Jallpʼantinpi uj wañuchej onqoy jina

Yachayniyoj runasqa ninku: “Cigarrota runas pitallanqankupuni chayqa 2030 watapaj, 8 millonesta jina wañuchenqa”, nispa. Yuyankutaj 2001-2100 watakama, 1000 millonesta jina wañuchinanta.

Cigarrota pitajqa mana payllachu ñakʼarin, manaqa familianpis ñakʼarillantaj, imaraykuchus wañupojtenqa llakiypi rikhurinku. Chantapis sapa wata 600 waranqa jina wañunku cigarroj qʼoshñinta samasqankurayku. Tukuyninchejpis ñakʼarillanchejtaj imajtinchus chay cigarro qʼoshñi onqochiwajtinchejqa, jampikunapaj ashkha qolqe necesitakun.

Tukuypis yachanku, cigarro pitay uj onqoy jina kajtinpis, atipayta atikusqanta. Doctora Margaret Chan, pichus kay Organización Mundial de la Salud nisqamanta directora, kayta nin: “Cigarro pitaytaqa runalla rikhurichin, atipasunmantaj sichus tukuyninchej kamachejkunawan khuska uj runa jinalla sayaykusunman chayqa”, nispa.

Agosto killapi 2012 watapi, 175 suyus jina tantakorqanku, ¿imapaj? Cigarro pitayta pisiyachinankupaj mayta kallpachakorqanku.a Nitaj atillarqankuchu, imajtinchus empresasqa, runas cigarro pitayta munanankupaj ashkha qolqeta gastaspa propagandasta churachinku. Astawanpis chayta ruwanku wajcha suyuspi tiyakojkunapaj. Chantapis cigarro pitay uj vicio kasqanrayku, chay 1000 millones pitajkunamanta, sapa wata may chhika wañunkuman. Nipuni qonqajtinkurí, kaymanta 40 watasman aswan ashkharaj wañunkuman.

Cigarro pitay chayri propagandas, ashkha runasta wata runanta jina mana kachariyta atillanchu. Ajina karqa Naokowan, pichus sipasmantapacha cigarro pitayman yachaykukorqa. Paytaqa propagandas creecherqanku, pitay sumaj kasqanta. Tatasnin pulmonninmanta cancerwan wañupusqankupis, iskay warmi wawitasninta uywashasqanpis nipuni pitayta qonqacherqachu. Pay nin: “Pulmonniypi cancerniyoj rikhuriyta chayri wawitasniy onqonankuta manchachikuspapis, pitashallajpuni kani, nipunitaj qonqayta yuyarqanichu”, nispa.

Naokoqa cigarro pitay viciota atiparqa. Imachus yanapasqantaj, may chhika runasta pitayta qonqanankupaj yanapan. Chaymanta astawan parlarina.