1-3. (1) ¿Ima tapukïkunatataq rurakuntsik juk familiantsik o juk amïguntsik wanukïkuptinqa? (2) ¿Wanurishqa ima pasamanqantsiktataq wakin religionkunachöqa niyan?

BIBLIACHÖQA alleq clärum nimantsik “wanïqa mananam masqa kanqanatsu” nishpa (Revelacion [Apocalipsis] 21:4). Y 5 kaq capïtuluchömi yachakurquntsik, mana wanushpa kawakïta puëdinapaq noqantsikrëkur Jesus wanunqanta. Peru wanurllam sïguintsik (Eclesiastes 9:5). Tsëmi höraqa tapukuntsik, “¿imataq wanurishqa pasamantsik?” nishpa.

² Juk familiantsik o amïguntsik wanukïkuptinnäqa masran tsëta musyëta munantsik. Y höraqa, “¿mëchöraq këkan? ¿Rikëkämantsuraq? ¿Sufrikantsuraq? ¿Yanapayämëta puëdintsuraq? ¿Imëllapis tinkuyäshaqtsuraq?” nintsikmi.

³ Cada religionchömi tsë tapukïkunapaqqa juknöpa juknöpa niyan. Wakinqa niyan alli kaq nunakuna ciëluman ëwayanqanta y mana alli kaqkuna infiernuman ëwayanqantam. Wakinnam niyan espïrituman tikrarir wanukushqa kastantsikkunawan tinkunqantsikta. Y wakinqa niyan wanurir juzgashqa kanqantsikta y juk nunapa o juk animalpa cuerpunwanna yapë yurikunqantsiktam.

4. ¿Imatataq cäsi llapan religionkunachö creiyan?

⁴ Awmi, wanurishqa ima pasamanqantsikpaqqa cada religionchömi jukläya jukläya yachatsikuyan, peru tsënö kaptimpis, cäsi llapan religionkunachömi creiyan wanurishqaqa almantsik o espïrituntsik kawar sïguinqanta. Peru ¿rasumpatsuraq tsëqa?

¿IMATAQ WANURISHQA PASAMANTSIK?

5, 6. Wanurishqaqa, ¿imataq pasamantsik?

⁵ Jehoväqa alleqmi musyan wanurishqa ima pasamanqantsikta. Bibliachömi nin wanurishqaqa kawënintsik ushakärinqanta. Wanurirqa mananam imatapis rikantsiknatsu, wiyantsiknatsu ni pensantsiknatsu. Jina mananam imatapis yarpantsiknatsu. Manam kantsu cuerpuntsikpita yarqoq y mëchöpis kawar sïgueq almantsik o espïrituntsik.a

⁶ “Wanushqakunaqa manam imatapis musyayannatsu” nirmi rey Salomon escribirqan. Awmi, wanushqakunaqa manam pitapis kuyayannatsu ni chikiyannatsu. Jina Salomonqa kënömi nirqan: “Sepultürachöqa mananam kannatsu ni ima rurë, ni imaman yarpë, ni yachë, ni musyë” (leyi Eclesiastes 9:5, 6, 10). Y Salmus 146:4 textuchömi nin wanurishqaqa ‘llapan pensamientuntsikkuna’ ushakärinqanta.

¿JESUSQA IMA NIRQANTAQ WANUSHQAKUNAPAQ?

7. ¿Ima nirqantaq Jesusqa wanushqakunapaq?

⁷ Jesusqa amïgun Läzaru wanurishqa kanqanta musyarirmi qateqninkunata kënö nirqan: “Amïguntsik Läzaruqa punukashqam quedarishqa, peru riyatsinäpaqmi pë këkanqanman ëwashaq” nishpa. Nïkurmi, ima nita munanqanta entiendiyänampaq “Läzaruqa wanushqam” nirqan (Juan 11:11-14). Awmi, wanushqakunaqa pasëpa punukashqa cuentanö këkäyanqantam Jesusqa nirqan. Manam “Läzaruqa ciëluchömi këkan” nirqantsu, ni “wanushqa kastankunawanmi këkan” nirqantsu. Jina manam infiernuchö këkanqantatsu nirqan, ni juk nunanöna o juk animalnöna yurikushqa kanqantatsu nirqan. Antis punïkaq cuenta këkanqantam nirqan. Juk textukunachöpis wanushqakunaqa punïkaq cuenta këkäyanqantam Bibliaqa nin. Por ejemplu, Jesuspa qateqnin Estëbanta wanutsiyanqampaq parlarmi, ‘punukärirqanmi’ nin (Hëchus 7:60, nöta). Jina apostol Pablupis wakin wanushqa cristiänukunapaqmi “wanïchömi punukäriyashqa” nirqan (1 Corintius 15:6).

8. ¿Imanötaq musyantsik mana wanushpa kawanapaq Diosnintsik kamamanqantsikta?

⁸ ¿Wanuyänampaqku nunakunata Dios kamarqan? Manam. Jehoväqa imëpis sänu y mana wanushpa kawakuyänampaqmi Adantawan Ëvata kamarqan. Jinamampis, mana wanushpa kawakï munëtam shonqunkunaman churarqan (Eclesiastes 3:11). Këman pensarishun, ¿pï teytaraq munanman wamrankuna qeshyayänanta y wanuyänanta? Jina tsënöllam Teytantsik Jehoväpis munantsu qeshyanantsikta y wanunantsikta. Peru mana wanushpa kawakunapaq kamamashqantsik këkaptinqa, ¿imanirtaq wanuntsik?

¿IMANIRTAQ WANUNTSIK?

9. ¿Imatataq Diosnintsik mandarqan Adantawan Ëvata? ¿Y imanirtaq difïcil ruranantsu karqan?

⁹ Jehoväqa kënömi Adanta nirqan: “Huertachö llapan plantakuna wayunqantam mikïta puëdinki, pachëki juntanqanyaq. Peru alli kaqta y mana alli kaqta rikätsikoq plantapa frütantaqa manam mikunëkitsu, porqui tsëta mikurqa, mikunqëki junaqmi wanunki” (Genesis 2:9, 16, 17). Tsënö ninqanta cäsukïqa manam difïciltsu karqan. Jinamampis Jehoväqa kamakoq karmi derëchuyoq karqan ima alli y mana alli kanqanta decidinampaq. Sitsun Adanwan Ëva Jehoväta wiyakuyanman karqan, tsëqa autoridäninta respetayanqanta y pëkunarëkur imëkata ruranqampita agradecikuyanqantam rikätsikuyanman karqan.

10, 11. (1) ¿Imatataq Satanas rurarqan Adanwan Ëva Diosta mana wiyakuyänampaq? (2) ¿Imanirtaq Adanwan Ëva rurayanqanqa alläpa mana alli karqan?

¹⁰ Adanwan Ëvaqa manam Diosta wiyakuyarqantsu. ¿Y imanirtaq wiyakuyarqantsu? Satanasmi Ëvata kënö nirqan: “¿Rasumpëpaku Diosqa, kë huertachö ni mëqan plantapa frütanta mana mikuyänëkipaq niyäshurqunki?”. Ëvanam kënö nirqan: “Kë huertachö këkaq plantakunapa frütankunataqa llapantam mikïta puëdiyä. Peru huerta chowpinchö plantapa frütampaqqa, Diosmi kënö nishqa: ‘Manam mikuyänëkitsu, manam, manam yatayänëkitsu mana wanuyänëkipaq’” (Genesis 3:1-3).

¹¹ Tsënam Satanasqa Ëvata kënö nirqan: “Manam wanuyankitsu. Porqui Diosqa musyanmi tsëta mikuyanqëki junaq nawikikuna kichakärinampaq kaqta, y alli kaqta y mana alli kaqta Diosnö musyayänëkipaq kaqta” (Genesis 3:4-6). Satanasqa Ëvata creitsirqan ima alli y ima mana alli kanqanta kikinlla decidita puëdinqantam. Jinamampis “manam wanuyankitsu” nirmi engañarqan. Tsëmi Ëvaqa mikurirqan. Nïkurmi Adantapis qorqan, y pëpis mikurqanmi. Adanwan Ëvaqa alleqmi musyayarqan tsë frütata mana mikuyänampaq Jehovä mandanqanta. Y tsëta wiyakïqa manam difïciltsu karqan, peru manam wiyakuyarqantsu. Tsënömi rikätsikuyarqan kuyakoq Teytankunata mana respetayanqanta. ¡Tsëqa alläpa mana allim karqan!

12. ¿Imanötaq Adanwan Ëvaqa Jehoväta alläpa llakitsiyarqan?

¹² Jehoväqa alläpachi llakikurqan Adanwan Ëva mana wiyakoq kayanqampita. Porqui Teytankuna këkaptinmi respetayarqantsu. Këman pensarishun, qampapis warmi ollqu wamrëkikuna kapushunkiman, y shumaq qeshpitsinëkipaq kallpachakïkaptiki contrëki churakärir munayanqanta rurakuyanman, tsëqa ¿manatsuraq qampis llakikunkiman?

13. ¿Imanirtaq Jehoväqa Adanta nirqan allpaman kutinampaq kaqta?

¹³ Jehoväta mana wiyakuyanqanrëkurmi Adanwan Ëvaqa wanuyarqan. Jehoväqa, “allpapitam kanki y allpamanmi kutinki” nirqanmi Adanta (leyi Genesis 3:19). Tsënö nirqa, ¿ima nitataq munarqan? Allpaman yapë kutirirqa ni imëpis mana kawashqanö kanampaq kaqtam (Genesis 2:7). Porqui wanurirqa, chipyëpam ushakärirqan.

14. ¿Imanirtaq wanuntsik?

¹⁴ Sitsun Adanwan Ëva Diosta wiyakuyanman karqan, tsëqa kawëkäyanmanmi karqan. Peru mana wiyakurmi jutsaman ishkiriyarqan, y tiempuwanqa wanuriyarqanmi. Jutsaqa muyakoq qeshyanömi. Tsëmi punta teytantsikkuna jutsata muyamashqantsik kaptin jutsayoqllana yurikuntsik, y tsënöpam wanuntsik (Romänus 5:12). Peru Jehoväqa manam wanunapaqtsu kamamarqantsik. Tsëmi Bibliaqa nin wanïqa “chikimaqnintsik” cuenta kanqanta (1 Corintius 15:26).

WANUSHQAKUNAPAQ RASUMPA KAQTA MUSYËQA YANAPAMANTSIKMI

15. Wanushqakunapaq rasumpa kaqta musyanqantsikqa, ¿imanirtaq yanapamantsik?

¹⁵ Cäsi llapan religionkunachömi niyan wanushqakunapa almanqa mëchöpis kawar sïguinqanta, y yanapëta puëdinqantsikta. Tsëmi wakinqa wanushqa kastankunapaq misata ruratsiyänampaq o rezatsikuyänampaq religiösu nunakunata pagayan. Peru Bibliaqa clärum willakun wanushqakunaqa manana sufriyanqanta y manana llakikuyanqanta. Mananam yanapamënintsikta ni mana allita ruramënintsikta puëdiyannatsu. Ni noqantsikpis mananam yanapëta ni pëkunawan parlëta puëdintsiknatsu, tsëmi mantsashwantsu. Awmi, wanushqakunapaq rasumpa kaqta musyanqantsikqa pipis manana engañamänapaqmi yanapamantsik.

16. ¿Imatataq wakin religionkunachöqa yachatsikuyan?

¹⁶ Satanasqa wanushqakuna kawar sïguiyanqanta creitsimänapaqmi mana alli religionkunata utilizan. Tsëmi wakin religionkunachöqa niyan wanurishqaqa almantsik kawar sïguinqanta. ¿Religionnikichöpis tsënöku niyan, o Biblia ninqantaku yachatsikuyan? Satanasqa Diosta mana sirwiyänampaqmi nunakunata tukïnöpa engañan.

17. ¿Imanirtaq mana alli nunakuna infiernuman ëwayanqampaq yachatsikuyanqanqa Jehoväta mana allichö quedatsin?

¹⁷ Mëtsika religionkunachömi yachatsikuyan mana alli nunakunaqa infiernuchö sufriyanqanta. Peru tsënö yachatsikuyanqanqa Jehovätam mana allichö quedatsin, porqui manam rasumpatsu. Jehoväqa manam nunakunata sufritsintsu (leyi 1 Juan 4:8). ¿Ima ninkimanraq makinta rupatsir wamranta castigaq teytapaq? Mana kuyakoq y mana ankupäkoq (llakipäkoq) kanqantachi pensankiman, y manachi ni amïgun këtapis munankimantsu. Y Satanasqa Jehovä tsënö mana alli kanqanta pensanatam munan.

18. ¿Imanirtaq wanushqakunataqa mantsashwannatsu?

¹⁸ Wakin religionkunachönam yachatsikuyan wanurirqa espïrituman tikrarinqantsikta. Tsëmi, “wanushqapa espïrituntaqa respetanantsikmi y mantsanantsikmi” niyan, porqui amïguntsik o enemïguntsik këta puëdiyanqantam pensayan. Tsëta creirmi wakinqa wanushqakunata mantsayan. Tsëmi Jehoväta adorayänampa rantin wanushqakunata adorayan o rezapäyan. Peru yarpë, wanushqakunaqa mananam imatapis musyayannatsu, tsëmi mantsashwannatsu. Jinamampis Jehovällatam adoranantsik, porqui pëmi rasumpa kaq Dios, y pëmi kamamarquntsik (Revelacion 4:11).

19. Wanurishqa ima pasamanqantsikta musyëqa, ¿imanötaq yanapamantsik?

¹⁹ Wanurishqa ima pasamanqantsikta musyëqa yanapamantsik mana alli religionkunachö yachatsikuyanqanta mana creinapaqmi. Jinamampis, wanushqakunapaq Jehovä imata ruramunampaq kaqta mas alli entiendinapaqmi yanapamantsik.

20. ¿Imatataq qateqnin kaq capïtuluchö yachakushun?

²⁰ Unë witsanchömi Job jutiyoq Diospa sirweqnin kënö nirqan: “Juk nuna wanurirqa, ¿kawarimunqatsuraq?” nir (Job 14:14). Qateqnin kaq capïtuluchömi tsëpaq Biblia ima ninqanta yachakurishun.

1-3. (1) ¿Imataq prësutanö katsimantsik? (2) ¿Imatataq Jehoväqa ruramunqa wanïpita libramänapaq?

ARDËPA tumpayäshurniki wanunqëkiyaq llawiränëkipaq carcelariyäshunkiman, y ni imanö këta puëdinkimantsu. Y ni imëpis manana yarqunëkipaq kaqta llakishqa pensëkaptiki juk alli noticiata willariyäshunkiman. Juk alli nuna carcelpita jorqashïnikita puëdinqanta y yanapashïnikita munanqanta willariyäshunkiman. ¿Imanöraq sientikunkiman?

² Wanïqa llapantsiktam prësutanö katsimantsik. Manam ni mëqantsikpis wanïpitaqa libritsu kantsik. Peru Jehoväqa libramënintsikta puëdinmi. ¿Y imanötaq tsëta ruramunqa? Kikinmi änimarquntsik wanïta ‘chipyëpa ushakätsimunampaq’ (1 Corintius 15:26).

³ Pensari, ¡imanö kushishqaraq sientikushun mana wanushpana kawakurnin! Porqui Jehoväqa chipyëpam wanïta ushakäratsinqa. Peru manam tsëllatatsu ruramunqa. Wanushqakunatapis kawaritsimunqam, porqui kikin Jehovämi änikushqa, ‘wanushqakunam kawariyämunqa’ nishpa (Isaïas 26:19). Tsëtam Bibliaqa yachatsikun. Wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta musyëqa, ¿imanirtaq alläpa kushikïpaq?

PÏNINTSIKPIS WANUKÏKUPTINQA ALLÄPAM SUFRINTSIK

4. (1) Juk familiantsik o amïguntsik wanukïkuptinqa, ¿mëchötaq consuëluta tarishwan? (2) ¿Pikunataq Jesuspa alli amïgunkuna kayarqan?

⁴ Juk familiantsik o amïguntsik wanukïkuptinqa alläpam sufrintsik. Ni imanöpapis kawaritsita mana puëdirmi, ni imanö këta puëdintsiktsu. Peru Bibliachömi consuëluta tarintsik (leyi 2 Corintius 1:3, 4). Jehoväwan Jesusqa munayan wanushqa familiantsikkuna y amïguntsikkuna kawariyämunantam. Tsëta rikätsikoq ejempluta rikärishun: Patsachö kawanqan witsanqa, Jesusqa Läzarupa y paninkunapa wayinmanmi imëpis chäraq. Pëkunawanqa alläpa alli amïgum kayarqan. Tsëmi Bibliachö kënö nin: “Jesusqa alläpam kuyaq Martata, nananta y Läzaruta” (Juan 11:3-5). ¡Peru Läzaruqa wanukïkurqanmi!

5, 6. (1) ¿Imanötaq Jesus sientikurqan Läzarupa familiankuna y amïgunkuna waqayaptin? (2) Läzaru wanukïkuptin Jesus llakikunqanta musyëqa, ¿imanirtaq consolamantsik?

⁵ Läzaru wanushqa kanqanta musyarirmi Jesusqa Martata y Marïata shoqaq ëwarqan. Y Jesus chëkanqantana musyarirmi Martaqa taripaq ëwarqan. Y rikëkurqa alläpam kushikurqan, peru kënömi nirqan: “Teytë, këchö kaptikiqa manam turï wanunmantsu karqan” nishpa. Martaqa pensarqan Jesusqa ni imatapis rurëta manana puëdinampaq kaqtam. Tsëpitanam Jesusqa Marïatapis waqëkaqta rikärirqan. Y Läzarupa familiankunata y amïgunkunata waqëkaqta rikärirmi kikimpis llakikurnin waqar qallëkurqan (Juan 11:21, 33, 35). Awmi, Jesusqa alleqmi musyan pïnintsikpis wanukïkuptinqa alläpa sufrinqantsikta.

⁶ Läzaru wanukïkuptin Jesus llakikunqanta musyëqa alläpam consolamantsik. Porqui pëwan Papäninqa manam wanunantsikta munayantsu (Juan 14:9). Jinamampis, Jehoväqa puëdinmi wanïta ushakäratsimïta, y ichikllachöna tsëta ruramunampaqmi änimarquntsik.

“¡LÄZARU, YARQAMÏ!”

7, 8. (1) ¿Imanirtaq Martaqa munarqantsu Läzarupa sepultüranta kichayänanta? (2) ¿Ima milagrutataq Jesus rurarqan?

⁷ Jesusqa Läzarupa sepultüranmanmi ëwarqan. Tsë sepultürataqa juk jatun rumim tsapararqan. Tsënam Jesusqa, “tsaparaq rumita jorqayë” nirqan. Peru Martaqa manam jorqayänanta munarqantsu, porqui Läzaru wanunqampitaqa chusku junaqnam pasarishqa karqan, y itsachi Läzarupa ayanqa asyarqanna (Juan 11:39). Y Martaqa manam musyarqantsu Jesus imata ruranampaq kaqta.

⁸ Rumita jorqariyaptinmi Jesusqa fuertipa “¡Läzaru, yarqamï!” nirqan. Tsënam “wanushqa këkaq nunaqa chakinkuna y makinkuna wankushqa yarqaramurqan”. Y tsëta rikëkurqa, Martawan Marïaqa alläpam espantakuyarqan (Juan 11:43, 44). ¡Läzarutaqa kawëkaqtanam rikäriyarqan! Y Läzaruqa yapëmi familiankunawan y amïgunkunawan tinkurirqan. Llapankunam pëman witiyarqan, waqupäyarqan (makallayarqan) y parlapäyarqan. Läzaruta Jesus kawariratsinqanqa, ¡juk milagrum karqan!

“SHIPASH, NOQAM NEQ: ‘¡SHARKÏ!’”

9, 10. (1) ¿Pitaq Jesusta podernin qorqan wanushqakunata kawaritsinampaq? (2) Unë witsanchö kawariyanqanqa, ¿imatataq rikätsimantsik?

⁹ ¿Pipa poderninwantaq Jesusqa wanushqakunata kawaritsirqan? Läzaruta kawaritsinampaqqa, puntataqa Teytanmanran Jesusqa mañakurqan. Tsënam Teytan Jehoväqa kawaritsinampaq podernin qorqan (leyi Juan 11:41, 42). Peru manam Läzarullatatsu Jesusqa kawaritsirqan.a Juk kutim, Jairu jutiyoq nunapa 12 watayoq warmi wamran grävi qeshyëkarqan. Tsëmi Jairuqa ni imata rurëta mana puëdir wamranta kachakëkatsinampaq Jesusta rogakurqan. Peru manaraq parlapar ushaptinmi, nunakuna chärir Jairuta kënö niyarqan: “¡Warmi wamrëkiqa wanurishqanam! ¿Imapaqnataq Maestruta afanakatsinki?” nishpa. Peru Jesusqa, “ama mantsakëtsu, markäkïnikilla katsun” nirqanmi, y Jairupa wayinmanmi ëwayarqan. Chäriyänampaqqa llapan nunakunam waqëkäyänaq. Peru Jesusqa kënömi nirqan: “¿Imanirtaq waqayanki [...]? Shipashqa manam wanushqatsu, sinöqa punïkanmi” nishpa. Itsachi Jairuwan warminqa Jesus imanir tsënö ninqanta entiendiyarqantsu. Tsëpitanam Jesusqa llapankunata nirqan tsëpita yarquyänampaq. Y Jairutawan warminllatam wamrankunapa cuartunman pusharqan. Nïkurmi shipashpa makinta tsarirkur, “shipash, noqam neq: ‘¡Sharkï!’” nirqan. Pensari, ¿imanöraq teytankuna sientikuyarqan warmi wamrankuna sharkur purir qallëkuptin? ¡Jesusmi kawariratsishqa karqan! (Marcus 5:22-24, 35-42). Jairuwan warminqa wamrankunata cada rikarninchi yarpäriyaq Jehoväpa poderninwan Jesus pëkunapaq imata ruranqanta.

¹⁰ Jesus kawaritsinqan nunakunaqa tiempuwanqa wanuyarqanllam. Peru tsë nunakuna kawariyanqanqa rikätsimantsik shamoq tiempuchöpis tsënölla pasakunampaq kaqtam. Jinamampis wanushqakunata kawaritsimïta Jehovä munanqantam rikätsimantsik.

¿IMATATAQ YACHAKUNTSIK UNË WITSAN NUNAKUNA KAWARIYANQAMPITA?

11. Eclesiastes 9:5 ninqannöpis, Läzaru wanurirqa, ¿imallatapis mäkurqanku?

¹¹ “Wanushqakunaqa manam imatapis musyayannatsu” ninmi Bibliachöqa (Eclesiastes 9:5). Y tsënöllam Läzaruwampis pasakurqan. Wanushqa kanqan junaqkunaqa manam ni imata mäkurqantsu. Jesus ninqannöllam punukashqa cuenta këkarqan (Juan 11:11).

12. ¿Imanötaq musyantsik Läzaru rasumpa kawarinqanta?

¹² Läzaruta Jesus kawaritsinqantaqa mëtsikaqmi rikäyarqan. Hasta Jesusta chikeqkunapis musyayarqanmi tsë milagruta Jesus ruranqanta. Y manam ni pipis neguëta puëdirqantsu, porqui Läzaruqa kawëkarqannam (Juan 11:47). Jinamampis mëtsikaqmi Läzaruta rikaq ëwayarqan, y kawëkaqta rikärirmi cuentata qokuriyarqan Jesustaqa Diosnintsik kachamushqa kanqanta. Peru Jesusta chikeqkunaqa alläpam piñakuyarqan, tsëmi Jesusta y Läzaruta wanutsiyänampaq yachatsinakuyarqan (Juan 11:53; 12:9-11).

13. ¿Imanötaq musyantsik wanushqakunata Jehovä kawariratsimunampaq kaqta?

¹³ Jehovämi llapan imëkata kamashqa, tsëmi wanushqakunatapis kawaritsimïta puëdin. ‘Sepultürakunachö llapan këkaqkuna’ kawariyämunampaq kaqtam Jesuspis nirqan (Juan 5:28). Jehoväpa yarpëninchö këkaqkunaqa llapanmi kawariyämunqa. Pëqa cada nuna imanö kanqantam alleq yarparëkan. ¿Y puëdinku tsëta rurëta? Awmi, puëdinmi. Këman pensari: ciëluchöqa millonyëpayan estrëllakunam kan, y Bibliaqa nimantsik cada ünuta Diosnintsik jutimpa reqinqantam (leyi Isaïas 40:26). ¿Tsëtsuraq Jehoväqa cada nuna imanö kanqanta yarpanmantsu?

14, 15. “Yapë rikämëtaqa alläpam munëkunki” nirqa, ¿imatataq Jobqa rikätsikurqan?

¹⁴ Unë witsanchö Diospa sirweqnin Jobpis creirqanmi wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta. Tsëmi kënö nirqan: “Juk nuna wanurqa, ¿kawarimunqatsuraq?” nishpa. Nïkurnam Jehoväta kënö nirqan: “Qammi qayaramanki, y noqam wiyarishqëki. Qammi kamamarqëki, tsëmi yapë rikämëtaqa alläpa munëkunki”. Tsënö ninqanmi rikätsimantsik Jehoväqa wanushqakunata kawaritsimïta rasumpa munanqanta (Job 14:13-15).

¹⁵ ¿Imanötaq sientikunki wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta musyarir? Wanushqakunata Jehovä kawaritsimunampaq kaqta musyëqa alläpam consolamantsik. Peru itsachi kënö pensanki: “¿Wanukushqa familiäkuna y amïgükunaqa kawariyämunqatsuraq?” nishpa. Bibliaqa clärum willakun pikuna kawariyämunampaq kaqta y mëchö täräyänampaq kaqta. Tsëta yachakurishun.

‘QAYAKUNQANTA WIYARIRMI YARQAYÄMUNQA’

16. Shamoq tiempuchö kawarimoqkunaqa, ¿imanötaq kawayanqa?

¹⁶ Unë witsan kawareq nunakunaqa manam ciëluchötsu kawariyarqan, sinöqa Patsachömi, tsëmi familiankunawan y amïgunkunawan yapë tinkuyarqan. Tsënöllam shamoq tiempuchöpis pasakunqa. Peru shamoq tiempuchö kawarimoqkunaqa mana wanushpanam Patsachö kawakuyanqa. Jinamampis alläpa shumaqmi kawakuyanqa, porqui mananam guërrakuna, mana alli rurëkuna ni qeshyakuna kanqanatsu.

17. ¿Pikunataq kawariyämunqa?

¹⁷ ¿Pikunataq kawariyämunqa? Jesusmi kënö nirqan: “Sepultürakunachö llapan këkaqkunam qayakunqanta wiyayanqa y yarqayämunqa” (Juan 5:28, 29). Jina Bibliachöqa kënömi nin: “Lamarmi pëchö këkaq wanushqakunata entregarqan, y wanïwan Sepultüram pëkunachö këkaq wanushqakunata entregayarqan” (Revelacion [Apocalipsis] 20:13). Awmi, millonyëpayan nunakunam kawariyämunqa. Jinamampis, apostol Pablum nirqan “alli kaqta ruraqkuna y mana allita ruraqkuna kawariyämunampaq kaqta” (leyi Hëchus 24:15). ¿Imanirtaq tsënö nirqan?

18. ¿Pikunataq kayan “alli kaqta ruraqkuna”?

¹⁸ ¿Pikunataq kayan “alli kaqta ruraqkuna”? Patsaman Jesus manaraq shamuptin, Jehoväta rasumpa sirwishqa kaq nunakunam. Wakinqa kayarqan Noë, Abrahan, Sära, Moises, Rut y Estermi. Hebrëus librupa 11 kaq capïtulunchömi Diosta sirweq mas nunakunapaq y warmikunapaq willakun. Pëkunam Patsachö kawariyämunqa. Jina kanan witsan mana jaqipa Jehoväta sirwikar wanukushqa nunakunapis kawariyämunqam, porqui pëkunapis ‘alli kaqta ruraqkunam’ kayan.

19. (1) ¿Pikunataq kayan “mana allita ruraqkuna”? (2) ¿Imatataq pëkunata Jehovä permitinqa?

¹⁹ ¿Pikunataq kayan “mana allita ruraqkuna”? Pëkunaqa kayan Jehoväta manaraq reqir wanukushqa nunakunam. Unëna wanukushqa kayaptimpis Jehoväqa pëkunata yarparëkanmi. Kawariratsimurmi reqiyänanta y sirweqninkuna kayänanta permitinqa.

20. ¿Pikunataq manana kawariyämunqanatsu?

²⁰ Tsëqa, ¿llapan wanushqa nunakunatsuraq kawariyämunqa? Manam. Jesusqa nirqan wakinkunaqa manana kawariyämunampaq kaqtam (Lücas 12:5; rikäri 19 kaq nötata). ¿Pikunataq manana kawariyämunqanatsu? Vïdankunata cambiëta mana munashqa kaq nunakunam. Peru pï kawarimunampaq kaqta o mana kawariyämunampaq kaqtaqa kikin Jehovämi decidinqa. Pëmi Mas Puëdeq Kaq Juez, peru Jesustapis autoridätam qoshqa “kawëkaqkunapa y wanushqakunapa jueznin kanampaq” (Hëchus 10:42).

WAKIN NUNAKUNAQA CIËLUCHÖMI KAWARIYANQA

21, 22. (1) Ciëlupaq kaqkunaqa, ¿imanö cuerpuyoqtaq kawariyan? (2) ¿Pitaq ciëluchö kawanampaq puntata kawarirqan?

²¹ Bibliaqa yachatsikun wakin nunakuna ciëluchö kawayänampaq kaqtam. Pëkunaqa manam ëtsawan tullutsu ciëluchö kawariyanqa, sinöqa espïritu cuerpuyoqnam.

²² Jesusmi ciëluchö kawanampaq puntata kawarirqan (Juan 3:13). Wanutsiyanqampita kima (kimsa) junaqllatam Jehoväqa kawariratsirqan, peru manam ëtsawan tulluyoqtanatsu kawaritsirqan (Salmus 16:10; Hëchus 13:34, 35). Tsëmi apostol Pëdruqa Jesuspaq kënö nirqan: “Pëtaqa nuna këkaptinmi wanutsiyarqan, peru espïritu cuerpuyoqmi kawaritsimushqa karqan” (1 Pëdru 3:18). Jesusqa juk puëdeq espïritunam kawarirqan (1 Corintius 15:3-6). Bibliaqa yachatsikun wakin nunakunapis tsënö kawariyänampaq kaqtam.

23, 24. ¿Pikunapaqtaq Jesusqa “wallkalla üshakuna” nirqan, y ëkaqtaq kayan?

²³ Wanutsiyänampaq ichikllana pishikaptinmi qateqninkunata Jesus kënö nirqan: “Qamkunapaq juk sitiuta alistaqmi [...] ëwëkä” (Juan 14:2). Tsënö ninqanmi rikätsikun wakin nunakunaqa ciëluchö kawaririr Jesuswan juntu kayänampaq kaqta. Pëkunapaqmi Jesusqa “wallkalla üshakuna” nirqan, porqui wallkaqllam kayänan karqan (Lücas 12:32). Apostol Juanmi imëka suëñïninchönö juk kuti rikarqan, ciëluta ëwaqpaq kaqkuna ëkaq kayanqanta. Jesustam Sion jirkachö shëkaqta rikarqan, y pëwanmi “pachak chusku chunka chusku waranqa (144.000) këkäyarqan” (Revelacion 14:1).

²⁴ ¿Imëtaq ciëluchö kawariyanqa 144.000 akrashqa nunakuna? Bibliachöqa nirqan ciëluchö Jesucristu gobernar qallanqampita patsë kawariyänampaq kaqtam (1 Corintius 15:23). Jesusqa gobernar qallashqanam, y 144.000 nunakunapitaqa atskaqnam ciëluchö kawariyashqa, y Jesuswannam këkäyan. Peru wakin kaqqa Patsallachöran këkäyan. Y wanurirqa tsë höram ciëluchö kawaririyan. Peru kë Patsachöpis mëtsika nunakunam kawariyämunqa, y shumaq huertaman tikrashqa Patsachömi mana wanushpa kawakuyanqa.

25. ¿Imatataq qateqnin kaq capïtuluchö yachakushun?

²⁵ Jehoväqa ichikllachönam wanïpita llapantsikta libraramäshun, y tsëpita patsëqa mananam ni pipis wanunqanatsu (leyi Isaïas 25:8). Peru ciëlupaq akrashqa 144.000 nunakunaqa, ¿imatataq ciëluchö rurayanqa? Bibliaqa yachatsikun Jesuswan gobernayämunampaq kaqtam. Pëkunaqa Diospa gobiernunchömi gobernayämunqa. Qateqnin kaq capïtuluchömi tsë Gobiernupaq masllata yachakurishun.