ESTER

1 Këqa pasakurqan Asuëru* jutiyoq nuna gobernanqan witsanmi. Pëqa Indiapita Etiopïayaqmi* cientu veintisiëti provinciakunata gobernarqan.+ 2 Asuëruqa, Susa+ markachö palaciumpitam gobernaq. 3 Kima watapa gobernëkarmi, Asuëruqa llapan gobernadorninkunapaq y sirweqninkunapaq mëtsika mikuyta ruratsirqan. Tsëchömi kayarqan, Persiapita+ y Mediapita+ soldädunkunata mandaqkuna, y provinciakunachö autoridäkuna y gobernadorkuna. 4 Cientu ochenta junaqpam, gobernanqan reqishqa markakunachö imëka kanqanta, puëdeq kanqanta y reqishqa kanqanta pëwan këkaqkunata rikätsirqan. 5 Tsëpitanam gobernaq Asuëruqa, palaciumpa huertan patiunchö qanchis junaqpa mëtsika mikuyta ruratsirqan. Tsë mikuytaqa ruratsirqan, Susa palaciuchö këkaq reqishqa nunakunapaq y wakin nunakunapaqmi. 6 Tsë patiuchömi karqan, lïnupita cortïnakuna, alli kaq algodon, shumaq piltashqa cordonkunawan watashqa azul tëlakuna, plätapita argöllakunaman watayanqan granäti millwapita rurashqa cordonkuna, marmolpita columnakuna y örupita y plätapita bancakuna. Tsë patiupa pïsunnam karqan porfidu niyanqan rumipita, yuraq marmolpita, perlas niraq rumipita y yana marmolpita.

7 Vïnutapis örupita tukuyläya cöpakunamanmi sirwiyarqan. Gobernaq upunqan vïnutam mëtsikata qarakuyarqan, tsënöqa gobernaqllam qarakuyta puëdeq. 8 Tsë kutiqa, gobernaqpis y palaciuchö mayordömukunapis, nunakuna munayanqanta upuyänampaqmi niyarqan. Tsëmi pitapis michäyarqantsu munanqanta upuptin.

9 Reina Vastipis+ llapan warmikunapaqmi, gobernaq Asuërupa palaciunchö mëtsika mikuyta ruratsirqan.

10 Qanchis kaq junaqnam shonqunta vïnu kushitsishqa kaptin, gobernaq Asuëruqa palaciuchö yanapaqninkunata qayatsirqan. Pëkunam kayarqan: Mehuman, Biztä, Harbonä,+ Bigtä, Abagtä, Zetar y Carcas. 11 Pëkunatam mandarqan, peqa o uma wankukunanta churarkatsir reina Vastita pëman pushayänampaq. Tsëtaqa rurarqan, tsëchö këkaq nunakunata y gobernadorninkunata warmin alläpa shumaq kanqanta rikätsita munarmi. Warminqa alläpa shumaqmi karqan. 12 Peru reina Vastiqa, palaciuchö carguyoq nunakunawan gobernaq mandanqantam kutin kutin cäsurqantsu. Tsëmi gobernaq Asuëruqa alläpa cölerakurqan.

13 Tsëpitanam gobernaqqa, leykunata reqeq alli yachaq nunakunata imata ruranampaq kaqta tapurqan. Tsë tiempu gobernaq imatapis ruranan kaptinqa, leyta alli reqeqkunata y juiciu asuntuta alli entiendeqkunatam imata ruranampaqpis tapukoq. 14 Tsë witsanqa, gobernaq mas confiakunqan consejaqninkunam kayarqan: Carsenä, Setar, Admatä, Tarsis, Meres, Marsenä, y Memucan.+ Pëkunaqa Persia y Media nunakunapa gobernadorninkunam kayarqan. Tsë nunakunaqa wakimpita mas carguyoqmi kayaq, y seguïdum gobernaqman ëwayaq. 15 Pëkunatam gobernaq kënö tapurqan: “¿Ima nintan leykunachö? ¿Imatataq ruranantsik palaciuchö carguyoq nunakunawan gobernaq Asuëru qayatsiptin mana cäsukoq reina Vastita?”.

16 Tsënam Memucanqa, gobernaq y dirigeqkuna wiyëkäyaptin nirqan: “Reina Vasti ruranqanqa, kikin gobernaqpaq,+ gobernadorkunapaq y Asuëru gobernanqan provinciachö nunakunapaqpis mana allim kanqa. 17 Reina Vasti ruranqanta warmikuna musyëkurqa, ‘gobernaq Asuëru qayatsiptimpis reina Vastiqa manam cäsushqatsu’ nirmi qowankunata o runankunata* respetayanqatsu. 18 Kanan junaqmi, Persiapita y Mediapita gobernadorkunapa warminkunaqa pëkunawan parlayanqa, tsëqa alläpa cölerëpaq y penqakuypaqmi kanqa. 19 Tsëmi gobernaqpaq allinö kaptinqa, gobernaq Asuëru juk leyta patsätsitsun, reina Vasti pë kaqman manana ëwanampaq. Tsë leytaqa Persiapita y Mediapita nunakunapa leyninkunaman qellqayätsun. Pëkunapa leyninkunataqa manam ni pï cambiëta puëdintsu.+ Tsëpitaqa reina Vastipita mas alli warmita gobernaq akratsun. 20 Gobernaq Asuëru patsätsinqan leyta llapan gobernanqan markakunachö musyaskiyaptinmi, reqishqa nunakunapa y wakin nunakunapa warminkunapis qowankunata o runankunata* respetayanqa”.

21 Memucan ninqan gobernaqpaq y gobernadorkunapaq allinö kaptinmi, gobernaqqa Memucan ninqannö rurarqan. 22 Tsëmi llapan gobernanqan provinciakunaman cartakunata apatsirqan.+ Tsëtaqa rurarqan, cada provinciachö imanö qellqayanqanta y imanö parlayanqanta rikëkurmi. Tsë cartakunachömi mandakurqan, wayinkunachö ollqukuna dirigiyänampaq, y wayinchö kaqkuna pë parlanqan idiömata parlayänampaq.*

2 Cöleran pasariptinnam gobernaq Asuëruqa,+ reina Vasti+ ruranqanman y imanö castiganampaq decidinqanman yarpaskirqan.+ 2 Tsënam yanapaqninkunaqa gobernaqta niyarqan: “Piwampis manaraq oqllanakushqa shumaq shipashkunata gobernaqpaq ashishun. 3 Tsëpaqqa shumaq shipashkunata Susa palaciuchö warmikunapa wayinman pushayämunampaqmi gobernaq Asuëruqa gobernanqan provinciakunachö nunakunata churanan.+ Tsë wayichöqa gobernaqpa warminkunata cuidaq* Hegäipa cargunchömi kayänan,+ y mas shumaq kayänampaqmi shumaq pukutaq o mushkoq aceitikunata chaskiyänan.* 4 Y gobernaqta mas gustanqan shipashmi Vastipa rantin reina kanqa”.+ Tsënö niyanqan gobernaqpaq alli kaptinmi pëkuna niyanqannö rurarqan.

5 Tsë tiempuqa, Jairpa tsurin Mardoqueu+ jutiyoq judïum Susa+ palaciuchö këkarqan. Jairqa Simeïpa tsurinmi karqan. Simeïnam Quispa tsurin karqan; Quisqa Benjaminpa+ kastanmi karqan. 6 Mardoqueuta, wakin judïukunata y Judächö gobernaq Jeconïastaqa,*+ gobernaq Nabucodonosormi Jerusalenpita Babiloniaman prësu apashqa karqan. 7 Mardoqueuqa prïmampa papäninkuna wanukushqa kaptinmi, prïman* Hadassäta* cuidaq. Hadassätaqa Ester+ nirpis reqiyaqmi. Pëqa buëna möza y shumaq shipashmi karqan. Papäninkuna wanunqampitam prïmun Mardoqueuqa wamrantanö wätarqan. 8 Gobernaq Asuëru mandakunqanta musyëkurqa, atska shipashkunatam Susa palaciuman apayarqan, y warmikunata cuidaq Hegäipa+ cargunchömi dejayarqan. Tsënöllam Estertapis gobernaqpa palaciunman* apar Hegäipa cargunman churayarqan.

9 Ester imanö kanqan gustaptinmi Hegäiqa allipa rikarqan.* Tsëmi mas shumaq kanampaq shumaq pukutaq o mushkoq aceitikunata entregayänampaq,*+ y alli mikuykunata qarayänampaq mandakurqan. Tsënöllam gobernaqpa wayimpita, mas alli sirwipakoq qanchis warmikunata akrëkur Esterta yanapayänampaq churarqan. Tsëpitanam Esterta y sirweqninkunata, warmikunapaq wayichö mas alli kaq cuartuman pusharqan. 10 Tsënö kaptimpis, prïmun Mardoqueu mandashqa kaptinmi,+ Esterqa pitapis willarqantsu mëpita kanqanta+ ni pikuna kastankuna kayanqanta.+ 11 Ester imanö këkanqanta rikänampaq y pëwan ima pasanqanta musyanampaqmi, Mardoqueuqa warmikunapaq wayipa patiun frentimpa cada junaq pasaq.

12 Shipashkunaqa turnuypam gobernaq Asuërupa puntanman ëwayaq. Peru puntataqa juk watapam, mas shumaq kayänampaq shumaq pukutaq o mushkoq aceitikunata cuerpunkunaman llushiyaq.* Joqta killapam mïrrapita aceitiwan cuerpunkunata llushiyaq,+ y joqta killapanam shumaq pukutaq o mushkoq plantakunapita rurashqa aceitiwan y tukuyläya pomädakunawan llushiyaq.+ 13 Tsëpitanam, shipashkunaqa gobernaqpa puntanman ëwayänampaq listuna këkäyaq. Warmikunapaq wayipita gobernaqpa wayinman ëwayänan kaptinqa, imëka mañakuyanqantam entregayaq. 14 Shipashkunaqa tardiyäriptinmi gobernaqman ëwayaq, y patsa waräriptinnam gobernaqpita yarquskir warmikunapaq juknin kaq wayiman ëwayaq. Tsë wayiqa, gobernaqpa warminkunata cuidaq* Saasgazpa cargunchömi karqan.+ Pëqa gobernaqpa wakin warminkunatam cuidaq. Shipashkunaqa manam gobernaqman kutiyaqtsu hasta jutimpa yapë qayatsinqanyaq. Gobernaqqa gustanqan kaqkunallatam jutinkunapa yapë qayatseq.+

15 Tsëpitanam Abihäilpa sobrinun Mardoqueu wamrantanö wätanqan Esterta,+ gobernaq kaqman ëwanampaq tocarqan. Abihäilqa Esterpa papäninmi karqan. Gobernaqman ëwar churakunampaqqa, Esterqa gobernaqpa warminkunata cuidaq Hegäi ninqanllatam mañakurqan. Gobernaqpa wayinchö kanqan witsanqa, llapan reqeqkunam Estertaqa allipa rikäyaq. 16 Gobernaq Asuëru qanchis watapana gobernëkaptinmi,+ palaciunchö këkaptin Esterta pëman apayarqan. Tsëqa pasarqan tebet* niyanqan chunka kaq killachömi. 17 Gobernaqqa Estertam wakin shipashkunapitapis mas kuyarqan, y Estertam wakin shipashkunapitapis mas allipa rikarqan.* Tsëmi Vastipa rantin+ reina kanampaq peqa o uma wankukunan churapurqan.+ 18 Tsëpitanam gobernaq Asuëruqa llapan gobernadorninkunapaq y sirweqninkunapaq, warmin Esterpa jutinchö mëtsika mikuyta ruratsirqan. Tsëchömi gobernanqan provinciachö prësu këkaqkuna libri yarquyänampaq nirqan,* y nunakunata qarëkunata entregarqan, tsënöqa gobernaqllam rurëta puëdeq.

19 Pï ollquwampis manaraq oqllanakushqa shipashkunata+ ishkë kaq kutichö palaciuman pushayanqan tiempuqa, Mardoqueuqa gobernaqpa palaciun punkuchömi jamarëkarqan. 20 Prïmun Mardoqueu mandashqa kaptinmi, Esterqa pikuna kastan kayanqanta y më markapita kayanqanta pitapis willarqantsu.+ Cuidanqan tiempuchö cäsukunqannöllam Esterqa Mardoqueuta imëpis cäsukurqan.+

21 Gobernaqpa palaciun punkuchö Mardoqueu täkunqan witsanmi, Bigtan y Tëresqa alläpa cölerakurnin gobernaq Asuëruta wanutsita munayarqan. Pëkunaqa gobernaqpa palaciunchömi punkuta täpar trabajayaq. 22 Tsëta musyëkurmi Mardoqueuqa Esterta willarqan, y Esternam Mardoqueupa jutinchö gobernaqta willarqan. 23 Tsë asuntupaq maslla musyapakuskirmi rasumpa kanqanta musyariyarqan, tsëmi tsë ishkan nunakunata qeruman warkuyarqan. Tsëpitanam gobernaq rikëninchö imëpis yarpäyänampaq tsë pasanqanta libruman qellqayarqan.+

3 Tsëpitanam gobernaq Asuëruqa, Agagpa kastan Hamedätapa+ tsurin Hamanta+ mas alli carguman churar wakin gobernadorkunapita+ mas puëdeqta tikratsirqan. 2 Y gobernaq mandakushqa kaptinmi, palaciu punkuchö gobernaqpa sirweqninkunaqa, Hamanta respetarnin urkunkunapis patsaman chanqanyaq qonqurikuyaq. Tsënö kaptimpis, Mardoqueuqa manam Hamanpa puntanman qonqurikuyta munaqtsu. 3 Tsëmi palaciu punkuchö sirweqkunaqa Mardoqueuta niyarqan: “¿Imanirtaq gobernaq mandakunqanta cäsukunkitsu?”. 4 Llapan junaqkuna tsënö niyaptimpis, Mardoqueuqa manam pëkunata cäsurqantsu. Tsënam pëkunaqa Mardoqueu imanö portakunqanta Hamanta willayarqan.+ Tsëtaqa rurayarqan, Haman imata ruranampaq kaqta musyëta munar y judïu kanqanta Mardoqueu willashqa kaptinmi.+

5 Mardoqueu puntanman mana qonqurikunqanta rikarmi, Hamanqa alläpa cölerakurqan.+ 6 Tsënö kaptimpis, Mardoqueu judïu kanqanta willashqa kayaptinmi, Hamanqa Mardoqueullatatsu wanutsita munarqan, sinöqa Asuëru gobernanqan markakunachö këkaq Mardoqueupa llapan judïu mayinkunatam ushakätsita munarqan.

7 Tsëmi judïukunata ima killachö y imë junaq wanutsiyänampaq kaqta musyayänampaq, döci watapana+ Asuëru gobernëkaptin, nisan* niyanqan punta kaq killa Hamanpa puntanchö suertita*+ jitayarqan. Y suertiqa adar niyanqan döci kaq killachö+ wanutsiyänampaqmi yarqurqan. 8 Tsëpitanam Hamanqa gobernaq Asuëruta nirqan: “Gobernanqëki provinciakunachömi juk marka nunakuna mëtsëchö rakikashqa këkäyan.+ Pëkunapa leyninkunaqa manam wakin markakunapa leyninkunanötsu.+ Tsë nunakunaqa manam gobernaq mandakunqanta cäsukuyantsu, tsëqa manachi allitsu kanman yamë kawakuyänanta dejanqëki. 9 Gobernaqpaq allinö kaptinqa, tsë marka nunakunata ushakätsiyänampaq mandakutsun, y kikïmi gobernaqpa qellëninman churayänampaq trescientus cuarenta y dos mil kïlus* plätata gobernaqpa qellëninta rikaqkunata entregashaq”.*

10 Tsënam gobernaqqa, sellakuna sortijanta+ dëdumpita jipiskir judïukunapa chikeqnin Hamanta+ entregarqan. Pëqa Agagpa+ kastan Hamedätapa tsurinmi karqan. 11 Tsëpitanam gobernaqqa Hamanta nirqan: “Wananqëki* plätapis y tsë nunakunapis makikichömi këkäyan. Pëkunawan qampaq mas alli kanqanta rurë”. 12 Tsënam Hamanqa punta killa trëci kaq junaq gobernaqpa secretariunkunata qayaratsir,+ mandakunqankunata qellqayänampaq nirqan.+ Tsëkunataqa ruratsirqan provinciachö gobernadorkunapa mandaqninkunaman, provinciakunachö gobernadorkunaman y cada markachö gobernadorkunaman apatsinampaqmi. Tsë llapantaqa, cada provinciachö imanö qellqayanqanta y imanö parlayanqanta rikëkurmi, gobernaq Asuërupa jutinchö ruratsirqan. Tsëpitanam gobernaqpa sellakuna sortijanwan sellarqan.+

13 Tsë cartakunata Asuëru gobernanqan llapan provinciakunaman apayänampaqmi willakoqkunata mandarqan. Tsë cartakunachömi mandakoq, judïu jövinkunata, mayorkunata, warmikunata y wamrakunata pasëpa* ushakäratsir imëkankunawan quedakuyänampaq. Tsëtaqa rurayänan karqan Adar+ niyanqan döci kaq killapa trëci junaqninmi.+ 14 Judïukunata wanutsiyänan junaqpaq listu këkäyänampaqmi, Haman qellqatsinqan mandakuypita copiakunata rurëkur llapan provinciakunachö musyatsikuyänan karqan, tsëpitanam llapan markakunachö willakuyänan karqan. 15 Gobernaq mandakuptinmi willakoqkunaqa jinan höra yarquyarqan.+ Tsë mandakuytaqa Susa palaciuchöpis willakuyarqanmi.+ Tsëpitanam gobernaqwan Hamanqa upyayänampaq jamakuriyarqan. Peru Susa markachö nunakunaqa, ima pasanqanta mana musyarmi alläpa mantsakashqa këkäyarqan.

4 Tsë llapan pasanqanta musyëkurmi,+ Mardoqueuqa+ alläpa llakikur röpanta rachiskir chukru tëlata jananman churakurqan, y peqanmanmi o umanmanmi uchpata jichakurqan. Tsëpitanam cölerashqa qayëkachar markachö purirqan. 2 Tsënö kaptimpis, gobernaqpa palaciun punkunyaqllam chukru tëlan churakushqa ëwarqan. Tsëpitaqa manam pï nunapis chukru tëlan churakushqa palaciuman yëkuyta puëdeqtsu. 3 Gobernaq mandakunqan ley këkäyanqan provinciachö musyakariptinqa,+ llapan judïukunam llakikur imatapis mikuyaqtsu,+ y shonqunkunachö nanatsikurmi qayarëpa waqayaq. Y atskaqmi chukru tëlachö y uchpa jananchö jitaräyaq.+ 4 Yanapaqnin warmikuna y cuidaqnin ollqukuna ima pasakuykanqanta willariyaptinmi, Esterqa alläpa yarpachakurqan, y chukru tëlapa rantin churakunampaqmi Mardoqueupaq röpata apatsirqan. Peru Mardoqueuqa manam tsë röpata chaskirqantsu. 5 Tsënam Esterqa Hatacta mandarqan imanir tsëta rurëkanqanta y ima pasëkanqanta Mardoqueuta tapunampaq. Hatacqa Esterta cuidanampaq gobernaq churanqan nunam karqan.

6 Tsëmi Hatacqa palaciu punku frentinchö këkaq markapa pläzanman Mardoqueuta asheq ëwarqan. 7 Tsënam Mardoqueuqa llapan pasëkanqanta willarqan. Y willarqanmi judïukunata ushakätsinampaq gobernaqpa qellëninta+ rikaqkunata ëka plätata Haman entreganampaq kaqtapis.+ 8 Y Susa+ markachö gobernaq mandakunqampa copianta entregëkurmi, Hatacta nirqan Esterta+ rikätsinampaq y entienditsinampaq. Y gobernaq kaqman ëwëkur judïukunata llakipëkunampaq* rogakunampaqpis nirqanmi.

9 Tsënam Hatacqa Ester kaqman kutirqan, y Mardoqueu llapan ninqantam willarqan. 10 Tsënam Esterqa Mardoqueuta kënö ninampaq Hatacta mandarqan:+ 11 “Gobernaqpa llapan sirweqninkuna y gobernanqan provinciakunachö llapan nunakunapis musyayanmi, warmipis o ollqupis gobernaq mana qayëkätsiptin, gobernaqpa cuartunkuna frentinman+ yëkurqa wanuyänampaq kaqta, y gobernaq örupita tukrunta kamaptinlla+ pï nunapis salvakuyta puëdinqanta. Y noqataqa treinta junaqnam gobernaq qayatsimashqatsu”.

12 Ester ninqanta musyaskirmi, Mardoqueuqa 13 kënö contestarqan: “Ama pensëtsu gobernaqpa palaciunchö kanqëkirëkur wakin judïukunapita mas alli kanëkipaq kaqta, y salvakunëkipaq kaqta. 14 Kë pasëkanqantsikchö upälla quedakuptikiqa, judïukunataqa pillapis yanapanqam, y salvaqninkunaqa mëpitapis yurimunqam,+ peru qamwan papänikipa familianqa ushakäyankim. Yarpë, capazchi kënö pasanqantsikkunachö yanapakunëkipaq reina këman charqunki”.+

15 Tsënö niptinnam Esterqa Mardoqueuta nirqan: 16 “Susa markachö judïu mayintsikkunata juntë, y noqarëkur kima junaq+ y kima paqas ama imatapis mikuyëtsu+ ni upuyëtsu. Noqawan sirwimaqnï warmikunapis tsënömi rurayäshaq. Tsëpitanam gobernaq mandakunqan michäkuptimpis, gobernaq kaqman yëkushaq, y wanunä kaptinqa wanushaqchi”. 17 Tsënam Mardoqueuqa Ester ninqannölla llapanta rurarqan.

5 Kima junaq+ pasariptinnam, Esterqa reina röpanta vistikurkur, gobernaqpa wayin* frentin patiuman yëkurqan, y gobernaq këkanqan cuartupa frentinchömi shäkurirqan.* Gobernaqqa tsë cuartupa yëkunan frentinchömi jamarëkarqan. 2 Esterta patiuchö rikëkurqa, alläpa kushikurmi makinchö katsinqan örupita tukrunta+ gobernaq kamarqan. Tsënam Esterqa witïkur tukrumpa puntanta yatarqan.

3 Tsënam gobernaqqa nirqan: “Reina Ester, ¿imatan pasashqa? ¿Qampaq imata ruramunätataq munanki? Nimëlla, munaptikiqa gobernanqäpita pullan markakunatapis entreguëkushqëkim”. 4 Tsënam Esterqa nirqan: “Gobernaqpaq allinö kaptinqa, ruratsinqä mikuyta mikoq gobernaqwan Haman+ shayämutsun”. 5 Tsënam gobernaqqa sirweqninkunata nirqan: “Ester mañakunqannö, Hamanta niyë jinan höra shamunampaq”. Tsëpitanam gobernaqwan Hamanqa pëkunapaq Ester ruratsinqan mikuyta mikoq ëwayarqan.

6 Mikur ushaskiyaptin vïnuta sirwiriyaptinnam, gobernaqqa Esterta nirqan: “¿Qampaq imata ruramunätataq munanki? Nimëlla, ¿imatataq mañakamëta munanki? Gobernanqäpita pullan markakunata mañamaptikipis entreguëkushqëkim”.+ 7 Tsënam Esterqa nirqan: “Këtam rogakuyta munä: 8 gobernaqpa rikëninchö alli kaptïqa, y mañakunqä gobernaqpaq allinö kaptinqa, pëkunapaq warë ruratsinqä mikuyta mikoq gobernaqwan Haman shayämutsun. Y warëmi gobernaqta nishaq imata mañakuyta munanqäta”.

9 Tsë junaqqa, Hamanqa alläpa kushishqam ëwakurqan. Peru palaciu punkuchö Mardoqueuta rikar, y pëpa puntanchö mana sharkunqanta y mana mantsakanqanta rikarmi, Hamanqa alläpa cölerakurqan.+ 10 Tsënö kaptimpis, mana imatapis nirmi wayinta ëwakurqan. Tsëpitanam amïgunkunata y warmin Zëresta qayatsirqan.+ 11 Y imëkayoq kanqampita, mëtsika tsurinkunapita+ y gobernaqpa wakin gobernadorninkunapita y sirweqninkunapita mas alli carguyoq kanqampitam alabakurqan.+

12 Hamanqa kënöpis nirqanmi: “Noqallatam reina Esterqa gobernaqwan juntu mikoq ëwayänäpaq invitayämashqa.+ Warëpis pëwan y gobernaqwan juntu mikuyänäpaqmi invitamashqa.+ 13 Tsënö kaptimpis, judïu Mardoqueu palaciu punkuchö kanqanyaqqa, manam ni tsëkunapis kushitsimantsu”. 14 Tsënam warmin Zëreswan amïgunkunaqa kënö niyarqan: “Veintidos metrusnö* qeruta jawitsi,* y warë tempränu gobernaqta mañakuy Mardoqueuta tsëman warkuyänampaq.+ Tsëpitana gobernaqtawan invitayäshunqëki mikuyman ëwë”. Tsënö niyanqan pëpaq allinö kaptinmi, Hamanqa qeruta jawiyänampaq mandakurqan.

6 Tsë paqasqa manam gobernaq punuyta puëdirqantsu. Tsëmi pasanqankunata qellqayänan libruta apapuyänampaq+ y leyipuyänampaq mandakurqan. 2 Tsëmanmi gobernaq Asuëruta sirweqninkuna wanutsita munayaptin Mardoqueu willakunqanta qellqashqa kayarqan. Wanutsita munaq sirweqninkunaqa Bigtanawan Tëresmi kayarqan. Pëkunaqa gobernaqpa palaciunchömi punkuta täpakur trabajayaq.+ 3 Tsënam gobernaqqa yanapaqninkunata tapurqan: “Tsëta ruranqampita, ¿imanötan Mardoqueuta agradecikurquntsik y imatataq pëpaq rurarquntsik?”. Tsënam yanapaqninkunaqa, “manam pëpaq imatapis rurashqantsiktsu” niyarqan.

4 Tsë höram Hamanqa palaciupa waqta patiunchö+ këkarqan. Tsëchöqa këkarqan, jawitsinqan* qeruman Mardoqueuta warkuyänampaq gobernaqta mañakunampaqmi.+ Tsënam gobernaqqa, “¿pitan patiuchö këkan?” nir tapukurqan. 5 Tsënam gobernaqpa yanapaqninkunaqa, “Hamanmi patiuchö këkan”+ niyarqan. Tsënam gobernaqqa “yëkamunampaq niyë” nirqan.

6 Haman yëkuriptinnam gobernaqqa kënö tapurqan: “¿Imatataq gobernaq ruranman agradecikuyta munanqan nunapaq?”. Tsënam Hamanqa, “¿noqapita juktaqa pitaraq gobernaq agradecikuyta munanman?”+ nir pensarqan.* 7 Tsënö pensarmi Hamanqa gobernaqta kënö nirqan: “Gobernaq pitapis agradecikuyta munaptinqa, 8 gobernaq vistikunqan röpata,+ y pë montaranqan peqanchö o umanchö adornuyoq cawalluta apayämutsun. 9 Tsë röpata y cawallutaqa, gobernaqpa palaciunchö mas alli carguyoq nuna alistatsun. Tsëpitana gobernaq agradecikuyta munanqan nunata tsë röpawan vistitsitsun, y cawalluman montarkatsir pläzapa puritsimutsun. Y pëpa puntanta kënö nir ëwayätsun: ‘¡Kënömi gobernaq ruran agradecikuyta munanqan nunata!’”.+ 10 Tsë höram gobernaqqa Hamanta nirqan: “Jinan höra röpata y cawalluta apamuy. Y palaciu punkuchö täkoq judïu Mardoqueuwan llapan nimanqëkinö rurë”.

11 Tsënam Hamanqa röpata y cawalluta asheq ëwarqan, tsë röpawan Mardoqueuta+ vistïkatsirmi cawalluman montarkatsir markachö pläzapa puritsirqan, y pëpa puntantam, “¡kënömi gobernaq ruran agradecikuyta munanqan nunata!” nir ëwayarqan. 12 Tsëpitanam Mardoqueuqa, palaciu punkuman kutikurqan. Peru Hamanqa, pasëpa* llakikur y peqanta o umanta tsaparkurmi jinan höra wayinta ëwakurqan. 13 Wayinman chëkurnam Hamanqa warmin Zëresta+ y llapan amïgunkunata ima pasanqanta willarqan. Tsënam consejaqninkuna y warmin Zëresqa kënö niyarqan: “Penqakuyman churashoqniki Mardoqueu judïu nuna kaptinqa, manam vencita puëdinkitsu, tsëpa rantinqa qammi pëpa puntanchö vencishqa kanki”.

14 Tsënö nikäyaptinmi, palaciuchö carguyoq nunakuna chëkurnin, Ester ruratsinqan mikuyta mikoq Hamanta jinan höra apakuyarqan.+

7 Tsëpitanam gobernaqwan Hamanqa,+ Ester ruratsinqan mikuyta mikoq chäriyarqan. 2 Ishkë kaq junaqchö vïnuta sirwirkuyaptinnam, gobernaqqa Esterta yapë tapurqan: “Reina Ester, ¿qampaq imata ruramunätataq munanki? Nimëlla, ¿imatataq mañakamëta munanki? Gobernanqäpita pullan markakunata mañamaptikipis entreguëkushqëkim”.+ 3 Tsënam reina Esterqa nirqan: “Gobernaqpa rikëninchö alli kallaptïqa, y mañakunqä gobernaqpaq allinö kaptinqa, kawënïta y marka mayïkunapa kawëninta salvëkunëkipaqmi rogakullaq.+ 4 Tsëtaqa rogakoq, marka mayïkunata y noqatapis ushakätsiyämänampaq mandakuyashqa kayaptinmi.+ Esclävu o escläva kayänäpaq mandakushqa kayaptinqa, upällachi quedaküman karqan.+ Peru, tsë pensëkäyanqanta rurayaptinqa, gobernaqpaqpis manam allitsu kanqa”.

5 Tsënam gobernaq Asuëruqa reina Esterta nirqan: “¡¿Pitaq tsëta rurëta munëkan? ¿Mëchötaq këkan?!” 6 Tsënam Esterqa, “conträkuna këkaq y chikimaqnïkunaqa, kë mana väleq Hamanmi” nirqan.

Tsënö niptinnam, gobernaqwan reina Ester imata rurayänampaq kaqman pensar Hamanqa alläpa mantsakarqan. 7 Tsënam gobernaqqa alläpa cölerakur vïnuta upuykanqampita sharkur palaciuchö këkaq huertaman ëwakurqan. Y gobernaq castiganampaq kaqta musyarmi, Hamanqa sharkurnin llakipëkunampaq* reina Esterta rogakurqan. 8 Palaciuchö këkaq huertapita vïnuta upuykäyanqanman kutiskirnam, gobernaqqa Esterpa lädunchö këkaqta Hamanta rikarqan.* Tsëta rikëkurnam gobernaqqa, “¿kananqa kikïpa wayïchöku reinata provechakuyta munëkanki?” nirqan. Gobernaq tsënö niptinnam, Hamanpa caranta tsaparkuyarqan. 9 Gobernaqpa palaciunchö carguyoq Harbonäpis+ kënömi nirqan: “Willakunqanwan+ gobernaqta salvaq Mardoqueuta+ wanutsinampaqmi, Hamanqa qerutapis jawitsishqa.* Tsë qeruqa veintidos metrusnömi,* Hamanpa wayinchömi këkan”. Tsënam gobernaqqa, “tsë qeruman kikinta warkuyë” nir mandakurqan. 10 Tsënam Mardoqueupaq alistatsinqan qeruman Hamanta warkuyarqan, tsëran gobernaqpa cöleranqa pasarirqan.

8 Tsë junaqmi gobernaq Asuëruqa, judïukunata chikeq+ Hamanpa+ llapan imëkanta Esterta entregarqan. Mardoqueu prïmun kanqantam Esterqa gobernaqta willashqa karqan, tsëmi Mardoqueuqa gobernaq kaqchö këkarqan.+ 2 Tsënam gobernaqqa, Haman katsinqan sellakuna sortijanta+ dëdumpita jipiskir Mardoqueuta entregarqan. Y Esterpis Hamanpa+ imëkantam Mardoqueupa cargunman churarqan.

3 Tsëpitanam Esterqa gobernaqwan yapë parlarqan, y judïukunata wanutsinampaq Agagpa kastan Haman imëka ruranqanta ushakätsinampaqmi, urkumpis patsaman chanqanyaq qonqurikuykur waqarëkar rogakurqan.+ 4 Tsënam gobernaqqa örupita tukrunta Esterman kamarqan,+ tsënam Esterqa sharkurnin pëpa puntanchö shëkar* quedakurqan. 5 Tsëpitanam Esterqa gobernaqta kënö nirqan: “Gobernaqpa rikëninchö alli kaptïqa y mañakunqä gobernaqpaq allinö kaptinqa; gobernaq noqawan kushikuptinqa y rurëta munanqäwan acuerdu kaptinqa, juk mandakuyta qellqatsitsun. Tsënöpa llapan gobernanqan provinciakunachö judïukunata ushakätsiyänampaq, Agagpa+ kastan Hamedätapa tsurin Haman+ yachëllapa patsätsinqan mandakuyta mana cumpliyänampaq. 6 ¿Imanöraq rikarëkäman judïu mayïkunata imëkata rurayaptin? ¿O imanöraq rikarëkäman kastäkunata ushakätsiyaptin?”.

7 Tsënam gobernaq Asuëruqa, reina Esterta y judïu Mardoqueuta nirqan: “Noqaqa Hamanpa+ imëkantam Esterta entregarqö, y judïukunata wanutsita o wañutsita munanqampitam Hamantapis qeruman warkutsirqö.+ 8 Kananqa qamkunana judïukunapaq mas alli kanqanta gobernaqpa jutinchö qellqayë, y gobernaqpa sellakuna sortijanwan tsë mandakuyta sellayë. Gobernaqpa jutinchö rurashqa y sellakuna sortijanwan sellashqa mandakuytaqa, manam ni pï nunapis ushakätsita puëdintsu”.+

9 Tsëmi sivan* niyanqan kima kaq killa veintitres junaq, gobernaqpa secretariunkunata qayatsiyarqan, y pëkunaqa Mardoqueu llapan mandakunqantam qellqayarqan.+ Tsëtam Indiapita Antioquïayaq Asuëru gobernanqan cientu veintisiëti provinciakunachö këkaq judïukunaman, provinciachö gobernadorkunapa mandaqninkunaman,+ provinciakunachö gobernadorkunaman y cada markachö dirigeqkunaman apatsiyarqan. Tsë llapantaqa, cada provinciachö imanö qellqayanqanta y ima idiömata parlayanqanta rikëkurmi qellqayarqan. Tsënöllam judïu kaqkunamampis, imanö qellqayanqanta y imanö parlayanqanta rikëkur qellqayarqan.

10 Tsë llapantaqa gobernaq Asuërupa jutinchömi Mardoqueu rurarqan. Tsëpitanam gobernaqpa sellakuna sortijanwan sellarkurnin,+ willakoqkunata mandarqan gobernaq utilizanqan alli cörreq cawallukunawan tsë willakuyta më tsëman apayänampaq. 11 Tsë qellqayanqankunachömi gobernaqqa mandakoq, mëtsëchö këkaq judïukuna juntakëkur defendikuyänampaq, y më markapita o më provinciapita kayaptimpis, ushakätsita munaq soldädukunata, warminkunata y wamrankunata llapanta ushakätsiyänampaq y imëkankunawan quedakuyänampaq.+ 12 Tsë qellqayanqanchö ninqantaqa, adar* niyanqan döci kaq killapa trëci kaq junaqninmi, Asuëru gobernanqan llapan provinciakunachö cäsukuyänan karqan.+ 13 Qellqayanqanchö* ninqantaqa, llapan provinciakunachömi mandakuytanö willakuyänan karqan. Y llapan judïukuna tsë junaqpaq alistakuyänampaq y chikeqninkunawan pelyayänampaqmi, llapan markakunachöpis willakuyänan karqan.+ 14 Gobernaq mandakuptinmi, tsë willakoqkunaqa gobernaq utilizanqan alli cörreq cawallukunata montarkur, tsë willakuyta mëtsëman apayarqan. Tsë willakuytaqa Susa palaciuchöpis willakuyarqanmi.+

15 Gobernaqpa puntampita yarqurqa, Mardoqueuqa gobernaqkuna vistikuyänan azul y yuraq röpawan vistishqa, örupita shumaq corönata churakushqa y granäti millwapita+ rurashqa alli kaq aqshunata* churakushqam yarqurqan. Tsëmi Susa markachö nunakunaqa kushikur büllayarqan. 16 Y judïukunapis yamë, kushishqa y respetashqam kayarqan. 17 Gobernaq mandakunqan llapan provinciakunaman y llapan markakunaman chaptinqa, tsëchö këkaq judïukunam alläpa kushikuyaq, y mëtsika mikuyta ruratsirmi fiestata rurayaq. Juk markakunapita mëtsika nunakunapis, judïukuna salvakushqa kayanqanta rikarmi mantsakäyarqan.+

9 Gobernaq mandakunqantaqa, adar*+ niyanqan döci kaq killapa trëci junaqninmi cumpliyänan karqan.+ Tsë junaqqa chikeqninkunam judïukunata ushakätsita pensayarqan, peru manam tsënötsu karqan, tsëpa rantinqa judïukunam chikeqninkunata ushakätsiyarqan.+ 2 Asuëru+ gobernanqan provinciakunachö judïukunaqa, ushakätsita munaq chikeqninkunapita defendikuyänampaqmi markankunachö llapankuna juntakäyarqan. Y israelïtakunarëkur mantsakashqa karninmi, mëqan markapis pëkunata vencita puëdirqantsu.+ 3 Mardoqueuta mantsarmi, provinciachö gobernadorkunapa mandaqninkuna, provinciakunachö gobernaqkuna,+ gobernadorkuna y gobernaqta yanapaqkunapis, judïukunata yanapayarqan. 4 Mardoqueuqa palaciuchömi mas carguta chaskishqa karqan.+ Y ichikllapa ichikllapa mas cargukunata chaskirmi, llapan provinciakunachö mas reqishqa tikrarqan.

5 Judïukunaqa espädankunawan defendikurmi, munayanqanmannö imëkata rurar llapan chikeqninkunata ushakätsiyarqan.+ 6 Susa+ palaciuchöqa, quinientus ollqukunatam judïukuna wanutsiyarqan. 7 Judïukuna wanutsiyanqan nunakunachömi kayarqan: Parsandatä, Dalfon, Aspatä, 8 Poratä, Adalïa, Aridatä, 9 Parmastä, Arisäi, Aridäi y Vaizätapis. 10 Pëkunaqa kayarqan, judïukunata chikeq+ Hamanpa chunka tsurinkuna, y Hamedätapa willkankunam. Pëkunata ushakätsirqa, judïukunaqa manam imankunatapis quedatsikuyarqantsu.+

11 Tsë junaqmi gobernaqta willayarqan Susa palaciuchö ëkaq wanuyanqanta.

12 Tsëpitanam gobernaqqa reina Esterta nirqan: “Quinientus ollqukunata y Hamanpa chunka tsurinkunata Susa palaciuchö wanutsishqa këkarqa, ¿wakin gobernanqä provinciakunachönäqa ëkaqtaraq judïukuna wanutsiyashqa?+ Kananqa, ¿ima mastataq munanki? Nimëlla y ruramushaqmi. ¿Ima mastataq mañakamëta munanki? Nimanqëkitam ruramushaq”. 13 Tsënam Esterqa nirqan: “Gobernaqpaq allinö kaptinqa,+ Susa markachö judïukuna kanan rurayanqanta warëpis rurëta puëdiyänampaqmi rogakoq.+ Tsënöllam rogakoq Hamanpa chunka tsurinkunapa ayanta qeruman warkuyänampaq”.+ 14 Tsënam gobernaqqa, Ester ninqannö rurayänampaq mandakurqan. Tsë mandakunqan Susa markachö patsakäriptinmi, Hamanpa chunka tsurinkunapa ayanta qeruman warkuyarqan.

15 Tsënam Susa markachö judïukunaqa catorci de adarchö+ yapë juntakäyarqan, y Susa markachö trescientus ollqukunatam wanutsiyarqan. Tsënö kaptimpis, manam pëkunapa imankunatapis quedatsikuyarqantsu.

16 Asuëru gobernanqan wakin provinciakunachö judïukunapis yapëmi defendikuyänampaq juntakäyarqan,+ y setenta y cincu mil chikeqninkunatam wanutsiyarqan.+ Tsënö kaptimpis, manam pëkunapa imankunawampis quedakuyarqantsu. 17 Tsë llapanqa trëci de adarmi pasarqan. Y catorci kaq junaqqa, llapankunam jamayarqan, y mëtsika mikuyta ruratsirmi alläpa kushikuyarqan.

18 Susa markachö judïukunaqa, trëci+ y catorci+ de adarmi defendikuyänampaq juntakäyarqan. Quinci kaq junaqnam llapankuna jamayarqan, y mëtsika mikuyta ruratsirmi alläpa kushikuyarqan. 19 Tsënö kaptimpis, distrïtukunapa markankunachö y chakrankunachö kawaq judïukunaqa, catorci de adarmi mëtsika mikuyta ruratsir alläpa kushikuyarqan. Tsë junaqqa fiestata+ rurarmi juknin juknin mikuyta qaranakuyarqan.+

20 Tsë llapan pasanqanta qellqëkurmi, Mardoqueuqa+ Asuëru gobernanqan llapan provinciakunaman, amänuchö y karuchö kaqkunamampis cartakunata apatsirqan. 21 Tsënöllam catorci y quinci de adarta cada wata yarpäyänampaqpis mandakurqan. 22 Tsë ishkan junaqmi judïukunaqa chikeqninkunapita libri quedayarqan. Tsë killaqa llakikuyänampa rantinmi+ kushikuyarqan, y llakikuy junaqmi fiesta junaqman tikrarqan. Tsë ishkan junaqqa, mëtsika mikuyta ruratsirmi alläpa kushikuyänan karqan, juknin jukninmi mikuyta qaranakuyänan karqan, y waktsakunapaqmi qarëkunata apatsiyänan karqan.

23 Judïukunaqa, cartanchö Mardoqueu mandakunqannölla, rurëkäyanqan fiestata cada wata rurayänampaqmi acuerdu kayarqan. 24 Judïukunata chikeq+ Hamanqa,+ llapan judïukunata tsë junaq ushakätsinampaqmi patsätsirqan. Y mantsakätsir ushakätsinampaqmi suertita*+ jitashqa karqan. Hamanqa+ Agagpa kastan Hamedätapa tsurinmi karqan. 25 Peru gobernaq kaqman Ester yëkushqa kaptinmi, gobernaqqa kënö qellqayänampaq mandakurqan:+ “Judïukunata ushakätsita+ pensëkanqannölla kikinta rurayë”. Tsëmi Hamantawan tsurinkunata qeruman warkuyarqan.+ 26 Tsë junaqpaq purta* o suertita+ jitashqa kayaptinmi, tsë junaqkunata Purim nir reqiyarqan. Mardoqueu cartanchö qellqanqanman, kikinkuna rikäyanqanman y llapan pasanqanman yarparmi 27 judïukunaqa, kikinkuna, tsëpita yureq tsurinkuna y pëkunaman qaqaqkuna,+ tsë ishkan junaqta yarpäyänampaq y cada wata dispunishqan junaqchö tsë junaqkunapaq mandakuyanqanta cumpliyänampaq änikuyarqan. 28 Tsë ishkan junaqtaqa, llapan provinciakunachö y llapan markakunachö familiakunam cada wata yarpäyänan karqan. Judïukunaqa Purim nir reqiyanqan junaqkunatam imëpis yarpäyänan karqan. Tsënöllam tsëpita yureq tsurinkunapis tsë junaqkunata imëpis yarpäyänan karqan.

29 Tsëpitanam Purim asuntupaq juk mas cartata qellqayarqan, tsëtaqa Abihäilpa warmi tsurin reina Ester y judïu Mardoqueum autoridäyoq karnin mandakuyarqan. 30 Mardoqueuqa, Asuëru+ gobernanqan cientu veintisiëti provinciakunachö+ judïukunamanmi cartakunata apatsirqan. Tsë cartakunachöqa, confiakuypaq palabrakunawanmi yamë kawakuypaq parlarqan. 31 Tsënöllam yarpätsirqan, judïu Mardoqueuwan reina Ester mandakuyanqannölla,+ y kikinkuna y tsëpita yureq tsurinkunapis rurayänampaq änikuyanqannölla,+ dispunishqan junaqchö Purim nir reqiyanqan junaqkunata yarpäyänampaq. Tsë junaqkunaqa, ayunarmi+ Teyta Diosmampis rogakuyänan karqan.+ 32 Purim asuntupaq Ester mandakunqantaqa, juk librumanmi qellqayarqan. Tsëmi judïukunata yarpätsirqan Purim+ nir reqiyanqan junaqkunata yarpäyänampaq.

10 Gobernaq Asuëruqa, patsachö y islakunachö këkaq llapan gobernanqan markakunachömi, nunakunata alli trabajatsiyänampaq mandakurqan.

2 Gobernaq Asuëru puëdeq karnin imëkata ruranqanta, y Mardoqueuta+ imanö reqishqa tikratsinqantaqa,+ Media y Persiachö+ gobernaqkuna rurayanqanta qellqayanqan librumanmi qellqayarqan.+ 3 Asuëru gobernanqan markakunachöqa, pëpa qepanmanqa judïu Mardoqueum mas reqishqa nuna karqan. Judïu mayinkunachöqa alläpa reqishqam karqan,* y wakin nunakunapis alläpam respetayaq. Pëqa marka mayinkuna alli kayänantam procuraq, y judïukunapa tsurinkuna yamë kayänampaqmi imatapis ruraq.