Genesis
41 Tsëpita ishkë wata pasariptinmi, Egiptuchö gobernaqqa suëñurqan+ Nïlu mayu* kuchunchö shëkanqanta.* 2 Tsë mayupitam* qanchis shumaq wira* wäkakuna yarqayämurqan, y tsë mayu kuchunchömi qewata mikuykäyarqan.+ 3 Y tsë mayullapitam qanchis feyu y uyu wäkakuna yarqayämurqan, y wira* wäkakunapa lädunmanmi ëwayarqan. 4 Tsëpitanam tsë feyu y uyu wäkakunaqa qanchis shumaq wira wäkakunata mikukurkuyarqan, y tsë höram Egiptuchö gobernaqqa riyarkurqan o rikcharkurqan.
5 Y yapë punukaskirqa, juk tullu trïgullapita* jatusaq gränukunayoq qanchis espïgakuna yarqamoqtam suëñuyninchö rikarqan.+ 6 Tsëpitaqa chushulla qanchis espïgakunam yarqamurqan, y tsë espïgakunataqa inti o rupay yarqamunan lädupita shamoq vientum tsakiratsishqa karqan. 7 Tsë chushulla espïgakunam jatusaq gränukunayoq qanchis espïgakunata mikukurkuyarqan. Y tsë höram Egiptuchö gobernaqqa riyarkurqan o rikcharkurqan.
8 Y waräninqa, suëñunqanmanmi gobernaqqa alläpa yarpachakurqan. Tsëmi magia ruraq sacerdötikunata y alli yachaq nunakunata qayatsir suëñunqanta willarqan. Y manam ni mëqan tantiëta puëdirqantsu imanir tsëta suëñushqa kanqanta.
9 Tsënam vïnuta sirweqkunapa mandaqninqa Egiptuchö gobernaqta kënö nirqan: “Jutsallakunqäta* kanan willakaramushaq. 10 Tanta ruraqkunapa mandaqninwanmi mana allita rurar qamta colerëkatsiryarqaq. Tsëmi guardiakunata mandaqpa cargunchö carcelman ishkäkunata prësutsiyämarqëki.+ 11 Y carcelchö këkarmi cada ünu juk suëñuta suëñuyarqä, y cada ünu suëñuyanqäqa jukta juktam rikätsikurqan.+ 12 Tsëchömi juk hebreu jövin karqan, y tsë jövinqa guardiakunata mandaqpa+ sirweqninmi karqan. Y suëñuyanqäta willayaptïmi,+ imanir tsëta suëñuyanqäta willayämarqan. 13 Y pë niyämanqannöllam pasakurqan; noqatam cargüman kutitsimarqëki, y tanta ruraqkunapa mandaqnintanam wanuratsir o wañuratsir qeruman warkuyänampaq mandakurqëki”.+
14 Tsënö niptinmi Egiptuchö gobernaqqa mandakurqan tsë höra Josëta carcelpita jipiyänampaq.+ Tsëpitanam Josëqa afeitakur y röpanta cambiakur gobernaq kaqman ëwarqan. 15 Tsënam gobernaqqa Josëta nirqan: “Suëñunqä imapaq kanqantaqa manam ni pï tantiëta puëdintsu, y qampaqmi niyämashqa ima suëñutapis alli tantianqëkita”.+ 16 Tsënam Josëqa, “Teyta Diosmi ima allitapis musyatsishunki, y manam noqatsu”+ nirqan.
17 Tsënam Egiptuchö gobernaqqa Josëta kënö nirqan: “Nïlu mayupa* kuchunchö këkanqätam suëñurqö. 18 Y tsë mayupitam qanchis shumaq wira* wäkakuna yarqayämurqan, y tsë mayu* kuchunchömi qewata mikuykäyarqan.+ 19 Y tsë mayullapitam* qanchis feyu, uyu y mantsanëpaq wäkakuna yarqayämurqan. Kë Egiptu nacionchöqa manam ni mëchöpis tsënö mantsanëpaq wäkakunataqa ni imëpis rikarqötsu. 20 Y tsë feyu y uyu wäkakunam qanchis wira* wäkakunata mikukurkuyarqan. 21 Peru mikur usharirpis punta kayanqannöllam uyu y mantsanëpaq kayarqan. Y tsë höram riyarkamurqä o rikcharkamurqä.
22 Y yapë punukaskirmi, juk tullu trïgullapita jatusaq gränukunayoq qanchis espïgakuna yarqamoqta suëñuynïchö rikarqä.+ 23 Tsëpitanam tsaki y chushulla qanchis espïgakuna yarqamurqan, y tsë espïgakunataqa inti o rupay yarqamunan lädupita shamoq vientum tsakiratsishqa karqan. 24 Y tsë chushulla espïgakunam jatusaq gränukunayoq qanchis espïgakunata mikukurkuyarqan. Tsënö suëñunqätam magia ruraq sacerdötikunata willarqö,+ y manam ni mëqampis imanir tsëta suëñunqäta musyayantsu”.+
25 Tsënam Josëqa Egiptuchö gobernaqta kënö nirqan: “Ishkan suëñunqëkipis juk pasakunampaq kaqllatam rikätsikun. Rasumpa kaq Diosmi imata ruranampaq kaqta musyëkätsishunki.+ 26 Tsë qanchis wira* wäkakunaqa qanchis watakunam, y tsënöllam tsë alli wayoq qanchis espïgakunapis qanchis watakuna. Y tsë ishkan suëñunqëkipis juk pasakunampaq kaqllatam rikätsikun. 27 Y wira* wäkakuna qepanta yarqamoq qanchis feyu y uyu wäkakunaqa qanchis watakunam. Y inti o rupay yarqamunan lädupita vientu tsakitsinqan qaranlla espïgakunaqa, qanchis watapa mikuy mana kanampaq kaqtam rikätsikun. 28 Y ninqaqnöpis, tsëkunata suëñunqëkiwanqa rasumpa kaq Diosmi imata ruranampaq kaqta musyëkätsishunki.
29 Qanchis watapam entëru Egiptu nacionchö imëkapis mëtsika kanqa. 30 Tsëpitaqa qanchis watapam Egiptu nacionchö alläpa mallaqë kanqa, y manam pillapis yarpanqanatsu qanchis watapa imëkapis mëtsika kanqanta. Y mëtsëchömi mallaqë kanqa.+ 31 Y alläpa mallaqë kaptinmi qanchis watapa mëtsika kanqantapis pasëpa* qonqariyanqa. 32 Y ishkë kuti suëñunqëkim rikätsikun rasumpa kaq Diosqa tsëta rasumpa cumplitsinampaq kaqta. Rasumpa kaq Diosqa ichikllachönam tsëta ruramunqa.
33 Tsëmi alli yachaq y alli juiciuyoq nunata ashinëki, y pëpa cargunmanmi entëru Egiptu nacionta churanëki. 34 Y confiakunqëki nunakunatam akranëki, qanchis watapa Egiptu nacionchö imëkapis mëtsika kanqan tiempuchö,+ cada pitsqa säcuta cosechayanqampita juk säcuta churatsiyänampaq. 35 Y pëkunaqa alli cosëcha kanqan watakunam tsë gränu mikuykunata cada markachö churatsiyänan.+ Y tsë llapan gränu mikuykunaqa qampam kanqa. 36 Tsë gränu mikuykunaqa entëru Egiptuchö qanchis watapa mallaqë tiempupaqmi kanqa. Tsënöpam mallaqëpita ni pï wanunqatsu o wañunqatsu”.+
37 Josë tsënö ninqanqa Egiptuchö gobernaqpaq y sirweqninkunapaqpis allim karqan. 38 Tsëmi gobernaqqa sirweqninkunata nirqan: “¿Mëchöraq kë nunatanöqa tarishwan? Rikanqantsiknöpis pëtaqa Diosmi poderninwan yanapan”. 39 Tsënam gobernaqqa Josëta kënö nirqan: “Qamnö alli juiciuyoq y alli yachaq nunaqa manam ni pï kantsu. Qamtaqa kikin Diosmi kë llapanta musyatsishurqunki. 40 Tsëmi llapan kapamanqankuna qampa carguykichö kananta munä. Y llapan gobernanqä nunakunam qamta cäsuyäshunki.+ Y noqallam gobernaq karnin qampita mas autoridäyoqqa kashaq”. 41 Y gobernaqqa Josëta kënöpis nirqanmi: “Entëru Egiptu naciontam qampa carguykiman churëkämü”.+ 42 Tsënö niskirmi gobernaqqa sellakuna sortijanta dëdumpita jipiskir Josëpa dëdunman churarqan. Y allin kaq röpata* vistiratsirmi örupita wallqata wallqatsirqan. 43 Tsëpitanam gobernaqqa mandakurqan juknin kaq carrëtanchö Josëta puritsiyänampaq. Y llapan nunakuna respetayänampaq mandakurmi pëpa puntanta büllar ëwayarqan.* Tsënömi Egiptuchö gobernaqqa Josëpa cargunman entëru nacionta churarqan.
44 Egiptuchö gobernaqqa Josëta kënöpis nirqanmi: “Noqa gobernaq kaptïpis, qam dispuniptikiran imapis rurakanqa”.+ 45 Gobernaqqa, Zafenat-Panëah nirmi Josëpa jutin churarqan, y Asenat+ jutiyoq warmiwanmi casatsirqan. On* markachö sacerdöti Potifërapa warmi tsurinmi Asenatqa karqan. Tsënömi Josëqa entëru Egiptu nacionchö mandakoq tikrarqan.+ 46 Treinta watayoq këkarmi Josëqa+ Egiptuchö gobernaqman ëwarqan.*
Tsëpitaqa, gobernaqpa puntampita yarquskirmi entëru Egiptu nacionpa viajar ëwarqan. 47 Y entëru Egiptu nacionchömi qanchis watapa alli cosëcha karqan. 48 Cada markachömi Josëqa llapan chakrakunachö wayunqan mikuykunata churatsirqan, y qanchis watapam entëru Egiptu nacionchö tsënö rurarqan. 49 Josëqa mëtsika gränu mikuytam churatsirqan. Y tupur tupurmi guardëkäyarqan, tsënö kaptimpis, lamar kuchunchö arënanö mëtsika kaptinmi tupuytapis dejariyarqan.
50 Josëpaqa ishkëmi tsurinkuna karqan.+ Tsë tsurinkunaqa manaraq mallaqë tiempu kaptinmi yuriyarqan. Y On* markachö sacerdöti Potifërapa warmi tsurin Asenatmi pëkunapa maman karqan. 51 Josëqa Manases*+ nirmi mayor kaq tsurimpa jutin churarqan. Tsënöqa churarqan kënö nirmi: “Diosmi permitishqa llapan sufrinqäta y hasta familiäkunatapis qonqarinäpaq”. 52 Y juknin tsurimpa jutintaqa Efrain*+ nirmi churarqan. Tsënöqa churarqan kënö nirmi: “Sufrinqä nacionchömi Teyta Diosqa tsurïkuna kananta permitishqa”.+
53 Tsënömi Egiptu nacionchöqa qanchis watapa imëkapis mëtsika karqan.+ 54 Tsëpitaqa Josë willakunqannöllam qanchis watapa alläpa mallaqë karqan.+ Llapan nacionkunachömi mallaqëpa pasayarqan, peru Egiptu nacionchöqa mikuy karqanmi.+ 55 Tsëpitaqa Egiptu nacionchö nunakunapa mikuyninkunapis pasëpam* ushakarqan. Tsëmi nunakunaqa mikuypaq löcuyarnin Egiptuchö gobernaqman mikuy mañakoq ëwayarqan.+ Tsënam gobernaqqa, “Josëman ëwayë, y llapan niyäshunqëkita rurayë”+ nirqan. 56 Tsë tiempuqa mëtsëchömi alläpa mallaqë karqan.+ Tsënam Josëqa, entëru Egiptu nacionchöpis mallaqë kaptin, churatsinqan gränu mikuykunata egipciukunata rantikur qallëkurqan.+ 57 Mëchöpis mikuy mana kaptinmi, gränu mikuykunata Josëpita rantiyänampaq mëtsëpita Egiptu nacionman ëwayarqan.+