Entiendenapaj jinapuni Jehová yachachin
“Kay imasta pakaykorqanki yachayniyojkunamanta yuyayniyojkunamantawan, wawasmantaj willarqanki.” (LUC. 10:21.)
1. ¿Imaraykutaj Biblia Jesús kusisqa kashasqanta nin? (Patapi kaj dibujota qhawariy.)
JESÚS “espíritu santonejta may kusisqa” kashasqanpi tʼukuriy, chaytaj uyanpi, ñawisninpi ima rikukorqa. Ajina kusisqa kasharqa 70 yachachisqasninta Diospa Reinonmanta sumaj willaykunata willamunankupaj kachasqanrayku.a Payqa sumaj willaykunaman churanakoj atiyniyoj enemigos kasqankurayku, yachayta munarqa imaynachus yachachisqasninta risqanta. Chay enemigosmanta wakenqa fariseos, leymanta yachachejkuna ima karqanku, chay runasqa may yachayniyoj, sumaj yachachisqastaj karqanku. Munarqankutaj Jesusta uj carpinterota jinalla qhawachiyta, yachachisqasnintapis mana “yachakuyniyoj runas[ta]” jinalla qhawachiyta (Hech. 4:13; Mar. 6:3). Jesuspa yachachisqasnenqa willaymanta may kusisqas kutimorqanku. Imaraykuchus Reinomanta willarqanku churanakuy kajtinpis, supaykuna churanakojtinkupis. ¿Imatá ruwarqanku mana manchachikuspa willamunankupaj, kusisqas ima kanankupaj? (Lucas 10:1, 17-21 leey.)
2. 1) ¿Imaraykutaj Jesús, yachachisqasnin wawas jina kasqankuta nerqa? 2) ¿Imataj Jesuspa yachachisqasninta yanaparqa taripay mana atina Diospa yachayninta entiendenankupaj?
2 Jesusqa, Jehovaman nerqa: “Jatunchayki, Tatáy, janaj pachajta, kay pachajtawan Señornin, imaraykuchus kay imasta pakaykorqanki yachayniyojkunamanta, yuyayniyojkunamantawan, wawasmantaj sutʼincharqanki. Arí, Tatáy, ajinata munarqanki”, nispa (Mat. 11:25, 26). Jesusqa yachachisqasnin wawas jina kasqankuta nerqa, llampʼu sonqos kasqankurayku. Wawas jinataj yachachinapaj jinalla karqanku, chayrayku Jehová paykunata espíritu santonwan yanaparqa taripay mana atina yachayninta entiendenankupaj (Mat. 18:1-4). Yachaywasisman rej fariseos, leymanta yachachejkuna imataj, may kasqankuta yuyakoj kanku. Satanás yuyayninkuta laqhayachisqanraykutaj Diospa yachayninta mana entienderqankuchu.
3. ¿Imatataj kay yachaqanapi yachakusunchej?
3 Jesusqa mayta kusikorqa, Jehová llampʼu sonqo runasta taripay mana atina yachayninta entiendenankupaj yanapasqanta rikuspa. Kunanpis Jehovaqa, kikillantataj llampʼu sonqo runasta yanapashan yachayninta entiendenankupaj. Imaraykuchus payqa kasqan jinallapuni. ¿Imaraykú chayta ninchej? Kay yachaqanapi yachakusunchej imaynatachus kunanpis Jehová llampʼu sonqo runasta taripay mana atina yachayninta entiendenankupaj yanapashasqanta.
ENTIENDENAPAJ JINA SUTʼINCHAKUN
4. ¿Imaraykutaj aswan sutʼi, entiendenapaj jina Torremanta Qhawaj revista orqhokusqan may sumaj kasqanta ninchej?
4 Kay qhepa watasllapi Diospa llajtanqa astawan sumajta yachachishawanchej. ¿Imaynamantá? Bibliaj yachachiyninta sutʼita, entiendenapaj jina sutʼinchaspa. Kunantaj chaykunamanta kinsa imasta qhawarina. Ñaupaj kaj, Diospa llajtanqa, astawan sutʼita, entiendenapaj jina waj Torremanta Qhawaj revistata orqhorqa.b Chay revistaqa may sumaj kashan mana allinta leeyta atejkunapaj, waj parlayta yachakojkunapaj ima. Tataspis wawasninku chay revistata leespa astawan entiendesqankurayku uj sumaj yanapa kasqanta rikunku. Ashkha familias Diospa Llajtanta Kamachejkunaman cartasta apacherqanku agradecesqas kasqankuta ninankupaj. Uj hermana tantakuykunapi mana tapuykunaman kutichiyta atejchu, kunantaj chay revista orqhokusqanrayku, tantakuykunapi mana manchachikuspa ashkha kutista kutichiyta atin.
5. ¿Imaraykutaj Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras nisqa Biblia inglespi may sumaj kashan?
5 Iskay kaj, Diospa llajtanqa, 5 de octubre de 2013 watapi Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras nisqa Bibliata inglespi allinchaspa orqhorqa.c Chay Bibliapi ashkha versículos pisi palabrasniyojllaña, imatachus yachachiyta munasqantaj kikillanpuni, entiendeyta atinapaj jinallataj. Sutʼincharinapaj, Job 10:1 versículo, 27 palabrasniyoj karqa, kunantaj 19 palabrasniyojllaña. Chantá Proverbios 8:6 versículo, 20 palabrasniyoj karqa, kunantaj 13 palabrasniyojllaña. Iskaynin versiculostaj astawan sumajta entiendekun. Ashkha watastaña Jehovata sirvej uj ajllasqa hermano chay mosoj Bibliapi Job librota leeytawan, chaypacharaj chay librota entiendesqanta nerqa. Ashkha hermanospis kikillantataj nerqanku.
6. ¿Imatataj ninki Mateo 24:45-47 versículos sutʼinchakusqanmanta?
6 Kinsa kaj, kay qhepa wataspi Diospa llajtanqa wakin versiculosta astawan sumajta entienderqa. Sutʼincharinapaj, Torremanta Qhawaj revistapi 15 de julio de 2013 watapi “allin kamachi, yuyayniyoj[manta]” sutʼinchakusqan astawan sutʼi karqa (Mat. 24:45-47). Imaraykuchus allin kamachi yuyayniyoj, Diospa Llajtanta Kamachejkuna kasqanta nikorqa. Nikullarqataj ‘kamachis’, yachachiykunata tukuy japʼejkuna, nisunman ajllasqa cristianos, ‘waj ovejasmanta’ kajkuna ima kasqankuta (Juan 10:16). Kay yachachiykunamanta yachakuspaqa mayta kusikunchej, wajkunamanpis yachachiyta munanchej. ¿Imaynasmantawan Jehová sutʼita, entiendeyta atinapaj jina yachachiyta munawanchej?
ASTAWAN ENTIENDEYTA ATINAPAJ JINALLA SUTʼINCHAKUN
7, 8. Bibliapi pichus chayri imachus jamoj imaswan ninakusqanta sutʼinchay.
7 Ashkha watastaña Jehovata sirvishanki chayqa, ichapis reparanki Bibliaj nisqanta publicacionesninchej waj jinasmanta sutʼinchasqanta. Pasaj wataspeqa, Bibliaj wakin nisqasninta, jamoj imaswan ninakusqanta sutʼinchakoj. ¿Imaraykutaj ajinata sutʼinchakoj? Sutʼincharinapaj, Jesuspis “profeta Jonaspa señalni[nmanta]” parlarqa (Mateo 12:39, 40 leey). Sutʼincharqataj mashkha unaytachus Jonás jatun challwaj wijsanpi kasqan, mashkha unaytachus Jesucristo jallpʼaj sonqonpi kananwan ninakusqanta.
8 Mana Jesuspa nisqallanchu jamoj imaswan ninakun. Sutʼincharinapaj, apóstol Pabloqa Abraham imaynachus Agarwan, Sarawan ima kasqan, Jehová Israel llajtawan, janaj pachapi llajtanwan imaynachus kasqanwan ninakusqanta sutʼincharqa (Gál. 4:22-26). Jinallataj Dioswan tinkukuna toldo, templo, Perdonta Tarina Pʼunchay, kuraj kaj sacerdote, leymanta waj imaspiwan, “jamoj imaspa llanthullan” karqa (Heb. 9:23-25; 10:1). Kaykunata, imaswanchus ninakusqanta ukhunchayqa, creeyninchejta kallpachan. Bibliapi pimantachus chayri imamantachus parlakusqan, ¿ninayanchu, piwanpis chayri imawanpis ninakusqanta?
9. ¿Imatataj Nabotmanta pasaj wataspi sutʼinchakorqa?
9 Pasaj wataspi publicacionesninchej Bibliapi runasmanta, wakin imasmanta ima parlakusqan, piwanchus chayri imawanchus aswan qhepaman ninakusqanta sutʼinchakorqa. Sutʼincharinapaj, reina Jezabelqa, Nabotta wañuchicherqa, Nabotpa uvas huertasninta qosan Achabman qonanpaj (1 Rey. 21:1-16). Kay 1932 watapi, kay revista sutʼincharqa Achabwan, Jezabelwanqa, Satanaswan, pachanwan ima ninakusqanta, Nabot, Jesuswan ninakusqanta, Nabotpa wañuynintaj, Jesuspa wañuyninwan ninakusqanta. Kay 1961 watapitaj inglespi “Santificado sea tu nombre” nisqa libro sutʼincharqa, Nabot ajllasqa cristianoswan ninakusqanta, Jezabeltaj llulla religioneswan. Chantapis sutʼinchallarqataj Nabotta Jezabel qhatiykachasqanqa, ajllasqa cristianosta qhepa pʼunchaykunapi qhatiykachakusqanwan ninakusqanta. Ashkha watasta Diospa llajtan ajinata sutʼinchasqanqa, creeyninchejta mayta kallpacharqa. Kunantaj chaykunata waj jinamantañataj sutʼinchan. ¿Imaraykutaj?
10. 1) ¿Imaynatá allin kamachi yuyayniyoj Bibliaj nisqanta sutʼinchaspa aswan yuyayniyoj kasqanta rikuchin? 2) ¿Imamantataj kunan publicacionesninchej astawan sutʼinchan?
10 Watas pasasqanman jina Jehovaqa allin kamachi yuyayniyojta astawan yuyayniyoj kananpaj yanapashan. ¿Imaynamantá? Allin kamachi yuyayniyojqa, Bibliapi runasmanta, wakin imasmanta ima parlakusqan, piwanchus chayri aswan qhepaman imawanchus ninakusqanta sutʼinchan, Biblia chayta sutʼita rikuchejtillan. Ñaupajpi chay imasmanta sutʼinchakusqantaqa, mana entiendeyta, yuyariyta ima atillajchu kanchej, nitaj chayman jina kausakuytapis. Publicacionesninchejpi chaykunamanta wakin kutis astawan sutʼinchakusqanrayku, kausayninchejpi pisillata yanapawaj kanchej, kunantaj astawan yanapawanchej. Creeyninchej kallpachasqa kananpaj, sinchʼita sayanapaj, Diosta munakunapaj, waj kʼacha kaykunamanta yachakunapaj imataj yanapawanchej.d
Nabotpa kausayninmanta mayta yachakusunman (11 parrafota qhawariy)
11. 1) ¿Imatataj publicacionesninchej Nabotmanta sutʼinchan? 2) ¿Imatataj paymanta yachakusunman? 3) Kay qhepa wataspi, ¿imaraykutaj publicacionesninchej imaschus jamoj imaswan ninakusqanta niña anchata sutʼinchanchu? (Kay revistapi “Leejkunaj tapuyninku”, nisqa yachaqanata leey.)
11 Kunanqa Nabotpa kausayninmanta astawan entiendenchej. Payqa mana Jesuswan, ajllasqa cristianoswan ninakusqanraykuchu wañorqa, manaqa Diosman cheqa sonqo kayta munasqanrayku. Atiyniyoj kamachejkuna mayta qhatiykachajtinkupis Jehovaj leyninta kasukorqa (Núm. 36:7; 1 Rey. 21:3). Nabotmantaqa mayta yachakusunman, imaraykuchus ichapis pay jina qhatiykachasqa kashaspa aguantananchej kanqa (2 Timoteo 3:12 leey). Tukuy cristianos, Nabotpa kausayninmanta sutʼinchakusqanta entiendeyta, yuyarikuyta, chayman jina kausakuyta ima atinchej, creeyninchejtapis kallpachayta atinchej.
12. 1) Bibliapi imasmantachus parlakusqanmanta, ¿imatataj mana yuyananchejchu tiyan? 2) ¿Imaraykutaj taripay mana atina Diospa yachayninta entiendeyta atinchej? (Sutʼinchayninta qhawariy.)
12 ¿Bibliapi imasmantachus parlakusqan kausayninchejpi yanapanallawanchejpajchu? Mana. Publicacionesninchej Bibliaj nisqanta jamoj imaswan ninakusqanta niña anchata sutʼinchajtinpis, chaykuna imaswanchus kikinchakusqanta sutʼinchan. Sutʼincharinapaj, Nabotqa mayta qhatiykachajtinkupis wañupunankama cheqa sonqo karqa, chaytaj yuyarichiwanchej Jesucristo, ajllasqa cristianos ima cheqa sonqos kasqankuta. Chantapis yuyarichillawanchejtaj may chhika hermanos waj ovejasmanta kajkuna cheqa sonqos kasqankuta. Sutʼita rikunchej Jehová Dios entiendeyta atinapaj jina yachachiyta munawasqanchejta.e
ENTIENDEYTA ATINAPAJ JINALLA RIJCHʼANACHINASTA SUTʼINCHAKUN
13. ¿Imastaj rikuchin Jesuspa wakin rijchʼanachinasnin entiendeyta atinapaj jinalla kasqanta?
13 Kay Jallpʼapeqa Jesucristolla sumaj Yachachej karqa. Maytataj kusikoj rijchʼanachinaswan, kikinchaykunaswan yachachispa (Mat. 13:34). Rijchʼanachinasqa, mana entiendeyta atinapaj jina yachachiykunata sutʼinchanapaj may sumaj yanapa, chantapis tʼukurichiwanchej, sonqonchejmantaj chayan. Kay qhepa watasllapi publicacionesninchejqa Jesuspa rijchʼanachinasninta astawan entiendenapaj jina sutʼincharqa. Sutʼincharinapaj, 15 de julio de 2008 Torremanta Qhawaj revistapi levaduramanta, mostaza mujumanta, challwa japʼina chʼipamanta rijchʼanachinasta astawan sutʼinchakorqa. Chayrayku kunan yachanchej chay rijchʼanachinasqa, imaynatachus Diospa Reinon ashkha runasta Diospa kamachisninman tukunankupaj yanapashasqanmanta parlashasqanta.
14. 1) ¿Imaynatá samaritano rijchʼanachinata sutʼinchakorqa? 2) ¿Imaynatá kunan chay rijchʼanachinata sutʼinchakun?
14 ¿Imatá nisunman Jesuspa rijchʼanachinasninmanta? Wakin rijchʼanachinasnenqa profecías karqanku, wakintaj kausayninchejpi yanapanawanchejpaj. Watas pasasqanman jina chaykunamanta astawan sutʼinchakusqanrayku mayqenkunachus profecías, mayqenkunatajchus mana profeciaschu kasqanta yachanchej. Samaritano rijchʼanachinamanta imatachus Watch Tower revista 1924 watapi sutʼinchasqanpi tʼukurina (Luc. 10:30-37). Chay revistapi samaritano, Jesuswan ninakusqanta nikorqa, Jerusalenmanta Jericoman uraykunapaj ñantaj runaswan ninakusqanta, imaraykuchus Adanwan, Evawan juchallikusqankumantapacha runasqa aswan sajras kanku. Chantapis nillarqataj suwas, jatuchaj empresaswan, comercianteswan ima ninakusqanta; sacerdote, levita imataj llulla religioneswan ninakusqanta. Chaywanpis kay tiempopi publicacionesninchejqa, chay rijchʼanachinawan yachachiwanchej tukuy runasta allin ñawiwan qhawana kasqanta, Diosta rejsinankupaj yanapana kasqanta ima. Mayta kusikunchej Jehová cheqa yachachiykunata astawan sutʼita yachachiwasqanchejmanta.
15. ¿Imamantataj qhepan yachaqanapi yachakusunchej?
15 Qhepan yachaqanapi chunka sipaskuna rijchʼanachinamanta yachakusunchej (Mat. 25:1-13). ¿Imaynatá Jesús chay rijchʼanachinata kay tiempopi entiendenanchejta munan? Rijchʼanachinapi pimantachus, imamantachus parlakusqan, ¿jamoj imaswanpunichu ninakun? Chayrí, ¿kay tiempopi yanapanallawanchejpajchu? Chaykunata qhawarisunchej.
a Bibliamanta wakin ñaupa qhelqasqaspeqa, “70” yachachisqas kasqankuta ninku, wakinpitaj “72”.
b Chay revistaqa, julio de 2011 wata inglespi llojserqa. Kunantaj chay revistata waj parlaykunapi mañayta atinchej.
c Kay Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras nisqa Biblia, aswan qhepaman waj parlaykunapi orqhokonqa.
d Sutʼincharinapaj, Creeyninkumanta yachakunachej nisqa libroqa Diospa 14 kamachisninpa kausayninkumanta parlan. Jinapis chay libroqa imatachus paykunamanta yachakuyta atisqallanchejta astawan sutʼinchan.
e Diospa Palabranpeqa, wakin imas “mana [...] entiendenapaj jina kanku”, Pabloj wakin qhelqasqasnin jina. Diosqa Bibliata qhelqajkunata espíritu santonwan yuyaycharqa. Kunanpis cheqa cristianosta espíritu santollanwantaj yanapan Bibliata, “taripay mana atina Diospa yachayninta[...]” ima entiendenankupaj (2 Ped. 3:16, 17; 1 Cor. 2:10).