LLAPAN LEYINA KAQ Watchtower
Watchtower
LLAPAN LEYINA KAQ
Quechua (Ancash)
  • BIBLIA
  • RURAYÄMUNQÄKUNA
  • REUNIONKUNA
  • bt 3 yachatsikuy pägk. 22-30
  • “Santu espïritutam chaskiyarqan”

Këchöqa manam videu kantsu

Imanöparaq manam kë videu kichakämushqatsu.

  • “Santu espïritutam chaskiyarqan”
  • “Diospa Gobiernumpita llapanta” yachatsishun
  • Subtïtulukuna
  • Jukchö tsëpaq parlaq
  • “Llapankuna juntu[m] juk sitiullachö këkäyarqan” (Hëchus 2:1-4)
  • “Idiömankunachö Jesuspa qateqninkuna parlapäyanqanta[m]” wiyayarqan (Hëchus 2:5-13)
  • “Pëdruqa [...] sharkurmi” parlarqan (Hëchus 2:14-37)
  • “Cada ünu [...] bautizakuyë” (Hëchus 2:38-47)
  • Dios Yayapa, Tsuripa y santo espïritupa shutinchö bautizashqa
    Täpakoq Jehová Diospa Gobiernompita Willakoq 2010
  • Diospa mushoq markan
    Täpakoq Jehovä Diospa Gobiernumpita Willakoq 2014
  • Santu espïritutam chaskiyarqan
    Bibliachö willakunqankunata shumaq yachakunëkipaq
“Diospa Gobiernumpita llapanta” yachatsishun
bt 3 yachatsikuy pägk. 22-30

3 KAQ YACHAKUNAPAQ

“Santu espïritutam chaskiyarqan”

Këchömi yachakushun Pentecostes Fiestachö santu espïrituta chaskir imakunata rurayanqanta

Këchöqa yachakushun Hëchus 2:1-47 ninqampitam

1. Pentecostes Fiestachö nunakuna imanö këkäyanqanta willakaramuy.

JERUSALENCHÖQA imëkata rurarmi këkäyarqan.a Templuchö altarpita qoyë o qoshni yarquykaptinmi levïtakunaqa Hallel nir reqiyanqanta (113 a 118 kaq Salmukunata) cantëkäyarqan. Capazchi wakinkuna cantar niyanqanta wakinkuna contestayaq. Cällikunachöqa, Elampita, Mesopotamiapita, Capadociapita, Pontupita, Egiptupita, Römapita y tsënö karu sitiupita forastërukunam junta këkäyarqan.b ¿Imatataq celebrëkäyarqan? Pentecostes Fiestata o ‘Cosëcha Qallanan Fiestatam’ (Nüm. 28:26). Tsë fiestataqa cada watam kushishqa rurayaq. Tsëqa cebäda cosëcha ushanqanta y trïgu cosëchana qallanqantam rikätsikoq.

Mäpachömi rikätsikun 33 wata Pentecostes Fiestachö alli noticiakunata wiyakoq nunakuna më sitiukunapita kayanqanta. 1. Kë kinrëpitam kayarqan: Libiapita, Egiptupita, Etiopïapita, Bitiniapita, Pontupita, Capadociapita, Judëapita, Mesopotamiapita, Babiloniapita, Elampita, Mediapita y Partiapita. 2. Kë markakunapitam kayarqan: Römapita, Alejandrïapita, Menfispita, Siriachö këkaq Antioquïapita, Jerusalenpita y Babiloniapita. 3. Kë lamarkuna kinrëpitam kayarqan: Mediterraneu lamarpita, Yana lamarpita, Puka lamarpita, Caspiu niyanqan lamarpita y golfu Persicu niyanqampita.

JERUSALENCHÖMI JUDÏUKUNA DIOSTA ADORAYANQAN TEMPLU KËKARQAN

Hëchus librupa punta capïtulunkunachö willakunqanqa masqa Jerusalenchömi pasarqan. Jerusalenqa Judëachö taksha jirkakunapa chowpinchömi këkan. Mediterraneu lamarpa inti o rupay yarqamunan lädumpitaqa cincuenta y cincu kilömetruschönömi këkan. Jesus manaraq shamuptin 1070 watachömi Sion jirkachö murallashqa markata gobernanti David duëñutsakurqan. Jerusalenqa tsë jirkapa chakin kinrëchömi patsakarqan, y unë israelïtakunata gobernaqkunaqa tsë markapitam gobernayaq.

Sion jirkapa amänunchönam Moria niyanqan jirka këkan. Judïukunam niyan tsë jirkachö tsurin Isaacta Abrahan wanutsita munanqanta. Tsëqa pasarqan Hëchus libruchö willakunqankuna pasanampaq mil novecientus watakuna pishikaptinmi. Jehoväta adorayänampaq punta kaq templuta Salomon ruratsiptinqa, tsë jirkaqa markapa rurinchömi quedarqan. Tsë witsampitam judïukunaqa Diosta adoraq cada junaq templuta ëwayaq.

Cada tiemputam judïukunaqa Jehoväta adorayänampaq y pë mandakunqan fiestakunata rurayänampaq, Jehoväpaq qarëkunata aparkur mëtsëpita templuta ëwayaq. Tsënömi Teyta Dios kënö nir mandakunqanta cäsukuyaq: “Watachö kima kuti[m] Teyta Jehovä akranqan sitiuchö llapëki ollqukuna juntakäyänëki” (Deut. 16:16). Jerusalenchömi Judïukunapa Jatun Cortimpis këkarqan. Tsë cortipa poderninchömi nunakuna, gobiernukuna y religionkunapis kayarqan.

2. ¿Imatan pasarqan 33 wata Pentecostes Fiestachö?

2 33 wata nuëvi de la mañänanö pasanqantaqa atska watapachi yarpäyarqan. Illaqpitam “shukukuy vientunöraq” o “shukukïnöraq” ciëlupita bunrurunqanta wiyayarqan (Hëch. 2:2; Teyta Diospa Willakïnin). Tsë büllanqanqa Jesuspa cientu veintinö qateqninkuna këkäyanqan wayi juntam wiyakarqan. Tsëpitanam qallunö ninakuna yurirkur cada ünupa jananman churakanqanta rikäyarqan, y tsëqa mana creipaqnömi karqan.c Tsë höram Jesuspa qateqninkunaqa “santu espïrituta chaskiyarqan” y juk idiömakunata parlëta puëdiyarqan. Juntarëkäyanqan wayipita yarqur “idiömankunachö [...] parlapäyanqanta” wiyarmi, forastërukunaqa alläpa espantakuyarqan (Hëch. 2:1-6).

3. (1) ¿Imanirtan 33 wata Pentecostes Fiestachö pasanqantaqa imëpis qonqayarqantsu? (2) ¿Imanötan Pëdruqa “Diospa Gobiernumpa” kima llävinkunapita punta kaqta utilizarqan?

3 Diosta adoraqkunaqa tsë pasanqantaqa manachi imëpis qonqayarqantsu. Tsë junaqmi Diospa Israelnin nir reqinqantsik grüpu patsakarqan. Pëkunaqa ciëluta ëwayänampaq akrashqa cristiänukunam kayan (Gäl. 6:16). Peru manam tsëllatsu pasarqan. Tsëpita mas rätunllatam Pëdruqa mëtsikaq nunakunata parlaparqan. Tsënömi “Diospa Gobiernumpa” kima llävinkunapita punta kaqta utilizarqan. Tsë llävikunawanmi tukuyläya nunakunata yanaparqan shumaq bendicionkunata chaskiyänampaq (Mat. 16:18, 19). Punta kaq lläviwanmi judïukunata y judaismu religionman yëkushqakunata yanaparqan, alli noticiakunata chaskikuyänampaq y santu espïrituwan akrashqa kayänampaq.d Tsënömi pëkunapis Diospa Israelnin tikrar Diospa Gobiernunchö gobernanti y sacerdöti këta puëdiyarqan (Apoc. 5:9, 10). Tsëpitaqa Samariapita nunakunatapis tsënöllam yanaparqan, y ultimutanam juk nacionpita nunakunata. ¿Imatataq yachakuntsik 33 wata Pentecostes Fiestachö pasanqampita?

“Llapankuna juntu[m] juk sitiullachö këkäyarqan” (Hëchus 2:1-4)

4. ¿Imanirtan nintsik kanan witsan cristiänu congregacionchö kaqkunaqa, 33 watachö patsakaq congregacionpita shayämunqanta?

4 Tsëllaraq yachakunqantsiknöpis, cristiänu congregacionqa patsakarqan, Jesuspa cientu veintinö qateqninkuna “juk sitiullachö” o wayipa altusninchö këkar santu espïrituta chaskiyaptinmi (Hëch. 2:1). Peru tsë tardipaqqa mëtsikaqnam bautizakushqa kayarqan. Tsë witsan patsakaq congregacionqa kananyaqmi mas atskayar sïguikan. Awmi, kanan witsan cristiänu congregacionchö warmikuna y ollqukunapis Teyta Diostam kuyayan. Pëkunaqa manaraq ushakë chämuptinmi, ‘llapan nacionpita nunakuna musyayänampaq Teyta Diospa Gobiernumpita alli noticiakunata entëru patsachö’ willakuykäyan (Mat. 24:14).

5. Punta cristiänukuna kawayanqan witsan y kanan witsampis, ¿imatataq congregacionchö kaqkuna rurëta puëdiyan?

5 Cristiänu congregacionchö kaqkunaqa kikinkunapuram yanapanakuyaq y animanakuyaq. Tsënömi ciëluta ëwayänampaq akrashqakuna rurayarqan, y tsëpitaqa wakin üshakuna nir reqinqantsikkunapis tsënömi rurayarqan (Juan 10:16). Pabluqa alläpam valorarqan wawqi panikuna yanapanakuyanqanta. Tsëmi Römachö cristiänukunaman cartakur kënö qellqarqan: “Diospa kaqchö mas alli kayänëkipaqmi, Diospita ima bendicionllatapis apamunäpaq, qamkunata alläpa rikëta munä, o tsëpa rantinqa, markäkoq o yärakoq kanqantsikrëkur, awmi, qamkuna markäkoq kayanqëkirëkur y noqa yärakoq kanqärëkur, juknintsik juknintsik kallpata chaskinapaq” (Rom. 1:11, 12).

RÖMAQA PUËDEQ NACIONPA MAS REQISHQA MARKANMI KARQAN

Hëchus libruchö willakunqankuna pasanqan witsanqa, Römaqa puëdeq nacionchö mas jatun y mas puëdeq markam karqan. Tsë puëdeq nacionqa karqan, kanan witsan Gran Bretäña nacionpita Africapa norti lädunyaqmi, y Atlanticu niyanqan jatun lamarpita golfu Persicu niyanqanyaqmi.

Römachö nunakunaqa, tukuy costumbriyoq, tukuy color, tukuy idiömata parlaq y tukuy religionyoqmi kayarqan. Mëtsëpa carretërakuna kaptinmi, mëtsë nacionpita nunakuna chäyaq y entëru nacionpitam imëkata apayaq. Römapa amänunchö këkaq barcukuna chäyänan Ostia niyanqan sitiumampis, Römachö nunakunapaq mikuyta y imëka väleqkunata aparkurmi mëtsika barcukuna chäyaq.

Punta cristiänukuna kawanqan witsampaqqa millonpitapis mas nunakunanam Römachö kawayaq. Pullannö nunakunaqa, condenashqa kayaptin, rantikushqa kayaptin o papäninkuna dejashqa kayaptinmi esclävu kayarqan, o campäñata rurar prësu apayanqan soldädukunam kayarqan. Masllata musyarinapaq, Jesus manaraq shamuptin 63 watachö soldädukunata mandaq Pompëyu Jerusalenta duëñutsakurqa, mëtsika judïu esclävukunatam Römaman aparqan.

Libri nunakunaqa cäsi llapanmi waktsa kayaq, y mëtsikaq nunakuna juntu kawayanqan atska pïsuyoq edificiukunachömi Gobiernupita chaskiyanqan qellëwan kawayaq. Tsënö kaptimpis, Röma puëdeq nacionta gobernaqkunaqa, teatru niyanqanta, jatun estadiukunata y kananyaq reqishqa edificiukunatam ruratsiyarqan. Tsëkunachömi nunakunaqa, actuayanqanta, pelyayanqanta, carrëtakuna cörriyanqanta y maskunata grätislla rikäyaq.

6, 7. ¿Imanötan congregacionchö kaqkuna cumplikäyan llapan nacionpita nunakunata yachatsiyänampaq Jesus mandanqanta?

6 Punta cristiänukuna logrëta munayanqanllatam kanan witsan congregacionchö kaqkunapis logrëta munayan. Puntataqa qateqninkunata Jesus kënö mandanqantam cumpliyänan: “Qatimaqnïkuna kayänampaq llapan nacionpita nunakunata yachatsiyë, y Teytapa, Tsuripa y santu espïritupa jutinchö bautizayë. Qamkunata llapan mandanqäkunata cäsukuyänampaq yachatsiyë” (Mat. 28:19, 20). Mana fäcil kaptimpis, tsëta rurëqa alläpa kushikuypaqmi.

7 Kanan witsanqa, Jesus mandakunqanta rurayänampaq Teyta Dios akranqan cristiänu congregacionqa Jehoväpa testïgunkunam kayan. Rasunmi mëtsika idiömakunachö nunakunata yachatsinanqa manam fäciltsu. Peru milpitapis mas idiömakunachö Bibliapita publicacionkunata ruratsimurmi Testïgukunaqa tsëta logrëkäyan. Qamqa, ¿ëwëkankiku reunionkunaman y yanapakuykankiku alli noticiakunata willakur y nunakunata yachatsir? Jehoväpa jutimpita nunakunata yachatseqkunaqa wallkaqllam kayan, tsëmi tsë rurëchö yanapakuykarqa alläpa kushikuy.

8. Congregacionchö kanqëkipitaqa, ¿ima bendiciontataq chaskikanki?

8 Kë alläpa mana alli tiempukunachö kushishqa kanëkipaq y alli tsarakunëkipaqmi, Jehoväqa entëru Patsachö wawqi panikunawampis yanapashunki. Hebreu cristiänukunaman cartakur Pablu kënö nir qellqanqanman pensari: “Kuyakoq kanapaq y alli kaqta rurëchö yanapanakunapaq, juknintsik juknintsik alli reqinakushun, y ama wakinkuna imëpis rurayanqannöqa juntakëta dejashuntsu, sinöqa juknintsik juknintsik animanakur këkäshun, masraq Teyta Dios nunakunata juzganan tiempu chëkämunqantana rikëkarqa” (Heb. 10:24, 25). Këchö ninqannöpis, congregacionchö karqa Jehovä permitiptinmi wakinkunata animëta y änimuta chaskita puëdinki. Tsëmi wawqi panikunapitaqa karupäkurinëkitsu ni reunionkunaman faltanëkitsu.

“Idiömankunachö Jesuspa qateqninkuna parlapäyanqanta[m]” wiyayarqan (Hëchus 2:5-13)

Mëtsika nunakuna puriyanqan cällichömi Jesuspa qateqninkuna judïukunata y judaismu religionman yëkushqakunata alli noticiakunapita parlapëkäyan.

“Teyta Dios espantëpaqkunata ruranqampita idiömantsikchö parlayanqanta[m] wiyëkantsik” (Hëchus 2:11).

9, 10. ¿Imatataq wakinkunaqa rurayan juk idiömata parlaq nunakunata yachatsiyänampaq?

9 Tsë junaqqa, judïukuna y judaismu religionman yëkushqakunapis kushishqachi këkäyarqan! Tsëchö këkaqkunaqa cäsi llapanchi griëgu o hebreu idiömachö parlapänakuyaq. Peru tsë höraqa, cada ünum “kikinkunapa idiömankunachö Jesuspa qateqninkuna parlapäyanqanta” wiyayarqan (Hëch. 2:6). Alli noticiakunata idiömankunachö wiyayanqanqa, shonqunkunayaqchi chärirqan. Rasunmi Teyta Diosqa manam cristiänukunata yanapamantsiknatsu juk idiömakunachö parlanapaq. Tsënö kaptimpis, atskaqmi llapan nacionpita nunakunata Diospa Gobiernumpita willëkäyan. ¿Imanötan tsëta rurëkäyan? Wakinkunaqa juk idiömata parlaq congregacionchö o juk nacionchö yanapakuyänampaqmi juk idiömata yachakuyan. Pëkunaqa cuentatam qokuyashqa juk idiömata yachakuykäyanqanta musyarnin wiyaqninkuna alläpa espantakuyanqanta.

10 Tsënömi Christine jutiyoq panita pasarqan. Pëqa qanchis Testïgu mayinkunawanmi gujaratï idiömata yachakurqan. Gujaratï idiömata parlaq trabajaq mayinwan tinkurnam tsë idiömachö saludarqan. Trabajaq mayinqa alläpam espantakurqan y alläpa difïcil yachakunan këkaptin gujaratï idiömata imanir yachakuykanqantam tapurqan. Tsënömi shumaq parlakuriyarqan, tsënam tsë warmiqa “willakuyanqëki alläpa väleq kaptinchi qamkunaqa tsëta rurayanki” nirqan.

11. ¿Imanötan alistakushwan juk idiömata parlaq nunakunata parlapänapaq?

11 Rasunmi, juk idiömata yachakuytaqa capaz llapantsiktsu puëdishun. Tsënö kaptimpis, juk idiömata parlaq nunakunata Diospa Gobiernumpita yachatsinapaqmi imëpis listu këkänantsik. Juknöpaqa tsëta rurashun JW Language® neq aplicacionta utilizarmi. Tsëmi yanapamäshun sitiuntsikchö parlayanqan idiömakunachö nunakunata saludëta yachakunapaq. Nunakuna mas yachakuyta munayänampaqnö imata ninapaq kaqtapis yachakuyta puëdintsikmi. Internetchö jw.org päginaman yëkuyänampaqpis nirishwanmi, o parlayanqan idiömachömi videukunata y publicacionkunata rikäratsishwan. Tsëkunata alli provecharqa, idiömankunachö parlapäyaptin nunakuna espantakuyanqanta rikar punta cristiänukuna kushikuyanqannömi noqantsikpis kushikushun.

MESOPOTAMIACHÖ Y EGIPTUCHÖ KAWAQ JUDÏUKUNA

Unë pasanqanta willakoq Emil Schürer nunam willakun, “Asiriapita y Babiloniapita soldädukuna prësu apashqa kayaptin, [Israelchö] chunka kastakunapa y Judächö ishkë kastakunapa familiankuna, Mesopotamiachö, Mediachö y Babiloniachö kawayanqanta”. Esdras 2:64 ninqanchömi willakun Jesus manaraq shamuptin 537 watachö Babiloniapita libri yarqurqa, cuarenta y dos mil trescientus sesenta israelïtakunalla Jerusalenman kutiyanqanta. Punta cristiänukuna kawayanqan witsampaqnam Flaviu Josëfu nirqan atska mil judïukuna “Babilonia kinrëchö kawayanqanta”. Pëkunam 201 wata witsampita 500 wata witsanyaq, Talmud de Babilonia nir reqiyanqan librukunaman shimillapa patsätsiyanqan leykunata qellqayarqan.

Atska documentukunam rikätsikun Jesus Patsaman shamunampaq dos mil seiscientus watanö pishikaptimpis, Egiptuchöqa hebreukuna kanqantana. Tsë witsanmi Teyta Diosqa Jeremïasta parlapar nirqan, Nofchö (o Menfischö) y Egiptupa wakin markankunachö judïukunata imata willanampaq kaqta (Jer. 44:1). Jesus manaraq shamuptin 323 watapita 30 watayaqqa, capazchi mas nunakuna tsë nacionman chäyarqan. Josëfum willakun Alejandrïa markachö puntata kawaqkunachöqa judïukunapis kayanqanta. Tiempuwanqa tsë markapa juk sitiuntam tsëchö täkuyänampaq chaskiyarqan. Punta cristiänukuna kawayanqan witsannam, unë pasanqanta willakoq Filon nuna nirqan, “Libia kinrëpita Etiopïapa lindërunyaq” juk millon israelïtakuna Egiptuchö kawayanqanta.

“Pëdruqa [...] sharkurmi” parlarqan (Hëchus 2:14-37)

12. (1) ¿Imanötan Diospa willakoqnin Joelqa Pentecostes Fiestachö pasanqampaq unëpitana willakurqan? (2) ¿Imanirtan punta cristiänukunaqa Joel willakunqan cumplikänanta shuyëkäyarqan?

12 Pasanqampita yachakur sïguishun. “Pëdruqa [...] sharkurmi” tsëchö këkaq mëtsë nacionpita nunakunata parlaparqan (Hëch. 2:14). Wiyëkaqninkunatam nirqan Teyta Dios willakunqan cumplikaptin juk idiömakunachö parlëkäyanqanta. Teyta Diosqa willakoqnin Joelwanmi unëpitana kënö nir willakushqa karqan: “Tukuyläya nunakunata[m] podernïwan yanapashaq” (Joel 2:28). Punta cristiänukunaqa tsënö pasanampaq kaqtam shuyëkäyarqan. ¿Imanir? Manaraq ciëluta ëwakurmi Jesusqa qateqninkunata kënö änishqa karqan: “Noqa Teytata rogakuptïmi, pëqa qamkunawan imëpis kanampaq juk mas yanapakoqta dispunimunqa: [...] santu espïrituta” (Juan 14:16, 17).

13, 14. ¿Imatataq Pëdru rurarqan nunakunapa shonqunman chänampaq, y imanötan pënölla rurashwan?

13 Yachatsikunqanta ushëkarmi Pëdruqa kënö cläru nirqan: “Llapan Israel nunakuna alli cläru musyayätsun, qamkuna qeruchö wanutsiyanqëki Jesusta, Señor kanampaq y Cristu kanampaq Teyta Dios churanqanta” (Hëch. 2:36). Rasunmi, tsëchö këkaqkunapitaqa atskaqmi Jesusta qeruchö wanutsiyaptin tsëchötsu këkäyarqan. Peru Jesusta wanutseq nacionpita karmi pëkunapis culpayoq kayarqan. Tsënö kaptimpis, Pëdruqa shonqunkunaman chëta munarmi judïu mayinkunata respëtuwan parlaparqan. Manam pëkunata condenëtatsu munarqan, sinöqa arrepentikuyänantam. Judïu mayinkunaqa manam ofendikuyarqantsu. Tsëpa rantinqa, “shonqunkunachö alläpa llakikur[mi]”, “¿imatataq rurayäshaq?” nir tapuyarqan. Pëdruqa respëtuwan parlaparmi wiyëkaqninkunapa shonqunman charqan y arrepentikuyänampaq yanaparqan (Hëch. 2:37).

14 Nunakunapa shonqunman chänapaqqa noqantsikpis Pëdrunömi ruranantsik. Yachatsikushqa nunakuna mana rasumpa kaqta nimashqaqa, manam llapan nimanqantsiktatsu correginantsik. Tsëpa rantinqa, imachöpis acuerdu kanqantsikpitam parlapänantsik, tsëpitanam Diospa Palabranchö ninqantapis entiendiratsishwan. Pëdru ruranqannölla respëtuwan parlapashqaqa, alli shonquyoq nunakunaqa masmi wiyakuyta munayanqa.

PONTUCHÖ KAWAQ CRISTIÄNUKUNA

Pentecostes Fiestachö Pëdru yachatsikunqantaqa, Asia Menor niyanqampa norti lädunchö këkaq Pontupita judïukunapis wiyayarqanmi (Hëch. 2:9). Atska pruëbakunam rikätsikun alli noticiakunata yachakurir Pontupita wakin nunakuna nacionninkunata kutikuyanqanta. Tsëmi punta kaq cartanta qellqarqa, Pëdruqa “Pontuchö” y mas sitiukunachö cristiänukunapaq parlarqan (1 Pëd. 1:1).g Tsë cartanchömi nirqan “tukuyläya pruëbakunata pasar” tsë cristiänukuna llakikushqa kayanqanta (1 Pëd. 1:6). Tsënö nirqa, capazchi mana alli tratayanqampaq y imëkata rurar sufritsiyanqampaq parlëkarqan.

Tsëpita watakuna pasanqanchöpis Pontuchö cristiänukunaqa imëkatam sufriyarqan. Römachö gobernaq Trajänu y Pliniu el Jövin qellqanakuyanqan cartakunam tsënö kanqanta rikätsikun. Pliniuqa Bitinia provinciachö y Pontuchömi gobernador karqan. 112 wata witsan Pontupita qellqarmi Pliniuqa willarqan, cristiänukunaqa “muyakoq o shukukoq qeshyanö” kayanqanta, y warmipaq y ollqupaq, rïcupaq y waktsapaq, ichikpaq y jatunpaqpis, llapan nunakunapaq peligrösu kayanqanta. Cristiänu kayanqanta nir acusayanqan nunakunata Cristuta neguëta o wanutsiyänanta munanqanta tapunqantapis willarqanmi. Mëqampis Cristuta maldeciptin, santukunata adoraptin o Trajänu niraq monumentuta adoraptinqa librim dejareq. ¿Imanir? Kikin Pliniu ninqannöpis, rasumpa cristiänukuna tsëkunata rurayänantaqa manam pï nunapis logrëta puëdeqtsu.

g Griëgu idiömapita “kawaq” nir traduciyanqan palabraqa judïukunapaqmi parlëkan. Tsëmi rikätsikun puntata cristiänu tikraqkunachöqa atskaq judïukuna kanqanta.

“Cada ünu [...] bautizakuyë” (Hëchus 2:38-47)

15. (1) ¿Imatataq judïukunata y judaismu religionman yëkushqakunata Pëdru nirqan, y imatataq pëkuna rurayarqan? (2) ¿Imanötan musyantsik bautizakoq nunakunaqa bautizakuyänampaq listu këkäyanqanta?

15 Tsë kushikuypaq junaqqa, ninqankunata shumaq chaskikoq judïukunata y judaismu religionman yëkushqakunatam Pëdruqa kënö nirqan: “Arrepentikuyë, y [...] cada ünu [...] bautizakuyë” (Hëch. 2:38). Tsënö niptinmi tres milnö nunakuna bautizakuyarqan. Capazchi tsë nunakunaqa Jerusalenchö y amänunchö këkaq jatun pözukunachö bautizakuyarqan.e ¿Mana pensashpaku pëkunaqa bautizakuyarqan? Këchö willakunqanqa, ¿Bibliapita yachakuykaqkuna y Testïgukunapa wamrankunapis, manaraq listu këkarpis, prontulla bautizakuyänampaq kaqtaku rikätsikun? ¡Manam tsënötsu! Pentecostes Fiestachö bautizakoq judïukuna y judaismu religionman yëkushqakunaqa, Bibliatam alli estudiayaq y sirwiyänampaq Jehovä akranqan nacionpitam kayarqan. Manam tsëllatsu, Dios mandakunqanta cäsukurmi, wakinqa alläpa karupita tsë fiestaman ëwashqa kayarqan. Pëkunaqa Teyta Dios rurëta munanqanchö Jesucristu imanö yanapakunqanllatanam yachakuyänan karqan. Tsëta musyarirqa, Teyta Diosta sirwir sïguiyänampaqmi listuna këkäyarqan. Peru kananqa Diospa sirweqnin y Cristupa qateqninnam kayänan karqan.

¿PIKUNATAN KAYARQAN JUDAISMU RELIGIONMAN YËKUSHQAKUNA?

Pentecostes Fiestachö Pëdru yachatsikunqantaqa, “judïukuna y judaismu religionman yëkoqkuna[m]” wiyayarqan (Hëch. 2:10).

Mikuyta rakiyänampaq churayanqan confiakuypaq ollqukunachöqa “judaismu religionman yëkoq Antioquïapita” Nicolasmi këkarqan (Hëch. 6:3-5). Judaismu religionman yëkushqakunaqa mana judïu nunakunam kayarqan. Moises chaskinqan Leyta cäsukuyaptin, israelïtakuna adorayanqan Diosta adorayaptin, santukuna adorëta dejashqa kayaptin, Israel nacionpitana kayaptin y ollqu karqa ishpakuyänampa puntanchö señalakushqa kayaptinmi, pëkunataqa judïutanöna rikäyaq.

Jesus manaraq shamuptin 537 watachö Babiloniapita libri yarqurqa, mëtsika judïukunam nacionninkunapita karuchö täkuyarqan. Tsënö kaptimpis, manam religionninkunataqa dejayarqantsu. Tsënömi Orienti Mediu niyanqanchö y mas karu sitiukunachöpis judïukunapa creenciankunapita musyayarqan. Horaciu, Sëneca y unë qellqaqkunapita mas nunakunam willakuyan, mëtsë nacionpita nunakuna judïukunapita y creiyanqampita masta musyëta munayanqanta, y judaismu religionman yëkur pëkunawan juntakur qallayanqanta.

16. ¿Imanötan punta cristiänukunaqa alli nuna kayanqanta rikätsikuyarqan?

16 Tsë nunakunata Jehovä bendicikanqantaqa musyantsik, Bibliachö kënö willakuptinmi: “Llapan creikoq tikraqkunam juntu këkäyarqan, y imëkankunatam rakipänakuyaq, chakrankunata y imëkankunata rantikuykurmi, cada ünuta wanayanqanmannö tsë qellëta entregayarqan” (Hëch. 2:44, 45).f Punta cristiänukuna rurayanqannömi, kanan witsan cristiänukunapis kuyakoq y alli nuna kanantsik.

17. ¿Imatataq rurayänan bautizakuyta munaqkuna?

17 Kanan witsampis, Diosllatana sirwiyänampaq bautizakuyta munaqkunaqa Bibliachö ninqantaran rurayänan. Puntataqa Bibliapitam yachakuyänan (Juan 17:3). Tsëpitanam Diosman markäkuyänan o yärakuyänan, y unë mana allikunata rurayanqampita llakikurmi tsëkunapita arrepentikuyänan (Hëch. 3:19). Tsëpitanam imanö kawayanqanta cambiayänan y Jehovä munanqannöna kawayänan (Rom. 12:2; Efes. 4:23, 24). Tsëkunata rurar-ran, Diosman mañakur pëllatana sirwiyänampaq änikuyta y bautizakuyta puëdiyanqa (Mat. 16:24; 1 Pëd. 3:21).

18. ¿Imapitataq bautizakushqana cristiänukunaqa kushikuyan?

18 Qamqa, ¿Jehovällatana sirwinëkipaq änikurqunkinaku y bautizakurqunkinaku? Tsëta rurashqana kaptikiqa, punta cristiänukunata yanapanqannömi Jehoväqa santu espïritunwan qamtapis yanapashunki. Tsëmi nunakunata rasumpa kaqta yachatsinëkipaq y Dios munanqanta ruranëkipaq yanapashunki. ¡Jehovä yanapamanqantsikta musyëqa alläpa kushikuypaqmi!

a Rikäri “Jerusalenchömi judïukuna Diosta adorayanqan templu këkarqan” neq recuadruta.

b Rikäri “Römaqa puëdeq nacionpa mas reqishqa markanmi karqan” neq recuadruta, “Mesopotamiachö y Egiptuchö kawaq judïukuna” neq recuadruta y “Pontuchö kawaq cristiänukuna” neq recuadruta.

c Bibliachömi willakun “qallunö ninakuna[ta]” rikäyanqanta. Tsëmi rikätsikun Jesuspa qateqninkuna chaskiyanqan santu espïrituqa ninanö rikakunqanta, peru manam rasumpa ninatsu karqan.

d Rikäri “¿Pikunatan kayarqan judaismu religionman yëkushqakuna?” neq recuadruta.

e 1993 wata 7 de agostu junaq, Kiev markachö (Ucrania nacionchö) mëtsë nacionpita Testïgukunapaq rurayanqan jatun asamblëachöpis tsënömi pasarqan. Tsë asamblëachömi siëti mil cuatrocientus dos nunakunata joqta piscïnakunachö bautizayarqan. Tsë llapan nunakunataqa ishkë höra quinci minütuschömi bautizar ushayarqan.

f Creikuyanqampita masta yachakuyänampaq Jerusalenchö quedakoqkunata yanapayänampaqmi, tsëtaqa juk tiempullapa rurayarqan. Wakin nunakuna comunismu kanqanta niyaptimpis, kikinkuna munar rurashqa kayaptinmi, tsënö rurayanqanqa polïticachö comunismu niyanqannötsu karqan (Hëch. 5:1-4).

    Llapan publicacionkuna Quechua Ancash (1993-2025)
    Cuentëkita wichqë
    Cuentëkiman yëkuy
    • Quechua (Ancash)
    • Pimampis apatsi
    • Patsätsi
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Utilizänëkipaq conträtu
    • Willakunqëkikunata imanö utilizäyanqä
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Cuentëkiman yëkuy
    Pimampis apatsi