INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quechua (Bolivia)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • REUNIONES
  • mwbr20 agosto págs. 1-8
  • Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias

Kay videoqa mana kanchu.

Perdonariwayku, ima problemachá kan.

  • Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias
  • Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias (2020)
  • Subtítulos
  • 3-9 DE AGOSTO
  • 10-16 DE AGOSTO
  • 17-23 DE AGOSTO
  • 24-30 DE AGOSTO
  • 31 DE AGOSTO–6 DE SEPTIEMBRE
Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias (2020)
mwbr20 agosto págs. 1-8

Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias

3-9 DE AGOSTO

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | ÉXODO 13, 14

“Sumajta sayaychej, rikunkichejtaj Dios salvasusqaykichejta”

(Éxodo 14:13, 14) Moisestajrí paykunaman nerqa: Ama mancharikuychejchu; sumajta sayaychej, rikunkichejtaj Tata Dios imatachus ruwananta qankunata salvasunaykichejpaj. Kunallanña egipciospa uyasninkuta rikushankichej; kaymanta qhepamanqa ni jaykʼaj paykunata rikunkichejñachu. 14 Tata Diosqa cuentaykichejmanta maqanakonqa, qankunataj pachampi kakullaychej, nispa nerqa Moisesqa.

w13 1/2 pág. 4

Moisés creeyniyoj runa

Moisesqa, ichá mana yuyarqachu Jehová Puka Qochata kichaspa, israelitasta chʼaki pampanta chimpachinanta. Chaywanpis Jehová, paykunata salvananpi atienekorqa, kikinta yuyanankupajtaj israelitasta yanapayta munarqa. Éxodo 14:13 nisqanman jina, Moisés nerqa: “Ama mancharikuychejchu; sumajta sayaychej, rikunkichejtaj Tata Dios imatachus ruwananta qankunata salvasunaykichejpaj”, nispa. Chayta uyarispa, ¿israelitas kallpachakorqankuchu? Arí. Imajtinchus Bibliaqa, Moisés, israelitas ima, “creesqankurayku” “Puka Qocha nisqaj chawpinta, chʼaki pampata chimpa[sqankuta]” nin (Hebreos 11:29). Moisespa creeynenqa, payta, pay jina creejkunata ima yanaparqa.

(Éxodo 14:21, 22) Chantá Moisesqa jatun qochanejman makinta oqharerqa, Tata Diostaj tukuy chay tuta inti llojsimuynejmanta sumajta wayrachimuspa, yakuta iskayman khallarparerqa. Ajinamanta jatun qochaqa iskayman ukhu wayqʼo jina khallarparikorqa, chay cheqataj chʼakiman tukorqa. 22 Israelitastaj jatun qochaj chawpinta yaykuspa, chʼaki jallpʼapi pasarqanku, yakustaj qhepakorqa jatun perqa jina lloqʼenkupi, pañankupitaj.

w18.09 pág. 26 párr. 13

Diosqa atiyniyoj kaspapis entiendewanchej

13 (Éxodo 14:19-22 leey). Israelitasqa Puka Qocha kantuman chayaspa ni imanakuyta atisharqankuchu. Imajtinchus egipciosqa qhepankuta qhatiykusharqanku. Jinallapitaj ñaupaqenkuta risharqa, chay phuyu qhepankuman kutirimuspa, qhepankutañataj rerqa. Chay phuyoqa egipciosta laqhayaykorqa, israelitastatajrí tutan kʼancharqa. Chantá Moisesqa jatun qochanejman makinta oqharerqa, Tata Diostaj tukuy chay tuta inti llojsimuynejmanta sumajta wayrachimuspa, yakuta iskayman khallarparerqa. Israelitastaj uywasninkuwan jatun qochaj chaupinta yaykuspa, chʼaki jallpʼapi pasarqanku. Latʼituspis mana llustʼakuspa pasarqanku.

(Éxodo 14:26-28) Chantá Tata Diosqa Moisesta nerqa: Makiykita jaywariy jatun qochanejman, ujllata kutiykuspa, Egiptomanta soldadosta pʼampaykunampaj, carretasninkuta, tukuy caballosninkuta ima, nispa. 27 Moisesqa jatun qochanejman makinta jaywarerqa sutʼiyarpayamushajtin, jatun qocha yakutaj ujllata manchay kallpawan maychus kananman kutiykaporqa. Egiptomanta soldadosqa kutiripushaspa, yakuwan pʼampaykuchikorqanku. Ajinata Tata Diosqa Egiptomanta soldadosta yakuwan jatun qochapi chinkarparicherqa. 28 Yakoqa tukuyninkuta pʼampaykorqa carretasta, caballospi rejkunata, Faraonpa tukuynin caballosninta, pikunachus israelitaspa qhepanta yaykorqanku chaykunata. Chaykunamanta mana ujpis kawsashaj puchorqachu.

w09 15/3 pág. 7 párrs. 2, 3

Jehová Diosniykichikta “amapuni qonqankichejchu”

Egipcios carretasninkuta allinchayta munanankukama, israelitasqa chimpaman llojserqanku. Chaymantataj Moisés Puka Qocha ladoman makinta oqharejtinkamataj, Jehovaqa qocha yakuta may kallpawan maychus kananman kutiykuchiporqa, jinamanta yakupi Faraón, soldadosnin ima, pʼampasqa jeqʼeqasqa ima, wañorqanku. ¡Israelitastaj kacharisqa karqanku! (Éxo. 14:26-28; Sal. 136:13-15).

Waj nacionesqa, Jehová jinata ruwasqanta yachaspa, mayta manchachikorqanku (Éxo. 15:14-16). Tawa chunka watasman, Jericó llajtamanta Rahabqa, iskay israelitasman nerqa: “Qankunamanta sinchʼi manchachikuy sonqoyku ukhupi [tiyan]. Noqayku uyariyku, Egiptomanta llojsimushajtiykichej, Diosqa Puka Qocha nisqata iskayman khallaspa, chay cheqata chʼakichisqanta chayninta qankuna pasamunaykichejpaj”, nispa (Jos. 2:9, 10). Israelitasqa, ¡ni jaykʼaj Jehovaj ruwasqanta qonqapunankuchu karqa!, imaraykuchus waj nacionespis, Jehová ruwasqanta mana qonqaporqankuchu.

Sumaj yachachiykunata maskʼana

(Éxodo 13:17) Israelitasta Faraón kacharerqa chaypacha, Diosqa israelitasta mana filisteospaman rej ñantachu pusarqa, mayqenchus cheqan ñan karqa, chayta, imaraykuchus pay nerqa: Paykunawan maqanakoj soldadosta llojsimojta rikuspa, israelitasqa Egiptoman kutiriyta munankuman, nispa.

it-1-S pág. 396

Ñan

Ñaupa tiempomantapacha sapa llajtamanta, jinallataj Palestinapi kaj llajtasmanta waj llajtasman rinapaj ñankuna kaj. Wakin ñankunataj comerciantes purinankupaj karqa (Nú 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Jos 2:22; Jue 21:19; 1Sa 6:9, 12; 13:17, 18; CAMINO DEL REY nisqata leeriy). Jatun ñanqa Egiptopi qallarej, pasajtaj filisteospa llajtasninkunejta, nisunman Gazanejta, Asquelonnejta ima. Chantá chay jatun ñanqa muyuykuspa jina Meguidoman chayaj, pasajtaj Galilea qochaj patannejta, Hazornejta, Damasco llajtaman chayanankama. Egiptomanta Sumaj Jallpʼakama chayanapaj kay ñan aswan cheqan kajtinpis, Jehová Diosqa israelitasta waj ladonta pusarqa, mana paykuna Egiptoman kutiripuyta munanankupaj filisteo soldadosta rikuspa (Éx 13:17).

(Éxodo 14:2) Niy israelitasman, kutirispa jarakunankuta Pi-hahirotpa chimpampi, Migdolwan, jatun qochawan tinkuypi Baal-zefonpa chimpampi. Chay cheqaspa chimpampi jarakunkichej jatun qocha qayllapi.

it-1-S pág. 894 párrs. 5, 6

Éxodo

¿Maynejtataj israelitas Puka Qochata pasarqanku?

Israelitasqa Sucotmanta Etamman chayaspaña, chʼin pampaj qallarikuyninpi kasharqanku. Diosqa Moisesman kamacherqa kutirispa Pi-hahirotpa chimpanpi jarakunankuta, jatun qochawan tinkuypi. Faraonqa chayta rikuspa creenman karqa israelitasqa “chʼin pampaspi chinkasqa jina” kashasqankuta (Éx 13:20; 14:1-3). Wakin yachayniyoj runasqa yuyanku Haj nisqa ñannejta israelitas ayqesqankuta. Ninkutaj “kutiriy” palabra hebreo parlaypi niyta munasqanta kutiriypuni chayri waj ladontapuni riy, nitaj ñanmanta tumpallata karunchakuychu kasqanta. Paykunaqa nillankutaj israelitas Puka Qochaj pata ladonman chayaytawan ichapis kutirikusqankuta Jebel ʽAtaqah ladoman. Chay lugarqa ashkha lomasniyoj Puka Qochaj ladosninpi. Chantapis israelitasta pata ladomanta qhatiykojtinkoqa, mana chay rato ayqekuyta atinkumanchu karqa. Paykunaqa ashkha karqanku, jatun qocha jarkʼaykusqanraykutaj ni mayman ayqeyta atinkumanchu karqa.

Ñaupa tiempomanta judiosqa costumbresninkuman jina, chayllatataj yuyaj kanku (PIHAHIROT nisqata leeriy). Chaywanpis tukuy ima nikusqanqa Bibliapi nisqanman jinallataj kashan. Ashkha yachayniyoj runas nisqankutaj mana chayman jinachu (Éx 14:9-16). Reparanchej jina israelitasqa mana Puka Qochaj pata kantituntachu pasankuman karqa, manaqa aswan uranejta. Imaraykuchus pata kantitunta pasankuman karqa chayqa, Faraonpa soldadosnin Puka Qochata muyuykuspa israelitasta chimpapi taripankumanpacha karqa (Éx 14:22, 23).

Bibliata leenapaj

(Éxodo 13:1-20)

10-16 DE AGOSTO

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | ÉXODO 15, 16

“Jehová Diosta takispa yupaychana”

(Éxodo 15:1, 2) Chaymantaqa Moiseswan israelitaswan Tata Diosman takerqanku kay jina takiyta: Noqaqa takisaj Tata Diosta yupaychaspa, imaraykuchus jatun atiyninwan atipan, yakuwan pʼampaykuchispa caballospi rejkunata, caballosnintinta. 2 Tata Diosman takisaj. Payqa noqaj salvacionniy, kallpaytaj. Kaymin Diosneyqa; payta yupaychasaj. Payqa tataypa Diosnin; payta jatunchasaj.

w95-S 15/10 pág. 11 párr. 11

¿Imaraykutaj Jehovata jatunchana?

11 Faraonpa soldadosnin Puka Qochapi wañuchisqa kasqankoqa Jehová Diosta jatuncharqa israelitaspa rikunankuta, sutintaj tukuynejpi rejsisqa karqa (Josué 2:9, 10; 4:21-24). Arí, Diospa sutenqa may rejsisqa karqa, Egiptomanta llulla diosesmanta nisqaqa. Chay llulla diosesqa mana ni imata ruwayta aterqankuchu. Chantapis egipciosqa qhasilla atienekorqanku llulla diosesninkupi, runaspi, soldadosninkupi ima (Salmo 146:3). Chayraykuchá israelitasqa Diosta jatunchanankupaj takiykunata takerqanku. Imajtinchus Diosqa atiyninwan llajtanta kacharicherqa.

(Éxodo 15:11) Ay Tata Dios, pitaj qan jina, dioskunaj chawpimpiri? Ni pipis qan jina llimphu santo kanchu. May jina tʼukuna imasta ruwanki, mana yuyay atinasta, musphanapaj jina.

(Éxodo 15:18) Tata Diosqa kamachenqa wiñaypa wiñaynimpajpuni.

w95-S 15/10 págs. 11, 12 párrs. 15, 16

¿Imaraykutaj Jehovata jatunchana?

15 Jaqay tiempopi Moiseswan khuska salvasqa kasunman karqa chayqa, noqanchejpis paykuna jinallatajchá takiyta munasunman karqa. Paykuna takerqanku: “Ay Tata Dios, pitaj qan jina, dioskunaj chawpimpiri? Ni pipis qan jina llimphu santo kanchu. May jina tʼukuna imasta ruwanki, mana yuyay atinasta, musphanapaj jina”, nispa (Éxodo 15:11). Ashkha runasqa chay kutimantapacha watas pasasqanman jina ajinallataj sientekunku. Apóstol Juanqa Apocalipsis libropi uj grupo ajllasqa cristianosmanta kayta nin: “Diospa kamachin Moisespa takiynintataj takisharqanku, Corderoj takiynintawan, kay jinata: ‘Tukuy Atiyniyoj Jehová Dios, ruwasqasniykeqa jatuchaj, tʼukunastaj kanku. Wiñaypaj wiñayninkama Rey, ñankunasniykeqa cheqan kanku, cheqataj. Jehová Dios, ¿pitaj mana manchachikusunkimanchu? ¿Pitaj sutiykita mana jatunchanmanchu? Qanllamin cheqa sonqo kanki’”, nispa (Apocalipsis 15:2-4).

16 Reparanchej jina kay tiempopipis kallantaj Diospa kacharichisqan runas. Paykunaqa Diosta yupaychanku, agradecekunkutaj ruwasqasninmanta, kamachiykunasninmanta ima. Tukuy nacionesmanta Diospa kamachisqasninta yachakojkuna, chayman jinataj kausakojkunaqa, kay mundoj llulla yachachiyninmanta kacharichisqa, tʼaqasqastaj kanku. May chhika runas sapa wata kay sajra mundomanta llojsipunku Jehová Diosta llajtanwan khuska yupaychanankupaj. Imajtinchus Diospa llajtanqa llimphu, cheqantaj. Tumpamantawan Diosqa llulla religionta, kay mundopi kaj sajra imastawan tukuchenqa, kamachisnintaj wiñaypaj mosoj pachapi kausakonqanku.

(Éxodo 15:20, 21) Chantá Aaronpa panan warmi profeta María, tamborsitota oqharikuspa llojserqa, qhepantataj tukuy warmis panderas oqharisqa tususpa llojsillarqankutaj, tocarispa. 21 Mariataj takerqa ajinata: Takiychej Tata Diosta jatunchaspa, imaraykuchus payqa manchay tʼukunatapuni atipan, jatun qochapi carretasta, caballospi rejkunata ima chinkarparichispa.

it-2-S pág. 445 párr. 2

Música

Israelpeqa takispa mana tukuychu ujllapi takinkuman karqa. Ichá uj qotoqa uj estrofata takej uj qotutaj ujnin estrofata. Chayri uj runalla uj estrofata takej, wajkunataj kutichej kanku. Bibliaqa chaymanta parlashanman (Éx 15:21; 1Sa 18:6, 7). Imaynachus wakin salmos qhelqasqa kasqankupis ajinata takisqankuta rikuchin. Chaytataj reparasunman 136 Salmopi. Chantapis Biblia nisqanman jinaqa ajinallatatajchá takerqanku Nehemiaspa tiemponpi iskay qotus takejkuna, Jerusalenpa perqasninta tukuchakusqantawan takejkunapis (Ne 12:31, 38, 40-42; CANCIÓN nisqata leeriy).

it-2-S pág. 729

Profetisa

Biblia nisqanman jinaqa Míriam ñaupaj kaj profetisa karqa. Diosqa Miriamta takinanpaj yuyaycharqa. Chay takiykunanejtataj wakin willaykunata israelitasman willachinman karqa (Éx 15:20, 21). Chayrayku Miriamwan Aaronwanqa Moisesman nerqanku: “Noqaykuwampis [Jehová Diosqa] parlallantaj”, nispa (Nú 12:2). Jehová Diospis profeta Miqueasnejta nillarqataj ‘Moisesta, Aaronta, Miriamta’ ima kachasqanta israelitasta Egiptomanta orqhomushajtin (Miq 6:4). Miriamqa Diosmanta willaykunata willayta aterqa. Chaywanpis mana hermanon Moisés jinachu Dioswan parlaj. Miriamtaqa Dios sinchʼita castigarqa mana munayninman jina ruwasqanrayku (Nú 12:1-15).

Sumaj yachachiykunata maskʼana

(Éxodo 16:13) Chantá manaraj inti yaykushajtin, puna yuthusqa tukuy jarasninkuman juntʼaykamorqanku, sutʼiyaytataj rikhurerqa chhullalla jarasninkoj muyuynimpi.

w11-S 1/9 pág. 14

¿Yacharqankichu?

¿Imaraykutaj Jehová chʼin pampapi israelitasman puna yuthusta mikhunankupaj qonman karqa?

Israelitas Egiptomanta llojsisqankutawan, Diosqa paykunaman iskay kutipi ashkha puna yuthusta qorqa aychata sajsanankukama mikhunankupaj (Éxodo 16:13; Números 11:31).

Puna yuthusqa juchʼuysituslla kanku, largonman 18 centimetrosniyoj jina, pesantaj 100 gramos jina. Kay yuthusqa uj lugarmanta waj lugarman phawanku. Mirankutaj Asia occidental nisqapi, Europapi ima. Chiri tiempopeqa Arabiaman, Africaj norte ladonman ima ripunku. Chayman chayanankupajtaj jatuchaj grupospi phawaspa mar Mediterráneo nisqanejta, Sinainejta ima pasanku.

Diccionario Manual Bíblico nisqanman jina, puna yuthusqa “may ladomanchus wayrashan chayman astawan usqhayta phawanku; waj ladoman wayrajtintaj chayri chay yuthus karuta phawasqankurayku saykʼupojtinkutaj, uma muyusqas pampaman urmanku”. Chantapis phawanallankupajpuneqa samarinanku tiyan pampapi uj diata chayri iskay diata. Ajinamanta yuthusta japʼejkunaqa facilta japʼinku. 1901 wata chaynejtaqa Egiptomanta waj ladosman vendenankupaj yuthusta sapa wata 3 millonesta jina apaj kanku.

Israelitas iskaynin kutipi yuthusta mikhusqankoqa, qʼoñi tiempopi karqa. Chay yuthus Sinaí chaynejta qʼoñi tiempopi pasayta yachajtinkupis, Jehová Dios sinchʼita wayrachimorqa israelitaspa jarasninkuman chay yuthusta apananpaj (Números 11:31).

(Éxodo 16:32-34) Chaymanta Moisesqa nerqa: Kaytaqa Tata Dios kamachiwanchej: Iskay kilo yaykoj medidaman kay Maná tʼantata waqaychaychej mirayniykichej yachanankupaj ima tʼantatachus qankunaman chʼin pampapi mikhuchisqayta, Egipto jallpʼamanta qankunata orqhomushaspa, nispa. 33 Chaymanta Moisesqa Aaronman nerqa: Iskay kilo yaykoj mankitaman juntʼaykuchiy Maná nisqa mikhunata. Chaytataj Tata Diospa ñawpaqenman churanki, waqaychasqa kanampaj mirayninchej rejsinankupaj, nispa. 34 Aaronqa kikinta ruwaspa, Tata Diospa ñawpaqenman churarqa, maypichus ley kanan karqa, chayman, jallchʼasqa kanampaj, Tata Diosqa Moisesman kamachisqanman jina.

w06-S 15/1 pág. 31

Leejkunaj tapuyninku

Israelitasqa Egiptomanta kacharichisqa kasqankutawan mikhunamanta rimayta qallarerqanku. Chayrayku Jehová Diosqa maná nisqa mikhunata qorqa (Éxodo 12:17, 18; 16:1-5). Chantá Moisesqa Aaronta nerqa: “Iskay kilo yaykoj mankitaman juntʼaykuchiy Maná nisqa mikhunata. Chaytataj Tata Diospa ñawpaqenman churanki, waqaychasqa kanampaj mirayninchej rejsinankupaj, nispa. Aaronqa kikinta ruwaspa, Tata Diospa ñawpaqenman churarqa [nisunman maypichus documentosta waqaychakoj, chayman], maypichus ley kanan karqa, chayman, jallchʼasqa kanampaj, Tata Diosqa Moisesman kamachisqanman jina”, nispa (Éxodo 16:33, 34). Aarón maná nisqata chay día mankitaman churajtinpis, payqa Diospa ñaupaqenman churananpaj suyanan karqa Moisés arcata ruwananta, chay ukhumantaj leyta churananta ima.

Bibliata leenapaj

(Éxodo 16:1-18)

17-23 DE AGOSTO

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | ÉXODO 17, 18

“Experienciayoj hermanosqa wajkunata wakichinku, ruwanasninkutataj yanapachikunku”

(Éxodo 18:17, 18) Está unido al siguiente versículo. 18 Chaymanta suegronqa nerqa: Mana allinchu qanlla ruwasqaykeqa. Qan saykʼunki, qanwan kashanku, chay runaspis saykʼullankutaj. Ruwanasniykeqa ancha ashkha; qanllaqa mana ruwayta atiwajchu.

w13 1/2 pág. 6

Moisés munakuyniyoj runa

Moisesqa israelitastapis munakullarqataj. Paykunaqa, Jehová Moisesnejta llajtanta pusasqanta yacharqanku. Chayrayku payman “quejasninkuwan yaykoj, llojsej kanku paqarinmanta chʼisiyanankama” (Éxodo 18:13-16). Moisesqa tukuy pʼunchayninta israelitasta uyarispa, maytachá saykʼukoj. Chaywanpis munakuyninrayku, paykunata kusiywan yanapaj.

(Éxodo 18:21, 22) Chantapis qan ajllay israelitas ukhumanta allin yuyayniyoj runasta, Diosta manchachikojkunata, imastapis cheqanta ruwajkunata, qolqeta mana munapayajkunata. Chaykunata churaray sapa tʼaqapi kurajkuna kanankupaj; paykuna kamachichunku wakenqa waranqa runasta, wakintaj pachaj runasta, wakintaj phishqa chunka runasta, wakintaj chunka runasta. 22 Paykuna cheqanchachunku, imaschus mana allinchu kashan, chaykunata. Imastachá mana ruwayta atinkuchu, chaykunallata qanmanqa apamusuchunku. Ajinamanta qampajqa mana ancha ashkha ruwanachu kanqa; paykuna yanapasonqanku chay imasta ruwaspa ñawpajman apayta.

w03-S 1/11 pág. 6 párr. 2

Kusisqa kausakunapajqa wajkunapi atienekuna

Chay runasqa niraj uj cargota japʼishaspa rikucherqanku cheqan runas kasqankuta, atienekunapaj jinataj kasqankuta. Paykunaqa rikucherqankuña Diosta manchachikusqankuta, nitaj phiñachiyta munarqankuchu. Jehová Diospa kamachiykunasninta juntʼanankupaj mayta kallpachakusqankutaj sutʼi rikukorqa. Chantapis mana qolqemanta wañurisqachu karqanku. Chaytaj yanapaj atiyniyoj kaspa mana sajraman tukunankupaj. Cargoyoj kaspapis mana paykunaj allinnillankutachu maskʼananku karqa. Nillataj amigosninkuta chayri familiaresninkuta allinpaj qhawachiytachu maskʼananku karqa.

(Éxodo 18:24, 25) Moisesqa suegrompa nisqanta kasorqa; imastachus nisqasninta kikinta ruwarqa. 25 Moisesqa israelitas ukhumanta sumaj yuyayniyojkunata ajllaspa, paykunata churararqa kurajkuna jina kamachinankupaj. Wakenqa waranqa runasta, wakenqa pachajta, wakintaj phishqa chunkata, wakintaj chunka runasta kamachinanku karqa.

w02-S 15/5 pág. 25 párr. 5

Cheqan runasqa tukuy sonqo kasukunku

Moisesqa llampʼu sonqo karqa. Payqa saykʼupusharqa israelitaspa problemasninkuta allinchayta munaspa. Chayrayku suegron Jetroqa nerqa allin wakichisqa runaswan yanapachikunanta. Moisesqa maykamallachus ruwayta atisqanta reparakorqa, chayrayku suegronpa yuyaychasqanta japʼikorqa (Éxodo 18:17-26; Números 12:3). Llampʼu sonqo runaqa mana payllachu tukuy imamanta cargoyoj kayta munan, nitaj manchachikunchu sumaj wakichisqa runaswan yanapachikusqanrayku cargonta pierdenanta (Números 11:16, 17, 26-29). Astawanpis mayta munan wajkunata yanapayta Diospa llajtanpi ñauparinankupaj (1 Timoteo 4:15). Noqanchejpis ajinata ruwanapaj kallpachakunanchej tiyan.

Sumaj yachachiykunata maskʼana

(Éxodo 17:11-13) Moisés makinta pataman oqharishajtin, israelitas atipanayasharqanku amalecitasta; tumpata makinta uraykʼuchejtintajrí, amalecitasqa israelitasta atipanayasharqanku. 12 Jinata oqharisqampi Moisespa makisnenqa utiykorqa; chayta rikuspataj, uj rumita churaporqanku, chaypi tiyakunampaj. Aaronwan, Hurwantaj sapa uj makinmanta japʼerqanku. Ajinamanta Moisespa makisnenqa oqharisqallapuni karqa inti chinkaykunankama. 13 Josuetaj chaykama amalecitasta espadawan atiparqa.

w16.09 pág. 6 párr. 14

Makisninchejta ama llauchhiyachinachu

14 Israelitas amalecitaswan maqanakushajtinku, Aaronwan Hurwanqa Moisespa makisninta japʼispa kallpacharqanku. Noqanchejpis imaynasmantachus wajkunata kallpachanapi, yanapanapi ima tʼukurisunman. Ichá machitusta, onqosqasta chayri sapayakojkunata kallpacharisunman. Manaqa pikunachus familianku churanakusqankurayku chayri pillapis familiankumanta wañupusqanrayku ñakʼarishanku, chaykunata kallpacharisunman. Jovenestapis kallpacharillasunmantaj. Paykunataqa kay pachapi sumajpaj qhawasqas kanankupaj chayri sajra imasta ruwanankupaj tanqanku (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14). Wajkunata tukuy sonqo yanaparinapaj kallpachakuna: Tantakuna Wasipi, willaypi kashaspa, wajkunawan mikhurishaspa, telefononejta parlarishaspa ima.

(Éxodo 17:14) Chantá Tata Diosqa Moisesta nerqa: Kaytaqa uj libropi qhelqay yuyarikunankupaj. Josuemantaj niy kayta: Noqamin amalecita runastaqa qonqasqata qonqachisaj, nispa.

it-1-S pág. 416

Canon

Moisespa qhelqasqan librosqa Diospa yuyaychasqanpuni karqa, chay librosqa maychus kajta Diosta yupaychanapaj yanapawanchej. Moisesqa mana munasqanraykuchu Israel llajtata yanaparqa, imajtinchus payqa qallariypi mana munarqapischu chay llankʼayta japʼiyta (Éx 3:10, 11; 4:10-14). Astawanpis Dios chaypaj ajllarqa, milagrosta ruwananpajtaj atiyta qorqa, faraonpa yatirisninpis repararqanku Diospa yanapanwanpuni Moisés milagrosta ruwasqanta (Éx 4:1-9; 8:16-19). Chayrayku Moisesqa mana sumajta qhawachikuyta munasqanraykuchu parlarqa, qhelqarqataj. Manaqa Diospa kamachisqanta kasukusqanrayku, Dios atiyninwan yanapasqanrayku ima. Payqa ñaupajta Diospa yuyaychasqanta willanan karqa, chaymantataj qhelqanan karqa (Éx 17:14).

Bibliata leenapaj

(Éxodo 17:1-16)

24-30 DE AGOSTO

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | ÉXODO 19, 20

“¿Yanapashallawanchejpunichu Chunka Kamachiykuna?”

(Éxodo 20:3-7) Noqamanta jawaqa waj diosniyki ama kachunchu. 4 Ama ni ima lantita ruwakunkichu, ni cielopi kajman rijchʼakojta, ni kay pachapi kajman rijchʼakojta, nitaj yakuspi kajman rijchʼakojtapis. 5 Ama qonqorikunkichu chaykunaman, amataj yupaychankichu, imaraykuchus noqamin Señorniyki Tata Dios kani, sinchʼi, celoso Dios, noqata chejniwajkunaj juchasninkuta castigaj. Tataspa juchasninkuta wawasninkupi castigani, chantá allchhisninkupi, allchhisninkoj wawasnimpipis ima. 6 Khuyakuyniytaqa waranqa waranqa runasman rikuchini, pikunachus munakuwanku, kamachisqasniytataj kasunku, chaykunaman. 7 Ama qhasi manakajta oqharinkichu Señorniyki Tata Diospa sutinta. Diosqa castiganqapuni pichus sutinta qhasi manakajta oqharejtaqa.

w89-S 15/11 pág. 6 párr. 1

¿Ima niyta munan Chunka Kamachiykuna?

Chunka kamachiykunamanta tawaqa imatachus Jehová Dios ruwananchejta munasqanta rikuchinku. (Ñaupaj kaj) Diosqa munan payllata sirvinanchejta (Mateo 4:10). (Iskay kaj) Diosqa mana munanchu qhasi manakaj dioskunata yupaychananchejta (1 Juan 5:21). (Kinsa kaj) Diospa sutinta maychus kajta oqharina, manataj pisipaj qhawachinapaj jinachu (Juan 17:26; Romanos 10:13). (Tawa kaj) Tukuy kausayninchejpi Diospa munayninta ñaupajman churana tiyan. Ajinamanta samarikusun noqallanchejpaj imatapis ruwanamanta (Hebreos 4:9, 10).

(Éxodo 20:8-11) Ama qonqankichu samarikuna pʼunchayta Diosniykipaj tʼaqapuyta, chay pʼunchaypi Diosmanta yuyarikunaykipaj. 9 Sojta pʼunchayta trabajanki, chay pʼunchaykunapitaj tukuy ruwanayki kajta ruway. 10 Qanchis kaj pʼunchayrí samarikuna pʼunchay kanqa, Señorniyki Tata Diospaj tʼaqasqa. Chay pʼunchaypi ni imata ruwankichu, ni qan, ni churiyki, ni ususiyki, ni qhari kamachiyki, ni warmi kamachiyki, ni uywasniyki, nitaj forastero qankuna ukhupi tiyakojpis. 11 Tata Diospis sojta pʼunchaypi ruwarqa cielota, kay pachata, mama qochata, chay ruwasqasnimpi imaschus kashanku, chaykunatawan. Qanchis kaj pʼunchaypitaj samarikorqa. Chayrayku Tata Diosqa samarikuna pʼunchayta bendecispa, nerqa payllapaj tʼaqasqa kasqanta.

(Éxodo 20:12-17) Tataykita, mamaykitawan jatumpaj qhaway, unayta kay pachapi kawsakunaykipaj, mayqen jallpʼatachus Señorniyki Tata Dios qosunki, chaypi. 13 Ama wañuchinkichu runa masiykita. 14 Ama khuchichakunkichu casarakusqaykita wasanchaspa. 15 Ama suwakunkichu. 16 Ama runa masiykej contranta llullakuspa parlankichu. 17 Ama munapayankichu runa masiykej wasinta; ama munapayankichu runa masiykej warminta, ni qhari kamachinta, ni warmi kamachinta, ni wakanta, ni burronta, nitaj ni iman kajta.

w89-S 15/11 pág. 6 párrs. 2, 3

¿Ima niyta munan Chunka Kamachiykuna?

(Phishqa kaj) Familia ujchasqa kananpajqa wawas tatasninkuta kasukunankupuni tiyan. Chayta ruwajtinkoqa Jehová paykunata bendecin. May sumajpuni kay ‘ñaupaj kaj kamachiy, bendicionta apamusqanqa’. Chaytaj mana ‘allin rinallawanchejpajchu’ manaqa ‘kay jallpʼapi unayta kausakunapaj’ (Efesios 6:1-3). Kunanqa qhepa pʼunchaykunapi kausakushanchej, jinapis Diosta kasukoj jovenesqa wiñaypaj kausakuyta atinku (2 Timoteo 3:1; Juan 11:26).

Runa masinchejta munakusqanchejrayku mana (Sojta kaj) runata wañuchinchejchu, (Qanchis kaj) qhenchachakunchejchu, (Pusaj kaj) suwakunchejchu, nitaj (Jisqʼon kaj) llullakunchejchu (1 Juan 3:10-12; Hebreos 13:4; Efesios 4:28; Mateo 5:37; Proverbios 6:16-19). (Chunka kaj) kamachiypitaj Jehová Diosqa yuyarichiwanchej mana wajkunaj imasninta munapayanata, chaypajqa imastachus ruwayta munasqanchej Diospa ñaupaqenpi cheqanpuni kanan tiyan (Proverbios 21:2).

Sumaj yachachiykunata maskʼana

(Éxodo 19:5, 6) Kunanqa sichus tratoymanta nisqasniyta uyarinkichej, kasunkichejtaj chayqa, noqapaj uj sumaj ayllu kankichej, tukuy ayllusmanta aswan sumaj, imaraykuchus noqajtamin tukuy jallpʼasqa. 6 Tukuy qankunaqa kapuwankichej uj sumaj llimphuchasqa sacerdote aylluy. Kay imasta qan israelitasman willamuy, nispa nerqa Tata Diosqa.

it-2-S pág. 893 párr. 6-pág. 894 párr. 1

Sacerdote

Sacerdocio cristiano. Jehová Diosqa Israel llajtaman nerqa tratonman jina kausakojtinku, paypaj ‘sumaj llimphuchasqa sacerdote ayllu’ kanankuta (Éx 19:6). Chaywanpis, Aaronpa familianmanta sacerdotesqa kuraj kaj sacerdote chayamunankamalla kanan karqa (Heb 8:4, 5). Chaytaj kanan karqa Leypa traton juntʼakunankama, mosoj trato qallarinankamataj (Heb 7:11-14; 8:6, 7, 13). Jehová Diospa Gobiernonpi sacerdotes kaytaqa, israelitaslla aterqanku. Tiemponmantaj mana judío kajkunapis sacerdotes kayta atillarqankutaj (Hch 10:34, 35; 15:14; Ro 10:21).

Pisi judioslla Cristota allinpaj qhawarqanku, chayrayku mana Israel llajtamantachu sumaj llimphuchasqa sacerdote ayllu llojserqa (Ro 11:7, 20). Israelitas Diosta wasanchasqankurayku, Diosqa unayña kayta profetan Oseasnejta willacherqa: “Qantajrí sacerdote, yachayta qhesacharqanki; chayrayku noqapis wijchʼusqayki sacerdote kanaykimanta. Qan qonqaporqanki Diosniykej kamachisqasninta; noqapis qonqapullasajtaj mirayniykimanta”, nispa (Os 4:6). Jesuspis kikillantataj judiospa kamachejkunasninman nerqa: “Diosqa Gobiernonta qhechusonqachej, munayninta ruwajkunamantaj qoponqa”, nispa (Mt 21:43). Chaywanpis, Jesusqa jallpʼapi kausashaspa Leyman jina kausakorqa, chayrayku lepra onqoyniyoj runasta sanoyachispa nerqa sacerdotewan rikuchikamunankuta, sanoyachisqa kasqankumantataj imastachus Moisés jaywanata kamacherqa chay imasta qomunankuta (Mt 8:4; Mr 1:44; Lu 17:14).

(Éxodo 20:4, 5) Ama ni ima lantita ruwakunkichu, ni cielopi kajman rijchʼakojta, ni kay pachapi kajman rijchʼakojta, nitaj yakuspi kajman rijchʼakojtapis. 5 Ama qonqorikunkichu chaykunaman, amataj yupaychankichu, imaraykuchus noqamin Señorniyki Tata Dios kani, sinchʼi, celoso Dios, noqata chejniwajkunaj juchasninkuta castigaj. Tataspa juchasninkuta wawasninkupi castigani, chantá allchhisninkupi, allchhisninkoj wawasnimpipis ima.

w04-S 15/3 pág. 27 párr. 1

Éxodo libromanta wakin allin yachachiykuna

20:5. ¿Imaraykutaj Jehová Dios nin ‘tataspa juchasninkuta wawasninkupi castigasqanta’? Ruwanasninta allinta juntʼaj runaqa, imastachus ruwasqanman jina, imaynachus kasqanman jinataj juzgasqa. Chaywanpis, israelitasqa llulla diosesta yupaychasqankurayku, may chhika watasta ñakʼarerqanku. Diosta kasukoj israelitaspis ñakʼarillarqankutaj waj israelitas mana Diosta kasukusqankurayku. Paykunaj chaupinpi kausakusqankuraykutaj mana Diosta kasukuyta atillarqankuchu.

Bibliata leenapaj

(Éxodo 19:1-19)

31 DE AGOSTO–6 DE SEPTIEMBRE

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | ÉXODO 21, 22

“Dios jina kausayta qhawana”

(Éxodo 21:20) Sichus mayqen patrompis qhari kamachinta, chayri warmi kamachinta kʼaspiwan wajtarparinman, makimpitaj wañun chayqa, chay patrón castigasqa kanqa.

it-1-S pág. 1028

Wajtay

Uj hebreoqa esclavonta chayri esclavanta mana kasukojtin chayri kʼullukojtin kʼaspiwan wajtarpariyta atej. Chay esclavo wajtasqa kashaspa wañupoj chayqa, patronnin castigasqa kanan karqa. Chaywanpis, esclavo uj diata chayri iskay diata kausallajpuni chayqa, rikuchispa jinarqa patronnin mana wañuchiyta munaspapunichu wajtasqanta. Patronqa esclavonta castigayta atej imaraykuchus “qolqenwan rantisqa” karqa. Chaywanpis mana allinchu kanman uj runa esclavonta wañuchispa qolqenta pierdenan. Chantapis, esclavo wajtasqa kasqanmanta uj dianman chayri ashkha diasninman wañoj chayqa, mana yachakojchu wajtasqa kasqanraykuchus chayri waj imaraykuchus wañusqanta. Chayrayku esclavo wajtasqa kasqanmanta uj dianman chayri iskay diasninman kausashallajtinpuneqa, patronqa mana castigasqachu kaj (Éx 21:20, 21).

(Éxodo 21:22-25) Sichus iskay runas maqanakushaspa uj wijsallisqa warmita japʼirparichinkuman, chay warmitaj manaraj nacechikunampi wawanta wijchurparinman mana wañuspalla chayqa, paganqanku mashkhatachus chay warmej qosan nin, chayta, juezkunaj nisqankuman jina. 23 Está unido al siguiente versículo. 24 Está unido al siguiente versículo. 25 Sitajchus aswanraj kanman chayqa, pagasqa kanqa kawsaymanta kawsaywan, ñawimanta ñawiwan, kirumanta kiruwan, makimanta makiwan, chakimanta chakiwan, ruphasqamanta ruphasqawan, nanachisqamanta nanachisqawan, sajmasqamanta sajmasqawan.

lvs pág. 107 párr. 16

Kausayta Dios jina jatunpaj qhawana

16 Jehová Diosqa tukuy runaspa kausayninkuta jatunpaj qhawan, manaraj nacekunkuchu chay wawitaspatapis. Moisesman qosqa Ley nerqa, pillapis mana munashaspalla uj onqoj warmita wañurparichejtin, chayri chay warmej wawitanta wijsanpi wañurparichejtenqa, Diospa ñaupaqenpi runa wañuchi kasqanta. Mana munaspalla wañurparichejtinpis, chay runaqa wañuchisqa kanan karqa “kausaymanta kausaywan” pagasqa kananpaj (Éxodo 21:22-25 leey). Jehová Diosqa wijsallapiraj kaj wawitatapis uj runata jinaña qhawan. Chayrayku sapa wata ashkha warmis wawitankuta orqhochikusqankuta rikuspa llakikun. Arí, wawitata orqhochikoyqa jatun jucha.

(Éxodo 21:28, 29) Sichus waka uj qharita, chayri warmita wajraykuspa wañuchinman chayqa, rumiswan chʼanqaykuspa chay wakata wañuchinkichej, aychantataj ni pi mikhonqachu; chay wakayojtajri chay wañojmanta mana juchachasqachu kanqa. 29 Chantá sichus chay waka wajrakojpuni, jinamanta mayqentapis wajraspa wañuchin, dueñompis yachashaspa chay wakanta mana wisqʼarqachu chayqa, chay wakaqa rumiswan chʼanqaykuspa wañuchinkichej; jinataj chay wakayojpis wañuchisqallataj kanqa.

w10 15/4 pág. 29 párr. 4

Jehovaqa mana munanchu imanakunanchiktapis

Uywasniyojpajpis kamachiykuna kallarqataj. Sutʼincharinapaj, uj waka, uj runata wajraspa wañuchejtenqa, dueñon chay wakata wañuchinan karqa, mana waj runastawan wajrananpaj. Chantapis, chay wakaj aychantaqa, mana mikhunanchu, nitaj vendenanchu karqa. Chaywanpis, uj runa, wakan wajrajpuni kasqanta yachashaspa mana wisqʼajtin, ¿imatá ruwakunan karqa? Chay waka uj runata wañuchejtenqa, chay wakata dueñontintawan wañuchinanku karqa. Chay kamacheyqa, cheqamantachá israelitasta uywasninkuta allinta qhawanankupaj tanqarqa (Éxo. 21:28, 29).

Sumaj yachachiykunata maskʼana

(Éxodo 21:5, 6) Está unido al siguiente versículo. 6 Sichus chay kamachi mana munanchu sapallan ripuyta, warminta, wawasninta, patronnintawan munakusqanrayku chayqa, patronnin payta pusanqa Diospa ñawpaqenman. Chaypi punkuman, chayri punku sayantasman kʼaskachispa, ninrinta juskʼonqa. Ajinamanta chay kamacheqa chay runajta kamachin kanqa wiñaypaj.

w10 15/1 pág. 4 párrs. 4, 5

¿Imaraykutaq Jehovaman qukunanchik tiyan?

4 Diosman qokuytaqa, jatunpaj qhawananchej tiyan. Chaywanpis, ¿ima bendicionestataj Diosman qokuspa rikusunchej? Chayta entiendenapajqa, imaynatachus runasta, parlasqankuta juntʼay kausayninkupi yanapasqanta qhawarina. Qallarinapajqa, amigos kaymanta parlarina. Piwanpis amigos kanapajqa, chay runaj allinninta maskʼananchej tiyan. Ñaupa tiempopeqa, Davidwan Jonatanwan sumaj amigos karqanku, chayraykutaj uj tratota ruwarqanku (1 Samuel 17:57, 18:1, 3, ñawiriy). Kay pʼunchaykunapeqa, chay jina sumaj amigos, mana anchata rikukunchu. Rikunchej jina sumaj amigosqa, mana wasanchanakunkuchu, amigonpa allinnintataj maskʼanku (Pro. 17:17; 18:24).

5 Moisesman Ley qosqapeqa, imapichus parlasqankuta juntʼanankumanta parlallantaj. Sutʼincharinapaj, uj kamacheqa, patronninwan uj tratota ruwayta atej paywan qhepakunanpaj. Kay Éxodo 21:5, 6 pʼitikunapi, ajinata nin: “Sichus chay kamachi mana munanchu sapallan ripuyta, warminta, wawasninta, patronnintawan munakusqanrayku chayqa, patronnin payta pusanqa Diospa ñaupaqenman. Chaypi punkuman, chayri punku sayantasman kʼaskachispa, ninrinta juskʼonqa. Ajinamanta chay kamacheqa chay runajta kamachin kanqa wiñaypaj”, nispa. Rikunchej jina, uj kamacheqa, khuyakoj patronninpa jarkʼaynillanpipuni kayta munaspa, kacharisqa kayta qhesachayta atej.

(Éxodo 21:14) Sichus pipis phiñakuspa runa masinta wañurparichin mana khuyaspa chayqa, altarniymanta chʼipasqapis kachun, wañuchisqapuni kanan tiyan.

it-1-S pág. 608 párr. 7

Wajra

Éxodo 21:14 versiculoqa ichapis parlashan runata wañuchej uj sacerdote kajtinpis wañuchisqa kananmanta. Chayri ichapis parlashan runata wañuchej altarpa wajrasninmanta japʼiykukojtinpis mana jarkʼasqachu kasqanmanta (1Re 2:28-34, kikinchay).

Bibliata leenapaj

(Éxodo 21:1-21)

    Quechuapi publicaciones (2004-2026)
    Wisqʼanapaj
    Yaykunapaj
    • Quechua (Bolivia)
    • Wajman apachinapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Yaykunapaj
    Wajman apachinapaj