¿Imanirtaq mana allikunata rurayan?

CASI manam pipis negantsu llapantsikpis hutsa ruraq karnin, llutankunata rurarir llakishqa kanqantsiktaqa. Pero ¿llutan ruraq karllatsuraq tukï mana allikunata më tsëchö nunakuna rurayanman? Llapan hunaqkunam imëka mana alli rurëkunata televisionkunachö, radiokunachö y periödicokunachöpis horqayämun o hasta kikintsikpis rikantsik.

Nunakunaqa imëpis cuentata qokuyanmi llutan ruraq karpis, alläpa mana allikunata rurëqa mana alli kanqanta, y alli kaqta o mana alli kaqta rurëtaqa cada nuna akrëta puëdenqanta. Tsëqa rasunmi, llapan nunapis cuentata qokunmi imatapis pantaripitaqa, musyëkar ulikï o llullakuy hukläya kanqanta, y mana ardëpa pitapis imanëkïpitaqa, alli pensëkur pitapis wanutsi hukläya kanqanta. Tsënö karpis, höraqa mana ichikllapis pensanqantsik nunakunam tsë mana allikunata rurayan. Pero ¿imanirtaq tsë mana alli rurëkunaman chäyan?

Alli musyëkarpis nunakuna imanir mana allikunata rurayanqantaqa Diospa Palabran willakunmi. Tsëkunata rikärishun.

▪ “Imëkawan nitipakashqa këqa, yachaq nunatapis juicionnaqtanömi tikraratsin.” (ECLESIASTÉS 7:7.)

Mana allikunapa pasarqa, mana imë rurayanqantapis wakin nunakuna rurëta puëdeyanqantam Biblia willakun. Tsëmi problëmankunata altsëta munar y imëka mana allikunata ushakätsita munarnin, tukï mana allikunata rurayan. Urban Terrorism libro willakunqannöpis, “polïticachö, nuna mayinkunachö y qellë asuntochö imëka mana allikunata rikarmi terroristakuna masqa imëkatapis rurayan”.

▪ “Allapa qelle cuyepitam llapan mana alli rurecuna yurin.” (1 TIMOTEU 6:10.)

Qellërëkurqa mëläya alli nunapis mana allikunata rurëta puëdenqantam pï mëpis niyan. Tsëqa rasunmi, qellërëkurqa kuyakoq y llakipäkoq nuna këkarpis, chikikoq y mantsëpaq këman tikrarinmanmi. Mallaqashqa këqa: suwakïman, ulikïman o llullakuyman, nuna mayinta suwëkur pakëman y hasta wanutsikïmanmi nunakunata chätsishqa.

▪ “Mana alli ruraqkunapaq castigo mana ras chaptinmi, nunakunapa tsurinkunapa shonqunchöqa paqwë mana alli rurëlla kakïkan.” (ECLESIASTÉS 8:11.)

Mana taripuyanqanyaqqa, munayanqanta rurakïta puëdeyanqantam pï më pensayan. Tsëmi, mëtsika nunakuna cärrokunata lluta manejayan, exämenkunachö plajeayan, Estado qellëta suwakuyan y más mana allikunatapis rurayan. Leykunata mana cumplitsiyaptin o castïgota chaskiyänampaq kaqta mana mantsarqa, hasta Ley respetaq nunapis mana alli rurëkunata munarinmi. Tsëpaq parlarmi Arguments and Facts revista kënö nin: “Mana allita ruraqkunata mana imanäyanqanchi [...] más espantakïpaq rurëkunaman nunakunata chätsishqa”.

▪ “Quiquin nunam mana alli muneninta ichicllapayan munapäquican. Tseno munapëcarllanam, juclla jutsaman jeqarcun.” (SANTIAGU 1:14, 15.)

Cada hunaqmi mana allikunata ruranapaq tentacionkuna chämun, tsëqa itsa imëllapis alli tsarakunantsik sasaraq kanqa. Punta cristiänokuna kawayanqan witsanchönam Biblia kënö nirqan: “Llapantsicpaqpis imallapis siemprim jutsaman ishquitsicoq canqa” (1 Corintios 10:13). Tsënö kaptimpis, cada nunam alli rikänan tsë mana alli pensëninta ras peqampita ushakäratsinampaq o shonqunchö tsëllaman yarparäkunampaqpis. Discípulo Santiagu cartanchö ninqannöpis, ‘munapëcarllaqa’ mana alli rurëkunaman rasllam heqarpushwan.

▪ “Yachaqkunawan pureqqa yachaqmi tikranqa, pero mana wiyakoqkunawan takukaqqa mana allimanmi ishkinqa.” (PROVERBIOS 13:20.)

Nunakunawan takurëqa bienmi alliman o mana allimampis apakun, y tsëtaqa manam ichikllapaqtsu churanantsik. Nunakunaqa, wakinkuna niyanqanta rurëta munarlla o mana alli amïgokunawan juntakurmi imëka mana alli rurëkunaman chäyan. Tsëmi kë texto ninqannöpis, “mana wiyakoqkunawan” juntakïqa alläpa mana allikunaman chätsikun. Kë textochö ‘mana wiyakoq’ nirqa parlëkan Diospa Palabran ninqanta mana wiyakoq nunakunapaqmi. Tsëmi, Joven o edäna karpis Diosta wiyakoqkunallawan amigo kanantsik. Mana tsënö rurarqa ‘mana allimanmi ishkishun’.

Këyaqqa Bibliawanmi rikärirquntsik imanir wakin nunakuna y hasta alli nunakunapis alläpa mana alli rurëkunaman chäyanqanta. Pero mana alli rurëkuna imëllapis ushakänampaq kaqta itsa tapukunki. Bibliaqa manam imanir mana alli rurëkuna kanqanllatatsu willakun, antis paqwë ushakänampaq kaqtawanmi. ¿Tsëpita más yachakïta munankiku? ¿Rasuntsuraq imëllapis mana alli rurëkuna ushakärinqa? Kë tapukïpa respuestantaqa tarinki shamoq kaq yachatsikïchömi.