INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quechua (Bolivia)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • REUNIONES
  • Ni Imarayku Jehovamanta Karunchakuychu
    Torremanta Qhawaj 2013 | 15 enero
    • Ni Imarayku Jehovamanta Karunchakuychu

      “Kunampacha ajllakuychej pitachus sirvinaykichejta.” (JOS. 24:15.)

      ¿IMATÁ KUTICHIWAJ?

      • ¿Imatataj ruwawaj llankʼayniyki Jehovamanta mana karunchasunanpaj?

      • ¿Imatataj ruwawaj maychus kajllata sonqoykita kusirichinaykipaj?

      • Familiaykimanta pillapis Jehovamanta karunchakapojtin, ¿imataj llakiyniykita muchunaykipaj yanapasonqa?

      1-3. 1) ¿Imaraykutaj Josué allin ñanta ajllasqanmanta mayta yachakusunman? 2) ¿Imatataj yuyarikunanchej tiyan imatapis ajllashaspa?

      IMATAPIS ruwanapajqa ajllayta yachananchej tiyan. Imajtinchus, kausayninchej imaynachus kananta munasqanchejqa chay ajllasqanchejman jina kanqa. Kaypi tʼukurina: uj runa ñanta rishajtin chayllapi iskay ñan rikhurejtin, ¿mayqen ñantataj ajllanqa? Ichapis ujnin ñanqa rinanman chayachenqa, ujnintaj karunchanqa.

      2 Bibliaqa ajinapi rikukoj runasmanta parlan, pikunachus imatachus ruwanankuta ajllananku karqa. Sutʼincharinapaj, Cainqa phiñakuyninwan atipachikuytachus chayri phiñakuyninta ñitʼiykukuytachus ajllanan karqa (Gén. 4:6, 7). Josuetaj, Tata Diostachus chayri llulla dioskunatachus sirviyta ajllanan karqa (Jos. 24:15). Josueqa Jehovaj qayllanpi kayta munasqanrayku, cheqa Diosta yupaychayta ajllarqa. Caintaj mana chaytachu maskʼasharqa, chayrayku imatachus ajllasqanqa Jehovamanta astawan karuncharqa.

      3 Ichá qanpis wakin kutispi iskay ñanpi jina rikukuspa, ujta ajllanayki kanqa. Ajinapi rikukuspaqa, Jehovata jatunchanaykipaj jina, paymanta mana karunchakunaykipaj jinataj allinta ajllanayki kasqanta yuyarikuy (Hebreos 3:12 leey). Kay yachaqanapi, qhepan yachaqanapiwan, qanchis imasmanta parlarisun, mayqenkunachus Jehovamanta karunchawasunman, chaytataj mana saqenachu.

      LLANKʼAY

      4. ¿Imaraykutaj llankʼananchejpuni tiyan?

      4 Cristianosqa paykunapaj, familiankupajwan llankʼanankupuni tiyan. Bibliaqa chayta mana ruwayta munaj, mana creejmanta nisqaqa aswan mana walejman tukusqanta nin (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8). Arí, kausanapajqa llankʼanapuni tiyan, chaywanpis mana allinta qhawarikojtinchejqa llankʼayninchej Jehovamanta karunchawasunman. ¿Imaynamantá?

      5. ¿Imaspitaj tʼukurinanchej tiyan manaraj ima llankʼaymanpis yaykushaspa?

      5 Llankʼayta maskʼashasqaykipi tʼukuriy. Mana llankʼay tarikuyta atikullanchu chay suyupi tiyakunki chayqa, ichá imallamantapis llankʼakuyta munawaj. Chaywanpis, chay llankʼay ichá Bibliaj yuyaychasqanman churanakunman. Chayri ashkha horasta llankʼasqayki chayri viajasqayki, cristiano ruwanasniykita pisiyachinman chayri familiaykimanta karunchasunkiman. Jina kajtin, ¿imatá ruwawaj? ¿Chay llankʼayta japʼikullawajchu ichapis mana llankʼayniyoj kanamantaqa chayllapis kasqanta yuyaspa? Mana allinta ajllaspaqa Jehovamanta karunchakuwaj (Heb. 2:1). Chayrayku, uj llankʼayta maskʼashanki chayri waj llankʼayman yaykuyta munashanki chayqa, ¿imataj allinta ajllanaykipaj yanapasonqa?

      6, 7. 1) ¿Imasta tariyta munaspataj uj runa llankʼanman? 2) ¿Imataj Jehovaman astawan qayllaykuchisonqa, imaraykú?

      6 Rikunchej jina, imatachus kausayninchejpi ruwayta munasqanchejta qhawarikunanchej tiyan. Tapurikuy: “¿Maymantaj chayayta munani kay llankʼayniyoj chayri kay profesionniyoj kaspa?”, nispa. Familiaykiwan khuska Jehovata yupaychanaykipaj chay llankʼayta munanki chayqa, pay yanapasonqa (Mat. 6:33). Jehovaqa, mana llankʼayniyoj rikhurejtinchej chayri qolqemanta pisichikojtinchej, imaynatachus yanapanawanchejta yachan (Isa. 59:1). Biblia nin jina, Jehovaqa “cheqan kajman jina kawsajkunata ñakʼariymantapis librayta yachan” (2 Ped. 2:9).

      7 Ashkha qolqeyoj kayta munaspalla llankʼayta munanki chayqa, ichapis chayta tarinki. Chaywanpis, chayraykulla llankʼayqa uj tojlla kanman (1 Timoteo 6:9, 10 leey). Llankʼayninchejta chayri qhapaj kayta ñaupajman churasun chayqa Jehovamanta karunchakusun.

      8, 9. ¿Imaynatataj tatas llankʼayta qhawananku tiyan? Sutʼinchay.

      8 Qan tata kanki chay, imatachus wawasniykiman yachachishasqaykipi tʼukuriy. ¿Imata ñaupajman churashasqaykitataj wawasniyki rikunku? ¿Llankʼayniykitachu chayri Jehovawan masichakusqaykitachu? Qhapaj kayta chayri may rejsisqa kayta ñaupajman churashanki chayqa, wawasniykipis qan jina ruwankuman, chaytaj mana allinman chayachinman. Chayri niña jatunpajchu qhawasunkuman. Uj sipas jinata nerqa: “Yuyayniyoj kasqaymantapacha tatayqa llankʼaynillanman qokun. Qallariypeqa ni imata faltachinawaykupaj llankʼashasqanman rijchʼakorqa. Chaywanpis, kunanqa niña jinachu. Mana necesitasqayku imasta rantinallanpaj astawan llankʼayninman qokun. Chayrayku, wajkunata kallpachajkuna jina rejsisqa kanaykumantaqa, qhapaj familia jina rejsisqa kayku. Qolqenmanta nisqaqa Diosta yupaychaypi yanapanawaykuta munayman”.

      9 Tatas, llankʼayniykichejrayku chayri profesionniykichejrayku ama Jehovamanta karunchakuychejchu. Wawasniykichejmanqa, Dioswan masichakuy aswan sumaj kasqanta rikuchiychej (Mat. 5:3).

      10. Imatachus kausayniykipi ajllashaspa, ¿imatarajtaj yachanayki tiyan?

      10 Joven kanki chayqa, ichapis imatachus kausayniykipi ruwanaykipi tʼukurishanki. ¿Imataj allinta ajllanaykipaj yanapasunkiman? Ñaupajtaqa, imatachus ruwayta munasqaykita yachanayki tiyan. Ichapis uj profesionta yachakuyta munanki. Chaywanpis, ¿Jehovata sirvinaykipaj yanapasonqachu chayri karunchasonqachu? (2 Tim. 4:10.) Bancopi qolqeyoj kaspalla chayri negociosninkupi allin rejtillan, ¿kusisqa kajkuna jinachu kayta munanki? Chayri, ¿David jinachu Jehovapi atienekunki? Pay nerqa: “Noqa wayna karqani, kunantaj machuña kani; ni jaykʼajpis kʼacha runataqa wijchʼusqata rikorqanichu, nitaj wawasnintapis khuyayta mañakojtaqa”, nispa (Sal. 37:25). Iskay ñan jina kasqanta yuyarikuy. Ujnenqa Jehovamanta karunchasonqa, ujnintaj aswan kusisqa kanaykipaj yanapasonqa (Proverbios 10:22; Malaquías 3:10 leey). ¿Mayqentataj ajllanki?a

      SONQOTA KUSIRICHIY

      11. ¿Imatataj Biblia kusirikuymanta nin, imastataj qhawarikunanchej tiyan?

      11 Bibliaqa, sonqota kusirichinapaj ruwaykunata mana juchachanchu, nitaj tiempota usuchiylla kasqantachu nin. Apóstol Pabloqa, Timoteoman nerqa “cuerpota ima ruwanaman yachachisqa kallpachayqa” allin kasqanta (1 Tim. 4:8). Chantapis Bibliaqa “asinapaj”, “tusunapaj” ima tiempo kasqanta nin, uj chhikanta samarinatataj yuyaychawanchej (Ecl. 3:4; 4:6). Chaywanpis, chaykunallaman qokoyqa Jehovamanta karunchawasunman. Ajinapi mana rikukunapajqa: imaswanchus chantá mashkha unaytachus kusirikusqanchejta qhawarikunanchej tiyan.

      Maychus kajllata, allin imaswantaj kusirikuspaqa aswan sonqo juntʼasqa kanchej, kallpachakunchejtaj

      12. ¿Imapitaj tʼukurinanchej tiyan imawanchus kusirikunanchejta ajllashaspa?

      12 Ñaupajtaqa imaswanchus kusirikushasqanchejmanta parlarina. Sonqota kusirichinapajqa allin imas tiyan. Chaywanpis, ashkha imasqa Jehovaj chejnisqan ruwaykunaman tanqawasunman: maqanakuyman, layqeriosman chayri khuchichakuyman. Chayrayku, imaswanchus kusirikushasqanchejta allinta qhawarikuna. Tapurikunataj: “¿Imamantaj tanqawan? ¿Sajra runa kaymanchu, wajkunawan atipanakuymanchu chayri suyuta jatunchaymanchu? (Pro. 3:31.) ¿Qolqeyta tukuchinaypaj jinachu? Chayta ruwasqayrayku, ¿wajkuna miskʼankumanchu? (Rom. 14:21.) ¿Ima laya runaswantaj masichachiwan? (Pro. 13:20.) ¿Sajra kajta ruwayta munanaypajchu tanqawan? (Sant. 1:14, 15.)”.

      13, 14. ¿Imaraykutaj mashkha unaytachus kusirikusqanchejta qhawarikunanchej tiyan?

      13 Kunantaj, mashkha unaytachus kusirikusqanchejmanta parlarina. Kusirikuyllapi tiemponchejta churasqanchejrayku, ¿niñachu cristiano ruwanasninchejta juntʼanapaj tiempo tiyan? Jina kajtenqa kusirikusqanchejwan mana sonqo juntʼasqachu kasun. Sonqota kusirichinapaj tiemponkuta allinta apaykachajkunaqa sonqo juntʼasqa kanku. ¿Imaraykú? Imaraykuchus ruwanasninkuta juntʼasqankutaña yachaspa, kusirikojtinku sonqonku mana juchachanchu (Filipenses 1:10, 11 leey).

      14 Kusirikuyllata munayqa sumaj rijchʼawasunman, chaywanpis Jehovamanta karunchawasunman. Kim sutiyoj hermana, pichus 20 watasniyoj, kausayninpi chayta yachakorqa. Pay nin: “Semana tukukuyta viernespi, sabadospi, domingospiwan wajkunawan kusirikoj rillajpuni kani. Chaywanpis, kunanqa ashkha ruwana kasqanta reparani. Precursora kasqayrayku willaj rinaypaj sojta horas paqarinta jatarikuni, chayrayku niña chaupi tuta pasaykama qhepakuyta atinichu. Sonqota kusirichiy mana juchachu kajtinpis, tiemponchejta qhechuwasunman. Chayrayku, allinta qhawarikunanchej tiyan”, nispa.

      15. ¿Imaynatataj tatas, wawasninku maychus kajta kusirikunankupaj yanapankuman?

      15 Tatasqa familiankuman necesitasqankuta qonanku tiyan, chantapis Diosta yupaychanankupaj, kusirikunankupaj ima yanapananku tiyan. Chayrayku, qan tata kanki chayqa ama qʼayma sonqo kaychu. Familiaykita sajra ruwaykunamanta jarkʼanayki kajtinpis, sonqota kusirichinapaj allin ruwaykuna kasqanta reparanayki tiyan (1 Cor. 5:6). Tiempowan chay ruwaykunata wakichinki chayqa, familiayki kusirikunanpaj yanapanki.b Ajinamanta qan, wawasniyki ima Jehovaman astawan qayllaykunkichej.

      FAMILIANCHEJ JEHOVAMANTA KARUNCHAKOJTIN

      16, 17. ¿Ima ñakʼariypitaj ashkha tatas rikukunku, imaynatá Jehová chayta yachan?

      16 Tatasqa wawasninkuta mayta munakunku, wawaspis tatasninkuta, Jehovapis llajtanta munakusqanta chay munakuywan kikincharqa (Isa. 49:15). Chayrayku, familianchejmanta pillapis Jehovamanta karunchakojtenqa mayta llakikunchej. Uj hermana, pejpatachus wawan qotuchakuymanta qharqosqa karqa, nin: “Sonqo pʼakisqa qhepakorqani. Waway imaraykuchus Jehovamanta karunchakusqanta mana entienderqanichu. Noqa juchayoj kasqaytataj yuyarqani”, nispa.

      17 Ajinapi rikukushanki chayqa, Jehová imaynatachus ñakʼarishasqaykita yachan. Paypis, “mayta sonqonta” nanachikorqa ñaupaj kaj runa Payman churanakojtin chantá niraj Jatun Para kashajtin may chhika runas Payman churanakojtinku (Gén. 6:5, 6). Mana chay jina llakiypi rikukojkunaqa imaynapunichus chay llakiy kasqanta ichá mana entiendenkumanchu. Chaywanpis, familianchejmanta pillapis qharqochikusqanrayku Jehovamanta karunchakoyqa mana allinchu kanman. ¿Imataj chay jina llakiyta muchunaykipaj yanapasonqa?

      18. ¿Imaraykutaj tatas wawanku Jehovamanta karunchakojtin mana juchachakunankuchu tiyan?

      18 Familiaykimanta pillapis qharqosqa kasqanmanta, ama juchachakuychu. Jehovaqa payta sirviytachus manachus ajllakojta saqewanchej. Chantá, familiamanta bautizasqa kajkunaqa “sapa ujpis ruwananta ruwanan tiyan” (Gál. 6:5). Jehovaqa juchallikojta ruwasqanmanta juchachan, manataj qantachu (Eze. 18:20) Ama wajkunatapis juchachaychu. Astawanpis, Jehová llajtanpi kʼamiwasqanchejta jatunpaj qhaway. Kuraj Supayman sinchʼita sayaykuy, amataj qotuchakuyta qhawaj ancianosmanchu (1 Ped. 5:8, 9).

      Qharqochikoj familiayki Jehovaman kutirikunanta suyayqa mana juchachu

      19, 20. 1) ¿Imaynatataj qharqochikoj wawaspa tatasnin llakiyninkuta muchunkuman? 2) ¿Imatá chay tatas suyankuman?

      19 Jehovapaj phiñakunki chayqa, paymanta karunchakunaykipaj ñantapis ajllashawaj jina kanqa. Familiaykimanta nisqaqa Jehovata astawan munakusqaykita wawayki reparanan tiyan. Chayrayku, chay llakiyta muchunaykipajqa Jehovawan masichakusqaykita sinchʼiyachiy, hermanosmantapis ama karunchakuychu (Pro. 18:1). Jehovaman tukuy llakiyniykita willakuy (Sal. 62:7, 8). Ama maskʼaychu qharqochikojwan imaynallamantapis parlariyta, ichapis telefononejta chayri Internetnejta (1 Cor. 5:11). Jehová Diospaj astawan llankʼay (1 Cor. 15:58). Chunka sojtayoj parrafopi parlasqanchej hermanaqa, kayta nerqa: “Diosta yupaychaypi tiempoyta churanay tiyan, Jehovawan masichakusqaytapis sinchʼiyachinay tiyan. Ajinamanta, waway Jehovaman kutirikojtin yanapayta atisaj”, nispa.

      20 Biblia nin: “Munakuyniyoj runaqa pacienciayoj”, nispa (1 Cor. 13:4, 7). Chayrayku, wawayki Jehovaman kutirikunanta suyayqa mana juchachu. Astawanpis, sapa wata ashkha runas juchankumanta pesachikuspa Jehovaj llajtanman kutinpunku. Jehovataj mana phiñasqallapunichu qhepakun, astawanqa “perdonanapaj wakichisqa” kashan (Sal. 86:5).

      ALLINTA AJLLAY

      21, 22. ¿Imatataj kausayniykipi ajllanki?

      21 Jehovaqa tukuyta ajllajta saqewanchej (Deuteronomio 30:19, 20 leey). Chaywanpis, allinta ajllayta yachananchej tiyan. Cristianosqa kaykunata tapurikuna kanman: “¿Allin ñantachu rishani? Llankʼayniy, sonqota kusirichisqay chayri familiayta munakusqay, ¿Jehovamanta karunchanawantachu saqeni?”, nispa.

      22 Tata Dios munakuwasqanchejqa ni jaykʼaj tukukunchu. Paymanta karunchakunchej chayqa mana allin ñanta ajllasqanchejrayku (Rom. 8:38, 39). Chaywanpis, mana ajinapi rikukunanchejchu tiyan. Ni imarayku Jehovamanta karunchakunachu. Qhepan yachaqanapi tawa imasmantawan parlarisun, mayqenkunapichus Jehovaman qayllaykuyta munasqanchejta rikuchinanchej tiyan.

      a Astawan yachayta munaspaqa Waynaspata sipaskunapta tapukuyninku iskay kaq libropi 38 yachaqananta qhawariy.

      b Kay ¡Despertad!, noviembre 2011 watamanta, 17-19 paginaspi aswan yuyaychaykunata tarinki.

  • Jehovaman Qayllaykullaypuni
    Torremanta Qhawaj 2013 | 15 enero
    • Jehovaman Qayllaykullaypuni

      “Diosman astawan qayllaykuychej; paypis qayllamusonqachej.” (SANT. 4:8.)

      ¿SUTʼINCHAYTA ATIWAJCHU?

      • ¿Imaynatá runaj ruwasqanta, onqoykunata ima maychus kajllata qhawasunman?

      • ¿Imatataj qolqeta mana munapayanapaj, mana jatunchakunapaj ima ruwasunman?

      • ¿Imaynatá Jehovaj qayllallanpipuni kasunman?

      1, 2. 1) ¿Ima tojllapitaj Satanás urmachiyta munawanchej? 2) ¿Imataj yanapawasun Diosman astawan qayllaykunapaj?

      JEHOVAQA mana paymanta karunchasqa kausanapajchu ruwawarqanchej. Satanastaj sapallanchejmanta imatapis ruwayta atisqanchejta yuyachiyta munawanchej. Chaytaqa Edén huertapi Evata chʼaukiyasqanmantapacha yuyachishan (Gén. 3:4-6). Kunankamataj yaqha tukuy runas chay llulla cuentota creellankupuni.

      2 Noqanchejrí, mana Satanaspa tojllasninpi urmasunmanchu, imajtinchus “yachanchej payqa ima sajratachus ruwayta munasqanta” (2 Cor. 2:10, 11). Payqa Jehovamanta karunchakunapaj jina imatapis ajllananchejta munan. Iskay kaj yachaqanapeqa llankʼaymanta, kusirikuymanta, qharqochikoj familiaresmanta ima parlarerqanchej. Kay yachaqanapitaj, runaj ruwasqasninta, onqoykunata, qolqeta, jatunchakuyta ima maychus kajllata qhawanata yachakusun, chaytaj Diosman astawan qayllaykunapaj yanapawasun (Sant. 4:8).

      RUNAJ RUWASQASNIN

      3. ¿Imaynatataj runaj ruwasqanta allinta chayrí mana allinta apaykachakunman? Sutʼinchariy.

      3 Runaj ruwasqan aparatosqa tukuynejpiña rikhuriykushan. Chaykunata allinta apaykachajtinchejqa yanapawasunman, manachayrí Jehovamanta karunchawasunman. Sutʼincharinapaj, kay revistataqa computadoraspi qhelqaspa orqhokun. Chantapis, imatapis astawan yachanapaj, wajkunawan parlanapaj, wakin kutitaj sonqota kusirichinapaj kanman. Chaywanpis, chay aparatosllata apaykachayman qokusunman. Kunallanraj rikhurimushasqan aparatosta vendejkunaqa rantinapuni kasqanta yuyachinku. Uj waynuchoqa kunallanraj rikhurej computadorata munaspa, rantikunanpaj pakayllamanta ujnin luruninta venderpasqa. Chayqa, ¡may wampu ruwaypuni!

      4. ¿Imatataj uj cristiano ruwarqa Internetman yachaykukusqanta saqenanpaj?

      4 Runaj rikhurichisqan aparatosta apaykachayman qokuspa Jehovamanta karunchakoyqa, aswan wampu ruwayraj kanman. Juan,a pichus 28 watasniyoj cristiano, nerqa: “Bibliapi, cristiano ruwanasninchejta juntʼanapaj tiempochakunata nisqanta yachani. Chaywanpis, computadorata japʼichini chayqa mana saqeyta atinichu”, nispa. Juanqa tutakama Internet qhawarisqa kaj. Pay nin: “May saykʼusqa kaspapis, Internetnejta wajkunawan parlayta chayri mana qhawana videosta qhawayta nipuni saqeyta atejchu kani”, nispa. Yachaykukusqanta saqenanpajtaj, puñunan horasta computadoran sapallanmanta wañunanpaj churarqa (Efesios 5:15, 16 leey).

      Tatas wawasniykichejta yanapaychej runaj ruwasqanta allin yuyaywan apaykachanankupaj

      5, 6. 1) ¿Imatataj tatas ruwananku tiyan? 2) ¿Imatá ruwasunman wawasninchej sumaj amigosta tarinankupaj?

      5 Tatas, wawasniykichejta mana ñawisnillaykichejpichu purichinaykichej kajtinpis, computadorapi imatachus qhawashasqankutaqa qhawarinaykichejpuni tiyan. Internetpeqa khuchichakuy, sajra pujllaykuna, layqerios ima rikhurin, sajra runaswantaj masichakunkuman. Mana allinchu kanman ama chʼajwanallankupaj chaykunata qhawajta saqeyqa. Ichapis paykuna yuyankuman: “Ruwashasqayta ni qhawarillankupischu chayqa, allillantachá ruwashani”, nispa. Qankunaqa wawasniykichej jatunña kajtinkupis, Jehovamanta karunchachej imasmanta jarkʼanaykichej tiyan. Kaypi tʼukurina: china jukumareqa uñasninta jarkʼananpaj chay rato phinkin. Uywasllaraj uñitasninkuta jarkʼanku chay, astawanchá tatasqa (Oseas 13:8, kikinchay).

      6 Wawasniykichejtaqa tukuy edadniyoj hermanoswan masichakunankupaj yanapaychej. Wawasniykichejqa, paykunawan asirinaykichejta, pujllarinaykichejta, llankʼanaykichejta, Jehovaman qayllaykunaykichejta ima necesitanku.b

      ONQOYKUNA

      7. ¿Imaraykutaj mana onqoyta munanchejchu?

      7 Runasqa “¿wapitullachu kashanki?” nispa sapa kuti tapunakunchej. Chaywanpis, Satanás ñaupa tatasninchejta Jehovamanta karunchasqanmantapacha, tukuy onqonchej. Kuraj Supayqa onqoykojtinchej kusikun, imajtinchus Diosta sirvinapaj jarkʼawanchej. Wañupuspataj, niña payta sirviyta atinchejchu (Sal. 115:17). Chayrayku, wapitulla kanapaj tukuy imata ruwanchej. Hermanosninchej imaynachus kashasqankumantapis llakikunchejpuni.c

      8, 9. 1) ¿Imatataj onqoykunamanta mana anchata llakikunapaj ruwasunman? 2) ¿Imaynatataj sonqo kusisqa kay yanapawanchej?

      8 Chayllamanta anchata llakikoyqa mana allinchu kanman. Wakin hermanosqa Diospa Reinonmanta willanankumanta, imastachus mikhunata, ima jampiswanchus jampichikunata ima yuyaychaspa purinku. Chayta ruwaspataj wajkunata yanapashasqankuta yuyankuman. Chaywanpis, tantakuykuna chayri jatun tantakuykuna niraj qallarishajtin chayri tukukojtin, mana allinchu wajkunaman jampista rikuchiy chayri ima tratamientostachus ruwanankuta yuyaychay. ¿Imaraykú?

      9 Tantakuykunaqa Bibliamanta yachakunapaj, kusikuyninchejta wiñachinapaj ima, chay kusiytaj Diosmanta jamun (Gál. 5:22, 23). Tantakuykunapi wajkunaman jampista rikuchiy chayri imaynatachus jampichikuyta yuyaychayqa mana allinchu, paykuna mañawajtinchejpis. Chayta ruwaspaqa wajkunaj kusiyninkuta chinkachisunman (Rom. 14:17). Imaynatachus jampichikuytaqa sapa uj ajllanan tiyan. Chantapis, ni maypi tukuy onqoykunapaj jampi kanchu. Sumaj doctorespis onqonku, machuyanku, wañunku ima. Chantapis, anchata phutikuspaqa mana kausayninchejta yapasunchu (Luc. 12:25). Chaywanpis, “sonqo kusisqa kayqa uj sumaj jampi” (Pro. 17:22).

      10. 1) ¿Imatataj Jehová noqanchejpi astawan qhawan? 2) ¿Maykʼajtaj ni imamanta onqosunchu?

      10 Rijchʼayninchejmanta llakikuypis mana juchachu. Chaywanpis, mana machuyayta munaspa tukuy imata ruwachikoyqa mana allinchu. Machuyashasqanchejqa wiñay tukusqa, sumajpaj qhawasqa, sumaj runas ima kasqanchejta rikuchinman. Bibliapi nin: “Machuyaspa yuraj uma kayqa sumaj pillumin; chayqa tarikun cheqan ñanta purisqapi”, nispa (Pro. 16:31). Jehovaqa ajinata qhawawanchej, noqanchejpis ajinallatataj qhawakuna (1 Pedro 3:3, 4 leey). ¿Allinchu kanman allin rijchʼayniyoj kanapaj kausayninchejta wañuy pataman churaspa operachikuy chayri uj tratamientota ruway? Ima edadniyoj chayri ima rijchʼayniyoj kajtinchejpis, Diospa kusikuynin aswan sumaj, imajtinchus allinpaj qhawawanchej (Neh. 8:10). Mosoj pachallapi ni imamanta onqosunchu, waynasman, sipasmantaj tukusun (Job 33:25; Isa. 33:24). Chaykamataj, yachaywan imatapis ajllana, creeyniyojtaj kana, chayqa Jehovaj qayllallanpipuni kanapaj yanapawasun (1 Tim. 4:8).

      QOLQE

      11. ¿Imaynapitaj qolqe uj tojlla kanman?

      11 Qolqeyoj kay, llankʼakuspa qolqeta japʼiypis mana juchachu (Ecl. 7:12; Luc. 19:12, 13). Chaywanpis, “qolqe munakoyqa” Jehovamanta karunchawanchej (1 Tim. 6:9, 10). “Kay pacha imaspi yuyaykuna”, nisunman necesitasqanchej kapunawanchejmanta anchata llakikoyqa Diosmanta karunchawasunman. Kikillantaj kanman “qhapajyayta” munapayajtinchejpis chayri chaykunawan kusisqa, ni imamanta llakikuspataj kausakuyta yuyajtinchejpis (Mat. 13:22). Jesusqa “mana pipis” Diosta, qhapaj kaytawan ujllapi sirviyta atisqanta nerqa (Mat. 6:24).

      12. ¿Imastataj wakin ruwanku qolqeta usqhayllata japʼiyta munaspa, imaynatá chaykunata qhesachasunman?

      12 Qolqeta maskʼayllaman qokuspaqa chʼampaykunapi rikhurisunman (Pro. 28:20). Wakenqa qolqeta usqhayllata japʼiyta munaspa, billetes de lotería nisqata rantinku chayri runasta tantanku ranqhaspa llankʼanankupaj, hermanostapis chayman tanqanku. Wakintaj, qolqenkuta sumajta llankʼachinankuta yuyaspa negociospaj qolqenkuta churanku. Ama qolqeta munapayaspa chaykunawan chʼaukiyachikuychu. Allin yuyayniyoj kay, pillapis ujllapi qolqeykita mirachinaykita nisojtenqa ichá mana jinachu.

      13. ¿Imaynatataj Jehová qolqeta qhawananchejta munan?

      13 “Diospa reinonta, cheqan kaynintawan” ñaupajman churasun chayqa, necesitasqanchejta tarinapaj llankʼasqanchejta Jehová bendicenqa (Mat. 6:33; Efe. 4:28). Payqa mana munanchu anchata llankʼasqanchejrayku chayri qolqellapi yuyasqanchejrayku, tantakuykunapi may saykʼusqa kananchejta. Kay pacha runasqa qolqeta tantajtillanku qhepaman mana llakikuspa kausanankuta yuyanku. Wawasninkutapis chayman tanqanku. Jesusrí ajinata yuyay mana allinchu kasqanta yachacherqa (Lucas 12:15-21 leey). Ama Giezi jina kanachu, payqa qolqeta munapayaspapis, Dioswan allillanpipuni kayta yuyarqa (2 Rey. 5:20-27).

      14, 15. ¿Imaraykutaj qolqepi atienekuy mana allinchu? Sutʼinchariy.

      14 Wakin ankasqa mayupi may jatun challwata japʼispa mana kacharipuyta munasqankurayku, yakupi pʼultikuspa wañunku. ¿Uj cristiano ajinapi rikukunmanchu? Uj anciano, Alejo sutiyoj nin: “Imatapis michʼakunipuni, ashkha champú surorqamojtenqa botellanman kutiykuchipuni”, nispa. Chaywanpis, payqa uj tojllapi urmasqanrayku ashkha qolqeta pierderqa. Payqa wajkunaj qolqenkuta llankʼachej empresaman qolqenta churaykorqa, ajinamanta niña unaytachu llankʼaspa, precursor kayta yuyarqa. Imaynatachus qolqenta astawan llankʼachinanta yachananpajtaj, astawan chayman qokorqa. Waqaychasninwan, manukusqanwan ima empresaspi wajkunaj qolqe churasqankuta ranterqa, wicharinanta yuyaspa. Chaywanpis mana yuyasqanman jinachu karqa. Alejo nin: “Mana qolqeyta pierdeyta munarqanichu. Tumpata suyarejtiy ichapis wicharinanta yuyarqani”, nispa.

      15 Alejoqa killasta chayllapi yuyaspa anchata llakikorqa. Jehovata yupaychaytapis niña ñaupajman churayta aterqachu, ni puñuypis chayajñachu. Chay rantisqantaj nipuni wicharerqachu. Chayrayku waqaychasninta pierderqa, wasintapis vendenan karqa. Pay nin: “Llakiypi familiayta rikhuricherqani”, nispa. Chaywanpis, imatachus yachakusqanmanta nin: “Satanaspa pachanpi atienekojqa sonqo pʼakisqa qhepakun”, nispa (Pro. 11:28). Waqaychanchejpi, llankʼachinapaj qolqe churasqanchejpi chayri uj rato qolqeta japʼiyta yachasqanchejpi atienekoyqa Satanaspi atienekuy jina, “kay pachaj diosnenqa” pay kasqanrayku (2 Cor. 4:3, 4; 1 Tim. 6:17). Alejoqa chay kutimantapacha, sumaj willaykunata astawan willananpaj kapusqallanwanña kausakun. Kunantaj, familianwan kusisqa kanku, Jehovawantaj astawan masichakunku (Marcos 10:29, 30 leey).

      JATUNCHAKUY

      16. ¿Imaraykutaj jatunchakuy wakin kuti allillan, wakin kutitaj mana?

      16 Jatunchakoyqa wakin kuti allillan. Sutʼincharinapaj, Jehovaj testigosnin kasqanchejmanta jatunchakoyqa allillan (Jer. 9:24). Allinpaj qhawakusqanchejqa imatapis allinta ajllanapaj, kamachiykunata mana pʼakinapaj ima yanapawanchej. Chaywanpis, yuyasqanchej aswan sumaj kasqanta yuyay chayri runaykachay, Jehovamanta karunchawasunman (Sal. 138:6; Rom. 12:3).

      Qotuchakuypi ima ruwaytapis japʼiymanta llakikunamantaqa willaypi kusisqa llankʼakuna

      17, 18. 1) ¿Pikunataj llampʼu sonqo karqanku, pikunataj jatunchakoj runas karqanku? 2) ¿Imatataj uj hermano ruwarqa Jehovamanta mana karunchakunanpaj?

      17 Bibliapeqa llampʼu sonqosmanta, runaykachajkunamanta ima parlan. Sutʼincharinapaj, Jehovaqa rey Davidta bendicerqa llampʼu sonqowan yanapayninta maskʼasqanrayku (Sal. 131:1-3). Chaywanpis Nabucodonosorta, Belsasartawan, jatunchakoj reyes kasqankurayku castigarqa (Dan. 4:30-37; 5:22-30). Kunanpis, llampʼu sonqochus manachus kasqanchejta wakin kuti rikuchina kanqa. Raulmanta parlarina. Payqa 32 watasniyoj kashaspa, siervo ministerial jina waj qotuchakuyman riporqa. Pay nin: “Usqhayllata ancianota sutichanawankuta yuyarqani, wataña kajtinpis nipuni sutichawarqankuchu”, nispa. ¿Phiñakunmanchu karqa ancianos pisipaj qhawasqankuta yuyaspa? ¿Niñachu tantakuykunaman rinman karqa? ¿Karunchakunmanchu karqa Jehovamanta, llajtanmantapis? ¿Imatá qan ruwawaj karqa?

      18 Raúl nin: “Proverbios 13:12 versiculopi ‘imatapis suyasqa mana juntʼakusqanmanta’ nisqanta, publicacionespi mayta ukhuncharqani. Ajinamanta astawan pacienciakunayta, llampʼu sonqo kanayta ima reparakorqani. Chantapis, Jehovaj makisninman churakunay karqa”, nispa. Raulqa niña payllapichu yuyarqa. Astawanqa qotuchakuypi, willaypi ima wajkunata yanaparqa. Pisi tiemponmantaj, ashkha runasmanña Bibliamanta yachachisharqa, pikunachus sumajta ñauparisharqanku. Pay nin: “Wata khuskanninman jina, mana suyashajtillay ancianota sutichawarqanku. Willaypi kusiywan llankʼakusharqani, niña chaypeqa yuyasharqanichu”, nispa (Salmo 37:3, 4 leey).

      JEHOVAMANTA AMA KARUNCHAKUYCHU

      19, 20. 1) ¿Imatá ruwasunman ni ima Jehovamanta karunchanawanchejpaj? 2) ¿Pikuna jinataj ruwasunman Jehovaj qayllallanpipuni kanapaj?

      19 Kay iskay yachaqanaspeqa qanchis imasmanta parlarinchej, chaykunatataj maychus kajllata qhawana. Jehovaj testigosnin kasqanchejtaqa jatunpaj qhawanchej. Familianchej kusisqa kasqan, mana onqosqanchej ima Jehovaj sumaj bendicionnin. Qolqe, llankʼaypis necesitasqanchej kapunawanchejpaj yanapawanchej. Sonqota kusiricheyqa sumaj, runaj ruwasqasnintaj yanapawasunman. Chaywanpis, chaykunallapi tiempota usuchiy chayri Diosta yupaychayninchejta jarkʼananta saqeyqa Jehovamanta karunchawasunman.

      ¡Ni jaykʼaj Jehovamanta karunchakuychu!

      20 Satanasqa mayta kusikunman qan Jehovamanta karunchakojtiyki chayri familiayki. Mana jina kananpajtaj kallpachakuyta atinki (Pro. 22:3). Chayrayku, Jehovaman qayllaykuy, qayllallanpipunitaj kakuy. Bibliaqa ashkha cheqa sonqo runas, ajinata ruwasqankuta nin. Enocwan Noewanqa “Diospa munayninta” ruwarqanku (Gén. 5:22; 6:9). Moisespis “mana rikukoj Diosta rikushanmampis jina” kausarqa (Heb. 11:27). Jesustataj Tatan yanaparqa munaynintapuni ruwasqanrayku (Juan 8:29). Qanpis paykuna jina ruway. Kay yuyaychaytataj kasukuy: “Kusikullaychejpuni. Mana saykʼuspa, Diosmanta mañakullaychejpuni. Imapis kachun, Diosman graciasta qollaychejpuni” (1 Tes. 5:16-18). Chantá, ¡ni jaykʼaj Jehovamanta karunchakuychu!

      a Mana chaychu sutisnin.

      b Kay ¡Despertad! octubre 2011 watamanta, “Cómo criar hijos responsables” nisqata leeriy.

      c Kay ¡Despertad! marzo 2011 watamanta, “Cinco claves para mejorar la salud” nisqata leeriy.

Quechuapi publicaciones (2004-2026)
Wisqʼanapaj
Yaykunapaj
  • Quechua (Bolivia)
  • Wajman apachinapaj
  • Configuración
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Condiciones de uso
  • Política de privacidad
  • Configuración de privacidad
  • JW.ORG
  • Yaykunapaj
Wajman apachinapaj