Bibliaqa Diospa Palabranmi
Mëpita karpis o imanö karnimpis, mëtsika watapanam nunakunaqa niyan Diospa Palabranqa rasumpa kaqllata yachatsikunqanta, y wakinkunaqa Bibliachö ninqantam cäsukuyan. Peru mëtsikaq nunakunam niyan Diospa Palabranchö ninqanqa mana yanapakuqanta, o mana rasumpa kaqta willakunqanta. ¿Tsënöku qampis pensanki?
DIOSPA PALABRANQA RASUMPA KAQLLATAM WILLAKUN
¿Imataq yanapashunki Biblia rasumpa kaqta willakunqanman confiakunëkipaq? Këman pensari: juk amïguikï imëpis rasumpa kaqllata parlaptinqa llapan nishunqëkitachi creinkiman ¿aw? Tsënöllam Diospa Palabrampis llapanchö rasumpa kaqllata willakun. Imanir rasumpa kaqta willakunqanta rikärishun.
Rasumpa kaqllatam qellqayarqan
Biblia qellqaqkunaqa, mana alli rurayanqankunatapis qellqayarqanmi. Jonasllaman pensarishun, pëqa Diosta mana cäsukunqantam willakurqan (Jonas 1:1-3). Tsëmi qellqanqanchö willakun mana wiyakunqampita Jehovä consejanqanta, peru manam willakuntsu tsë consëjuta chaskikunqantaqa (Jonas 4:1, 4, 10, 11). Pantayanqankunatapis Bibliata qellqaqkuna willakuyanqanmi cläru rikätsikun Biblia Diospita kanqanta.
Alli kawakunapaqmi yanapakun
Bibliachö ninqanqa alli kawakunapaqpis yanapakunmi. Wakinkunawan alli apanakunapaqmi këta yachatsimantsik: “Imanömi nunakuna tratayäshunëkita munayanki, tsënölla qamkunapis pëkunata tratayë” (Mateu 7:12). “Alläpa piñashqa këkaptinpis alli shiminllapa parlaparqa piñakïninta pasaratsinmi” (Proverbius 15:1). Këchö rikanqantsiknöpis Bibliapa yachatsikuyninkunaqa yanapakunmi.
Unë pasakunqankunatam willakun
Mëtsika watakunapam musyapakoqkuna, Bibliachö nunakunapa jutinkuna y markakunapa jutinkuna yurinqanqa rasumpa kashqa kanqanta niyan. Unë tiempu pasanqanta willakurmi, Nehemïaspa tiempuchö Jerusalen markächö Tïru markapita nunakuna pescäduta y maskuna rantikuyanqantam willakun (Nehemïas 13:16).
Unë tiempu pasanqankunata musyapakoqkunam, Israel nacionchö tariyashqa Tïru markapita nunakuna imakunata rantikuyanqanta. Y Jerusalen markachönam tariyashqa Tïru markapita pescädukunata rantikuyänampaq apayanqanta. Këkunata tariyanqankunaqa rikätsikun unë tiempupaq parlarpis Bibliaqa rasumpa kaqta willakunqanta. Tsëmi Nehemïas 13:16 ninqannölla, juk yachaq y musyapakoq nunapis, Jerusalen markachö Tïru markäpita nunakuna pescäduta rantikuyanqanta nirqan.
Willakunqankunaqa, kanan yachaq nunakuna niyanqannöllam
Bibliaqa Diospita y willakunqankunapitam yachatsikun, peru yachaq nunakuna niyanqannöpis willakunmi. Jukllëllata rikärishun.
Jesus manaraq patsachö yuriptinmi (3500) Bibliaqa “imapis mana kaqmanmi patsata warkushqa” nirqannam (Job 26:7, TNM). Kënö Biblia willakïkaptimpis wakinkunaqa creiyaq patsaqa yaku janachö këkanqanta y juk jatun tortügapa jananchö taqyarëkanqantam. Job libru qellqakanqampita atska wata (1100) pasariptimpis, nunakunaqa creyikäyaqllaraqmi patsa ima jananchö taqyarëkanqanta. Peru 1687 watachö yachaq y alli estudiashqa nuna Isaac Newton jutiyoq alli musyapakurirmi willakurqan patsaqa mana kaqllachö warkurëkanqanta. Kë nuna imanö patsa këkanqanta willakunqanqa, clärum rikätsikun unëpita patsëna Bibliaqa rasumpa kaqta willakunqanta.
Willakunqankunam rurakashqa
¿Imanirtaq Biblia willakunqankunaman creinantsik? Babilonia markäta ima pasanqanta rikärishun.
¿Imatataq Biblia willakurqan? Diospa willakoqnin Isaïasmi 732 watamampanö Jesus manaraq patsachö yuriptin, Babilonia marka imanö ushakänampaq kaqta nirqan (Isaïas 13: 17-20). Jina nirqanmi tsëpa pasaq mayupis tsakinampaq kaqta y jatun punkunkuna kicharëkaqta jaqiriyänampaq kaqta, y tsë tröpakunapa mandaqnimpa jutin Cïru kanampaq kaqtapis willakurqanmi (Isaïas 44:27–45:1).
¿Imanötaq rurakarqan? Tsëta willakur Isaïas qellqanqampita 200 wata pasarishqanchömi, atska tröpakuna Babiloniaman chäriyarqan. Y ¿pitaq tsë tröpakunapa mandaqnin karqan? Persia nacionpa reynin Cïru jutiyoq nunam karqan. Cïruwan tröpankunaqa tsë mayutam juk lädupa jitariyarqan, y yaku wallkäriptinmi tsimpar qallëkuyarqan. Y tsë markataqa, Biblia willakunqannömi punkunkunata kichëllata dejariyänaq. Tsënöpam Persia soldädukunaqa mana pelyashllapa tsë markata ushakäratsiyarqan.
Babilonia markaqa pasëpa tsunyaqllam kakïkan, y Bagdad markapa amänunchömi këkan (Irak nacionchö). Manam pipis tsëchö tärantsu. Biblia ninqannömi Jehoväqa tsë markata chipyëpa ushakäratsirqan. Biblia willakunqankuna rurakanqanmi, rikätsikun wakin kaq willakïninkunapis cumplikänampaq kaqta.