Imanö consejakunqëkiqa, ¿‘shonquta kushitsinku’?

1, 2. Creikoqkunata rikaqkunapita juk wawqiqa, ¿imatataq juk panita consejanqanchö yachakurqan?

ATSKA watakunanam pasarishqa, reunionkunaman unëpana manana ëwaq panita creikoqkunata rikaqkunapita ishkaq wawqikuna watukayanqampita. Jukninmi, reunionkunaman ëwëpaq Bibliachö atska textukunata leyiparqan. Tsë wawqiqa, Bibliata leyiyanqan tsë panita yanapashqa kanqantam pensarqan, peru yarquykäyaptinnam, tsë paniqa kënö nirqan: “Manam ni ichikllapis musyayankitsu imapa pasëkanqäta”. Tsë wawqikunaqa, ima problëmakunapa pasëkanqanta mana tapushpam consejayarqan. Tsëmi tsë paniqa, ni imachöpis mana yanapashqa kayanqanta nirqan.

² Tsë textukunata leyeq wawqim këta yarpan: “Tsë höraqa, mana respetakoq kanqantam pensarqä. Peru tsëpita maslla yarpachakurirqa, tsë asuntupaq Biblia ima ninqanta rikätsinäpa rantin, mas alliqa, ‘¿imanötan këkanki?’, ‘¿imanötan yanapariyaqman?’ nir tapunä mas alli kashqa kanqantam cuentata qokurirqä”. Creikoqkunata rikaqkunapita tsë wawqiqa, tsëpin pasakunqampitam yachakurqan; y kanan pitapis watukarqa, imanö këkanqampaqmi masqa yarpachakun.

3. Congregacionchöqa, ¿pikunatan wakinkunata consejëta puëdiyan?

³ Creikoqkunata rikaqkunam, consejayänanta wanaqkunata consejayänan. Peru juk kutikunachöqa, congregacionchö wawqi panikunapis, wakinkunata consejëta puëdiyanmi. Këkunallaman pensarishun: itsa pillapis, Bibliachö ninqanwan amïgunta consejanan (Sal. 141:5; Prov. 25:12). O itsa juk mas edäna pani, Tïtu 2:3 a 5 ninqanchö asuntukunapita juk jövin panita consejanan. Y teyta kaqkunaqa, wamrankunatam seguïdu consejayänan y corregiyänan. Këchö yachakunapaq kaqqa, creikoqkunata rikaqkunaman pensëkur rurakämushqa kaptimpis, llapantsikmi shonquta kushiratseq consëjukunawan wakinkunata yanapanapaq yachakushun (Prov. 27:9).

4. ¿Ima tapukuykunapitataq këchö yachakushun?

⁴ Këchöqa, pikunatapis consejanqantsik höra ima tapukuykunaman yarpänapaq kaqpitam chuskuta yachakushun: ¿imarëkurtan consejëkantsik?, ¿wananku consejanantsikta?, ¿pitan consejanman? y yanapanampaqqa, ¿imanötan pitapis consejashwan?

¿IMARËKURTAN CONSEJËKANTSIK?

5. Pitapis imanö consejayanqantan, ¿mas fäcil chaskikunampaq itsapis yanapanqa? (1 Corintius 13:4, 7).

⁵ Creikoqkunata rikaqkunaqa, wawqi paninkunata kuyarninmi, höraqa mana allipa ëwëkäyanqanta rikar consejayan (Gäl. 6:1). Creikoqkunata rikaqkunapita juk wawqi pitapis consejanan kaptinqa, kuyakoq këpaq apostol Pablu ninqantam yarpänan. Pëmi kënö qellqarqan: “Kuyakoqqa pacienciakoqmi y ankupäkoqmi. […] Llapan cösaskunatam shonqunllachö sufrin, llapantam crein, llapantam shuyaran, llapantam aguantan” (leyi 1 Corintius 13:4, 7). Consejanampaq kaq creikoqkunata rikaq wawqi tsë versïculukunaman yarpachakunqanqa, kuyëpa y imarëkur consejanampaq kaqman yarpänampaqmi yanapanqa. Consejaqnin pëpaq yarpachakunqanta rikarqa, itsapis consejanqanta wiyakunampaq tsë nunata yanapanqa (Rom. 12:10).

6. ¿Wakinkunata imanö consejanapaq kaqtataq Pablupita yachakuntsik?

⁶ Apostol Pablu ruranqampitaqa, creikoqkunata rikaqkunaqa llapankunam yachakuyanman. Këllata yarpärishun: Tesalönica markachö wawqi panikuna consejayänanta wanaqta rikarmi, pëqa consejarqan. Peru cartakunqankunachöqa, alli kaqta rurëkäyanqampita, Diosta kuyarnin imatapis rurëkäyanqampita y alli tsarakuyanqampita kushikunqantam nirqan. Jina imanö këkäyanqanmanmi pensarqan, y mana allikunapa pasëkäyanqanta y chikir sufrikätsiyanqanta musyanqantam nirqan (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4). Y wakin cristiänukunapis, pëkunapita yachakuyta puëdiyanqantam nirqan (1 Tes. 1:8, 9). Tsënö qellqanqanta wiyarqa, ¡alläpachi kushikuyarqan! Pëkunata Pablu kuyanqanqa clärum këkarqan. Tsëmi ishkan cartankunachö pëkunata consejanqanqa, alläpa yanapakurqan (1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12).

7. ¿Imanirtan consejayaptin wakinqa cölerakuyan?

⁷ Alli yarpachakurir pitapis consejashqaqa, ¿imatan pasakunman? Creikoqkunata rikar unëpana yanapakoq wawqim kënö nin: “Wakinqa, kuyëpa mana parlapäyashqa kayaptinmi, consejayanqampita cölerakuyan y manam mana kaqta consejayanqampitatsu”. ¿Imatataq këpita yachakuntsik? Pitapis kuyëpa consejashqaqa, mas fäcilmi kanqa chaskikunampaq.

¿WANANKU CONSEJANANTSIKTA?

8. Pitapis manaraq consejar, ¿ima tapukuykunamantan creikoqkunata rikaqkuna pensayänan?

⁸ Creikoqkunata rikaqkunaqa, manam jinan höratsu pitapis consejayanman. Pitapis manaraq consejarmi, kë tapukuykunaman pensayänan: “¿Rasumpaku wanan tsë asunturëkur consejanä? ¿Següruku këkä mana alli kaqta rurëkanqanta? ¿Bibliachö ninqampa contranku rurëkan, o kikïlla mana allitanö rikanqätaku rurëkan?”. Creikoqkunata rikaqkunapita yachaq wawqiqa, manam ‘mana yarpakachärishpa parlantsu’ (Prov. 29:20). Pitapis consejanampaq següru mana karqa, creikoqkunata rikaqkunapita juk wawqitam tapurinman, Bibliachö tsë asuntupaq imallatapis ninqanta rikäyänampaq, y tsëpitanam, consejayänampaq o mana consejayänampaqpis decidiyanman (2 Tim. 3:16, 17).

9. Pitapis imanö vestikunqampita o altsapäkunqampita consejayänampaqqa, ¿imatataq creikoqkunata rikaqkuna apostol Pablupita yachakuyanman? (1 Timoteu 2:9, 10).

⁹ Këllaman pensarishun: juk wawqi o pani imanö vestikunqanman o altsapäkunqanman, creikoqkunata rikaqkunapita juk wawqi yarpachakunman. Itsa kë tapukuyman pensanman: “¿Imanö vestikuykanqampaq Bibliachö imallapis ninku?”. Rikëninllapaq mana alli altsapäkuykanqampita mana consejanampaqmi, creikoqkunata rikaqkunapita juk wawqita o Diosta unëpana sirweq juk wawqita o panita tapurinman. Ishkankunam imanö vestikuypaq o altsapäkuypaq Pablu qellqanqanta rikäyanman (leyi 1 Timoteu 2:9, 10). Pabluqa manam imanö vestikunapaq nirqantsu. Tsëpa rantinqa shumaq, alli tantiëkur y alli juiciuwan altsapäkunapaq consëjukunatam qellqarqan. Bibliachö ninqampa contran mana këkaptinqa, cristiänukuna imanöpis altsapäkuyänampaq kaqtam nirqan. Creikoqkunata rikaqkuna pitapis consejayänan kaptinqa, alli tantiëkur y alli juiciuwan vestikuykanqantam o mana vestikuykanqantam rikäyänan.

10. Cada ünu decidinqantsikpaqqa, ¿imatataq yarpänantsik?

¹⁰ Yarpäshun, Diosta unëpana sirweq wawqikunaqa, jukläya jukläyam juk asuntupaq pensayanman. Tsënö kaptimpis, manam juknin alli y juknin mana alli këkanqantatsu rikätsikun. Tsëqa, ama kikintsikpa pensënintsikllapita pipis alli o mana alli rurëkanqanta pensashuntsu (Rom. 14:10).

¿PITAN CONSEJANMAN?

11, 12. Pitapis consejanan kaptinqa, ¿imatataq creikoqkunata rikaq tapukunman y imanir?

¹¹ Pitapis consejayänan kaptinqa, pï consejanampaq kaqmanmi pensayänan. Këllaman pensarishun: juk casäda panita o juk wamrata consejanan kaptinqa, creikoqkunata rikaqqa, tsë panipa qowanwan o tsë wamrapa teytanwanran parlanan. Itsa tsë wawqiqa, kikin consejëta munanqa, o creikoqkunata rikaq consejaptin, tsëchö këta munanqa.b O pani shipash kaptinqa, kima kaq pärrafuchö yachakunqantsiknöpis, itsa juk edäna pani consejarinman.

¹² Jina creikoqkunata rikaqqa, kë tapukuymanmi pensanman: “¿Allitsuraq noqa consejarïman o juktsuraq mas alli consejarinman?”. Këllaman pensarishun: imapaqpis mana sirweqnö rikäkoq wawqi o paniqa, itsa tsënöpa pasashqa juk wawqi consejaptin mas shumaq wiyarinqa. Tsënö kaptimpis, creikoqkunata rikaqkunaqa llapankunam Biblia ninqanmannö wawqi panikuna pensëninkunata cambiayänampaq yanapayänan. Pipis corregiyänanta wanaptinqa, mas alliqa jinan höra corregiyänanmi.

YANAPANAMPAQQA, ¿IMANÖTAN PITAPIS CONSEJASHWAN?

13, 14. ¿Imanirtan creikoqkunata rikaqkunaqa pitapis shumaq wiyayänan?

¹³ Shumaq wiyë. Pitapis consejanampaq creikoqkunata rikaq wawqi alistakuykarqa, kë tapukuykunamanmi pensanman: “¿Musyäku tsë wawqi o pani imapa pasëkanqanta? ¿Musyäku imanö këkanqanta? ¿Mana musyanqä problëmakunapatsuraq pasëkan? Kanan höraqa, ¿imatataq mas wanëkan?”.

¹⁴ Llapan consejakoqkunam, Santiägu 1:19 ninqanta yarpäyänan. Kënömi nin: “Pï nunapis shumaq wiyanampaq listu, raslla mana parlaq, raslla mana piñakoqmi kanan”. Creikoqkunata rikaqqa, consejanampaq kaq wawqi imakunapa pasëkanqanta llapanta musyanqantaqa manam pensanmantsu. Bibliachömi, Proverbius 18:13 këta yarpätsimantsik: “Parlëta manaraq ushaptin yaskiqqa mana käyikuq këmi y penqakïpaqmi”. Mas alliqa kanman kikinta tapunantsikmi y tsëpaqqa manaraq parlarmi shumaq wiyanantsik. Tsëtam, qallanan kaq pärrafuchö parlanqantsik creikoqkunata rikaq wawqi yachakurqan. Consejanampaq alistakunqampita manaraq parlarnin, kënö tapushqa kanan mas alli kanqantam cuentata qokurqan: “¿Imanötan këkanki?”, “¿imanötan yanapariyaqman?”. Wawqi panikuna imanö këkäyanqanman creikoqkunata rikaqkuna yarpachakuyaptinqa, mas allim yanapariyanqa.

15. ¿Imanötan creikoqkunata rikaqkuna Proverbius 27:23 ninqanta wiyakuyänan?

¹⁵ Wawqi panikunata alli reqi. Consejanqantsik pitapis yanapanampaqqa, manam juk ishkë textukunallatatsu leyirishwan ni imata ruranampaq kaqllatatsu nirishwan. Wawqi panintsikkunaqa pëkunapaq yarpachakunqantsikta, entiendinqantsikta y yanapëta munanqantsiktam musyëta munayan (leyi Proverbius 27:23). Creikoqkunata rikaqkunaqa, wawqi panikunapa amïgunkuna kayänampaqmi kallpachakuyänan.

16. ¿Imatataq creikoqkunata rikaqkuna rurayanman consejayanqanwan pitapis yanapayänampaq?

¹⁶ Creikoqkunata rikaqkunaqa, manam consejayänanllapaqtsu wawqi panikunawanqa parlayänan. Tsëpa rantinqa, seguïdum pëkunawan parlayänan y mana allikunapa pasayaptin pëkunapaq yarpachakuyanqanta rikätsikuyänan. Tsëta rurar wawqi panikunapa amïgun këman chäyanqantam, creikoqkunata rikar mëtsika watapana yanapakoq wawqi nin. Y kënöpis ninmi: “Juk wawqi o pani consejëpaq këkaptinqa, mas fäcilmi parlapärishun”. Y consejayanqan wawqipis, mas fäcilmi niyanqanta wiyakunqa.

17. ¿Imëtan creikoqkunata rikaqkunaqa masraq pacienciakoq y kuyakoq kayänan?

¹⁷ Pacienciakoq y kuyakoq kë. Bibliachö ninqanwan consejayanqanta qallananllachö wiyakuyta mana munaptin o niyanqannö jinan höra mana ruraptinmi, pacienciakoq y kuyakoq këqa alläpa yanapakun. Creikoqkunata rikaqkunaqa, manam tsërëkur cölerakuyanmantsu. Jesuspaq Biblia willatsikunqanmannömi kayänan, tsëchömi kënö nirqan: “Manam laqtsakashqa shoqushta pakirinqatsu, ni qoyëkaq mëchata upiratsinqatsu” (Mat. 12:20). Tsëmi creikoqkunata rikaqqa, tsë wawqi o pani consejayänanta imanir wananqanta y consejayanqannölla imanir ruranampaq kaqta Jehoväta rikëkatsinampaq japallan mañakunan. Itsa tsë wawqi o paniqa, consejayanqanman pensanampaq tiemputaraq wananqa. Creikoqkunata rikaq pacienciakoq y kuyakoq kaptinqa, consejanqan wawqi o paniqa, imata consejanqanmanmi yarpachakunqa y manam imanö ninqanmantsu. Peru yarpänanmi, pitapis consejarqa Diospa Palabranchö ninqanwan consejanampaq.

18. (1) Pitapis consejarqa, ¿imatataq yarpänantsik? (2) Fötuchö y “Teytakunapaq juk consëju” neqchö rikanqantsiknöpis, ¿imatataq teytakuna rurayanman wamrankunata manaraq consejar?

¹⁸ Pantanqëkikunapita yachakuy. Llapantsikpis pantaq karninmi, këchö yachakunqantsiknöqa llapanta rurëta puëdishuntsu (Sant. 3:2). Pantashunmi, peru pantanqantsikkunapita yachakunapaqmi kallpachakunantsik. Wawqi panintsikkuna kuyanqantsikta rikarqa, ruranqantsikwan o ninqantsikwan ofendishqaqa mas fäcilmi perdonaramäshun (“Teytakunapaq juk consëju” ninqanta rikäri).

¿IMATATAQ YACHAKURQUNTSIK?

19. ¿Imanötan wawqi panintsikkunata kushitsishwan?

¹⁹ Rikanqantsiknömi, pitapis yanapanampaq consejëqa fäciltsu. Consejakoqkuna y consëjuta chaskeqkunapis pantareqmi kantsik. Tsëmi këchö yachakunqantsik consëjukunata yarpänantsik. Pitapis yanapanampaqnö kuyëpa consejashun. Jina consejanantsikta wananqanta y pï consejanampaq kaqta alli rikäshun. Imanö këkanqanta musyanapaq tapupäshun y willamanqantsikta shumaq wiyashun. Imapa pasëkanqanta entiendita procurashun. Wawqi panikunata kuyëpa tratashun y amïgunkuna kashun. Ama qonqashuntsu, shonqunta kushitsinampaq y yanapanampaqnö consejashun (Prov. 27:9).