RI ALABʼOM ALITOMABʼ KKITAʼ
¿Jas kinbʼano rech kinbʼison ta más chrij ri kʼax che weneʼ kinriq na?
¿Jas abʼanik?
¿La amaqʼel katkikotik?
«Kinkoj nuchuqʼabʼ rech in utz y kinkikot kukʼ konojel. ¿La kʼo kʼax kubʼan wariʼ?» (Valerie).
¿La xaq katchoman chrij ri kʼax?
«Are chiʼ kinkʼulmaj jun utz jastaq, kinchomaj che utz ta kelik o kinkoj taj che qastzij ri tajin kinkʼulmaj» (Rebeca).
¿La kʼo jun utz achomanik chrij ri kakʼulmaj na?
«We amaqʼel katkikotik, are chiʼ je ta kel chawach ri achomam sibʼalaj katbʼisonik. We amaqʼel katchoman chrij ri kʼax, xaq katbʼisonik y awoyowal kukʼ konojel. Are kʼu ri utz chomanik katutoʼ chuwach ri kʼax che kakʼulmaj» (Ana).
¿Jasche nim ubʼanik?
Ri Biblia kubʼij we jun kkikotik kʼo «jun nimaqʼij ri man kʼo ta ukʼisik» rukʼ (Proverbios 15:15). Qastzij che ri e winaq che kechoman ta más chrij ri kʼax che kkikʼulmaj más kekikotik. Xuqujeʼ, kʼo más utz taq kachiʼl. ¿Jas kachomaj, la utz kanaʼo we katkʼojiʼ rukʼ jun winaq che xaq xiw kchoman chrij ri kʼax che kuriqo?
Paneʼ kqakoj qachuqʼabʼ rech kojkikotik, e kʼo jujun kʼax che qonojel kojchoman chrij. Junam rukʼ wariʼ:
Pa ri noticias amaqʼel kyaʼ ubʼixik ri chʼoj, ri itzelal y ri kamisanik che tajin kkʼulmatajik.
Konojel ri familias kkiqʼaxej kʼax.
Kqakoj qachuqʼabʼ chuwach ri kojsach wi y ri utz ta qabʼantajik.
Jujun taq mul weneʼ ri qachiʼl kibʼan kʼax chqe.
Ronojel wariʼ kʼo kubʼan pa ri akʼaslemal, are kʼu mayaʼ bʼe che kubʼano che xaq katbʼisonik, xaneʼ rajawaxik kkʼojiʼ jun utz achomanik. We kʼo jun utz achomanik, kubʼano che más ta katchoman chrij ri kʼax xaneʼ katzukuj ri kabʼano rech katkikotik.
Ri kʼax kokʼowik junam rukʼ ri jabʼ, uchomaxik wariʼ kuya achuqʼabʼ
Ri katkunik kabʼano
Chkʼol jun utz achomanik chrij ri katsach wi.
Ri Biblia kubʼij: «Man kʼo ta kʼu jun cho ri uwach ulew ri sibʼalaj ta tzʼaqat ri kubʼan ta amaqʼel ri utz ri mawi ta jumul ma ta kmakunik» (Eclesiastés 7:20). Rumal che xa oj winaq kʼo ne kojsach wi, are kʼu kraj ta kubʼij che kʼo ta qapatan.
Ri kattoʼwik rech kkʼojiʼ jun utz achomanik: Chakʼexaʼ jujun jastaq pa ri akʼaslemal, are kʼu machomaj che katsach ta chik. Jun ala ubʼiʼ Caleb kubʼij: «Kinchoman ta más chrij ri kinsach wi, xaneʼ kinkoj nuchuqʼabʼ rech kʼo kwetaʼmaj chrij ri xinbʼano».
Kajunamaj ta awibʼ kukʼ ri nikʼaj chik.
Ri Biblia kubʼij: «Maqakʼaqalaʼ tzij chbʼil taq qibʼ, mape qoyowal che jun chik we kuriq utzil» ni kqabʼan nim che qibʼ (Gálatas 5:26). Xaq katbʼison riʼ, we amaqʼel kawil ri fotos re taq ri nimaqʼij che kkipaqabʼaʼ ri awachiʼl pa ri redes sociales y xatkisikʼij taj. Y kachomaj riʼ che e utz ta ri awachiʼl awukʼ.
Ri kattoʼwik rech kkʼojiʼ jun utz achomanik: Chnaʼtaj chawe che pa ronojel ta ri e nimaqʼij che kbʼanik katsikʼix wi. Xuqujeʼ, ronojel ta ri jastaq che kpaqabʼax pa ri redes sociales kukʼut ri ukʼaslemal jun winaq. Jun ali ubʼiʼ Alexis, kubʼij: «Ri winaq xaq xiw kkipaqabʼaʼ pa ri redes sociales ri kikotemal che kkiriqo». Xuqujeʼ xubʼij: «Kkipaqabʼaʼ ta pa ri redes sociales ri jastaq che kkibʼan ronojel taq qʼij che qas ta nim ubʼanik».
Chabʼanaʼ ri utzil rukʼ ri afamilia.
Ri Biblia kubʼij: «We kuyaʼ, chibʼanaʼ ronojel ri kixkun che ubʼanik rech kkʼojiʼ jamaril chixoʼl» (Romanos 12:18). Katkun taj kakʼex ri kkibʼan ri e nikʼaj chik, are kʼu at katchaʼowik we katzukuj ri jamaril o katzukuj taj. At katkunik kabʼano che kkʼojiʼ jamaril chixoʼl.
Ri kattoʼwik rech kkʼojiʼ jun utz achomanik: Chakojoʼ achuqʼabʼ rech amaqʼel kkʼojiʼ jamaril chixoʼl rukʼ ri afamilia, junam rukʼ ri kabʼan che utzukuxik jamaril kukʼ ri nikʼaj chik. Jun ali ubʼiʼ Melinda, kubʼij: «Kʼo ta jun winaq che qas sukʼ. Qonojel kqabʼij jastaq che kubʼan kʼax chke ri e nikʼaj chik». Xuqujeʼ xubʼij: «Oj kojchaʼowik we kqatzukuj jamaril o kqatzukuj taj».
Amaqʼel chatmaltyoxinoq.
Ri Biblia kuya wajun pixabʼ riʼ: «Chiyaʼ [...] kʼu maltyoxinik» (Colosenses 3:15). We katmaltyoxinik katutoʼ rech katchoman chrij ri utz taq jastaq che tajin kakʼulmaj y are ta katchoman chrij ri kʼax.
Ri kattoʼwik rech kkʼojiʼ jun utz achomanik: Qastzij riʼ che tajin kariq kʼax, are kʼu are chawilaʼ ri utz taq jastaq che kakʼulmaj pa ri akʼaslemal. Jun ali ubʼiʼ Rebeca, kubʼij: «Ronojel taq qʼij kintzʼibʼaj chuwach jun wuj ri utz taq jastaq che xinkʼulmaj». Xuqujeʼ kubʼij: «Utz kwilo kinchoman chrij ronojel ri utz taq jastaq che kinkʼulmaj rumal che wariʼ nim kinutoʼ wi».
Utz chabʼanaʼ che kichaʼik ri awachiʼl.
Ri Biblia kubʼij: «Ri e itzel taq achilanik kketzelaj ri e utzalaj taq naqʼatisabʼal» (1 Corintios 15:33). We kawachilaj winaq che xaq kechʼachʼatik, keyoqʼonik y xaq e kʼan, kabʼan awe riʼ ri kkibʼano.
R kattoʼwik rech kkʼojiʼ jun utz achomanik: Are chiʼ ri awachiʼl kkiriq kʼax, weneʼ sibʼalaj kebʼisonik y kkinaʼo che kʼo ta kekun che ubʼanik. Katkunik kakubʼsaj kikʼuʼx, are kʼu mayaʼ bʼe che ri tajin kkikʼulmaj kubʼan kʼax chawe. Jun ali ubʼiʼ Michelle, kubʼij: «Utz taj we konojel ri awachiʼl xaq kechoman chrij ri kʼax». Rumal che waʼ taq achilanik ri kojkitoʼ taj rech kkʼojiʼ jun utz qachomanik.
¿La kawaj kawetaʼmaj más?
Ri Biblia kubʼij che «pa ri kʼisbʼal taq qʼijol, kepe na kʼaxalaj taq qʼij» (2 Timoteo 3:1). We kanaʼ che kʼax uriqik kikotemal pa wajun uwach Ulew riʼ, chawilaʼ ri kʼutunem «¿Dejaremos de sufrir algún día?» rech kawetaʼmaj más.