DEUTERONOMIU

1 Jordan mayupa* amänun tsunyaq sitiuchö këkäyaptinmi, Moisesqa israelïtakunata juntakäyänampaq nirqan. Tsë sitiuqa, Suf sitiupa frentinchö, y Paran, Töfel, Laban, Hazerot y Dizahab sitiukunapa amänunchömi këkan. 2 Seir jirkapa ëwarqa, onci junaqtam nunakunaqa Horeb jirkapita Cades-Barnëa+ sitiuyaq chäyaq. 3 Israelïtakuna Egiptupita yarqayämunqampita cuarenta wata+ pasariptinmi, onci kaq killa qallanan junaq, Teyta Jehovä mandakunqanta israelïtakunata* Moises willarqan. 4 Tsëqa pasarqan amorreukunapa gobernaqnin Sehonta+ y Basanchö gobernaq Ogta+ Edrëi markachö Moises ushakätsinqanchömi.*+ Sehonqa Hesbon markachömi kawaq, Ognam Asterot markachö kawaq. 5 Jordan mayupa* amänunchö y Moabchö këkäyaptinmi, Moisesqa israelïtakunata kënö nirqan:+

6 “Horeb jirkachö këkäyaptïmi Teyta Jehoväqa kënö niyämarqan: ‘Qamkunaqa unënam kë jirkachö këkäyanki.+ 7 Kananqa alistakuyë, y amorreu+ nunakuna kawayanqan jirkakunaman, cananeu nunakuna kawayanqan Arabäman,+ Sefeläman, Nëguebman, lamar kuchunman,+ Lïbanuman*+ y Eufratis jatun mayu* kuchunyaq+ yëkuyë. 8 Tsë markakunataqa unë kastëkikuna Abrahanta, Isaacta,+ Jacobta+ y pëkunapa tsurinkunatam+ änirqä. Y noqa Jehovämi tsë markakunaman yëkuyänëkipaq yanapayashqëki’.

9 Tsë kutim pëkunata nirqä: ‘Manam japalläqa qamkunata pushëta puëdïtsu.+ 10 Jehovämi mirayänëkita permitishqa, y kananqa estrëllakunanömi mëtsikaq kayanki.+ 11 Unë kastantsikkuna adorayanqan Jehovä Diosnintsik, äniyäshunqëkinölla+ mil kuti mas mirayänëkipaq bendicïkuyäshuy.+ 12 Atskaq kayaptikim, problëmachö kayaptiki o pleytuchö kayaptikipis qamkunata yanapëta puëdïtsu.+ 13 Tsëmi cada kastapita yachaq, alli juiciuyoq y imëkata musyaq ollqukunata akrayänëki. Pëkunatam pushayäshunëkipaq churamushaq’.+ 14 Tsënam ‘allim nikanqëkiqa’ niyämarqan. 15 Tsëmi mil nunakunata, cien nunakunata, cincuenta nunakunata y chunka nunakunata dirigiyänampaq, yachaq y imëkata musyaq nunakunata churarqä. Tsënöllam mas dirigeqkunatapis churarqä.+

16 Tsë kutim juzgar yanapakoqkunata nirqä: ‘Mëqan israelïtapis, israelïta mayinwan o forastëru nunawan+ problëmachö kaptinqa, ishkampaq igualmi justiciata rurayänëki,+ 17 manam mëqanmampis qaqäyänëkitsu.+ Dios juzgaq kaptinmi,+ rïcutapis waktsatapis igualpa rikäyänëki,+ y manam pitapis mantsayänëkitsu.+ Difïcil cäsukunatanam, noqaman pasatsiyämunëki’.+ 18 Tsë kutim imata rurayänampaq kaqta nirqä.

19 Tsëpitanam Horeb jirkapita ëwakuyarqä, y Teyta Jehovä mandayämanqannömi mantsëpaq tsunyaq sitiupa pasayarqä,+ y Cades-Barnëa sitiuyaqmi chäyarqä.+ Tsë nänitaqa, amorreu nunakuna kawayanqan jirkakunaman+ shamushqam qamkunapis rikäyarqunki. 20 Tsëchömi pëkunata nirqä: ‘Amorreu nunakuna kawayanqan jirkakunamanmi chämurquntsik, kë markakunatam Jehovä Diosnintsik entregamäshun. 21 Y Jehovä Diosnintsikmi tsë markakunapa duëñun kanapaq yanapamäshun. Tsëmi unë kastantsikkuna adorayanqan Jehovä Diosnintsik nimanqantsiknölla, mana mantsashpa tsë markakunachö nunakunawan pelyaq ëwashun’.+

22 Tsëmi pëkunaqa niyämarqan: ‘Tsë markakuna imanö kayanqanta y mëpa yëkunapaq kaqta rikäyämunampaq ollqukunata mandashun’.+ 23 Tsënö niyanqan allinö kaptinmi, cada kastapita juk ollquta akrarqä, llapanqa döcim kayarqan.+ 24 Tsënam pëkunaqa jirkakuna kaqyaq witsäyarqan,+ y Escol pampayaq ëwëkurmi tsë markakunata rikapakayämurqan. 25 Y, ‘Jehovä Diosnintsik änimanqantsik markakunachöqa imëkam wayun’+ nirmi tsë markakunachö wayunqanta apayämurqan. 26 Peru pëkunaqa manam tsë markakunaman ëwëta munayarqantsu, manam Jehovä Diosnintsik ninqanta cäsukuyarqantsu.+ 27 Y Teyta Diospita quejakurmi carpankuna* rurinchö kënö niyarqan: ‘Teyta Jehoväqa chikimarnintsikmi amorreu nunakuna ushakätsimänapaq Egiptupita pushamarquntsik. 28 Manam musyantsiktsu imanö sitiuman pushëkämanqantsikta. Y rikapakoq ëwaqkunapis kënö nirmi mantsakätsimarquntsik:+ “Tsëchö nunakunaqa kallpasapa y jatusaqmi kayan. Markankunapis jatusaq y altuyaq murallashqam kayan.+ Tsëchömi Anacpa kastankunatapis rikäyarqö”’.+

29 Tsëmi pëkunata nirqä: ‘Ama mantsakäyëtsu.+ 30 Jehovä Diosnintsikqa Egiptuchö imëkata ruranqannömi,+ puntantsikta ëwarnin noqantsikrëkur pelyanqa.+ 31 Tsunyaq sitiuchöpis rikarquntsikmi juk papä tsurinta apanqannölla, kë sitiuyaq Teyta Jehovä pushamanqantsikta’. 32 Tsënö kaptimpis, pëkunaqa manam Teyta Jehoväman markäkuyarqantsu o yärakuyarqantsu.+ 33 Pëqa carpäkunata* armayänäpaq sitiuta ashirmi puntäkunata ëwarqan. Paqaspaqa ninawanmi pushayämarqan y junaqpanam pukutëwan pushayämarqan.+

34 Teyta Jehoväqa quejakuyanqanta wiyarmi, alläpa cölerakur kënö nirqan:+ 35 ‘Manam mëqëkipis unë kastëkikunata äninqä markakunaman yëkuyankitsu.+ 36 Peru Jefunëpa tsurin Calebqa noqa Jehovä llapan ninqäkunatam cäsukushqa. Tsëmi rikapakoq ëwanqan markaman pushashaq, y pëta y tsurinkunatam tsë markakunata entregashaq.+ 37 (Teyta Jehoväqa pëkunapa culpanmi noqawampis cölerakur kënö nimarqan: “Manam qampis tsë markakunaman yëkunkitsu.+ 38 Yanapashoqniki Nunpa tsurin Josuëmi tsë markakunamanqa yëkunqa.+ Pëmi äninqä markaman israelïtakunata pushanqa,+ tsëmi valienti kanampaq yanapanëki”).*+ 39 Y, “chikimaqnintsikkunam apakuyanqa” niyanqëki tsurikikuna,+ ima alli o mana alli kanqanta mana musyaq tsurikikunam, tsë markakunaman yëkuyanqa, y pëkunam tsë markakunapa duëñun kayanqa.+ 40 Qamkunaqa Puka lamarman ëwaq nänipa tsunyaq sitiuta kutikuyë’.+

41 Tsënam pëkunaqa niyämarqan: ‘Teyta Jehoväpa rikënimpaqmi jutsata* rurayarqö. Peru kananqa Teyta Jehovä mandakunqannö pelyaq ëwayänäpaqmi listuna këkäyä’. Tsënö nirmi armankunata aparkur jirkachö kawaqkunawan pelyaq ëwayarqan.+ 42 Tsënam Teyta Jehoväqa nimarqan: ‘Pëkunatam këta ninëki: “Ama pelyaq ëwayëtsu. Teyta Dios mana yanapayäshuptikim+ chikimaqnintsikkuna venciyäshunki”’. 43 Tsënö nikaptïmi, Teyta Jehoväta mana cäsukur jirkaman pelyaq witsäyarqan. 44 Tsënam jirkachö kawaq amorreu nunakunaqa, pëkunawan pelyaq yarqayämurqan. Y abëjanö qatikachäyaptinmi, Hormä sitiuyaq wakpa këpa qeshpir ëwakuyarqan. Tsë sitiuqa, Seirchömi këkarqan. 45 Tsëpita kutimur Teyta Jehoväpa rikëninchö waqayaptimpis, Teyta Jehoväqa manam pëkunata wiyarqantsu. 46 Tsëmi atska tiempupa Cades sitiuchö kawayarqan.

2 Tsëpitanam Teyta Jehovä nimanqannö+ Puka lamarman ëwaq nänipa kutikur, Seir jirka kinrëchö atska junaq puriyarqä. 2 Tsë kutim Teyta Jehoväqa nimarqan: 3 ‘Atska tiempupanam kë jirkachö purikäyanki. Kananqa norti kaq lädupana ëwayë. 4 Y israelïtakunata nï: “Seirchö+ markakunapa lindërumpam pasayanki, tsëchöqa kastëkikuna Esaüpa+ kastankunam kawayan. Pëkunaqa mantsayäshunkim,+ tsëmi cuidädu kayänëki. 5 Seir jirkakunataqa Esaüpa kastankunatam entregarqö, tsëmi pëkunawanqa pelyayänëkitsu.*+ Tsë markakunapitaqa manam juk pedäzullatapis chaskiyankitsu. 6 Mikuypita y yakupitaqa pagayänëkim.+ 7 Noqa Jehoväqa imëkachömi qamkunata bendicirqö.* Kë tsunyaq sitiuchö cuarenta watapa puriyanqëkichömi noqa Jehovä qamkunata llapanchö yanaparqö,* y manam imëkikunapis faltatsimurqötsu’”.+ 8 Tsënö niyämaptinmi Esaüpa+ kastankuna kawayanqan Seir markakunapa pasakuyarqä, y manam Arabä, Elat y Ezion-Guëber+ markakunaman ëwaq näniman witiyarqätsu.

Tsëpitanam, Moab tsunyaq sitiuman+ ëwaq nänipa ëwakuyarqä. 9 Y Teyta Jehovämi nimarqan: ‘Ama Moabchö nunakunawan pelyayankitsu. Tsë markakunachö këkaq Ar markataqa, Lotpa kastankunatam entregarqö’.+ 10 (Tsë markachöqa emim nunakunam+ kawayarqan. Pëkunaqa mëtsikaq, puëdeq y anaquim nunakunanö jatusaqmi kayarqan. 11 Refaim+ kasta nunakunapis anaquim+ nunakunanöllam kayarqan, tsëmi moabïta nunakunaqa emim nunakuna nir reqiyaq. 12 Esaüpa kastankuna Seir markakunachö manaraq kawayaptinqa, horeu nunakunanam+ tsëchö kawayarqan. Peru Esaüpa kastakunam tsë markachö nunakunata ushakätsiyarqan, y markankunawan quedakuyarqan.+ Tsënöllam israelïtakunapis Teyta Jehovä entreganampaq kaq markakunawan rurayanqa). 13 Y nimarqanmi: ‘Kananqa Zered pampakunata+ tsimpayë’. Tsënö niyämaptinmi tsimpayarqä. 14 Cades-Barnëa sitiupita ëwakamur y Zered pampakunata tsimpayanqäyaqqa treinta y öchu watakunam pasarqan. Tsë watakunachömi Teyta Jehovä ninqannölla guërrapaq akrashqa ollqukuna wanuyarqan o wañuyarqan.+ 15 Pëkunataqa Teyta Jehovämi poderninwan ushakätsirqan.+

16 Guërrapaq akrashqa kaqkuna llapankuna wanuriyaptinmi,+ 17 Teyta Jehoväqa nimarqan: 18 ‘Moab markakunachö këkaq Ar markapam pasayanki. 19 Ammonïta nunakuna kawayanqan markakunaman charqa, ama ashipäyankitsu ni pëkunawan pelyayankitsu. Tsë markakunataqa Lotpa kastankunatam entregarqö,+ tsëmi tsë markakunataqa chaskiyankitsu. 20 Tsë markakunaqa refaim nunakunapam karqan’.+ (Tsëmi ammonïta nunakunaqa, zamzumim nir reqiyaq. 21 Tsë nunakunaqa mëtsikaq, puëdeq, y anaquim nunakunanö jatusaqmi kayarqan.+ Tsënö kaptimpis, Teyta Jehovä yanapaptinmi ammonïta nunakunaqa, tsë nunakunata ushakätsiyarqan y markankunawanmi quedakuyarqan. 22 Tsënöllam Teyta Diosqa Seir markakunachö+ kawaq horeu nunakunata ushakätsiyänampaq,+ Esaüpa kastankunata yanaparqan. Tsëmi Esaüpa kastankunaqa, kananyaqpis tsë markakunachö kawayan. 23 Gäza+ kinrëchönam avim nunakuna kawayarqan, y Caftorim+ nunakunam pëkunata ushakätsiyarqan y markankunawan quedakuyarqan. Caftorim nunakunaqa, Caftor* sitiupitam kayarqan).

24 Y nimarqanmi: ‘Arnon pampata tsimpayänëkipaq alistakuyë.+ Hesbon markapita gobernaq amorreu Sehonta+ ushakätsiyänëkipaqmi yanapayashqëki. Tsëmi markankunawan quedakuyänëkipaq pëwan pelyaq ëwayänëki. 25 Kanampitaqa, qampita llapan wiyaq markakunam alläpa mantsakäyanqa, karkaryäyanqa y imatapis rurëta puëdiyanqatsu’.+

26 Tsëmi Quedemot tsunyaq sitiupita+ Hesbon markachö gobernaq Sehonman willakoqkunata kënö niyänampaq mandarqä:+ 27 ‘Markëkillapa pasakulläyäshaq. Manam wakman ni këmampis yaqayäshaqtsu.+ 28 Y rantikayämaptikillam yakutapis upuyäshaq y mikuytapis mikuyäshaq. Peru nänikillapa pasakulläyäshaq 29 Jordan mayuta* tsimpar Teytäkuna Jehovä äniyämanqan markakunaman chäyanqäyaq. Tsënö pasayänätam Seir markanchö Esaüpa kastankunapis, y Ar markachö moabïta nunakunapis permitiyämashqa’. 30 Peru Hesbonchö gobernaq Sehonqa, Teyta Jehovä shonqunta chukruyätsiptinmi+ markampa pasayänäta munarqantsu, tsëmi pëkunata ushakätsiyarqä y markankunawan quedakuyarqä.+

31 Tsëpitanam Teyta Jehoväqa nimarqan: ‘Sehonta y gobernanqan nunakunata venciyänëkipaqmi yanapayashqëki. Tsëmi tsë markakunachö kawaqkunawan pelyaq ëwayänëki’.+ 32 Tsënam Sehonwan soldädunkunaqa noqakunawan pelyaq Jähaz sitiuman+ shayämurqan, 33 peru Teyta Jehovä yanapayämaptinmi Sehonta, tsurinkunata y gobernanqan nunakunata ushakätsiyarqä. 34 Tsë kutim markankunaman yëkur ollquta, warmita y wamrakunatapis ushakätsiyarqä. Manam ni pillapis kawëkar quedarqantsu.+ 35 Animalninkunata y markankunachö tariyanqällatam quedatsikuyarqä. 36 Arnon pampakuna lädunchö këkaq Aroer markakunapita Galaad markakunayaqmi, llapan markakunata ushakätsiyarqä.+ Tsënöllam Arnon pampachö markatapis ushakätsiyarqä. Teyta Jehovä yanapayämaptinmi, tsë markakunapa duëñun tikrayarqä.+ 37 Tsënö kaptimpis, Teyta Jehovä michäyämaptinmi, ammonïta nunakunapa+ markankunaman, Jaboc pampaman+ y jirkakunachö markakunamanqa yëkuyarqätsu.

3 Tsëpitanam Basanpa nänimpa ëwëkäyaptï, Basan markachö gobernaq Ogqa soldädunkunawan Edrëi sitiuman noqakunawan pelyaq shayämurqan.+ 2 Tsënam Teyta Jehoväqa nimarqan: ‘Ama mantsakëtsu, amorreu nunakunapa gobernaqnin Sehonta ushakätsinëkipaq yanapanqaqnöllam, Ogta, soldädunkunata y markankunata ushakätsinëkipaq yanapashqëki’. 3 Y Teyta Jehovä yanapayämaptinmi Basanchö gobernaq Ogta y soldädunkunata ushakätsiyarqä, manam jukllëllapis kawëkar quedarqantsu. 4 Llapan markankunapa duëñunmi tikrayarqä. Sesenta markakunam kayarqan. Tsë markakunaqa Argob markakunachö, y Og gobernanqan Basan markakunachömi këkarqan.+ 5 Tsë markakunaqa altuyaq murallashqa y alli punkuyoqmi kayarqan. Tsëchöqa taksha markakunapis mëtsikam karqan. 6 Tsënö kaptimpis, Hesbonchö gobernaq Sehonta ushakätsiyanqänöllam,+ llapan ollqukunata, warmikunata y wamrakunatapis ushakätsiyarqä.+ 7 Tsënö kaptimpis, animalninkunata y cösasninkunataqa quedatsikuyarqämi.

8 Tsë kutim amorreukunapa ishkë gobernaqninkunata+ ushakätsir markankunawan quedakuyarqä. Arnon pampakunapita Hermon jirkakunayaq. Tsë markakunaqa Jordan mayu* lädumpam këkäyarqan.+ 9 Tsë jirkakunatam sidoniu nunakunaqa Sidon nir reqiyaq, y amorreu nunakunanam Senir nir reqiyaq. 10 Tsë pampachö markakuna, Galaadchö markakuna y Basanchö markakunam Salecä y Edrëi markakunayaq noqantsikpana karqan.+ Tsë markakunataqa gobernanti Ogmi gobernaq. 11 Refaim kastakunapitaqa, Basanchö gobernaq Ogllanam kawëkarqan. Pëta pampayanqan cäjaqa fiërrupitam* karqan, tsëqa këkan ammonïtakuna kawayanqan Rabä markachömi. Largunqa chusku metrunömi* karqan y anchunnam juk metru setenta y öchu centïmetrus karqan. 12 Tsë kutim, Arnon pampapa amänunchö Aroer markakunapita,+ Galaad jirkakunapa pullanninyaq duëñun tikrayarqä. Y tsë markakunatam entregayarqä Rubenpa kastankunata y Gadpa kastankunata.+ 13 Galaadchö wakin markakunata y Og gobernanqan Basanchö markakunataqa, Manasespa+ pullan kastankunatam entregarqä. Argobchö markakunataqa refaim nunakunapa markankuna nirmi reqiyaq. Argobqa Basanchömi karqan.

14 Manasespa tsurin Jairmi+ Argobchö+ markakunapita, guesurïta y maacatïta nunakunapa+ lindërunyaq duëñun tikrarqan. Tsë markakunapa jutinmi Havot-Jair*+ nir churarqan, y kananyaqpis tsënömi reqiyan. Tsë markakunaqa Basanchömi kayarqan. 15 Y Makirpa kastankunatanam Galaadchö markakunata entregarqä.+ 16 Rubenpa y Gadpa kastankunatanam,+ Galaadchö markakunapita Arnon pampapa pullanninyaq y Jaboc pampayaq entregarqä. Jabocqa ammonïta nunakunapa lindërunmi karqan. 17 Tsënöllam Arabächö markakunata, y Jordan mayupa* kuchunyaq markakunatapis pëkunata entregarqä. Kinëret qochapita Arabä qochayaq o Kachi qochayaq.* Tsëqa këkan Pisgä ladërapa inti o rupay yarqamunan lädupam.+

18 Tsëpitanam pëkunata nirqä: ‘Jehovä Diosnintsikmi kë markakunata entregayäshunki. Tsëpaqqa llapëki ollqukunam armëkikunata aparkur israelïta mayikunata yanapayänëkipaq Jordan mayuta* tsimpayänëki.+ 19 Warmikikuna, wamrëkikuna y mëtsika animalnikikunallam, kë entreganqä markakunachö quedakuyanqa. 20 Tsëtaqa rurayänëki, Teyta Jehovä yanapaptin chikeqninkunata venciyanqanyaqmi, y Jehovä Diosnintsik änimanqantsik markakunapa duëñun tikrayanqanyaqmi. Tsëpitanam entreganqä markakunaman cada ünu kutikuyanki’.+

21 Tsë kutim Josuëta nirqä:+ ‘Rikarqunkim kë ishkaq gobernaqkunata Jehovä Diosnintsik imanö ushakätsinqanta. Y wakin gobernaqkunatapis Teyta Jehoväqa tsënöllam ushakätsinqa.+ 22 Jehovä Diosmi pëkunata venciyänëkipaq yanapayäshunki, tsëmi imatapis mantsayänëkitsu’.+

23 Tsë kutim Teyta Jehoväta kënö rogakurqä: 24 ‘Llapanta Gobernaq Teyta Jehovä, qamqa tsëllaran alläpa puëdeq kanqëkita y poderösu kanqëkita sirwishoqnikita rikätsir qallarqunki.+ Qamnö puëdeq Diosqa manam ciëluchö ni patsachöpis kantsu.+ 25 Mana cölerakushllapa, Jordanpa wak lädunchö alli wayoq chakrakunata y Lïbanuta rikärinäpaq permitïkamë’.+ 26 Tsënö kaptimpis, unë kastëkikunapa culpanmi Teyta Jehoväqa noqawan cölerashqallaraq këkarqan,+ y manam wiyamëta munarqantsu. Teyta Jehoväqa kënömi nimarqan: ‘Ama tsëpaq parlapämënatsu. 27 Tsë markakunata rikëta munarqa, Pisgä sitiuman witsarkur+ tsë markakunapa chuskun lädunman rikë, peru manam Jordan mayutaqa* tsimpankitsu.+ 28 Israelïtakunata pushanampaq Josuëta churë,+ y valienti kanampaq yanapë. Pëmi Jordan mayuta* tsimpayänampaq+ y äninqä markaman chäyänampaq israelïtakunata pushanqa’. 29 Tsë llapanqa Bet-Peor markapa frentin pampanchö këkäyaptïmi pasakurqan.+

4 Unë kastantsikkunata Jehovä Dios äninqan markakunaman yëkur tsëchö kawayänëkipaqmi,+ Teyta Diosnintsik noqawan willayäshunqëki leykunata y mandakunqankunata cäsukuyänëki. 2 Manam noqa ninqäpita mastaqa rurayänëkitsu ni ninqäkunata qonqayänëkitsu,+ tsëpa rantinqa, Jehovä Dios llapan mandakunqantam noqa ninqänölla cumpliyänëki.

3 Qamkunaqa rikäyarqunkim Peor sitiuchö Teyta Jehovä imata ruranqanta. Tsë sitiuchömi Baal santuta adoraq israelïta mayikikunata Jehovä Dios ushakätsirqan.+ 4 Peru Jehovä Diosta mana dejaqkunaqa kananyaqmi kawëkäyanki. 5 Teyta Dios änimanqantsik markakunachö këkar cumpliyänëkipaqmi, Teyta Jehoväpa leyninkunata y mandakunqankunata noqa willayarqoq.*+ 6 Tsë llapan ninqäta cäsukuyanqëkita rikarmi,+ juk nacionchö nunakunaqa kënö niyanqa: ‘Tsë nunakunaqa yachaq+ y musyaqmi+ kayan’.+ 7 Jehovä Diosqa llapan mañakunqantsiktam wiyan, manam mëqan nacionpapis pënöqa diosnin kantsu.+ 8 Kanan junaq qamkunata willayanqaq,* Teyta Diospa Leyninnö y mandakunqankunanöqa, manam mëqan nacionkunapapis kantsu.+

9 Teyta Dios llapan ruranqankunata rikäyanqëkitaqa ama qonqayankitsu, tsëtaqa imëpis yarpäyänëkim. Wamrëkikunata y willkëkikunatam yachatsiyänëki.+ 10 Horeb jirkachö Teyta Jehoväpa puntanchö këkäyaptïmi, Jehovä Diosqa nimarqan: ‘Llapan israelïtakunata qayatsimuy imëpis cäsukoq kayänampaq+ kaqta yachatsinäpaq y tsëta wamrankunata+ yachatsiyänampaq’.+

11 Tsëmi pëkunaqa jirka chakinman shayämurqan, y jirkapita ciëluyaq nina chanqantam rikäyarqan. Rikäyarqanmi patsa ampiraqta o tsakëkaqta* y ciëluchö yana pukutëtapis.+ 12 Y tsë ninapita Teyta Jehovä parlamunqantam wiyayarqan,+ peru manam pitapis rikäyarqantsu,+ parlamunqanllatam wiyayarqan.+ 13 Teyta Diosqa cäsukuyänampaqmi pëkunawan acuerduta rurarqan.+ Tsëqa Chunka Mandamientukunam karqan.+ Tsë mandamientukunataqa ishkë rumimanmi qellqarqan.+ 14 Tsë junaqmi Teyta Jehoväqa nimarqan leyninkunata y mandamientunkunata yachatsinäpaq. Tsë leykunatam cumpliyänan karqan Teyta Dios änimanqantsik markakunachöna këkarpis.

15 Horeb jirkachö Teyta Jehovä ninapita parlamuptin mana pitapis rikashqa karmi, pëkunaqa cuidädu kayänan karqan 16 santukunata mana rurayänampaq. Santukunata rurarqa, Teyta Diospa rikënimpaqmi limpiutsu kayänan karqan. Tsëmi santukunata rurayänantsu karqan, ollqu ni warmi niraqta,+ 17 ni patsachö këkaq animalkuna niraqta, ni ciëluchö volaq* pishqukuna niraqta,+ 18 ni lätëpa pureq animalkuna niraqta, ni yaku rurinchö kawaq pescädukuna niraqta.+ 19 Y manam shumaq chipapanqanta rikar intita o rupayta, killata ni estrëllakunata adorayänantsu ni sirwiyänantsu karqan.+ Tsëkunataqa Jehovä Dios churashqa patsachö kawaq nunakunata aktsinampaqmi. 20 Peru pëkunataqa sirweqninkuna kayänampaqmi,+ hornuchö këkaq cuenta alläpa sufrikäyaptin Teyta Jehoväqa Egiptupita jipimurqan.

21 Pëkunapa culpanmi Teyta Jehoväqa noqawan alläpa cölerakurqan,+ y Jordan mayuta* mana tsimpanäpaq kaqta, y entregayäshunëkipaq kaq markakunaman mana yëkunäpaq kaqtam Teyta Jehoväqa nimarqan.+ 22 Noqaqa këchömi wanukushaq o wañukushaq, y manam Jordan mayuta* tsimpashaqtsu,+ peru qamkunaqa Jordan mayuta tsimparmi alli wayoq chakrakunaman yëkuyanki. 23 Tsëpaqqa papänikikunawan Jehovä Dios ruranqan acuerdutam qonqayänëkitsu,+ y Jehovä mandakunqannömi ni ima santutapis rurayänëkitsu.+ 24 Teyta Jehoväqa imatapis rupar ushakätseq ninanömi,+ y pëllata adorayänantam munan.+

25 Tsuriyoqna y willkayoqna këkar, y atska watapana kawashqa këkar, ima mana allitapis rurar, ima santutapis rurar+ o Jehovä Diosta cöleratsita munar+ rikënimpaq ima mana allitapis rurarqa, 26 wallka tiempullam Jordan mayupa* wak tsimpan markakunachö kawayanki, y llapëkim ushakäyanki.+ Tsëta ninqäpitaqa ciëlupis patsapis testïgum kayan. 27 Teyta Jehovämi juk markakunaman apashqa kayänëkita permitinqa,+ y wallkaqllam Teyta Jehovä permitiptin tsë markakunachö kawëkar quedayanki.+ 28 Tsë markakunachöqa, qerupita y rumipita nunakuna rurayanqan santukunatam adorayanki.+ Tsë santukunaqa, manam rikëta, wiyëta, mikuyta ni muskita puëdiyantsu.

29 Tsë markakunachö këkar llapan shonquykikunawan y llapan kawënikikunawan+ Jehovä Diosta yapë adorëta munayaptiki y pëman confiakuyaptikiqa, pëqa adorayänëkitam permitiyäshunki.+ 30 Shamoq tiempuchö imëkata sufrirqa y ninqäkuna cumplikanqanta rikarqa, Jehovä Diostam yarpäyanki y pë ninqantam cäsukuyanki.+ 31 Jehovä Diosqa llakipäkoq* Diosmi,+ tsëmi dejayäshunkitsu ni ushakäyänëkita permitinqatsu, y manam unë kastëkikunawan ruranqan acuerduta qonqanqatsu.+

32 Kananqa pensariyë Teyta Dios nunakunata kamanqampita kananyaq, patsapa juk kuchumpita juknin kuchunyaq pasanqankunaman. ¿Imëllapis tsënö pasakunqampaq wiyayarqunkiku? ¿Pillapis tsënö pasakunqanta wiyashqaku?+ 33 ¿Më marka nunakunatan Dios Yaya ninapita parlanqanta wiyëkarnimpis kawëkäyanraq?+ 34 ¿Më marka nunakunatataq Teyta Diosqa, señalkunata y milagrukunata rurar,+ pëkunarëkur pelyar,+ puëdeq kanqanta rikätsikur,+ espantëpaqkunata rurar y castïguta apamur+ juk nacionpita jipimushqa? Teyta Jehoväqa kastëkikunallatam tsënöqa Egiptupita jipimurqan. 35 Tsë llapantaqa Teyta Jehovä rurarqan, pëlla Dios Yaya kanqanta+ y pënöqa mana pï kanqanta rikäyänampaqmi.+ 36 Kastëkikunaqa Teyta Dios corregir ciëlupita parlamunqantam wiyayarqan, y patsachöpis nina rurimpita parlapanqantam wiyayarqan.+

37 Teyta Diosqa unë kastëkikunata kuyar y tsurinkunata akrashqa karmi,+ puëdeq kanqanta rikätsikur Egiptupita papänikikunata jipimurqan. 38 Jatun y puëdeq nunakunata venciyänampaq, y tsë markakunapa duëñun kayänampaqmi yanaparqan, kanan junaq qamkuna rikäyanqëkinöpis.+ 39 Tsëmi qonqayänëkitsu Teyta Jehovä patsachö y ciëluchöpis Teyta Dios kanqanta.+ Y manam pënöqa juk dios kantsu.+ 40 Tsënöllam mandakunqankunata y llapan ninqankunata cäsukuyänëki. Tsëta cäsukurmi qamkuna y tsurikikunapis alli kawakuyanki. Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachömi imëyaqpis kawakuyanki”.+

41 Tsë witsanmi, Moisesqa Jordan mayupa* wak tsimpanchö kima markakunata rakirqan.+ 42 Tsë markakunaqa karqan cuentata mana qokur o mana chikikar pitapis wanutseq o wañutseq nuna,+ mana wanutsiyänampaq tsë markakunaman qeshpir ëwanampaqmi.+ 43 Tsë markakunaqa karqan Bëzer,+ Ramot+ y Golanmi.+ Bëzerqa taksha jirkakunayoq pampachömi karqan, y Rubenpa kastankunapaqmi karqan; Ramotnam Galaadchö karqan, y Gadpa kastakunapaqmi karqan; y Golannam Basanchö karqan, y Manasespa+ kastankunapaqmi karqan.

44 Tsë Leytam+ Moisesqa israelïtakunata willarqan. 45 Egiptupita yarquyanqanchömi, Moisesqa Teyta Dios mandakunqankunata, ninqankunata y leyninkunata israelïtakunata yarpätsirqan.+ 46 Tsëtaqa yarpätsirqan, Bet-Peor sitiupa+ tsimpan Jordan mayu* kinrëchö këkäyaptinmi. Tsë markakunachöqa Sehonmi gobernaq, pëqa Hesbon markachömi kawaq.+ Pëtam Moiseswan israelïtakuna Egiptupita ëwakamur ushakätsiyarqan.+ 47 Tsënöllam Basanchö gobernaq Ogpa+ markankunatapis quedatsikuyarqan. Y Jordan mayupa* tsimpanchö amorreu nunakunapa ishkan gobernaqninkunapa markankunaqa karqan: 48 Arnon pampa kuchunchö Aroer markapita,+ Siyon*+ jirkayaqmi, 49 y Jordan mayupa* wak tsimpanchö Arabä markapita, Pisgä ladërapa chakinchö këkaq Arabä qochayaq.*+

5 Tsëpitanam Moisesqa israelïtakunata qayëkatsir kënö nirqan: “Kananmi Teyta Dios mandakunqankunata, ninqankunata y leyninkunata noqa willëkäyaq, tsëkunata yachakurmi llapanta cumpliyänëki. 2 Horeb jirkachömi Teyta Jehoväqa noqakunawan juk acuerduta rurarqan.+ 3 Tsëtaqa manam unë kastantsikkunawantsu Teyta Jehovä rurarqan, sinöqa noqantsikwanmi. 4 Horeb jirkachömi Teyta Jehoväqa papänikikunatawan ninapita parlapäyämarqan.+ 5 Tsë kutiqa, ninata mantsarmi papänikikunaqa jirkaman witsäyarqantsu,+ tsëmi noqalla Teyta Jehoväwan parlaq witsarqä.+ Tsëpitanam Teyta Jehovä ninqanta papänikikunata kënö willarqä:

6 ‘Noqam Jehovä Diosnikikuna kä, Egiptuchö esclävu kayanqëkipita salvamurqö.*+ 7 Noqallatam imëpis adorayämänëki, y manam santukunataqa.+

8 Manam santukunata rurayänëkitsu,+ ni ciëluchö këkaq niraqta, ni patsachö këkaq niraqta, ni yaku rurinchö këkaq niraqtapis. 9 Y manam tsë santukunata sirwiyänëkitsu ni adorayänëkitsu.+ Noqam Jehovä Diosnikikuna kä, tsëmi noqallata adorayämänëki.+ Papä kaqkuna chikimarnï mana allikunata rurayanqampitam permitishaq tsurinkuna, willkankuna y tsurinkunapa willkankuna sufriyänanta.+ 10 Tsënö kaptimpis, kuyamaqkunapa y mandakunqäta wiyaqkunapa kastankunataqa imëyaqpis kuyashaqmi.

11 Noqa Jehovä Diosqa, jutïta mana respetaqkunatam castigashaq,+ tsëmi jutï Jehoväta imëpis respetayänëki.+

12 Säbadu junaqqa noqa Jehovä mandakunqänö adorayämänëkipaqmi kanqa.+ 13 Joqta junaqpam imëkatapis rurayanki,+ 14 peru qanchis kaq junaqqa noqa Jehoväta adorayämänëkipaqmi kanqa.+ Manam trabajayänëkitsu,+ qamkuna, wamrëkikuna ni qamkunapaq trabajaq esclävukuna ni markëkichö forastërukuna, tsënöpa pëkunapis jamayänampaq.+ Y manam töruykikunata, ashnuykikunata y mëqan animalnikikunatapis trabajatsiyänëkitsu.+ 15 Noqa Jehoväqa puëdeq kanqäta rikätsikurmi Egiptuchö esclävu kayanqëkipita qamkunata pushamurqä.+ Tsëmi säbadu junaqta, noqa Jehoväta adorayämänëkipaq rakirqö.

16 Papänikikunata y mamänikikunatam kuyar respetayänëki+ noqa Jehovä mandakunqänölla. Tsëta rurarqa, noqa Jehovä Dios qamkunata äninqä* patsachömi alli* y mëtsika watapa kawayanki.+

17 Manam nuna mayikikunata wanutsiyänëkitsu.+

18 Mana majëkikunawanqa manam oqllanakuyänëkitsu.+

19 Manam suwakuyänëkitsu.+

20 Imatapis rikäyanqëkipita willakuyänëkipaq qayatsiyäshuptikiqa, ama mana kaqtaqa pitapis tumpayankitsu.*+

21 Manam nuna mayikikunapa wayinta, chakranta, warminta,+ sirweqninta, törunta, ashnunta ni imantapis munapäyänëkitsu’.+

22 Kë mandakuykunatam Teyta Jehoväqa, Horeb jirkachö nina y yana pukutë rurimpita papänikikunatawan niyämarqan,+ manam mastaqa niyämarqantsu. Tsëpitanam ishkë rumiman qellqëkur entregamarqan.+

23 Ampirëkaqpita o tsakëkaqpita* parlamoqta wiyar y jirkachö nina kaptinmi,+ kastankunata dirigeqkuna y israelïtakunata dirigeqkunaqa, noqaman shamur 24 kënö niyämarqan. ‘Teyta Jehovä alläpa puëdeq kanqantam rikarquntsik, y ninapita parlapämanqantsiktam wiyarquntsik.+ Kananmi rikarquntsik Teyta Dios parlapaptimpis nuna kawëta puëdinqanta.+ 25 Tsënö kaptimpis, Teyta Jehovä parlamunqanta wiyar sïguishqaqa, tsë ninaqa wanuratsimäshunmi. 26 Kanan wiyëkanqantsiknö Dios Yaya ninapita parlamunqanta wiyarqa, manam pï nunapis kawanmantsu. 27 Tsëmi qamlla Teyta Jehovä parlamunqanta wiyaq ëwë, y tsëpitanam Teyta Jehovä llapan ninqanta willayämanki, y noqakunaqa wiyayashqëkim y cäsuyashqëkim’.+

28 Tsënö niyämanqantam Teyta Jehoväqa wiyarqan, tsëmi Teyta Jehoväqa kënö nimarqan: ‘Israelïtakuna niyäshunqëkitam wiyarqö, y allitam nikäyan.+ 29 ¡Tsënölla imëpis+ mandakunqäkunata cäsukurqa,+ pëkuna y tsurinkunapis yamëmi kawakuyanqa!+ 30 Kananqa carpankunata* kutikuyänampaq nï. 31 Peru qamqa quedakuy mandakunqäkunata, ninqäkunata y leynïkunata willanaqpaq, tsëpita pëkunata yachatsinëkipaq. Tsëkunatam entreganqä markakunachö wiyakuyänan’. 32 Tsëmi Teyta Jehovä mandakunqannölla llapanta cäsukuyänëki,+ y manam mana allikunataqa rurayänëkitsu.+ 33 Entregayäshunqëki markakunachö alli y unëpa kawayänëkipaqmi, Teyta Jehovä mandakunqankunata cäsukuyänëki.+

6 Teyta Dios entregayäshunqëki markakunachö këkar cäsukuyänëkipaqmi, Teyta Jehoväqa kë mandakunqankunata, ninqankunata y leyninkunata qamkunata yachatsinaqpaq nimashqa. 2 Tsënöpa qamkuna, wamrëkikuna y willkëkikuna Teyta Jehoväta respetayänëkipaq, y mandakunqankunata y ninqankunata cäsukur+ mëtsika watapa kawayänëkipaq.+ 3 Teyta Dios llapan ninqankunata cäsukurqa, unë kastëkikunata Teyta Jehovä äninqan markakunachömi alli kawakuyanki, y mëtsikaqmi tikrayanki. Tsë markakunachöqa lichipis, mielpis mëtsikam kan.

4 Israel nunakuna wiyarayämë, Jehovämi Diosnintsik, y Jehovänöqa manam jukqa kantsu.+ 5 Jehovä Diostam llapan shonquykikunawan, llapan kawënikikunawan*+ y llapan kallpëkikunawan* kuyayänëki.+ 6 Kë ninqäkunataqa shonquykikunachömi imëpis yarpäyänëki, 7 y mana qonqëpam wamrëkikunata yachatsiyänëki* wayikikunachö këkar,+ nänikunapa purir, punukur y shärikurpis.+ 8 Mana imëpis qonqayänëkipaqmi makikikunachö watashqa cuenta kanan, y urkuykikunachö señal* cuenta kanan.+ 9 Tsënöllam wayikikunapa punkunchö marcunkunaman y markëkikunaman yëkoq punkumampis qellqayänëki.

10 Teyta Jehoväqa, unë kastëkikuna Abrahanta, Isaacta y Jacobta äninqannömi+ shumaq y jatun listu markakunata entregayäshunki.+ Tsë markakunachöqa, 11 pözukunata, üvas plantakunata, olïvu plantakunata y imëkatapis listullatanam tariyanki. Tsë markakunachö kanqanta pacha junta mikurqa,+ 12 Teyta Jehoväta mana qonqayänëkipaqmi cuidakuyänëki.+ Pëqa Egiptuchö esclävu kayanqëkipitam jipiyämushurqunki. 13 Teyta Jehovätam respetayänëki,+ pëllatam sirwiyänëki+ y imatapis änikurqa jutinchömi jurayänëki.+ 14 Manam markëkikunapa amänunchö nunakuna adorayanqan santukunata adorayänëkitsu.+ 15 Yanapayäshoqniki Teyta Jehoväqa pëllata adorayänëkitam munan.+ Santukunata adorayaptikiqa Teyta Jehovämi qamkunawan alläpa cölerakunqa,+ y ushakätsiyäshunkim.+

16 Ama Masä+ sitiuchö papänikikuna rurayanqannöqa, Jehovä Diosnikikunata pruëbaman churayankitsu.+ 17 Teyta Jehovä llapan mandakunqankunata, ninqankunata y leyninkunatam imëpis cäsukuyänëki. 18 Imata rurayanqëkipis alli yarqunampaq, y unë kastëkikunata Teyta Jehovä äninqan markakunachö kawayänëkipaqmi, Teyta Jehoväpa rikënimpaq alli kaqta rurayänëki.+ 19 Äniyäshunqëkinöllam Teyta Jehoväqa chikishoqnikikunata ushakätsiyänëkipaq yanapayäshunki.+

20 Y shamoq tiempuchö tsurikikuna, ‘¿imanirtan Teyta Jehoväqa mandakunqankunata, ninqankunata y leyninkunata cäsukuyänëkipaq niyäshurqëki?’ nir tapuyäshuptikiqa, 21 kënömi niyänëki: ‘Egiptuchö esclävu këkäyaptïmi, Teyta Jehoväqa poderösu kanqanta rikätsikur salvayämarqan. 22 Rikëkäyaptïmi Teyta Jehoväqa señalkunata y milagrukunata rurarqan, y Egiptuchö gobernaqta+ y wayinchö kawaqkunatam castigarqan.+ 23 Y Egiptupita salvarayämarmi, unë kastantsikkunata äninqannölla kë markakunaman pushamarquntsik.+ 24 Tsëpitanam Teyta Jehoväqa, mandakunqankunata cäsukuyänäpaq y pëta respetayänäpaq niyämarqan. Tsëtaqa Teyta Jehovä mandayämarqan imatapis rurayanqä alli yarqunampaq,+ y imëyaqpis kawayänäpaqmi.+ 25 Teyta Jehoväta wiyakur llapan mandakunqanta cäsukurqa, rikënimpaqmi alli nuna kashun’.+

7 Äniyäshunqëki markakunaman yëkuyänëkipaq+ Teyta Jehovä pushayäshurnikiqa,+ hitïta, guirgaseu, amorreu,+ cananeu, perizïta, heveu y jebuseu nunakunata+ ushakätsiyänëkipaqmi yanapayäshunki. Tsë nunakunaqa qamkunapita mas atskaq y mas puëdeqmi kayan.+ 2 Teyta Jehovä yanapayäshuptikim tsë markakunachö nunakunata vencir+ llapankunata ushakätsiyänëki,+ y manam pëkunawanqa ima acuerdutapis rurayänëkitsu ni pëkunata llakipäyänëkitsu.*+ 3 Manam warmi tsurikikunata ollqu tsurinkunawan casatsiyänëkitsu, ni ollqu tsurikikunata warmi tsurinkunawan casatsiyänëkitsu.+ 4 Tsë warmikunawan ollqu tsurikikunata casatsiyaptikiqa, santukunata adorëmanmi chätsiyanqa.+ Tsëqa Teyta Jehovämi qamkunawan cölerakur ushakätsiyäshunki.+

5 Tsëmi altarninkunata, sagrädu columnankunata+ y sagrädu postinkunata*+ ushakätsiyänëki, y santunkunatam ninawan pasëpa* ushakätsiyänëki.+ 6 Qamkunaqa limpium kayanki Teyta Jehoväpa rikëninchö. Teyta Jehoväqa sirweqninkuna kayänëkipaq y kuyë markan kayänëkipaqmi akrayäshurqunki.+

7 Manam wakinkunapita mas atskaq kayaptikitsu Jehoväqa akrayäshurqunki,+ sinöqa kuyayäshurnikim wallkaqlla këkäyaptikipis akrayäshurqunki.+ 8 Tsënö kuyayäshurniki y unë kastëkikunata äninqanta cumplirmi Teyta Jehoväqa akrayäshurqunki.+ Tsëmi Teyta Jehoväqa puëdeq kanqanta rikätsikur Egiptuchö gobernaqpa esclävun+ kayanqëkipita jipiyämushurqunki. 9 Qamkunaqa musyayankim Teyta Jehovälla Dios Yayantsik kanqanta. Pëqa confiakuypaqmi. Pëta kuyaqkunawan y mandakunqanta cäsukoqkunawan ruranqan acuerdutaqa manam imëpis qonqantsu, pëkunataqa imëpis kuyëkanqam.+ 10 Peru chikeqninkunataqa, jukllam ushakätsinqa.+ 11 Tsëmi kanan qamkunata willayanqaq* mandamientunkunata, leyninkunata y ninqankunata imëpis cäsukuyänëki.

12 Teyta Jehovä ninqankunata wiyakur cäsukuyaptikiqa, unë kastëkikunata äninqannömi imëpis kuyayäshunki, y qamkunawan ruranqan acuerdutam cumplinqa. 13 Kuyayäshurnikim bendiciyäshunki, y atska kayänëkitam permitinqa. Unë kastëkikunata äninqan markakunachöqa, Teyta Dios bendiciyäshuptikim atska wamrayoq kayanki.+ Chakrëkikunachöpis gränu, vïnu y aceitim mëtsika kanqa.+ Wäkëkikuna y üshëkikunapis mëtsikam miranqa.+ 14 Qamkunaqa wakin nunakunapitapis mas bendicishqam kayanki.+ Qamkunachöqa manam warmipis ni ollqupis qolloq kanqantsu, y animalnikikunapis llapanmi mirayanqa.+ 15 Teyta Jehoväqa manam qeshyayänëkita permitinqatsu, y Egiptuchö nunakunata sufritseq qeshyakunapis manam qamkunaman chämunqatsu.+ Tsë qeshyakunaqa chikishoqnikikunallatam sufritsinqa. 16 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö nunakunataqa, llapantam ushakätsiyänëki,+ y manam llakipäyänëkitsu*+ ni santunkunata adorayänëkitsu.+ Tsëta rurarqa mana allichömi ushayanki.+

17 ‘Kë nunakunaqa noqantsikpita mas atskaqmi kayan, ¿imanöraq pëkunata ushakätsishun?’ nir shonquykikunachö pensarqa,+ 18 ama mantsayankitsu.+ Tsëpa rantinqa, Egiptuchö gobernaqta y tsëchö nunakunata Teyta Jehovä imanö ushakätsinqanta yarpäyanki.+ 19 Teyta Jehoväqa, señalkunata y milagrukunata rurar,+ puëdeq kanqanta rikätsikur y castïguta apamurmi tsë nacionpita jipiyämushurqëki.+ Tsënöllam Teyta Jehoväqa mantsayanqëki markakunatapis ushakätsinqa.+ 20 Kawëkar quedaqkuna wanuyanqanyaqmi o wañuyanqanyaqmi, Teyta Jehoväqa qamkunata mantsayäshunëkita+ y qamkunapita qeshpir ëwakuyänanta permitinqa. 21 Qamkunataqa, alläpa puëdeq Teyta Jehovämi yanapëkäyäshunki,+ tsëmi pëkunata mantsayänëkitsu.+

22 Teyta Jehoväqa ichikllapa ichikllapam tsë markakunachö nunakunata qarqunqa, tsënöpa chukaru animalkuna ras o sas mirar mana imanäyäshunëkipaq.+ 23 Peru Teyta Jehoväqa tsë markakunachö nunakunata llapanta ushakätsiyänëkipaqmi yanapayäshunki.+ 24 Teyta Diosqa tsë markakunachö gobernaqkunata ushakätsiyänëkipaqmi yanapayäshunki,+ y manam pï nunapis pëkunapa jutinkunata yarpanqatsu.+ Manam mëqan chikishoqnikikunapis+ venciyäshuynikita puëdiyanqatsu.+ 25 Santunkunatapis ninawanmi ushakanqanyaq rupatsiyänëki.+ Manam santunkunata pintayanqan plätata ni öruta quedatsikuyänëkitsu,+ tsëkunaqa mana allimanmi chätsiyäshunki. Tsë santukunataqa, Teyta Jehoväqa alläpam melanan.+ 26 Teyta Dios mana ushakätsiyäshunëkipaqmi, melananqan cösaskunataqa wayikikunaman apayänëkitsu. Tsëpa rantinqa, melanarmi ushakätsiyänëki.

8 Wanur o wañur mana ushakäyänëkipaq, mëtsikaq kayänëkipaq y unë kastantsikkunata Teyta Jehovä äninqan markakunaman yëkuyänëkipaqqa,+ kanan junaq qamkunata willëkäyanqaq* Teyta Diospa mandakuyninkunatam cäsukuyänëki.+ 2 Yarpäyë papänikikunata cuarenta watapa Teyta Jehovä tsunyaq jirkachö puritsinqanta.+ Tsëtaqa rurarqan humildi këta yachakuyänampaq,+ shonqunkunachö imanö këkäyanqanta musyanampaq+ y Pëta cäsukuyanqanta o mana cäsukuyanqanta musyanampaqmi. 3 Y humildi këta yachakuyänampaqmi mallaq kayänanta permitirqan.+ Tsëpitanam qamkuna ni pëkuna mana reqiyanqan manä mikuyta qararqan.+ Tsëtaqa rurarqan, nunaqa pachata mikur y Teyta Jehovä ninqanta wiyakur-raq kawëta puëdinqanta yachatsinampaqmi.+ 4 Tsënö kaptimpis, tsë cuarenta wataqa manam röpankuna ushakarqantsu ni chakinkuna jakarqantsu.*+ 5 Y papänikikunaqa musyayarqanmi, juk papä tsurinta correginqannö, Teyta Jehovä pëkunata correginqanta.+

6 Tsëmi Teyta Jehoväta respetar y munanqannö kawar, mandakunqankunata cäsukuyänëki. 7 Teyta Jehoväqa mayukuna,* qochakuna y pampakunapita y jirkakunapita yarqamoq yakukuna kanqan markakunamanmi pushëkäyäshunki.+ 8 Tsë markakunachöqa, trïgu, cebäda, üvas, hïgus, granäda,+ aceiti de olïva y mielpis mëtsikam kan.+ 9 Tsënö mëtsika mikuy kaptinmi imëkikunapis faltanqatsu. Qaqakuna rurinchöqa fiërru metalmi kan, y jirkakunapa rurinchönam cobrita tariyanki.

10 Tsë markakunachö pacha junta mikurqa, tsë markakunata entregayäshunqëkipitam Teyta Jehoväta alabayänëki.+ 11 Y Teyta Jehoväta mana qonqayänëkipaqmi, kanan qamkunata willëkäyanqaq* mandakunqankunata, ninqankunata y leyninkunata cäsukuyänëki. 12 Tsë markakunachö pacha junta mikur, kawayänëkipaq shumaq wayikunata rurar,+ 13 wäkëkikuna y üshëkikuna miraptin, plätëkikuna y öruykikuna atska kaptin y imëkayoq karqa, 14 ama orgullösu tikrar Teyta Jehoväta qonqayankitsu.+ Pëqa Egiptuchö esclävu kayanqampitam papänikikunata salvamurqan.+ 15 Tsëpitanam wanutsikoq culebrakuna, atoq kurukuna y mana yaku kanqan mantsëpaq tsunyaq sitiupa puritsirqan.+ Qaqapitam yakuta yarqatsimurqan.+ 16 Tsënöllam humildi këta yachakuyänampaq+ y shonqunkunachö imanö këkäyanqanta musyanampaq, mana reqiyanqan manä mikuyta qararqan.+ Tsëtaqa rurarqan, shamoq tiempuchö alli kawakuyänanta munarmi.+ 17 Y imëllapis, ‘kë llapan kapamanqantaqa kikïpa kallpäwanmi tarirqö’ nir shonquykikunachö pensarqa,+ 18 tsë llapanta tariyänëkipaq Teyta Jehovä kallpayoq kayänëkipaq yanapayäshunqëkita yarpäyanki.+ Tsëtaqa Teyta Dios ruranqa, unë kastëkikunata äninqanta cumplirmi.+

19 Imëllapis Teyta Jehoväta qonqëkur santukunata sirwiyaptiki o adorayaptikiqa, kananllapitanam niyaq,* llapëkitam ushakätsiyäshunki.+ 20 Teyta Jehoväta mana cäsukuyanqëkipitam, Teyta Jehoväqa entregayäshunëkipaq markakunachö nunakunatanö qamkunatapis ushakätsiyäshunki.+

9 Israel nunakuna, ichikllachönam Jordan mayuta*+ tsimpar Teyta Dios äniyäshunqëki markakunaman yëkuyanki. Tsë markakunaqa jatusaq y alli murallashqam kayan.+ Tsëchö nunakunaqa, qamkunapita mas atskaq y mas puëdeqmi kayan.+ 2 Tsëchöqa Anacpa tsurinkuna nir reqiyanqan jatusaq y kallpayoq nunakunam kawayan.+ Pëkunapaqqa kënö niyanqantam wiyarqunki: ‘Anacpa tsurinkunataqa manam pï nunapis vencita puëdintsu’. 3 Tsënö kaptimpis, Teyta Jehovämi puntëkikunata Jordan mayuta* tsimpanqa.+ Pëqa imatapis rupar ushakätseq ninanömi+ pëkunata ushakätsinqa. Äniyäshunqëkinöllam Teyta Jehoväqa, vencir ushakätsiyänëkipaq yanapayäshunki.+

4 Teyta Jehoväqa mana allikunata rurar kayaptinmi tsë nunakunata ushakätsinqa.+ Tsëmi tsë markakunata ushakätsiyänëkipaq Teyta Jehovä yanapayäshuptikiqa, shonquykikunachö këta niyänëkitsu: ‘Alli kaqta rurashqam Teyta Jehoväqa kë markakunaman yëkunapaq yanapamarquntsik’.+ 5 Manam alli kaqta rurartsu ni limpiu shonquyoq karnintsu, tsë markakunamanqa yëkuyanki. Tsë markakunachö nunakunataqa mana allikunata rurayaptinmi Teyta Jehoväqa ushakätsinqa.+ Tsënömi unë kastëkikuna Abrahanta,+ Isaacta+ y Jacobta+ äninqanta Teyta Jehovä cumplinqa. 6 Qamkunaqa mana cäsukoqmi kayanki,+ tsëmi Teyta Jehoväqa alli kaqta rurayanqëkipitatsu tsë markakunata entregayäshunki.

7 Ama qonqayankitsu tsunyaq sitiuchö këkarnin, Teyta Jehoväta papänikikuna cöleratsiyanqanta.+ Pëkunaqa Egiptupita yarqayämunqampita, kë sitiuman chäyämunqanyaqmi Teyta Jehoväta cäsukuyashqatsu.+ 8 Papänikikunaqa Horeb jirkachömi Teyta Jehoväta alläpa cöleratsiyarqan, tsëmi Teyta Jehoväqa ichikllapa ushakätsirqantsu.+ 9 Teyta Jehoväqa, papänikikunawan ruranqan acuerdutam ishkë rumiman qellqarqan,+ y tsëta chaskeqmi jirkaman witsarqä.+ Tsëchömi cuarenta junaq y cuarenta paqas quedakurqä,+ y manam imatapis mikurqätsu ni yakuta upurqätsu. 10 Tsëpitanam Teyta Jehoväqa, dëdunwan qellqanqan rumikunata entregamarqan. Tsë rumikunamanqa, israelïta mayikikunata nina rurimpita parlapanqantam Teyta Jehoväqa qellqamurqan.+ 11 Cuarenta junaq y cuarenta paqas pasariptinmi, Teyta Jehoväqa tsë ishkan rumita entregamarqan. Tsëchöqa israelïta mayikikunawan ruranqan acuerdum qellqarëkarqan. 12 Tsëpitanam Teyta Jehoväqa kënö nimarqan: ‘Jinan höra Egiptupita pushamunqëki israelïta mayikikunaman kuti. Pëkunaqa mana allikunatam rurëkäyan.+ Mandanqäkunata mana cäsukurmi, metalpita santuta rurayashqa’.+ 13 Y Teyta Jehoväqa kënöpis nimarqanmi: ‘Israelïtakuna mana cäsukoq kayanqantam rikarqö.+ 14 Tsëmi llapankunata ushakätsishaq, y manam pï nunapis pëkunata yarpanqatsu. Qampa kastëkikunatam mëtsikaman y pëkunapita mas puëdeq nacionman tikratsishaq’.+

15 Tsëpitanam ishkan rumikunata aparkur tsë rawrëkaq o lunyëkaq jirkapita urämurqä.+ Teyta Dios acuerduta qellqanqan rumikunataqa, ishkan makïchömi katsirqä.+ 16 Pëkunaman chëkarnam, metalpita rurayanqan mallwa töruta rikarqä. Tsënömi Teyta Jehoväpa rikënimpaq jutsata* rurayarqan, y wallka tiempullachömi Teyta Jehovä mandanqankunata qonqëkuyarqan.+ 17 Tsë höram, apëkanqä rumikunata pëkuna rikëkäyaptin ushakaqpaq jitaskirqä.+ 18 Tsëpitanam puntata ruranqänölla, cuarenta junaq y cuarenta paqas Teyta Jehoväpa rikëninchö qonqurikurqä. Teyta Jehoväpa rikënimpaq mana allikunata rurar, y pëta cöleratsir jutsata* rurashqa kayaptinmi, ni imatapis mikurqätsu ni yakuta upurqätsu.+ 19 Papänikikunawan alläpa cölerar Teyta Jehovä+ ushakätsita munaptinmi, mantsakashqa këkarqä. Peru tsë kutipis, Teyta Jehoväqa mañakunqäta wiyamarqanmi.+

20 Teyta Jehoväqa Aaronwampis cölerashqam këkarqan, y ushakätsitam munarqan.+ Tsëmi Aaronpaq Teyta Diosman mañakurqä, y pëqa wiyamarqanmi. 21 Tsëpitanam israelïtakuna rurayanqan mallwa töruta+ ninawan ushakätsirqä, y quedanqantanam polvutanö rurëkur jirkapita urämoq yakuman jicharqä.+

22 Taberä,+ Masä+ y Quibrot-Hataavä+ sitiukunachöpis, Teyta Jehovätam cöleratsiyarqan. 23 Tsënöllam Cades-Barnëa+ sitiuchö këkäyaptin, Teyta Jehovä, ‘ëwayë, y noqa äninqä* markakunaman yëkuyë’ niptimpis,+ Teyta Jehoväman markäkuyarqantsu o yärakuyarqantsu+ ni mandakunqanta rurayarqantsu. 24 Papänikikunaqa reqinqä junaqpitam Teyta Jehoväta cäsukuyarqantsu.

25 Tsë kutipis, cuarenta junaq y cuarenta paqasmi,+ Teyta Jehoväpa rikëninchö qonqurikurqä. Tsëtaqa rurarqä, Teyta Jehovä pëkunata ushakätsita munaptinmi. 26 Teyta Jehovätam kënö rogakurqä: ‘Llapanta Gobernaq Teyta Jehovä, ama akranqëki sirwishoqnikikunata ushakätsitsu.+ Pëkunataqa puëdeq kanqëkita rikätsikur, y mëtsika milagrukunata rurarmi Egiptupita pushamurqunki.+ 27 Sirwishoqnikikuna Abrahanta, Isaacta y Jacobta yarpë.+ Y ama kë mana cäsukoq, mana allikunata ruraq y jutsata* ruraq sirwishoqnikikunawan cölerakullëtsu.+ 28 Pëkunata ushakätsiptikiqa, egipciukunam kënö niyanqa: “Jehoväqa manam puëdishqatsu äninqan markakunaman sirweqninkunata chätsita, y pëkunata chikirmi tsunyaq jirkachö wanutsishqa”.+ 29 Pëkunaqa akranqëki sirwishoqnikikunam kayan.+ Pëkunataqa puëdeq kanqëkita rikätsikur, y mëtsika milagrukunata rurarmi Egiptupita salvamurqunki’.+

10 Tsë kutim Teyta Jehoväqa nimarqan: ‘Punta ruranqä rumikunatanölla ishkë rumikunata rurë,+ y tsëta aparkur jirkaman witsämuy. Tsënölla qerupita cäjatapis rurë. 2 Tsë rumikunamanmi ushakätsinqëki rumikunaman qellqanqäta yapë qellqamushaq, y tsë rumikunatam ruranqëki cäjaman churanëki’. 3 Tsëmi acacia qerupita cäjata, y punta rumikunatanölla ishkë rumikunata rurarqä. Tsë rumikunata aparkurmi jirkaman witsarqä.+ 4 Tsë apanqä rumikunamanmi Teyta Jehoväqa, Chunka Mandamientukunata+ yapë qellqarqan.+ Tsë mandamientukunaqa, jirka chakinchö këkäyaptin+ nina rurimpita+ papänikikunata ninqanmi karqan. Tsëpitanam Teyta Jehoväqa tsë rumikunata entregamarqan. 5 Tsënam tsë ishkan rumikunata aparkur Sinaï jirkapita urämurqä.+ Teyta Jehovä nimanqannöllam tsë rumikunata cäjaman churarqä, y kananyaqmi tsëchö këkan.

6 Tsëpitanam, Beerot Bene-Jaacan sitiupita Moserä sitiuman ëwakuyarqan. Tsëchömi wanuriptin Aaronta pampayarqan,+ y tsurin Eleazarnam mandakoq sacerdöti karqan.+ 7 Moserä sitiupitanam Gudgöda sitiuman ëwakuyarqan, y Gudgöda sitiupitanam Jotbatä+ sitiuta ëwakuyarqan. Tsë sitiuchöqa mëtsika mayukunam* karqan.

8 Tsë kutim Teyta Jehoväqa Levïpa kastankunata+ akrarqan carpa* wayinta+ puritsiyänampaq, Teyta Jehoväpa rikëninchö israelïta mayinkunata yanapayänampaq+ y Teyta Jehoväpa jutinchö israelïta mayinkunata bendiciyänampaq. Pëkunaqa tsëtam kananyaqpis rurayan. 9 Tsëmi Levïpa kastankunaqa, Teyta Jehovä mandakunqannöllam ni ichikllatapis ima herenciata chaskiyarqantsu. Pëkunataqa kikin Teyta Jehovämi wanayanqanchö* yanapan.+ 10 Tsë kutipis cuarenta junaq y cuarenta paqasmi jirkachö quedakurqä.+ Teyta Jehoväqa tsë kutipis mañakunqäta wiyarqanmi.+ Tsëmi Teyta Jehoväqa papänikikunata ushakätsirqantsu. 11 Tsëpitanam Teyta Jehoväqa nimarqan: ‘Unë kastëkikunata äninqä markakunaman israelïtakunata pushanëkipaq alistakuy’.+

12 Teyta Jehoväta sirweq Israel nunakuna, ¿imatataq Jehovä Diosqa qamkunapita shuyaran?+ Teyta Jehoväqa respetayänëkita,+ munanqannö kawayänëkita,+ kuyayänëkita y llapan shonquykikunawan y llapan kawënikikunawan sirwiyänëkitam munan.+ 13 Tsënöllam qamkunata willëkäyanqaq* mandakunqankunata y leyninkunata cäsukuyänëkitapis Teyta Jehovä munan. Tsëkunata rurarqa kushishqam kawayanki.+ 14 Ciëlupis patsapis, y ciëluchö y patsachö kaqkunapis Teyta Jehoväpam kayan.+ 15 Tsënö kaptimpis, Teyta Jehoväqa unë kastëkikunallatam kuyarqan, y qamkunallatam sirweqninkuna kayänëkipaq akrayäshurqunki.+ 16 Tsëmi qamkunaqa shonquykikunata limpiuyätsir+ wiyakoqna kayänëki.+ 17 Alläpa puëdeq Teyta Jehoväqa, gobernaqkunapa Gobernaqninmi, y pëwanqa manam mëqan santupis igualantsu.+ Pëqa manam pimampis qaqantsu ni pipapis favornin yarqunampaq imatapis chaskintsu.+ 18 Pëqa papäninnaq o mamäninnaq kaqkunapaq y viudakunapaqmi justiciata ruran.+ Y forastërukunata kuyarmi mikuyninkuna ni röpankunapis faltatsintsu.+ 19 Qamkunapis Egiptuchö forastëru kayanqëkita yarparmi, forastërukunata kuyayänëki.+

20 Teyta Jehovätam respetayänëki, mana dejëpam sirwiyänëki,+ y jutinchö jurarmi imatapis änikuyänëki. 21 Pëlla Diosnintsik kaptinmi pëllata alabayänëki.+ Pëqa alläpa puëdeq kanqanta rikätsikurmi, rikënikikunachö imëkata rurashqa.+ 22 Unë kastantsikkunaqa setentallam Egiptuman chäyarqan,+ peru Teyta Jehoväqa estrëllakunanö atskaq tikranantsiktam permitishqa.+

11 Teyta Jehovätam kuyayänëki,+ y leyninkunata, ninqankunata y mandakunqankunatam cäsukuyänëki. 2 Qamkunatam parlapëkäyaq,* manam tsurikikunatatsu. Pëkunaqa manam rikäyashqatsu Teyta Jehovä imanö corregiyäshunqëkita+ ni Teyta Dios alläpa puëdeq+ y kallpayoq kanqanta.+ 3 Manam rikäyashqatsu Teyta Dios milagrukuna* ruranqanta, ni Egiptuchö gobernaqta y Egiptuchö nunakunata imanö castiganqanta.+ 4 Manam rikäyashqatsu papänikikunata qatipar ëwayaptin, Egiptuchö gobernaqpa soldädunkunata, cawallunkunata y guërrapaq carrëtankunata, Puka lamarchö Teyta Jehovä ushakätsinqanta.+ 5 Pëkunaqa manam rikäyashqatsu tsunyaq sitiupita kë sitiuyaq qamkunarëkur Teyta Dios ruranqanta. 6 Y manam rikäyashqatsu Rubenpa kastampita Eliabpa tsurinkuna Datanta y Abiramta ruranqanta. Pëkunata, pëkunawan juntu kawaqkunata, carpankunata* y pëkunaman qaqaqkunataqa, patsata kichakätsirmi ushakätsirqan.+ 7 Peru papänikikunaqa, Teyta Jehovä puëdeq kanqanta rikätsikur ruranqantam rikäyarqan.

8 Qamkunata kanan willëkäyanqaq* mandakuykunata cäsukurqa, puëdeqmi kayanki, Teyta Dios äniyäshunqëki markakunamanmi yëkuyanki, 9 y unë kastantsikkunata y tsurinkunata+ Teyta Jehovä äninqan markakunachömi atska wata kawayanki.+ Tsë markakunachöqa lichipis, mielpis mëtsikam kan.+

10 Ichikllachöna yëkuyänëkipaq markakunachö chakrakunaqa, manam Egiptuchö chakrakunanötsu kayan. Tsëchöqa, imatapis murukurqa, huertatanömi regayaq kayanki. 11 Peru yëkuyänëkipaq markakunachöqa jirkakuna y pampakunam kan.+ Tsëchö murukuykunaqa tamyallawanmi qeshpin.+ 12 Tsë markakunachö chakrakunataqa kikin Teyta Jehovämi cuidëkan. Wata qallanqampita wata ushanqanyaqmi, Teyta Jehoväqa cuidan.

13 Tsëmi qamkunata willëkäyanqaq* mandakuykunata cäsukuyaptiki, Teyta Jehoväta kuyayaptiki y llapan shonquykikunawan y llapan kawënikikunawan pëta sirwiyaptikiqa,+ 14 punta tamyata y qepa tamyatapis tiempunchömi tamyatsimunqa. Tsëmi gränuykikunapis, vïnuykikunapis y aceitikikunapis faltanqatsu.+ 15 Animalnikikunapaqpis atskam qewa kanqa, y qamkunapis pacha juntam mikuyanki.+ 16 Tsënö kaptimpis, cuidädum kayänëki Teyta Diosta qonqëkur santukunata mana sirwiyänëkipaq ni adorayänëkipaq.+ 17 Tsëta rurayaptikiqa, Teyta Jehovämi qamkunawan cölerakunqa. Mana tamyatsimuptinmi murukuyanqëkipis kanqatsu,+ y Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachömi wanur o wañur ushakäyanki.+

18 Qamkunata willëkäyanqaqta* imëpis yarpäyänëkipaqmi peqëkikunaman o umëkikunaman y shonquykikunaman churayänëki. Mana imëpis qonqayänëkipaqmi, makikikunachö watashqa cuenta katsiyänëki, y urkuykikunachömi señal cuenta kanan.+ 19 Y mana qonqëpam wamrëkikunata yachatsiyänëki wayikikunachö këkar, nänikunapa purir, punukur y shärikurpis.+ 20 Tsënöllam wayikikunapa punkunchö marcunkunaman, y markëkikunaman yëkoq punkumampis qellqayänëki. 21 Tsënöpam qamkuna y tsurikikunapis, unë kastëkikunata Teyta Jehovä äninqan markakunachö,+ patsa jananchö ciëlu imëpis këkanqannö atska watapa kawayanki.+

22 Qamkunata niyanqaqnölla* Teyta Jehoväta kuyayaptiki,+ munanqannö kawayaptiki y mana imëpis dejayaptikiqa,+ 23 Teyta Jehovämi qamkunapita mas atskaq y mas puëdeq nunakunata ushakätsiyänëkipaq,+ y markankunaman yëkuyänëkipaq yanapayäshunki.+ 24 Llapan chäyanqëki markakunam qamkunapa kanqa.+ Lïbanuchö jirkakunapita y Eufratis mayupita,* inti o rupay jeqanan läduchö lamaryaq.*+ 25 Manam mëqan chikishoqnikikunapis venciyäshuynikita puëdinqatsu.+ Äniyäshunqëkinölla Teyta Jehovä yanapayäshuptikim, chäyanqëki markakunachö nunakunaqa alläpa mantsayäshunki.+

26 Bendicionta o maldicionta karpis kikikikunam akrayänëki.+ 27 Bendicionta chaskita munarqa, qamkunata willëkäyanqaq,* Teyta Jehovä mandakunqankunatam cäsukuyänëki.+ 28 Peru Teyta Jehovä mandakunqankunata mana cäsukur+ mana reqiyanqëki santukunata adorarqa, maldiciontam chaskiyanki.

29 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunaman yëkurqa, Guerizim jirkachömi bendicionkunapaq parlayanki, y Ebal jirkachönam maldicionkunapaq parlayanki.+ 30 Tsë jirkakunaqa Jordan mayupa* wak lädunchömi* këkäyan, cananeu nunakuna kawayanqan Arabächö. Tsëqa Guilgal markapa frentinchö, y Morëchö jatun montikunapa o qerukunapa amänunchömi këkan.+ 31 Qamkunaqa Jordan mayuta* tsimparmi, Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunaman yëkuyanki.+ Tsë markakunachöna këkarqa, 32 mana qonqëpam qamkunata willëkäyanqaq,* Teyta Diospa leyninkunata y mandakunqankunata cäsukuyänëki.+

12 Unë kastëkikunapa Diosnin Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö këkarqa, Teyta Dios mandakunqankunata y leyninkunatam imëpis cäsukuyänëki. 2 Ushakätsiyanqëki nunakuna santunkunata adorayanqan sitiukunatam,+ taksha o jatun jirkakunachö kaptin, o atska rämayoq planta jawanchö* kaptimpis, llapanta ushakätsiyänëki. 3 Tsënöllam santunkunata adorayanqan altarkunata, sagrädu columnakunata+ y sagrädu postikunatapis ninawan ushakätsiyänëki. Pï nunapis mana yarpänampaqmi,+ santunkunata ushakätsiyänëki.+

4 Pëkuna santunkunata adorayanqannöqa, ama Teyta Jehoväta adorayankitsu.+ 5 Teyta Jehovätaqa, jutinta alabayänëkipaq akranqan sitiuchömi adorayänëki.+ 6 Y tsë sitiumanmi, rupatsina qarëkunata,+ pishtashqa qarëkunata, diezmuta,+ imatapis änikurnin+ apayanqëki qarëkunata, kikikikuna munar+ apayanqëki qarëkunata, wäkëkikunapa y üshëkikunapa punta wawanta y mas qarënikikunata+ apayänëki. 7 Teyta Jehoväpa bendicionninta chaskishqa karmi, qamkuna y wayikikunachö kawaqkunapis Teyta Jehoväpa rikëninchö mikuyänëki,+ y llapan rurayanqëkipitam kushikuyänëki.+

8 Ama kanan rurëkanqantsiknöqa rurayankitsu, ama qamkunapaq alli kanqanta cuentaman churëkurlla Teyta Diosta adorayankitsu. 9 Qamkunaqa manam Teyta Jehovä entregayäshunëkipaq markakunaman ni yamë kawakuyänëkipaq markakunaman yëkuyarqunkiraqtsu.+ 10 Jordan mayuta* tsimpar+ Teyta Jehovä entregayäshunëkipaq markakunaman yëkurqa, Teyta Dios yanapayäshuptiki chikishoqnikikunata ushakätsishqana karmi yamë y següru kawakuyanki.+ 11 Qamkunata mandayanqaqnöllam,* Teyta Jehoväpaq rupatsina qarëkunata, pishtashqa qarëkunata, diezmuta,+ imatapis änikurnin apayanqëki qarëkunata y mas qarëkunatapis, jutinta alabayänëkipaq Teyta Jehovä akranqan sitiuman apayänëki.+ 12 Y Teyta Jehoväpa rikëninchömi, qamkuna, tsurikikuna, sirwishoqnikikuna y markëkikunachö Levïpa kastankunapis kushikuyänëki.+ Levïpa kastankunaqa manam qamkunanötsu ni ichikllatapis herenciata chaskiyashqa.+ 13 Teyta Diospaq rupatsiyänan qarëkunataqa, manam juk sitiukunaman apayänëkitsu.+ 14 Tsë qarëkunataqa, Teyta Jehovä akranqan sitiullamanmi apayänëki, y tsëchömi qamkunata mandayanqaqnölla* rurayänëki.+

15 Ëtsata mikuyta munarqa, Teyta Jehovä bendiciyäshunqëki animalkunata pishtarmi markëkikunachö mikuyänëki.+ Tsë ëtsataqa luychutanöllam* Teyta Diospa rikënimpaq limpiu y mana limpiu nunapis mikuyta puëdiyanqa. 16 Peru yawarnintaqa manam mikuyänëkitsu.+ Tsëtaqa yakutanömi patsaman jichayänëki.+ 17 Kawayanqëki markakunachöqa, ama gränu mikuynikikunapa, vïnuykikunapa ni aceitikikunapa diezmunta mikuyankitsu. Tsënöllam, wäkëkikunapa y üshëkikunapa punta wawankunata,+ imatapis änikurnin apayanqëki qarëkunata, kikikikuna munar apayanqëki qarëkunata y mas qarënikikunatapis markëkikunachöqa mikuyänëkitsu. 18 Tsëtaqa Teyta Jehovä akranqan sitiuchömi, qamkuna, tsurikikuna, sirwishoqnikikuna y markëkikunachö Levïpa kastankunapis Teyta Jehoväpa rikëninchö mikuyänëki.+ Y Teyta Jehoväpa rikëninchömi, llapan rurayanqëkipita kushikuyänëki. 19 Manam markëkikunachö Levïpa kastankunata qonqayänëkitsu.+

20 Teyta Jehovä äniyäshunqëkinölla+ mas markakunapa duëñun karnin,+ ëtsata mikuyta munarqa, munayanqëki höram mikuyta puëdiyanki.+ 21 Jutinta alabayänëkipaq Teyta Jehovä akranqan sitiu markëkikunapita karuchö kaptinqa,+ qamkunata mandayanqaqnöllam* Teyta Jehovä bendiciyäshunqëki üshata o wäkata pishtar, kawayanqëki markakunachö munayanqëki höra mikuyänëki. 22 Tsë ëtsataqa luychutanöllam*+ Teyta Diospa rikënimpaq limpiu y mana limpiu nunapis mikuyta puëdiyanqa. 23 Peru yawarqa kawëmi,+ tsëmi yawarnintaqa mikuyänëkitsu.+ Tsënöllam yawaryoq ëtsatapis mikuyänëkitsu. 24 Yawarnintaqa yakutanömi patsaman jichayänëki.+ 25 Yawarta mana mikurqa Teyta Jehoväpa rikënimpaqmi alli kaqta rurëkäyanki, tsëmi qamkuna y tsurikikuna imata rurayanqëkipis alli yarqunqa. 26 Teyta Jehovä akranqan sitiuman ëwarqa, sagrädu qarëkunata y imatapis änikuyanqëkipita qarëkunatam apayänëki. 27 Tsë apayanqëki rupatsina qarëta, ëtsata y yawartaqa,+ Teyta Jehoväpa altarninmanmi apayänan. Yawartaqa Teyta Jehoväpa altarnin lädunmanmi jichayänan,+ y ëtsantaqa mikuyänëkim.

28 Qamkuna y tsurikikuna imatapis rurayanqëki alli yarqunampaqmi, qamkunata mandëkanqäkunata cäsukuyänëki. Tsëta rurarqa, Teyta Jehoväpa rikënimpaqmi alli kaqta rurëkäyanki.

29 Teyta Jehovä äniyäshunqëki markakunachö nunakunata ushakäratsir,+ tsë markakunachö kawëkarqa, 30 ama pëkuna rurayanqanta rurayankitsu. Y ama, ‘¿imanöraq santunkunata adorayaq? Noqantsikpis tsënölla ruranapaq’ niyankitsu.+ 31 Ama tsëtaqa Teyta Jehoväta rurayankitsu. Pëkuna santunkunapaq rurayanqantaqa Teyta Jehovä melananmi. Pëkunaqa warmi y ollqu tsurinkunatam santunkunapaq rupatsiyan.+ 32 Qamkunata mandëkanqätaqa imëpis cäsukuyänëkim.+ Manam noqa ninqäpita mastaqa rurayänëkitsu ni ninqäkunata qonqayänëkitsu.+

13 Qamkuna këkäyanqëkichö pï nunapis Teyta Diospa willakoqnin tukur o shamoq tiempupaq suëñunqanta willakur, imatapis rikäyänëkipaq kaqta o imapis pasakunampaq kaqta niyäshuptiki, 2 y tsë ninqankuna cumplikaptin, tsë willakoq, ‘santukunata adorashun y sirwishun’ nir mana reqiyanqëki santukunata adorayänëkipaq niyäshuptikiqa, 3 manam tsë willakoq tukoq o suëñunqanta willakoq niyäshunqëkita creiyänëkitsu.+ Tsëtaqa Teyta Jehovä permitinqa, llapan shonquykikunawan y llapan kawënikikunawan Teyta Jehoväta kuyayanqëkita o mana kuyayanqëkita musyanampaqmi.+ 4 Teyta Jehovällatam adorayänëki y respetayänëki. Pë ninqankunatam wiyayänëki, y mandakunqankunatam cäsukuyänëki. Pëllatam mana dejëpa sirwiyänëki.+ 5 Tsë willakoq tukoq o suëñunqanta willakoq nunataqa wanutsiyänëkim.+ Tsëtaqa rurayänëki, Egiptuchö esclävu kayanqëkipita salvayäshoqniki Teyta Jehovä mandakunqanta mana cäsukuyänëkita y Teyta Jehoväpa contran churakäyänëkita munashqa kaptinmi. Tsënömi qamkunachö mana alli rurëkunata ushakätsiyänëki.+

6 Qamkuna ni unë kastëkikuna mana reqiyanqëki santukunata, wawqikikuna, warmi o ollqu tsurikikuna, kuyë warmikikuna o kuyë amïguykikuna pakëllapa adorayänëkipaq inkitayäshurniki, ‘aku santukunata sirwishun’ niyäshuptiki,+ 7 y amänuykikunachö o qamkunapita karuchö kawaq nunakuna tsë santukunata adorayaptimpis, 8 manam pëkunata wiyayänëkitsu ni cäsuyänëkitsu.+ Y manam pëkunata llakipäyänëkitsu* ni tsapäyänëkitsu. 9 Tsëpa rantinqa wanutsiyänëkim.+ Qamkunam puntataqa rumiwan tsampiyänëki o saqmayänëki, tsëpitanam wakinkunapis tsënölla rurayänan.+ 10 Egiptuchö esclävu kayanqëkipita salvayäshoqniki Teyta Jehoväta dejayänëkita munashqa kaptinmi, rumiwan wanutsiyänëki.+ 11 Tsëta rikarmi israelïta mayikikunaqa mantsakäyanqa, y tsë mana alli rurëkunata rurayanqatsu.+

12 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö pï nunapis, 13 ‘mana väleq nunakunam kë markachö nunakunata, “aku santukunata adorashun” nir mana reqinqantsik santukunata adorayänampaq inkitëkäyan’ nir willakuptinqa, 14 rasumpa o mana rasumpa kanqantam musyayänëki.+ Tsë willakunqan rasumpa kaptinqa, 15 tsë markachö nunakunatam espädawan wanutsiyänëki o wañutsiyänëki. Tsë markachö imëka kaqkunata,+ y animalkunatam ushakätsiyänëki.+ 16 Tsëpitanam llapan tariyanqëkita tsë markapa pläzanman juntëkur, tsë markata ushakanqanyaq rupatsiyänëki. Tsë llapan tariyanqëkitaqa Teyta Jehoväpaqmi apayänëki. Y tsë markataqa manam pï nunapis yapë sharkatsinqatsu. 17 Unë kastëkikunata äninqannölla+ Teyta Jehovä qamkunawan mana cölerakunampaq, llakipäyäshunëkipaq* y atskaq kayänëkita permitinampaqmi, rupatsiyänëkipaq rakiyanqëki kaqkunataqa quedatsikuyänëkitsu.+ 18 Qamkunata mandëkäyanqaqkunata* cumplirmi, Teyta Jehoväta cäsukuyänëki.* Tsëta rurarqa, Teyta Jehoväpa rikëninchömi alli kaqta rurayanki.+

14 Qamkunaqa Teyta Jehoväpa tsurinkunam kayanki. Pï nunapis wanuptinqa, manam llakikur qarëkikunata roqukuyänëkitsu+ ni cëjasnikikunata rutukuyänëkitsu.+ 2 Qamkunaqa Teyta Jehoväpa rikëninchömi limpiu kayanki.+ Tsëmi Teyta Jehoväqa sirweqninkuna kayänëkipaq y kuyë markan kayänëkipaq akrayäshurqunki.+

3 Teyta Diospa rikënimpaq mana limpiu animalkunataqa manam mikuyänëtsu.+ 4 Kë animalkunam mikuyänëkipaq kanqa:+ wäka, üsha, cabra, 5 tukuyläya luychu,* jirkakunachö päraq cabra, antïlopi, chukaru üsha y jirkakunachö päraq üsha. 6 Ishkë shilluyoq kaqkuna y mikuyanqan qewata kutipaq kaqkunam mikuyänëkipaq kanqa. 7 Peru mikuyanqanta kutipaq kayaptimpis, mana ishkë shilluyoq kayaptinqa manam tsë animalkunata mikuyänëkitsu. Camëllu, conëju y daman* animalqa, mikuyanqanta kutiparpis manam ishkë shilluyoqtsu, tsëmi mikuyänëkipaq limpiutsu.+ 8 Kuchipis, ishkë shilluyoq karpis manam mikunqanta kutipantsu, tsëmi mikuyänëkipaq limpiutsu. Manam tsë animalkunapa ëtsanta mikuyänëkitsu ni wanuyaptin o wañuyaptin yatayänëkitsu.

9 Yakuchö kawaq pescädukunataqa, alëtayoq y escämayoq kaqkunallatam mikuyänëki.+ 10 Peru mana alëtayoq o mana escämayoq kaqkunaqa, manam mikuyänëkipaq limpiutsu kanqa.

11 Diospa rikënimpaq limpiu pishqukunaqa mikuyänëkipaqmi kanqa. 12 Kë pishqukunataqa manam mikuyänëkitsu: pichakta,* pescädu mikoq pichakta, yana wiskurta,*+ 13 puka halconta,* yana halconta* ni wakin halconta, 14 tukuyläya cuervuta, 15 avestruzta, lechüzata, gaviötata, tukuyläya halconta,* 16 jatun tukuta, taksha tukuta, cisnita, 17 pelïcanuta, condorta, guanay niyanqan yaku pätuta, 18 cigüëñata, tukuyläya garzata, abubïllata ni tsiktsita. 19 Tsënöllam grüpu grüpu pureq älayoq tukuyläya kurukunapis qamkunapaqqa melanëpaq kanqa, tsëmi mikuyänëkitsu. 20 Diospa rikënimpaq limpiu pishqukunaqa mikuyänëkipaqmi kanqa.

21 Qamkunaqa Teyta Jehoväpa rikëninchömi limpiu kayanki, tsëmi wanushqa animaltaqa mikuyänëkitsu.+ Tsëpa rantinqa, markëkikunachö kawaq forastërukunatam qarëkuyänëki o rantikuyänëki.

Malta cabrapa ëtsantaqa, manam mamampa lichinchö yanuyänëkitsu.+

22 Chakrëkikuna wayunqampitaqa, cada chunkapita juktam* Teyta Diospaq cada wata apayänëki.+ 23 Teyta Jehoväta respetëta yachakuyänëkipaqmi, jutinta alabayänampaq Teyta Jehovä akranqan sitiuchö,+ gränu mikuynikikunapa, vïnuykikunapa y aceitikikunapa diezmunta mikuyänëki. Tsëchömi wäkëkikunapa y üshëkikunapa punta wawankunata pishtar mikuyänëki.+

24 Teyta Jehovä imëkawan bendiciyäshuptikipis, jutinta alabayänampaq Teyta Jehovä akranqan sitiu,+ markëkikunapita karuchö kaptin tsëkunata apëta mana puëdirqa, 25 tsëkunata rantikuskirmi, tsë qellëta aparkur Teyta Jehovä akranqan sitiuman ëwayänëki. 26 Y tsë qellëwanmi wäkata, üshata, cabrata, vïnuta, imapis machatsikoqta o imatapis munayanqëkita rantita puëdiyanki. Tsëkunata Teyta Jehoväpa rikëninchö mikurmi, qamkuna y wayikikunachö kawaqkunapis kushikuyänëki.+ 27 Y manam qonqayänëkitsu Levïpa kastankunata.+ Pëkunaqa manam qamkunanötsu ni ichikllatapis herenciata chaskiyashqa.+

28 Tsënöllam cada kima wata, kima kaq watachö cosechayanqëkipita diezmuta markëkikunachö juk sitiuman churayänëki.+ 29 Tsëkunaqa kanqa, ni ichikllatapis herenciata mana chaskeq Levïpa kastankuna, y markëkikunachö kawaq forastërukuna, papäninnaq o mamäninnaq kaqkuna y viudakuna pacha junta mikuyänampaqmi.+ Tsëta rurayaptikim Teyta Jehoväqa llapan rurayanqëkichö bendiciyäshunki.+

15 Pï nunapis jaqëkikuna kaptinqa,* qanchis kaq watam jaqanta perdonar cobrayänëkitsu.+ 2 Qellëta prestaqkunam jaqan kaqkunata cobrayänantsu. Teyta Jehovä mandakushqa kaptinmi, nuna mayinkunata cobrayänantsu.+ 3 Forastërukunataqa cobrëta puëdiyankim,+ peru israelïta mayikikunataqa manam cobrayänëkitsu. 4 Tsënö kaptimpis, Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachöqa, Teyta Jehovä bendiciyäshuptikim+ mëqëkipis waktsa kayankitsu. 5 Tsëpaqqa, Teyta Jehovä ninqankunata y mandakunqankunatam cäsukuyänëki.+ 6 Teyta Jehoväqa äniyäshunqëkinömi imëkachö bendiciyäshunki. Tsëmi atska nacionkunatapis prestayanki.* Tsënö kaptimpis, qamkunaqa manam prestakur puriyankitsu.+ Atska nacionkunatam dominayanki, peru qamkunataqa manam mëqan nacionpis dominayäshunkitsu.+

7 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö mëqan israelïta mayikikunapis waktsa tikraptinqa, llakiparmi* yanapayänëki, y manam pëkunapaq micha kayänëkitsu.+ 8 Tsëpa rantinqa, llakiparmi* yanapayänëki,+ y munayanqanta o wanayanqantam* prestayänëki. 9 Shonquykikunachö ‘qanchis kaq watapaqqa ichikllanam pishin’+ nirqa, ama waktsakunata yanapëta dejayankitsu o imatapis negayankitsu. Tsëta rurayanqëkita Teyta Jehoväta willaptinqa, Teyta Diospa rikënimpaqmi jutsayoq* kayanki.+ 10 Imatapis qarakurqa kushishqam rurayänëki,+ manam mana munëkartsu. Tsënö kushishqa rurayaptikim, Teyta Jehoväqa trabäjuykikunachö y imatapis rurayanqëkichö bendiciyäshunki.+ 11 Waktsakunaqa imëpis kanqam,+ tsëmi ‘waktsa karnin sufreq israelïta mayikikunata llakipar* yanapayänëki’.+

12 Sirwishoqnikikuna kanampaq rantiyanqëki israelïta mayikikuna, joqta watapana qamkunapaq trabajashqa kaptinqa, qanchis kaq watachömi libri ëwakunanta dejayänëki.+ 13 Libri ëwakunanta dejarqa, manam dejayänëkitsu jinëlla ëwakunanta. 14 Tsëpa rantinqa, Teyta Jehovä bendiciyäshunqëkimannömi animalkunata, gränu mikuyta, aceitita y vïnuta qarayänëki. 15 Teyta Jehoväqa Egiptuchö esclävu kayanqëkipitam salvayäshurqunki. Tsëta yarparmi qamkunata mandayanqaqkunata* cäsukuyänëki.

16 Peru sirwishoqniki kushishqa karnin, qamkunata y wayikikunachö kawaqkunata kuyarnin ‘manam ëwakuyta munätsu’ niyäshuptikiqa,+ 17 wayikikunapa punkunman apëkurmi rinrinta uchkupuyänëki.* Tsëpitaqa wanunqanyaqmi sirwiyäshunki. Tsënöllam sirwiyäshoqniki warmikunawampis rurayänëki. 18 Mëqan sirwishoqnikikunapis libri yarqunan kaptinqa, kushishqam libri ëwakunanta dejayänëki. Pëqa chanimpaq trabajaqkunapitapis ishkë kuti mastam qamkunapaq joqta watachö ruramushqa. Y Teyta Jehoväqa llapan rurayanqëkichömi bendiciyäshurqunki.

19 Wäkëkikunapa y üshëkikunapa punta yureq orqu* wawankunataqa, Teyta Jehoväpaqmi rakiyänëki.+ Wäkëkikunapa punta orqu wawantaqa, manam trabajatsiyänëkitsu. Tsënöllam üshëkikunapa punta yureq orqu wawampa millwantapis rutuyänëkitsu. 20 Tsë animalkunataqa, Teyta Jehovä akranqan sitiuchömi qamkuna y wayikunachö kawaqkuna, Teyta Jehoväpa rikëninchö wata wata mikuyänëki.+ 21 Peru tsë animal wisku o qapra, cöju o imampis dañashqa kaptinqa, manam Teyta Jehoväpaq pishtayänëkitsu.+ 22 Tsë ëtsataqa luychutanöllam,* Teyta Diospa rikënimpaq limpiu y mana limpiu nunakunapis markëkikunachö mikuyta puëdiyanqa.+ 23 Peru yawarnintaqa manam mikuyänëkitsu.+ Tsëtaqa yakutanömi patsaman jichayänëki.+

16 Ama qonqayankitsu Abib* killachö Teyta Jehoväpaq Pascua Fiestata rurëta.+ Tsë killachömi Teyta Jehoväqa, Egiptuchö esclävu kayanqampita papänikikunata paqaspa salvamurqan.+ 2 Pascua Fiestachö Teyta Jehoväpaq üshata o wäkata aparqa,+ jutinta alabayänëkipaq Teyta Jehovä akranqan sitiuchömi pishtayänëki.+ 3 Tsë ëtsataqa, levadürannaq mikuykunallawanmi mikuyänëki.+ Egiptupita papänikikuna apurädu yarqayämunqanta yarparmi, levadürannaq tantata qanchis junaqpa mikuyänëki.+ Tsëta rurarqa, Egiptuchö papänikikuna sufriyanqanta y imanö salvashqa kayanqantam yarpäyänëki.+ 4 Qanchis junaqmi markëkikunachö imatapis levadürayoqta katsiyänëkitsu.+ Y Pascua Fiesta qallanqan tardi pishtayanqëki animalpa ëtsantaqa, manam waränin junaqyaq sobratsiyänëkitsu.+ 5 Pascua Fiestachö Teyta Jehoväpaq apayanqëki animaltaqa, manam munayanqëki markachötsu pishtayänëki. 6 Tsëtaqa pishtayänëki, jutinta alabayänëkipaq Teyta Jehovä akranqan sitiuchömi. Pascua Fiestapaq animaltaqa, papänikikuna Egiptupita yarqayämunqan junaqmi, inti o rupay jeqarkuptinlla+ pishtayänëki. 7 Tsë ëtsataqa cocinëkurmi Teyta Jehovä akranqan sitiuchö+ mikuyänëki.+ Patsa waräriptinnam wayikikunata kutikuyanki. 8 Joqta junaqpam levadürannaq tantata mikuyänëki. Qanchis kaq junaqqa, Teyta Jehoväta adorayänëkipaqmi juntakäyänëki, y manam ima trabäjutapis rurayänëkitsu.+

9 Gränukunata cosechar qallayanqëkipitam, qanchis semänakunata yupayänëki.+ 10 Qanchis semänakuna cumpliriptinmi, Cosëcha Qallanan Fiestata Teyta Jehoväpaq rurayänëki.+ Y Teyta Jehovä imanö bendiciyäshunqëkipitam, pëpaq qarëkunata apayänëki.+ 11 Y jutinta alabayänëkipaq Teyta Jehovä akranqan sitiuchömi, qamkuna, tsurikikuna, sirwishoqnikikuna, markëkikunachö Levïpa kastankuna, forastërukuna, papäninnaq kaqkuna y viudakuna Teyta Jehoväpa rikëninchö kushikuyänëki.+ 12 Papänikikuna Egiptuchö esclävu kayanqanta yarparmi,+ Teyta Dios kë mandakunqankunata cäsukuyänëki.

13 Muruyanqëki gränukunata cosechaskir, y jaruyanqëkipita aceitita y vïnuta juntaskirmi, qanchis junaqpa Ramäda Fiestata*+ rurayänëki. 14 Tsë fiestachöqa, qamkuna, tsurikikuna, sirwishoqnikikuna, markëkikunachö Levïpa kastankuna, forastërukuna, papäninnaq kaqkuna y viudakunam kushikuyänëki.+ 15 Cosëchëkikunachö y llapan rurayanqëkichö Teyta Jehovä bendiciyäshunqëkipita+ kushikurmi,+ Teyta Jehovä akranqan sitiuchö qanchis junaqpa Teyta Jehoväpaq fiestata rurayänëki.+

16 Levadürannaq Tantata Mikuna Fiestata,+ Cosëcha Qallanan Fiestata+ y Ramäda Fiestata+ rurayänëkipaqmi, watachö kima kuti Teyta Jehovä akranqan sitiuchö llapëki ollqukuna juntakäyänëki. Manam mëqëkipis Teyta Jehoväpa puntanman jinëlla ëwayänëkitsu. 17 Teyta Jehovä imanö bendiciyäshunqëkipitam qarëkunata apayänëki.+

18 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö cada kastata juzgayänampaqmi, juezkunata+ y autoridäkunata churayänëki. Pëkunaqa llapankunapaqmi justiciata rurayanqa. 19 Justiciata rurarqa, ama pimampis qaqäyankitsu,+ y ama pipapis favornin yarquyänëkipaq imatapis chaskipakuyankitsu.+ Tsënö chaskipakurqa, yachaq nunakuna y juezkunapis, mana allitam rurayan.+ 20 Wanur mana ushakäyänëkipaq y Teyta Jehovä äniyäshunqëki markakunaman yëkuyänëkipaqmi, pitapis juzgarqa alli kaqllata rurayänëki.+

21 Teyta Jehoväpaq rurayanqëki altarkunapa amänunchöqa, manam sagrädu postitanö adorayänëkipaq ima plantatapis plantayänëkitsu.+

22 Teyta Jehovä melanaptinmi, sagrädu columnakunata jawiyänëkitsu.*+

17 Manam Teyta Jehoväpaq apayänëkitsu imampis dañashqa o mana sänu töruta o üshataqa. Tsëkunataqa Teyta Jehovä alläpam melanan.+

2 Teyta Jehovä entregashunqëki markakunachö pï warmipis o ollqupis, Teyta Jehoväwan rurayanqëki acuerduta qonqëkur, Teyta Diospa rikëninchö mana allita ruraptinqa,+ 3 y mana mandakushqa këkaptï,+ santukunata, shumaq chipapanqanta rikar intita o rupayta, killata o estrëllakunata adoraptinqa,+ 4 y tsënö pasakunqanta wiyar o willayäshuptikiqa, rasumpa o mana rasumpa kanqantam alli musyayänëki. Y tsë rasumpa kaptinqa,+ 5 markëkikunapa yëkunanman apëkurmi, tsë mana allita ruraq warmita o ollquta rumiwan wanutsiyänëki.+ 6 Ishkaq o kimaq rikashqa kayaptinran, pï nunatapis wanutsiyänëki.+ Jukllaqlla rikashqa kaptinqa, manam pitapis wanutsiyänëkitsu.+ 7 Rikaq kaqkunam puntataqa rumiwan tsampiyänan o saqmayänan, tsëpitanam wakinkunapis tsënölla rurayanqa. Tsënömi qamkunachö mana alli rurëkunata ushakätsiyänëki.+

8 Mëqan markachöpis, pï nunapis nuna mayinta wanutsiptin,+ pelyayanqanrëkur o imarëkurpis demandanakuyaptin, arreglëta mana puëdirqa, Teyta Jehovä akranqan sitiumanmi ëwayänëki.+ 9 Tsëchö atiendikaq sacerdötikunaman y juezmanmi+ tapukoq ëwayänëki, y pëkunam imata rurayänëkipaq kaqta niyäshunki.+ 10 Tsëpitanam Teyta Jehovä akranqan sitiuchö niyäshunqëkinölla, tsë problëmata atiendiyänëki. 11 Rikätsiyäshunqëki ley ninqannölla y pëkuna niyäshunqëkinöllam tsë problëmata arreglayänëki.+ Manam niyäshunqëkipita mastaqa rurayänëkitsu ni niyäshunqëkita qonqayänëkitsu.+ 12 Teyta Jehoväta sirwikaq sacerdöti o juez ninqanta mana cäsukoq nunataqa wanutsiyänëkim.+ Tsënömi qamkunachö mana alli rurëkunata ushakätsiyänëki.+ 13 Tsëta rikarmi israelïta mayikikunaqa mantsakäyanqa, y tsë mana alli rurëkunata rurayanqatsu.+

14 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachöna kawëkarnin, ‘amänuntsikchö nunakunanölla noqantsikpapis gobernamaqnintsik akrashun’ nir pensarqa,+ 15 Teyta Jehovä akranqan israelïta mayikikunatam, gobernaqnikikuna kanampaq churayänëki.+ Manam juk marka nunataqa gobernayäshunëkipaq churayänëkitsu. 16 Teyta Jehoväqa papänikikunatam, ‘manam Egiptumanqa kutiyänëkitsu’ nirqan. Tsëmi tsë akrayanqëki nunaqa, atska cawallukunata rantinantsu+ ni israelïta mayikikunata ninantsu Egiptuman kutïkur mas cawallukunata rantiyänampaq.+ 17 Mana allikunaman mana chänampaqmi atska warmiyoq kanantsu.+ Y manam atska plätata ni atska öruta juntanantsu.+ 18 Gobernaq yëkurqa, sacerdötikuna katsiyanqan Leytam, juk libruman* kikimpaq qellqanan.+

19 Teyta Jehoväta respetanampaq, tsë Leyta cäsukunampaq y Teyta Dios ninqanta cumplinampaqmi,+ tsë libruta cada junaq leyinan.+ 20 Tsënömi israelïta mayinkunapita mas alli kanqanta pensanqatsu, Teyta Dios llapan mandakunqanta cäsukunqa, y mana allikunata ruranqatsu. Tsëta rurarmi, kikin y tsurinkunapis israelïta mayinkunata atska watapa gobernayanqa.

18 Levïpa kastan sacerdötikunaqa, manam israelïtakunanötsu ni ichikllatapis herenciata chaskiyanqa. Pëkunaqa Teyta Jehoväpaq apayanqan rupatsina qarëkunatam mikuyanqa, tsëmi herenciankuna kanqa.+ 2 Tsëmi Levïpa kastankunaqa, ima herenciatapis chaskiyanqatsu. Pëkunataqa kikin Teyta Jehovämi äninqannölla llapan wanayanqanchö* yanapanqa.

3 Mëqëkipis Teyta Diospaq töruta o üshata aparqa, tsë animalkunapa rikranta, quijädanta y pachantam sacerdötikunata entregayänëki. 4 Tsënöllam Teyta Diospaq apayanqëki punta yarqoq vïnuta, aceitita, gränukunata y watachö punta rutuyanqëki millwatapis sacerdötikunata entregayänëki.+ 5 Teyta Jehoväqa Levïpa kastankunatam akrashqa, israelïta mayinkunata Teyta Jehoväpa jutinchö yanapayänampaq.+

6 Mëqan levïtapis markampita+ Teyta Jehovä akranqan markaman ëwëta munarqa,+ 7 tsë ëwakunqan markachömi, Teyta Jehoväpa rikëninchö wakin levïta mayinkunanölla Teyta Jehoväta sirwinan.+ 8 Y wakin levïta mayinkunanöllam mikuynin chaskinqa.+ Tsënöllam unë kastankunapita chaskiyanqanta rantikurpis, tsë qellëwan quedakunqa.

9 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachöna këkarqa, ama tsë markakunachö nunakunapa melanëpaq rurëninkunata rurayankitsu.+ 10 Manam qamkunachöqa pillapis kanantsu, warmi ni ollqu tsurinkunata ninachö rupatseq,+ shamoq tiempuchö pasanampaq kaqta willakoq,+ magia ruraq,+ suertita qateq,+ hechicëru,+ 11 pitapis brüjatseq, wanushqakunawan parlaqkunata+ o brüjukunata tapukoq+ ni wanushqakunawan parlaq.+ 12 Tsëkunata ruraqtaqa, Teyta Jehoväqa alläpam melanan, tsërëkurmi yëkuyänëkipaq markakunachö nunakunatapis Teyta Jehovä ushakätsinqa. 13 Qamkunaqa Teyta Jehoväpa rikëninchömi imëpis limpiu kayänëki.+

14 Ushakätsiyänëkipaq kaq markakunachö nunakunaqa, magia ruraqkunata+ y shamoq tiempupaq willakoqkunatam wiyayaq.+ Peru Teyta Jehoväqa manam tsëkunata rurayänëkita munantsu. 15 Teyta Jehoväqa qamkunapitam noqanö juk willakoqta churamunqa, pë ninqantam wiyakuyänëki.+ 16 Tsëpaqmi papänikikunaqa, Teyta Jehoväpa rikëninchö Horeb jirkachö këkäyaptï+ kënö niyämarqan: ‘Ama yapëqa Teyta Jehovä ninapita parlamunqanta wiyatsiyämënatsu, tsënöpa mana wanuyänäpaq’.+ 17 Y Teyta Jehoväqa kënömi nimarqan: ‘Pëkunaqa allitam nikäyan. 18 Tsëmi qamtanö juk willakoqta pëkunapaq churashaq,+ y imata parlanampaq kaqtam yachatsishaq.+ Pëmi llapan mandakunqäkunata musyatsikunqa.+ 19 Tsë willakoq jutïchö parlanqanta pï nunapis mana cäsukuptinqa, kikïmi castigashaq.+

20 Mëqan willakoqpis mana ninqäkunata jutïchö willakuptin o santukunapa jutinchö parlaptinqa, tsë willakoqtam wanutsiyänëki.+ 21 Tsënö kaptimpis, capaz shonquykikunachö kënö tapukuyanki: “¿Imanötan musyashwan tsë nuna willakunqan Teyta Jehoväpita kanqanta o mana kanqanta?”. 22 Tsë willakoq Teyta Jehoväpa jutinchö parlanqan mana cumplikaptinqa, manam Teyta Jehovä ninqantatsu parlashqa. Tsënö kaptinqa, allish tukurlla parlashqa kaptinmi, tsë willakoqta mantsayänëkitsu’.

19 Äniyäshunqëki markakunaman yëkuyänëkipaqmi, Teyta Jehoväqa tsë markakunachö nunakunata ushakätsinqa. Teyta Jehovä yanapayäshuptiki tsë markakunapa y tsëchö wayikunapa duëñunna karqa,+ 2 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachömi kima markakunata rakiyänëki.+ 3 Tsëpaqqa, Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunatam kima grüpuman rakiyänëki, y pitapis wanutseq nuna qeshpir ëwanampaqmi cada grüpuchö juk markata akrayänëki. Y tsë markakunaman ëwaq nänikunatam rurayänëki.

4 Cuentata mana qokushpa o mana chikikar pitapis wanutseq nunaqa, mana wanutsiyänampaqmi tsë markakunapita mëqanmampis qeshpir ëwanan.+ 5 Pillapis nuna mayinwan yantakoq ëwanqanchö, hächanta pallarkuptin,* hächapa peqan o uman yarqur nuna mayinta wanoqpaq chëkatsiptinqa, mana wanutsiyänampaqmi akrayanqëki markakunaman qeshpir ëwanan.+ 6 Tsë höra qeshpir mana ëwaptinqa, wanushqa nunapa kastanmi,+ cölerashqa karnin* mëchöpis tarinqanchö wanutsinqa. Y qeshpir ëwanampaq marka karuchö kaptinmi, tsë nunaqa mana culpayoq këkarnin wanunqa.+ 7 Tsënö mana pasanampaqmi, kima markakunata akrayänëki.

8 Unë kastëkikunata äninqan markakunata Teyta Jehovä entregayäshuptiki,+ mas markakunayoqna karninqa,+ 9 kima markakuna mastam akrayänëki+ pitapis wanutseq nuna tsëman qeshpir ëwanampaq. Tsë markakunataqa Teyta Jehovä entregayäshunki, pëta llapan shonquykikunawan kuyayaptiki, y mandakunqannö kawayaptikim.+ 10 Tsënömi Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö, mana culpayoq+ nuna wanunqampita+ culpayoqtsu kayanki.

11 Peru pillapis nuna mayinta chikir+ mëchöpis shuyëkur wanuykatsirnin, tsë markakunaman qeshpir ëwaptinqa, 12 markanchö dirigeqkunam, asesïnu nunata tsë markapita kutiratsimur wanushqa nunapa kastanta entregayänan, y pënam tsë nunata wanutsinan.+ 13 Nuna mayinta wanutseq nunataqa manam llakipäyänëkitsu.* Tsëpa rantinqa, llapan rurayanqëki alli yarqunampaqmi, tsë asesïnu nunata ushakätsiyänëki.+

14 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachöna këkarqa, ama vecïnuykikunapa unë kastankuna churayanqan lindërukunata kuyutsiyankitsu.+

15 Ima jutsata* rurashqa kaptimpis, ishkaq o kimaq rikashqa kar willakuyaptinran tsë nunata castigayänëki,+ manam jukllëlla rikashqa kaptinqa.+ 16 Pillapis, ‘Teyta Dios mandakunqantam cäsukushqatsu’ nir nuna mayinta mana kaqpita tumpaptinqa,*+ 17 ishkankunam Teyta Jehoväpa, sacerdötikunapa y tsë junaqkuna atiendikaq juezkunapa rikëninman ëwayänan.+ 18 Tsënam juezkunaqa, tsë nuna ninqan rasumpa o mana rasumpa kanqanta alli averiguayänan.+ Y mana rasumpa kaqpita nuna mayinta tumpashqa kaptinqa, 19 tumpanqan nunata castigatsita munanqannöllam kikinta castigayänëki.+ Tsënömi qamkunachö mana alli rurëkunata ushakätsiyänëki.+ 20 Tsëta rikarmi israelïta mayikikunaqa mantsakurnin tsënö mana alli rurëkunata rurayanqatsu.+ 21 Tumpakoq nunataqa manam llakipäyänëkitsu.*+ Nuna mayinta wanutsiyänanta munashqa kaptinqa, kikintam wanutsiyänëki; nawinta pashtapuyänanta munashqa kaptinqa, kikimpa nawintam pashtapuyänëki, y kirunta shikwatsiyänanta munashqa kaptinqa, kikimpa kiruntam shikwatsiyänëki. Tsënöllam nuna mayimpa makinta o chakinta pakipuyänanta munashqa kaptimpis, kikimpa makinta o chakinta pakipuyänëki.+

20 Chikishoqnikikunawan pelyaq ëwayaptiki, soldädunkuna, cawallunkuna y guërrapaq carrëtankuna kapuyäshunqëkipita mas atska kaptimpis, manam mantsayänëkitsu. Egiptupita salvayäshoqniki Teyta Jehovämi, pëkunata venciyänëkipaq yanapayäshunki.+ 2 Manaraq pelyar qallayaptinmi sacerdötiqa soldädukunata+ 3 kënö ninan: ‘Israel soldädukuna, qamkunaqa chikimaqnintsikkunawan pelyayänëkipaqmi listuna këkäyanki. Ama pëkunata rikarqa, mantsakar karkaryäyankitsu. 4 Teyta Jehovämi salvayäshunki, y pëkunata venciyänëkipaqmi yanapayäshunki’.+

5 Soldädukunata dirigeqkunapis kënömi niyänan: ‘Mëqëkipis tsëraq rurayanqëki wayichö manaraq kawashqa karqa, wayikikunata kutikuyë. Quedakur pelyachö wanuyaptikiqa, juk nunam rurayanqëki wayichö kawanqa. 6 Mëqëkipis tsëraq üvasta plantashqa karnin wayunqanta manaraq mikushqa karqa, wayikikunata kutikuyë. Quedakur pelyachö wanuyaptiki, wayunqanta juk nuna mana mikunampaq. 7 Mëqëkipis casakuyänëkipaq parlashqana këkar manaraq casakushqa karqa, wayikikunata kutikuyë.+ Quedakur pelyachö wanuyaptiki, juk nuna tsë shipashwan mana casakunampaq’. 8 Soldädukunata dirigeqkunaqa kënöpis niyänanmi: ‘Mëqëkipis mantsakashqa o qelanashqa këkarqa,+ wayikikunata kutikuyë. Tsënöpa rikäyäshurniki wakinkuna mana mantsakäyänampaq’.+ 9 Tsënö nïkurmi soldädukunata dirigeqkunata churayänan.

10 Më markamampis yëkuyta munarqa, puntataqa tsëchö nunakunatam mana pelyayänëkipaq niyänëki.+ 11 Y markankunata entregayäshuptikiqa, manam pëkunata wanutsiyänëkitsu, tsëpa rantinqa imëkata rurarmi qamkunapaq trabajayämunqa.+ 12 Peru markankunata mana entregayäshurniki pelyëta munayaptinqa, tsë markatam cercayänëki. 13 Teyta Jehovämi tsë markachö ollqukunata espädawan wanutsiyänëkipaq yanapayäshunki. 14 Peru warmikunata, wamrakunata, animalkunata y tsëchö tariyanqëkitaqa quedatsikuyta puëdiyankim.+ Tsë markachö tariyanqëki mikuytapis, Teyta Jehovämi mikuyänëkipaq entregayäshurqunki.+

15 Tsënöqa rurayanki karuchö këkaq markakunawanmi, manam Teyta Dios entregayäshunëkipaq markakunawantsu. 16 Teyta Jehovä entregayäshunëkipaq markakunachö tariyanqëkitaqa, nunata y animaltapis llapantam ushakätsiyänëki.+ 17 Teyta Jehovä mandakunqannömi, hitïta, amorreu, cananeu, perizïta, heveu y jebuseu nunakunataqa+ ushakätsiyänëki. 18 Tsënöpa santunkunata imanö adorayanqanta qatir, Teyta Jehoväpa rikënimpaq jutsata* mana rurayänëkipaq.+

19 Mëqan markatapis cercar tsëchö nunakunawan atska junaq pelyarnin vencirqa, manam tsë markachö plantakunata mutuyänëkitsu.+ Tsë plantakunataqa manam nuna mayikikunatanötsu cercayänëki. Tsëpa rantinqa, tsë plantakunachö wayunqanqa mikuyänëkipaqmi kanqa. 20 Mana wayoq plantakunallatam mutuyänëki, y tsë qerukunawanmi, qamkunawan pelyëkaq markata cercayänëki.

21 Teyta Jehovä entregayäshunqëki chakrachö wanushqa nunata tarirnin pï wanutsishqa kanqanta mana musyayaptikiqa, 2 markëkikunachö dirigeqkuna y juezkunam+ tsëta rikaq ëwayänan. Aya këkanqampita mëqan marka mas amänu kanqantam rikäyänan. 3 Y tsë mas amänun markachö dirigeqkunam, manaraq trabajashqa mallwa töruta akrayänan. 4 Yaku kanqan y mana muruyanqan pampaman apëkurmi, kunkanchö wirur* tsë töruta wanutsiyänan.+

5 Sacerdötikunam tsë sitiuman ëwayänan. Pëkunataqa Teyta Jehovämi akrashqa pëta sirwiyänampaq,+ y Teyta Jehoväpa jutinchö bendicionkunapaq parlayänampaq.+ Pëkunam pillapis nuna mayinta wanutsiptinqa, imanö arreglayänëkipaq niyäshunki.+ 6 Aya këkanqampita mas amänun markachö dirigeqkunam, tsë wanutsiyanqan törupa jananchö makinkunata yakuwan awikuyänan.*+ 7 Y kënömi niyänan: ‘Manam noqakunatsu kë nunata wanutsiyarqö, manam pï wanutsinqantapis rikäyarqötsu. 8 Teytäkuna Jehovä, ama kë nuna wanunqampita salvamunqëki sirwishoqnikikunata tumpëtsu*+ ni pëkunata castiguëtsu’.+ Tsënö rurarqa, manam tsë nuna wanunqampita culpayoqtsu kayanki. 9 Teyta Jehoväpa rikënimpaq alli kaqta rurarmi, pï nunapis wanunqampita culpayoqtsu kayanki.

10 Chikishoqnikikunawan pelyaq ëwar, Teyta Jehovä yanapayäshuptiki pëkunata vencir prësu apëkarnin,+ 11 juk shumaq warmita rikar warmikikuna kananta munarqa, 12 puëdiyankim wayikikunaman apakuyta. Tsë warmiqa llapan aqtsantam rutukunan, shillunkunatam altsapäkunan 13 y vistirëkanqan röpatam cambiakunan. Papänimpaq y mamänimpaq juk killapa waqariptinmi,+ pëwan oqllanakuyta puëdinki. Tsënöpam warmi ollquna kayanki. 14 Peru tsë warmi mana gustayäshuptikiqa, libri ëwakunantam dejayänëki.+ Warmikikuna kashqa kaptinmi, tsë warmita rantikuyänëkitsu ni mana alli tratayänëkitsu.

15 Pï nunapis ishkë warmiyoq kaptin, mana kuyanqan* warmichö mayor tsurin yuriptinqa,+ 16 tsë tsurintam mayor kë derëchunta entreganan. Manam kuyanqan warmichö tsurintatsu, mana kuyanqan warmichö mayor tsurimpa derëchunta entreganan. 17 Mana kuyanqan warmichö mayor tsurintam, mayor kë derëchunta entreganan. Punta tsurin kashqa kaptinmi, wakin tsurinkuna chaskiyanqampita juk kuti masta entreganan.+

18 Pï nunapa tsurimpis mana cäsukoq kar papäninta ni mamäninta mana respetaptin+ y corregiyaptimpis mana wiyakuptinqa,+ 19 papäninwan mamäninmi markapa yëkunanchö dirigeqkunaman apayänan. 20 Y pëkunatam kënö niyänan: ‘Kë wamräkunaqa manam cäsuyämantsu ni respetayämantsu. Mikuyllapaqmi löcuyäkun+ y upyakurllam kakun’.+ 21 Tsëpitanam ollqu mayinkuna rumiwan wanutsiyänan. Tsëta rikarmi israelïta mayikikunaqa mantsakurnin tsë mana alli rurëkunata rurayanqatsu.+

22 Pï nunatapis jutsata* ruranqampita wanutsir+ qeruman warkurqa,+ 23 manam patsa waranqanyaq warkurëkaqta dejayänëkitsu.+ Tsëpa rantinqa, Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakuna imëpis limpiu kanampaqmi, wanutsiyanqëki junaqlla pampayänëki.+ Qeruman warkushqa kaqkunaqa, Teyta Diospa rikënimpaqmi melanëpaq kayan.*+

22 Nuna mayikikunapa oqrakashqa törunta o üshanta rikarqa, ama mana rikaq tukurnin lädumpa pasakuyankitsu.+ Tsëpa rantinqa, duëñunmanmi apayänëki. 2 Peru nuna mayikikuna karuchö kawaptinqa o mana reqirninqa, ashir chämuptin entregayänëkipaqmi wayikikunaman apakuyänëki.+ 3 Tsënöllam rurayänëki, nuna mayikikunapa oqrakashqa ashnunta, röpanta o imantapis tarirqa. Ama mana rikaq tukurnin lädumpa pasakuyankitsu.

4 Israelïta mayikikunapa ashnun o törun nänichö ishkiptinqa, ama mana rikaq tukurnin lädumpa pasakuyankitsu. Tsëpa rantinqa tsë animalta shäritsirmi yanapayänëki.+

5 Warmikunaqa manam ollqupa röpanta vistikuyänantsu ni ollqukunapis warmipa röpanta vistikuyänantsu. Tsë rurëtaqa Teyta Jehovä alläpam melanan.

6 Montichö o patsachö karpis qeshuta tarirqa, y tsë qeshuchö runtuta o maman oqllarëkaq llullu pishqukunata tarirqa, ama llullu pishqukunata y mamänintaqa apakuyankitsu.+ 7 Llullu pishqukunata apakurqa, mamänintam libri dejayänëki. Tsëta rurayaptikiqa, llapan rurayanqëkipis allim yarqunqa, y atska watam kawayanki.

8 Mushoq wayita shäritsirqa, pillapis jeqar wanuptin mana culpayoq kayänëkipaqmi, altusnin tumareq perqan ruratsiyänëki.+

9 Ama mururqa ishkë cläsi üvas muruta takuyankitsu.+ Tsëta rurarqa, tsë chakrachö llapan wayunqantam Teyta Diospa carpa* wayinman apayänëki.

10 Ama törutawan ashnutaqa yügurkur trabajatsiyankitsu.+

11 Millwapita y lïnupita rurashqa röpataqa ama vistikuyankitsu.+

12 Röpëkikunapa chuskun kuchunmanmi wallqan churayänëki.+

13 Pï nunapis casakuskir y warminwan oqllanakurir chikipar qallëkuptinqa,* 14 y ‘kë warmiwanmi casakurqö, peru pëwan oqllanakurqa, jukwanna oqllanakushqa kanqantam cuentata qokurqö’ nir tumpaptinqa,* 15 tsë shipashpa papänin y mamäninmi, piwampis manaraq oqllanakushqa kanqanta rikätsikuyänampaq, markapa yëkunanchö dirigeqkunaman ëwayänan. 16 Y tsë shipashpa papäninmi dirigeqkunata ninan: ‘Kë nunatam tsurïta entregarqä, peru pëqa chikirmi qallëkushqa,* 17 y kananqa “wamrëkiqa jukwannam oqllanakushqa kashqa” nirmi parlëkan. Tsëmi tsurï piwampis manaraq oqllanakushqa kanqanta rikätsikoq shamurqö’. Tsëta nïkurmi punuyanqan tëlata dirigeqkunapa puntanman mashtayänan. 18 Tsënam dirigeqkunaqa,+ tsë nunata prësurir castigayänan.+ 19 Tsë shipashta tumpanqampitam, mil cientu cuarenta grämus plätata* pagatsiyänan, y shipashpa papänintam entregayänan.+ Y tsë nunaqa wanunqanyaqmi tsë shipashpita divorciakuyta puëdinqatsu.

20 Peru tsë nuna ninqan rasumpa kaptin y tsë shipash jukwanna oqllanakushqa kaptinqa, 21 papänimpa wayinchö jukwan oqllanakur melanëpaqta rurashqa kaptinmi,+ papänimpa wayi punkunchö marka mayinkuna tsë shipashta rumiwan wanutsiyänan.+ Tsënömi qamkunachö mana alli rurëkunata ushakätsiyänëki.+

22 Pï nunatapis casäda warmiwan oqllanakushqata tarirqa, ishkantam wanutsiyänëki.+ Tsënömi qamkunachö mana alli rurëkunata ushakätsiyänëki.

23 Pï nunapis, markachö purikaqta tarïkur casakunampaqna parlashqa shipashwan oqllanakuptinqa, 24 markapa yëkunanman apëkurmi ishkanta rumiwan wanutsiyänëki. Shipashta markachö këkar yanapayänampaq mana qayëkachanqampita, y nunatana casakunampaqna parlashqa këkaptin, nuna mayimpa warminwan oqllanakushqa kanqampita.+ Tsënömi qamkunachö mana alli rurëkunata ushakätsiyänëki.

25 Tsënö kaptimpis, casakunampaqna parlashqa shipashta chakrachö purikaqta tarïkur pï nunapis violaptinqa, tsë shipashta violaq nunallatam wanutsiyänëki. 26 Y mana culpayoq kaptinmi, shipashtaqa wanutsiyänëkitsu. Tsëqa, nuna mayinta maqar wanutseq nuna ruranqannömi kanqa.+ 27 Tsënöqa kanqa, chakrachö tarishqa kaptin tsë shipash yanapayänampaq qayëkachaptin pillapis mana wiyashqa kaptinmi.

28 Pï nunapis, casakunampaq manaraq parlashqa shipashwan, amälas oqllanakuptinqa, tsëta pillapis tariptinqa,+ 29 shipashpa papänintam tsë nunaqa quinientus setenta grämus plätata paganan. Y shipashta deshonrashqa karmi, wanunqanyaq tsë shipashpita divorciakuyta puëdinqatsu.+

30 Manam pï nunapis madrastanwan oqllanakunantsu. Tsëta rurarqa, papänintam penqakuyman churanqa.+

23 Runtunta lapir capayanqan o runtun roqushqa nunakunaqa, manam qamkunawan juntu Teyta Jehoväta sirwiyanqatsu.+

2 Mana legïtimu tsurikikunaqa, manam qamkunawan juntu Teyta Jehoväta sirwiyänantsu.+ Y manam tsurinkunapis, qamkunawan juntu Teyta Jehoväta sirwiyanqatsu.

3 Ammonïta ni moabïta nunakunaqa, manam qamkunawan juntu Teyta Jehoväta sirwiyänantsu.+ Y manam tsurinkunapis, qamkunawan juntu Teyta Jehoväta sirwiyanqatsu. 4 Pëkunaqa papänikikuna Egiptupita yarqayämuptin manam yakuta ni mikuyta qarayarqantsu.+ Tsëpa rantinqa, Mesopotamiachö këkaq Petor markapita Beorpa tsurin Balaamtam, papänikikunata maldicinampaq pagayarqan.+ 5 Peru Teyta Jehoväqa manam Balaam mañakunqanta wiyarqantsu.+ Papänikikunata Balaam maldicita munaptimpis, Teyta Jehoväqa tsë maldiciontam bendicionman tikratsirqan.+ Tsëtaqa Teyta Jehovä rurarqan papänikikunata kuyarninmi.+ 6 Tsëmi pëkunapaq yarpachakuyänëkitsu ni alli kawakuyänampaq yanapayänëkitsu.+

7 Kastëkikuna kayaptinmi edomïta nunakunataqa chikiyänëkitsu.+

Papänikikuna Egiptuchö forastëru kayanqanta yarparmi, egipciu nunakunata chikiyänëkitsu.+ 8 Y willkankunapa tsurinkunaqa, puëdiyanqam qamkunawan juntu Teyta Jehoväta adorëta.

9 Chikishoqnikikunawan pelyayänëkipaqna këkarqa, ama mana allikunata* rurayankitsu.+ 10 Pï nunapapis punuykaptin ishpakunampita lichin yarquptinqa,+ Diospa rikënimpaq mana limpiu karmi, tsë junaqqa campamentupita karuchö kanan. 11 Tsë junaq tardiyäriptinnam, inti o rupay jeqarkuptin, bañakuskir campamentuman kutimuyta puëdinqa.+ 12 Ishpakoq* ëwayänëkipaqmi campamentupita karuchö juk sitiu kanan. 13 Uchkur ishpakuyänëkipaqmi estäcata puritsiyänëki, y ishpakuskirnam tsë uchkuta tsapayänëki. 14 Teyta Jehoväqa salvayäshunëkipaq y chikishoqnikikunawan pelyayaptiki yanapayäshunëkipaqmi qamkunawan këkan.+ Tsëmi këkäyanqëki sitiuqa imëpis limpiu kanan,+ tsënöpa Teyta Dios mana dejayäshunëkipaq.

15 Mëqan sirwipakoqpis patronnimpita qeshpir qamkunaman shamuptinqa, manam patronninman kutitsiyänëkitsu. 16 Tsëpa rantinqa, mëqan markëkikunachöpis akranqanchömi täkunan.* Y mëchö kawaptimpis shumaqmi tratayänëki.+

17 Israelïta mayikikunaqa,+ manam warmipis ollqupis qellëpaqrëkur jukwan jukwan kakur* trabajayänantsu.+ 18 Qellëpaqrëkur jukwan jukwan kakoqkunata* pagayanqan qellëtaqa, manam änikuyanqëkita cumplir Teyta Jehoväpa wayinman apayänëkitsu. Tsë rurëtaqa Teyta Jehovä alläpam melanan.

19 Israelïta mayikikunata qellëta, mikuyta o imatapis prestarqa, ama wachëninta mañayankitsu.+ 20 Forastërukunata wachëninta cobrarpis,+ manam marka mayikikunataqa cobrayänëkitsu.+ Tsënö rurayaptikiqa, Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö llapan rurayanqëkim alli yarqunqa.+

21 Teyta Jehoväta imatapis änirqa,+ mana qonqëpam cumpliyänëki.+ Mana cumplirqa, Teyta Jehoväpa rikënimpaqmi jutsayoq* kayanki.+ 22 Peru imatapis mana änikurqa, manam jutsata* rurayankitsu.+ 23 Kikikikuna munarnin Teyta Jehoväta imatapis änirqa,+ parlayanqëkinöllam cumpliyänëki.+

24 Mallaqarnin nuna mayikikunapa üvas chakranman yëkurqa, pachëkikuna juntanqanyaqllam mikuyänëki, y manam canastëkikunaman pallayänëkitsu.+

25 Nuna mayikikunapa trïgu chakranman yëkurqa, mikuyänëkillapaqmi kipchuyänëki, peru manam ösiwanqa segayänëkitsu.+

24 Pï nunapis casakunqan warmi imachöpis penqakuypaq kanqanta musyar divorciakuyta munarqa, divorciu papelnin entreguëkurmi+ wayimpita ëwakunampaq ninan.+ 2 Tsë ëwakoq warmiqa, puëdinmi juk nunawan casakuyta.+ 3 Y tsë nunampis chikirnin* divorciu papelnin entreguëkur wayimpita ëwakunampaq niptin o tsë qowan o runan* wanuptinqa, 4 tsë warmi Teyta Diospa rikënimpaq mana limpiuna kaptinmi, punta kaq qowanqa o runanqa* tsë warmiwan yapë casakuyta puëdinqatsu. Tsë rurëtaqa Teyta Jehovä alläpam melanan. Tsënö jutsa* rurëpitam, Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö cuidakuyänëki.

5 Tsëllaraq casakushqa ollquqa manam ejercituman ëwanantsu ni ima cargutapis chaskinantsu. Tsëpa rantinqa, warminta kushitsirmi juk watapa wayinchö kawanan.+

6 Pï nunapis jaqëkikuna kaptinqa,* manam maki molïnunta ni molïnumpa janan ruminta prendatanö apakuyänëkitsu.+ Tsëta apakuyaptikiqa, manam mikuynin ruranampaq aqakuyta puëdinqatsu.

7 Pï nunapis israelïta mayikikunata suwar apakuptin, mana alli trataptin o rantikuptinqa,+ tsë nunatam wanutsiyänëki.+ Tsënömi qamkunachö mana alli rurëkunata ushakätsiyänëki.+

8 Mëqëkipis lepra* qeshyayoq karqa, Levïpa kastan sacerdötikuna llapan niyäshunqëkitam rurayänëki.+ Pëkunaqa noqa mandakunqänö rurayänëkipaqmi niyäshunki. 9 Ama imëpis qonqayankitsu, papänikikuna Egiptupita yarqëkäyämuptin Miriamta lepra tsariptin* Teyta Jehovä imata ruranqanta.+

10 Nuna mayikikunata imatapis prestarqa,+ ama wayinkunaman yëkuyankitsu prendatanö apakuyänëkipaq niyäshunqëkita jipeq. 11 Tsëpa rantinqa, kikin nuna tsë prendata jipimunqanyaqmi, wayin punkuchö shuyäyänëki. 12 Y tsë nuna waktsa kaptinqa, manaraq punukurmi prendatanö entregayäshunqëkita kutitsiyänëki.+ 13 Inti o rupay jeqarkuptinllam, entregayäshunqëki aqshunanta* kutitsiyänëki.+ Y tsë nuna bendiciyäshunqëkita rikarmi, Teyta Jehoväqa alli nuna kayanqëkipita kushikunqa.

14 Faltapakurnin o waktsa karnin qamkunapaq trabajayämuptimpis, manam israelïta mayikikunata ni qamkunawan kawaq forastërukunata mana allipa tratayänëkitsu.+ 15 Tsëpa rantinqa, wananqanta* rantinampaqmi inti o rupay jeqarkuptinlla trabajanqampita pagayänëki.+ Mana tsëta rurarqa, Teyta Jehoväman quejakur rogakuptinmi jutsayoq* kayanki.+

16 Manam papäkunaqa wamrankuna jutsata* rurayanqampita wanuyänantsu o wañuyänantsu ni wamrakuna papäninkuna jutsata rurayanqampita wanuyänantsu.+ Jutsata ruraqqa kikinmi wanunan.+

17 Papäninnaq kaqkunapaq y forastërukunapaqpis justiciatam rurayänëki.+ Y manam jaqëkikuna kanqampita mëqan viudapa aqshunantapis* prendatanö apakuyänëkitsu.+ 18 Egiptuchö esclävu kayanqampita Teyta Jehovä papänikikunata salvamunqanta yarparmi,+ kë mandakunqäkunata cäsukuyänëki.

19 Murukuyanqëkita cosechayaptiki manöjukuna quedaptinqa, manam pallaq kutiyänëkitsu. Tsëkunataqa forastërukunapaq, papäninnaq kaqkunapaq y viudakunapaqmi dejayänëki.+ Tsëta rurayaptikiqa, Teyta Jehovämi llapan rurayanqëkichö bendiciyäshunki.+

20 Aceitünas shikwamunampaq olïvus plantëkikunata kuyutsirqa, ama ishkë kuti kuyutsiyankitsu. Tsë plantakunachö quedanqanqa forastërukunapaq, papäninnaq kaqkunapaq y viudakunapaqmi kanqa.+

21 Üvasnikikunata pallarqa, ama quedanqanta pallaq kutiyankitsu. Tsëkunataqa forastërukunapaq, papäninnaq kaqkunapaq y viudakunapaqmi dejayänëki. 22 Papänikikuna Egiptuchö esclävu kayanqanta yarparmi, kë mandakunqäkunata cäsukuyänëki.

25 Ishkaq nunakuna problëmachö karqa, juezkunamanmi ëwayänan,+ y juezkunam rikäyänan mëqan culpayoq kanqanta y mëqan mana culpayoq kanqanta.+ 2 Culpayoq nunata castigayänan kaptinqa,+ juezmi mandakunan lätëkatsirnin mana allita ruranqanmannö rikëninchö astayänampaq. 3 Imata rurashqa kaptimpis, cuarenta kutillam astayänëki.+ Mas kuti astayaptikiqa, rikënikikunachömi penqakatsishqa kanqa.

4 Ërachö imatapis cosecharqa, ama töruman bozalta churayankitsu.+

5 Ishkaq wawqikuna juntu kawëkäyaptin, juknin kaq manaraq tsurin kaptin wanuptinqa, wawqinmi tsë warmiwan casakunan. Qowampa o runampa* mana familianwanqa manam tsë warmi casakunantsu.+ 6 Punta wamrankunaqa wanushqa wawqimpa jutintam apanan,+ tsënöpa israelïta mayikikuna jutinta mana qonqayänampaq.+

7 Wanushqapa wawqin pëwan mana casakuyta munaptinqa, tsë warmim markapa yëkunanchö këkaq dirigeqkunaman ëwëkur kënö ninan: ‘Wawqimpa jutin mana qonqashqa kanampaq noqawan casakunan këkaptinmi, cuñädüqa noqawan casakuyta munantsu’. 8 Tsënam markachö dirigeqkunaqa pëwan parlayänampaq tsë nunata qayatsiyänan. Tsë nuna ‘manam pëwan casakuyta munätsu’ niptinqa, 9 dirigeqkuna rikëkäyaptinmi llanqinta jipiratsir+ cäranchö toqapuykur cuñädan kënö ninan: ‘Tsënömi rurantsik wawqimpa jutin mana qonqashqa kanampaq cuñädanwan casakuyta mana munaq nunata’. 10 Tsëpitaqa, ‘Llanqinta Jipitsiyanqan nunapa Kastankuna’ nirmi tsë nunapa familianta reqiyanqa.

11 Ishkaq ollqu pelyëkaptin, juknin kaqpa warmin qowanta o runanta* defendir jukninta runtumpita aptakurkuptinqa, 12 mana llakipashpam* tsë warmipa makinta mutuyänëki.

13 Ama bolsëkikunachöqa, pesakuna jatun rumita y taksha rumita katsiyankitsu.+ 14 Imatapis mediyänëkipaqqa ama wayikikunachö ishkë medinata katsiyankitsu,+ juk jatunta y juk takshata. 15 Imatapis pesayänëkipaq o imatapis mediyänëkipaq utilizäyanqëkiqa, manam ni mënusta ni masta tsaränantsu.* Tsënöpa Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö atska watapa kawayänëkipaq.+ 16 Tsëkunata rurar engañakoq nunakunataqa, Teyta Jehovä alläpam melanan.+

17 Papänikikuna Egiptupita yarqëkäyämuptin amalequïta nunakuna imata rurayanqanta yarpäyanki.+ 18 Teyta Diosta mana mantsakurmi, papänikikuna pishipashqa* këkäyaptin, taripaq ëwëkurnin qepachö këkaqkunata wanutsiyarqan. 19 Teyta Jehovä entregayäshunëkipaq markakunachö nunakunata Teyta Jehovä yanapayäshuptiki ushakätsirqa,+ mana qonqëpam amalequïta nunakunatapis ushakätsiyänëki.+ Tsënöpam pëkunata ni pï yarpanqatsu.

26 Teyta Jehovä äniyäshunqëki markakunachöna karqa, 2 murukuyanqëkipita puntata cosechayanqëkita canastaman winarkurmi, jutinta alabayänëkipaq Teyta Jehovä akranqan sitiuman apayänëki. Tsëkunataqa Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunachö murukuyanqëkipitam apayänëki.+ 3 Y tsë junaqkuna yanapakuykaq sacerdötiman ëwëkurmi kënö niyänëki: ‘Kananmi Teyta Jehoväpa rikëninchö willakü, unë kastantsikkunata Teyta Jehovä äninqan markakunachöna kawëkanqäta’.+

4 Tsënam sacerdötiqa, Teyta Jehoväpa altarninman canastëkita churanqa. 5 Y Teyta Jehoväpa rikëninchömi kënö niyänëki: ‘Unë kastäqa wakpa këpa pureq* arameu nunam karqan.+ Tsënö këkarmi wallkaqlla familianta+ aparkur Egiptuman kawaq ëwakurqan.+ Tsëchömi atska y puëdeq nacionman tikrarqan.+ 6 Peru egipciu nunakunaqa, esclävutanö trabajatsir y mana alli tratarmi sufritsiyarqan.+ 7 Tsëmi qamman, unë kastäkunapa Diosnin Jehovä rogakayämurqä. Y qamqa, Teyta Jehovä, mañakayämunqätam wiyarqëki, y mana alli tratayämar imanö sufritsiyämanqantam rikarqëki.+ 8 Tsëmi qamqa, Teyta Jehovä, poderösu kanqëkita rikätsikur,+ espantëpaqkunata, señalkunata y milagrukunata rurar Egiptupita salvayämarqëki.+ 9 Tsëpitanam kë markakunaman pushayämarqëki. Kë markakunachöqa, lichipis, mielpis mëtsikam kan.+ 10 Y kananqa Teyta Jehovä, qam entregayämanqëki markakunachö murunqäpitam qampaq apamurqö’.+

Tsëpitanam apanqëkita Teyta Jehoväpa rikëninman churëkur, Teyta Jehoväpa puntanman qonqurikuyänëki. 11 Tsëpitanam qamkuna, wayikikunachö kawaqkuna, levïtakuna y qamkunawan kawaq forastërukuna, Teyta Jehovä bendiciyäshunqëkipita kushikuyänëki.+

12 Kima kaq watanam, llapan cosechayanqëkipita diezmuta rakiyänëki,+ y pachankuna juntanqanyaq mikuyänampaqmi markëkikunachö Levïpa kastakunata, forastërukunata, papäninnaq kaqkunata y viudakunata entregayänëki.+ 13 Tsëpitanam Teyta Jehoväpa rikëninchö kënö niyänëki: ‘Mandakunqëkinömi wayïchö kapamanqampita levïtakunata, forastërukunata, papäninnaq kaqkunata y viudakunata entregarqö.+ Llapantapis mandakunqëkinöllam rurarqö. 14 Pïnïpis wanuptin llakishqa këkar y rikënikipaq mana limpiu këkarqa, manam tsëkunata mikurqötsu ni yatarqötsu, y wanushqakunapaqpis manam aparqötsu. Qam Teyta Jehovä llapan ninqëkikunata wiyakurmi llapan mandakunqëkita cäsukurqö. 15 Kananqa täkunqëki ciëlupita sirwishoqnikikunata y entregayämanqëki markakunata bendicïkullë.+ Tsë markakunataqa unë kastäkunata äninqëkinöllam+ entregayämarqunki, y tsëchöqa lichipis, mielpis mëtsikam kan’.+

16 Teyta Jehoväqa ninqankunata y leyninkunata cumpliyänëkipaqmi mandëkäyäshunki. Tsëtaqa llapan shonquykikunawan+ y llapan kawënikikunawanmi cäsukuyänëki. 17 Kanampitam Teyta Jehoväqa Diosnikikuna kanqa. Y tsëpaqqa pë mandakunqannömi kawayänëki.+ Ninqankunata, mandakunqankunata+ y leyninkunatam cäsukuyänëki,+ y llapan niyäshunqëkitam wiyakuyänëki. 18 Kanampitam unë äniyäshunqëkinölla Teyta Jehoväpa sirweqnin y akranqan marka kayanki.+ Tsëpaqqa mandakunqankunatam imëpis cäsukuyänëki. 19 Teyta Diosqa äniyäshunqëkinöllam wakin markakunapita mas respetashqa, mas reqishqa y mas puëdeq marka kayänëkitam permitinqa.+ Tsëpaqqa Teyta Jehoväpa rikëninchömi imëkachöpis limpiu kayänëki”.+

27 Tsëpitanam Moisesqa dirigeqkunawan juntu këkarnin llapan israelïtakunata kënö nirqan: “Qamkunata kanan willëkanqä mandakuykunatam cäsukuyänëki. 2 Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunaman yëkuyänëkipaq Jordan mayuta* tsimparqa, jatun rumikunata perqëkurmi yësuwan llushiyänëki.+ 3 Y Jordan mayuta* tsimpaskirmi, Teyta Jehoväpa Leyninta tsë rumikunaman qellqayänëki. Tsënöpa unë kastantsikkunata Teyta Jehovä äninqan markakunaman yëkuyänëkipaq. Tsë markakunachöqa lichipis, mielpis mëtsikam kan.+ 4 Tsë rumikunataqa, Jordan mayuta* tsimpaskirmi Ebal jirkachö perqayänëki+ y yësuwan llushiyänëki. Tsëtaqa qamkunata niyanqaqnöllam* rurayänëki. 5 Rumiwan perqarmi Teyta Jehoväpaq altarta rurayänëki. Y tsëta rurarqa ama fiërrupita herramientakunata utilizäyankitsu.+ 6 Teyta Jehoväpaq altartaqa mana pakishqa rumikunawanmi rurayänëki. Y tsëpa jananchömi Teyta Jehoväpaq rupatsina qarëkunata rupatsiyänëki. 7 Tsënöllam Teyta Dioswan amïgu kayanqëkita rikätsikur apayanqëki qarëkunatapis+ rupatsiyänëki, y Teyta Jehoväpa rikëninchömi+ kushishqa mikuyänëki.+ 8 Tsë rumikunamanqa, Teyta Diospa Leynintam shumaq cläru qellqayänëki”.+

9 Tsëpitanam Moiseswan Levïpa kastan sacerdötikuna israelïtakunata niyarqan: “Israel nunakuna wiyarayämë. Kanampitaqa Teyta Jehoväpa sirweqninkunanam kayanki.+ 10 Tsëmi qamkunata willayanqaqnölla* Teyta Jehovä ninqankunata, mandakunqankunata+ y leyninkunata cäsukuyänëki”.

11 Tsë junaqmi Moisesqa israelïtakunata kënö mandarqan: 12 “Jordan mayuta* tsimpariyaptikiqa, Simeonpa, Levïpa, Judäpa, Isacarpa, Josëpa y Benjaminpa kastankunam, bendicionkunapita parlayänampaq Guerizim jirkaman+ churakäyänan. 13 Rubenpa, Gadpa, Aserpa, Zabulonpa, Danpa y Neftalïpa kastankunanam, maldicionkunapita parlayänampaq Ebal jirkaman+ churakäyänan. 14 Y Levïpa kastankunam, israelïta mayinkuna wiyayänampaq fuertipa kënö niyänan:+

15 ‘Mëqëkipis Teyta Jehovä alläpa melananqan santukunata qerupita,+ metalpita*+ o imapitapis rurëkur mëmampis pakarqa, maldicishqam kayanki’. Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’*+ niyanqa.

16 ‘Papäninta o mamäninta mana respetaqqa, maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

17 ‘Vecïnumpa lindërunta kuyutseqqa, maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

18 ‘Wisku o qapra nunata nänimpita pantatseqqa, maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

19 ‘Forastërukunapaq, papäninnaq kaqkunapaq y viudakunapaq justiciata mana ruraqqa,+ maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

20 ‘Madrastanwan oqllanakoqqa papänintam penqakuyman chätsin, tsëmi maldicishqa kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

21 ‘Ima animalwampis ruranakoqqa, maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

22 ‘Papänimpa o mamänimpa warmi wamranwan oqllanakoqqa, maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

23 ‘Suegranwan oqllanakoqqa, maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

24 ‘Mëchöpis shuyëkurnin nuna mayinta wanutseqqa, maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

25 ‘Culpannaq nunata wanutsinampaq* imatapis chaskipakoq nunaqa, maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

26 ‘Kë Leyta mana respetaq y mana cäsukoq nunaqa, maldicishqam kanqa’.+ Tsënam llapan israelïtakunaqa, ‘tsënö kallätsun’ niyanqa.

28 Qamkunata kanan willayanqaqnölla* Teyta Jehovä ninqankunata wiyakuyaptiki, y mandakunqankunata cäsukuyaptikiqa, Jehovä Diosnintsikqa wakin nacionkunapita mas reqishqa kayänëkitam permitinqa.+ 2 Teyta Jehovä llapan mandakunqanta cäsukuyaptikiqa, kë bendicionkunatam qamkunaman churamunqa:+

3 Markëkikunachö y chakrëkikunachö rurayanqëkimanmi bendicionninta churamunqa.+

4 Tsurikikunaman, murukuyanqëkiman, wäkëkikunaman y üshëkikunamanmi bendicionninta churamunqa.+

5 Canastëkikuna y artisëkikuna* imëpis junta kanampaqmi bendicionninta churamunqa.+

6 Markëkikunachö kayaptiki y markëkikunapita yarquyaptikipis, qamkunamanmi bendicionninta churamunqa.

7 Teyta Jehovä yanapayäshuptikim chikishoqnikikunata venciyanki.+ Juk nänillapa qamkunawan pelyaq shamurpis, qanchis nänipam qeshpir ëwakuyanqa.+ 8 Churakuyänëkichö imëkapis junta kanampaq, y llapan rurayanqëki alli yarqunampaqmi, Teyta Jehoväqa bendicionninta churamunqa.+ Tsënömi Teyta Jehoväqa entregayäshunqëki markakunachö llapan rurayanqëkiman bendicionninta churamunqa. 9 Teyta Jehovä mandakunqankunata cäsukuyaptiki y munanqannö kawayaptikiqa,+ Teyta Jehovä äniyäshunqëkinömi+ pëpa limpiu sirweqninkuna kayanki. 10 Teyta Jehoväpa jutinta apayanqëkita musyarmi,+ mëtsëchö nunakunapis mantsayäshunki.+

11 Teyta Jehovä bendiciyäshuptikim, mëtsika wamrayoq y mëtsika animalkunayoq kayanki. Unë kastëkikunata+ Teyta Jehovä äninqan markakunachö chakrëkikunapis imëkatam wayunqa.+ 12 Imëkata churarätsinqan cuartuta kichapuyäshoqniki cuentam, Teyta Jehoväqa ciëluta kichar tiempunchö tamyatsimunqa,+ y llapan rurayanqëkichömi bendiciyäshunki. Wakin nacionchö nunakunatam imëkata prestayanki, peru qamkunaqa manam prestakur puriyankitsu.+ 13 Teyta Jehovä permitiptinmi, wakin nacionkunapita mas puëdeq y mas reqishqa kayanki.+ Manam dominayäshunkitsu ni mana kaqpaq churayäshunkitsu. Tsëpaqqa, qamkunata kanan willayanqaqnöllam* Teyta Jehovä mandakunqankunata cäsukur cumpliyänëki. 14 Ama qamkunata willayanqaqpita* mastaqa rurayankitsu ni willanqäkunata qonqayankitsu,+ y ama santukunata adorayankitsu ni sirwiyankitsu.+

15 Peru Teyta Jehovä ninqankunata mana wiyakuyaptiki, y mandakunqankunata y leyninkunata mana cäsukuyaptikiqa, kë maldicionkunam qamkunaman chämunqa:+

16 Markëkikunachö o chakrëkikunachö rurayanqëkimanmi maldicion chämunqa.+

17 Maldicion chämuptinmi, canastëkikunachö+ y artisëkikunachö*+ imapis kanqatsu.

18 Tsurikikunaman, murukuyanqëkiman, wäkëkikunaman y üshëkikunamanmi maldicion chämunqa.+

19 Markëkikunachö këkäyaptiki y markëkikunapita yarquyaptikipis, maldicionmi qamkunaman chämunqa.

20 Tsënömi Teyta Jehoväqa mana allikunata rurayanqëkipita y dejariyanqëkipita, ras o sas wanur ushakäyanqëkiyaq llapan rurayanqëkiman maldicionta apamunqa, imëpis mantsakashqalla kayänëkita permitinqa, y qamkunaman castïguta apamunqa.+ 21 Y entregayäshunëkipaq markakunachö wanur o wañur ushakäyanqëkiyaqmi, Teyta Jehoväqa qeshyata apamunqa.+ 22 Tsënöllam Teyta Jehoväqa tuberculösiswan y fiebriwan qeshyayänëkita,+ jakapäkuyänëkita* y espädawan+ wanutsiyäshunëkita permitinqa. Alläpa achachë, shukukuy vientu+ y imëka qeshyakunam murukuynikikunata ushakätsinqa. Tsë llapanqa wanur o wañur ushakäyanqëkiyaqmi kanqa. 23 Manam ciëlupita tamyamunqatsu* ni patsachöpis manam ima kanqatsu.*+ 24 Wanur ushakäyanqëkiyaqmi, Teyta Jehoväqa tamyata uchpaman tikratsinqa, y ciëlupitam arënata tamyatsimunqa. 25 Teyta Jehovä manana yanapayäshuptikim chikishoqnikikunapis venciyäshunki.+ Juk nänillapa pëkunawan pelyaq ëwëkarmi, qanchis nänipa qeshpir kutiyämunki. Y llapan nunakunam mantsakashqa rikaräyäshunki.+ 26 Pillapis mana wajakuptinmi, ayëkikunapis ëtsa mikoq jatusaq pishqukunapaq y ëtsa mikoq animalkunapaq kanqa.+

27 Teyta Jehovä egipciukunata castiganqan qeriwan, sikikikunachö tumorwan,* qarëkikunachö ronchawan, gränuwan y mana alliyaq qeshyakunawanmi castigayäshunki. 28 Tsënöllam Teyta Jehoväqa imatapis pantayänëkita, löcu tikrayänëkita y wisku o qapra+ kayänëkita permitinqa. 29 Wiskukuna o qaprakuna ampichö o tsakëchö* puriyanqannömi, pullan junaq këkaptin lamkëkachar puriyanki,+ y ima rurayanqëkipis manam allitsu yarqunqa. Pillapis mana yanapashuptikim, nuna mayikikunapis engañayäshunki y suwapäyäshunki.+ 30 Juk shipashwan casakuyänëkipaq parlashqana këkäyaptikim, juk nuna violëkunqa. Rurayanqëki wayichöpis jukmi kawanqa.+ Y plantayanqëki üvas wayunqantapis jukmi mikunqa.+ 31 Puntëkikunachömi töruykikunata wanutsiyanqa, peru qamkunaqa manam ëtsanta mikuyankitsu. Ashnuykikunatam apakuyanqa, y manam yapëqa rikankinatsu. Pillapis mana yanapayäshuptikim, üshëkikunatapis chikishoqnikunata entregayanqa. 32 Tsurikikunata juk markakunaman apakuyaptinmi llakikuyanki,+ peru manam yanapayänëkipaq imatapis rurëta puëdiyankitsu. 33 Mana reqiyanqëki nunakunam cosechayanqëkita apakuyanqa.+ Imëpis engañayäshunkim, y mana allim tratayäshunki. 34 Imëkata rikarmi löcuyäyanki.

35 Teyta Jehoväqa qonqïkikunachö o qonqurnikikunachö y chankëkikunachömi nanaq y mana alliyaq qeriwan castigayäshunki. Chaki puntëkikunapita peqëkikunayaqmi o umëkikunayaqmi castigayäshunki. 36 Qamkuna ni unë kastëkikuna mana reqiyanqëki nacionman qamkunata y akrayanqëki gobernaqta apayäshunëkitam Teyta Jehovä permitinqa.+ Tsë nacionchöqa, qerupita y rumipita rurashqa mana reqiyanqëki santukunatam adorayanki.+ 37 Tsëkunata pasayänëkita Teyta Jehovä permitiptinmi, apashqa kayanqëki markakunachö nunakunaqa mantsakäyanqa, y qamkunapita burlakur y despreciayäshurniki asikuyanqa.+

38 Murukuyanqëkita chukllushkuna* mikur ushayaptinmi, mëtsikata mururpis wallkallata cosechayanki.+ 39 Üvasta plantayaptikipis kurullam usharinqa, tsëmi ni imata cosechayankitsu ni vïnuta upuyankitsu.+ 40 Llapan markëkikunachömi olïvusta plantayanki, peru wayunqan patsaman shikwaptinmi, llushikuyänëkipaq aceitipis kanqatsu. 41 Tsurikikuna kaptimpis, juk markakunaman apakuyaptinmi tsurinnaq quedayanki.+ 42 Grüpu grüpu pureq kurukunam plantëkikunata y murukuynikikunata ushayanqa. 43 Qamkunawan kawaq forastërukunam qamkunapita mas y mas puëdeq tikrayanqa, y qamkunaqa manam unënönatsu puëdeq kayanki. 44 Pëkunaqa imëkatam prestayäshunki, peru qamkunaqa manam imatapis prestëta puëdiyankitsu.+ Pëkunaqa reqishqam kayanqa, peru qamkunaqa qonqashqam kayanki.+

45 Qamkunata willayanqaqnölla* Teyta Jehovä ninqankunata mana wiyakuyaptiki, y mandakunqankunata y leyninkunata mana cäsukuyaptikim,+ wanur ushakäyanqëkiyaq+ kë imëka mana allikuna+ pasayäshunki. 46 Tsëkunaqa qamkunapaq y tsurikikunapaqmi señal cuenta kanqa, y wakinkuna yachakuyänampaqmi kanqa.+ 47 Tsëkunataqa pasayanki, imëkayoq këkarnin Teyta Jehoväta kushishqa mana sirwishqa karmi.+ 48 Chikishoqnikikuna qamkunawan pelyaq shayämunanta Teyta Jehovä permitiptinmi, chikishoqnikikunapa sirweqnin tikrar+ mallaqëkar,+ yakunëkar, wallka röpallawan y imëkata pishipakur sirwiyanki. Y wanuyanqëkiyaqmi o wañuyanqëkiyaqmi alläpa sufritsiyäshunki.

49 Teyta Jehovä permitiptinmi, karu nacionpita nunakuna+ pichak* ëtsaman rataq cuenta+ qamkunawan pelyaq chäyämunqa, y parlayanqantapis manam entiendiyankitsu.+ 50 Pëkunaqa lïsu karmi mayorkunata respetayanqatsu ni jövinkunata llakipäyanqatsu.*+ 51 Pëkunam animalnikikunapa wawankunata y chakrëkikunachö wayunqantapis wanur ushakäyanqëkiyaq mikuyanqa. Tsënöllam gränuykikunata, vïnuykikunata, aceitikikunata, töruykikunata y üshëkikunatapis mikuyanqa.+ 52 Qamkunaqa Teyta Jehovä entregayäshunqëki markakunapa jatun y alli murallashqa perqankunamanmi confiakuyanki, peru chikishoqnikikunaqa tsëkuna juchunqanyaqmi cercarätsiyäshunki.+ 53 Tsënö cercarätsiyäshuptiki ima rurëtapis mana puëdirmi, Teyta Jehoväpa bendicionninwan yureq tsurikikunatapis mikuyanki.+

54 Mas kuyakoq y llakipäkoq* nunapis, manam marka mayinta, kuyë warminta ni kawëkaqraq tsurinkunata llakipanqatsu 55 y manam mikunampaq pishtanqan tsurinkunapa ëtsanta rakipanqatsu. Tsëtaqa ruranqa, chikishoqnikikuna markëkikunata cercariyaptin ima rurëtapis mana puëdirmi.+ 56 Delicäda y mana yatana karnin patsa jaruytapis mana munaq warmipis,+ manam kuyë qowanta o runanta,* ni wamrankunata llakipanqatsu.* 57 Chankampa yarqamoq pärisninta* y llulluntapis, mana llakipashpam* pakëllapa mikukurkunqa. Tsëtaqa ruranqa, chikishoqnikikuna markëkikunata cercariyaptin ima rurëtapis mana puëdirmi.

58 Teyta Diospa kë libruchö qellqarëkaq+ Leyninta mana cäsukuyaptiki, y Teyta Jehoväpa+ alläpa shumaq y espantëpaq jutinta* mana respetayaptikiqa,+ 59 espantëpaq y pïmëman chaq mana ushakaq castïgukunawan, y alläpa nanatsikoq y mana alliyaq qeshyakunawanmi,+ Teyta Jehoväqa qamkunata y tsurikikunata castigayäshunki. 60 Egipciukunata tsarinqan* qeshyakunata mantsëkäyaptikim, tsë qeshyakuna qamkunaman chämunqa, y manam imëpis dejayäshunkitsu. 61 Manam tsëllatsu, Teyta Jehoväqa wanur ushakäyanqëkiyaqmi, kë libruchö mana willakunqan qeshyakunawan y castïgukunawampis sufriyänëkita permitinqa. 62 Teyta Jehoväta mana cäsukushqa karmi, estrëllakunanö mëtsika këkarnimpis+ wallkaqllana quedayanki.+

63 Mëtsikaq kayänëkipaq y imëkayoq kayänëkipaq yanapayäshunqëkinöllam, Teyta Jehoväqa ushakäyänëkitapis permitinqa. Tsënömi Teyta Jehovä ichikllachöna entregayäshunëkipaq kaq markakunachö ushakäyanki.

64 Teyta Jehovä permitiptinmi mëtsë nacionkunaman apayäshunki.+ Y tsë nacionkunachöqa, qamkuna ni unë kastëkikuna mana reqiyanqan qerupita y rumipita rurashqa santukunatam adorayanki.+ 65 Tsë nacionkunachöqa, manam wayikikuna kanqatsu y manam yamëtsu kawayanki.+ Teyta Jehovä permitiptinmi, llakishqa y yarpachakur kawayanki,+ y nawikikunapis manam shumaqnatsu rikanqa.+ 66 Manam imapitapis libritsu kayanki. Kawayänëkipaq o mana kawayänëkipaq kaqman pensarmi, paqaspa y junaqpapis mantsa mantsalla puriyanki. 67 Shonquykikunachö tsënö yarpachakur y imëka mana allikunata rikarmi, patsa waräriptimpis, ‘imë höraraq tardiyanqa’ niyanki, y tardipanam, ‘imë höraraq patsa waranqa niyanki’. 68 Teyta Jehovä, ‘manam yapëqa kë nänita rikäyankitsu’ ninqan nänipam Egiptuman barcuwan kutiyanki. Tsëchömi esclävu kayänëkipaq chikishoqnikikunata änikuyanki, peru manam pillapis esclävun kayänëkipaq rantiyäshunkitsu”.

29 Moises kë llapan ninqanwanmi, Teyta Jehoväqa Moabchö këkäyaptin israelïtakunawan juk acuerduta rurarqan. Tsënö acuerdutaqa, Horeb jirkachöpis+ rurashqanam karqan.

2 Tsëpitanam Moisesqa llapan israelïtakunata qayëkatsir kënö nirqan: “Qamkunaqa musyayankim Egiptuchö gobernaqta, sirweqninkunata y egipciu nunakunata Teyta Jehovä ruranqanta,+ 3 señalkunata y milagrukunata ruranqanta, y egipciukunata imanö castiganqanta.+ 4 Tsënö kaptimpis, tsëkunata entiendiyänëkita Teyta Jehovä mana permitiptinmi, rikëkarpis mana rikaqnö kayanki y wiyëkarpis mana wiyaqnö kayanki.+ 5 ‘Teyta Diosqa, cuarenta watapam tsunyaq jirkachö pushamarquntsik,+ tsë tiempuqa manam röpëkikuna ni llanqikikuna ushakarqantsu.+ 6 Y manam tantata mikuyarqëkitsu ni vïnu ni ima machatsikoqta upuyarqëkitsu, tsënöpa Teyta Jehovä Diosnintsik kanqanta musyayänëkipaq’. 7 Kë sitiuman chämushqanam, Hesbon markachö gobernaq Sehon+ y Basanchö gobernaq Og+ noqantsikwan pelyaq shayämurqan, y pëkunata vencirmi+ 8 markankunawan quedakurqantsik. Tsë markakunatam Rubenpa, Gadpa y Manasespa pullan kastankunata entregarquntsik.+ 9 Tsëmi llapan rurayanqëkipis alli yarqunampaq, Teyta Dioswan kanan rurayanqëki acuerduta imëpis cäsukuyänëki.+

10 Kananqa kastakunata dirigeqkuna, israelïtakunata dirigeqkuna, carguyoq nunakuna y llapan ollqukunam, Teyta Jehoväpa rikëninchö këkäyanki. 11 Y wamrakuna, warmikuna,+ noqantsikwan kawaq forastërukuna,+ yakuta apamoq y yanta ashtaqkunapis Teyta Diospa rikëninchömi këkäyanki. 12 Këchöqa këkäyanki, Teyta Jehoväwan acuerduta rurayänëkipaq y Teyta Jehovä äniyäshunqëkita wiyayänëkipaqmi.+ 13 Pëqa sirweqninkuna kayänëkipaqmi akrayäshurqunki,+ Diosnikikuna kanampaqmi+ äniyäshurqunki. Tsëtaqa rurashqa unë kastëkikuna Abrahanta,+ Isaacta+ y Jacobta+ jurar äninqannöllam.

14 Kë acuerdutaqa manam qamkunallawantsu Teyta Dios rurëkan, y manam qamkunallatatsu këkunata änikäyäshunki. 15 Këkunataqa Teyta Jehovä rurëkan llapan këchö këkaqkunawan, y tsëpita yureq kaqkunawanmi.* 16 Qamkunaqa musyayankim papänikikuna Egiptuchö imanö kawayanqanta, y kë sitiuman chämunqantsikyaq më markakunapa pasamunqantsikta.+ 17 Y rikäyarqunkim tsë markakunachö nunakuna qerupita, rumipita, plätapita y örupita rurashqa melanëpaq santukunata adorayanqanta.+ 18 Tsëmi cuidädu kayänëki qamkunapita ni mëqan ollqu, warmi, familia o kasta, Teyta Jehoväta qonqëkur tsë nacionkunachö adorayanqan santukunata mana adorayänampaq.+ Tsëta ruraqkunaqa, ajenjupa y venënuyoq plantapa matsun o watsin* cuentam qamkunapaq kayanqa.+

19 Peru pï nunapis Teyta Dios jurar änikunqanta wiyëkarnin, orgullösu tikrar ‘munanqänö kawarpis yamëmi kawakushaq’ nir wakinkunata mana alliman chätsiptinqa, 20 manam Teyta Jehovä perdonanqatsu.+ Tsëpa rantinqa, Teyta Jehovämi tsë nunawan alläpa cölerakunqa, y kë libruchö qellqarëkaq maldicionkunawanmi castiganqa.+ Teyta Jehovä permitiptinmi ni mëchöpis jutinta yarpäyanqatsu. 21 Y Israelpa kastankunapita rakïkurmi Teyta Jehoväqa, Leynin qellqaranqan libruchö willakunqan maldicionkunawan tsë nunata castiganqa.

22 Kawayanqëki markakunata Teyta Jehovä imanö castiganqanta y imanö ushakätsinqantaqa, tsurikikunapa tsurinkuna y karu markapita shamoq forastërukunapis rikäyanqam. 23 Y azufriwan, kachiwan y ninawan ushakätsishqa kanqanta, imatapis mana murukuyanqëkita, imapis mana jeqamunqanta y plantakuna mana kanqantam rikäyanqa. Y alläpa cölerar Teyta Jehovä ushakätsinqan Sodöma, Gomörra,+ Admä y Zeboyim+ markakunanö këkaqtam rikäyanqa. 24 Tsëtanö rikarmi pëkuna y juk nacion nunakunapis, ‘¿imanir-raq Jehoväqa kë markakunata tsënö castigashqa?+ ¿Imata rurashqa kayaptinraq alläpa cölerakushqa?’ nir parlayanqa. 25 Tsëpitam kënö niyanqa: ‘Tsë castïgutaqa chaskiyashqa, unë kastankunapa Diosnin Jehovä Egiptupita salvaskir,+ pëkunawan rurayanqan acuerduta mana cumplishqa kayaptinmi.+ 26 Pëkunaqa Diosninkuna michëkaptinmi, mana reqiyanqan santukunata sirwiyashqa y adorayashqa.+ 27 Tsëmi Jehoväqa pëkunawan alläpa cölerakur, kë libruchö willakunqan maldicionkunawan castigashqa.+ 28 Y pëkunawan alläpa cölerakurmi, Jehoväqa juk markakunaman apayänanta permitishqa,+ y tsëchömi kananyaqpis këkäyan’.+

29 Mana musyanqantsik kaqtaqa Teyta Jehovällam musyan.+ Tsënö kaptimpis, Leynin qellqaranqan libruchö willakunqantaqa, noqantsikta y tsurintsikkunatam musyatsimarquntsik. Tsëtaqa rurashqa, tsëkunata imëpis cumplinapaqmi.+

30 Teyta Jehovä permitiptin juk nacionkunaman apayäshunqëkichö,+ maldicionkunapaq y bendicionkunapaq willakunqäkuna cumplikanqanta+ rikar,+ 2 qamkuna y tsurikikuna Teyta Jehoväta yapë ashiyaptiki,+ y kanan ninqäkunata llapan shonquykikunawan y llapan kawënikikunawan wiyakuyaptikiqa,+ 3 juk nacionkunaman apayäshunqëkipitam,+ Teyta Jehoväqa markëkikunaman kutitsiyämushunki.+ Tsëtaqa Teyta Jehovä ruranqa qamkunata llakipäyäshurnikim.*+ 4 Mëläya karu markakunachö kayaptikipis, Teyta Jehoväqa markëkikunamanmi kutitsiyämushunki.+ 5 Papänikikuna yëkuyanqan markakunachö kawayänëkipaqmi, Teyta Jehoväqa kutitsiyämushunki. Papänikikunapita mas alli kawayänëkita, y mas atskaq tikrayänëkitam permitinqa.+ 6 Teyta Jehoväqa shonquykikunata y tsurikikunapa shonquntam limpiuyätsinqa,+ tsënöpa llapan shonquykikunawan y llapan kawënikikunawan Teyta Jehoväta kuyar imëpis kawayänëkipaq.+ 7 Y llapan chikishoqnikikunata y sufritsiyäshoqnikikunatam, Teyta Jehoväqa kë maldicionkunawan castiganqa.+

8 Markëkikunaman kutirmi, Teyta Jehovä ninqankunata wiyakuyanki y mandakunqankunata cäsukuyanki. 9 Teyta Jehoväqa llapan rurayanqëkichömi bendiciyäshunki.+ Tsëmi tsurikikuna, animalnikikuna y cosëchëkikunapis mëtsika kanqa. Unë kastëkikuna imëkayoq kayänanta permitinqannöllam, Teyta Jehoväqa qamkunapis imëkayoq kayänëkita permitinqa.+ 10 Tsëpaqqa kë libruchö ninqannöllam Teyta Jehovä ninqankunata, mandakunqankunata y Leyninta cäsukuyänëki, y llapan shonquykikunawan y llapan kawënikikunawanmi Teyta Jehoväta ashiyänëki.+

11 Kanan qamkunata willayanqaq* mandakuykunaqa manam sasa o aja cumplinantsu, y manam qamkunapita karuchötsu këkan.+ 12 Manam ciëluchötsu këkan, ‘¿piraq ciëluman ëwar apamunqa willamashqa cäsukunapaq?’ niyänëkipaq.+ 13 Y manam lamarpa wak tsimpanchötsu këkan, ‘¿piraq lamarta tsimpar apamunqa willamashqa cäsukunapaq?’ niyänëkipaq. 14 Tsë mandakuykunaqa cumpliyänëkipaqmi+ shimikikunachö y shonquykikunachö këkan.+

15 Kananmi qamkunata willayarqoq* kawëpaq y wanuypaq, bendicionkunapaq y maldicionkunapaq.+ 16 Qamkunata willayanqaqnölla,* Teyta Jehoväta kuyar, munanqannö kawar,+ y Teyta Jehovä mandakunqankunata, leyninkunata y ninqankunata cäsukurqa, atska watapam kawayanki,+ mëtsikaqmi kayanki, y entregayäshunqëki markakunachömi Teyta Jehovä bendiciyäshunki.+

17 Peru Teyta Diosta dejëkur,+ ninqankunata mana cäsukur santukunata adorar y sirwirqa,+ 18 wanuyankim o wañuyankim.+ Manam Jordan mayuta* tsimpar yëkuyänëkipaq kaq markakunachö atska watapa kawayankitsu. 19 Kananmi qamkunata willayaq* kawëpaq y wanuypaq, bendicionpaq y maldicionpaq,+ y tsëtaqa ciëluchö y patsachö kawaqkunapis wiyëkäyanmi. Qamkuna y tsurikikuna atska watapa kawëta munarqa,+ kawëtam akrayänëki.+ 20 Tsëpaqqa Teyta Jehovätam kuyayänëki,+ ninqankunatam wiyakuyänëki y manam imëpis dejayänëkitsu.+ Teyta Jehovämi kawëkaqta katsiyäshunki, y përëkurllam unë kastëkikuna Abrahanta, Isaacta y Jacobta äninqan markakunachö mëtsika watapa kawayanki”.+

31 Tsëpitanam Moisesqa israelïtakunaman witïkur kënö nirqan: 2 “Cientu veinti watayoqnam kä,+ Teyta Jehoväqa, ‘manam Jordan mayuta* tsimpankinatsu’ nimashqam, tsëmi qamkunata pushayashqëkinatsu.+ 3 Teyta Jehovämi puntëkikunata Jordan mayuta* tsimpanqa, y chikishoqnikikunata ushakätsiyänëkipaq yanapayäshuptikim markankunawan quedakuyanki.+ Teyta Jehovä ninqannöllam kanampitaqa Josuëna pushayäshunki.+ 4 Amorreu nunakunapa gobernaqninkuna Sehonta,+ Ogta+ y markankunata ushakätsinqannöllam, tsë markakunatapis Teyta Jehoväqa ushakätsinqa.+ 5 Tsë markakunata ushakätsiyänëkipaq Teyta Jehovä yanapayäshuptikiqa, qamkunata niyanqaqnöllam* tsë markakunawan rurayänëki.+ 6 Tsëmi kallpata tsariyänëki y valienti kayänëki,+ y manam imatapis mantsayänëkitsu.+ Teyta Jehovämi yanapayäshunki, y manam imëpis dejayäshunkitsu ni qonqayäshunkitsu”.+

7 Tsëpitanam Moisesqa, Josuëta qayëkatsir israelïtakunapa puntanchö kënö nirqan: “Unë kastantsikkunata Teyta Jehovä äninqan markakunamanmi israelïta mayintsikkunata pushanki,+ y tsë markakunatam entreganki. Tsëmi kallpata tsarinëki y valienti kanëki.+ 8 Teyta Jehovämi puntëkita ëwanqa, y mëta ëwaptikipis qamwanmi këkanqa.+ Manam imëpis dejashunkitsu ni qonqashunkitsu. Tsëmi imatapis mantsanëkitsu ni yarpachakunëkitsu”.+

9 Tsëpitanam Moisesqa tsë Leyta qellqëkur,+ Teyta Jehoväpa Sagrädu Cäjanman churayänampaq Levïpa kastan sacerdötikunata y Israelchö dirigeqkunata entregarqan. 10 Y pëkunatam nirqan: “Cada qanchis wata Ramäda Fiestata*+ rurar jaqayoq* kaqkunata perdonayanqëki junaq,+ 11 Teyta Jehovä akranqan sitiuchö llapan israelïtakuna juntarëkäyaptinmi,+ kë entreguëkanqä Leyta llapankunapaq leyiyänëki.+ 12 Tsë mandakuykunata wiyayänëkipaq y tsëkunapita yachakuyänëkipaqqa, llapan ollqukuna, warmikuna, wamrakuna* y markëkikunachö kawaq forastërukunam juntakäyänëki.+ Tsënöpa Teyta Jehoväta respetar llapan Leyninta cäsukuyänëkipaq. 13 Tsënömi israelïta mayikikunapa tsurinkuna kë Leyta wiyayanqa,+ y Jordan mayuta* tsimpar kawayanqëki markakunachö Teyta Jehoväta respetayanqa”.+

14 Tsëpitanam Teyta Jehoväqa Moisesta nirqan: “Qamqa ichikllachönam wanukunki.+ Tsëmi Josuëta pushakoq churanäpaq, carpa* wayiman pushamunëki”.+ Tsëmi Moiseswan Josuëqa carpa wayiman ëwayarqan. 15 Tsënam Teyta Jehoväqa pukutë rurinchö urämur carpa* wayipa yëkunanman churakarqan.+

16 Tsëpitanam Teyta Jehoväqa Moisesta kënö nirqan: “Qamqa ichikllachönam wanukunki. Y wanuriptikiqa, traicionamarmi* israelïta mayikikunaqa yëkuyanqan markakunapa amänunchö adorayanqan santukunata adorayanqa.+ Tsënö qonqamarmi+ pëkunawan ruranqä acuerdutapis cumpliyanqatsu.+ 17 Tsëta rurayaptinmi cölerar+ pëkunata dejarishaq,+ y wanur ushakäyanqanyaqmi yanapashaqtsu.+ Tsënö dejariptï, imëka mana allikunapa y sufrimientupa pasarmi+ kënö niyanqa: ‘Teyta Diosnintsik mana yanapamashqam kë mana allikunapa pasëkantsik’.+ 18 Tsënö nikäyaptimpis, santukunata adorar mana allita rurashqa kayaptinmi pëkunata yanapashaqtsu.+

19 Tsëmi juk cancionta qellqëkur+ israelïta mayikikunata yachatsiyänëki.+ Tsë cancionmi mandakunqäkunata yarpätsinqa.+ 20 Unë kastëkikunata äninqä markakunachöqa,+ lichipis, mielpis mëtsikam kan.+ Tsëmi pëkunaqa pacha junta mikur y imëkayoq karnin,*+ santukunata adorayanqa, y mana respetamarmi pëkunawan ruranqä acuerduta cumpliyanqatsu.+ 21 Imëka mana allikunapa y sufrimientupa pasayanqan witsanmi,+ tsë cancionqa mandakunqäkunata yarpätsinqa. Tsënöpam tsurinkunapis mandakunqäkunata qonqayanqatsu. Äninqä markakunaman manaraq chätsirmi, noqaqa musyarqäna pëkuna imanö kayanqanta”.+

22 Tsë kutim Moisesqa tsë cancionta qellqëkur israelïta mayinkunata yachatsirqan.

23 Tsëpitanam Teyta Diosqa israelïtakunata pushanampaq Josuëta churar+ kënö nirqan: “Qammi unë kastëkikunata äninqä markakunaman+ israelïta mayikikunata pushanki, y noqaqa imëpis yanapashqëkim. Tsëmi kallpata tsarinëki y valienti kanëki”.+

24 Teyta Diospa leyninta libruman qellqarirmi,+ 25 Moisesqa Teyta Jehoväpa carpa* wayinta puritseq Levïpa kastankunata kënö nirqan: 26 “Teyta Dios mandakunqankunata yarpätsiyäshunëkipaq, Teyta Jehoväpa Leynin qellqaranqan libruta aparkur,+ Sagrädu Cäjapa läduman churayë.+ 27 Noqaqa musyämi qamkunaqa mana cäsukoq+ y rumi shonqu kayanqëkita.+ Kawëkaptï Teyta Jehoväta mana cäsukuykarqa, noqa wanukuptïnäqa mas peorchi kayanki. 28 Tsëmi këkunata ninäpaq kastakunachö dirigeqkunata y carguyoq nunakunata rikënïman qayatsiyämuy. Pëkunata ninqätaqa ciëluchö y patsachö kawaqkunapis wiyayanqam.+ 29 Noqa wanukuptïqa o wañukuptïqa, mana allikunatam rurayanki,+ y manam qamkunata willayanqaqkunata* cumpliyankitsu.+ Teyta Jehoväpa rikënimpaq mana allikunata rurar cöleratsiyaptikim, shamoq tiempuchö imëka mana allikunata qamkunaman chätsimunqa”.

30 Tsëpitanam Moisesqa israelïtakuna wiyayänampaq qallanampita ushananyaq tsë cancionta kënö leyiparqan:+

 3 Teyta Jehovä imanö kanqampitam parlamushaq.+

¡Teyta Dios alläpa puëdeq kanqanta musyatsikuyë!+

 4 Pëqa qaqa cuentam, imëpis alli kaqllatam ruran.+

Tsëmi llapan ruranqampis allilla.+

Teyta Diosqa confiakuypaqmi,+ manam mana allikunata rurantsu.+

Pëqa alli kaqllatam imëpis ruran y rasun kaqllatam parlan.+

 5 Qamkunam mana allitaqa rurayarqunki.+

Manam pëpa tsurinkunatsu kayanki. Kikikikunam imëka mana allikunata rurayanki.+

Qamkunaqa engañakoq y mana allita ruraq nunakunam kayanki.+

Papänikikunata tapuyë, y pëkunam willayäshunki.+

Awkin kaqkunata tapuyë, y pëkunapis willayäshunkim.

 9 Sirweqninkunaqa Teyta Jehoväpam kayan.+

Jacobqa Teyta Diospa herencian cuentam.+

Y üvaspita rurashqa vïnutam upuyarqan.

15 Jesurun* wirayarqa,* mana cäsukoq tikrarmi jëtëkacharqan.*

20 Tsëmi kënö nirqan: ‘Manam pëkunata yanapashaqnatsu.+

Mä imanöshi ushayanqa.

24 Mallaqëta pasayaptinmi kallpankunapis kanqatsu.+

Fiebriwanmi sufriyanqa, y pasëpam* ushakäyanqa.+

37 Pëkunatam kënö ninqa:

‘¿Mëchötan këkäyan confiakuyanqëki santukuna?+

Noqa permitiptïmi nunapis kawan o wanun.+

44 Tsënömi Moisesqa Nunpa tsurin Hosëawan*+ këkarnin, llapan israelïtakunata kë cancionta leyiparqan.+ 45 Y israelïtakunata tsë llapanta nirirmi, 46 Moisesqa kënö nirqan: “Kanan ninqäkunataqa manam imëpis qonqayänëkitsu,+ y tsë Leyta cäsukuyänampaqmi tsurikikunata yachatsiyänëki.+ 47 Ninqäkunata cäsukurqa, Jordan mayuta* tsimpar yëkuyanqëki markakunachömi, atska watapa kawayanki.+ Tsëmi ninqäkunata mana kaqpaq churayänëkitsu”.

48 Tsë kutim Teyta Jehoväqa Moisesta kënö nirqan: 49 “Abarimchö këkaq Nëbu jirkaman+ witsë,+ y israelïtakunata entreganäpaq Canaanchö markakunata rikë. Tsë jirkaqa Jericö markapa tsimpan Moabchömi këkan.+ 50 Imanömi wawqiki Aaronpis Hor niyanqan jirkachö+ wanurqan, y unë kastëkikunanö pampashqa karqan, tsënöllam qampis Nëbu niyanqan jirkachö wanunki, y unë kastëkikunanö pampashqa kanki. 51 Qamkunaqa yaku yarqamunqan Meribä sitiuchömi+ rikënïpaq jutsata* rurayarqëki, manam israelïta mayikikunata puëdeq kanqäta rikätsiyarqëkitsu.+ Meribä sitiuqa, Zin niyanqan tsunyaq jirkachö y Cades sitiupa amänunchömi këkan. 52 Israelïta mayikikunata entreganäpaq kaq markakunataqa karullapitam rikanki, peru manam tsë markakunamanqa yëkunkitsu”.+

33 Manaraq wanukurmi o wañukurmi Dios Yayapa sirweqnin Moisesqa israelïtakunata bendicir+ 2 kënö nirqan:

 3 Teyta Diosqa sirweqninkunata alläpam kuyarqan.+

Rikënimpaq limpiu kaqkunaqa makinchömi këkäyan.+

 6 Rubenpa kastankunapaqmi Moisesqa nirqan:

 7 Judäpa kastankunapaqnam kë bendicionta nirqan:+

Pëkunaqa kikinkunapa kaqtam defendiyashqa.

Chikeqninkunata venciyänampaq yanapëkullë”.+

 8 Levïpa kastankunapaqnam nirqan:+

“Teyta Dios, qamqa Masä sitiuchömi+ Levïpa kastankunata pruëbaman churarqëki.

Y mana dejashoqniki kaqtam+ Tumimnikita y Urimnikita entregarqëki.+

Meribä sitiuchö+ yaku yarqamunqampitam pëpa contran churakarqëki.

12 Benjaminpa kastankunapaqnam nirqan:+

Pëkunaqa imëpis hombruykichömi kayanqa”.

13 Josëpa kastankunapaqnam nirqan:+

16 Patsachö imëka allikunawan bendicïkullë.+

Kasha rurinchö yuripukoq Teyta Dios, qampa rikënikichö imëpis alli këkuyätsun.+

Tsë llapanwan Josëpa kastankunata bendicïkullë.

Pëqa wawqinkunapitam akrashqa karqan.+

Tsëwanmi patsapa kuchunkunayaq llapankunata qarquyanqa.

18 Zabulonpa y Isacarpa kastankunapaqnam nirqan:+

20 Gadpa kastankunapaqnam nirqan:+

“Gadpa markankunata mas jatunyätseqqa, bendicishqam kanqa.+

Dirigeqkunam juntakäyanqa.

22 Danpa kastankunapaqnam nirqan:+

“Danpa kastankunaqa llullu leonnömi kayan.+

Basanpitam saltayämunqa”.+

23 Neftalïpa kastankunapaqnam nirqan:+

Inti o rupay yarqamunan läduchö y sur läduchö chakrakunapam duëñun kanqa”.

24 Aserpa kastankunapaqnam nirqan:+

“Aserpa kastankunaqa atska wamrakunawanmi bendicishqa kashqa.

26 Jesurunpa+ Dios Yayannöqa manam pï kantsu.+

28 Israelïtakunaqa segürum kawakuyanqa.

29 ¡Kushikuyë Israel nunakuna!+

34 Tsëpitanam Moisesqa Moabchö këkanqampita, Nëbu jirkachö+ Pisgä sitiuman+ witsarqan. Tsëqa Jericö+ markapa tsimpanchömi karqan. Tsë sitiupitam Teyta Jehoväqa israelïtakunata entreganampaq kaq markakunata Moisesta rikätsirqan. Galaadpita Danpa kastankuna chaskiyanqan markakunayaq.+ 2 Neftalïpa, Efrainpa, Manasespa y Judäpa kastankuna chaskiyanqan markakunapita inti o rupay jeqanan läduchö lamaryaq.*+ 3 Tsënöllam rikätsirqan Nëguebta,+ Jordan distrïtuta+ y palmërakuna kanqan Jericö pampakunapita Zoar markayaq.+

4 Tsëpitanam Teyta Jehoväqa Moisesta nirqan: “Abrahanta, Isaacta y Jacobta, ‘kastëkikunatam kë markakunata entregashaq’+ nir äninqä markakunatam rikätsirqö, peru manam tsë markakunamanqa yëkunkitsu”.+

5 Tsëpitanam Teyta Jehoväpa sirweqnin Moisesqa Moabchö wanurqan o wañurqan. Tsëqa pasarqan Teyta Jehovä ninqannöllam.+ 6 Kikin Teyta Diosmi Bet-Peor markapa frentin Moab kinrë pampachö pamparqan. Y manam kananyaqpis ni pï musyantsu mëchö pampashqa kanqanta.+ 7 Moisesqa cientu veinti watayoq këkarmi wanurqan.+ Nawimpis y kallpampis allillaran këkarqan. 8 Israelïtakunaqa treinta junaqmi, Moab pampachö Moisespaq waqayarqan y llakikuyarqan.+

9 Nunpa tsurin Josuëpa peqanman o umanman Moises makinta churashqa kaptinmi,+ alläpa yachaq karqan.* Israelïtakunaqa pëtanam cäsukuyarqan, y Teyta Jehovä Moisesta mandanqannöllam imatapis rurayarqan.+ 10 Tsënö kaptimpis, Israelchöqa manam Teyta Diospa ni mëqan willakoqnimpis Moisesnöqa kashqatsu.+ Moisestaqa Teyta Jehovä allim reqirqan.+ 11 Pëtaqa Teyta Jehovä akrarqan, Egiptuchö gobernaqpa, sirweqninkunapa y Egiptuchö nunakunapa rikëninchö, señalkunata y milagrukunata ruranampaqmi.+ 12 Tsënöllam Moisesqa, puëdeq kanqanta rikätsikur israelïtakunapa rikëninchö imëka espantëpaqkunata rurarqan.+