqoykichejpi, amataj wasanchaychejchu, imaraykuchus noqa chejnini warminmanta tʼaqakuspa, chay millay juchata ruwajtaqa.
w02-S 1/5 pág. 18 párr. 19
Jehovaqa divorciakuyta chejnikun
19 Profeta Malaquías nillarqataj, wakin judiosqa warminkuta mana wasanchasqankuta. Paykunaqa Diospa atiyninwan kasharqanku (15 versículo). Kay tiempopipis, Diospa llajtan ukhupeqa chay jina qosas kallantaj. Paykunaqa warminkuta ‘sumajpaj qhawanku’ (1 Pedro 3:7). Cristiano qosasqa warminkuta mana maqankuchu, nitaj kʼumuykachachinkuchu. Nillataj warminkuta millay imasta ruwachinkuchu, nitaj waj warmiswan coqueteankuchu, nitaj qʼala warmismanta videosta chayri fotosta qhawankuchu. Jehovaj llajtanpeqa qosayoj warmispis Jehovata kasukunku, leyesnintapis jatunpaj qhawanku. Chay qhariwarmisqa yachanku imatachus Jehová chejnisqanta, paypa munasqanman jinataj kausakunku. Noqanchejpis paykuna jinallataj Diosta kamachejninchejta jina kasukuna. Chayta ruwasun chayqa, Diosqa atiyninta qowasun (Hechos 5:29).
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Malaquías 1:9, 10) Este versículo está unido al siguiente. 10 Kunanqa ari, Diosmanta mañakuychej khuyasunaykichejta. Chaywampis, sichus chay laya ofrendata jaywankichej chayqa, ama yuyaychejchu Diosqa uyarinasuykichejta, nispa nin Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa. Chantá Tata Diosqa nillantaj: Noqa munayman mayqellampis qankunamanta Templo punkuta wisqʼaykunanta, ama ujtawan qhasi manakajpaj altarniypi nina japʼichisqa kanampaj. Qankunawanqa sonqoy mana juntʼasqachu kashan, ofrendasniykichejtapis mana japʼisajñachu.
w07-S 15/12 pág. 27 párr. 1
Malaquías libromanta wakin allin yachachiykuna
1:10. Sacerdotesqa templo punkuta wisqʼasqankumanta, altarpi ninata japʼichisqankumantapis qolqeta cobraj kanku. Chayrayku Jehová Diosqa ofrendasninkuta mana allinpajchu qhawaj. Noqanchejpis Jehovata yupaychaypi imatapis ruwananchej tiyan, payta munakusqanchejrayku, runasta munakusqanchejrayku ima. ¡Ni jaykʼaj chayta ruwanachu qolqerayku! (Mateo 22:37-39; 2 Corintios 11:7).
(Malaquías 3:1) Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa nin: Willarajniyta kachamusaj, ñanta wakichipunawampaj. Maskʼashankichej, chay Señorqa ujllata Temploman yaykonqa. Chay munasqaykichej tratomanta willarajqa chayamushanña, nispa.
w13 15/7 págs. 10, 11 párrs. 5, 6
“Yachaychej, noqa qankunawan tuta pʼunchay kasqayta”
5 Jesús niraj trigomanta, cizaña qhoramanta ima parlashajtin, Jehovaqa aswan ñaupajtaña profetan Malaquiasnejta, chay rijchʼanachinawan khuskachasqa imasmanta qhelqacherqa (Malaquías 3:1-4 leey). Malaquiasqa uj willaraj ñanta wakichinanta nerqa, chaytaj Juan Bautista karqa (Mat. 11:10, 11). Pay 29 watapi jamushajtenqa Israel llajta juzgasqa kanan tiempo qayllamusharqa. Ujnin kaj willarajtaj Jesús karqa. Payqa iskay kutipi Jerusalén templota llimphucharqa, ñaupajtaqa willayninta qallarishaspa, ujnintataj willayninta tukuchashaspa (Mat. 21:12, 13; Juan 2:14-17). Rikunchej jina, Jesús llimphuchasqanqa mana uj pʼunchayllapichu karqa.
6 ¿Maykʼajtaj Malaquiaspa nisqan ujtawan juntʼakorqa? Niraj 1914 wata kashajtenqa Charles Taze Russell, paywan khuska llankʼajkuna ima, Juan Bautistaj ruwasqanman rijchʼakojta ruwarqanku. Paykunaqa Bibliaj cheqa yachachiyninta watejmanta sutʼiman orqhorqanku. Arí, Bibliamanta Yachaqajkunaqa imachus Jesuspa wañuynin niyta munasqanta sutʼincharqanku, nina lauraypi ñakʼariymanta yachachiy llulla kasqanta nerqanku, mana judío kajkunaj pʼunchayninku juntʼakunantataj willarqanku. Chaywanpis may chhika religionespis cheqa cristianos kasqankuta nisharqanku. Chayrayku, ¿pikunataj trigowan kikinchasqa cristianos kankuman karqa? Chayta sutʼinchakunanpajqa Jesús 1914 watapi, Diospa mana rikukoj templon imaynachus kashasqanta qhawarej jamuspa llimphucharqa. Chaytaj mana uj pʼunchayllapichu karqa, manaqa 1914 watamantapacha 1919 wata qallariykama.
Bibliata leenapaj
(Malaquías 1:1-10) Kay willayta Israel aylluman Tata Dios willarqa Malaquías profetanejta. 2 Está unido al siguiente versículo. 3 Tata Diosqa nin: Noqa qankunata munakuykichej, nispa. Qankunatajrí niwankichej: Imaynapi yachayku qan munakuwasqaykuta? nispa. Chantá Tata Diosqa kutichin: Esaúqa Jacobpa wawqen karqa; chaywampis noqa Jacobta munakorqani, Esautataj chejnerqani. Esaujpata jallpʼan ashkha orqosniyoj karqa; chaytaqa chʼin lomasman tukucherqani, jallpʼasnintataj kʼita animalesllaña kawsanankupaj jina. 4 Esaújpa miraynin Edom llajtayojkunachus ninkuman: Phirisqa karqanchej; chaywampis watejmanta llajtanchejta sayachinallataj, nispa chayqa, Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa kutichinman: Watejmanta llajtankuta ruwankuman chaypis, ujtawan phirillasajtaj. Chay llajtankutaqa sutichanqanku: Sajra Ruwaj Nación, chayrí Wiñaypaj Tata Diospa Phiñakunan Nación, nispa. 5 Qankunataj chayta ñawisniykichejwan rikunkichej. Chantá ninkichej: Israel nacionmantapis aswan jaqaynejkamaraj Tata Diosqa jatunchasqa kashan, nispa. 6 Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa sacerdotesta nin: Wawasqa tatasninkuta jatumpaj qhawanku, uywasqaspis patronesninkuta jatumpaj qhawallankutaj. Sichus noqa Tataykichej kani chayqa, sacerdotes, imaraykutaj mana jatumpaj qhawawankichejchu? Sitajchus qankunajta Señorniykichej kani chayqa, imaraykutaj mana manchachikuwankichejchuri? Astawampis qankuna noqata pisipaj qhawawaspa, ninkichejraj: Imaynapitaj qanta pisipaj qhawaykuri? nispa. 7 Qankunaqa altarniyman mana llimphupaj qhawasqa tʼantata apamunkichej, Chantá ninkichejraj: Imapi qanta phiñachiyku? nispa. Qankunaqa sonqoyta nanachiwankichej, altarneyqa pisipaj qhawanalla kasqanta yuyaspa. 8 Onqosqa uywasta, ciegosta, chakin pʼakisqasta ima apamuwasqaykichejqa allillanchu? Riychej ari, qankunata kamachej runasman jaywamuychej chay onqosqa uywasta, Chantá yachankichej, paykuna kusiywanchus chay jaywasqaykichej uywasta japʼikonqanku manachus, chayta. 9 Está unido al siguiente versículo. 10 Kunanqa ari, Diosmanta mañakuychej khuyasunaykichejta. Chaywampis, sichus chay laya ofrendata jaywankichej chayqa, ama yuyaychejchu Diosqa uyarinasuykichejta, nispa nin Tukuy Atiyniyoj Tata Diosqa. Chantá Tata Diosqa nillantaj: Noqa munayman mayqellampis qankunamanta Templo punkuta wisqʼaykunanta, ama ujtawan qhasi manakajpaj altarniypi nina japʼichisqa kanampaj. Qankunawanqa sonqoy mana juntʼasqachu kashan, ofrendasniykichejtapis mana japʼisajñachu.