Mundopa espïritunta chikishun y Diospa kaqta chaskishun
“Noqantsikqa manam chaskerqontsik mundopa espirituntatsu, sinowqa Dyospita shamoq Espïritutam, Dyos qomashqantsikta musyanantsikpaq.” (1 COR. 2:12, QKW.)
1, 2. a) ¿Imanö guërrachötaq cristiänokuna këkantsik? b) ¿Ima tapukïkunapa respuestantataq yachakushun?
CRISTIÄNOKUNAQA huk guërrachömi këkantsik. Chikimaqnintsikqa alläpa pelyë yachaq y kallpayoqmi, atska waranqa guërrakunachömi peleashqa. Hinamampis huk poderoso armanmi kan, tsëwanmi nunakunata vencishqa. Tsënö kaptimpis, manam vencimänata mantsapakunantsiktsu (Isa. 41:10). Noqantsikpaqa imapis mana ushakätseq tsapäkïnintsikmi kapamantsik, y tukïnöpa intumarnintsikpis manam vencimënintsikta puëdenqatsu.
2 Peleantsikqa manam rikakoq kaqwantsu, sinöqa mana rikakoq kaqwanmi. Chikimaqnintsikqa Diablum, y puëdeq armanqa ‘mundupa espiritunmi’ (1 Cor. 2:12). Kë espïritupitaqa tsapäkïta puëdentsik santo espïrituwanmi. Tsëmi Diosnintsikta mañakunantsik y rikätsikunantsik santo espïritupa wayïninta. Tsëta rurarllam tsë guërrata ganashun y markäkïnintsikchö o yärakuynintsikchö alli tsarakushun (Gal. 5:22, 23). Pero ¿imataq mundopa espïritunqa? ¿Imanirtaq alläpa puëdeq? ¿Imanötaq musyashwan noqantsikchöpis këkanqanta? ¿Imatataq Jesus rurarqan Diospa espïritunta chaskinampaq y mundopa espïritunta mana chaskinampaq? Y, ¿imatataq tsëpita yachakuntsik?
¿Imanirtaq alläpa puëdeq mundopa espïritun?
3. ¿Imataq mundopa espïritun?
3 ‘Mandacoq Diablum’, santo espïrituta chikeq kallpata yuritsimurqan (Juan 12:31; 14:30; 1 Juan 5:19). Tsë kallpaqa mundopa espïritunmi, o kanan tiempo nunakunapa mana alli munëninkunam, tsëmi kikinkunapa munëninkunata rurakuyan Diospa kaqta haqirir.
4, 5. ¿Imanötaq mundopa espïritun alläpa puëdeq tikrarirqan?
4 ¿Imanötaq mundopa espïritun alläpa puëdeq tikrarirqan? Edén huertachömi Ëvata Satanás ulipar o llullapar creiratsirqan Diospita rakikarnin más alli kawakuyänampaq kaqta (Gén. 3:13). ¡Imanö ulim Satanasqa! (Juan 8:44.) Tsëpitanam, Satanaspa munëninta rurar Ëvaqa Adanta hutsaman ishkiratsirqan. Y Adan hutsata ruranqampitam llapan nunakuna hutsapa esclävonkuna kayan, y Diablu mana wiyakoq këta qallatsimunqan espïritupa munëninta rurayan (lei Efesios 2:1-3).
5 Satanasqa llullakog këninwanmi atskaq angelkunatapis Diospita rakikäratsirqan, y pëkunam demoniokunaman tikrayarqan (Apo. 12:3, 4). Tsënöpam, Noëpa tiemponchö apäkï tamya manaraq chämuptin Diospa contranman churakäyarqan. Diabluqa kë angelkunata creitsirqan, ciëlochö rurëninkunata haqirir Patsaman shamur munëninkunata rurar kushishqa kayänantam (Jud. 6). Tsëpitanam ciëlota kutikuyarqan, y kananqa ‘jinantin marcacho nunacunata engañaquicaq’ Diablupa yanapaqninkunam kayan (Apo. 12:9). Pero wakin nunakunaqa, manam cuentata qokuyantsu kë espïritukuna nunakunata mana allikunata ruratsiyanqanta (2 Cor. 4:4).
¿Noqantsikchöpis mundopa espïritun këkantsuraq?
6. ¿Ima cäsollachötaq mundopa espïritun munëninchö katsimashwan?
6 Wakin nunakuna Satanaspa trampankuna imanö kanqanta mana musyayaptimpis noqantsikqa musyantsikmi (2 Cor. 2:11). Hinamampis, mundopa espïritunqa munëninchö katsimashwan kikintsik haqishqallam. Kanan rikärishun chusku tapukïkunata, mundopa espïritun o Diospa espïritun noqantsikchö këkanqanta musyanapaq.
7. ¿Imanötaq Satanás Jehoväpita rakimënintsikta tïran?
7 ¿Imatataq rikätsikö kushikunäpaq akranqä rurëkunawan? (Lei Santiagu 3:14-18.) Satanasqa allim musyan Jehová wanutsinakïkunata y maqanakïkunata chikinqanta, tsëmi pëqa mana allikunata shonquntsikman churamïta tïran (Sal. 11:5). Tsëtaqa ruramun pelïculakunawan, cancionkunawan, librokunawan y vidëojuëgokunawanmi, y tsëkunata wiyaqkuna o rikaqkunaqa, tsë mana allikunata kikinkuna rurëkaqnömi kariyan. Diablutaqa manam llakitsintsu ishkë shonquyoq karnin pëpaq ichikllata ruranqantsik. Pëqa alläpam kushikun ichikllatapis munëninta rurashqaqa (Sal. 97:10).
8, 9. Kushikunapaq rurëkunapita, ¿ima tapukïkunatataq rurakushwan?
8 Pero Diospa espïritunqa limpio kanapaq, manshu kanapaq y llakipäkoq kanapaqmi yanapamantsik. Tsëmi kënö tapukunantsik: “Kushikunäpaq akranqäkuna, ¿yanapamanku alli nuna kanäpaq?”. Diospa yachëninta katseq nunaqa, manam wakinkuna rikäyänanllapaqtsu allitukun. Ni manam limpio këpaq o alli kawakïpaq yachatsikurirtsu, wayinchö wanutsinakïkunata o rakcha rurëkunata rikaräkun.
9 Jehoväqa shuyaran llapan shonquntsikwan pëllata kuyanatam. Pero Satanasqa manam tsënötsu. Jesusta tentanqanchö rikanqantsiknöpis, pëqa ichikllawanmi kushikun (Luc. 4:7, 8). Tsëmi kënö tapukunantsik: “¿Kushikunäpaq ruranqäkuna Diosllapaq kanqätaku rikätsikun? ¿Yanapamanku mundopa espïritunta chikinäpaq, o masku kuyatsiman mana alli rurëkunata? Yapëpaqqa, ¿alliraqtsuraq imata rikänapaq kaqkunata akranä?”.
10, 11. a) Mundopa espïritun, ¿qellëta imanö rikänatataq munan? b) Y Diospa espïritunqa, ¿qellëta imanö rikänatataq munan?
10 ¿Pasëpaku imëkayoq këta munëkö? (Lei Lucas 18:24-30.) Hukpa imantapis rikar munapë, imëkayoq këta munë y ‘nawintsic ricanqanta codisyar munapeqa’, mundopa espïritumpitam shamun, tsëwanmi Satanás nunakunata imëkaman ishkitsin (1 Juan 2:16). Tsëmi kanan nunakunaqa löcoyäkuyan imëkayoq këllapaq (1 Tim. 6:9, 10). Imëkayoq kar-raq alli kawakunatam creitsimënintsikta Satanasqa munan (Pro. 18:11). Si Diosta kuyanqantsikpita más qellëta kuyashqaqa, Satanasmi vencimashqantsik. Tsëmi, llapantsik kënö tapukushwan: “¿Pasëpaku yarparä cösaskunallaman y kushikunäpaq rurëkunallaman?”.
11 Diospa espïritunqa, Bibliawanmi yanapamantsik qellëta imanö rikänapaq y trabajarnin familiantsik wananqankunata rantinapaq (1 Tim. 5:8). Hinamampis, Jehovänö alli kanapaqmi yachatsimantsik. Llapan nunakunam musyayänan qarakoq kanqantsikta, y manam qaramänata shuyaranqantsikllatatsu. Nuna mayintsiktam cösaskunapita más kuyanantsik, tsëmi imapis kapamanqantsiktaqa qararishwan (Pro. 3:27, 28). Y manam Jehoväpaq ruranantsikta haqishwantsu kë mundochö cösaskunarëkur.
12, 13. ¿Imanötaq Jehoväpa espïritun yanapamantsik mundopa espïritunta vencinapaq?
12 ¿Portakïnï Diospa espïritunta o mundopa espïritunta katsinqätaku rikätsikun? (Lei Colosenses 3:8-10, 13.) Tsëtaqa musyashun, imapis mana alli yarquptin imanöpis rikanqantsikwanmi. ¿Tsë hörachö mundopa espïritun munanqannöku melanëpaq portakuntsik? (Gal. 5:19-21.) Këman yarpärishun, ¿imatataq rurantsik cristiano mayintsik ofenderamashqa? Hina yarpänantsikmi, wayintsikchö këkar imanö portakunqantsiktapis, tsëchömi rikakun mundopa espïritunta o Diospa espïritunta katsinqantsiktapis. Kënö pensarishun: “Hoqta killa pasarinqanchö, ¿portakïnïwan más alli cristiano kanqätaku rikätsikurqö, o yapëku mana alli parlarirqö o portakurqö?”.
13 Santo espïritum yanapamantsik Diosnintsik mandamanqantsikta wiyakunapaq, tsëmi Bibliapis kënö nimantsik: “Cananqa tse mana alli muneniquicunata rureta jaqiriyarqonquim, uclaya nunana karnin”. Mana alli rurëkunata haqishqa karmi, más alli y kuyakoq kantsik, ofendemaqnintsiktapis perdonantsik. Y imatapis mana allita ruramashqaqa, “mana piñacushpa, mana waputupanacushpa, mana coleracushpa, mana qayapanacushpa, wasata mana rimanacushpa y mana lluta tratanacushpa[m]” rikänakuntsik. Awmi, kuyakoq këtam tïrantsik (Efe. 4:31, 32).
14. ¿Imatataq pensayan wakin nunakuna Bibliapaq?
14 ¿Respetäkü y kuyäkü Biblia mandakunqankunata? (Lei Proverbios 3:5, 6a.) Mundopa espïritunqa nunakunata yanapan Diospa Palabranta mana wiyakuyänampaqmi. Wakin nunakunaqa, rurëta mana munayanqankunataqa manam cäsoyantsu, tsëpa rantinqa, costumbrekunata y nunakuna yachatsiyanqantam qatiyan (2 Tim. 4:3, 4). Wakinqa Bibliata mana allipam rikäyan. Kikinkunallapaq más yachaqtukurmi, Biblia Diospa Palabran kanqanta creiyantsu, tsëmi, hukwan hukwan kakuyanqampaq, ollqupura o warmipura kakuyanqampaq, y divorciopaq Biblia mana allim ninqanta mana kaqpaq churayan. Huk parlakïchöqa, rikäyan “alli kaqta mana allitanö y mana alli kaqtana allitanö” (Isa. 5:20). ¿Kë mana alli mundo pensanqannöku noqantsikpis pensantsik? Ima problëmapis kaptin, ¿nunakuna ninqannöku o kikintsik pensanqantsiknöku altsantsik? O, ¿Biblia ninqankunata wiyakurku altsëta tïrantsik?
15. Kikintsik yarpanqantsikllata ruranantsikpa rantin, ¿imatataq imëpis ruranantsik?
15 Pero Diospa espïritunqa yanapamantsik Biblia ninqanta wiyakunapaqmi. Noqantsikpis, salmistanömi Diospa Palabranta ‘nänintsikta aktsimoq’ chiwchitanö rikantsik (Salmo 119:105). Tsëmi, kikintsikpa yarpënintsikman markäkunapa rantin Biblia ninqanman markäkuntsik, tsënöpa alli kaq y mana alli kaq imanö kanqantapis reqinapaq. Manam respetantsikllatsu, sinöqa kuyantsikmi (Sal. 119:97).
Jesus ruranqampita yachakunapaq
16. ¿Imatataq wanantsik Jesucristunö pensanapaq?
16 Diospa espïritunta chaskïta munarqa, Jesucristunömi pensanantsik (1 Cor. 2:16). Huk parlakïchöqa, ‘Jesucristu yachatsicushqannollam jucnintsic jucnintsicpis juc yarpellana cawacunantsic’, tsëpaqqa Jesus imanöpis pensanqanta y ruranqantam musyanantsik, y pë ruranqanta qatinantsik (Rom. 15:5; 1 Ped. 2:21). Rikärishun ruranqankunata imanö qatinapaqpis.
17, 18. a) ¿Imatataq Jesus yachatsimarquntsik mañakïpita? b) ¿Imanirtaq cristiänokunaqa imëpis mañakïkäyanman?
17 Diosnintsikta rogashun espïritunta qomänapaq. Pruëbakunata manaraq pasarmi, Jesusqa Teytanta espïritunta mañakoq (Luc. 22:40, 41). Noqantsikpis tsënömi rurantsik. Markäkïwan mañakushqaqa, Jehová kuyakïwanmi qoykamäshun (Luc. 11:13). Kikin Jesusmi kënö nimarquntsik: “¡Imatapis mañacuyaptiqueqa, Dios qoyäshunquim! ¡Asherqa, tariyanquim; puncuta tsactacuyaptiquipis, quichapäyäshunquim! Porqui mañacoq caqqa chasquinmi; asheq caqqa tarinmi; puncuta tacacoq caqtaqa quichapäyanqam” (Mat. 7:7, 8).
18 Rikanqantsiknömi, Jehoväpa yanapakïninta y espïrituntaqa imëpis mañakïkänantsik. Tsëpaqqa, mañakïnintsik más seguido y más unëmi kanan. Kënö mañakurqa, puntatam rikätsikuntsik markäkïnintsikta, y tsëpitanam mañakunqantsikta qomantsik. Höraqa Jehová pëman markäkunqantsikta rikëta munar o mañakunqantsik alläpa preciso kanqanta rikëta munarmi, mañakunqantsikta rasllaqa qomantsiktsu.b
19. ¿Imatataq imëpis Jesus ruraq, y imanötaq noqantsik tsëta qatishwan?
19 Jehová ninqanta imëpis cäsokushun. Jesusqa, imëpis Teytanta kushitsinqan rurëkunallatam ruraq. Pero huk kutiqa itsachi kikin munanqannö rurarita munarqan y Teytan shuyaranqannötsu. Tsënö këkarpis, Teytanmanmi alläpa yärakurgan, y kënömi nirqan: “Noqa munashqänoqa ama callatsuntsu, sinoqa qam munashqequino quecullatsun” (Luc. 22:42). Tapukurishun: “¿Dios ninqanta wiyaköku sasa o aja tiempokunata pasëkarpis?”. Tsënö tiempokunachö Diosta mana wiyakurqa, manam mana wanushpa kawakïta tarishuntsu. Yarpänantsikmi pëllata wiyakunantsikta, porque pëllam kawënintsik y llapan wananqantsiktapis qomantsik (Sal. 95:6, 7). Wiyakoq këqa alläpa precïsom. Sinöqa manam Diosnintsikwan alli këta tarishwantsu.
20. ¿Imataq Jesuspa kawëninchö más preciso karqan, y imanötaq noqantsik qatishwan?
20 Bibliata alli estudiashun. Satanás tentaptinmi, Jesusqa Biblia ninqannö contestarqan (Luc. 4:1-13). Hina chikeqnin religiösokunawan parlarpis, Biblia ninqanllapitam parlaq (Mat. 15:3-6). Y llapan kawëninchömi, Jehoväpa Leyninkunapita y ruramunampaq kaqkunata yachakur kawaq (Mat. 5:17). Noqantsikpis markäkïnintsik sinchiyänampaqqa, alleqmi Bibliapita yachakunantsik (Fili. 4:8, 9). Wakin cristiänokunaqa itsachi, kikinkuna o familiankunawan estudiayänampaq tiemponkuna mana kanqanta rikäyan, pero manam, mana kanqampitatsu, sinöqa mana rakiyanqampitam (Efe. 5:15-17).
21. ¿Imë hörakunataq Diospita más yachakushwan y ninqannö rurashwan?
21 “Mäcoq, mäcoq, cumplidu” sirveqqa, yanapamantsik familiantsikwan o kikintsikllapis tiempota rakïkur yachakunapaqmi (Mat. 24:45). Tsëpaqmi patsätsimushqa cada semana yachakunapaq Familiachö Diosta Adorana Hörata. ¿Cristunö pensanapaqku cada semana yachakïkantsik? Tsënö pensanapaqqa, itsa Jesus yachatsikunqankunapita yachakushwan. Más yachakïta munanqantsik tëmakunataqa ashishwan Índice de las publicaciones Watch Tower nishqan librochömi. Itsachi, “Jesuspa yachatsikïninkuna” nishqan publicopaq Täpakoq revistachö, 2008 watapita hasta 2010 watayaq chunka ishkë tema yarqamoqkunatapis ashirishwan. Hinamampis, yachakushwan ¡Despertad! revistapita 2006 watachö yarqamushqa “¿Qué respondería usted?” (¿Imataraq qam ninkiman?) nishqan tapukïkunapitawanmi. Këkuna Diosnintsikpita más yachakunapaq yanapëkämashqaqa, ¿manatsuraq Familiächö Diosta Adoranantsik Hörachö yachakurishwan?
Kë mundotaqa vencita puëdentsikmi
22, 23. ¿Imatataq ruranantsik kë mundota vencinapaq?
22 Diospa espïritun pushamänata munarqa, mundopa espïrituntam chikinantsik. Y chikinanqa manam fäciltsu. Imëka peleaq cuentam alli tsarakunantsik (Jud. 3). Vencitaqa puëdentsikmi. Jesusmi qateqninkunata kënö nirqan: “Que patsachoqa qamcuna sufriyänequim. Peru balorta tsariyë; que patsacho llapan mana allicunata benserqonam” (Juan 16:33).
23 Mundopa espïritunta mana chaskir y Jehoväpa espïritunta chaskïta tïrarqa, noqantsikpis kë mundota vencishunmi. Awmi, “Dios Yaya nogantsicpa fabornintsic caycaptinga manam ni pipis chiquimarnintsic conträmash[untsu]” (Rom. 8:31, NTCN). Espíritu santota chaskir, pushamänata haqir y Biblia ninqanta wiyakurqa, mushoq Patsachömi imëyaqpis kushishqa kawakushun.
[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]
a Proverbios 3:5, 6: “Llapan shonqïkiwan Jehoväman markäkï [yärakuy], y kikikipa yachënikillamanqa ama markäkïtsu. Llapan kawënikichö pë munanqanta rurë, tsëqa llapan rurënikitam altsaramunqa”.
b Këpita maslla musyanëkipaqqa, rikäri Rasumpëpaqa, ¿imatataq Biblia yachatsikun? librota, 170 a 173 päginankunachö.
¿Yarpëkantsikku?
• ¿Imanirtaq kë mundopa espïritunqa alläpa puëdeq?
• ¿Ima chusku tapukïkunatataq rurakushwan?
• Diospa espïritunta chaskinapaq, ¿ima kima rurëtataq rurashwan Jesusta qatirnin?
[10 kaq päginachö dibüju]
¿Imanöpataq kë angelkuna demonioman tikrariyarqan?
[12 kaq päginachö dibüju]
Kë mundopa espïritunqa, munëninchö katsimashwan kikintsik haqishqallam