Vïdantsikqa Diospa qarëninmi

1. ¿Pitaq vïdantsik qomarquntsik?

JEHOVÄQA “kawëkaq Diosmi” (Jeremïas 10:10). Pëmi vïdantsik qomarquntsik. Tsëmi Bibliachö kënö nin: “Qammi llapan imëkakunata kamarqëki, y qampa munënikirëkurmi yuriyarqan y kamashqa kayarqan” (Revelacion [Apocalipsis] 4:11). Awmi, Diosnintsik kamamashqantsik kaptinmi kawëkantsik. Tsëmi vïdantsikqa Diospa alläpa väleq qarënin (leyi Salmus 36:9).

2. Alli kawakunantsikpaqqa, ¿imatataq ruranantsik?

² Jehovä Diosqa yakuta, mikïta y imëkatam kawakunantsikpaq qomantsik (Hëchus 17:28). Jinamampis alli kawakunantsiktam munan (Hëchus 14:15-17). Peru alli kawakunantsikpaqqa, pë mandamanqantsikkunatam cäsukunantsik (Isaïas 48:17, 18).

NUNAPA VÏDANQA ALLÄPA VÄLEQMI

3. Wawqinta Cain wanuratsiptin, ¿imatataq Jehovä rurarqan?

³ Bibliaqa yachatsimantsik nunakunapa vïdanqa alläpa väleq kanqantam. Juk ejempluta rikärishun. Juk kutim, Adanpawan Ëvapa mayor kaq wamran Cain, wawqin Abelwan alläpa piñakurkurqan. Tsëmi Jehoväqa Cainta nirqan piñashqalla sïguirqa mana allichö ushanampaq paqta. Peru Cainqa Jehoväta mana cäsurmi “wawqin Abelta wanuratsirqan” (Genesis 4:3-8). Tsëmi Jehoväqa Cainta castigarqan (Genesis 4:9-13). Tsë pasakunqanmi yachatsimantsik pitapis chikiqa alläpa mana alli kanqanta. Tsënö nunakunaqa, manam chaskiyanqatsu Diosnintsik änikunqan mana wanushpa kawakïta (leyi 1 Juan 3:15). Diospa rikëninchö alli këta munarqa, llapan nuna mayintsiktam kuyanantsik (1 Juan 3:11, 12).

4. Chunka mandamientukunachö këkaq juk mandakïqa, ¿imatataq nunapa vïdampaq yachatsimantsik?

⁴ Tsëpita mëtsika watakuna pasariptinmi, Jehoväqa Chunka Mandamientukunata Moisesta qorqan. Y tsë Mandamientukunachömi nirqan, “manam pitapis wanutsinëkitsu” nishpa (Deuteronomiu 5:17). Tsëmi nuna mayinta chikir wanutseq kaqtaqa kikintapis wanutsiyaq. Tsë leymi rikätsimantsik Jehoväpaqqa nunapa vïdan alläpa väleq kanqanta.

5. ¿Imanötaq Jehoväqa rikan wamrata abortayanqanta?

⁵ Manaraq yureq wamrapa vïdampis Jehovä Diospaqqa alläpa väleqmi. Tsëtam Jehoväqa alleq cläru rikätsikurqan israelïtakunata qonqan Leychö. Tsëchömi mandakurqan, juk qeshyaq warmita pipis imanöpapis dañëkuptinqa, y tsënöpa pachanchö llullun wanuriptinqa, tsë nunatapis wanutsiyänampaq (leyi Exodu 21:22, 23; Salmus 127:3). Tsëmi rikätsimantsik Jehoväpaqqa manaraq yureq wamrata abortayanqanqa alläpa mana alli kanqanta (rikäri 28 kaq nötata).

6, 7. ¿Imanötaq rikätsikuntsik Jehovä qaramanqantsik vïdantsikta valoranqantsikta?

⁶ ¿Imanötaq rikätsikushwan Jehovä qaramanqantsik vïdantsikta valoranqantsikta? Tsëpaqqa, vïdantsikta o nuna mayintsikpa vïdanta peligruman churaq cösaskunatam ruranantsiktsu. Tsëmi cigärruta shoqushwantsu, kukata chaqchashwantsu ni drögata utilizashwantsu, porqui tsëkunaqa qeshyatsikunmi y hasta wanïmanmi chätsikun.

⁷ Musyanqantsiknöpis, vïdantsikta y cuerpuntsiktaqa Diosnintsikmi qaramarquntsik, tsëmi cuerpuntsiktaqa pë munanqannö cuidanantsik. Tsëta mana rurarqa, Diospa rikënimpaqmi melanëpaq kashun (Romänus 6:19; 12:1; 2 Corintius 7:1). Jinamampis, vïdantsikta mana valorashqaqa Diosta adoranqantsikpis manam välinqatsu, porqui vïdantsikqa pëpa qarëninmi. Tsënö kaptimpis, höraqa manam fäciltsu viciukunata o mana alli costumbrikunata dejananqa. Peru vïdantsikta valorarnin tsëkunata dejarinapaq kallpachakushqaqa Jehoväqa yanapamäshunmi.

8. ¿Imakunatataq ruranantsik vïdantsikta y nuna mayintsikpa vïdanta peligruman mana churanapaq?

⁸ Vïdantsik alläpa väleq qarë kaptinmi Jehoväqa nimantsik vïdantsikta y nuna mayintsikpa vïdanta peligruman mana churanapaq. Tsëmi, cärruntsikta, mötuntsikta o ima mäquinantsiktapis cuidädulla manejanantsik. Y manam vïdantsikta o salornintsikta peligruman churaq pukllakunachöqa pukllashwantsu (Salmus 11:5). Jinamampis, wayintsikchöqa manam ni imapis nunapa vïdanta peligruman churanmantsu. Tsëmi Jehoväqa israelïtakunata mandarqan wayinkunata alli rurayänampaq. ¿Imanir? Pëmi kënö nirqan: “Juk mushoq wayita rurarqa, wayikipa tëchunchö entëru kuchumpa juk perqata ruranki, tsënöpa pipis mana jeqakurkunampaq, y yawar ramëpita familiëki culpayoq mana kanampaq” (Deuteronomiu 22:8).

9. ¿Imarëkurllataq animalkunata wanutsita puëdintsik? Peru ¿imata ruranantsiktataq Jehoväqa munantsu?

⁹ Jina animalkunata imanö tratanqantsiktapis Jehoväqa cuentamanmi churan. Mikunantsikpaq o vistikunantsikpaq wanutsinantsiktaqa permitinmi. Jina ima animalpis vïdantsikta peligruman churaptinqa wanutsita puëdintsikmi (Genesis 3:21; 9:3; Exodu 21:28). Peru Jehoväqa manam munantsu nunakuna kushishqa rikaräyänanrëkurlla animalkunata wanutsiyänanta o pelyatsiyänantaqa (Proverbius 12:10).

VÏDANTSIKQA ALLÄPA SAGRÄDUM

10. ¿Imanötaq musyantsik yawarqa vïda cuenta kanqanta?

¹⁰ Jehoväpaqqa yawarqa alläpa sagrädum, porqui yawarqa vïda cuentam. Tsëmi Jehoväqa Cainta castigarqan wawqin Abelpa yawarninta ramarnin (jicharnin) vïdanta ushakäratsinqampita (Genesis 4:10). Y Diluviu pasariptimpis Jehoväqa yapëmi rikätsikurqan yawarqa vïda cuenta kanqanta. Noëtawan familiantam nirqan tsëpita patsëqa animalkunatapis mikïta puëdiyanqanta, peru yawartaqa mana mikuyänampaqmi nirqan. Kënömi nirqan: “Llapan animalkunatam mikïta puëdiyanki. Imanöllam plantakunatapis mikuyänëkipaq qoyarqoq, tsënöllam animalkunatapis mikuyänëkipaq qoyaq. Peru yawaryoq ëtsataqa manam mikuyänëkitsu, porqui yawarqa vïda cuentam” (Genesis 1:29; 9:3, 4).

11. ¿Ima mandamientutataq israelïtakunata Jehovä qorqan?

¹¹ Yawarta mana mikuyänampaq Noëta mandanqampita 800 watakuna pasariptinmi, israelïtakunata Jehovä kënö nirqan: “Sitsun juk israelïta o qamkunawan juntu täraq forastëru nuna juk chukaru animalta o juk pishquta mikunampaq wanutsinqa, tsëqa yawarnintam patsaman jichanan, y allpawanmi tsapanan” nir. Nïkurmi kënö nirqan: “Yawaryoqtaqa manam ni ima ëtsatapis mikuyänëkitsu” (Levïticu 17:13, 14). Jehovä Diosnintsikqa yawarta sagrädutanö rikäyänantam munarqan. Ëtsataqa mikïta puëdiyaqmi, peru yawartaqa manam. Mikuyänampaq juk animalta wanutsirqa patsamanmi yawarninta jichayänan karqan.

12. ¿Imanirtaq cristiänukunaqa yawarta mikuyantsu ni upuyantsu?

¹² Jesusta wanutsiyanqampita pöcu tiempu pasariptinmi, creikoqkunata dirigeqkuna y apostolkuna Jerusalenchö ëllukäyarqan, y tsëchömi decidiyarqan israelïtakuna chaskiyanqan leykunapita mëqan kaqkunata cristiänukuna cumplir sïguiyänampaq kaqta (leyi Hëchus 15:28, 29; 21:25). Y kikin Jehovä yanapaptinmi cuentata qokuyarqan Jehoväqa yawarta alläpa sagrädutanö rikar sïguinqanta, y cristiänukunapis sagrädutanö rikar sïguiyänan precisanqanta. Tsëmi llapan cristiänukunata niyarqan yawarta mana mikuyänampaq ni mana upuyänampaq, y yawaryoq ëtsatapis mana mikuyänampaq. Porqui yawarta mikïqa, imäginta adorënö o jukwan jukwan oqllanakïnö grävi jutsa kanqantam cuentata qokuyarqan. Tsëmi kanan witsanyaqpis rasumpa cristiänukunaqa yawarta mikuyantsu ni upuyantsu, porqui Jehoväqa yawarta alläpa sagrädutanö rikänantsiktam munan.

13. ¿Imanirtaq cristiänukunaqa yawarta churakuyantsu?

¹³ Tsëqa, ¿cristiänukunaqa yawarta churakuyanmanku? Manam, porqui yawarta mana mikunapaq y mana upunapaq Jehovä mandamanqantsikqa rikätsikun, vënantsikpa churakïpis mana allilla kanqantam. Tsëta maslla entiendirinëkipaq këman pensari: alcoholta mana upunëkipaq doctor nishuptikiqa, ¿vënëkipatsuraq churakurinkiman? Manachi tsëtaqa rurankimantsu. Tsaq tsënöllam pasakun yawarta mana mikunapaq ni mana upunapaq Diosnintsik mandakunqanwampis (rikäri 29 kaq nötata).

14, 15. Vïdantsikta salvëta munarpis, ¿imatataq mas precisaqpaqqa churantsik?

¹⁴ “Yawarta mana churakurqa wanunkim” nishpa juk doctor nimashqaqa, ¿imatataq rurashwan? Diosnintsikpa leyninta cäsukunapaq o mana cäsukunapaqqa cada ünum decidinantsik. Jehoväpa testïgunkunapaqqa vïdantsikqa Diospa qarëninmi. Tsëmi vïdäkunata respetarnin juk tratamientukunawan jampikïta procurayä, peru yawartaqa manam ni imanöpapis churakuyätsu.

¹⁵ Noqakunapaqqa Jehovä Diosta cäsukïqa alläpam precisan. Ichik mas tiempu kawarkïta procurëpitapis masmi precisan, porqui Jesusmi kënö nirqan: “Pipis kawëninta salvëta munaq kaqqa, oqrarinqam, peru pipis noqarëkur kawëninta oqraq kaqqa, kawëtam tarinqa” (Mateu 16:25). Noqakunaqa alläpam Jehoväta kuyayä, tsëmi mandakunqankunata imëpis cäsukuyä. Jinamampis, alleqmi musyayä Jehoväqa imatapis biennintsikpaq mandamanqantsikta. Kikin Jehovänömi pensayä vïdantsikqa alläpa väleq y sagrädu kanqanta (Hebrëus 11:6).

16. ¿Imanirtaq Dios mandakunqanta cäsukunantsik?

¹⁶ Jehoväpa testïgunkunaqa decidïdum këkäyä yawar asuntupaq Dios mandakunqanta cäsukuyänäpaq. Tsëmi yawarta mikuyätsu, upuyätsu ni churakuyätsu.a Peru vïdäkunataqa imëkanöpam salvëta munayä, tsëmi juk tratamientukunata ashiyä. Diosnintsikmi vïdantsik y yawarnintsik qomarquntsik, y pëqa alleqmi musyan noqantsikpaq ima mas alli kanqanta, tsëtam noqakunaqa següru këkäyä. ¿Qamqa tsëta següruku këkanki?

JUK ASUNTURËKURLLAM JEHOVÄQA PERMITIRQAN YAWARTA UTILIZÄYÄNANTA

17. Israelïtakunapa tiempunchöqa, ¿yawarta imallapaq utilizäyänantataq Jehoväqa permitirqan?

¹⁷ Israelïtakunata qonqan Leychömi Jehovä kënö nirqan: “Llapan kawaq kaqkunapa vïdanqa yawarninchömi këkan, tsëmi altarman churashqa kanampaq kikï patsätsirqö, tsënöpa jutsëkikunapita perdonta chaskiyänëkipaq, porqui yawarllam jutsata limpian” (Levïticu 17:11; rikäri 17 kaq nötata). Israelïtakunapa tiempunchöqa, jutsankunapita Jehovä perdonanampaqmi juk animalta templuman apayaq y sacerdötita entregayaq ofrendata ruranampaq. Y sacerdötinam, tsë animalpa wakin yawarninta altarman jichaq. Tsërëkurllam Jehoväqa permitirqan yawarta utilizäyänanta.

18. ¿Imanö kawakïtataq puëdishun Jesus wanunqampita?

¹⁸ Tsëpitaqa Tsurin Jesustam Jehoväqa Patsaman kachamurqan, jutsantsikkunapita perdonta chaskinantsikrëkur yawarninta ramar (jichar) wanunampaq. Tsëpita patsëqa manam precisashqanatsu animalkunata ofrendatanö qonantsik (Mateu 20:28; Hebrëus 10:1). Jesuspa vïdanqa alläpa väleqmi karqan. Tsëmi noqantsikpaq vïdanta entreganqanrëkur Jehovä permitinqa mana wanushpana kawakunantsikta (Juan 3:16; Hebrëus 9:11, 12; 1 Pëdru 1:18, 19).

19. ¿Imatataq ruranantsik “llapan nunakunapa yawarnimpita limpiu” kanantsikpaq?

¹⁹ Alläpam Jehoväta agradecikuntsik vïdantsik qaramanqantsikpita. Y tsë qarëta valorarmi llapan nunakunata willanantsik Jesusman markäkurqa (yärakurqa) shamoq tiempuchö mana wanushpana kawakuyänampaq kaqta. Jinamampis tukïnöpam kallpachakunantsik tsërëkur imata rurayänampaq kaqta yachatsinantsikpaq (Ezequiel 3:17-21). Tsënö rurarqa, apostol Pablunömi kënö nishun: “Llapan nunakunapa yawarnimpita[m] limpiu [kä] [...], porqui manam jaqirqötsu Diospa llapan munëninta willayënikita” (Hëchus 20:26, 27). Jehoväpita yachatsikurqa, y vïdantsik alläpa sagrädu kanqanta musyatsikurqa, nunakunapa vïdanta y yawarta respetanqantsiktam rikätsikuntsik.