APÉNDICE
Mesias chämunantam profeta Daniel qellqarqan
PROFETA Danielqa kawarqan pitsqa pachak watakuna Jesus yurinampaq pishikaptinmi. Tsënö këkaptimpis, Jehová Diosqa Danieltam willarqan imë Jesusta, Mesiastanö o Cristotanö, akrananta. Tsëmi Danielta nerqan: “Musyanëkim y tanteanëkim Jerusalenta altsayätsun nishpa orden yarqamonqampita hasta pushakoq Mesiasyaqqa, kanqa qanchis semänam, hina hoqta chunka ishkë semänakunapis kanqam” nishpa (Daniel 9:25).
Rikärishun mä imanöshi musyashwan Mesias chämunanta. Puntataqa rikärishun imëpita patsë tsë tiempota yupar qallayanqanta. Profecïachöqa rikätsimantsik, “Jerusalenta altsayätsun nishpa orden yarqamonqampita” patsë qallanqantam. ¿Imëtaq tsë “orden yarqorqan”? Biblia qellqaq Nehemías shutiyoqnam qellqarqan, Jerusalenpa perqankunata altsayänampaq ordenqa “ishkë chunka wata rey Artajerjes gobernëkaptin” yarqonqanta (Nehemías 2:1, 5-8). Y unë pasanqankunata qellqaqkunam willakuyan, Artajerjes reyqa 474 watachö manaraq Jesus shamuptin (m.J.sh.), huk watata gobernar cumplenqanta. Këta alleq tanteashqaqa, ishkë chunka wata gobernanqanqa karqan 455 wata manaraq Jesus shamuptinmi. Tsënöpam, Mesias chämunampaq Daniel qellqanqan profecïaqa, 455 wata manaraq Jesus shamuptin cumplicar qallëkorqan.
Danielqa alleqmi willamantsik tsë watapita “Pushakoq Mesiasyaqqa” ëka wata pasanantapis. Profecïachöqa willakun, “qanchis semänam, hina kanqam hoqta chunka ishkë semänakunapis”, nishpam; y kë ishkanta juntarishqaqa 69 semänakunam kan. ¿Ëka tiemporaq kanman kë 69 semänakunaqa? Wakin Bibliakuna niyanqannöpis, kë semänakunaqa manam qanchis hunaqyoq semänakunatsu kayan, sinöqa qanchis watayoq semänakunam. Más tanteanapaq, cada semänam qanchis watayoq. Unë judïokunaqa qanchis watatam yupayaq huk semänatanö, tsëmi alleq musyayarqan cada qanchis wataqa huk sábado watata celebrayänanta (Éxodo 23:10, 11). Tsëmi, cada semana qanchis watayoq karnin tsë profecïachö 69 semänakunata juntarishqaqa 483 watakuna yarquriyan.
Kananqa shumaq cuentallatanam horqarishun. 455 m.J.sh. watapita patsë 483 watata yupashqaqa, chätsimantsik 29 Jesus shamonqan (J.sh.) watamanmi, y tsë watachömi Jesus bautizakurir Mesias tikrarerqan (Lucas 3:1, 2, 21, 22).a ¿Manaku preciso kë profecïaqa cumplikärerqan?
a 455 m.J.sh. watapita hasta 1 m.J.sh. watayaqqa yupantsik 454 watakunatam. Tsëpitaqa, 1 m.J.sh. watapita hasta 1 J.sh. watayaqqa yupantsik huk watallatam. Y 1 J.sh. watapita hasta 29 J.sh. watayaqqa yupantsik 28 watakunatam. Kë kimanta yupashqaqa (454+1+28) yarqurin 483 watakunam. Jesustaqa 33 J.sh. watachömi ‘wanutsiyarqan’, 70 kaq semana witsanchö (Daniel 9:24, 26). Maslla kë semänakunapita yachakunëkipaqqa, ashi capítulo 11 Prestemos atención a las profecías de Daniel nishqan librota y Perspicacia para comprender las Escrituras, vol. 2, päginakuna 1014-1017 nishqan librotawan. Kë ishkan librokunaqa Jehovapa testigonkuna rurayämushqanmi.