35 CAJ YACHACHICUY
121 CAJ CANCIÓN Calpayquiwan vencishaj
Imataraj rurashwan shongunchi mana ali munashganta mana rurananchipaj
“Shonguyqui juchata rurachiyta munashuptiquipis ama ruraynachu” (ROM. 6:12, TDI).
¿IMATATAJ YACHACUSHUN?
Ilajpita shongunchicho mana alicuna yurimuptin imata rurananchi mana laquishga caycänanchipaj y mana alicunaman mana ishquinanchipaj.
1. ¿Imacunawantaj lapanchi luchaycanchi?
¿JEHOVÁ chiquinganta imaylapis rurayta munashgayquichu? Chayno carga capazchi yarpashcanqui ‘nogalami chaycunapa pasaycä’ nir, chaypita laquishgachi sienticushcanqui. Pero Biblia nin: “Lapan pruëba pasashushqayki wakin runakunatapis pasanmi” (1 Cor. 10:13). Cay texto yarpächimanchi manami gamlachu shonguyqui mana ali munashganwan luchaycanqui, sinoga waquin hermanucunapis chay mana ali yarpaynincunawan lucharcaycan. Pero ama gongaychu Jehovami yanapäshunqui shonguyqui mana ali munashganta mana ruranayquipaj.
2. Bibliapita yachacojcuna y waquin hermanunchicunapis, ¿ima mana ali ruraycunawantaj luchaycan? (Fotucunatapis ricay).
2 Cada ununchi mana alicunata mana ruranapaj yarpayninchicho luchaycanchi. Chaymi Bibliapis nin: ‘Quiquinchï shongunchicho yarpaycanchi ima juchata ruranapäpis’ (Sant. 1:14). Capazchi waquin Bibliapita yachacojcuna o hermanunchicunapis jucwan jucwan cacunanpaj munapäcun. Waquincunana olgupura o warmipura cacunanpaj munapäcun. Waquincuna pornografía ganra ruraycunapita yapay ricayta munapäcun. Y juccunana cigarruta yapay mucayta munapäcun y alapa upialar cacuyta munapäcun. Chaymi shongunchi mana alita rurayta munarpis apóstol Pablo yarpashganno yarpashwan. Pay nergan: ‘Alita rurayta munarpis shongö mana alitami rurayta munä’ (Rom. 7:21).
May chaycho caycaptinchipis tentaciuncuna ilajpita yurimunman. (2 caj parrafuta ricay).c
3. Pipis mana alicunawan shonguncho luchaycaptin, ¿imataraj yarpanman?
3 Capazchi shonguyquicho luchaycanqui mana ali munashganta mana ruranayquipaj y yarpanquichi ‘caytaga manami imaypis vencishächu’ nir. Jina ninquipis ‘chay mana alicuna yarpashgäpita Jehová manami cuyamangächu’ nir, pero ama laquicuychu manami yarpashgayquinochu caycan. Canan caycunapita yachacushun: 1) ¿Pitaj munaycan chayno yarpänayquipaj? 2) ¿Imata ruranquiman shonguyqui mana ali munashganta mana ruranayquipaj?
IMANO YARPÄNANCHITA SATANÁS MUNAN
4. 1) ¿Imano yarpänanchita Satanás munan? 2) ¿Mana ali munashganchita venciyta puedishwanchuraj?
4 Tentaciuncunapa pasaptinchi Satanás munan mana venciyta puedishganchita yarpänanchipaj. Chaymi Jesús yachachimashcanchi cayno Jehovata mañacunapaj: ‘Jutsa rurayman ama kacharpalämaytsu. Tsaypa trukanqa Satanáspita tsapaykalämay’ (Mat. 6:13). Pero Satanás nin ima tentaciuncunapa pasaptinchi Jehovatashi mana cäsucushunchu (Job 2:4, 5). Satanás shongun munashgalanta rurash Jehovata cäsucurganchu, chaymi pay rurashganno rurananchipaj munan. Y munarganpis Jesús tentaciunman ishquinanpaj (Mat. 4:8, 9). Chauraga, ¿mana ali munashganchita venciyta puedishwanchuraj? Aumi, Jehová poderninwanmi imatapis rurayta puedinchi (Filip. 4:13).
5. ¿Imanirtaj ninchi Jehová seguro caycan mana ali munashganchita vencinanchipaj?
5 Jehová musyan mana ali munashganchita venciyta puedishganchita. ¿Imanirtaj chayno ninchi? Jehová unaypitana wilacurgan chaychicaj mana atipaypaj runacuna Jatun nacaycunapita cawapäcunanpaj cajta. Jehová mana lulacoj Dios car aunicun maychicaj runacuna paraisuman yaycunanpaj cajta, juchayoj carpis santo runacunano Jehovapa ricaynincho paycuna caycanga (Apoc. 7:9, 13, 14). Aumi, Jehová seguro caycan mana ali munashganchita venciyta puedishganchita.
6, 7. Satanás, ¿imata más yarpänanchita munan?
6 Pero öraga capaz cayno yarpashwan: ‘Shongö mana alicunata rurayta munaptë Jehová mana cuyamanganachu, ni imaycamayajpis cawacunäpaj munangachu’ nir, chayno yarpänanchita Satanás munan. ¿Imanirtaj chayno yarpänanchita pay munan? Satanás musyan ichiclacho chipyaypa ushacächishga cananpaj cajta, payga Jehovapa aprobaciuntapis imaypis chasquingachu (Gén. 3:15; Apoc. 20:10). Pero noganchega imaycamayajpis cawayta puedinchi. Chaymi Satanás pasaypa rabiashga cashpan munaycan yarpänanchita: Jehová mana cuyamashganchita ni imaycamayajpis cawayta mana tarinanchipaj cajta. Pero Bibliaga wilamanchi Jehová cuyamashpanchimi, “manami munantsu pipis jutsancho wanunanta. Tsaymi shuyaraykan runakuna jutsankunata kacharir payta cäsukärinanta” chaynopa imaycamayajpis cawayta tarinanpaj (2 Ped. 3:9). Chayta musyar alapa cushicunchi.
7 Yachacushganchino Satanás munan mana ali munashganchita venciyta mana puedishganchita y Jehová manana cuyamashganchita yarpänanchipaj. Chaycunapita shumaj tantiaptinchi yanapämäshun Satanás munashganno mana yarpananchipaj sinoga Jehovata cushishgala sirvinanchipaj (1 Ped. 5:8, 9).
JUCHAYOJ CASHGANCHIRAYCU IMANO YARPAR GALAYCUSHWAN
8. ¿Imata más yarpachimashwan mana ali munashganta mana venciyta puedishganchita y Jehovata mana cushichinanchipaj? (Salmo 51:5; “wilacuy” nejtapis ricay).
8 ¿Imata más yarpachimashwan mana ali munashganta mana venciyta puedishganchita y Jehovata mana cushichinanchipaj? Adán y Evapita shamushganchiraycu, juchayoj cashganchiraycu chayno yarpar galaycushwan (Job 14:4; leiriy Salmo 51:5).a
9, 10. 1) Adán y Eva juchalicushganpita, ¿imanoraj sienticärirgan? (Dibujutapis ricay). 2) Juchayoj cashganchiraycu, ¿imata yarpashwan?
9 Adán y Eva Jehovata mana cäsucushganraycu juchalicärirgan, chaymi juchayoj runaman ticrapäcurgan y Jehovapita pacaycur cuerpuntapis chapacärirgan. ¿Imanirtaj chayta rurargan? Perspicacia para comprender las Escrituras nej librucho cayno nin: “Juchayoj cashganraycu culpayoj sienticärirgan, pengacärirgan y yarpachacur galaycärirgan”. Juchalicushganraycu Adanwan Eva manami imaypis Jehovapa amigun cargannachu, imata rurarpis paycuna jinalami imaypis culpayoj sienticärirgan, pengacärirgan y alapa yarpachacärirgan.
10 Noganchega manami Adán Evanochu caycanchi. ¿Imanir? Jehová cuyamashganchiraycu churinta cachamurgan wanunanpaj juchanchipita perdonashga cananchipaj y Jehovawanpis amigo cananchipäpis (1 Cor. 6:11). Chayno captinpis juchayoj cashganchiraycu öraga culpayoj sienticunchi, pengacunchi y alapa yarpachacunchi. Jina Biblia nin Adanno mana jatun juchata rurarpis lapanchimi juchayoj canchi (Rom. 5:14). Pero juchayoj cashganchiraycu capazchi yarpashwan: ‘Noga manami imaypis ali cajcunalata ruräshaj, juchayoj cashgäraycu Jehová manami imaypis cuyamangächu’ nir. Pero manami chayno yarpashwanchu. Chauraga, ¿imata yanapämäshun chayno mana yarpänanchipaj?
Adán y Eva juchalicushganpita culpayoj sienticärirgan, pengacärirgan y alapa yarpachacärirganpis. (9 caj parrafuta ricay).
11. Shongunchi juchata rurayta munaptinchipis, ¿imata yarpächimanchi Romanos 6:12 texto?
11 Juchayoj cashganchiraycu öraga shongunchicho cayno yarpar galaycushwanchi: “imatapis ruraptë mana ali munashgäta manami vencishächu” nir. Chayno manami yarpashwanchu. ¿Imanir? Bibliaga nimanchi shongunchi juchata rurayta munaptinchipis maquinchichomi caycan mana rurananchipaj (leiriy Romanos 6:12, TDI). Cay texto yarpächimanchi quiquinchi decidinanchi mana ali munashganta manami rurananchipaj (Gál. 5:16). Jina Jehová musyan tentaciunman mana ishquinapaj puedishganchita, chayraycu nimanchi mana ali munashganchita mana rurananchipaj (Deut. 30:11-14; Rom. 6:6; 1 Tes. 4:3). Segurumi caycanchi shongunchi mana ali munashganta vencinanchipaj.
12. ¿Imamantaj yarpashwan Jehová mana cuyamashganchita mana yarparänapaj?
12 Öraga juchayoj cashganchiraycurpis cayno yarpashwanchi: “Shongü mana ali munashganta rurayta yarpaptë Jehová manami cuyamangächu” nir. Chayno yarpayninchicunataga manami cäsupashwanchu. Yarpäshun Bibliacho wilamanchi yurishganchipita juchayoj cashganchita Jehová musyashganta (Sal. 103:13, 14). Pay noganchipita lapanta musyan, juchayoj cashganchiraycu mana alita rurayta munashganchitapis (1 Juan 3:19, 20). Chaurasga shongunchi mana ali munashganchita mana rurananchipaj luchaycaptinchi Jehovapa ricaynincho santo runacunano caycäshun. ¿Imanirtaj chaypita seguro caycanchi?
13, 14. Öraga shongunchi mana alita rurayta munaptinpis, ¿imawantaj luchaycashwan Jehovapa favorninta mana ogrananchipaj? Tantiachicamuy
13 Bibliaga yachachimanchi shongunchi öraga mana alita rurayta munashwan pero maquinchichomi caycan chay mana ali munashganta mana rurananchipaj. Chaurasga mana ali munashganchicunata öraga controlayta mana puedishwanchu, pero rurayninchicunata controlayta puedinchimi. Mä yarparcushun unay cristianucunaman, waquincunaga manaraj cristiano car olgupura cacoj. Chaymi apóstol Pablo nergan: “Qamkunapis wakinnikiqa jutsata rurar kawapäkurqayki”. Chay cristianucuna naupa tiempucho olgupura cacurgan, chayraycu capazchi yapay mana alita munashganta rurananpaj yarpargan y manachi facilchu cargan chaycunaman mana yarpänanpaj. Pero waquin cristianucuna mana ali juchaman yarparpis luchaycargan juchata mana rurananpaj. Paycuna Jehovapa ricaynincho juchaynaj santo runacunano caycargan (1 Cor. 6:9-11). Chayno gamtapis Jehová ricashunqui.
14 Ima mana ali munayniquiwan luchaycarga gampis venciyta puedinquimi. Y shonguyqui mana ali munashganta dominayta mana puedirpis, mana ruranayquipaj puedinquimi (Efes. 2:3). Chaymi canan yachacushun imata ruranayqui shonguyqui mana ali munashganta vencinayquipaj.
IMATA RURANAYQUI SHONGUYQUI MANA ALI MUNASHGANTA VENCINAYQUIPAJ
15. Ima mana ali munashgayquita vencinayquipaj, ¿imata ruranayqui?
15 Ima mana ali munashgayquita vencinayquipaj quiquiqui cuentata gocunayqui imata más munaycan shonguyqui mana alicunata ruranayquipaj. Pero quiquilanchi engañacushwanmi (Sant. 1:22). Capaz pipis cayno yarpanman: “Nogapita juc hermano masmi traguta upian” o “warmë cuyacoj captenga, pornografiatapis ricayta munämanchu” nir. Chayno yarparga quiquilanmi engañaycan y más facilmi canga ima juchamanpis ishquinanpaj. Chaurasga manami yarpanquimanchu ‘waquincuna chayta wacta rurashga, chayraycu noga chayta rurashcä’ nir. Imatapis mana alita rurarga mana aliman chayachimäshun (Gál. 6:7).
16. ¿Imata ruranayqui tentaciunman mana ishquinayquipaj?
16 Jina calpachacuy shonguyqui ima mana ali munashganta mana ruranayquipaj (1 Cor. 9:26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Ped. 1:15, 16). Chaypäga cuentata gocunayqui maychotaj, imacunawantaj o imay hora mas fácil canman tentaciuncunaman ishquinayquipaj. Capazchi chacaycho o uticashga caycaptiqui chay tentaciunman ishquinquiman. Chaymi ima tentaciuncuna manaraj yurimuptin preparado caycay imata ruranayquipaj mana ishquinayquipaj (Prov. 22:3).
17. ¿Imata yachacunchi Josepita? (Génesis 39:7-9; dibujuta y fotutapis ricay).
17 José pasashganman yarpäshun. Potifarpa warmin Joseta nergan paywan pununanpaj, pero Josega ‘manami’ jucla nergan (leiriy Génesis 39:7-9). José mayna shonguncho decidergan juc runapa warminwan mana pununanpaj chaymi juchaman manami ishquirganchu. Joseno gampis manaraj ima tentaciuncunapis yurimuptin preparado caycanayqui ali cajcunata ruranayquipaj y juchamanpis mana ishquinayquipaj.
José rurashganno ima tentaciuncunapitapis jucla witicuy. (17 caj parrafuta ricay).
QUIQUIQUI IMANO CASHGAYQUIMAN YARPACHACUY
18. ¿Imatataj más ruranayqui shonguyqui mana ali munashganta vencinayquipaj? (2 Corintios 13:5).
18 Shonguyquipa mana ali munashganta mana ruranayquipaj cada cadala yarpachacuy imano cashgayquita (leiriy 2 Corintios 13:5). Chayno yarpaptiqui cuentata gocunqui ima yarpashgayquita y ima rurashgayquita cambianayquipaj. Chaymi ima tentaciunta vencishgayquipita cayno yarpanquiman: “¿Raslachu vencishgayqui chay tentaciunta?”. Pero ima tentaciunta rasla mana vencishgayquipita ama laquicuychu. Chaypa trucan yarpachacuy imata ruranayqui juc cutichona ima tentaciuncunapis yurimuptin rasla vencinayquipaj. Y caynopis yarpanquiman: “Ima mana ali yarpaycuna yurimuptin, ¿raslachu umayquipita jorgurinqui? Yarpay capazchi mana munarpis mana ali cosascunata televisiuncho ricaycanqui o mana alicunata leiycanqui o mana ali musicata wiyaycanqui. Chaurasga ima mana ali melanaypaj cajcuna celularcho yurimuptin o maychopis caycaptin, ¿calpachacunquicu rasla mana ricanayquipaj o mana wiyanayquipaj? Yarpay ima tentaciuncunata vencinapaj aja o sasa captinpis Jehovata casucuptiqui quiquiquipami más ali canga (Sal. 101:3).
19. Ichic decisiuncunata acrananchipaj, ¿imanirtaj shumajraj yarpachacunanchi?
19 Biblia yarpächimanchi shongunchi imapitapis más traicionero caycashganta y imatapis rasla munashganta (Jer. 17:9). Y Jesuspis nergan ‘runapa shongunpita lutan yarpaycuna yargamun’ (Mat. 15:19, MT). Chaymi mana alicunata yarpachacushgayqui hora ‘manami chay juchaman ishquishächu’ nir yarpanquimanchu. Cayman yarpäshun, capazchi pilapis naupa tiempucho pornografiata ricashga y ricashganta jaguirishgana. Pero tiempuwanna cayno yarpar galaycunman: ‘Cay fotucho cay warmi o cay runa ichic ropancunawan caycan manami galapächu caycan, chayta ricar manami imapis pasamangachu’ nir. O capazchi umancho yarpaycan pilawanpis cacunanpaj y chaypita ninman ‘yarpaylami yarpaycä, piwanpis cacöchu ni juchatapis ruraycächu’ nir. Chayno yarparga shongun mana ali munashganta rurayta munapaycanna (Rom. 13:14). Chauraga, ¿imata ruranquiman chayno mana yarpänayquipaj? Ima decisiuntapis acranayquipaj ichic o jatun captinpis shumajraj yarpachacuy, ichiclatapis shumaj mana ali decidiptiqui jatun juchamanpis chayachishunquiman. Jina luta yarpaycunaman ama yarpaychu mana alicunaman mana chayanayquipaj.b
20. 1) ¿Paraisucho shongunchi mana ali munashganwan jinala luchaycäshunchuraj? 2) ¿Pitaj yanapämanchi shongunchi mana ali munashganta vencinanchipaj?
20 Yachacushganchino Jehovami valurta gomanchi shongunchi mana ali munashganta vencinanchipaj. Jina Jesús juchanchiraycur wanushga mushoj pachacho imaycamayajpis cawananchipaj. Paraisucho shongunchi mana ali munashganwan manana luchaycäshunnachu sinoga Jehovata cushishgala sirvishun. ¡Chayga cushicuypajmi caycan! Chay junaj chayanancama calpachacushun mana ali munashganchita mana ruranapaj. Chayta rurarga Jehovami bendecimäshun y yanapämäshun shongunchi mana ali munashganta vencinanchipaj.
122 CAJ CANCIÓN ¡Guepaman mana cutiypa Diosta sirviycäshun!
a WILACUY: Pilapis suwacuptin, jucwan jucwan cacuptin o juc runata wanuchiptin Biblia wilacun jatun jucha cashganta (Éx. 20:13-15; 1 Cor. 6:18). Jina yurishgalanchipitana juchayojmi canchi.
b Proverbios 7:7-23 wilacun juc mozu ichic ichiclapa mana alicunata rurar juc runapa warminwan cacurgan.
c DIBUJUPA WILACUYNIN: Ichoj caj: Restauranticho caycar juc hermano ricaycan olgupura maquinta aptanacush caycashganta. Alauga caj: Juc hermana ricaycan juc warmita y juc olguta cigarruta mucaycashganta.