“Congregacionkunachö kaqkunata[m] alli aguantayänampaq” yanapayarqan

1-3. (1) ¿Pitan kananqa Pabluwan viajëkarqan, y imatataq pëpita musyantsik? (2) ¿Imatataq këchöqa yachakushun?

JUK markapita juk markaman feyu nänikunapa viajar ëwayanqanchömi, Pabluqa pëwan viajëkaq Timoteuman pensar ëwëkarqan. Timoteuqa veinti watayoqnö y kallpayoq jövinmi karqan. Viäjita avanzayanqanmannömi Timoteuqa wayimpita masna karupäkurirqan, y Listra y Iconiu kinrëqa karuchönam këkarqan. ¿Imatataq Pabluwan Timoteuqa tsë viäjinkunachö pasayarqan? Pabluqa ishkë kutipanam viajëkarqan, tsëqa capazchi musyarqanna höra höraqa peligrukunapa o imëka problëmakunapa pasayänampaq kaqta. Tsënö kaptimpis, ¿imanöraq Timoteuqa kanman karqan?

² Pabluqa capazchi kikimpitapis masraq Timoteuman confiakurqan. Tsëllaraq pasanqanrëkurmi, Pabluqa alli amïguta wanarqan. Congregacionchö kaqkunata Diosta sirwiyanqanchö alli kayänampaq yanapayänan kaptinmi, Pabluqa alli musyarqan unïdu kayänan y cargunkunata cumpliyänampaq decidïdu kayänan alläpa precisanqanta. Bernabëwan tsëllaraq pasanqanman yarparchi Pabluqa tsëkunaman pensëkarqan. ¿Imatan pasashqa karqan? Feyupa discutirmi rakikar ëwakuyarqan.

³ Këchö yachakunqantsikmi yanapamäshun imachöpis mana acuerdu karqa tsëta imanö arreglanapaq kaqta. Tsënöllam yachakushun pëwan ëwanampaq Timoteuta Pablu imanir akranqanta, y congregacionkunata watukaqkunapa trabäjunkuna imanir precisanqantapis.

“Wawqikunata y panikunata watukaq kutishun” (Hëchus 15:36)

4. Ishkë kaq viäjinchöqa, ¿imatataq Pablu logrëta munarqan?

⁴ 14 kaqchö yachakunqantsiknöpis, Pablu, Bernabë, Jüdas y Sïlasqa, señalakuy asuntuchö decidiyanqanta willayänampaqmi, Antioquïachö congregacionman ëwayashqa kayarqan. Tsëpitanam Diosta sirwiyanqanchö alli kayänampaq yanapayarqan y animayarqan. ¿Imatan tsëpitaqa pasarqan? Pablum Bernabëta kënö nirqan: “Kananqa imanö këkäyanqanta musyanapaq, Teyta Jehoväpa palabranta willakunqantsik markakunachö wawqikunata y panikunata watukaq kutishun” (Hëch. 15:36). Tsë ishkë kaq viäjinchöqa, Pabluqa manam tsëllaraq bautizakushqa cristiänukunata watukaqllatsu ëwëta munarqan. Tsëqa, ¿imatataq logrëta munarqan? Tsëtaqa kikin Hëchus libruchömi willakun. Puntataqa, Jerusalenchö apostolkuna y anciänukuna decidiyanqantam willakur sïguinan karqan (Hëch. 16:4). Ishkë kaqchönam, congregacionkunata watukaqkuna rurayanqannölla, Diosman mas markäkuyänampaq o yärakuyänampaq wawqi panikunata yanapanan karqan (Rom. 1:11, 12). ¿Imanötan Jehoväpa testïgunkunaqa punta cristiänukunata dirigeqkunanölla rurayan?

5. ¿Imanötan Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa congregacionkunachö kaqkunata animayan y imata rurayänampaq kaqta niyan?

⁵ Kanan tiempuqa, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunawanmi Cristuqa congregacionkunachö kaqkunata dirigin. Tsë grüpuchö yanapakoq ciëluta ëwayänampaq akrashqa cristiänukunaqa, cartakunawan, publicacionkunawan, reunionkunawan y maskunawanmi, congregacionkunachö kaqkunata animayan y imata rurayänampaq kaqta niyan. Manam tsëllatsu, imanö këkäyanqanta musyëta munarmi, congregacionkunachö kaqkunata watukayänampaq, alli preparädu anciänukunata congregacionkunata watukaq kayänampaq churayashqa.

6, 7. ¿Imakunatataq congregacionkunata watukaqkuna rurayan?

⁶ Congregacionkunata watukaqkunaqa, watukayanqan congregacionchö wawqi panikunapaqmi yarpachakuyan, y Diosta sirwiyanqanchö alli kayänampaqmi yanapayan. ¿Imanötan tsëtaqa rurayan? Congregacionkunata watukaq Pablunölla rurarmi. Pëmi congregacionkunata watukaq mayin Timoteuta kënö nirqan: “Alli tiempuchö y mana alli tiempuchöpis Teyta Diospa palabranta urgenti willakuy, y alläpa pacienciawan y shumaq yachatsir wakinkunata corregi, cläru parlapë y cläru consejë”. Tsëpitanam kënö nirqan: “Imëpis alli noticiakunata willakuy” (2 Tim. 4:2, 5).

⁷ Pablu consejakunqannö rurarmi congregacionkunata watukaqkunaqa (casädu karqa warminkunawan), watukayanqan congregacionchö wawqi paninkunawan alli noticiakunata tukuynöpa willakuyan. Alli yachatsikoq kayanqan y alli noticiakunata kushishqa willakuyanqanmi, wawqi panikunata yanapan pëkunanölla rurayänampaq (Rom. 12:11; 2 Tim. 2:15). Peru imapitapis masqa, kuyakoq karmi imëkata rurayänampaq listu këkäyan. Höraqa tamyachö, achachëchö o peligrösu sitiukunapam viajayan (Filip. 2:3, 4). Manam tsëllatsu, Bibliapita yachatsirmi wawqi paninkunata animayan, yachatsiyan y consejayan. Llapantsikmi pëkuna imanö kayanqanman pensanantsik, y pëkunanö markäkoq o yärakoq kanapaq kallpachakunantsik (Heb. 13:7).

‘Feyupam discutiyarqan’ (Hëchus 15:37-41)

8. Wawqi panikunata watukaq kutiyänampaq Pablu ninqantaqa, ¿imanötan Bernabë rikarqan?

⁸ “Wawqikunata y panikunata watukaq” kutiyänampaq Pablu ninqanqa, Bernabëpaqpis allim karqan (Hëch. 15:36). Pëkunaqa juntu trabajashqa karmi, tsë congregacionkunachö wawqi panikunata alli reqiyaq (Hëch. 13:2–14:28). Tsëmi yapë juntu trabajëta munayanqanqa allilla karqan. Peru manam munayanqannötsu yarqurqan. Hëchus 15:37 textuchömi kënö willakun: “Bernabëqa Marcus jutiyoq Juantam pëkunawan pushëta munarqan”. Bernabëqa manam “¿alliku prïmü Marcusta apashwan?” nirqantsu, sinöqa imëkanöpam “pushëta munarqan”.

9. ¿Imanirtan Pabluwan Bernabëqa rurëta munayanqanchö acuerdutsu kayarqan?

⁹ Pabluqa manam munarqantsu pëkunawan Marcus ëwananta. Imanir mana munanqampaqmi Bibliachö kënö willakun: “Pabluqa, Panfiliachö pëkunapita rakikar rurayanqanman pëkunawan mana ëwashqa kaptinmi, pëta pushëtaqa allitanötsu rikarqan” (Hëch. 15:38). Yachakunqantsiknöpis, Marcusqa puntata viajayanqanchömi Pabluwan y Bernabëwan ëwarqan, peru manam ultimuyaqtsu pëkunawan quedakurqan (Hëch. 12:25; 13:13). Viäjita qallëkar Panfilia kinrëllachöraq këkäyaptinmi, Marcusqa pëkunata dejëkur Jerusalenta kutikurqan. Imanir tsëta ruranqanta Bibliachö mana willakuptimpis, Pabluqa mana confiakuypaq nunatanömi rikarqan. Tsëqa capazchi Marcusman confiakurqannatsu.

10. ¿Imachötan usharqan Pabluwan Bernabë mana acuerdu kayanqan?

¹⁰ Bernabëqa Marcusta apëtam munarqan, peru Pabluqa manam pëkunawan ëwananta munarqantsu. “Tsëmi feyupa discutir cada ünu lädunkunapa ëwakuyarqan” (Hëch. 15:39). Bernabëqa prïmun Marcusta pusharkurmi markan Chiprita ëwakurqan. Peru Pabluqa manam patsätsinqanta cambiarqantsu. Bibliachömi kënö willakun: “Pablunam Sïlasta akrarqan y Teyta Jehovä pëwan alläpa alli këkunampaq wawqikuna mañakuriyaptinmi ëwakurqan” (Hëch. 15:40). Pëkunaqa “Siriapa y Ciliciapa pasarmi tsë kinrë congregacionkunachö kaqkunata alli aguantayänampaq” yanapayarqan (Hëch. 15:41).

11. Cristiänu mayintsikkuna ofendimashqaqa, ¿imatan yanapamäshun pëkunawan amïgu karnin sïguinapaq?

¹¹ Tsë pasanqanmi yarpätsimantsik llapantsikpis jutsa ruraq kanqantsikta. Yarpäshun, Pablutawan Bernabëtaqa llapan cristiänukunata dirigeqkunam mandashqa kayarqan, y capazchi Pabluqa tsë grüpuchöpis karqanraq. Alli cristiänu karpis, ishkankunam jutsasapa këninkuna dominananta permitiyarqan. Peru, ¿tsë kutichö discutiyanqanrëkurku amïgunatsu kayarqan? Manam. Jutsasapa karpis, Jesusnö këta munarmi humildi kayarqan. Tiempu pasariptinqa, Cristunö portakuyanqanta rikätsikurmi perdonanakur yapë amïgu kayarqan (Efes. 4:1-3). Tsëpita tiempu pasariptinqa, Pabluwan Marcuspis yapëmi juntu trabajayarqan (Col. 4:10).a

12. ¿Imachötan anciänukunaqa Pabluwan Bernabënö kayanqanta rikätsikuyänan?

¹² Pabluwan Bernabëqa manam fäcil-lla cölerakoq nunakunatsu kayarqan. Bernabëqa alläpa kuyakoq y qarakoqmi karqan. Tsëmi apostolkunaqa Josë nir jutimpa qayayänampa rantin Bernabë nir jutitsiyarqan. Tsëqa, “wakinkunata shumaq yanapaq” ninanmi (Hëch. 4:36). Pablupis shumaq tratakoq y alläpa kuyakoq kanqampitam reqishqa karqan (1 Tes. 2:7, 8). Pabluwan Bernabë rurayanqannömi, anciänukuna y congregacionkunata watukaqkunapis, humildi kayänampaq, y anciänu y cristiänu mayinkunata shumaq y kuyëpa tratayänampaq kallpachakuyänan (1 Pëd. 5:2, 3).

“Allitam pëpaq parlayaq” (Hëchus 16:1-3)

13, 14. (1) ¿Pitan Timoteu karqan, y imanötan Pabluqa pëta reqirqan? (2) ¿Imanirtan Pabluqa Timoteuta mas reqita munarqan? (3) ¿Ima cargutataq Timoteu chaskirqan?

¹³ Ishkë kaq viäjinchöqa, Pabluqa Römapa poderninchö këkaq Galacia provinciatam ëwarqan. Tsëchöqa juk ishkëllapis congregacionkuna karqannam. Bibliachömi kënö willakun: “Tsëpitanam Derbi markaman char Listra markaman pasarqan. Tsëchömi Timoteu jutiyoq Jesuspa qateqnin karqan. Pëpa mamäninqa creikoq judïa warmim karqan, peru papäninqa griëgu nunam karqan” (Hëch. 16:1).b

¹⁴ Capazchi Pabluqa, 47 wata witsan tsë kinrëpa punta kutipa viajanqanchö Timoteupa familianta reqirqan. Tsëpitaqa ishkë o kima watanam pasashqa karqan, y kë kaq viäjinchöqa Timoteutam mas reqita munarqan. ¿Imanir? Markanchö y amänun markakunachö wawqikunapis “allitam pëpaq parlayaq”. Hëchus libruchömi willakun Listrachö y tsëpita treinta kilömetruschönö këkaq Iconiuchö wawqikuna, pëpaq allita parlayanqanta (Hëch. 16:2). Tsëmi anciänukunaqa Teyta Dios santu espïritunwan dirigiptin, Pablutawan Sïlasta yanapanampaq congregacionkunata watukaq kanampaq churayarqan (Hëch. 16:3).

15, 16. ¿Imanirtan Timoteupaqqa allita parlayaq?

¹⁵ ¿Imanirtan jövinllaraq kaptimpis Timoteupaqqa allita parlayaq? ¿Yachaq kaptin, shumaq kaptin o imëka rurëta yachaptintsuraq? Rasunmi, nunakunaqa tsëkunatam mas väleqpaq churayan. Juk kutiqa, Diospa willakoqnin Samuelpis nunapa rikënintam mas väleqpaq churarqan. Tsënö kaptimpis, kikin Jehovämi kënö nir yarpätsirqan: “Noqa Jehoväqa, manam nuna rikanqanllatatsu rikä. Nunaqa nawin rikanqanllatam rikan, peru noqaqa shonqun imanö kanqantam rikä” (1 Sam. 16:7). Wawqikunaqa manam rikënimpitatsu o imëka rurëta yachanqampitatsu Timoteupaq allita parlayaq, sinöqa imanö kanqampitam.

¹⁶ Tsëpita tiempu pasariptinmi, Pabluqa Diosta sirwinqanchö Timoteu imanö kanqampita parlarqan. Pëmi nirqan, yanapakuyta munanqanta, kuyakoq kanqanta, wakinkunapaq yarpachakunqanta y cristiänu mayinkunarëkur imëkata ruranampaq listu këkanqanta (Filip. 2:20-22). ‘Janan shonqulla mana markäkunqanta o yärakunqantapis’ nirqanmi (2 Tim. 1:5).

17. ¿Imachötan jövinkunaqa Timoteunö këta puëdiyan?

¹⁷ Kanan tiempupis, atskaq jövinkunam Timoteunö kayänampaq kallpachakuyan. Tsënömi jövinllaraq këkarpis, Jehoväpa y cristiänu mayinkunapa rikëninchöpis alli këkäyan (Prov. 22:1; 1 Tim. 4:15). Pëkunapis manam janan shonqullatsu markäkuyan o yärakuyan. Wawqi panikunawan o amïgunkunawan këkarpis, Jehovä munanqannömi portakuyan (Sal. 26:4). Tsëmi pëkunapis Timoteunölla imëkata rurar congregacionchö yanapakuyta puëdiyan. Publicadorna kayaptin, y tsëpita Jehovällatana sirwiyänampaq änikur bautizakuyaptinqa, llapantsikmi alläpa kushikuntsik.

“Mas markäkoq o yärakoq[mi] tikrayarqan” (Hëchus 16:4, 5)

18. (1) Congregacionkunata watukar puriyanqanchöqa, ¿imatataq Pabluwan Timoteu rurayarqan? (2) Cäsukoq kayanqanqa, ¿imachötan congregacionkunachö kaqkunata yanaparqan?

¹⁸ Pabluwan Timoteuqa atska watapam juntu trabajayarqan. Congregacionkunata watukar puriyanqanchöqa, llapan cristiänukunata dirigeqkuna niyanqantam rurayarqan. Maslla musyarinapaq, “markan markan ëwar[mi], wawqikuna y panikuna cäsukuyänampaq, Jerusalenchö apostolkuna y anciänukuna decidiyanqanta willayaq” (Hëch. 16:4). Tsëta cäsukurmi congregacionkunachö kaqkunaqa, “mas markäkoq o yärakoq tikrayarqan y waran waranmi mas atskayar sïguiyarqan” (Hëch. 16:5).

19, 20. ¿Imanirtan dirigimaqnintsikkunata cäsukunantsik?

¹⁹ Kanan tiempupis, ‘dirigeqninkunata’ cäsukuyaptinqa, Jehoväqa sirweqninkunata bendicinmi (Heb. 13:17). Kë munduchö pasanqankuna cambiarëkaptinmi, kananqa imëpitapis masraq “alli juiciuyoq y confiakuypaq sirwipakoq” yachatsimanqantsikta alli provechanantsik (Mat. 24:45; 1 Cor. 7:29-31). Tsëmi yanapamäshun, Diosman mas markäkunapaq o yärakunapaq y kë munduchö nunakunanö mana kanapaq (Sant. 1:27).

²⁰ Rasunmi, anciänukuna y Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunapis, Pablunö, Bernabënö, Marcusnö y punta cristiänukunapa tiempunchö anciänukunanömi jutsa ruraq kayan (Rom. 5:12; Sant. 3:2). Peru yarpäshun, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa, Biblia ninqannö y apostolkuna rurayanqannömi imatapis rurayan, tsëmi pëkunamanqa confiakuntsik (2 Tim. 1:13, 14). Pëkunata cäsukurqa, Diosta sirwinqantsikchömi alli këkäshun, y Diosmanmi mas markäkushun o yärakushun.