Dios patsätsinqan casädu kawakïta respetashun

1, 2. ¿Imata ruranapaqtaq Hebrëus 13:4 textuqa yanapamantsik?

LLAPANTSIKMI Jehoväta alabëta munantsik. Y pëqa tsëtam shuyaran, y tsënö rurashqaqa noqantsiktapis respetamäshunmi (1 Sam. 2:30; Prov. 3:9; Rev. 4:11). Jina kë Patsachö autoridäyoq nunakunatapis respetanantsiktam munan (Rom. 12:10; 13:7). Peru masqa casädu kawakïtam respetanantsik.

² Apostol Pablum kënö nirqan: “Casädu kawakï llapankunachö respetashqa katsun, y casädukunapa cämankunaqa mana rakchatashqa katsun” (Heb. 13:4). Tsënö nirqa, Pabluqa cristiänukunatam consejarqan casädu kawakïta respetayänampaq. Noqantsikqa, ¿respetëkantsikku casädu kawakïnintsikta?

3. ¿Imatataq Jesusqa nirqan casädu kawakïpaq? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta).

³ Casädu kawakïta valorar y respetarninqa Jesusnöllam rurëkäshun, porqui pëqa alläpam respetaq casädu kawakïta. Divorciakïpaq fariseukuna tapuyaptinmi, Jesusqa tsëta Jehovä imanö rikanqanta kënö nirqan: “Tsëmi ollquqa teytanta y mamanta jaqirinqa, y ishkankunam juk ëtsallana kayanqa [...]. Tsënö këkaptinqa, juk yüguman Dios juntanqantaqa, ama ni pipis rakitsuntsu” (leyi Marcus 10:2-12; Gen. 2:24).

4. ¿Casädu kawakï imanö kanantataq Jehoväqa munarqan?

⁴ Rikanqantsiknöpis casädu kawakïta Jehovä patsätsinqantaqa Jesusqa alleqmi musyarqan. Tsëmi casädukuna mana rakikarnin kawayänampaq kaqta nirqan. Adantawan Ëvataqa Jehoväqa manam imëpis nishqatsu karqan divorciakurir rakikëta puëdiyanqanta, sinöqa ishkan juntu para siempri kawayänantam munarqan.

JUTSARËKUR CASÄDU KAWAKÏCHÖ CAMBIUKUNA KANQAN

5. ¿Imanirtaq casädu kawakïqa Dios munanqannötsu kashqa?

⁵ Adan jutsallakunqampitaqa casädu kawakïqa mananam Jehovä munanqannönatsu kashqa. Porqui wanïwanmi casädu kawakïqa ushakärin. Apostol Pablum nirqan, casädu kawëtaqa wanï ushakätsinqanta y tsëraq kawëkaq kaq maja yapë casakïta puëdinqanta (Rom. 7:1-3).

6. Moises escribinqan Leyqa, ¿imanötaq rikätsikun casädu kawakïta Dios alläpa respetanqanta?

⁶ Israelïtakunapaq Dios escribitsinqan Leychöqa, casädu kawakïpaq mas consëjukunam kan. Por ejemplu tsë Leychöqa Diosqa permitirqan juk nuna, juk o mas warmiyoq kanantam. Tsëtaqa unëpitanam nunakunaqa rurëkäyarqan. Tsëmi warmikuna mana sufriyänampaq tsë leytaqa Jehovä patsätsirqan. Jina Jehoväqa mandakurqanmi, juk israelïta juk sirweqninwan casädu këkar yapë jukwan casakurninqa, punta kaq warmimpaqqa procuranan karqan mikïnin, röpankuna. Jina oqllanakurnimpis sïguinanmi karqan. Awmi, ollqu kaqkunatam Diosqa mandarqan warminkunata cuidar sïguiyänampaq (Ex. 21:9, 10). Noqantsikqa mananam Moises escribinqan Leytaqa cumplintsiknatsu, peru tsëchömi rikantsik casädu kawakïta Jehovä imanö rikanqanta, y noqantsikpis tsënöllam rikänantsik.

7, 8. (1) Deuteronomiu 24:1 textuqa, ¿Ley imata permitinqantataq rikätsikun? (2) ¿Imanötaq Jehoväqa rikan divorciakïta?

⁷ Moises escribinqan Leychöqa, ¿Imatataq nin rakikëpaq o Divorciakïpaq? Diospaqqa casädu kawakïqa alläpa valoryoqmi karqan, tsënö kaptimpis israelïtakuna divorciakuyänantam permitirqan (leyi Deuteronomiu 24:1a). Por ejemplu warmin mana allita rurashqa kaptinqa, juk israelïtaqa divorciakïta puëdeqmi. ¿Ima mana alli rurëpaqtaq parlëkan? Tsëtaqa manam Leyqa willakuntsu. Peru alläpa grävi y penqakïpaq asuntuchi karqan (Deut. 23:14). Peru Jesuspa tiempunchöqa warminkunapita divorciakïta munarmi, judïukunaqa imallatapis ashiyaq rakikäkuriyänampaq (Mat. 19:3). Peru noqantsikqa manam pëkunanötsu kanantsik.

⁸ Profëta Malaquïaspa tiempunchöpis, mëtsikaqmi warminkunapita divorciakuyaq Diosta mana adoraq shipashkunawan casakuyänampaq. Tsë asuntupaq Jehovä imata pensanqanta willakurninmi Malaquïasqa kënö nirqan: “Diosqa chikinmi divorciakïta” (Mal. 2:14-16). Tsëmi rikätsikun, qallanampita casädu vïda imanö kanampaq kaqta Jehovä munanqanta. Y kënömi nin: “Tsërëkurmi ollquqa mamäninta y papäninta jaqirirnin warminwan juntakärinqa. Y ishkankunam juk cuerpullana kayanqa” (Gen. 2:24). Jesuspis Teytan imanö pensanqanta rikätsikurninmi kënö nirqan: “Juk yüguman Dios juntanqantaqa, ama ni pipis rakitsuntsu” (Mat. 19:6).

IMARËKURLLATAQ BIBLIAQA PERMITIN DIVORCIAKÏTA

9. Marcus 10:11, 12 textuqa, ¿imatataq Jesus ninqampita entienditsikun?

⁹ Itsa pillapis kënö tapukunman: “¿Imarëkurllataq juk cristiänu divorciakurir yapë casakïta puëdinman?”. Tsë asuntupaqmi Jesusqa kënö nirqan: “Pipis warmimpita divorciakurir jukwan casakoq kaqqa, mana majanwan oqllanakïmanmi majampa contran ishkishqa, y imëllapis juk warmi qowampita divorciakurirnin jukwan casakurqa, mana majanwan oqllanakï jutsamanmi ishkin” (Mar. 10:11, 12; Lüc. 16:18). Jesus tsënö ninqanqa clärum rikätsikun casädu kawakïta alläpa respetanqanta. Y noqantsikpis tsënö respetanantsiktam munan. Peru grävi problëma mana kaptin pipis divorciakurir jukwan casakurqa, jutsamanmi ishkireq. Jehovä Diospaqqa manam divorciakïwanqa casädu kawakï ushakärintsu, porqui rikënimpaqqa ishkampis juk cuerpullam kayan. Jinamampis warmin mana jutsallakushqa këkaptin juk ollqu divorciakurninqa, Jesus ninqannöpis culpannaq warmintam jutsaman ishkitsin. Porqui tsë tiempuchöqa manteniyänanta wanarmi, divorciakushqa warmikunaqa yapë casakïta wanayaq. Peru tsëqa Diospa rikënimpaqqa alläpa jutsam kaq.

10. ¿Ima asunturëkurllataq juk cristiänu divorciakurir yapë casakïta puëdin?

¹⁰ Jina Jesusqa nirqanmi juk asunturëkurpis divorciakïta puëdiyanqanta. Kënömi nirqan: “Pipis majan rakcha rurëman mana ishkishqa këkaptin warmimpita divorciakurir jukwan casakoq kaqqa, mana majanwan oqllanakïmanmi ishkishqa” (Mat. 19:9). Jina jirkachö yachatsikurnimpis tsënöllam Jesusqa nirqan (Mat. 5:31, 32). Tsë ishkan kutichömi Jesusqa ‘rakcha rurëllapaq parlarqan’, juk parlakïchöqa mana casädu o casädu këkarnin jukwan jukwan oqllanakïpaqmi parlëkarqan (tsëta Griëgu idiömachöqa pornëia niyanmi). Pornëia nishqan palabraqa këkunam kayan: casakushqa këkarnin jukwan oqllanakï, qellëpaq jukwan jukwan kakoqkuna, manaraq casakushqa këkar oqllanakï, ollqupura y warmipura oqllanakïkuna y animalkunawan rakchakunata rurëkunam. Këman pensarishun, juk nuna casakushqa këkarnin jukwan oqllanakuptinqa warminmi decidita puëdin divorciakunampaq o mana divorciakunampaq kaqta. Y divorciakunampaq decidiptinqa Diospa rikëninchöpis casädu kawakïninqa ushakärinmi.

11. ¿Imanirtaq juk cristiänuqa mana divorciakunampaq decidirinman?

¹¹ Jesusqa manam nirqantsu culpannaq maja divorciakunampaq obligädu kanqanta. Por ejemplu warmi kaqqa decidita puëdinmi majan jukwan engañashqa këkaptimpis mana divorciakïta. Itsa kuyëkanllaraq, tsëqa perdonanampaq decidin y pëwan juntu tsë problëmata altsëta procuranqa. Porqui divorciakurir yapë mana casakurninqa, kë problëmakunamanmi chärinman: ¿Imanötaq wananqankunata y oqllanakï munënintaqa tarinman? ¿Japallanlla këta yachakanqatsuraq? Y ¿wamrankuna kaptinqa fäcilku kanqa Diospa kaqchö wätanampaq? (1 Cor. 7:14). Rikanqantsiknöpis divorciakoqkunaqa imëka problëmakunapam pasayan.

12, 13. (1) ¿Imataq pasakurqan Osëaspa casädu vïdanchö? (2) ¿Imanirtaq Osëasqa warminta wayinman yapë kutitsirqan? (3) ¿Imatataq yachakuntsik tsë pasakunqankunapita?

¹² Profëta Osëasta pasanqampitaqa, casädu kawakïpaq Dios imata pensanqantam yachakïta puëdintsik. Gömer jutiyoq warmiwan casakunampaqmi Jehoväqa Osëasta nirqan. Tsë warmiqa jukwan jukwanmi engañanan karqan, tsënö kakunqampitam wamrankunapis kanan karqan. Osëaswanqa juk wamranmi kapurqan (Os. 1:2, 3). Y tiempuwannam Gömerpaqa warmi y ollqu wamrankuna karqan, itsachi pëkunaqa Osëaspa tsurintsu kayarqan. Tsënö atska kuti warmin engañashqa këkaptimpis, Osëasqa manam rakikäkurirqantsu ni divorciakurqantsu. Peru Gömerqa Osëasta jaqirïkurmi ëwakurqan, tsënöpam sirwipakoq këman charqan. Y Osëasqa chaninta pagakurninmi wayinman yapë kutitsirqan (Os. 3:1, 2). Kë pasakunqanwanmi Jehoväqa rikätsikïkarqan, pëta jaqirir mana alli dioskunata adorashqa kayaptimpis israelïtakunata atska kuti perdonashqa kanqanta. Y noqantsikqa, ¿imatataq yachakuntsik?

¹³ Juk cristiänu majanta engañaptinqa, mana culpayoq majam imata ruranampaq kaqtaq decidinan. Jesusmi nirqan tsë cäsuchöqa engañashqa kaq cristiänu o cristiäna divorciakïta puëdinqanta y yapë casakunampaq librina kanqanta. Jinamampis perdonëta decidirqa allillam. Bibliachömi nin, Osëasqa Gömerta wayinman yapë kutitsishqa kanqanta, y tsëpita patsëqa Gömerqa manam juk nunakunawanqa engañanannatsu karqan. Jina Osëaspis manam juk tiempupaqa warmin Gömerwan oqllanakurqantsu (Os. 3:3). Peru tiempuwanqa itsa yapëchi oqllanakuyarqan. Këqa rikätsikun markanta Jehovä yapë chaskinqanta y pëta sirwir sïguiyänampaq permitinqantam (Os. 1:11; 3:3-5). Jina yachakuntsikmi, engañashqa majanwan pipis yapë oqllanakurqa perdonashqana kanqanta y manana divorciakïta puëdinqanta (1 Cor. 7:3, 5). Y tsëpita patsëqa ishkanmi kallpachakuyänan Jehovä rikanqannö casädu kawakïta rikäyänampaq.

GRÄVI PROBLËMAKUNA KAPTIMPIS CASÄDU KAWAKÏTA RESPETASHUN

14. 1 Corintius 7:10, 11 textu ninqannöpis, ¿imataq pasakunman casädu kawakïchö?

¹⁴ Llapantsikmi kallpachakunantsik casädu kawakïta Jehoväwan Jesus rikäyanqannölla rikänapaq. Peru jutsasapa karmi höraqa wakinqa tsënötsu rikäyan (Rom. 7:18-23). Hasta punta kaq cristiänukunapis casädu vïdankunachöqa problëmakunapam pasayarqan, tsëmi espantakushwantsu. Peru Pabluqa consejakurqanmi, qowampita warmi mana rakikäkurinampaq kaqta. Tsënö kaptimpis wakinqa rakikäkuriyarqanmi (leyi 1 Corintius 7:10, 11).

15, 16. (1) Problëmakunapa pasëkarnimpis, ¿imatataq casädu kaqkuna rurayänan y imanir? (2) Y Diosta mana sirweqwan casakushqa karninqa, ¿imatataq rurayänan?

¹⁵ Pabluqa manam nirqantsu punta kaq cristiänukuna casädu këkarnin imanir rakikäkuriyanqanta. Itsa qowan engañanqampitatsu rakikäyarqan, porqui tsënö kashqa kaptinqa warmi kaqqa divorciakïta y yapë casakïtam puëdinman karqan. Pablum nirqan nunampita rakikashqa warmiqa yapë casakïta mana puëdinqanta. Peru nunanwan amishtëtaqa puëdirqanmi. Porqui rakikashqa këkarpis Diospa rikënimpaqqa juknöllam këkäyarqan. Jukwan mana engañanakushqa këkar juk problëmakunarëkur rakikashqa casädukunatam apostol Pablu consejarqan amishtayänampaq. Casädukuna problëmakunapa pasarninqa anciänukunapa yanapakïnintam ashiyänan karqan. Y anciänukunaqa, manam mëqampa favornin kayänantsu karqan, sinöqa Diospa Palabranwanmi consejayänan karqan.

¹⁶ Itsachi mas difïcilqa karqan, juk cristiänu Diosta mana sirweqwan casakushqa karqa. Tsë cäsuchöqa, ¿problëmakuna kaptin rakikëta puëdiyanmanku karqan? Rikanqantsiknöpis Bibliaqa nin jukwan engañaptinraq, pipis divorciakïta puëdinqanta, peru tsë cäsu mana kaptinqa manam divorciakïta puëdintsu. Pablum kënö nirqan: “Warmi kaq mana creikoq qowayoq karqa, y qowan pëwan tärarnin sïguita munaptinqa, ama qowanta jaqiritsuntsu” (1 Cor. 7:12, 13). Kanampis tsë consëjuqa yanapakunllam.

17, 18. ¿Imanirtaq wakin Cristiänukunaqa majankunapita mana rakikëta decidiyashqa?

¹⁷ Wakin cäsukunachöqa mana creikoq qowakunam warminkunawan sïguita mana munayanqanta rikätsikuyashqa. Por ejemplu këkunatam ruran: vïdanta y salornintam peligruman churayan, familianta mantenita munayantsu o Diosta sirwinantam michäkuyan. Tsë cäsukunachömi wakin cristiänakunaqa, qowankuna pëkunawan kawëta manana munayanqanta cuentata qokurnin rakikäyänampaq decidiyashqa. Peru wakinqa mana rakikäyänampaqmi decidiyashqa. Sinöqa qowankuna mana alli tratëkäyaptimpis casädu vïdankunata altsayänampaqmi kallpachakuyashqa. ¿Imanir-raq tsëtaqa decidiyashqa?

¹⁸ Itsa wakinqa rakikarnimpis casädulla sïguiyanqanta musyarnin rakikäyantsu, jina musyayanmi rakikarninqa mas problëmakunapa pasayänampaq kaqta. Jina Pablupis kënömi nirqan: “Porqui mana creikoq qowaqa warminrëkurmi Diospa rikëninchö limpiu këman chan, y mana creikoq warmiqa wawqirëkurmi Diospa rikëninchö limpiu këman chan; mana tsënö kaptinqa, wamrankunaqa Diospa rikëninchö rakchachi kayanman, peru kananqa Diospa rikëninchö limpium kayan” (1 Cor. 7:14). Mëtsikaq Jehoväpa testïgunkunam mana alli tratëkäyaptimpis majankunapita rakikäyashqatsu, tsëmi yanapashqa majankuna Jehoväta sirwita decidiyänampaq. Y tsënö rurayanqampitam alläpa kushikuyan (leyi 1 Corintius 7:16; 1 Pëd. 3:1, 2).

19. ¿Imanirtaq Jehoväpa markanchöqa casädukuna alli kawakuyan?

¹⁹ Jesuspis divorciu asuntupaqqa parlarqanmi y apostol Pablupis santu espïrituwan Dios yanapaptinmi rakikëpaq parlarqan. Tsëmi rikätsikun casädu vïdata llapan cristiänukuna respetayänampaq kaqta. Kanan witsanqa entëru Patsachömi Jehoväpa sirweqninkunaqa casädu vïdankunachö kushishqa kawakuyan. Itsa congregacionnintsikchöpis mëtsikaq casädukuna shumaq kuyanakur y respetanakur kawakuyanqanta rikantsik. Alläpa kushikïpaqmi mëtsikaq casädukuna Efesius 5:31, 33 textu ninqannö kawakïkäyanqanta rikëqa. Y tsë textuchömi kënö nin: “Ollquqa teytanta y mamanta jaqirinqa y warminman laqakanqa, y ishkankunam juk ëtsallana kayanqa”.