Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias
6-12 DE AGOSTO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | LUCAS 17, 18
“Agradecekuyta yachana”
(Lucas 17:11-14) Jesusqa Jerusalenman rishaspa, pasarqa maypichus Samaria jallpʼawan Galilea jallpʼawan tinkunku, chayninta. 12 Uj ranchoman qayllaykushajtintaj, chunka runas lepra onqoyniyoj payta rikorqanku. Paykunataj karullapi sayaykuspa, 13 qhaparerqanku: “¡Jesús, Yachachejníy! Khuyarikuwayku ari”, nispa. 14 Jesustaj paykunata rikuspa nerqa: “Sacerdotesman rispa rikuchikamuychej”, nispa. Rishaspataj sanos rikhurerqanku.
nwtsty Lu 17:12, 14 sutʼinchaykunasnin
chunka runas lepra onqoyniyoj: Kay chunka runasqa Moisespa Leyninta kasukuspa, mana Jesusman qayllaykorqankuchu. Astawanpis karullapi sayaykuspa, payta qhaparerqanku (Glosariopi “Lepra, leprayoj runa” nisqata leeriy). Ñaupa tiempopi, lepra onqoyniyoj runasqa ichapis yanapanakunankupaj khuska tiyakoj kanku (2Re 7:3-5). Moisespa Leyninman jina, leprayoj runasqa runasmanta karupi tiyakunanku karqa. Chantá mayman rishaspapis, “leprayoj kani, leprayoj kani”, nispa qhaparinanku karqa (Le 13:45, 46).
Sacerdotesman rispa rikuchikamuychej: Jesusqa jallpʼapi kashaspa, Moisespa Leyninta kasukorqa. Chay Ley nisqanman jina, lepramanta sanoyakoj runaqa sacerdotewan rikuchikamoj rinan karqa. Sacerdotetaj chay runa sanoñachus manarajchus kasqanta qhawanan karqa. Sanoyasqaña kajtintaj, chay runaqa Ley kamachisqanman jina jaywanasta temploman apanan karqa (Le 14:2-32). Chayrayku Jesusqa, chay sanoyachisqan runasta sacerdoteswan rikuchikamunankuta nerqa (Mt 8:4; Mr 1:44).
(Lucas 17:15, 16) Paykunamanta ujnintaj sanoyakapusqanta rikuytawan, jatunmanta Diosta jatunchaspa kutirimorqa. 16 Jesuspa ñaupaqenman qonqoriykukuspataj, pampakama kʼumuykukuspa mayta agradecekorqa. Chay runaqa samaritano karqa.
(Lucas 17:17, 18) Jesustaj nerqa: “¿Manachu chunkantin sanoyaporqanku? ¿Maypitaj chay jisqʼon kashankuri? 18 ¿Manachu Diosta jatunchanankupaj kutimunku? ¿Kay waj llajtayoj runallachu kutimun?”, nispa.
w08 1/10 págs. 24, 25 párrs. 8, 9
Agradecekuyta ama qonqaychu
Jesús, lepra onqoyniyoj runas agradecesqa kasqankuta mana rikuchisqankuta, ¿allinpajchu qhawarqa? Biblia willasqanman jinaqa, Jesús nerqa: “Manachu chunka karqanku sanoyachisqasqa? Maypitaj chay jisqʼon kashankuri? Manachu pipis kutimorqa Diosta jatunchaj, manachayri kay forasterollachu?”, nispa (Lucas 17:17, 18).
Chay runasqa, Jesuspi iñisqankuta nerqanku, chayrayku mana sajra runas kasqankuta nisunmanchu, chantapis Jesuspa kamachisqanman jina, Jerusalenpi sacerdotesman rerqanku. Cheqamantachá, Jesús paykunarayku ruwasqanta jatunpaj qhawarqanku. Chaywanpis, mana kutimorqankuchu, chaytaj, Jesuspa sonqonta pʼakerqa. ¿Imatá chaymanta yachakusunman? Pillapis noqanchejpaj imallatapis ruwajtin, ¿imatá ruwanchej? Usqhayta, ¿pachis ninchejchu? May sumaj kanman, agradecesqa kasqanchejta, uj qhelqanejta chayri waj jinamanta rikuchinanchej.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Lucas 17:7-10) ”¿Pitaj qankunamanta kamachinta chajrapi llankʼasqanmanta chayri uywata michisqanmanta kutimojtin ninman: ‘Usqhayta jamuy, tiyaykukuspa mikhuy’, nispa? 8 ¿Manachu astawanpis ninman: ‘Imallatapis waykʼupuway, mandilta churaykukuspataj sirviway, mikhuyta ujyayta tukunaykama. Chaymantaraj qanqa mikhunki, ujyankitaj’, nispa? 9 Patronqa mana kamachinta agradecenqachu, kasukusqanmanta, ¿icharí? 10 Ajinallatataj qankunapis, Diospa kamachisqanta tukuyninta kasuspaqa, niychej: ‘Ni imapaj valej kamachis kanchej. Ruwasqanchejtaqa ruwananchejpuni karqa’, nispa”.
nwtsty Lu 17:10 sutʼinchaynin
Ni imapaj valej: Griego parlaypi nin, “mana sirvej” chayri “mana walej”. Jesusqa mana nisharqachu, kamachis chayri discipulosnin mana ni imapaj sirvisqankuta. Ñaupaj versiculospi, Jesusqa kamachismanta parlarqa. Pay nisqanman jina, kamachisqa maychus kajllata paykunamanta yuyananku karqa, nitaj trabajasqankumanta jatunchasqa kayta suyanankuchu karqa. Bibliamanta yachaj runas nisqankuman jina, Jesusqa kay versiculopi jinata nisharqa: “Noqanchejqa esclavoslla kanchej, nitaj imatapis ruwanchejchu sumajpaj qhawasqa kananchejpaj”, nispa.
(Lucas 18:8) Noqa niykichej: Payqa usqhayllata justiciata paykunapaj ruwaponqa. Chaywanpis noqa jamojtiy, ¿tarisajchu kay jallpʼapi chay jina creeyniyoj runasta?”, nispa.
nwtsty Lu 18:8 sutʼinchaynin
chay jina creeyniyoj: Jesusqa kay versiculopi parlasharqa, kikinchayninpi viuda jina creeyniyoj kanamanta (Lu 18:1-8). Chay jina creeyniyoj runasqa, Dios mañakuyninkuta uyarinanpi atienekunku, creenkutaj ajllasqasninpaj justiciata ruwananta. ¿Imaraykutaj Jesús kay versiculopi tapuyman mana kuticherqachu? Ichapis payqa munarqa, yachachisqasnin imayna creeyniyojchus kasqankuta qhawarikunankuta. Chantapis Jesusqa niraj chay kikinchayta willashaspa, yachachisqasnin imaymana ñakʼariykunapi kanankuta nerqa. Chayrayku creeymanta, mañakuymanta ima parlasqanqa, sumajpuni karqa (Lu 17:22-37).
Bibliata leenapaj
13-19 DE AGOSTO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | LUCAS 19, 20
“Qolqeta mirachejkunamanta kikinchay, ¿imatá yachachiwanchej?”
(Lucas 19:12, 13) Chayrayku pay nerqa: “Uj reypa wawan karu llajtaman risqa, rey churasqa kananpaj. Chantá rey kaspaña kutinpunan kasqa. 13 Niraj rishaspataj chunka kamachisninta wajyaytawan ashkha qolqeta qosqa, nisqataj: ‘Kay qolqeta mirachimuychej kutimunaykama’, nispa.
Qolqeta mirachejkunamanta kikinchay
Jesús nerqa: “Uj reypa wawan karu llajtaman risqa, rey churasqa kananpaj. Chantá rey kaspaña kutinpunan kasqa”, nispa (Lucas 19:12). Jesusqa ‘reypa wawanmanta’ parlaspa, pay kikillanmantataj parlasharqa. “Karu llajtaman risqa” nispataj, pay cieloman rinanmanta parlasharqa. Cielopitaj Tatan payta Rey kananpaj churarqa. Tukuy chay imas kananpajtaj mana pisi tiempollachu pasanan karqa.
‘Reypa wawanqa’ niraj ripushaspa chunka kamachisninta wajyaytawan “ashkha qolqeta” qosqa. Chantá nisqa: “Kay qolqeta mirachimuychej kutimunaykama”, nispa (Lucas 19:13). Chay kamachis japʼerqanku chay qolqeta uj runa ganananpajqa, kinsa killa kurajta trabajanan karqa.
Jesuspa yachachisqasnenqa, ichapis repararqanku paykuna chay chunka kamachis kasqankuta. Imajtinchus Jesusqa aswan ñaupajtaña paykunata cosechata oqharejkunawan kikincharqa (Mateo 9:35-38). Jesusqa mana nisharqachu yachachisqasnin chajrapipuni trabajanankuta. Astawanpis payqa nisharqa runasta yachachisqasninman tukuchimunankuta, ajinamanta chay runaspis Diospa Gobiernonman yaykunankupaj. Chayrayku Jesuspa yachachisqasnenqa tukuy tiemponkuta, kallpankuta, kapuyninkutawan churarqanku, runasta Jesuspa yachachisqasninman tukuchimunankupaj.
(Lucas 19:16-19) Ujnin kamachintaj jamuspa nisqa: ‘Señor, qolqeykitaqa chunka jinastawanraj mirachini’, nispa. 17 Reytaj kutichisqa: ‘Sumajta ruwanki allin kamachi. Pisi kajpi allinta juntʼasqaykirayku, chunka llajtasta kamachinki’, nispa. 18 Wajñataj jamuspa nisqa: ‘Señor, qolqeykitaqa phishqa jinastawanraj mirachini’, nispa. 19 Reytaj payta nisqa: ‘Qanpis phishqa llajtasta kamachinki’, nispa.
Qolqeta mirachejkunamanta kikinchay
Jesuspa yachachisqasnenqa ichapis repararqanku qolqeta mirachej kamachis jina ruwashasqankuta. Imajtinchus kapuyninkuwan yanapachikuspa, runasta Jesuspa yachachisqasninman tukuchisharqanku. Chayrayku mana iskayrayanankuchu karqa, Jesús paykunawan kusisqa kashasqanmanta, bendecinanmanta ima. Chantapis paykunaqa tukuy atisqankuta runasman yachachisharqanku. Chayrayku Jesusqa ‘reyña kaspa’ kutimuytawan paykunata bendicenqa (Mateo 28:19, 20).
(Lucas 19:20-24) Chantá wajñataj jamuspa nisqa: ‘Señor, kayqa qolqeyki, uj pañuelopi waqaychaporqayki. 21 Manchay sajra runa kasqaykirayku manchachikorqayki. Qanqa bancomanta orqhonki mana churasqayki qolqeta, oqharinkitaj mana tarpusqaykita’, nispa. 22 Reytaj kutichisqa: ‘Sajra kamachi, parlasqaykiman jina juchachasqayki. Yachasqanki sajra runa kasqayta, bancoman mana churasqay qolqeta orqhosqayta, mana tarpusqaytataj oqharisqayta. 23 Chantá, ¿imaraykutaj mana bancoman qolqeyta churarqankichuri? Noqaqa chayamuspa interesniyojta orqhokapuyman karqa’, nispa. 24 ”Chantá chaypi kajkunaman nisqa: ‘Qhechuychej chay qolqeta. Chunkaman mirachejmantaj qopuychej’, nispa.
Qolqeta mirachejkunamanta kikinchay
Chay kamacheqa japʼisqan qolqeta mana mirachisqanrayku pierderqa. Apostolesqa suyakusharqanku Diospa Gobiernonpi Jesús rey kananta. Chayrayku Jesús ‘sajra kamachimanta’ parlajtin, paykunaqa ichapis repararqanku Diospa Gobiernonman yaykunankupaj mayta kallpachakunanku kasqanta.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Lucas 19:43) Pʼunchaykuna chayamusonqanku, chaypachataj enemigosniyki jatuchaj filochasqa estacaswan muyuykuchisonqanku, wisqʼaykusonqankutaj.
nwtsty Lu 19:43 sutʼinchaynin
jatuchaj filochasqa estacaswan muyuykuchisonqanku: Griego parlaypi nin, kjárax. Chay palabraqa niyta munan “poste” chayri “uj lugarta muyuykuchinapaj filochasqa kʼullu”, kay versiculollapitaj rikhurin. Chantapis kjárax palabraqa, oqharikullantaj soldados kʼullu estacaswan sayarichej kanku, chay campamentosmanta parlanapaj. Jesuspa nisqanqa 70 watapi juntʼakorqa. Chay watapi, kamachej Titoqa soldadosninwan Jerusalén qayllapi kaj sachʼasta kʼutuchicherqa. Chantá jatuchaj filochasqa estacasta ruwacherqa, chaywantaj Jerusalenta muyuykucherqa. Ajinamanta chay llajtaman mikhuna mana yaykorqachu, judiostaj ni mayman ayqekuyta aterqankuchu, nitaj romanoswan maqanakuyta aterqankuñachu.
(Lucas 20:38) Payqa mana wañusqaspa Diosninchu, manachayqa kausajkunajta. Paypajqa tukuyninku kausashanku”, nispa nerqa Jesusqa.
nwtsty Lu 20:38 sutʼinchaynin
Paypajqa tukuyninku kausashanku: Chayri, “paypa qhawayninpeqa tukuyninku kausashanku”. Biblia nisqanman jina, Diospa munayninta mana ruwajkunaqa, paypa ñaupaqenpi wañusqas jina kashanku (Ef 2:1; 1Ti 5:6). Diosta mana wasanchaspa wañupojkunarí, Diospajqa kausashanku. Imaraykuchus payqa tukuyninkuta kausarichenqa (Ro 4:16, 17).
Bibliata leenapaj
20-26 DE AGOSTO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | LUCAS 21, 22
“Kacharichisqa kanaykichejqa qayllamushanña”
(Lucas 21:25) ”Intipi, killapi, chʼaskaspipis señales kallanqataj, jallpʼa patapitaj nacionespaj llakiy kanqa, musphaykachanqankutaj qocha sinchʼita qhollchoqeyasqanmanta.
Diospa Reinonqa enemigosninta chinkachin
9 Cielopi tʼukuna imas kanqa. Jesús nerqa: “Inti laqhayaykaponqa; killapis manaña kʼanchanqachu, chʼaskastaj urmaramonqanku”, nispa. Kay tiempo runasqa, llulla religionesta kamachejkuna kausayninkupaj kʼanchay jina kasqanta yuyanku. Tumpamantawantaj niña jinatachu yuyanqanku. ¿Jesús inti laqhayanantachu, killa niña kʼanchanantachu, chʼaskastaj urmaramunankutapunichu nisharqa? Ichapis (Isa. 13:9-11; Joel 2:1, 30, 31). ¿Imatá runas ruwanqanku? Mancharisqas “musphaykachanqanku[...]” (Luc. 21:25; Sof. 1:17). Diospa Reinonpa enemigosnenqa, reyes kajkuna, kamachis kajkunapis “manchariywan, imachus kay pachaman jamunanmanta” uj jinayanqanku. Paykunaqa, Reyninchejpa phiñakuyninmanta maypichus pakakunankuta maskʼanqanku, nitaj tarenqankuchu (Luc. 21:26; 23:30; Apo. 6:15-17).
(Lucas 21:26) Runastaj manchariywan wijchʼukonqanku, imaschus kay mundoman jamunanta yachaspa, imaraykuchus cielopi atiykunapis kuyurichisqa kanqanku.
(Lucas 21:27, 28) Chaypachataj noqata rikuwanqanku phuyupi jamushajta atiywan, jatun kayniywantaj. 28 Chaykuna qallarejtintaj cheqanta sayaykuychej, umaykichejta oqharispa, imaraykuchus kacharichisqa kanaykichejqa qayllamushanña”, nispa nerqa Jesusqa.
“Hermanos ukhupi munanakullaychejpuni”
17 “Tukuy sonqo niyta atinchej: Señorqa yanapawajniy, manataj manchachikusajchu” (Hebreos 13:6 leey). Jehovapi atienekusunchej chayqa jatuchaj chʼampaykunapi rikukuspapis mana manchachikusunchu, kusisqallapunitaj kasunchej. Chaytaj hermanosninchejta kallpachanapaj, sonqochanapaj ima yanapawasunchej (1 Tes. 5:14, 15). Jehovapi atienekullasunpuni chayqa, manchay ñakʼariy tiempopi mana manchachikusunchu, kacharichisqa kayninchej qayllapiña kasqanrayku (Luc. 21:25-28).
“Qayllamushanña kacharisqa kanaykichej pʼunchayqa”
13 Bibliaqa cabraswan ninakoj runas, chinkachisqa kanankuta yachaspa ‘manchayta waqanankuta’ nin (Mat. 24:30). Chaywanpis, ¿imatá ajllasqa cristianos, kay Jallpʼapi kausakuyta suyakoj cristianos ima ruwanqanku? Jesús nisqanman jina ruwanqanku, pay nerqa: “Tukuy ima ruwakuyta qallarejtin, sayaykukuychej umaykichejta oqharispa, imaraykuchus qayllamushanña kacharisqa kanaykichej pʼunchayqa”, nispa (Luc. 21:28).
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Lucas 21:33) Cielopis jallpʼapis chinkarenqanku, parlasqasniytajrí wiñaypaj kallanqapuni.
nwtsty Lu 21:33 sutʼinchaynin
Cielopis jallpʼapis chinkarenqanku: Waj versiculospeqa nin, cielowan jallpʼawan ni jaykʼaj chinkachisqachu kanankuta (Gé 9:16; Sl 104:5; Ec 1:4). Jesusqa mana nisharqachu cielowan jallpʼawan chinkanantapuni. Astawanpis chayta nispa, Jesusqa yachachisharqa paypa nisqan juntʼakunantapuni (Mt 5:18 kikinchay). Chantapis ichá parlashallarqataj, Apocalipsis 21:1 versiculopi parlakusqan ñaupaj cielomanta, ñaupaj jallpʼamanta ima.
(Lucas 22:28-30) ”Qankunatajrí tukuy ima qhatirishawajtinpis noqallawanpuni karqankichej. 29 Noqataj qankunawan uj tratota ruwashani, imaynatachus Tataypis uj Gobiernopaj noqawan uj tratota ruwarqa, ajinata. 30 Ajinamanta Gobiernoypi noqawan khuska mikhunaykichejpaj ujyanaykichejpaj ima. Kamachina tiyanaspitaj tiyaykukunkichej Israelpa 12 ayllusninta juzganaykichejpaj.
w14 15/10 págs. 16, 17 párrs. 15, 16
Reyestaj, sacerdotestaj kankichej
15 Jesusqa Señorpa cenanta ruwaytawan apostolesninwan uj tratota ruwarqa. Chaytaj uj Reinopaj trato sutikun (Lucas 22:28-30 leey). Chay tratotaqa mana Jehovachu ruwarqa chay waj tratosta jina. Astawanpis Jesús chay tratota apostolesninwan ruwarqa. Chantá “imaynatachus Tatay noqawan uj tratota ruwarqa, NM” nispaqa, ichapis paywan “Melquisedecpa tʼaqanman jina” sacerdote kananpaj Jehová tratota ruwasqanmanta parlasharqa (Heb. 5:5, 6).
16 Jesuspa 11 apostolesnenqa, Jesús pruebaspi rikukushajtin payman cheqa sonqosllapuni karqanku. Uj Reinopaj tratotaj, paykuna Jesuswan khuska Diospa Reinonpi kamachina tiyanaspi tiyaykuspa reyestaj, sacerdotestaj kanankuta rikucherqa. Chantapis mana paykunallachu chay ruwaykunata japʼinanku karqa. Imaraykuchus Jesucristoqa uj mosqoypi jina apóstol Juanman rikhurispa nerqa: “Atipajtaqa kamachina tiyanaypi noqawan tiyanampaj jina ruwasaj, imaynatachus noqapis atipaytawan Tataywan khuska kamachina tiyanampi tiyaykorqani, ajinata”, nispa (Apo. 3:21). Arí, uj Reinopaj tratopeqa 144.000 ajllasqa cristianos kashanku (Apo. 5:9, 10; 7:4). Chayraykutaj paykuna Jesuswan khuska janaj pachamanta kamachimuyta atinku. Uj reywan casarakoj noviapi tʼukurina. Noviaqa reywan casarakusqanrayku reywan khuska kamachiyta qallarin. Bibliaqa ajllasqa cristianosmanta parlaspa Cristoj ‘novian’, “qharejpa mana chayasqan sipas” casarakunanpaj wakichisqa kasqanta nin (Apo. 19:7, 8; 21:9; 2 Cor. 11:2).
Bibliata leenapaj
27 DE AGOSTO–2 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | LUCAS 23, 24
“Perdonanapaj wakichisqa kana”
(Lucas 23:34) Jesustajrí nerqa: “Tatáy, paykunata perdonay. Mana yachankuchu imatachus ruwashasqankuta”, nispa. Soldadostaj suerteta choqaspa ropasninta rakʼinakorqanku.
“Cristoj munakuynintapis sumajta rejsinaykichejpaj”
16 Jesusqa Tatan jinapuni munakuyninta waj jinamanta rikuchillarqataj: “perdonanapaj wakichisqa” kaspa (Salmo 86:5). Chaytataj kurkupi kashaspapis sutʼita rikucherqa. Makisninmanta, chakisninmanta ima clavasqa ñakʼarishaspa, ¿imatataj nerqa? ¿Mañakorqachu Jehová ñakʼarichejkunata jasutʼinanta? Mana. Astawanqa, samaynin tukukushajtinña nerqa: “Tatáy, juchasninkuta pampachay, imaraykuchus mana yachankuchu imatachus ruwasqankuta”, nispa (Lucas 23:34).
(Lucas 23:43) Jesustaj kuticherqa: “Cheqatapuni kunan niyki: Noqawan paraisopi kanki”, nispa.
g-S 2/08 pág. 11 párrs. 5, 6
¿Dios perdonanchu jatuchaj juchasta?
Jehovaqa juchallikojpa sonqonta qhawan, manataj chay runaj juchallantachu (Isaías 1:16-19). Kaypi piensarina. Jesús kʼaspipi warkhusqa kashajtin, sapa ladonpi uj suwa warkhusqa kashallarqataj. Chay iskay suwasqa ashkha sajra imastachá ruwarqanku. Imajtinchus paykunamanta ujninku jinata nerqa: “Noqanchejqa juchanchejmanta ñakʼarinallanchejta ñakʼarishanchej, payrí mana ima sajratapis ruwarqachu”, nispa. Chay suwaqa ichapis chayta nerqa, Jesusmanta tumpata uyarisqanrayku. Ichapis chay yachasqan, juchanmanta pesachikunanpaj yanaparqa. Chayrayku Jesusta jinata rogakusqa: “Jesús Gobiernoykiman yaykuspa, noqamanta yuyarikunki ari”, nispa. Jesustaj jinata kutichisqa: “Cheqatapuni kunan niyki: Noqawan paraisopi kanki”, nispa (Lucas 23:41-43).
Chay suwaqa juchallanmanta wañuchishasqankuta nerqa. Jinapis Jesusqa chay runata mayta khuyakorqa. Jesuspa ruwasqanqa, ¡mayta sonqochawanchej! Chaytaj rikuchiwanchej, ima juchanchejmantapis tukuy sonqo pesachikojtinchej, Jesuswan Jehovawan khuyakunawanchejtapuni (Romanos 4:7).
(Lucas 24:34) Paykunataj nishasqanku: “¡Cheqatapuni Señorqa kausarinpusqa, Simonmanpis rikhurisqa!”, nispa.
cl págs. 297, 298 párrs. 17, 18
“Cristoj munakuynintapis sumajta rejsinaykichejpaj”
17 Jesús perdonanapaj wakichisqa kasqanqa, imaynachus Pedrowan kasqanpi aswan sutʼi rikukun. Pedroqa Jesusta mayta munakorqa. Jesús Jallpʼapi 14 nisán chʼisillatawanña kausashajtin, Pedro nerqa: “Señor, qanwanqa mana carcelllamanchu rinaypaj wakichisqa kani, astawanqa wañunaypajpis”, nispa. Pisi horasninmantaj, kinsa kutita mana rejsisqanta nerqa. Chantá imachus kasqanmanta Biblia nin: “Señorqa kutirikuspa, Pedrota qhawarerqa”, nispa. “Jawaman llojsispataj, Pedroqa [juchallikusqanmanta mayta llakikuspa] sonqo nanayta waqarikorqa”. Jesús wañupusqan pʼunchaypitaj, ichapis tapukorqa: “¿Señorniy perdonawanmanchu karqa?”, nispa (Lucas 22:33, 61, 62).
18 Pedroqa, mana unayninmanchu chayta yacharqa. Jesusqa 16 nisán paqarinta kausarimuspa, ichá chay pʼunchaypacha Pedrota waturerqa (Lucas 24:34; 1 Corintios 15:4-8). ¿Imaraykutaj Jesús mana rejsisqanta nejtinpis, chayta ruwarqa? Ichapis sonqo pʼakisqa apostolta mayta munakusqanta, jatunpaj qhawasqanta ima rikuchinanpaj. Chaywanpis sonqochananpaj mana chayllatachu ruwarqa.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Lucas 23:31) Sichus sachʼa qʼomerllaraj kashajtin kay imasta ruwanku chayqa, ¿imataj kanqa chʼakipojtinri?”, nispa nerqa Jesusqa.
nwtsty Lu 23:31 sutʼinchaynin
sachʼa qʼomerllaraj kashajtin [...] chʼakipojtinri: Jesusqa ichapis judiospa nacionninkumanta parlasharqa. Chay nacionqa, chʼakipunanpajña kashaj sachʼa jina karqa. Jesuswan paypi creej judioswan chaypi kasqankuraykutaj, qʼomerniyojraj karqa. Jinapis Jesusqa qhepaman wañuchisqa karqa, cheqa sonqo yachachisqasnintaj Diospa atiyninwan ajllasqas karqanku. Ajinamanta paykunaqa Diospa llajtan Israelmanta karqanku (Ro 2:28, 29; Gál 6:16). Judiospa nacionninkutaj, Diospa ñaupaqenpi chʼakisqa sachʼa jina karqa (Mt 21:43).
(Lucas 23:33) Tʼojlu cheqaman chayaspataj chaypi Jesusta kʼaspiman clavarqanku, chay suwastataj kʼaspisman warkhorqanku ujninta pañanman, ujnintataj lloqʼenman.
nwtsty foto
Talón tullupi clavo
Kay fotopi runaj talonninmanta tullun rikukun. Chay tullupi 11,5 centimetrosniyoj clavo kashan. Chay tulloqa romanospa tiemponmanta kasqa, 1968 watapitaj tarisqanku, Jerusalén llajtaj pata ladonpi. Chaytaj rikuchiwanchej, ñaupa tiempopi uj runata kʼaspipi wañuchinakupaj, ichapis clavowan sujetachej kasqankuta. Romano soldadosqa, ichapis chay jina clavollawantaj Jesusta clavaykorqanku. Chantapis chay clavoyoj tullutaqa, rumimanta ruwasqa cajapi tarisqanku, maypichus uj wañusqa runaj tullusninta jallchʼasqanku, chaypi. Chayqa rikuchiwanchej, kʼaspipi wañuchisqa kajkunata pʼampasqankuta.
Bibliata leenapaj