Jehovä yanapashunëkipaq kaqman confiakuy

1, 2. Jerusalenman kuteq judïukunaqa, ¿imakunapatan noqantsiknöpis pasayarqan? (Rikäri “Ageu, Zacarïas y Esdras kawayanqan witsan” neq recuadruta).

¿TRABÄJUNNAQ quedashqa karku familiëkita imanö manteninëkipaq kaqman yarpachakunki? O ¿polïtica asuntu problëmakuna kaptin, o yachatsikunqantsikta autoridäkuna michäkuyaptin, o chikimashqaku familiëki imanö kanampaq kaqta yarpachakunki? Tsëkunapaq yarpachakuptikiqa, israelïtakunata Jehovä imanö yanapanqampita yachakunqantsikmi yanapashunki.

² Babiloniapita Jerusalenman kuteq judïukunaqa, Jehovä Diosmanmi mas markäkuyänan o yärakuyänan karqan. ¿Imanir? Alli kawakuyanqanta y imëkankunata dejëkurmi Jerusalenman ëwayänan karqan, y wakinqa mana reqiyanqan markamanmi chäyänan karqan. Y chäriyaptinqa manam mikuyänampaq karqantsu, polïtica asuntuchömi imëka problëma karqan y nunakunapis chikiyaqmi. Tsënöpam Jehovä Diospa templun rurëchö alli yanapakuytaqa puëdiyarqantsu. Tsëmi Jehoväqa, Jesus manaraq shamuptin 520 watachö, Ageutawan Zacarïasta mandarqan judïukunata animanampaq (Ageu 1:1; Zac. 1:1). Pëkunaqa allim animayarqan. Peru 50 watakuna pasariptinqa yapëmi judïukunaqa qelanäriyarqan. Y tsë tiempupaqqa Leyta alli copiëta yachaq Esdrasnam, Babiloniapita Jerusalenta ëwarqan Jehovä Diosta adorayänampaq judïukunata animanampaq (Esd. 7:1, 6).

3. ¿Ima tapukuykunatataq contestashun? (Proverbius 22:19).

³ Ageuwan Zacarïas willakuyanqanqa judïukunatam yanaparqan mana allikunapa pasëkarpis Jehoväman confiakuyänampaq, tsënöllam noqantsiktapis yanapamäshun Jehoväman maslla confiakunapaq (leyi Proverbius 22:19). Këchömi yachakushun, Jehovä Diosnintsik Ageuwan y Zacarïaswan sirweqninkunata imata willatsinqanta, tsënöllam Esdraspitapis yachakushun. Tsëkunam yanapamäshun kë tapukuykunata contestanapaq: markankunaman chärirqa, ¿imakunapatan judïukuna pasayarqan y imanötan sientikuyarqan?, ¿imanirtan imëka pasakuptimpis Diospa voluntäninta puntaman churashwan?, y ¿imatan yanapamäshun imëka mana allikunapa pasarpis Jehoväman confiakunapaq?

JUDÏUKUNA MARKANKUNAMAN CHÄRIRQA, ¿IMAKUNAPATAN PASAYARQAN, Y IMANÖTAN SIENTIKUYARQAN?

4, 5. ¿Imanöparaq judïukunaqa qelanäkuriyarqan?

⁴ Judïukuna Jerusalenman chärirqa, imëkatam rurapakuyänan karqan. Chäyanqampita ichik tiempullachömi Jehoväpa altarninta y templupa cimientunta rurayarqan (Esd. 3:1-3, 10). Tsënö këkarpis, qelanäkuriyarqanmi. ¿Imanir? Manam templullatatsu rurayänan karqan, sinöqa kikinkunapa wayinkunam rurayänan karqan, murupakuyänanmi karqan y familiankunatam manteniyänan karqan (Esd. 2:68, 70). Y chikeqninkunaqa imëkatam rurayarqan templu rurëta dejatsiyänampaq (Esd. 4:1-5).

⁵ Tsënöllam judïukunapaqqa, fäciltsu karqan mikuyänampaq pishiptin y polïtica asuntuchö problëma kaptin. Tsë witsankunapaqqa, markankunaqa persa nunakunapa poderninchömi karqan. Y gobernanti Cïru wanuriptinmi Jesus manaraq shamuptin 530 watachö Cïrupa rantin gobernaq Cambises, Egiptuta atacanampaq soldädunkunawan ëwarqan. Tsë ëwanqanchöqa capazchi Israel markakunapa pasarqan y judïukunatachi yakuta, mikuyta y posädata mañakuyarqan, y mëtsika soldädukunata atiendinanqa manachi fäciltsu karqan. Tsëpita qateqnin kaq Darïu I gobernanqan witsannam Persiachö nunakuna acuerdutsu kayarqan, tsëmi imëka problëmakuna karqan. Tsë llapan problëmakunata rikarqa, capazchi Jerusalenman kuteq judïukunaqa yarpachakuyarqan familiankunata imanö manteniyänampaq kaqman. Tsënö yarpachakurmi wakin judïukunaqa pensayarqan, Jehoväpa templunta rurayänampaq manaraq tiempu kanqanta (Ageu 1:2).

6. ¿Ima maskunapatan judïukuna pasayarqan, y ima nirqantan Zacarïas? (Zacarïas 4:6, 7).

⁶ (Leyi Zacarïas 4:6, 7). Judïukunaqa manam mikuyllatatsu faltapakuyarqan ni polïtica asuntullachötsu problëmakunapa pasayarqan, sinöqa nunakunam chikiyarqan. Jesus manaraq shamushqan 522 watachömi, chikeqninkunaqa Jehoväpa templunta rurayänanta prohibiriyarqan. Peru Zacarïasmi judïukunata nirqan Jehoväqa santu espïritunwan yanapanampaq kaqta. Tsëmi 520 watachöqa, templuta rurayänampaq prohibinqan leyta gobernanti Darïu välitsirqannatsu. Y manam tsëllatsu, sinöqa templuta rurayänampaqmi qellëwan yanaparqan y Jerusalenpa amänunchö këkaq autoridäkunatam yanapayänampaq mandarqan (Esd. 6:1, 6-10).

7. ¿Ima bendiciontataq judïukuna chaskiyarqan Diospa voluntäninta puntaman churayanqampita?

⁷ Ageuwan y Zacarïaswanmi Jehoväqa sirweqninkunata willatsirqan, templu rurëta puntaman churayaptinqa yanapanampaq kaqta (Ageu 1:8, 13, 14; Zac. 1:3, 16). Tsë ishkan willakoqkuna animayaptinmi, judïukunaqa 520 watachö templu rurëta qallëkuyarqan y pitsqa watapis manaraq pasaptinmi ushariyarqan. Imëka problëmakunapa pasëkarpis, Diospa voluntänintam puntaman churayarqan. Tsëmi Jehoväqa imëka wanayanqanchö yanaparqan y pëpa amïgun kayänantam permitirqan. Tsënöpam Jehovä Diosnintsikta kushishqa adorëta puëdiyarqan (Esd. 6:14-16, 22).

JEHOVÄPA VOLUNTÄNINTA PUNTAMAN CHURASHUN

8. ¿Imanötan Ageu 2:4 ninqan yanapamantsik Diospa voluntäninta puntaman churanapaq? (Rikäri nötata).

⁸ Alläpa sufrimientu tiempuqa chäramunqanam. Tsëmi yachatsikunantsikpaq Diosnintsik mandamanqantsikta puntaman churanantsik (Mar. 13:10). Peru capazchi mikunantsikpaq faltapakushqa o yachatsikunantsikta autoridäkuna michäkuyaptinqa, nunakunata yachatsinanqa fäciltsu kanqa. Tsëqa, ¿imaraq yanapamäshun Diospa Gobiernunta puntaman churanapaq? “Angelkunata mandaq Teyta Jehovä”b yanapëkämanqantsikman confiakunqantsikmi. Pëmi yanapamäshun Diosnintsikpa Gobiernunta puntaman churanapaq, tsëmi mantsakunantsiktsu (leyi Ageu 2:4).

9, 10. ¿Imanötan Mateu 6:33 ninqan cumplikarqan Oleg y Irïna pasayanqanchö?

⁹ Rikärishun wawqi Oleg y warmin Irïnac pasayanqanta. Pëkunaqa precursormi kayan, y juk congregacionta yanapakoq ëwayanqanllachömi nacionninchö mana allikuna pasaptin trabäjunnaq quedariyarqan. Juk watapam trabäjunnaq kayarqan, tsënö këkarpis Jehovä Diosnintsik imanö cuidanqanta y wawqi panikuna imanö yanapayanqantaqa seguïdum rikäyarqan. ¿Imatataq rurayarqan? Qallananllachöqa Olegqa qelanäkurirqanran, peru kënömi nin: “Diosnintsikpita yachatsikurnin ocupädu kayanqämi yanapayämarqan problëmäkunaman yarparäyänäpa rantin, Diospa voluntäninta puntaman churayänäpaq”. Trabäjuta ashirpis, pëkunaqa Diosnintsikpita yachatsikuytam mas puntaman churayarqan.

¹⁰ Juk junaqmi yachatsikuyanqampita wayinkunaman chäriyaptin, juk vecïnun willarirqan juk amïgun vïvirista pëkunapaq chätsishqa kanqanta, tsë amïgunqa 160 kilömetrustanö karutam viajashqa kanaq. Olegmi kënö nin: “Tsë junaqmi yapë rikäriyarqä noqakunapaq Jehovä y wawqi panikunapis alläpa yarpachakuyanqanta. Imëka mana allikunapa pasayaptimpis, Jehoväqa manam sirweqninkunata imëpis qonqantsu” (Mat. 6:33).

11. ¿Imatataq Jehovä änimantsik voluntäninta rurashqaqa?

¹¹ Teyta Jehoväqa munan salvakuyänampaq nunakunata yachatsinantsiktam. 7 kaq pärrafuchö rikanqantsiknömi, Ageuqa judïukunata animarqan templuta rurar sïguiyänampaq. Tsënö nirqa, “templu rurëta dejayanqëkipita llakikuyänëkipa rantin cimientunta yapë churaq cuenta rurar sïguiyë” nikaq cuentam Ageuqa yanapëkarqan. Nikanqanta cäsukuyaptinqa, Jehovämi änirqan bendicinampaq kaqta (Ageu 2:18, 19). Tsënöllam Jehoväqa, imëkapa pasarpis nunakunata yachatsinantsikpaq kallpachakushqaqa noqantsiktapis bendicimäshun.

¿IMATATAQ RURASHWAN JEHOVÄMAN MAS CONFIAKUNAPAQ?

12. ¿Imanirtan Esdraspis y pëwan viajaq nunakunapis Jehoväman alli markäkuyänan o yärakuyänan karqan?

¹² Jesus manaraq shamuptin 468 watachömi, Esdrasqa Babiloniapita Jerusalenman juk grüpu judïu nunakunawan viajarqan. Y viajanampaqqa Jehovä Diosmanmi mas markäkunan o yärakunan karqan. Alläpa peligrösu nänikunapam viajanan karqan, y templupaqmi mëtsika öruta y pläta qellëta aparqan, y ladronkuna musyëkurqa wanuratsiyanmanchi karqan (Esd. 7:12-16; 8:31). Y Jerusalenman chärirqa, cuentatam qokurirqan tsë markaqa mana següru kanqanta. Tsëchöqa wallkaqllam nunakuna kayarqan y markapa murällampis y punkunkunapis manam segürutsu karqan. ¿Imanötan Esdrasta pasanqanqa yanapamantsik Jehovä Diosman maslla markäkunapaq o yärakunapaq?

13. ¿Imatan Esdrasta yanaparqan Jehoväman maslla confiakunampaq? (Rikäri nötata).

¹³ Esdrasqa mana allikunapa pasayanqan hörakuna sirweqninkunata Jehovä imanö yanapanqantam rikashqa karqan. Jesus manaraq shamushqan 484 watachömi gobernanti Asuëru mandakurqan, llapan judïukunata wanutsiyänampaq y capazchi Esdrasqa tsë tiempuqa Babiloniachö kawarqan (Est. 3:7, 13-15). Pëtapis wanutsiyänanmi karqan. Peru judïukunaqa wanutsiyänampaq kaqta musyëkurmi, ‘këkäyanqan provinciakunachö’ ayunayarqan y Teyta Diosman salvëkunampaq mañakuyarqan (Est. 4:3). Imanöraq Esdraspis y wakin judïukunapis kushikuyarqan, pëkunata wanutsiyänampa rantin chikeqnin nunakunata wanuratsiyaptin (Est. 9:1, 2). Tsëta rikanqanchi Esdrastaqa yanaparqan, shamoq tiempukunachö mana allikunapa pasayanqan hörakuna sirweqninkunata Jehovä yanapanampaq kaqman confiakunampaq.d

14. Trabäjunnaq quedarirqa, ¿imatataq juk pani yachakurqan?

¹⁴ Mana allikunapa pasanqantsik hörakuna yanapamashqam Jehovämanqa maslla confiakuntsik. Euröpa del Estichö täkoq Anastasia jutiyoq panintsikta pasanqampaq parlarishun. Pëtaqa trabajaq mayinkunam obligayarqan polïtica asuntuman mëtikunampaq, tsëmi pëqa trabäjumpita yarqukurirqan. Anastasiam kënö nin: “Tsë trabäjupita yarqukurirqa, qellëninnaqmi tikrarirqä”. Peru tsëpitam kënö nin: “Tsë asuntupaqmi Jehoväta willarqä, y pëqa shumaqmi cuidamarqan. Imëllapis yapë trabäjunnaq quedarqa, manam yarpachakushaqtsu. Teyta Jehoväqa kanampis cuidëkämarqa, warë warätimpis cuidamanqam”.

15. ¿Imatan Esdrasta yanaparqan Jehoväman confiakur sïguinampaq? (Esdras 7:27, 28).

¹⁵ Esdrasqa Jehovä yanapanqantam cläru rikarqan. Esdrasqa Jehovä mëtsika kuti yanapanqankunatam yarparqan, tsëmi yanaparqan Jehoväman confiakur sïguinampaq. Esdras 7:27 y 28 (leyi) textuchömi nin, Teyta Jehovä yanapanqanta. Y qellqanqan libruchöqa pitsqa kuti masmi tsënö nin (Esd. 7:6, 9; 8:18, 22, 31).

16. ¿Imëtan Jehovä Diosnintsik yanapamanqantsikta mas cläru rikashwan? (Rikäri fötukunata).

¹⁶ Jehoväqa mantsapakunqantsik hörakunam yanapamäshun. Këllaman pensarishun: capaz patronnintsikta asamblëantsikman ëwanapaq o reunionnintsikman mana faltanapaq, juk hörakunachöna trabajanantsikpaq permïsuta mañakushwan. Tsë hörakunachömi rikëta puëdintsik Jehovä Diosnintsik imanö yanapamanqantsikta. Capazchi imanö yanapamanqantsikta rikarqa espantakushun y masmi Pëman confiakushun.

17. ¿Imanötan musyantsik mana allikunapa pasanqan höra Esdras humildi kanqanta? (Rikäri jana qaranchö këkaq dibüjuta).

¹⁷ Esdrasqa humildim karqan y Jehovätam yanapanampaq mañakurqan. Ruranampaq kaqkunata rurëta mana puëdeqnö karqa, Esdrasqa humildi karmi Jehoväman mañakoq (Esd. 8:21-23; 9:3-5). Tsënö Jehoväman confiakoqta rikarmi wakinkunapis Jehoväman markäkuyarqan o yärakuyarqan y yanapayarqanmi (Esd. 10:1-4). Tsënöllam noqantsikpis mikunantsikpaq faltapakur o familiantsikkuna qeshyayaptin yarpachakurqa, yanapamänantsikpaq kaqman confiakur Jehoväman mañakunantsik.

18. ¿Imaraq yanapamäshun Jehoväman maslla confiakunapaq?

¹⁸ Jehovämanqa maslla confiakushun humildi karnin, yanapamänapaq mañakurnin y wakinkuna yanapamänata permitirninmi. Kima wamrayoq Ërika jutiyoq panita pasanqanta rikärishun. Pëpaqa warmi wamranmi wanushqa yurikurqan, y qowampis o runampis wanurirqanmi. Peru tsëkunapa pasëkarpis, manam Jehovä Diosnintsikman confiakuytaqa dejarqantsu. Kënömi nin: “Manam musyantsiktsu Jehovä imanö yanapamänapaq kaqta. Imanö yanapamanqantsikta musyarirqa espantakuntsikmi. Höraqa amïgükuna niyämanqankunawan o rurayanqankunawanmi, Jehoväqa mañakunqäta contestamushqa. Imakunapa pasëkanqäta willariptïqa, pëkunaqa fäcil-llam yanaparayäman”.

JEHOVÄMAN IMËPIS CONFIAKUY

19, 20. ¿Imatataq yachakuntsik Jerusalenman kutita mana puëdeq judïukunapita?

¹⁹ Jerusalenman kutita mana puëdeq judïukunapitapis yachakuntsikmi. Pëkunaqa capazchi kutita puëdiyarqantsu edäna karnin, qeshyapäkur o familiankunata manteniyänan kaptin. Tsënö këkarpis, Jerusalenman kuteq judïu mayinkunatam imëkawan yanapayarqan (Esd. 1:5, 6). Y capazchi punta kaq grüpu Jerusalenman kutinqampita 19 watakunanö pasariptimpis, Babiloniachö këkaq judïukunaqa Jerusalenchö këkaq judïu mayinkunapaq imëka qarëkunata seguïdu apatsiyaq (Zac. 6:10).

²⁰ Munanqantsikmannö rurëta mana puëdishqapis, puëdinqantsikmannö ruranqantsikpitam Jehoväqa alläpa kushikun. ¿Imanötan tsëta musyantsik? Zacarïasta mandanqanwanmi. Jehovämi Zacarïasta mandarqan, Babiloniachö këkaq judïukuna apatsiyanqan örupita y pläta metalpita juk shumaq corönata ruranampaq (Zac. 6:11). Tsë ‘shumaq corönataqa’ ruratsirqan, Babiloniachö këkaq judïukunata alli kayanqampita yarpäyänampaqmi (Zac. 6:14, nöta). Mana allikunapa pasëkarpis, puëdinqantsikmannö ruranqantsikkunata Jehovä valoranqanta y imëpis mana qonqanampaq kaqtam següru këkantsik (Heb. 6:10).

21. ¿Imaraq yanapamäshun pasakunampaq kaqkunaman mana yarpachakunapaq?

²¹ Kanan witsanqa, mana alli tiempukunachö kawarmi imëka mana allikunapa pasantsik y maskunaparan pasashumpis (2 Tim. 3:1, 13). Peru manam tsëkunaman pensarqa, alläpa yarpachakunantsiktsu. Yarpänantsikmi willakoqnin Ageuwan sirweqninkunata Jehovä kënö ninqanta: “Qamkunawanmi këkä […]. Tsëmi imatapis mantsayänëkitsu” (Ageu 2:4, 5). Noqantsiktapis Jehoväpa voluntäninta puntaman churashqaqa, imëkapa pasashqapis yanapamäshunmi. Ageu, Zacarïas y Esdras willakuyanqankunapita yachakunqantsiknö rurashqaqa, imëka pasakuptimpis Jehovämanmi imëpis confiakur sïguishun.