¿Imanirtaq creinëki Paraíso kanqanman?
WAKIN estudioso nunakunaqa, Génesis librollachö Biblia Edén huertapaq parlanqantam niyan. Religionkunachö creiyanqanta yachatsikoq profesor Paul Morrismi kënö nir qellqarqan: “Bibliachöqa Edén huertapaq manam yapëqa parlannatsu”. Pï më estudiokuna tsënö kanqanta pensayaptimpis, rasun kaqqa hukmi.
Rasun kaqchöqa, Bibliaqa atska kutim Adanpaq, Ëvapaq, culebrapaq y Edén huertapaq parlan.a Pero tsë estudiösokuna niyanqampitapis más mana alliqa, wakin religiösokuna y teölogokuna Paraíso cuentolla kanqanta niyanqanmi. ¿Imanirtaq alläpa mana alli? Biblia ninqanta mana kaqpaq churayaptinmi.
Edén huertachö ima pasanqanta mana shumaq musyarqa, manam Diospa Palabran yachatsikunqanta käyishuntsu o mayashuntsu. Más musyarinapaq, Bibliachöqa kawënintsikchö más precisaq tapukïkunapa respuestanmi kan. Qateqninchömi rikärishun Paraïsochö ima pasanqanta musyëqa, tsë tapukïkunapa respuestanta tarinapaq yanapakunqanta.
● ¿Imanirtaq edäyantsik y wanuntsik? Adanwan Eva Jehoväta wiyakurninqa, manam imëpis wanuyanmantsu karqan. Pero Diosta mana wiyakuyanqan hörapitam hutsasapa tikrayarqan y wanuyarqan (Génesis 2:16, 17; 3:19). Pëkunam causayarqan llapantsikpis hutsasapa kanapaq. Tsëmi Biblia kënö nin: “Adanmi jutsata rurecorqan, y tsenopam jutsa rure qallecorqan. Tserecurmi wani shamorqan. Tsemi que munducho llapan nunacuna jutsata rurarnin, wanuyan” (Romanos 5:12).
● ¿Imanirtaq imëka mana allikunata Dios rikaran? Edén huertachömi Jehová uli o llulla kanqanta y wambrankunapita alli kaqta pakanqanta Satanás nirqan (Génesis 3:3-5). Huk parlakïchöqa, mana alli gobernaqtanömi Diosta rikätsikïkarqan. Adanwan Ëvaqa Diablu ninqanta wiyakurmi, Jehoväpa Gobiernonta mana kaqpaq churayarqan, y tsënömi nunakunata yachatsiyarqan alli kaqta y mana alli kaqtapis kikinkunalla akrakuyänampaq. ¿Imatataq Jehová rurarqan? Pëqa alli yachaq kar y alli kaqllata ruraq karmi, huk tiempolla kikinkunapura nunakuna gobernanakuyänampaq haqirirqan. Satanaspa makinchö këkaq mundochö imëka mana allikuna kanqanmi rikätsikun, Dios mana yanapaptinqa, nunakunapa gobiernon mana ni imapaq välinqanta (Jeremías 10:23).
● ¿Imapaqtaq Patsata Dios kamarqan? Edén huertaqa rikätsikurqan hinantin Patsa alläpa shumaq kananta Dios munanqantam. Adanwan Eva wambrayoq karnin hinantin Patsaman huntayänanta, y huk kuchumpita huknin kuchunyaq shumaq huertata tikratsiyänantam munarqan (Génesis 1:28). Tsëmi rikätsikun: shamoq tiempochö kë Patsa Paraíso kananta, Adanpawan Ëvapa wambrankuna hutsannaq tikrayänanta y llapankuna shumaq y kushishqa kawakuyänanta Dios munanqanta. Y Biblia yachatsikunqanqa casi llapanmi rikätsikun Dios munëninta imanö cumplimunampaq kaqta.
● ¿Imaqtaq Jesus Patsaman shamurqan? Edén huertachö këkar Adanwan Eva Diosta mana wiyakuyanqampitam, llapan wambrankuna wanuyänanllapaq yuriyarqan. Pero Diosqa, alläpa kuyakoq karmi, hapallan Tsurinta Patsaman kachamurqan wanïpita llapan nunakunata ‘rescatananpaq’ (Mateo 20:28). ¿Imanötaq nunakunata rescatarqan o salvarqan? Yarpäshun, punta teytantsikpitaqa, Jesusqa o Biblia ninqannöpis “qepa caq Adanqa” Teytan llapan ninqantam wiyakurqan. Tsëmi imëpis hutsannaq karqan. Pëqa wanurqan nunakunata hutsapita salvanampaqmi. Tsënömi nunakunata yanaparqan Diospa perdonninta chaskita, y manaraq hutsata rurar Adanwan Eva kawayanqannö shamoq tiempochö kawakïta puëdeyänampaq (1 Corintios 15:22, 45; Juan 3:16). Tsëmi Jesusqa Patsaman shamurqan nunakunapaq Teytan munanqan rurakänanrëkur yanapakunampaq.b
Rikanqantsiknöpis, nunakunapaq Dios imata ruramunampaq kaqqa manam sasa musyanantsu ni cuentollatsu. Rasumpam y fäcil-llam käyinan o mayanan. Imanömi Edén huerta rasumpa karqan y tsëchö nunakuna y animalkunapis rasumpa kawayarqan, tsënöllam shamoq tiempopaq Dios ninqampis rasumpa y ichikllachöna rurakäramunqa. ¿Pipitataq tsëta rikänantsik o mana rikänantsikpis? Kikintsikpitam kanqa. Diosqa, pï më nunakuna y hasta mëtsika hutsata rurashqakunapis wanakurnin bendicionninta chaskiyänantam munan (1 Timoteu 2:3, 4). ¿Imanötaq tsëta musyantsik?
Wanunampaqna këkarmi, lädonchö këkaq mana alli kawakoq nunawan Jesus parlarqan. Tsë nunaqa musyarqanmi rasun kaqchö wanutsiyänampaq kaqta, pero shoqashqa këta y kawaritsimunanta munarmi Jesusta parlaparqan. Tsënam, “noqawan[mi] canqui paraiso nishqan shumaq cawaqui marcacho” nir awnirqan Jesus (Lucas 23:43). Huk alläpa hutsasapa nunapis shumaq huertaman tikrashqa Patsachö kawananta Jesus munëkarqa, ¿manatsuraq noqantsikpis tsëman chänata munanman? Awmi, pëqa munanmi. Dios llapan awnikunqanta qampis chaskita munarqa, Edén huertata Kamaq Jehová Diospita yachakïta ama imëpis haqitsu.
[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]
a Paraïsopaq más yachatsikïkunata kë textokunachömi tarinki: Génesis 13:10; Deuteronomio 32:8; 2 Samuel 7:14; 1 Crónicas 1:1; Isaías 51:3; Ezequiel 28:13; 31:8, 9; Lucas 3:38; Romanos 5:12-14; 1 Corintios 15:22, 45; 2 Corintios 11:3; 1 Timoteu 2:13, 14; Judas 14 y Apocalipsis 12:9.
b Más yachatsikïtaqa tarinki, Rasumpëpaqa, ¿imatataq Biblia yachatsikun? libropa 5 kaq capïtulonchömi, tsë librotaqa Jehoväpa testïgonkunam rurayämushqa.
[10 kaq päginachö dibüjukuna y recuadru]
PUNTA KAQ PROFECÍAQA BIBLIAPA LLAPAN YACHATSIKÏNINTAM MUSYATSIKUN
“Warmitawan qamtam [culebrata] chikinatsikushqëki, qampa mirënikita pëpa mirënintawan. Pëmi halushunki peqachö y qamnam atakanchö kaninki.” (Génesis 3:15.)
Këta Edén huertachö Dios ninqanmi, Bibliachö këkaq punta kaq profecía. Pero ¿pikunataq kayan warmi, culebra y mirëninkunaqa? ¿Imanirtaq kë ishkan chikinakuyan? Rikärishun.
CULEBRA
Diablu (Apocalipsis 12:9).
WARMI
Jehoväpa ciëlochö këkaq markan, tsëchömi këkäyan pëta sirveq espïritukuna (Galatas 4:26, 27). Isaías profëtaqa, tsë “warmi” huk nacionta qeshyakunampaq kaqtam willakurqan (Isaías 54:1; 66:8).
CULEBRAPA MIRËNIN
Diablupa munëninta ruraqkuna (Juan 8:44).
WARMIPA MIRËNIN
Precisaq kaqqa Jesucristum, pëqa Diospa ciëlochö këkaq markampitam shamurqan. Hina tsëmanmi yapakäyan Cristupa espiritual kaq wawqinkuna. Tsë cristiänokunam akrashqa kayan, Jesuswan ciëlopita gobernayämunampaq y Diospa markan o “Diospa rasonpa israel[nin]” kayänampaq (Galatas 3:16, 29; 6:16; Génesis 22:18).
ATAKANCHÖ KANINQAN
Diospa Tsurin Patsachö këkaptinmi Satanás wanutsiyänampaq causarqan. Tsëqa alläpa llakinëpaqmi karqan, pero ichik tiempollatam Jesus kawariramurqan.
PEQANCHÖ HALUNQAN
Jesusqa mana imëpis kutimunampaqmi Satanasta paqwë ushakäratsinqa. Pero puntataqa Edén huertachö punta teytantsikkunata Diablu imëka mana alliman ishkitsinqantaran altsamunqa (1 Juan 3:8; Apocalipsis 20:10).
La Biblia y su mensaje nishqan follëtochömi tarinki Bibliapa más precisaq yachatsikïninta, kë follëtotaqa Jehoväpa testïgonkunam rurayämushqa.
[11 kaq päginachö dibüju]
Adanwan Ëvaqa mana wiyakoq kayanqanchömi imëka mana alliman chäyarqan