INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Quichua (Chimborazo)
ꞌ
  • Cꞌ
  • cꞌ
  • CHꞌ
  • chꞌ
  • Pꞌ
  • pꞌ
  • Qꞌ
  • qꞌ
  • Tꞌ
  • tꞌ
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONCUNA
  • TANDANACUICUNA
  • nwt Mateo 1:1-28:20
  • Mateo

Can mashcacushcaca mana tiyanchu.

Quishpichihuai, videoca mana ricurinchu.

  • Mateo
  • Biblia. Diospaj Shimi
Biblia. Diospaj Shimi
Mateo

MATEO

1 Cai libroca Jesucristopaj* causaimantami parlan. Paica Davidpaj churi,* Abrahanpaj churimi carca.

 2 Abrahanca Isaacpaj yayami carca.

Isaacca Jacobpaj yayami carca.

Jacobca Judapaj, paipaj huauquicunapaj yayami carca.

 3 Judaca Perezpaj, Zerahpaj yayami carca. Paicunapaj mamaca Tamarmi carca.

Perezca Hezronpaj yayami carca.

Hezronca Rampaj yayami carca.

 4 Ramca Aminadabpaj yayami carca.

Aminadabca Nahsonpaj yayami carca.

Nahsonca Salmonpaj yayami carca.

 5 Salmonca Boazpaj yayami carca. Boazpaj mamaca Rahabmi carca.

Boazca Obedpaj yayami carca. Obedpaj mamaca Rutmi carca.

Obedca Jesepaj yayami carca.

 6 Jeseca rey Davidpaj yayami carca.

Davidca Salomonpaj yayami carca. Salomonpaj mamaca Uriaspaj huarmimi carca.

 7 Salomonca Rehoboampaj yayami carca.

Rehoboamca Abiaspaj yayami carca.

Abiasca Asapaj yayami carca.

 8 Asaca Jehosafatpaj yayami carca.

Jehosafatca Jehorampaj yayami carca.

Jehoramca Uziaspaj yayami carca.

 9 Uziasca Jotanpaj yayami carca.

Jotanca Acazpaj yayami carca.

Acazca Ezequiaspaj yayami carca.

10 Ezequiasca Manasespaj yayami carca.

Manasesca Amonpaj yayami carca.

Amonca Josiaspaj yayami carca.

11 Josiasca Jeconiaspaj, paipaj huauquicunapaj yayami carca. Paicunaca israelitacunata manaraj Babilonia llajtaman apajpimi huacharircacuna.

12 Babiloniaman apashca huashami Jeconiasca Sealtielpaj yaya tucurca.

Sealtielca Zorobabelpaj yayami carca.

13 Zorobabelca Abiudpaj yayami carca.

Abiudca Eliaquimpaj yayami carca.

Eliaquimca Azorpaj yayami carca.

14 Azorca Sadocpaj yayami carca.

Sadocca Aquimpaj yayami carca.

Aquimca Eliudpaj yayami carca.

15 Eliudca Eleazarpaj yayami carca.

Eleazarca Mattanpaj yayami carca.

Mattanca Jacobpaj yayami carca.

16 Jacobca Josepaj yayami carca. Joseca Mariapaj cusami carca. Mariamantami Jesusca huacharirca. Jesustami gentecunaca Cristo* nincuna.

17 Abrahanmanta Davidcamaca 14 yayacunami tiyarca. Cutin Davidmanta israelitacunata Babiloniaman apangacamaca 14 yayacunami tiyarca. Israelitacunata Babiloniaman apashcamanta Cristocamaca 14 yayacunami tiyarca.

18 Jesucristoca cashnami huacharirca: Paipaj mama Mariaca Josehuan cazarangapajmi ari nishca carca. Shinapish manaraj cazarashpami Diospaj espíritu santomanta chichu saquirirca. 19 Mariapaj cusa cana* Joseca cashcata rurajmi carca. Paica Mariata shujtajcunapaj ñaupajpi pingaipi ama churangapajmi pacalla paimanta divorciarinata* yuyacurca. 20 José chashna yuyashca qꞌuipami Jehová* Diospaj ángel muscuipi ricurishpaca: “Davidpaj churi José, Mariahuan cazaranataca ama manchaichu.* Paica Diospaj espíritu santomantami chichu saquirishca. 21 Paica shuj cꞌari huahuatami huachanga. Chai huahuataca Jesús* nishpa shutichingui. Paimi gentecunataca paicunapaj juchamanta quishpichinga” nircami. 22 Tucui caicunaca Jehová* Dios paipaj profetaman huillachishca pajtarichunmi chashna tucurca. 23 Chai profetaca: “¡Ricui! Cꞌarihuan manaraj chayarishca huarmimi chichu saquirishpa shuj cꞌari huahuata huachanga. Paitaca Emmanuel nishpami gentecunaca rijsingacuna” nircami. Emmanuel shutica “Diosca ñucanchijhuanmi can” nisha ninmi.

24 Joseca dormicushcamanta rijcharishpaca Jehová* Diospaj ángel mandashca shinami Mariahuan cazararca.* 25 Shinapish María huahuata huachangacamami Joseca paihuan mana chayarinacurca. Chai huahuataca Jesús nishpami shutichirca.

2 Rey Herodes* mandacui punllacunapimi Judea llajtapi caj Belén pueblopi Jesusca huacharirca. Chai qꞌuipaca estrellacunata ricushpa adivinaj runacunami inti llujshin ladomanta Jerusalenman shamurcacuna. 2 Paicunaca: “¿Judiocunata jatun mandaj tucuna huahuaca maipitaj can? Ñucanchijca inti llujshin ladopi cashpami paipajman pushaj shuj estrellata ricurcanchij. Chaimantami paipaj ñaupajpi cungurishpa paita alli ningapaj shamushcanchij” nircacunami. 3 Chaita uyashpami rey Herodespish, Jerusalenpi caj tucui gentecunapish sustarircacuna. 4 Herodesca sacerdotecunata mandajcunata,* mandashcacunata quillcajcunatapish tucuicunata tandachishpami Cristo* maipi huacharina cashcata tapurca. 5 Chashna tapujpimi paicunaca cashna cutichircacuna: “Profeta quillcashca shinami Judea llajtapi saquirij Belén pueblopi huacharina carca. Profeta quillcashpaca: 6 ‘Judapi caj Belén pueblolla. Judá llajtata mandajcunapurapica mana yallitaj uchilla canguichu. Canmantami shuj mandaj llujshinga, paimi ñuca llajta Israeltaca mandanga’ nircami” nircacunami.

7 Chaimi Herodesca adivinajcunata pacalla cayaj cachashpaca ima hora estrella ricurishcata alli tapurca. 8 Chai qꞌuipami adivinaj runacunata Belenman richun cachashpaca: “Richij, chai huahua maipi cashcata mashcagrichij. Maipi cashcata yachashpaca huillanaman tigramunguichij, ñucapish cungurishpa paita alli ninaman ringapaj” nirca. 9 Chaimi adivinaj runacunaca rey mandashcata uyashca huashaca paicuna ricushca ñanta catishpa Belenman rircallacuna. Inti llujshin ladopi ricurishca estrellaca paicunata ñaupashpami rirca. Chashnami huahua causacushca huasi jahuapi saquirirca. 10 Estrella chaipi saquirijta ricushpami achcata cushicurcacuna. 11 Huasiman yaicushpaca, paipaj mama Mariahuan cajtami huahuataca ricurcacuna. Chaita ricushpami adivinaj runacunaca huahuapaj ñaupajpi cungurishpa paita alli nircacuna. Chai huashaca paicunapaj cajacunamanta llujshichishpami orota, olibanota,* mirratapish* convidarcacuna. 12 Diosca shuj muscuipimi chai runacunataca: “Herodespajmanca ama tigranguichij” nishpa mandarca. Chaimantami paicunapaj llajtamanca shujtaj ñanta tigrarcacuna.

13 Adivinaj runacuna rishca huashami Jehová* Diospaj ángel muscuipi ricurishpa Josetaca: “Jatari, huahuatapish paipaj mamatapish pushashpa Egipto llajtapi miticugri. Ñuca huillangacama chaipi saquiringui. Herodesca huahuata huañuchingapajmi mashcacun” nirca. 14 José rijcharishpaca Dios mandashca shinami chai tutallataj huahuatapish, Mariatapish Egipto llajtaman pushashpa rirca. 15 Herodes huañungacamami chai llajtapi saquirirca. Chashnami: “Egiptomantami ñuca churita cayarcani” nishpa, Jehová* Dios paipaj profetaman huillachishca pajtarirca.

16 Herodesca, adivinaj runacuna umashcata yachashpami achcata pꞌiñarirca. Chashna pꞌiñarishpami Belenpipish, chai muyundij llajtacunapipish ishqui huatamanta uriman callarishpa tucui cꞌari huahuacunata huañuchichun cacharca. Herodesca adivinaj runacuna estrellata ima punlla ricushcata huillajpimi chashna rurarca. 17 Chashnami profeta Jeremiasman Dios huillachishca pajtarirca. Paica: 18 “Ramá llajtapica yallitaj caparishpa huacacujmi uyarirca. Raquelmi paipaj huahuacunamanta huacacurca. Huahuacuna ña mana paihuan cashcamantami alli sintiringapaj ayudachunpish mana munarca” nircami.

19 Herodes huañushca qꞌuipami Jehová* Diospaj ángel Egiptopi Joseman muscuipi ricurishpaca: 20 “Jatari, huahuata paipaj mamatapish pushashpa Israel llajtaman tigrai. Huahuata huañuchisha* nijcunaca ñami huañushcacuna” nircami. 21 Chashna nijpimi Joseca jatarishpa huahuata, huahuapaj mamatapish pushashpa Israel llajtaman tigrarca. 22 Judea llajtapica Arquelaomi paipaj yaya Herodespaj randi mandacurca. Chaita uyashpami chaiman rinata mancharca. Ashtahuanpish Diosmi chaiman ama tigrachun nishpa muscuipi mandarca. Chaimantami Galilea llajtaman rirca. 23 Chaiman chayashpaca Nazaret shuti llajtapimi causai callarirca. Chashnami, profetacunaman huillachishca shinaca: “Nazareno* nishcami canga” nishca pajtarirca.

3 Chai punllacunapimi Bautizaj Juanca Judea chaquishca pambapi huillai callarirca. 2 Paica: “Arrepintirichij, jahua pacha Gobiernoca* ñamari chayamucun” nircami. 3 Juanmantami profeta Isaías parlashpaca: “Chaquishca pambapi shuj runa sinchita caparishpaca: ‘¡Jehová* Diospaj ñanta allichichij! Paipaj ñancunatapish derechaichij’ ninmi” nirca. 4 Juanca camello millmahuan rurashca churanata churarishca, carahuan rurashca cinturonhuan chumbillirishcami purij carca. Paica langostacunata,* sacha abejacunapaj mieltapishmi micuj carca. 5 Juanta ricunamanca achca gentecunami Jerusalenmanta, tucui Judeamanta, Jordán cꞌuchulla tucui llajtacunamantapish shamujcuna carca. 6 Paicunatami Juanca Jordán jatun yacupi bautizaj* carca. Chai gentecunaca paicunapaj juchacunatami mana pacashpa tucuita huillajcuna carca.

7 Shinallataj achca fariseocunapish, saduceocunapishmi Juan maipi bautizacujman shamurcacuna. Chaita ricushpami paicunataca: “Culebrapaj huahuacuna, ¿Dios llaquichina punllamanta cancuna quishpirinataca pitaj huillarcari? 8 Cancuna arrepintirishcataca ruraicunahuan ricuchichij. 9 ‘Ñucanchij yayaca Abrahanmi can’ nishpa ama yuyaichijchu. Cancunataca cashnami nini, Diosca cai rumicunamantami Abrahanpaj huahuacunataca rurai tucun. 10 Yuracunata sapimanta urmachingapajca hachaca ñami allichishca tiyacun. Chaimanta alli granota mana pꞌucuj yurataca urmachishpami tucuita ninapi shitanga. 11 Ñucaca, cancuna arrepintirishcamantaca yacullahuanmi bautizani. Shinapish ñucapaj qꞌuipa shamujca ñucata yalli podertami charin, paipaj sandaliacunallatapish mana anchuchi tucunichu. Paica espíritu santohuan, ninahuanpishmi cancunataca bautizanga. 12 Paipaj maquipica huairachina palatami charicun. Paipaj trillana pambatapish tucuimi pꞌichanga. Trigota pallashpaca paipaj granocunata huaquichina ucupimi huaquichinga. Shinapish ujshataca manataj huañuj ninapimi rupachinga” nircami.

13 Jesuspish, Galileamantami Juan bautizachun Jordán jatun yacuman shamurca. 14 Chaipimi Juanca: “¿Imamantataj ñucapajman shamunguiyari? Canmari ñucataca bautizana cangui” nishpa jarcasha nirca. 15 Chashna nijpimi Jesusca: “Ama jarcaichu, Dios munashca pajtarichun cunanca chaita rurailla” nirca. Chaimi Juanca ña mana ashtahuan jarcarca. 16 Jesusca bautizarishca qꞌuipami chai rato yacumanta llujshirca. Chaipimi jahua pachaca pascarirca. Chashna pascarijpimi Juanca, Diospaj espíritu shuj paloma shina Jesuspaj jahuaman uriyamucujta ricurca. 17 Chai huashaca jahua pachamanta Dios rimashca uyarishpaca: “Caimi ñuca cꞌuyashca Churi. Paipimi ñucaca achcata cushicuni” nirca.

4 Chai qꞌuipami Diospaj espíritu yuyachijpi Jesusca chaquishca pambaman rirca. Chaipimi Diabloca* paita pandachisha nirca. 2 Jesusca 40 punllacunata, 40 tutacunata ayunashca huashami yaricachirca. 3 Chaimi Jesuspajman Diablo cꞌuchuyamushpaca: “Diospaj churitaj cashpaca cai rumicunata tanda tucuchun niyari” nirca. 4 Chashna nijpimi Jesusca: “Quillcachishcapica: ‘Runaca mana tandallahuan causanchu. Ashtahuanpish Jehová* Dios rimashca shimicunahuanmi causan’ ninmi” nirca.

5 Chai qꞌuipami Diabloca Jesusta Jerusalén llajtaman* pushashpa Diospaj huasi pirca jahuapi* churarca. 6 Chaipimi Diabloca: “Diospaj churitaj cashpaca ucuman huashicui. Quillcachishcapica: ‘Paica, paipaj angelcunatami cachanga. Cambaj chaqui shuj rumillapipish ama huajtarichunmi paicunapaj maquicunapi japingacuna’ ninmi” nirca. 7 Chashna nijpimi Jesusca: “Quillcachishcapica caitapishmi nin: ‘Jehová* Diostaca ama yangamanta caita chaita rurai nishpa mañangui’ ninmi” nirca.

8 Cutinmi Diabloca Jesusta shuj jatun urcu jahuaman pusharca. Chai jahuamantami cai pachapi tiyaj tucui gobiernocunata, chaipi tiyaj munanalla cosascunatapish ricuchirca. 9 Chashna ricuchishpami Diabloca: “Cungurishpa shuj cutinlla ñucata adorajpica tucui caicunatami canman cusha” nirca. 10 Chaimi Jesusca: “¡Anchui caimanta Satanás!* Quillcachishcapica: ‘Jehová* Diosta adorangui, paillata sirvingui’ ninmi” nirca. 11 Chashna nijpimi Diabloca paimanta anchurishpa rircalla. Chai qꞌuipami angelcuna shamushpa Jesusta ayudarcacuna.

12 Bautizaj Juan prezupi cashcata yachaj chayashpami Jesusca Galileaman rirca. 13 Chai huashaca Nazaretmanta shamushpami Capernaúm pueblopi causai callarirca. Chai puebloca mama cucha* ladopi caj Zabulón, Neftalí llajtacuna cꞌuchullapimi carca. 14 Profeta Isaías nishca shimicuna pajtarichunmi chashnaca tucurca. 15 Isaiasca: “¡Zabulón llajtapi, Neftalí llajtapi causajcunalla. Cancunaca Jordán chꞌimba ladopi mama cuchaman rina ñanpimi causanguichij. Shujtaj llajtamanta shamushpa Galileapi causajcunapurapimi causanguichij! 16 Cancunaca amsa tutapi shina causacushpapish pacarimuj shina achijyachij luztami ricushcanguichij” nircami. 17 Chai punllamantami Jesusca: “Arrepintirichij, jahua pacha Gobiernoca* ñamari chayamucun” nishpa huillai callarirca.

18 Jesusca Galilea mama cucha ladota puricushpami Pedro nishca Simonta, Simonpaj huauqui Andrestapish ricurca. Paicunaca pescadocunata japijcunami carca. Chaimantami pescadota japingapaj mama cucha yacupi mallata* shitacurcacuna. 19 Chaita ricushpami Jesusca: “Ñucata catichij. Cancunataca pescadocunata mashcaj shina gentecunata mashcanatami yachachisha” nirca. 20 Chaita uyashpami paicunaca pescadota japina mallacunata* saquishcahuan Jesusta catircacuna. 21 Chaimanta ashata rishpami Jesusca shujtaj ishqui huauquicunata ricurca. Paicunaca Zebedeopaj churi Santiago, paipaj huauqui Juanmi carca. Paicunaca, paicunapaj yaya Zebedeohuanmi pescadota japina mallacunata barcopi allichicurcacuna. Chaita ricushpami Jesusca paicunatapish cayarca. 22 Chashna cayajpimi paicunapaj yayatapish, barcotapish chaipi saquishcahuan Jesusta catircacuna.

23 Jesusca tucui Galilea llajtata rishpami sinagogacunapi* yachachishpa, Diospaj Gobiernomanta alli huillaicunatapish huillashpa purirca. Shinallataj tucui laya ungüihuan cajcunatapish, nanaihuan cajcunatapishmi alliyachirca. 24 Jesús imallata rurashcataca tucui Siria llajtapi causajcunapishmi yachaj chayarcacuna. Paicunaca tucui laya ungüihuan cajcunata, achca nanaihuan cajcunata, demonio* japishcacunata, ataque ungüihuan cajcunata, mana cuyuri tucujcunatapishmi apamurcacuna. Shina apamujpimi Jesusca ungushcacunata alliyachirca. 25 Chaita ricushpami Galileamanta, Decapolismanta,* Jerusalenmanta, Judeamanta, Jordán jatun yacu chꞌimbapuramantapish achca gentecuna Jesusta catircacuna.

5 Jesusca achca gentecunata ricushpami urcuman ashata huichiyashpa chaipi tiyarirca. Chaipi tiyacujpimi paita catijcunaca paipajman cꞌuchuyarcacuna. 2 Chaipimi Jesusca cashna nishpa yachachi callarirca:

3 “Diosmanta yachana munaita yuyaipi charijcunaca* cushicuncunami. Jahua pacha Gobiernoca* paicunapajmi canga.

4 Llaquilla cajcunaca cushicuncunami. Paicunaca cushichishcami cangacuna.

5 Manso shungucunaca cushicuncunami. Diosca paicunamanmi cai allpataca cunga.

6 Yaricachij shina, yacunachij shina allita ruranata munajcunaca cushicuncunami. Paicunapaj munashcaca pajtaringatajmi.

7 Shujtajcunata llaquijcunaca cushicuncunami. Paicunatapishmi shujtajcunaca* llaquingacuna.

8 Chuya shungucunaca cushicuncunami. Paicunaca Diostami ricungacuna.

9 Shujtajcunahuan sumajta alli causajcunaca cushicuncunami. Paicunaca Diospaj huahuacuna nishcami cangacuna.

10 Cashcata ruracushcamanta catirashpa llaquichishca cajcunaca cushicuncunami. Jahua pacha Gobiernoca paicunapajmi canga.

11 Ñucata caticushcamanta gentecuna cꞌamijpi, catirashpa llaquichijpi, llullashpa ima mana allicunata cancunamanta nijpipish cushicuichij. 12 Achcata cushicuichij, jahua pachapimi cancunaca jatun bendicioncunata chasquinguichij. Ñaupa profetacunatapish cancunata llaquichij shinallatajmi llaquichircacuna.

13 Cancunaca cai pachapajca cachi shinami canguichij. Cachimanta sabor anchujpica, ¿pipish cutin saboryachi tucungachu? Mana. Ña imapaj mana valinchu. Ashtahuanpish canllaman shitajpi gentecuna sarushca cangapajllami.

14 Cancunaca, cai pachapajca luz shinami canguichij. Urcu jahuapi tiyaj llajtataca ricunallami. 15 Maijanpish qꞌuipaman canastahuan* tapangapajllaca shuj lamparataca mana japichinchu. Ashtahuanpish huasi ucupi cajcunata achijyachichunmi mesa jahuapi churan. 16 Cancunapish chai luz shinallatajmi gentecunapaj ñaupajpica achijyachina canguichij. Cancunapaj alli rurashcacunata ricushpami jahua pachapi caj cancunapaj Yayataca jatunyachingacuna.

17 Leytapish, Profetacuna quillcashcatapish* anchuchingapaj shamushcataca ama yuyaichijchu. Mana anchuchingapajchu shamurcani. Ashtahuanpish tucuita pajtachingapajmi shamurcani. 18 Cancunamanca mana llullanichu. Jahua pachapish, cai pachapish chingaringami. Shinapish Leypi quillcashca shimicunaca tucui pajtangacama shuj letrallapish, letramanta shuj partellapish manataj chingaringachu. 19 Chaimanta maijanpish cai mandashcacunamanta ashallatapish mana cazushpa, shujtajcunata chashnallataj ruranata yachachijca jahua pacha Gobiernopica mana yaicui tucungachu.* Ashtahuanpish mandashcacunata cazushpa shujtajcunaman chaillatataj yachachijca, jahua pacha Gobiernopica yaicui tucungami.* 20 Chaimantami cancunamanca cashna nini, shungumanta cashcata rurajcuna mana cashpaca fariseocuna shinallataj, mandashcacunata quillcajcuna shinallatajmi canguichij. Chashna cashpaca jahua pacha Gobiernopica manataj yaicunguichijchu.

21 Cancunapaj ñaupa yayacunamanca: ‘Ama huañuchingui, pipish huañuchijca juezcunapajman* apashcami canga’ nishcataca uyashcanguichijmi. 22 Ñucaca cashnami nini, maijanpish quiquin huauquihuan pꞌiñarishpa purijca juzgashca cangapajmi juezcunapajman apashca canga. Shinallataj, quiquin huauquita millai shimicunahuan cꞌamijca Jatun Juezcunapajmanmi* apashca canga. Ashtahuanpish pitapish ‘upa, imapajpish mana vali’ nijca tucuita tucuchij* ninaman richun nishcami canga.

23 Chaimanta, ofrendata cungapaj altarman apacushpa, cambaj huauqui canhuan pꞌiñarishcata yuyarishpaca, 24 ofrendata altar ñaupajpi saquishpa cambaj huauquihuanraj alli tucumugri. Chai huashaca ofrendata cungapaj tigramunguilla.

25 Canta demandaj juicioman pushajpica manaraj juezcunapajman chayashpami utca allichina cangui. Mana chashna rurajpica demandajca, juezpaj maquipimi cantaca churanga. Cutin juezca carcelta cuidajpaj maquipimi cantaca churanga. Chai cuidaj runami cantaca carcelpi churanga. 26 Carcelmantaca can dibishca cullquita* tucui pagangacama manataj llujshinguichu. Canmanca mana llullanichu.

27 ‘Ama huainayangui’* nishcataca uyashcanguichijmi. 28 Shinapish ñucaca cashnami nini, maijanpish chayarina munaihuan shuj huarmita ricushpa saquirijca, ñami paipaj shungupica huainayashca.* 29 Chaimanta cambaj alli lado ñahui juchapi urmachisha nijpica, surcushpa caruta shitai. Cambaj tucui cuerpo tucui tucuchishca* canapaj randica, cambaj cuerpomanta shuj partellata surcushpa shitanami ashtahuan alli canga. 30 Shinallataj cambaj alli lado maqui juchapi urmachisha nijpica, pꞌitishpa caruta shitai. Cambaj tucui cuerpo tucui tucuchishca* canapaj randica, cambaj cuerpomanta shuj partellata surcushpa shitanami ashtahuan alli canga.

31 Chashnallataj: ‘Maijanpish paipaj huarmimanta divorciarishpaca, divorciarishca certificadota paiman cuchun’ nishcataca allimi yachanguichij. 32 Ashtahuanpish ñucaca cashnami nini: maijanpish paipaj huarmi mana huainayashca* cajpi divorciarishpaca, paipaj huarmitaca huainayana* juchapimi urmachi tucun. Shinallataj chai divorciarishca huarmihuan cazarajpish huainayanmi.*

33 Ñaupa punllacunapi causajcunamanca: ‘Mana pajtachina cashpaca ama jurangui. Jehová* Diosman cusha nishcataca pajtachinatajmi cangui’ nishcatapish yachanguichijmi. 34 Shinapish ñucaca cashnami nini: ama nunca juranguichij. Jahua pacha nishpapish ama juranguichij. Jahua pachaca Diospaj jatun tiyarinami. 35 Cai pacha nishpapish ama juranguichij. Cai pachaca Diospaj chaqui sarunami. Jerusalén nishpapish ama juranguichij. Jerusalenca jatun Mandajpaj llajtami. 36 Cancunapaj causaimantapish* ama juranguichij. Cancunaca, shuj ajchallatapish yurajyachinata, yanayachinataca mana valinguichijchu. 37 Chaimanta cancunaca, ‘ari’ nishcataca pajtachichij, ‘mana’ nishcatapish pajtachichij. Cancuna nishcata mana pajtachishpaca Diablo* yuyachishcatami ruracunguichij.

38 Cancunaca: ‘Ñahui lulunta chugrichijtaca paipaj ñahui luluntapish chugrichichun. Quiruta pꞌaquijtapish paipaj quiruta pꞌaquichun’ nishcatami yachashcanguichij. 39 Shinapish ñucaca cashnami nini: millai runahuanca ama macanacuichijchu. Ashtahuanpish alli lado quijadospi huajtajpica caishuj lado quijadostapish ricuchilla. 40 Maijanpish cambaj ucu churanata quichusha nishpa juezcunapajman pushasha nijpica, cambaj jahua churanatapish cushpa cachailla. 41 Maijanpish canta shuj horata trabajachun obligajpica, ishqui horasta trabajailla. 42  Maijanpish ayudachun nijpica ayudailla. Maijanpish imata mañachichun* nijpica mana mitsashpa mañachilla.

43 ‘Shujtajcunataca cꞌuyangui. Canta pꞌiñajcunataca pꞌiñangui’ nishcatapish uyashcanguichijmi. 44 Shinapish ñucaca cashnami nini: cancunata pꞌiñajcunata cꞌuyashpa catichij. Cancunata catirashpa llaquichijcunamantapish Diosta mañashpa catichij. 45 Chashnami jahua pacha Yayapaj huahuacuna cashcataca ricuchinguichij. Diosca allicunamanpish, millaicunamanpishmi intita cun. Shinallataj cashcata rurajcunamanpish, cashcata mana rurajcunamanpishmi tamyata cachan. 46 Cancunata cꞌuyajcunallata cꞌuyashpaca, ¿imatataj chasquinguichijyari? ¿Manachu impuestota cobrajcunapish chashnallataj rurancuna? 47 Cancunapaj huauquicunallata saludashpaca, ¿ima allitataj ruracunguichijyari? ¿Manachu shujtaj llajtamanta gentecunapish chashnallataj rurancuna? 48 Chaimanta, jahua pachapi caj cancunapaj Yaya tucuipi cꞌuyaj shinallataj cancunapish tucuipi cꞌuyajcuna caichij.

6 Shujtajcuna ricuchunllaca ñataj cashcata ruraj tucunguichijman. Chashna rurashpaca jahua pachapi caj cancunapaj Yayamantaca ima bendicionta mana chasquinguichijchu. 2 Pobrecunata ayudashpaca* ama shujtajcunaman huillangui.* Mishqui shimi jayaj shungucunami shujtajcuna alli nichunlla sinagogacunapi,* ñancunapipish ima allita rurashcata huillashpa purincuna. Cancunamanca mana llullanichu. Chashna rurashpaca paicuna japina cashcataca ñami tucui japishcacuna. 3 Shinapish pobrecunata ayudashpaca cambaj alli maqui imata rurashcata, cambaj lluqui maquica ama yachachunllapish. 4 Pobrecunata chashna pacalla ayudajpica tucuita ricuj cambaj Yayami cantaca bendicianga.

5 Shinallataj, Diosta mañacushpaca mishqui shimi jayaj shungucuna shina ama mañaichijchu. Paicunaca shujtajcuna ricuchunllami sinagogacunapi, jatun ñan esquinacunapi shayarishpa mañanata munancuna. Cancunamanca mana llullanichu. Chashna rurashpaca paicuna japina cashcataca ñami tucui japishcacuna. 6 Chaimanta, Diosta mañagrishpaca cambaj huasi ucuman yaicushpa, punguta huichcashpa pi mana ricuipaj cambaj Yayata mañai. Chashna mañajpimi tucuita ricuj cambaj Yayaca canta bendicianga. 7 Diosta mañacushpaca ama chaillatataj chaillatataj ninguichu. Diosta mana rijsij gentecunallami* Diosca uyangami yuyashpa cutin cutin chaillatataj rimarishpa mañancuna. 8 Chaimanta cancunapish ama paicuna shina caichijchu. Cancuna manaraj mañajpimi imata minishtishcataca cancunapaj Yayaca ña yachan.

9 Diosta mañacushpaca cashna mañanguichij:

‘Jahua pachapi caj ñucanchij Yaya, cambaj shutica jucha illaj nishca cachun. 10 Cambaj Gobierno mandanaman shamuchunmi munanchij. Cai allpapipish jahua pachapi shina can munashcata rurahuai. 11 Cunan punlla micunata* ñucanchijman cuhuai. 12 Ima shinami shujtajcunata perdonanchij chashnallataj ñucanchij juchacunatapish perdonahuai. 13 Shinallataj ima mana alli ruraicunapi urmachunpish ama saquihuangui. Diablopaj* maquimantapish quishpichihuangui’.

14 Shujtajcuna ima mana allita cancunata rurajpipish paicunata perdonajpica, jahua pachapi caj cancunapaj Yayapish cancunapaj juchacunata perdonangami. 15 Shinapish shujtajcuna cancunata ima mana allita rurajpi cancuna mana perdonajpica, jahua pachapi caj cancunapaj Yayapish cancunapaj juchacunataca mana perdonangachu.

16 Cancuna ayunacushpaca ama llaquilla ñahuita churanguichijchu.* Mishqui shimi jayaj shungucunallami paicuna ayunacushcata shujtajcuna ricuchun nishpa llaquilla ñahuita churancuna. Cancunamanca mana llullanichu. Chashna rurashpaca paicuna japina cashcataca ñami tucui japishcacuna. 17 Shinapish can ayunacushpaca ñahuita maillarishpa, umapipish aceiteta churaringui. 18 Chashnami can ayunacushcataca gentecunamanca mana ricuchingui. Ashtahuanpish jahua pachapi caj cambaj Yayallami yachanga. Paimi imalla rurashcata ricushpa cantaca bendicianga.

19 Cai pachapi charinacunata* ama huaquichishpa catichijchu. Chaicunaca ismushpa, polilla cꞌurucuna micujpica tucurinllami. Shuhuacunapish yaicushpa chaicunataca shuhuanllami. 20 Chaipaj randica cancunapaj charinacunata* jahua pachapi huaquichishpa catichij. Chaipica ima mana ismunchu, polilla cꞌurucunapish mana micunchu. Shuhuacunapish yaicushpa mana shuhuanchu. 21 Maipimi cambaj charinacunata* huaquichingui, chaipimi cambaj shungupish canga.

22 Cuerpopaj luzca ñahuimi. Cambaj ñahui alli cajllata ricujpica,* cambaj tucui cuerpomi achijlla canga. 23 Shinapish cambaj ñahui mana alli cajllata ricujpica* cambaj tucui cuerpomi amsa canga. Canpi tiyaj luz amsa tucujpica, cambaj tucui cuerpopishmi yallitaj amsapi canga.

24 Ishqui amotaca ni pi mana sirvi tucunchu. Shujtaca cꞌuyangami, caishujtaca pꞌiñangami. Shujtaca alli ningami, caishujtaca yangapimi churanga. Diostapish, charinacunatapish ishquindijtaca mana sirvi tucunguichijchu.

25 Chaimantami cancunataca cashna nini: ‘Imatataj micushun, imatataj ubyashun’ nishpa cancunapaj causaimantaca* ama yallitaj sustarichijchu. Shinallataj ‘imatataj churarishun’ nishpa cancunapaj cuerpomantapish ama yallitaj sustarichijchu. ¿Manachu cancunapaj causaica* micunatapish yalli valin? ¿Manachu cancunapaj cuerpoca churanatapish yalli valin? 26 Jahuata purij pajarocunata alli ricuichij. Paicunaca mana tarpunchu, mana tandanchu, granocunatapish mana huaquichinchu. Shinapish jahua pachapi caj cancunapaj Yayaca paicunamanca caranllami. ¿Manachu cancunacarin chai pajarocunatapish yalli valishca canguichij? 27 Cancunamantaca, ¿maijantaj yalli sustarishpapish quiquin causaitaca shuj minutollahuanpish mirachi tucunguichij? 28 Shinallataj ¿imatashi churarishun? nishpaca ¿imamantataj yallitaj sustaringuichij? Campopi huiñaj lirio sisacunata ricushpa yachaichij. Paicunaca mana sinchita trabajanchu, mana puchcanchu. 29 Shinapish ñucaca cashnami nini, Salomonca achca sumaj cosascunata charishpapish cai sisacuna shinaca manataj churarircachu. 30 Plantacunaca alajata cunan huiñacushpapish cayaca ninapi shitashca cangapajllami. Chashna cajpipish Diosca paicunataca sumajtami churachin. Ashalla feta charij runacuna, ¿manachu cancunatacarin chaicunatapish yalli churachinga? 31 Chaimanta: ‘¿Imatataj micushun? ¿Imatataj ubyashun? ¿Imatataj churarishun?’ nishpa ama yallitaj sustarichijchu. 32 Diosta mana rijsij gentecunallami* chaicunamantaca yallitaj sustarishpa causancuna. Jahua pachapi caj cancunapaj Yayaca cancuna tucui imalla minishtishcatami ña yachan.

33 Chaimanta Diospaj Gobiernotapish, cashcata ruranatapish* puntapi churashpa catichij. Chashna rurajpimi Diosca tucui cancuna imalla minishtishcata cunga. 34 Shinaca caya punllamantaca ama yallitaj sustarichijchu. Punllantami imamanta sustarinaca tiyan. Chaimanta cunan punlla charishca llaquicunallamanta sustarichij.

7 Dios cancunata ama juzgachunca, cancunapish shujtajcunata ama juzgaichijchu. 2 Ima shinami shujtajcunata juzganguichij, chashnallatajmi cancunatapish Diosca juzganga. Imahuanmi shujtajcunata midinguichij, chashnallatajmi midishca canguichij. 3 Chaimanta cambaj huauquipaj ñahuipi ujsha tiyacushcata ricunapaj randica, ¿ima nishpataj cambaj ñahuipi jatun caspi tiyacujtaca mana ricungui? 4 Cambaj ñahuipi jatun caspi tiyacujpica, ¿ima shinataj cambaj huauquitaca, ‘shamui cambaj ñahuimanta ujshata llujshichisha ninguiyari’? 5 ¡Mishqui shimi jayaj shungu! Cambaj ñahuimantaraj jatun caspita anchuchiyari, chashnami cambaj huauquipaj ñahuimanta ujshata ima shina anchuchinataca alli ricungui.

6 Diospajlla chꞌicanyachishcacunataca ama allcucunaman cuichijchu. Perlacunatapish ama cuchicunapaj ñaupajpi shitaichijchu. Cuchicunaca chai perlacunata sarungallami. Cancunatapish tigrarishpa ñataj canishpa chugrichinman.

7 Mañashpa catichij Diosca cungallami, mashcashpa catichij japinguichijmi, punguta huajtashpa catichij Diosca pascangallami. 8 Mañajpish chasquinmi, mashcajpish japinmi, punguta huajtajpajpish punguca pascashcami canga. 9 Tandata cancunapaj huahua mañajpica mana shuj rumita cunguichijmanchu ¿nachu? 10 Shuj pescadota mañajpipish mana shuj culebrata cunguichijmanchu ¿nachu? 11 Cancunaca millaicuna cashpapish cancunapaj huahuacunamanca allicunatami cunguichij. Jahua pachapi caj cancunapaj Yayacarin, ¿manachu paita mañajcunamanca ashtahuan allicunata cunga?

12 Shina cajpica shujtajcuna cancunapaj imatami rurachun munanguichij, cancunapish paicunapajca chashnallataj ruraichij. Leypipish, Profetacuna quillcashcacunapipish* chaitami yachachin.

13 Quichqui punguta yaicuichij. Huañuiman apaj punguca jatunmi, ñanpish anchomi. Chaitaca achcacunami yaicuncuna. 14 Cutin huiñai causaiman apaj punguca quichquimi, ñanpish quichquimi. Chai ñantaca ashacunallami japincuna.

15 Llulla profetacunamanta cuidaringuichij. Paicunaca oveja shina churarishcami cancunapajmanca shamuncuna. Ashtahuanpish paicunapaj shungupica yaricaihuan huañucuj lobocuna shinami. 16 Paicunapaj rurashcacunata* ricushpami ima shina cashcataca yachanguichij. Casha yuramantaca uvacunatapish, higocunatapish mana tandai tucunguichijchu ¿nachu? 17 Chashnallataj alli yuraca alli granotami pꞌucun. Cutin mana alli yuraca mana alli granotami pꞌucun. 18 Alli yuraca mana alli granotaca mana pꞌucunchu. Cutin mana alli yuraca alli granotaca mana pꞌucunchu. 19 Alli granota mana pꞌucuj yurataca pꞌitishpami ninapi shitancuna. 20 Shinaca paicunapaj rurashcacunata* ricushpami llulla profetacuna cashcataca yachanguichij.

21 Ñucata ‘Amito, Amito’ nijcunaca mana tucuicunachu jahua pacha Gobiernopica* yaicungacuna. Ashtahuanpish jahua pachapi caj ñuca Yayapaj munaita rurajcunallami chaimanca yaicungacuna. 22 Chai punllapica achcacunami ñucataca: ‘Amito, Amito, ¿manachu cambaj shutipi huillarcanchij, manachu cambaj shutipi demoniocunatapish* llujshichircanchij, manachu cambaj shutipi achca milagrocunatapish rurarcanchij?’ ningacunami. 23 Chaipimi ñucaca: ‘¡Cancunataca mana rijsinichu. Ñucamanta anchurichij millaita rurajcuna!’ nisha.

24 Chaimanta, maijanpish ñuca nishcacunata uyashpa chaitataj pajtachijca alli yuyaiyuj runa huasita rumi jahuapi shayachij shinami. 25 Chai huasica achcata tamyajpipish, yacucuna jatarijpipish, achca huaira sinchita huajtajpipish ucujta allashpa rumi jahuapi rurashca cashcamantami mana urmarca. 26 Cutin ñuca nishcacunata uyashpa mana pajtachijca yuyai illaj runa huasita arena jahuapi shayachij shinami. 27 Chai huasica achcata tamyajpi, yacucuna jatarijpi, achca huaira sinchita huajtajpica arena allpa jahuapi rurashca cashcamantami urmashpa tucui chingarirca”.

28 Jesús cai shimicunata parlashpa tucuchijpica, paita uyajcunaca pai ima shina yachachishcamantami mancharishca saquirircacuna. 29 Jesusca mandashcacunata quillcajcuna shinaca mana yachachircachu. Ashtahuanpish Dios ima nishcatami yachachirca.*

8 Jesús urcumanta uriyajpica achca gentecunami paita catircacuna. 2 Chaipica lepra* ungüihuan caj runa cꞌuchuyashpami, Jesuspaj ñaupajpi cungurishpaca: “Amito, can jambisha nishpaca ñucata jambihuai” nirca. 3 Chashna nijpimi Jesusca paipaj maquita chutashpa chai runata tuparishpaca: “Ari jambisha ninimi. Alli tucuilla”* nirca. Chashna nijpica ñapish chai runaca lepra ungüimanta alliyarcallami. 4 Chai runata alliyachishpaca Jesusca: “Ñataj piman huillanguiman. Ashtahuanpish sacerdotecunapaj ñaupajpi ricurigri. Shinallataj Moisesman cushca leypi nishca shinaca shuj ofrendata cugri. Chashnami paicunaca can alliyashcata yachangacuna” nircami.

5 Capernaúm llajtaman Jesús chayajpica 100 soldadocunata mandajmi Jesuspajman cꞌuchuyashpa paita ayudachun rogarirca. 6 Paica: “Amito, ñucata sirvijmi parálisis ungüihuan mana jatari tucushpa achca nanaihuan huasipi sufricun” nircami. 7 Chashna nijpimi Jesusca: “Chaiman chayashpami paitaca jambisha” nirca. 8 Jesús chashna nishcata uyashpami 100 soldadocunata mandajca: “Amito, ñucaca imallapish cajpichu canca ñuca huasimanca yaicunguiyari. Ñucata sirvij runata alliyachun nishpa mandai. Can chashna mandajpica paica alliyangallami. 9 Ñucapish mandajcuna mandashcallami cani. Shinallataj soldadocunata mandajmi cani. Shuj soldadota ‘¡Ri!’ nijpica paica rinllami. Cutin caishuj soldadota ‘¡Shamui!’ nijpica paica shamunllami. Ñucata sirvijta ‘¡Caita rurai!’ nijpica paica ruranllami” nircami. 10 Chashna nijta uyashpami Jesusca achcata cushicushpa, paihuan cajcunamanca: “Cancunamanca mana llullanichu. Cai runa shina sinchi feta charijtaca Israel llajtapica manataj ricushcanichu. 11 Caitapishmi nini: Achcacunami inti llujshin ladomanta, inti huashicun ladomantapish shamungacuna. Paicunaca jahua pacha Gobiernopimi* Abrahanhuan, Isaachuan, Jacobhuan micungapaj tiyaringacuna. 12 Ashtahuanpish jahua pacha Gobiernopi cangapaj Dios cayashcacunarajmi canlla amsaman shitashca cangacuna. Chaipimi huacashpa paicunapaj quirucunapish caniringacuna” nircami. 13 Chashna nishca qꞌuipami Jesusca, 100 soldadocunata mandajtaca: “Huasiman tigrailla. Can crishca shinallataj can mañashca pajtarichun” nirca. Chashna nijpica chai ratomi paita sirvijca alliyarca.

14 Jesusca Pedropaj huasiman yaicushpaca, Pedropaj suegra fiebrehuan ungushca camapi siricujtami ricurca. 15 Ungushcapaj maquita Jesús tuparijpica fiebreca paimanta anchurcallami. Chai qꞌuipami chai huarmica jatarishpa micunata Jesuspaj rurai callarirca. 16 Ña tutayamucujpica, gentecunaca demonio* japishca achcacunatami Jesuspajman pushamurcacuna. Chaipimi Jesusca shuj shimita nishpalla demoniocunataca paicunamanta llujshichirca. Shinallataj tucui laya ungüihuan cajcunatapishmi jambirca. 17 Profeta Isaiasman Dios huillachishca pajtarichunmi chashna tucurca. Isaiasca: “Ñucanchij ungüicunataca paimi alliyachirca, ñucanchij llaquicunatapish paimi anchuchirca” nircami.

18 Jesusca paipaj muyundijpi achca gentecuna cajta ricushpami paita catijcunataca: “Galilea mama cucha caishuj ladoman richij” nishpa mandarca. 19 Chaipimi mandashcacunata quillcaj shuj runa Jesuspajman cꞌuchuyashpaca: “Yachachij, can maiman rijpipish canhuanmi ñucaca risha” nirca. 20 Chashna nijpimi Jesusca: “Zorrocunapish causangapaj jutcuta charinmi. Jahuata purij pajarocunapish paicunapaj tazinta charinmi. Shinapish Runapaj Churica maipi samarinallatapish mana charinchu” nirca. 21 Qꞌuipaca paita catijcunapuramanta shujca: “Amito, ñuca yayataraj puntapica pambanaman richun saquihuai” nircami. 22 Chashna nijpimi Jesusca: “Ñucata catinataca ama saquichu. Huañushcacuna paicunapaj huañushcacunata pambachun saquilla” nirca.

23 Jesús barcoman huichiyajpica, paita catijcunapishmi paihuan rircacuna. 24 Ña mama cuchata ricujpica ñapishmi achca huaira jatarishpa yacuta caiman chaiman cuyuchirca. Chaimi yacuca barcopi jundai callarirca. Shinapish Jesusca dormicurcallami. 25 Jesusta catijcuna paipajman cꞌuchuyashpaca: “¡Amito, ñucanchijta ayudahuai! ¡Huañugrinchijmari!” nishpami rijchachircacuna. 26 Chaimi Jesusca: “Ashalla feta charij runacuna, ¿imamantataj yallitaj mancharishca canguichij?” nirca. Chashna nishcahuanmi Jesusca jatarishpa huairatapish, mama cuchatapish sinchita rimarca. Shina rimajpimi tucui casijlla tucurca. 27 Chaita ricushpami paita catijcunaca: “¿Cai runaca pitaj canyari? Paitaca huairapish, mama cuchapish cazunllamari” nishpa mancharircacuna.

28 Jesusca mama cuchata pasashpaca Gadara llajtamanmi chayarca. Chaipimi demonio japishca ishqui runacunaca panteonmanta llujshishpa Jesusta tupanaman shamurcacuna. Chai ishqui runacuna yallitaj millaicuna cajpimi, chai ñanta purinataca ni pi mana munarcacuna. 29 Paicunaca caparirishpami: “Diospaj Churi, ¿imapajtaj shamushcanguiyari? ¿Llaquichina tiempo manaraj pajtajpichu ñucanchijtaca llaquichinaman shamushcangui?” nircacuna. 30 Paicunamanta asha carullapica achca cuchicunami micucurcacuna. 31 Chaimi demoniocunaca: “Cai runacunamanta ñucanchijta llujshichishpaca, chai achca cuchicunapi yaicuchun cachahuai” nishpa rogarircacuna. 32 Chashna nijpimi Jesusca: “¡Richij!” nirca. Chaimi demoniocunaca chai runacunamanta llujshishpa cuchicunapi yaicurcacuna. Shina yaicujpimi chai tucui cuchicunaca cꞌacata* huashicushpa mama cuchapi huañurcacuna. 33 Chaimi cuchicunata cuidaj runacunaca llajtaman callpashpa rircacuna. Chaipica imalla tucushcatami tucuita huillarcacuna, demonio japishca runacunahuan ima tucushcatapishmi huillarcacuna. 34 Chashna huillajpimi chai llajtamantaca tucuicuna Jesusta mashcanaman llujshircacuna. Jesushuan tupashpaca paicunapaj llajtamanta richunmi rogarcacuna.

9 Jesusca barcoman huichiyashpaca mama cuchata pasashpami paipaj llajtaman chayarca. 2 Chaiman chayajpica, huaquin runacunami mana cuyuri tucuj shuj runata camillapi huandushpa Jesuspajman apamurcacuna. Jesusca paicuna crishcata ricushpami, mana cuyuri tucuj runataca: “¡Huahua, ama manchaichu! Cambaj juchacunataca perdonanimi” nirca. 3 Chaimi mandashcacunata quillcajcunamanta maijancunaca: “Cai runaca Diostamari cꞌamicun” nishpa yuyarcacuna. 4 Jesusca paicuna imata yuyacushcata yachashpami: “¿Ima nishpataj cancunapaj shungupica millaita yuyacunguichij? 5 ¿Imata ninataj ashtahuan jahualla canga? ¿‘Cambaj juchacunaca perdonashcami’ nina, mana cashpaca ‘jatarishpa puri’ nina? 6 Shinapish Runapaj Churi, cai pachapi causajcunapaj juchacunata perdonangapaj poderta charishcata yachachunmi munani...” nirca. Chai qꞌuipaca mana cuyuri tucuj runata ricushpami: “Jatari, cambaj camillata apashpa cambaj huasiman rilla” nirca. 7 Chaimi chai runaca jatarishpa paipaj huasiman rirca. 8 Chaita ricushpami chaipi cajcunaca achcata mancharinacurcacuna. Gentecunaman chashna poderta cushcamantami paicunaca Diosta jatunyachircacuna.

9 Jesús chaimanta rishpaca Mateo shuti runatami impuestota cobrana ucupi tiyacujta ricurca. Paita ricushpaca: “Shamui, ñucata cati” nircami. Shina nijpimi Mateoca jatarishcahuan Jesusta catirca. 10 Chai qꞌuipaca Mateopaj huasipimi Jesusca paita catijcunandij micucurca. Chaipimi impuestota cobraj tauca runacunapish, juchayujcunapish shamushpa paicunahuan micui callarircacuna. 11 Chashna micucujta fariseocuna* ricushpami, Jesusta catijcunataca: “¿Ima nishpataj cancunata yachachijca impuestota cobrajcunahuan, juchayujcunahuanpish micunyari?” nishpa tapurcacuna. 12 Chaita uyashpami Jesusca: “Sano gentecunaca jambijtaca mana minishtincunachu. Ungushcacunami jambijtaca minishtincuna. 13 Dios ima nishcata yachamugrichij. Paica: ‘Sacrificiocunataca mana ninichu. Ashtahuanpish llaquij cachunmi munani’ nircami. Ñucaca cashcata rurajcunata cayanamanca mana shamurcanichu. Ashtahuanpish juchayujcunata cayanamanmi shamurcani” nircami.

14 Bautizaj Juanta catijcuna Jesuspajman cꞌuchuyashpaca: “Ñucanchijpish, fariseocunapish cutin cutinmi ayunanchij. ¿Ima nishpataj cambaj catijcunaca mana ayunancuna?” nishpami tapurcacuna. 15 Chaimi Jesusca cashna nirca: “Bodapica noviopaj amigocunaca, novio paicunahuan cajpica mana huacancunachu ¿nachu? Ashtahuanpish noviota paicunamanta quichuna punlla chayamungami. Chai punllami paicunaca ayunangacuna. 16 Maijanpish mauca jahua churanataca mushuj telahuanca mana remendanchu. Chashna remendajpica mushuj telaca uchillayashpami mauca jahua churanataca chutashpa ashtahuan lliquinga. 17 Maijanpish mushuj vinotaca mauca capachucunapica* mana churanchu. Chashna churajpica chai mauca capachu tugyashpami vinoca jicharinman. Capachucunapish ña imapaj mana valinmanchu. Chaimantami gentecunaca mushuj vinotaca mushuj capachucunapi churancuna. Chashnami vinopish, capachucunapish mana dañaringa” nircami.

18 Jesús chashna nicujpimi shuj mandaj cꞌuchuyashpa, paipaj ñaupajpi cungurishpaca: “Ñuca ushushica ancha ungushcami saquirirca. Ñami huañushca canga. Ñucahuan jacu, paipaj jahuapi cambaj maquita churajpica causaringallami” nirca.

19 Chashna nijpimi Jesusca jatarishpa, paita catijcunandij chai runahuan rirca. 20 Chaiman ricujpimi shuj huarmica Jesuspaj huashata shamushpa paipaj jahua churana puntapi tuparirca. Chai huarmica 12 huatacunatami yahuar cachariricuj ungüihuan carca. 21 Chai huarmica: “Jesuspaj jahua churanapi tuparishpalla alliyashallami” yuyashpami chashna rurarca. 22 Jesús tigrarishpa, chai huarmita ricushpaca: “¡Huahua, ama manchaichu! Canca feta charishcamantami alliyashcangui” nircami. Jesús chashna nijpica ñapish chai huarmica alliyarcallami.

23 Chai huashaca Jesusca mandajpaj huasimanmi yaicurca. Chaipica flautapi tocajcuna llaquilla tonocunata tocacujta, gentecunapish yallitaj huacacujtami ricurca. 24 Chaimi Jesusca: “Caimanta llujshichij, huahuaca mana huañushcachu dormicunllami” nirca. Chaita uyashpami chaipi cajcunaca paimanta burlarishpa asircacuna. 25 Gentecuna llujshishca huashami, huahua maipi cashca ucuman Jesusca yaicurca. Huahuapaj maquita Jesús japijpica chai huahuaca jatarircallami. 26 Jesús chashna rurashcataca tucui chai cꞌuchulla llajtacunapimi yachaj chayarcacuna.

27 Jesús chaimanta ricujpimi ishqui mana ricuj runacunaca paita catircacuna. Paicunaca: “¡Davidpaj Churi, ñucanchijta llaquihuaiyari!” nishpami caparircacuna. 28 Jesús huasiman yaicujpimi mana ricuj runacunaca paipajman cꞌuchuyarcacuna. Chaipimi Jesusca: “¿Cancunaca, ñuca alliyachina cashcataca cringuichijchu?” nishpa tapurca. Chashna tapujpimi paicunaca: “Ari, Amito” nishpa cutichircacuna. 29 Chaimi Jesusca paicunapaj ñahuicunata tuparishpaca: “Cancuna crishca shinallataj cancunapaj mañashca pajtarichun” nirca. 30 Chashna nijpimi chai runacunapaj ñahuicunaca ricui callarirca. Shinapish Jesusca: “Cancunata ñuca alliyachishcataca pajta piman huillanguichijman” nishpami paicunataca mandarca. 31 Chashna mandajpipish chai huasimanta llujshishpaca Jesusmantami paicunaca tucui chai muyundij llajtacunapi parlashpa rircacuna.

32 Chai alliyashca runacuna chaimanta ricujpimi gentecunaca demonio* japishca mana rimaj shuj runata Jesuspajman pushamurcacuna. 33 Mana rimaj runamanta demoniota Jesús llujshichijpimi chai runaca rimai callarirca. Chaita ricushpami chaipi caj gentecunaca mancharinacushpa: “Israel llajtapica cashna rurashcataca mana nunca ricushcanchijchu” nircacuna. 34 Shinapish fariseocunaca: “Demoniocunata mandaj poderta cujpimi paica demoniocunataca llujshichin” nircacunami.

35 Jesusca tucui llajtacunata, uchilla pueblocunata rishpami sinagogacunapi* yachachishpa, Diospaj Gobiernomanta alli huillaicunatapish huillai callarirca. Shinallataj tucui laya ungüihuan cajcunata, nanaihuan cajcunatapishmi alliyachirca. 36 Michij illajlla, shitashca, llaquichishca ovejacuna shina cajta ricushpami tucui chaipi caj gentecunamanta Jesusca yallitaj llaquirirca. 37 Chaita ricushpami Jesusca paita catijcunataca cashna nirca: “Granota tandanaca achcami, ashtahuanpish tandajcunaca ashallami. 38 Chaimanta, chagrayuj Amota ashtahuan tandajcunata cachachun mañaichij” nirca.

10 Jesusca paipaj 12 catijcunata tandachishpaca millai espiritucunata llujshichichun, tucui laya ungüicunahuan, nanaicunahuan cajcunatapish alliyachichunmi poderta curca.

2 Chai 12 apostolcunapaj shuticunaca caicunami: Pedro nishca Simón, paipaj huauqui Andrés, Zebedeopaj churi Santiago, paipaj huauqui Juan, 3 Felipe, Bartolomé, Tomás, impuestota cobraj Mateo, Alfeopaj churi Santiago, Tadeo, 4 Cananita* nishca Simón, Judas Iscariotepish (paimi qꞌuipaca contracunaman Jesusta entregarca).

5 Jesusca paipaj 12 apostolcunataca cashna nishpami mandarca: “Shujtaj llajtacunaman apaj ñantaca ama ringuichij. Samariapi tiyaj llajtacunamanpish ama yaicunguichij. 6 Ashtahuanpish Israel llajtapi cutin cutin mashcanaman richij. Paicunaca chingarishca ovejacuna shinami puricuncuna. 7 Paicunapajman rishpaca: ‘Jahua pacha Gobiernoca* ñamari chayamucun’ nishpa huillaichij. 8 Ungushcacunatapish alliyachichij, huañushcacunatapish causachichij, lepra* ungüihuan cajcunatapish alliyachichij, demoniocunatapish* llujshichichij. Cancunaca gratismi chasquircanguichij, shujtajcunamanpish gratis cuichij. 9 Cancunapaj chumbillirinapica orota, cullquita, cobretapish ama apanguichij. 10 Viajepajca micunata apana bolsatapish* ama apanguichij. Trabajaj runaca micunata charingami. Mudaringapajpish shujtaj churanata, shujtaj sandaliacunatapish ama apanguichij. Shujtaj tauna caspitapish ama apanguichij.

11 Maijan llajtaman, maijan uchilla puebloman yaicushpaca cancuna huillashcata uyasha nijta mashcaichij. Alli chasquijpica rina horascama paihuan chaipi saquiringuichij. 12 Huasiman yaicushpaca, chaipi cajcunata saludanguichij.* 13 Cancunata alli chasquijpica chai huasipi cajcunaca bendiciashcami canga.* Cutin cancunata mana alli chasquijpica chai bendicionca* cancunallapitajmi saquiringa. 14 Maijan huasipi, maijan llajtapi cancuna huillashcata mana chasquishun nijpi, mana uyashun nijpica cancunapaj chaquicunamanta ñutu allpata chaspirishpa chaimanta llujshishpa ringuichijlla. 15 Cancunamanca mana llullanichu. Juicio Punllapica chai llajtaca Sodoma, Gomorra llajtacunatapish yallimi llaquichishca canga.

16 ¡Ricuichij! Cancunataca ovejacunata lobocunapaj chaupiman cachaj shinami cachacuni. Chaimanta, culebra shina yachaj, paloma shina manso caichij. 17 Gentecunamantami cancunaca cuidarina canguichij. Paicunaca juezcunapaj ñaupajmanmi cancunataca pushangacuna. Shinallataj paicunapaj sinagogacunapimi* cancunataca azotingacuna. 18 Ñucata catijcuna cashcamantami llajtata mandajcunapaj, jatun mandajcunapaj ñaupajman pushashca canguichij. Chaipi cashpami cancuna imata crishcata huillai tucunguichij. 19 Cancunata chashna pushajpipish ‘¿imatataj nishun, ima shinataj rimashun?’ nishpa ama yallitaj sustaringuichij. Imata ninataca Diosmi chai rato yuyachinga. 20 Mana cancunallachu rimanguichij. Ashtahuanpish cancunapaj Yayapaj espiritumi cancunataca rimachun ayudanga. 21 Shinallataj huauquica quiquin huauquitami huañuchichun japichinga. Yayapish paipaj huahuatami japichinga. Huahuacunapish, yaya mamata pꞌiñashpami huañuchichun japichinga. 22 Ñucata catijcuna cashcamantami cancunataca tucui gentecuna pꞌiñangacuna. Shinapish cai pachapaj ruraicuna* tucuringacama ahuantajllami* quishpiringa. 23 Cancunata shuj llajtapi llaquichijpica, caishuj llajtaman miticushpa richijlla. Cancunamanca mana llullanichu. Israelpi tiyaj tucui pueblocunapica, Runapaj Churi shamungacamaca manaraj tucui huillanguichijchu.

24 Yachacujca mana paita yachachijta yallichu. Amota sirvijpish mana paipaj amota yallichu. 25 Yachacujpish paita yachachij shinallataj, amota sirvijpish paipaj amo shinallataj tucushpaca cushillami sintirina can. Huasiyuj amota Belcebumi* cangui nishpaca, paipaj huasipi cajcunatacarin, ¿manachu chashnallataj ningacuna? 26 Chaimanta ama manchaichijchu. Pacallapi cashcacunaca mana ima pacalla saquiringachu. Shinallataj ima mana yacharishcapish tucuimi yacharinga. 27 Cancunaman pacallapi huillashcataca tucuicunaman huillaichij. Rinrinllapi cancunaman huillashcatapish terrazacuna jahuamanta huillaichij. 28 Cancunata huañuchi tucujcunataca ama manchaichijchu. Paicunaca cancunapaj causaitaca* mana huiñaipaj quichui tucuncunachu. Chaipaj randica Diosta manchaichij. Paimi cancunapaj causaitaca tucui tucuchi* tucun. 29 Ishqui uchilla pajarocunataca shuj uchilla cullquipimi* cꞌatuncuna ¿nachu? Chashna cajpipish, paicunamanta shujllapish pambaman urmajpica cancunapaj Yayaca yachanmi. 30 Shinallataj cancunapaj umapi mashna ajchacuna tiyashcatapish paica allimi yachan. 31 Shinaca ama manchaichijchu. Cancunacarin cai tucui uchilla pajarocunatapish yalli valishcamari canguichij.

32 Maijanpish gentecunapaj ñaupajpi ñucata catij cashcata ricuchijpica, ñucapish jahua pacha ñuca Yayapaj ñaupajpica ñucata catij cashcatami ricuchisha. 33 Shinapish gentecunapaj ñaupajpi ñucata mana rijsinichu nijtaca, ñucapish jahua pachapi caj ñuca Yayapaj ñaupajpica mana rijsinichu nishami. 34 Cai allpaman sumaj causaita apamushcataca ama yuyaichijchu. Sumaj causai tiyachunca mana shamurcanichu. Ashtahuanpish pꞌiñanacuicuna* tiyachunmi shamurcani. 35 Ñucaca familia ucupi pꞌiñanacuicuna tiyachunmi shamurcani. Churica yayapaj contra, ushushica mamapaj contra, nueraca suegrapaj contrami tucunga. 36 Runataca quiquin huasi ucullapitaj causajcunami pꞌiñangacuna. 37 Maijanpish paipaj yayata, mamata ñucata yalli cꞌuyajca ñucataca mana cati tucunchu. Shinallataj paipaj churita, ushushita ñucata yalli cꞌuyajpish ñucataca mana cati tucunchu. 38 Ñucata catingapaj paipaj quiquin llaquichina caspita* mana chasquijca ñucataca mana cati tucunchu. 39 Maijanpish quiquin causaita* quishpichisha nijca huañungami. Ashtahuanpish ñucamanta huañujca* causaringami.

40 Cancunata chasquijca ñucatapishmi chasquin. Ñucata chasquijca ñucata cachajtapishmi chasquin. 41 Maijanpish shuj profetata chasquijca chai profeta chasquishca layallatajmi allicunata japinga. Shinallataj cashcata rurajta chasquijca cashcata ruraj chasquishca layallatajmi allicunata japinga. 42 Cancunamanca mana llullanichu: maijanpish cai uchillacunaman, ñucata catij cashcamanta shuj vaso chiri yacullatapish cujca allicunatami japinga” nircami.

11 Jesusca paipaj 12 catijcunata imata ruranata mandashca huashami, shujtaj llajtacunapi yachachingapaj, huillangapajpish rirca.

2 Bautizaj Juanca, carcelpi cashpami Cristo imata ruracushcata yachaj chayarca. Chaimantami paita catijcunataca paipajman cacharca. 3 “¿Canchu chai shamuna cashcaca cangui, mana cashpaca shujtajtachu shuyana canchij?” nishpa tapuchunmi cacharca. 4 Chashna tapujpimi Jesusca cashna cutichirca: “Richij, cancuna imata ricucushcata, imata uyacushcata Bautizaj Juanman huillagrichij: 5 ñahui mana ricujcunapish ricushcata, cojocunapish purishcata, lepra* ungüihuan cajcunapish alliyashcata, rinrin mana uyajcunapish uyashcata, huañushcacunatapish causachishcata, pobrecunaman alli huillaita huillashcatapish parlagrichij. 6 Maijanpish mana ishqui yuyai tucushpa ñucapi shunguta churajca* cushicunmi” nircami.

7 Bautizaj Juanta catijcuna ña tigrashpa ricujpimi, Jesusca tucui chaipi cajcunaman Juanmanta cashna nishpa parlai callarirca: “¿Chaquishca pambapica pitataj ricunaman rircanguichij? ¿Huaira caiman chaiman cuyuchishca carrizo yuratachu ricunaman rircanguichij? 8 Shinaca ¿pitataj ricunaman rircanguichij? ¿Alli ropata churarishca runatachu ricunaman rircanguichij? Mana. Alli ropata churarishcacunaca reycunapaj huasicunapimi causancuna. 9 Shinashpaca ¿pitaj carcari? ¿Shuj profeta? Ari. Paica profetami carca. Profetacunatapish yallimi carca. 10 Paimantami quillcachishcapica: ‘¡Ricui! Ñuca huillajtami cambaj ñaupa cachagrini. Paimi ñanta allichishpa canta ñaupashpa ringa’ ninmi. 11 Cancunamanca mana llullanichu. Gentecunapuramantaca* Bautizaj Juanta yallica pi mana tiyashcachu. Shina cajpipish jahua pacha Gobiernopica* ashtahuan uchilla nishcami Juantapish yalli can. 12 Bautizaj Juanpaj punllacunamantami jahua pacha Gobiernopi yaicunata gentecunaca mashcashpa caticushcacuna. Chashna mashcashpa catijcunami yaicuncuna. 13 Profetacuna quillcashcapipish, Leypipish* Bautizaj Juanpaj punllacunacama ima tucunatami huillarcacuna. 14 Cancuna crijpi o mana crijpipish Juanca ‘chai shamuna cashca Eliasmari’. 15 Uyasha nijca alli uyachun.

16 ¿Cai punllapi causaj gentecunataca pihuantaj chꞌimbapurashari? Cai runacunaca plazacunapi tiyacuj huambracuna, paicunahuan pugllacujcunata caparicuj shinamari. 17 Paicunaca: ‘Flautata tocajpipish cancunaca mana bailarcanguichijchu. Llaquilla cantocunata cantajpipish cancunaca llaquirishpa pechopi mana huajtarircanguichijchu’ nincunami. 18 Chashnallatajmi cai runacunaca Bautizaj Juan shamushpa mana micujpi, mana ubyajpica paica: ‘Demoniotami* charin’ nincuna. 19 Cutin Runapaj Churi shujtajcuna shina micujpi, ubyajpimi: ‘Cai runaca yallitaj micuj, vinotapish yallitaj ubyajmi. Impuestota cobrajcunapaj, juchayujcunapajpish amigomi’ nincuna. Shina nijpipish shuj runaca cashcata rurashpami yachaj cashcataca ricuchin” nircami.

20 Jesusca, achca milagrocunata rurashca llajtacunapi causajcuna mana arrepintirishcamantami sinchita rimai callarishpaca: 21 “¡Aij Corazín llajtapi causajcunalla! ¡Aij Betsaida llajtapi causajcunalla! Tiro, Sidón llajtacunapi causajcuna cashna milagrocunata ricushca cashpaca racu sacota* churarishpa, ushpapi tiyarishpami ima vida arrepintirinman carcacuna. 22 Chaimantami cancunamanca cashna huillani, Juicio Punllapica Tiro, Sidón llajtacunapi causajcunata yallimi cancunaca llaquichishca canguichij. 23 Capernaúm llajtapi causajcunalla, ¿jahua pachamanca ri tucunguichijchu? Mana. Cancunaca Pambana Jutcumanmi* ringuichij. Capernaumpi rurashca milagrocunata Sodoma llajtapi rurashca cajpica cunan punllacamami chai llajtaca tiyanman carca. 24 Chaimantami cashna huillani, Juicio Punllapica Sodoma llajtapi causajcunata yallimi Capernaumpi causajcunaca llaquichishca canguichij” nircami.

25 Chaipimi Jesusca cashna nirca: “Yayitu jahua pachatapish, cai pachatapish canmi rurashcangui.* Chaimantami tucuicunapaj ñaupajpi canta alabani. Canca caicunataca alli yachajcunaman, alli yuyaiyujcunamanca mana ricuchishcanguichu. Ashtahuanpish uchilla huahuacuna shina cajcunamanmi ricuchishcangui. 26 Ñuca Yayitu, can munashpami chashna rurashcangui” nircami. 27 Jesusca cashnapishmi nirca: “Ñuca Yayaca tucuitami ñucaman cushca. Churi pi cashcataca pi mana rijsinchu, Yayallami alli rijsin. Yayatapish pi mana rijsinchu, Churillami alli rijsin. Churi yachachijllapimi shujtajcunapish Yayataca alli rijsi tucun. 28 Shaicushcacunapish, llashaj quipita aparishca shina cajcunapish tucuicuna ñucapajman shamuichij, ñucami cancunataca samachisha. 29 Ñuca yugota* apashpa ñucamanta yachaichij. Ñucaca mana utca pꞌiñarij, manso shungumi cani. Ñucami cancunataca samachisha.* 30 Ñuca yugoca pꞌanguillami, ñuca cargapish mana llashajchu” nircami.

12 Jesusca sábado punllapimi paita catijcunandij trigo tarpushca chagrata pasacurca. Jesusta catijcunaca yaricaihuan cashpami trigo granota cꞌutsashpa micui callarircacuna. 2 Chashna ruracujta ricushpami fariseocunaca: “¡Ricui! Canta catijcunaca sábado punllapi mana rurana cashcatamari ruracun” nircacuna. 3 Chashna nijpimi Jesusca paicunamanca cashna cutichirca: “¿Davidpish, paihuan caj runacunapish yaricaihuan cashpa imata rurashcataca manachu liyishcanguichij? 4 Diospaj huasiman yaicushpami Davidca paihuan cajcunandij Diosman cushca tandata* micurcacuna. Chai tandataca paicunaca mana micunachu carca. Ashtahuanpish sacerdotecunallami chaitaca micuna carca. 5 Shinallataj sacerdotecunaca sábado punllapimi Diospaj huasipica trabajancuna. Chashna cajpipish paicunaca mana juchachishcachu cancuna. Chaitapish ¿Moisesman cushca leypica manachu liyishcanguichij? 6 Ñucaca caitapishmi nini: ‘Diospaj huasitapish yalli cajtamari caipica ricucunguichij’. 7 Quillcachishcapica: ‘Sacrificiocunataca mana ninichu. Ashtahuanpish llaquij cachunmi munani’ ninmi. Cai shimicunata alli intindishca cashpaca, ima juchata mana rurajcunataca mana juchachinguichijmanchu carca. 8 Runapaj Churica sábado punllata Mandajmari” nircami.

9 Chaimanta rishpaca Jesusca sinagogamanmi* yaicurca. 10 Chaipimi, maqui chaquirishca* shuj runata ricurca. Huaquin runacunaca juchachishun nishpami Jesustaca: “¿Sábado punllapi pita jambinaca allichu canga?” nishpa tapurcacuna. 11 Chashna tapujpimi Jesusca cashna nirca: “Cancuna shuj ovejata charishpa, chai oveja sábado punllapi shuj jutcupi urmajpica, ¿manachu chai ovejata japishpa chai jutcumanta llujshichinguichijman? 12 ¡Shuj runacarin ovejatapish yalli valishcamari can! Chashna cashcamantami sábado punllapi allita ruranaca alli can” nircami. 13 Chaita nishca huashami Jesusca chai ungushca runataca: “Cambaj maquita chutai” nirca. Chai runa maquita chutajpica paipaj maquica alliyarcallami. Chashnami caishuj maqui shinallataj sano saquirca. 14 Fariseocuna* chaimanta llujshishpaca Jesusta ima shina huañuchinatami paicunapura parlanacurcacuna. 15 Jesusca chaita yachaj chayashpami chaimanta rirca. Paitaca achcacunami catishpa rircacuna. Chashna catishpa rijpimi Jesusca tucui ungushcacunata jambirca. 16 Shinapish Jesusca ñuca pi cashcataca ñataj piman huillanguichijman nishpami sinchita mandarca. 17 Chashnami profeta Isaiasman nishca shimicunaca pajtarirca.

18 Isaiasca: “Ricuichij, ñucata sirvichunca paitami agllashcani. Paitami ñucaca cꞌuyani. Paipimi ñucaca cushicuni.* Ñuca espiritutaca paimanmi cusha. Paimi tucui laya gentecunaman* cashcata ruranata yachachinga. 19 Paica mana pꞌiñanacungachu, mana caparingachu. Jatun ñancunapipish pai rimashcataca ni pi mana uyangachu. 20 Tucui mana allicunata allichingacama pꞌaquirinalla carrizotapish mana pꞌaquingachu. Huañunalla cushnicuj mechatapish mana huañuchingachu. 21 Shujtaj llajtamanta gentecunapish paipaj shutipimi shuyangacuna” nircami.

22 Chai qꞌuipaca demonio* japishca mana ricuj, mana rimaj runatami Jesuspajman pushamurcacuna. Jesús alliyachijpimi chai runaca ricui callarirca, rimai callarircapish. 23 Chaita ricushpami gentecunaca mancharinacushpa: “¿Caica Davidpaj Churichu canga imashi?” ninacurcacuna. 24 Fariseocuna chaita uyashpaca: “Paica demoniocunata mandaj Belcebú* poderta cujpimi demoniocunataca llujshichin” nircacunami. 25 Paicuna imata yuyacushcata yachashpami Jesusca cashna nirca: “Maijan llajtapipish gentecuna paicunapurallataj macanacujpica chai llajta gobiernoca urmangami. Shinallataj maijan llajtapi, maijan familiapi paicunapura pꞌiñanacushpaca mana tandalla causai tucungachu. 26 Shinallataj Satanaspish Satanasllatataj llujshichishpaca paillatajmi contra tucun. Chashna tucushpaca, ¿manachu pai mandacushcapish tucuringa? 27 Belcebupaj poderhuan demoniocunata ñuca llujshichijpica, ¿cancunata catijcuna demoniocunata llujshichichunca pitaj poderta cunyari? Chaimantami cancunata catijcunaca cancuna pandaricushcata ricuchingacuna. 28 Shinaca Diospaj espirituhuan demoniocunata ñuca llujshichijpica cancuna cungashcapimi Diospaj Gobiernoca* cancunapajman chayamushca. 29 Shinallataj, maijanpish sinchi runapaj huasimanta imalla charishcacunata shuhuasha nishpaca, ¿manachu chai sinchi runataraj puntapica huatanga? Chashna rurashpallami huasipi ima tiyashcataca shuhuai tucunga. 30 Maijanpish ñuca lado mana tucujca ñucapaj contrami. Shinallataj maijanpish ñucahuan mana tandajca urata janajta tsirapashpa shitajmi.

31 Chaimantami cancunamanca huillani, tucui laya juchacunapish, Diosta pꞌiñashpa cꞌamijcunapish perdonashcami canga. Shinapish Diospaj espíritu santota cꞌamijcunaca mana perdonashcachu canga. 32 Maijanpish Runapaj Churita cꞌamijca perdonashcami canga. Ashtahuanpish Diospaj espíritu santota cꞌamijca cunan punllacunapish, shamuj punllacunapish* mana perdonashcachu canga.

33 Shuj yurata alli cuidajpica alli granomi pꞌucun. Cutin shuj yurata mana alli cuidajpica alli granoca mana pꞌucunchu. Ima shina granujta ricushpami alli yura o mana alli yura cashcaca yacharin. 34 Culebrapaj huahuacuna, cancunallataj millai cashpaca, ¿ima shinataj allitaca rimai tucunguichijyari? Shimica shungupi ima tiyashcatami riman. 35 Alli runaca paipaj shungupi alli yuyaicunata charishcamantami allicunata riman. Cutin millai runaca paipaj shungupi mana alli yuyaicunata charishcamantami mana allicunata riman. 36 Chashna cajpipish Juicio Punllapimi* gentecunaca maipishcachun rimashcacunataca paicunallataj ricuchingacuna. 37 Can rimashca shimicuna alli cajpica allita ruraj nishcami cangui. Ashtahuanpish can rimashca shimicuna mana alli cajpica juchachishcami cangui” nircami.

38 Chashna nijpimi huaquin fariseocunapish, mandashcacunata quillcajcunapish Jesustaca: “Yachachij, milagrocunata rurashpa ricuchichunmi munanchij” nircacuna. 39 Chaimi Jesusca: “Diosta mana cazuj,* cai millai gentecunaca* shuj milagrota ricuchichun nishpami purincuna. Shinapish ima milagrota mana ricungacunachu. Ashtahuanpish profeta Jonás ima tucushca milagrollatami ricungacuna. 40 Ima shinami Jonasca quimsa punllata, quimsa tutata jatun pescadopaj huijsa ucupi carca. Chashnallatajmi Runapaj Churica quimsa punllata, quimsa tutata allpa ucupi canga. 41 Juicio Punllapica Nínive llajtamanta gentecunapish, cai punllapi causajcunapishmi causaringacuna. Ninivemanta gentecunami cai punllapi causajcuna mana allita rurashcataca ricuchingacuna. Jonás huillajpimi Ninivepi causajcunaca paicunapaj juchacunamanta arrepintirircacuna. Shinapish ¡ricuichij! Jonastapish yallimari caipica. 42 Juicio Punllapica Saba llajtamanta reinapish,* cai punllapi causaj gentecunapishmi causaringacuna. Chai reinami cai punllapi causaj gentecuna mana allita rurashcataca ricuchinga. Salomón yachaisapa cajpimi, pai yachachishcata uyangapaj chai reinaca caru llajtamanta shamurca. Shinapish ¡ricuichij! Salomontapish yallimari caipica.

43 Shuj millai espíritu* shuj runamanta llujshishpaca maipi causanata mashcashpami chaquishca pambacunata rin. Chashna mashcashpapish maipi causanataca mana japinchu. 44 Chaimantami millai espirituca: ‘Ñuca causacushca huasillamantaj tigrasha’ nin. Chaiman chayashpaca chushajlla, pꞌichashca, sumajta allichishca huasitami japin. 45 Chaita ricushpami paitapish yalli ashtahuan millai canchis espiritucunata pushamushpa, chai runapi causai callarincuna. Chaimantami chai runaca ñaupatapish yalli millai tucun. Chashnallatajmi cai punllapi causaj millai gentecunapish ashtahuan millai tucungacuna” nircami.

46 Gentecunaman Jesús chashna parlacujpirajmi paipaj mamapish, paipaj huauquicunapish paihuan parlanacushun nishpa canllapi shuyacurcacuna. 47 Chaipi cajcunamanta shujmi Jesustaca: “Ricui, cambaj mamapish, cambaj huauquicunapish canhuan parlanacushun nishpami canllapi shayacuncuna” nirca. 48 Chashna nijpimi Jesusca chaita huillajmanca: “¿Pitaj ñuca mama, pitaj ñuca huauquicunaca?” nishpa cutichirca. 49 Jesusca paita catijcunata maquihuan ricuchishpami: “¡Ricuichij! ¡Caicunami ñuca mama, ñuca huauquicunapish! 50 Maijanpish jahua pachapi caj ñuca Yayapaj munaita rurajllami ñuca huauqui, ñuca pani, ñuca mamapish” nirca.

13 Chai punllami Jesusca huasimanta llujshishpa mama cucha uripi tiyacurca. 2 Achca gentecuna paipajman cꞌuchuyamucujpimi Jesusca barcoman huichiyashpa chaipi tiyarirca. Gentecunaca tucuicunami mama cucha uripi shayacurcacuna. 3 Chaipimi Jesusca achca chꞌimbapuraicunata churashpa paicunaman yachachicushpaca cashna nirca: “¡Uyaichij! Shuj tarpuj runami tarpunaman llujshirca. 4 Pai tarpucujpica asha muyuca ñanpimi urmarca. Ñanpi urmashca muyutaca pajarocuna shamushpami micurca. 5 Cutin asha muyuca rumilla allpapimi urmarca. Ashalla allpa tiyashcamantami chai muyuca utca huiñarca. 6 Chashna huiñashpapish jahualla sapicunata charishcamantami inti llujshishpa rupachijpica plantacunaca anguyashpa chaquirircalla. 7 Cutin asha muyuca cashacuna chaupipimi urmarca. Cashacuna huiñajpimi chai muyuca mana huiñai tucurca. 8 Ashtahuanpish asha muyuca alli allpapimi urmarca. Chaimi granota pꞌucui callarirca. Maijanca 100 cutinhuan yalli, maijanca 60 cutinhuan yalli, maijanca 30 cutinhuan yallimi pꞌucurca. 9 Uyasha nijca alli uyachun” nircami.

10 Chaita nishca qꞌuipami Jesusta catijcuna paipajman cꞌuchuyashpaca: “¿Ima nishpataj paicunamanca chꞌimbapuraicunata churashpa yachachingui?” nishpa tapurcacuna. 11 Chashna tapujpimi Jesusca: “Diosca jahua pacha Gobiernomanta* pi mana yachai tucushcacunata intindichunmi cancunata ayudashca. Shinapish paicunaca chai ayudata mana charishcamantami imata mana intindincuna. 12 Imata intindijmanca Diosca ashtahuanmi intindichinga. Shinapish imata mana intindijmanca, ashallata intindishcatapish Diosca quichungami. 13 Paicunaca ricushpapish imata mana ricuncunachu. Uyashpapish imata mana uyancunachu. Imatapish mana intindincunachu. Chaimantami paicunamanca chꞌimbapuraicunata churashpa yachachini. 14 Profeta Isaías huillashcami paicunapica pajtarin. Isaiasca: ‘Cancunaca uyashpapish imata mana intindinguichijchu. Ricushpapish imata mana ricunguichijchu. 15 Cai gentecunapaj shunguca rumi shina sinchimi tucushca. Paicunaca uyashpapish mana cazuncunachu. Imata mana ricungapajmi ñahuicunataca huichcancuna. Imata mana uyangapajmi rinrincunatapish taparincuna. Chashna cashcamantami ñuca imata mañashcataca mana intindincuna. Paicunata jambichunpish ñucapajmanca mana tigramuncunachu’ nircami.

16 Ashtahuanpish cancunaca quiquin ñahuihuan ricushcamanta, quiquin rinrinhuan uyashcamanta cushicuichij. 17 Cancunamanca mana llullanichu. Achca profetacunapish, cashcata ruraj runacunapish cancuna ricucushcata ricushun nishpapish mana ricurcacunachu. Cancuna uyacushcata uyashun nishpapish mana uyarcacunachu.

18 Cunanca tarpuj runamanta parlashca chꞌimbapurai ima nisha nishcata uyaichij. 19 Ñanpi urmashca muyuca, Diospaj Gobiernomanta huillashcata uyashpapish mana intindijmi. Chaimantami paipaj shungupi tarpushcataca Diablo* shamushpa anchuchin. 20 Cutin rumilla allpapi urmaj muyuca, Diospaj shimita uyashcahuan cushicushpa chasquijmi. 21 Shinapish pai uyashca shimicuna shungupi mana sapiyashcamantami ashalla tiempota huiñashpa catin. Diospaj shimita chasquishcamanta jatun llaquicuna japijpi, catirashpa llaquichijpica feta charinata saquinllami. 22 Cutin casha chaupipi urmashca muyuca, Diospaj shimita uyajmi. Shinapish paica cai punlla* causaipajlla yalli sustarishpa, charijyana munaicuna pandachijpimi Diospaj shimi huiñachunca mana saquin. Chaimantami imata mana granun. 23 Ashtahuanpish alli allpapi tarpushca muyuca Diospaj shimita uyashpa, ima nisha nishcatapish alli intindijcunami. Chashna cashcamantami alli granota pꞌucun. Chaimantami shuj muyullamanta maijanca 100 cutinhuan yalli, maijanca 60 cutinhuan yalli, maijanca 30 cutinhuan yalli pꞌucun” nircami.

24 Jesusca cai chꞌimbapuraitapishmi parlarca: “Jahua pacha Gobiernoca shuj runa paipaj chagrapi alli muyuta tarpuj shinami. 25 Tucui runacuna dormicujpimi chagrayujpaj enemigo shamushpa trigo tarpushca jahuapi mana alli qꞌuihuata tarpushpa rirca. 26 Trigo huiñashpa espiga tucujpimi mana alli qꞌuihuapish igual huiñashpa ricurirca. 27 Chaimi chagrayujta sirvij runacuna paipajman shamushpaca: ‘Amito, cambaj chagrapica alli muyutamari tarpurcangui ¿nachu? Shinaca ¿ima nishpataj mana alli qꞌuihuapish huiñashca?’ nircacuna. 28 Chashna nijpimi chagrayuj amoca: ‘Ñucata pꞌiñaj runami chashna rurashca’ nirca. Chaimi amota sirvijcunaca: ‘¿Mana alli qꞌuihuataca anchuchigrishunchu?’ nishpa tapurcacuna. 29 Shina nijpimi amoca: ‘Saquichijlla, ama anchuchinaman richijchu. Mana alli qꞌuihuata anchuchicushpaca ñataj trigotapish aisashpa shitanguichijman. 30 Tandana punllacama ishquindij huiñachun saquichijlla. Tandana punllapimi cosechaj runacunataca, puntapica mana alli qꞌuihuata rupachingapaj tandashpa huataichij nisha. Qꞌuipaca trigota tandashpa ñuca granocunata huaquichina ucupi huaquichichij nishami’” nircami.

31 Jesusca shujtaj chꞌimbapuraita churashpami cashna nishpa parlarca: “Jahua pacha Gobiernoca mostaza muyuta shuj runa paipaj chagrapi tarpuj shinami. 32 Chai muyuca tucui muyucunamanta ashtahuan yalli uchilla cashpapish, huiñashpaca huertapi tiyaj tucui yuracunamanta yalli jatunmi tucun. Chashna jatun yura cajpimi pajarocuna shamushpa, ramacunapica tazinta rurashpa chaipi causancuna” nircami.

33 Jesusca shujtaj chꞌimbapuraita churashpami cashna parlarca: “Jahua pacha Gobiernoca shuj huarmi achca cutapi* levadurata chagrujpi, chai levadura tucui chagrushca cutata pꞌunguillichij shinami” nircami.

34 Jesusca paita uyajcunamanca tucuitami chꞌimbapuraicunahuan yachachirca. Paica chꞌimbapuraicuna illajllaca mana yachachijchu carca. 35 Chashnami Diospaj profeta huillashca pajtarirca. Profetaca: “Chꞌimbapuraicunata churashpami yachachisha. Callarimanta* pacalla tiyacushcatami huillasha” nircami.

36 Jesusca tucui chaipi cajcunata minchacama nishca huashami huasiman yaicurca. Chaipimi paita catijcuna paipajman cꞌuchuyashpaca: “Chagrapi mana alli qꞌuihua huiñashca chꞌimbapuraita intindichihuai” nircacuna. 37 Jesús cutichishpaca: “Alli muyuta tarpuj runaca Runapaj Churimi. 38 Chagraca allpapi causaj gentecunami. Alli muyuca jahua pacha Gobiernopaj* huahuacunami. Cutin mana alli qꞌuihuaca Diablopaj* huahuacunami. 39 Mana alli qꞌuihuata tarpuj enemigoca Diablomi. Tandanaca cai pachapaj ruraicuna tucurina* punllacunami, tandajcunaca angelcunami. 40 Mana alli qꞌuihuata tandachishpa ninapi rupachij shinami cai pachapaj ruraicuna tucurina* punllacunapish canga. 41 Runapaj Churica paipaj angelcunatami cachanga. Chai angelcunami millaita rurajcunata, shujtajcunata pandachijcunatapish Diospaj Gobiernomanta llujshichingacuna. 42 Chaimanta llujshichishpami nina rupacun hornopi shitangacuna. Chaipimi huacashpa paicunapaj quirucunapish caniringacuna. 43 Ashtahuanpish chai punllacunapica cashcata rurajcunaca, paicunapaj Yayapaj Gobiernopimi inti achijyachij shina achijyachingacuna. Uyasha nijca alli uyachun.

44 Jahua pacha Gobiernoca allpapi pacashca tiyacuj yallitaj valishca charinacuna* shinapishmi. Chai valishca cosascunata shuj runa japishpaca, chaillapitajmi alli pacashpa saquin. Chai qꞌuipaca cushilla cashcamantami paipaj tucui charishcacunata cꞌatushpa chai allpataca randirca.

45 Jahua pacha Gobiernoca sumaj perlacunata mashcashpa purij comerciante runa shinapishmi. 46 Yalli valishca perlata chai runa japishpaca paipaj tucui charishcacunata cꞌatushpami chai perlata randirca.

47 Jahua pacha Gobiernoca pescadocunata japina jatun mallata* mama cucha yacuman shitajpi tucui laya pescadocunata tandachij shinapishmi. 48 Pescadocuna mallapi* jundajpica yacumanta llujshichishpami, yacu uripi tiyarishpa alli pescadocunataca canastapi churarcacuna. Cutin mana alli pescadocunataca shitarcacunallami. 49 Cai pachapaj ruraicuna tucuringapajpish* chashnallatajmi canga. Angelcuna shamushpami millaita rurajcunataca cashcata rurajcunamanta chꞌicanyachingacuna. 50 Chashna chꞌicanyachishpami millaita rurajcunataca nina rupacun hornopi shitangacuna. Chaipimi huacashpa paicunapaj quirucunapish caniringacuna” nircami.

51 “¿Caicuna ima nisha nishcataca intindircanguichijchu?” nishpa Jesús tapujpimi, paita catijcunaca: “Ari” nishpa cutichircacuna. 52 Chaimi Jesusca paicunamanca: “Shinashpaca caitapishmi yachana canguichij. Jahua pacha Gobiernomanta yachashpa gentecunaman yachachijca huasiyuj amo paipaj sumaj charinacunamanta mushujtapish, maucatapish llujshichij shinami” nircami.

53 Jesusca chai chꞌimbapuraicunamanta tucui parlashca qꞌuipami chaimanta rirca. 54 Paipaj llajtaman chayashpaca sinagogacunapimi* yachachi callarirca. Chashna yachachijta ricushpami gentecunaca mancharinacushpa cashna ninacurcacuna: “¿Cai runaca maipitaj alli yachaitaca yachamushcari? ¿Milagrocunata rurangapaj podertapish maipitaj japishcari? 55 ¿Paica manachu carpinteropaj churi? ¿Paipaj mamapish manachu María shuti can? ¿Paipaj huauquicunapish manachu Santiago, José, Simón, Judas nishcacuna can? 56 ¿Paipaj panicunapish manachu ñucanchij llajtapi causancuna? Shinaca ¿maipishi paica cai tucuitaca yachamurca?” ninacurcacunami. 57 Chashna ninacushpami Jesuspica mana crircacuna. Chaimi Jesusca: “Shuj profetataca tucui ladocunapimi alli nincuna. Shinapish quiquin llajtapi, quiquin huasipica mana alli nincunachu” nirca. 58 Paicuna feta mana charishcamantami Jesusca chai llajtapica mana achca milagrocunata rurarca.

14 Chai punllacunaca Galileata mandaj* Herodesmi* Jesús imata ruracushcata yachaj chayarca. 2 Chaimi Herodesca paita sirvijcunamanca: “Bautizaj Juanmi huañushcacunapaj chaupimanta causarishca. Chaimantami paica chashna milagrocunataca ruracun” nirca. 3 Herodías huarmi mandajpimi Herodesca Juanta japishpa, cadenacunahuan huatashpa carcelpi churashca carca. Herodiasca, Herodespaj huauqui Filipopaj huarmimi carca. 4 Juanca cutin cutinmi Herodestaca: “Leypi nishca shinaca chai huarmihuan cazaranaca mana allichu” nicushca carca. 5 Chaimantami Herodesca Juanta huañuchinata munarca. Shinapish tucuicunami Juantaca shuj profeta cashcata crircacuna. Paicunata manchashcamantami mana huañuchirca. 6 Shinapish Herodespaj cumpleaños fiestata ruracujpimi Herodiaspaj ushushica bailarca. Pai ima shina bailajta ricushpami Herodesca achcata cushicurca. 7 Chaimantami Herodesca: “Can imata munashcata mañailla. Imata mañajpipish ñucaca cushami” nishpa paiman jurarca. 8 Chai solteraca paipaj mama yachachijpimi: “Bautizaj Juanpaj umata cai bandejapi ñucaman cuhuai” nirca. 9 Chaita uyashpami rey Herodesca llaquirirca. Shinapish invitashcacunapaj* ñaupajpi ‘cushatajmi’ nishcata pajtachingapajmi Juanpaj umata chai solteraman cuchun mandarca. 10 Chaimantami carcelpi Juanpaj umata pꞌitimuchun shuj soldadota cacharca. 11 Chashnami Juanpaj umata shuj platopi apamushpa chai solteraman curca. Cutin chai solteraca paipaj mamamanmi curca. 12 Chai qꞌuipaca Juanta catijcuna shamushpami Juanpaj cuerpota apashpa pambarcacuna. Chaimantaca imalla tucushcatami Jesusman huillagrircacuna. 13 Jesusca chaita uyashpami pi mana causashca ladoman pailla cangapaj shuj barcopi rirca. Gentecunaca chaita yachaj chayashpami pueblocunamanta llujshishpa chaquillahuan Jesusta catishpa rircacuna.

14 Jesús barcopi caishuj ladoman chayashpaca achca gentecuna chaipi cajtami ricurca. Paicunamanta yallitaj llaquirishpami ungushcacunata alliyachirca. 15 Ña chishiyamucujpimi Jesusta catijcuna paipajman cꞌuchuyashpaca: “Caipica shitashcamari. Ñami chishiyashca. Micunata randigrichun paicunataca uchilla pueblocunaman cachai” nircacuna. 16 Chashna nijpimi Jesusca: “Paicunaca caimantaca imapaj mana rinachu can. Cancuna imallatapish caraichij” nirca. 17 Chaimi Jesusta catijcunaca: “Caipica pichca tandata, ishqui pescadollatamari charinchij, imata mana ashtahuan charinchijca” nircacuna. 18 Chashna nijpimi Jesusca: “Shinashpaca chaicunata apamuichij” nirca. 19 Shinallataj tucui chaipi cajcunatami qꞌuihua jahuapi tiyarichun Jesusca mandarca. Qꞌuipaca pichca tandata, ishqui pescadota japishpami jahua pachata ricushpa Diosta mañarca. Chai huashaca tandata chaupishpami paita catijcunaman curca. Paicunami tucui chaipi cajcunamanca cararcacuna. 20 Chashnami tucuicuna huijsa pajtata micushpa cushilla sintirircacuna. Jesusta catijcunaca sobrashcacunatapish 12 canastacuna jundatami tandarcacuna. 21 Micujcunaca cꞌaricunallami 5.000 shina carcacuna. Ashtahuanpish huarmicunata, huahuacunataca mana yuparcacunachu. 22 Jesusca chai qꞌuipallami paita catijcunataca barcoman huichiyashpa, mama cucha caishuj ladoman ñaupashpa richun mandarca. Ashtahuanpish paica chaipi caj gentecunata minchacama ningapajmi saquirirca.

23 Jesusca chaipi cajcunata minchacama nishca qꞌuipaca Diosta mañangapajmi urcuman pailla huichiyarca. Ña tutayajpipish paillami chaipi carca. 24 Chaipajca barcoca ñami allpamanta caruta* rishca carca. Sinchi huaira jatarishpa yacuta caiman chaiman cuyuchijpimi Jesusta catijcunaca barcota ñaupajman purichinata mana valicurcacuna. 25 Ña pacarimugrijpica* Jesusca mama cucha yacu jahuata purishpami paita catijcunapajman cꞌuchuyarca. 26 Mama cucha yacu jahuata puricujta ricushpami paita catijcunaca mancharircacuna. Chaimi paicunaca: “¡Chaitaca imataj shamucunyari!”* nishpa manchaimanta caparirircacuna. 27 Chaimi Jesusca paicunataca: “Ñucami cani. Ama manchaichijchu” nirca. 28 Chashna nijpimi Pedroca: “Amito, cantaj cashpaca yacu jahuata purishpa cambajman richun ñucata cayahuaiyari” nirca. 29 Chaimi Jesusca Pedrotaca: “¡Shamui!” nirca. Shina nijpimi Pedroca barcomanta uriyashpa yacu jahuata purishpa Jesuspajman rirca. 30 Ashtahuanpish manajahuallata huairacujta ricushpami Pedroca mancharirca. Chaimantami yacupi huashicui callarishpaca: “¡Amito, ayudahuai!” nishpa caparirca. 31 Shina caparijpimi Jesusca chai rato paipaj maquita chutashpa Pedrota japishpaca: “Ashalla feta charij runa, ¿imamantataj caita chaita yuyai callarircanguiyari?” nirca. 32 Barcoman paicuna huichiyashca qꞌuipami huairaca pararishpa casijlla tucurca. 33 Chaimantami barcopi cajcunaca Jesuspaj ñaupajpi cungurishpaca: “Canca Diospaj Churitajmari cangui” nircacuna. 34 Chai huashaca mama cuchata chꞌimbashpami Genesaret llajtaman chayarcacuna.

35 Chaipi causajcuna yachaj chayashpaca chai muyundij llajtacunapimi Jesús shamushcata huillarcacuna. Chaimantami tucui ungushcacunata Jesuspajman pushamurcacuna. 36 Paicunaca cambaj jahua churana puntallapipish tuparichun saquihuai nishpami Jesustaca rogarcacuna. Jesuspaj jahua churanapi tuparijcunaca tucuicunami allitaj alliyarcacuna.

15 Chai qꞌuipami huaquin fariseocunapish, mandashcacunata quillcajcunapish Jerusalenmanta shamurcacuna. Jesuspajman cꞌuchuyashpaca cashnami nircacuna: 2 “¿Ima nishpataj canta catijcunaca ñucanchij ñaupa yayacunapaj costumbrecunata mana catincuna? Paicunaca micungapajpish maquicunata mana maillarincunachu”* nircacuna.

3 Chashna nijpimi Jesusca: “¿Ima nishpataj cancunaca Dios mandashcacunata mana cazushpa ñaupa yayacunapaj costumbrecunallata catinguichij? 4 Diosca: ‘Cambaj yaya mamata respetangui. Maijanpish quiquin yayata cashpa, mamata cashpa mana alli nishpa cꞌamijca huañuchishca cachun’ nircami. 5 Shinapish cancunaca cashnami ninguichij: ‘Maijanpish quiquin yaya mamata: “Cancunataca mana ayudai tucunichu, ñuca imalla charishcataca shuj regalota shinami Diosman ña tucuita cushcani” nishca cashpaca 6 paipaj yaya mamata ayudanataca ña mana minishtinchu’ ninguichijmi. Chashna rurashpaca ñaupa yayacunapaj costumbrecunata catishpami Dios mandashcataca ladoman saquinguichij. 7 Mishqui shimi jayaj shungucuna, profeta Isaiasca allimi cancunamantaca cashna nishca: 8 ‘Cai gentecunaca jahua shimillahuanmi ñucataca allimari cangui nincuna. Ashtahuanpish paicunapaj shunguca ñucamantaca carupimi. 9 Yangamantami ñucataca adorancuna. Paicunaca runacuna yachachishcallatami ñuca yachachishcata shina yachachincuna’” nircami. 10 Chai qꞌuipaca tucui chaipi cajcunata cayashpami Jesusca: “Uyaichij, cai shimicunata intindichij: 11 shimita yaicujca runataca mana mapayachinchu. Ashtahuanpish shimimanta llujshijmi runataca mapayachin” nircami.

12 Chashna nijpimi Jesusta catijcuna paipajman cꞌuchuyashpaca: “¿Can ima nishcata uyashpa fariseocuna pꞌiñarijtaca ricurcanguichu?” nircacuna. 13 Shina nijpimi Jesusca: “Maijan yurapish jahua pacha ñuca Yaya mana tarpushca cashpaca sapimantami llujshichishca canga. 14 Chai runacunataca saquichijlla. Paicunaca mana ricujcuna cashpapish maita rinatami shujtajcunata ricuchincuna. Mana ricuj runa, caishuj mana ricuj runata pushashpaca ishquindijmi shuj jutcupi urmangacuna” nircami. 15 Chaimi Pedroca: “Can parlashca chꞌimbapurai ima nisha nishcata intindichihuai” nirca. 16 Chashna nijpimi Jesusca: “¿Cancunapish manarajchu intindinguichij? 17 Shuj runa imata micujpica huijsamanmi chayan. Qꞌuipaca cuerpomanta llujshinllami,* ¿chaitaca manachu yachanguichij? 18 Ashtahuanpish shungupi imalla tiyashcami shimimanca llujshin. Chaicunami runataca mapayachin. 19 Shungumantami millai yuyaicunaca llujshin. Chaicunaca: huañuchina, huainayana,* shuhuana, llullana, Diosta cꞌamina yuyaicunami can. 20 Caicunami runataca mapayachin. Ashtahuanpish maquita* mana maillashpa micunaca pita mana mapayachinchu” nircami.

21 Jesús chaimanta llujshishpaca Tiro, Sidón llajtacunamanmi rirca. 22 Chaipi cajpimi Fenicia llajtamanta shuj huarmi shamushpaca: “¡Amito, Davidpaj Churi, ñucata llaquihuaiyari! Ñuca ushushimi demonio* japishcamanta yallitaj llaquita apacun” nishpa caparirca. 23 Chashna caparijpipish Jesusca imata mana cutichircachu. Chaimantami paita catijcuna cꞌuchuyashpaca: “Chai huarmica caparishpamari ñucanchijta catimucun. Tigrachishpa cachahuai” nishpa rogarcacuna. 24 Chaimi Jesusca: “Chingarishca ovejacuna shina causacuj israelitacunallata ayudachunmi Diosca ñucataca cacharca” nirca. 25 Ashtahuanpish chai huarmi shamushpaca Jesuspaj ñaupajpi cungurishpami: “¡Amito, ñucata ayudahuai!” nishpa rogarirca. 26 Chashna rogarijpipish Jesusca: “Huahuacunapaj tandata quichushpa allquitucunaman shitanaca mana allichu” nircami. 27 Chashna nijpimi chai huarmica: “Ari, Amito. Shina cajpipish, allquitucunaca paicunapaj amocuna mesamanta urmachishca ñuturishcacunatami micuncuna” nirca. 28 Chaimi Jesusca: “Huarmi, ¡canca sinchi fetamari charingui! Can munashca shina pajtarichun” nirca. Jesús cashna nijpica ñapish chai huarmipaj ushushica alliyarcallami.

29 Jesús chaimanta rishpaca Galilea mama cucha cꞌuchullamanmi chayarca. Chaimantaca urcuman huichiyashpami chaipi tiyarirca. Chaipi tiyacujpimi, 30 achca gentecuna paipajman shamurcacuna. Paicunaca cojocunata, lisiarishcacunata, mana ricujcunata, mana rimajcunata, shujtaj ungushcacunatapish apamushpami Jesuspaj ñaupajpi churarcacuna. Chaipimi Jesusca paicunata jambirca. 31 Mana rimajcuna rimajpi, lisiarishcacuna alliyajpi, cojocuna alli purijpi, mana ricujcunapish ricujpimi tucui chaipi cajcunaca mancharinacushpa israelitacunapaj Diosta alabarcacuna.

32 Jesusca paita catijcunata cayashpaca: “Cai gentecunata ricushpaca achcatami llaquirini. Ñami quimsa punllata ñucahuan cashcacuna, micungapajpish imata mana charincunachu. Paicunata yaricaihuan* cachanataca mana munanichu. Chashna cachajpica desmayarishpami ñanpi urmangacuna” nircami. 33 Chashna nijpimi Jesusta catijcunaca: “¿Cai shitashca urcupica cai tucui gentecunaman carangapajca maipitaj tandataca japishunyari?” nircacuna. 34 Chaimi Jesusca paicunataca: “¿Mashna tandatataj charinguichij?” nirca. Paicunaca: “Canchis tandata, huaquin uchilla pescadocunallatami charinchij” nircacunami. 35 Jesusca chaipi cajcunata pambapi tiyarichun mandashpami, 36 canchis tandata, pescadocunatapish japishpa Diosta pagui nirca. Chai huashaca chaupishpami paita catijcunaman curca. Paicunami tucui chaipi cajcunaman cararcacuna. 37 Tucuicunami huijsa pajtata micushpa cushilla sintirircacuna. Jesusta catijcunaca sobrashcacunatapish canchis jatun canastacuna jundatami tandarcacuna. 38 Chaipica 4.000 cꞌaricunami micurcacuna. Huarmicunata, huahuacunataca mana yuparcacunachu. 39 Tucuicunata cayacamachij nishca qꞌuipaca, Jesusca barcoman huichiyashpami Magadán* llajtaman rirca.

16 Chaipimi fariseocunapish, saduceocunapish* pandachishun nishpa Jesuspajman cꞌuchuyarcacuna. Chashna cꞌuchuyashpami Diospaj shutipi shuj milagrota rurachun mañarcacuna. 2 Chaita nijpimi Jesusca: “Chishiyajpica cielo pucayashcata ricushpami cancunaca ‘Cayaca sumaj punllami canga’ ninguichij. 3 Shinallataj tutamantaman cielo pucayashcata, pꞌuyu tapashcata ricushpaca ‘Chiri, tamya punllami canga’ ninguichijmi. Cancunaca cielota ricushpami ima laya punlla canataca yachanguichij. Shinapish cunan punllacunapi ima tucucushcataca mana intindinguichijchu. 4 Diosta mana cazuj,* cai millai gentecunaca* shuj milagrota ricuchichun nishpami purincuna. Shinapish ima milagrota mana ricungacunachu. Ashtahuanpish profeta Jonás ima tucushca milagrollatami ricungacuna” nircami. Shina nishpaca Jesusca paicunata chaipi saquishpa rircallami.

5 Chai qꞌuipaca Jesusta catijcunaca mama cucha caishuj ladomanmi pasarcacuna. Shinapish paicunaca tandata apanatami cungarishcacuna carca. 6 Ashtahuanpish Jesusca paicunataca: “Alli ricujcuna caichij. Fariseocunapaj, saduceocunapaj levaduramanta cuidarichij” nircami. 7 Chaimantami paicunapura parlanacushpaca: “Ima tandata mana apamurcanchijca” ninacurcacuna. 8 Jesusca chaita uyashpaca: “Ashalla feta charij runacuna, ¿imamantataj tandataca mana apamurcanchijca nishpa cancunapura parlanacucunguichij? 9 ¿Ima nisha nishcataca manachu intindinguichij? Pichca tandamanta 5.000 cꞌaricunaman ima shina carashcata, sobrashcacunatapish mashna canastacunata tandashcataca ¿manachu yuyaringuichij? 10 Shinallataj canchis tandamanta 4.000 cꞌaricunaman ima shina carashcata, sobrashcacunatapish mashna jatun canastacunata tandashcataca ¿manachu yuyaringuichij? 11 Tandamanta mana parlacushcataca, ¿ima nishpataj mana intindinguichij? Ñucaca fariseocunapaj, saduceocunapaj levaduramantami cuidarichij nicurcani” nircami. 12 Jesús chashna nijpimi tandata rurana levaduramanta mana parlacushcata paicunaca intindircacuna. Ashtahuanpish fariseocunapaj, saduceocunapaj yachachishcacunamanta cuidarina cashcatami intindircacuna.

13 Cesarea de Filipo llajtaman Jesús chayashpami paita catijcunataca: “¿Runapaj Churica pi cashcatataj gentecunaca yuyancuna?” nishpa tapurca. 14 Chaimi paicunaca: “Huaquincunaca ‘Bautizaj Juanmi can’ nincunami. Caishujcunaca ‘Eliasmi can’ nincunami. Cutin shujtajcunaca ‘Jeremiasmi can’ nincunami. Maijancunacarin ‘profetacunamanta shuj profetami can’ nincunami” nircacuna. 15 Chashna nijpimi Jesusca: “Cutin cancunaca, ¿ñuca pi cashcatataj yuyanguichij?” nirca. 16 Shina nijpimi Simón Pedroca: “Canca causaj Diospaj Churi, Cristomari cangui” nirca. 17 Chaipimi Jesusca: “Cushicui Jonaspaj churi Simón, canmanca mana aichayuj, yahuaryuj runachu caitaca intindichishca. Ashtahuanpish jahua pachapi caj ñuca Yayami caitaca intindichishca. 18 Caitapishmi nini: canca Pedromi cangui. Cai rumi jahuapimi ñucata catijcunataca* churasha. Huañuipish* paicunataca mana mishangachu. 19 Ñucami jahua pacha Gobiernopaj* llavecunataca canman cusha. Cai allpapi can imata huatajpica jahua pachapipish ñami huatashca canga. Shinallataj cai allpapi can imata cacharijpica jahua pachapipish ñami cacharishca canga” nircami. 20 Chai huashami paita catijcunataca ñuca Cristo cashcataca pajta piman huillanguichijman nishpa mandarca.

21 Chai punllamantami Jesusca paita catijcunamanca Jerusalenman rishpa autoridadcunapaj,* sacerdotecunata mandajcunapaj, mandashcacunata quillcajcunapaj maquipi llaquita apana cashcata huillai callarirca. Shinallataj huañuna cashcata, quimsa punllapi causachishca cana cashcatapishmi huillarca. 22 Jesús chashna nijpimi Pedroca paita ladoman pushashpa: “Amito, ama chaita nichu, canca chai llaquicunataca mana charinguichu” nishpa sinchita rimarca. 23 Chashna nijpimi Jesusca tigrarishcahuan Pedrotaca: “¡Caimanta anchui* Satanás! Diospaj munaita ruranatamari jarcacungui. Canca Dios yuyashca shinaca mana yuyanguichu, ashtahuanpish runacuna yuyashca shinamari yuyangui” nirca.

24 Chaimi Jesusca paita catijcunataca: “Maijanpish ñucata catisha nijca paipajllaca ña ama causachun. Ashtahuanpish paipaj quiquin llaquichina caspita* apashpa ñucata caticuchunlla. 25 Maijanpish quiquin causaita* quishpichisha nijca huañungami. Ashtahuanpish ñucamanta huañujca* causaringami. 26 Shuj runa cai pachapi tucui imalla tiyashcata charishpapish paipaj causaita* chingachishpaca, ¿ima allitaj cangari? Shinallataj ¿shuj runaca paipaj causaita* randingapajca imatataj cui tucunyari? 27 Runapaj Churica paipaj Yayapaj poderhuanmi paipaj angelcunandij shamunga. Paica cada uno imata rurashcata ricushpami paicuna japina cashcata cunga. 28 Cancunamanca mana llullanichu. Runapaj Churita paipaj Gobiernopi shamucujta ricungacama, caipi cajcunamanta maijancunaca manaraj huañungacunachu” nircami.

17 Sujta punllacuna qꞌuipami Jesusca Pedrota, Santiagota, Santiagopaj huauqui Juantapish shuj jatun urcuman pusharca. Chaipica paicunallami carcacuna. 2 Chaipimi Jesusca paicunapaj ñaupajpi shujtaj laya tucurca: paipaj ñahuica inti shina achijnicuj, paipaj jahua churanapish luz shina achijnicujmi* tucurca. 3 Ñapish chaipica Moisespish, Eliaspish Jesushuan parlanacucujtami paicunaca ricurcacuna. 4 Chaimi Pedroca Jesustaca: “Amito, ¡caiman shamushcamantaca ñucanchijca cushillami canchij! Can munajpica quimsa chugllacunata caipi rurasha: shujtaca cambaj, caishujtaca Moisespaj, shujtajtaca Eliaspaj” nirca. 5 Pedro chashna rimacujpirajmi achijnicuj pꞌuyu paicunataca taparca. Chai pꞌuyumantaca ñapishmi: “Caimi ñuca cꞌuyashca Churi. Paipimi ñucaca achcata cushicuni. Paita uyaichij” nishpa rimashca uyarirca. 6 Chaita uyashpami Jesusta catijcunaca yallitaj mancharishpa pambacama cumurircacuna. 7 Chaimi Jesusca paicunapajman cꞌuchuyashpa, paicunata tuparishpaca: “Jatarichij, ama manchaichijchu” nirca. 8 Chashna nijpimi paita catijcunaca huichilla ricurcacuna. Chaipica Jesusllatami ricurcacuna, caishujcunataca mana ricurcacunachu. 9 Ña chai urcumanta uriyamucushpami Jesusca paita catijcunataca: “Muscuipi shina ricushcataca Runapaj Churi huañushcacunapaj chaupimanta causaringacama ama piman huillanguichij” nishpa mandarca.

10 Shina nijpimi Jesusta catijcunaca: “Shinaca ¿ima nishpataj mandashcacunata quillcajcunaca Eliasmi puntapica shamuna can nincuna?” nishpa tapurcacuna. 11 Chaimi Jesusca: “Cancunaca allitami nicunguichij. Eliasmi puntapica shamunga. Paimi tucuita allichinga. 12 Shinapish ñucaca cashnami nini, Eliasca ñamari shamurca. Paicunaca Elías shamushcataca mana cuentata curcacunachu. Chaimantami paicuna munashcata rurashpa paitaca llaquichircacuna. Chashnallatajmi Runapaj Churitapish llaquichingacuna” nirca. 13 Jesús chashna nijpimi paita catijcunaca Bautizaj Juanmanta parlacushcata cuentata curcacuna.

14 Jesuspish paita catijcunapish tandanacushca gentecunapajman chayamujpimi, shuj runa Jesuspajman cꞌuchuyashpaca paipaj ñaupajpi cungurishpa cashna nirca: 15 “Amito, ñuca huahuata llaquihuayari. Paica ataque ungüihuanmi ancha ungushca can. Chaimantami cutin cutin ninapi, yacupi urmanlla. 16 Canta catijcunapajman apamujpipish paicunaca mana alliyachi pudircacunachu” nircami. 17 Chaimi Jesusca: “¡Feta mana charij, millai gentecuna!* ¿Ima horacamataj cancunahuanca cashayari? ¿Ima horacamataj cancunataca ahuantashayari? Huambrata caiman pushamuichij” nirca. 18 Huambrata pushamujpimi Jesusca demoniotaca* sinchita rimarca. Chaimi demonioca huambramanta llujshirca. Demonio llujshijpica, huambraca chai ratomi alliyarca. 19 Chai qꞌuipami Jesuspajman paita catijcuna cꞌuchuyashpaca: “¿Ima nishpataj ñucanchijca mana llujshichi tucurcanchij?” nishpa paillata tapurcacuna. 20 Chashna tapujpimi Jesusca: “Ashalla feta charishcamantami cancunaca demoniota mana llujshichi tucurcanguichij. Cancunamanca mana llullanichu. Cancuna, uchilla mostaza muyu valilla feta charishpaca cai urcutapish ‘Caimanta chaiman ri’ nijpica, ringallami. Imatapish rurai tucunguichijllami” nirca. 21 *——

22 Jesusca paita catijcunandij Galileapi tandanacushca cashpami cashna nirca: “Runapaj Churitaca paita pꞌiñajcunapaj maquipi churashpami 23 huañuchingacuna. Shinapish quimsa punllapimi paica causachishca canga” nircami. Chaita uyashpami Jesusta catijcunaca yallitaj llaquirircacuna.

24 Chai qꞌuipaca Capernaúm llajtamanmi chayarcacuna. Paicuna chaipi cajpimi ishqui dracma* impuestota cobraj runacuna Pedropajman cꞌuchuyashpaca: “Canta yachachijca ishqui dracma impuestotaca mana paganchu ¿nachu?” nircacuna. 25 Chaimi Pedroca: “Ari, paica paganmi” nirca. Chashna nishca huashami Pedroca huasi ucuman yaicurca. Pai manaraj imata nijpimi Jesusca: “¿Simón canca imatataj ninguiman? ¿Cai allpapi mandajcunaca picunatataj impuestocunata, tributocunataca cobrancuna? ¿Paicunapaj huahuacunata o mana rijsishca gentecunata?” nishpa tapurca. 26 Chaimi Pedroca: “Mana rijsishcacunata” nirca. Chashna nijpimi Jesusca: “Mandajpaj huahuacunaca ima impuestota mana paganachu can. 27 Shina cajpipish chai impuestota cobrajcunata ama pꞌiñachingapaj, mama cuchaman rishpa pescadota japina anzuelota yacupi shitagri. Punta japishca pescadopaj shimita pascajpica estater* cullquimi ricuringa. Chai cullquitaca ñucamantapish, canmantapish paicunaman pagagri” nircami.

18 Chai ratollatajmi Jesusta catijcuna paipajman cꞌuchuyashpaca: “Shinaca ¿jahua pacha Gobiernopica* pitaj ashtahuan jatun nishca canga?” nishpa tapurcacuna. 2 Chaimi Jesusca shuj huahuata cayashpa paicunapaj chaupipi churashpaca 3 cashna nirca: “Cancunamanca mana llullanichu. Cancunapaj yuyaicunata mana cambiashpa, huahuacuna shina mana tucushpaca jahua pacha Gobiernopica manataj yaicunguichijchu. 4 Chaimanta maijanpish cai huahua shina humilde cajllami jahua pacha Gobiernopica ashtahuan jatun nishca canga, 5 maijanpish cai huahua shina cajta ñuca shutipi chasquijca ñucatapishmi chasquin. 6 Shinapish cai uchillacunamanta shujllapish ñucapi feta charijpi paita pandachijtaca, burrohuan muyuchishpa cutana rumita cungapi huatashpa mama cucha chaupipi ucujta shitanami alli canman.

7 ¡Aij cai pachapi pandachishpa shujtajcunata urmachij runacunalla! Shujtaj gentecunata urmachij runacunaca tiyangallatajmi. Chai runacunaca ¡aij imachari tucungacuna! 8 Chaimanta cambaj maqui, cambaj chaqui juchapi urmachijpica pꞌitishpa caruta shitai. Ishqui maquindij, ishqui chaquindij huiñaita rupacuj ninapi shitashca canapaj randica chulla maquillahuan, chulla chaquillahuan causaita japinami alli canga. 9 Shinallataj cambaj ñahui juchapi urmachijpica surcushpa caruta shitai. Ishquindij ñahuihuan tucuita tucuchij* ninapi shitashca canapaj randica chulla ñahuillahuan causaita japinami alli canga. 10 Cai humildecunamanta pajta maijanta pꞌiñashpa mana ricushun ninguichijman. Cancunamanca cashnami huillani: ‘Cai humildecunapaj angelcunaca, jahua pachapi caj ñuca Yayataca ñahui ñahuimi siempre ricucuncuna’. 11 *——

12 ¿Imatataj yuyanguichij? Shuj runa 100 ovejacunata charishpa, chaicunamanta shuj chingarijpica, ¿manachu 99 ovejacunata urcupi saquishpa chai chingarishca ovejata mashcanaman rinman?13 Chai chingarishca ovejata japishpaca, 99 mana chingarishca ovejacunamantapish yallimari chai ovejamantaca cushicunga. Chaica chashnami. 14 Chashnallataj jahua pachapi caj ñuca* Yayapish cai humildecunamanta shujllapish chingarichunca mana munanchu.

15 Ashtahuancarin cambaj huauqui canta ima mana allita rurajpica paillahuan parlashpa imapi pandaricushcata ricuchi.* Canta uyajpica cambaj huauqui cutin allita rurachunmi ayudangui. 16 Ashtahuanpish canta mana uyajpica shujta cashpa o ishquita cashpa pushashpa paipajman tigrangui. Ishqui o quimsa testigocuna huillajpimi* ima tucushcaca alli yacharinga. 17 Paicunata mana uyajpica tandanacushca huauquicunaman* huillangui. Chai huauquicunatapish mana uyajpica Diosta mana rijsij* runa shina, impuestota cobraj runa shina cambajca cachun.

18 Cancunamanca mana llullanichu. Cancuna cai allpapi imata huatajpica jahua pachapipish ñami huatashca canga. Shinallataj, cancuna cai allpapi imata cacharichijpica jahua pachapipish ñami cacharichishca canga. 19 Caitapishmi nini. Cancunamanca mana llullanichu. Cancunapuramanta cai allpapi ishqui runacuna shuj yuyailla tucushpa ima ashtahuan valishca cashcata mañajpica, jahua pachapi caj ñuca Yayaca paicunamanca cungatajmi. 20 Ishquillapish, quimsallapish ñuca shutipi tandanacushca cajpica, ñucapish chaipimi paicunapaj chaupipi cani” nircami.

21 Chaimi Pedroca Jesuspajman cꞌuchuyashpaca: “Amito, ñuca huauqui ñucata ima mana allita rurajpica, ¿mashna cutincamataj perdonana cani? ¿Canchis cutincama?” nirca. 22 Chashna nijpimi Jesusca cashna nishpa cutichirca: “Canmanca cashnami nini, mana canchis cutinllachu perdonana cangui. Ashtahuanpish 77 cutincamami perdonana cangui.

23 Chaimanta jahua pacha Gobiernoca shuj rey paita sirvijcunata mashna dibishcata pagachun mañaj shinami. 24 Mashnacunalla dibishcata ricui callarijpica reyta sirvijcunaca 10.000 talento* cullquita dibij runatami pushamurcacuna. 25 Chai sirvij runa imahuan mana pagai tucujpimi dibita cobrangapajca chai runatapish, paipaj huarmitapish, paipaj huahuacunatapish, pai ima charishcacunatapish cꞌatuchun amoca mandarca. 26 Chashna nijta uyashpami chai sirvij runaca reypaj ñaupajpi cungurishpaca: ‘Ñuca amito, ama pꞌiñarishpa shuyapai. Tucuita pagashallami’ nishpa rogarirca. 27 Chashna rogarijpimi amoca achcata llaquirishpa, chai sirvij runataca dibishcata mana cobrashpa richun saquircalla. 28 Ashtahuanpish chai sirvij runa chaimanta rishpaca paiman 100 denario* cullquita dibij shujtaj sirvij runahuanmi tuparca. Cai runata japishpaca cungapi sipi callarishpami: ‘Ñucaman dibishcata tucui pagai’ nirca. 29 Chaimi cai sirvij runa paipaj ñaupajpi cungurishpaca: ‘Ñuca huauqui, ama pꞌiñarishpa shuyapai. Pagashallami’ nishpa rogarirca. 30 Shinapish paica mana uyasha nircachu. Ashtahuanpish dibita pagangacamami carcelpi churachun cacharca. 31 Caishuj sirvij runacuna chaita yachaj chayashpaca achcatami llaquirircacuna. Chaimantami amopajman rishpa imalla tucushcata tucuita huillarcacuna. 32 Chashna huillajpimi paipaj amo cayaj cachashpaca: ‘¡Millai sirvij runa! Can rogarijpica can tucui dibishcatamari perdonarcani. 33 Ñuca cambaj dibita perdonashca shinallataj, ¿manachu canpish chashnallataj paitaca perdonai tucurcangui?’ nirca. 34 Chaimi amoca yallitaj pꞌiñarishpa dibita tucui pagangacama chai millai sirvijtaca carcelman cacharca.* 35 Jahua pachapi caj ñuca Yayapish cancunapaj huauquicunata shungumanta mana perdonajpica chashnallatajmi ruranga” nircami.

19 Jesusca chaicunata nishca qꞌuipami Galileamanta rishpaca Jordán yacuta pasashpa, Judea lado cꞌuchulla llajtaman* chayarca. 2 Jesús chaiman chayajpica achca gentecunami catircacuna. Chaipimi ungushcacunata paica jambirca.

3 Chai qꞌuipami fariseocunaca Jesusta pandachishun nishpa paipajman cꞌuchuyashpaca: “¿Shuj cꞌari paipaj huarmimanta imamantapish divorciarinaca allichu canga?” nishpa tapurcacuna. 4 Chashna tapujpimi Jesusca cashna cutichirca: “Callaripi cꞌaritapish, huarmitapish Dios rurashcataca ¿manachu liyishcanguichij? 5 Chaimantami Diosca: ‘Cꞌarica paipaj yayata, mamata saquishpa paipaj huarmihuan tandanacushpa, ishquindijmanta shuj aichallami tucungacuna’ nirca. ¿Chaitapish manachu liyishcanguichij? 6 Shinaca paicunaca ña mana ishquichu, shuj aichallami. Chaimanta Dios tandachishcataca maijan runapish amataj chꞌicanyachichun” nircami. 7 Chaimi fariseocunaca: “Shina cajpica, ¿ima nishpataj Moisesca divorciarishca certificadota cushpa huarmitaca cachachunlla nishpa mandarca?” nircacuna. 8 Chashna tapujpimi Jesusca cashna nirca: “Cancuna rumi shungu cajpimi Moisesca cancunapaj huarmicunamanta divorciarichun saquircalla. Ashtahuanpish callaripica mana chashnachu carca. 9 Shinapish ñucaca cashnami nini: ‘Maijanpish paipaj huarmi manapish huainayajpi* divorciarishpa, shujtaj huarmihuan cazarajca huainayanmi’”* nirca.

10 Chaimi Jesusta catijcunaca: “Shuj runa paipaj huarmihuan chashna causana cajpica, mana cazarashpa causanami ashtahuan alli canga” nircacuna. 11 Chashna nijpimi Jesusca: “Mana tucuicunachu chaitaca pajtachi tucuncuna. Ashtahuanpish Diospaj ayudata chasquijcunallami* chaitaca pajtachi tucuncuna. 12 Huaquincunaca capashca shina huacharishcamantami mana cazarancuna. Cutin shujtajcunaca, runacuna capashca cashcamantami mana cazarancuna. Caishujcunaca jahua pacha Gobiernopajta* ashtahuan rurangapajmi mana cazarancuna. Chaimanta maijanpish soltero saquirisha nishpaca saquirichunlla” nirca.

13 Jesús chaita nishca qꞌuipaca huaquin huahuacunatami paicunapaj jahuapi maquita churashpa bendiciachun, Diosta mañachunpish paipajman pushamurcacuna. Ashtahuanpish Jesusta catijcunaca sinchita rimashpami paicunataca jarcarcacuna. 14 Chaimi Jesusca: “Huahuacuna ñucapajman shamuchun saquichij, ama jarcaichijchu. Jahua pacha Gobiernoca cai huahuacuna shina cajcunapajmi” nirca. 15 Jesusca huahuacunapaj jahuapi maquita churashpa bendiciashca huashaca chaimanta rircallami.

16 Jesús chaimanta ricujpimi shuj joven cꞌuchuyashpaca: “Yachachij, ¿huiñai causaita charingapajca ima allicunatataj rurana cani?” nishpa tapurca. 17 Chashna tapujpimi Jesusca: “¿Ima alli cashcataca imamantataj ñucataca tapunguiyari? Allica pi mana tiyanchu, Diosllami allica. Shinapish huiñai causaita charisha nishpaca Dios mandashcacunata pajtachishpa cati” nirca. 18 Chai jovenca ¿maijancunallatataj pajtachina cani? nishpami tapurca. Chaimi Jesusca: “Ama huañuchingui, ama huainayangui,* ama shuhuangui, ama llullashpa huillangui, 19 cambaj yaya mamata respetangui, can quiquin cꞌuyarij shinallataj shujtajcunatapish cꞌuyangui” nirca. 20 Chashna nijpimi chai jovenca: “Tucui chaicunatami cazushcani. ¿Imatataj ashtahuan rurana cani?” nirca. 21 Shina nijpimi Jesusca: “Tucuipi alli cangapajca can imalla charishcacunata cꞌatushpa, cullquitaca pobrecunaman cugri. Chashnami jahua pachapi yallitaj valishca charinacunata* charingui. Chaita rurashca qꞌuipaca shamui ñucata cati” nirca. 22 Shina nijta uyashpami chai jovenca achcata charij cashcamanta yallitaj llaquirishpa rircalla. 23 Ashtahuanpish Jesusca paita catijcunataca: “Cancunamanca mana llullanichu. Shuj charij runapajca jahua pacha Gobiernopi yaicunaca sinchimi canga. 24 Cutinllatajmi cancunamanca cashna nini, shuj camellorajmi aguja jutcutaca jahualla pasanga. Shinapish achcata charij runaca Diospaj Gobiernopica mana jahualla yaicui tucungachu” nircami.

25 Jesusta catijcuna chaita uyashpaca achcata mancharinacushpami: “Shina cajpica, ¿pitaj quishpiri tucungari?” ninacurcacuna. 26 Chashna ninacucujpimi Jesusca paicunapaj ñahuita ricushpaca: “Gentecunapajca caica sinchitajmari. Ashtahuanpish Diospajca imapish jahuallami” nirca.

27 Chaimi Pedro cutichishpaca: “Ricui, canta catingapajca tucuitami ñucanchijca saquishcanchij. ¿Chashna rurashcamantaca imatataj chasquishun?” nirca. 28 Shina nijpimi Jesusca paita catijcunataca cashna nirca: “Cancunamanca mana llullanichu. Runapaj Churi* paipaj sumaj jatun tiyarinapi tiyarijpimi Diosca tucuita mushujta ruranga. Chaipimi cancunaca ñucata catij cashcamanta 12 jatun tiyarinacunapi tiyarishpa, Israel llajtapaj 12 familiacunata juzganguichij. 29 Maijanpish ñucata catij cashcamanta paipaj huasita, huauquicunata, panicunata, yayata, mamata, huahuacunata, allpacunata saquijca 100 cutinhuan yallimi chasquinga. Huiñai causaitapishmi chasquinga.

30 Achcacunaca puntapi cashpapish ultimopimi cangacuna. Cutin ultimopi cajcunaca puntapimi cangacuna.

20 Jahua pacha Gobiernoca* shuj amo paipaj uva chagrapi trabajachun, trabajajcunata tutamanta manaraj achijyajpi mashcanaman llujshij shinami. 2 Chai amoca punllapi trabajashcamanta shuj denario* cullquita paganata ari ninacushca huashami, trabajajcunataca paipaj uva chagraman cacharca. 3 Chashna cachashca qꞌuipami chagrayuj amoca casi las nueve de la mañanata cutin plazaman llujshirca. Chaipimi trabajo illaj runacuna shayacujta ricurca. 4 Paicunatapish: ‘Ñuca uva chagrapi trabajanaman richij. Cancuna trabajashcamantaca mashnata pagana cashcata pagashallami’ nircami. 5 Chashna nijpimi paicunaca trabajanaman rircacuna. Chagrayuj amoca casi chaupi punllatapishmi trabajajcunata mashcanaman cutin llujshirca. Casi las tres de la tardetapish chashnallatajmi rurarca. 6 Shinallataj casi las cinco de la tardeta llujshishpaca trabajo illaj shujtaj runacuna shayacujtami ricurca. Chaimi paicunataca: ‘¿Imamantataj mana trabajashpa tucui punlla caipica shayacunguichijyari?’ nirca. 7 Shina tapujpimi paicunaca: ‘Pi ima trabajota mana cujpimi caipi shayacunchij’ nircacuna. Chaimi chagrayuj amoca: ‘Cancunapish ñuca uva chagrapi trabajagrichij’ nirca.

8 Ña tutayamujpimi uva chagrayuj amoca paipaj mayordomotaca: ‘Trabajajcunata cayashpa, ultimota shamujcunamanta callarishpa puntapi shamujcunacama pagai’ nirca. 9 Casi las cinco de la tardeta trabajanaman yaicujcuna shamushpaca cada unomi shuj denario cullquita chasquircacuna. 10 Chaita ricushpami punlla enterota trabajajcuna shamushpaca ashtahuan cullquita japinata yuyarcacuna. Ashtahuanpish shuj denario cullquitami paicunamanpish pagarca. 11 Chai pagota chasquishpami paicunaca amopaj contra rimai callarircacuna. 12 Chaimi paicunaca: ‘Ultimota shamujcunaca shuj horallatamari trabajarcacuna. Ashtahuanpish ñucanchijca rupaipimari tucui punlla sinchita trabajarcanchij. Chashnapish ñucanchijman pagashca shinallatajmari paicunamanpish pagashcangui’ nircacuna. 13 Chaimi chagrayuj amoca chashna nijcunapuramanta shujtaca: ‘Amigo, cantaca mana llaquichishcanichu. ¿Manachu shuj denario cullquita pagasha nijpica, canca ari nircangui? 14 Can japina cashcata japishpa ri. Ultimota shamujmanpish canman pagashca shinallatajmi pagasha nini. 15 Ñuca cullquihuanca, ¿manachu imatapish rurai tucuni? ¿Paicunahuan alli cajpichu canca envidiangui?’* nirca. 16 Chashnallatajmi puntapi cajcunaca ultimopi cangacuna. Cutin ultimopi cajcunaca puntapimi cangacuna” nircami.

17 Jerusalenman rina ñanta huichiyacushpami Jesusca paipaj 12 catijcunata ladoman pushashpaca cashna nirca: 18 “¡Ricuichij! Jerusalenmanmi huichiyacunchij. Chaipimi Runapaj Churitaca sacerdotecunata mandajcunapaj, mandashcacunata quillcajcunapaj maquipi churangacuna. Paicunaca, huañunami cangui nishpami 19 shujtaj llajtacunamanta gentecunapaj maquipi churangacuna. Chashna churajpimi paicunaca burlarishpa, azotishpa, caspipi clavashpa huañuchingacuna. Shinapish quimsa punllapimi paica causachishca canga” nircami.

20 Chashna nicujpimi Zebedeopaj huarmica, paipaj ishqui churicunandij shuj favorta mañangapaj Jesuspajman cꞌuchuyashpaca paipaj ñaupajpi cungurirca. 21 Chaimi Jesusca: “¿Imatataj ningui?” nishpa tapurca. Shina nijpimi chai huarmica: “Cambaj Gobiernopi cashpaca ñuca cai ishqui churicunata shujtaca alli ladoman, caishujtaca lluqui ladoman canhuan tiyachichunmi mañani” nirca. 22 Chashna nijpimi Jesusca: “Cancunaca imata mañacushcataca mana yachanguichijchu. ¿Ñuca ubyagrishca copamantaca ubyai tucunguichijchu?” nirca. Chaimi paicunaca: “Ari, pudinchijmi” nircacuna. 23 Paicuna chashna nijpimi Jesusca: “Ari, ñuca ubyagrishca copamantaca cancunaca ubyanguichijmi. Chashna cajpipish ñuca alli ladoman, ñuca lluqui ladoman picunalla tiyarinataca mana ñucachu agllani. Ashtahuanpish ñuca Yayami picunalla chaipi tiyarinataca agllanga” nircami.

24 Caishuj chunga catijcuna chaita uyashpaca, chai ishqui huauquicunahuanmi pꞌiñarircacuna. 25 Chaita ricushpami Jesusca tucuicunata tandachishpaca: “Llajtata mandajcunaca paicuna munashca shinami gentecunataca mandancuna. Autoridadta charijcunapish poderta charishcamantami paicunata sirvichishpa gentecunata charincuna. Chaitaca cancunaca yachanguichijmi. 26 Ashtahuanpish cancunaca mana chashnachu cana canguichij. Maijanpish cancunapuramanta jatun casha nishpaca shujtajcunatami sirvina canguichij. 27 Shinallataj maijanpish cancunapuramanta puntapi casha nishpaca shuj sirvij runa shinami shujtajcunata sirvina canguichij. 28 Runapaj Churica* sirvishca cangapajca mana shamurcachu. Ashtahuanpish shujtajcunata sirvingapaj, paipaj causaita* cushpa achcacunata randishpa quishpichingapajmi* shamurca” nircami.

29 Jesús paipaj catijcunandij Jericó llajtamanta ricujpimi achca gentecuna paita catircacuna. 30 Paicuna chaita ricujpica ñahui mana ricuj ishqui runacunami ñan cꞌuchullapi tiyacurcacuna. Jesús chaita pasacujta uyashpami: “¡Amito, Davidpaj Churi, ñucanchijta llaquihuayari!” nishpa caparircacuna. 31 Chashna caparijta uyashpami gentecunaca upalla caichij nishpa sinchita rimarcacuna. Shinapish paicunaca: “¡Amito, Davidpaj Churi, ñucanchijta llaquihuayari!” nishpami ashtahuan sinchita caparircacuna. 32 Chashna caparijpimi Jesusca shayarishpa paicunata cayashpaca: “¿Imatataj cancunamantaca rurachun ninguichij?” nishpa tapurca. 33 Chashna tapujpimi paicunaca: “Amito, ñucanchij ñahuicuna ricuchunmi munanchij” nircacuna. 34 Chashna nijta uyashpami Jesusca achcata llaquirishpa paicunapaj ñahuicunata tuparca. Shina tupajpimi paicunaca ñapish ricui callarircacuna. Chaimi Jesusta catishpa rircacuna.

21 Jerusalenman cꞌuchuyamushpaca Betfagué pueblomanmi chayarcacuna. Chai puebloca Olivos yuracuna tiyan urcupimi saquirin. Chaipi cashpami Jesusca paita ishqui catijcunata cachashpa 2 cashna nirca: “Chai chꞌimbanijpi caj uchilla puebloman richij. Chaiman chayashpaca shuj mama burrota malta burritondij huatashca shayacujtami ricunguichij. Chaicunata cacharishpa pushamugrichij. 3 Pi imata nijpica: ‘Ñucanchij Amitomi burrocunataca minishtin’ ninguichij. Chashna nijpica pushachun saquingallami” nircami.

4 Tucui caicunaca Dios paipaj profetaman huillachishca pajtarichunmi chashna tucurca. Profetaca cashnami nirca: 5 “Sionpaj ushushimanca:* ‘¡Ricui! Canta jatun mandajca cambajmanmi shamucun. Paica manso shungumi, shuj burropi tiyarishcami shamucun. Aparij burropaj huahua malta burritopimi paica tiyarishca shamucun nichij’” nircami.

6 Chaimi Jesusta catijcunaca chaimanta rishpa Jesús mandashca shina rurarcacuna. 7 Mama burrota malta burritondij pushamushpaca paicunapaj jahua churanacunatami burrocunapaj jahuapi churarcacuna. Chaimi Jesusca malta burritopi tiyarirca. 8 Achca gentecunami paicunapaj jahua churanacunata Jesús rina ñanpi tindircacuna. Cutin shujtajcunaca yuracunamanta ramacunata pꞌitishpami ñanpi churarcacuna. 9 Shinallataj ñaupashpa, catishpa rijcunaca: “¡Davidpaj Churita quishpichichunmi roganchij!* ¡Jehová* Diospaj shutipi shamujca alli nishca cachun! ¡Jahua pachapi caj Dioslla paita quishpichichunmi roganchij!” nishpami caparircacuna.

10 Jerusalenman Jesús chayajpica tucui chaipi cajcunami mancharinacushpaca: “¿Pitaj cai runaca?” nishpa tapurircacuna. 11 Chashna ninacujpimi Jesushuan shamujcunaca: “¡Paica profeta Jesusmari. Galilea llajtapi tiyaj Nazaret pueblomantamari!” nircacuna.

12 Jesusca Diospaj huasiman yaicushpami cꞌatujcunata, randijcunatapish tucuicunata llujshichishpa cacharca. Cullquita cambiajcunapaj mesacunatapish, palomacunata cꞌatujcunapaj bancocunatapish urata janajtami shitarca. 13 Chashna rurashpami Jesusca: “Quillcachishcapica ‘Ñuca huasica ñucata mañana huasi nishcami canga’ ninmi. Ashtahuanpish cancunaca shuhuacunapaj huasitamari ruracunguichij” nirca. 14 Diospaj huasipi Jesús cajpimi ñahui mana ricujcunapish, cojocunapish paipajman cꞌuchuyarcacuna. Chaipimi paicunataca jambirca.

15 Sacerdotecunata mandajcunapish, mandashcacunata quillcajcunapish Jesús chai milagrocunata rurajta ricushpa, uchilla huambritocunapish: “¡Davidpaj Churita quishpichichunmi roganchij!”* nishpa Diospaj huasipi caparicujta uyashpaca achcatami pꞌiñarircacuna. 16 Chaimantami Jesustaca: “¿Cai huambracuna imata nicujtaca uyanguichu?” nircacuna. Shina nijpimi Jesusca: “Ari, uyanitajmari. ‘Uchilla huambracunapish, chuchucuj huahuacunapish alabangacunami’ nishcataca ¿cancunaca manachu liyishcanguichij?” nirca. 17 Chai qꞌuipami Jesusca Jerusalenmanta llujshishpa Betania uchilla puebloman rishpa chaipi pacarirca.

18 Jerusalenman cayandij tutamanta utca tigracushpami Jesusca yaricachirca. 19 Chaimantami ñan cꞌuchullapi shayacuj shuj higo yurata ricushpaca, chaiman cꞌuchuyarca. Shinapish chai yurapica ima granota mana japircachu. Ashtahuanpish pꞌangacunalla junda cashcatami ricurca. Chaimi chai yurataca: “Cunanmantapachaca ima granota mana pꞌucunguichu” nirca. Chashna nijpica chai higo yuraca ñapish chaquirircallami. 20 Chaita ricushpami Jesusta catijcunaca mancharinacushpa: “¿Ima nishpataj higo yuraca ñapish chaquirinyari?” nircacuna. 21 Chashna nijpimi Jesusca: “Cancunamanca mana llullanichu. Tucui shunguhuan crishpa, caita chaita mana yuyashpaca cai higo yurata ñuca chaquichishca shinallaca mana ruranguichijchu. Ashtahuanpish cai urcuta ‘Caimanta anchurishpa, mama cucha yacupi shitari’ nijpica shitaringallami. 22 Ima mañashcatapish chasquina cashcata crishpaca, japinguichijmi” nircami.

23 Chai qꞌuipami Jesusca Diospaj huasiman yaicurca. Chaipi yachachicujpimi sacerdotecunata mandajcunapish, autoridadcunapish* Jesuspajman cꞌuchuyashpaca: “¿Pi mandajpitaj caicunataca ruracunguiyari? ¿Pitaj canmanca poderta curcari?” nishpa tapurcacuna. 24 Chashna tapujpimi Jesusca cashna cutichirca: “Ñucapish cancunataca caitami tapusha nini. Cancuna cutichijpica ñucapish pi mandajpi caicunata ruracushcatami huillasha. 25 Juan bautizachunca, ¿pitaj cacharca? ¿Jahua pacha Dios o runacuna?” nirca. Chaimi paicunapura parlanacushpaca: “Jahua pacha Diosmi cacharca nijpica: ‘¿Imamantataj pai huillashcataca mana crircanguichijyari?’ ningami. 26 Cutin ‘runacunami cacharca’ nijpica caipi cajcunaca, ¿ñucanchijtaca imatashi rurangacuna? Tucuicunamari Bautizaj Juantaca shuj profeta cashcata crincuna” ninacurcacunami. 27 Chashna ninacushca qꞌuipami Jesusmanca: “Mana yachanchijchu” nishpa cutichircacuna. Chaimi Jesusca cashna nirca: “Ñucapish pi mandajpi caicunata ruracushcataca mana huillanichu.

28 ¿Imatataj yuyanguichij? Shuj runaca ishqui churicunatami charirca. Punta churipajman cꞌuchuyashpaca: ‘Huahua, uva chagrapi cunanca trabajagri’ nircami. 29 Yaya chashna mandajpimi churica: ‘Mana rishachu’ nirca. Qꞌuipataca chashna nishcamanta arrepintirishpami uva chagrapi trabajanaman rirca. 30 Qꞌuipa churipajman cꞌuchuyashpapish chai runaca chashnallatajmi mandarca. Chashna mandajpimi qꞌuipa churica: ‘Ari yayitu, rishallami’ nirca. Chashna nishca jahuapish paica mana rircachu. 31 ¿Cai ishqui churicunamantaca maijantaj yayapaj munaita rurarca?” nircami. Chashna nijpimi chai runacunaca: “Punta churimi yayapaj munaita rurarca” nircacuna. Chaimi Jesusca cashna nirca: “Cancunamanca mana llullanichu. Impuestota cobrajcunapish, huainayaj huarmicunapishmi cancunata ñaupashpa Diospaj Gobiernopica yaicungacuna. 32 Bautizaj Juanca cashcata rurana ñanta yachachingapajmi shamurca. Pai yachachishcataca cancunaca mana crircanguichijchu. Ashtahuanpish impuestota cobrajcuna, huainayaj huarmicunami Juan yachachishcataca crircacuna. Cancunaca chaita ricushpapish mana arrepintirircanguichijchu. Pai yachachishcatapish mana crircanguichijchu.

33 Cai catij chꞌimbapuraitapish uyaichij. Shuj chagrayuj amoca paipaj allpapimi uvacunata tarpurca. Chai tarpushca muyundijtami pircacunata shayachirca. Uvacunata sarungapajpish shuj jutcutami rurarca. Shinallataj shuj jatun torretami* shayachirca. Chai qꞌuipaca uva chagrata shujtaj tarpujcunaman arrendachishpami* caru llajtaman rirca. 34 Uvacunata cosechana punlla chayamujpimi chagrayuj amoca, pai japina cashcata japingapaj tarpuj runacunapajman paita sirvijcunata cacharca. 35 Amota sirvijcuna chayajpica, tarpuj runacunaca shujtaca japishpami manchanaita macarcacuna. Caishujtaca huañuchircacuna. Shujtajtaca rumicunahuanmi shitarcacuna. 36 Chagrayuj amoca cutinmi ñaupa cachashcatapish yalli shujtaj sirvijcunata cacharca. Paicunatapish chashnallatajmi rurarcacuna. 37 Ultimotaca: ‘Ñuca churitaca respetangacunami’ nishpami chagrayuj amoca paipaj churita cacharca. 38 Tarpuj runacunaca amopaj churita ricushpami paicunapura parlanacushpaca: ‘Paimari herenciataca japigrin. ¡Jacuchij, paita huañuchishpa paipaj herenciata japishunchij!’ nircacuna. 39 Chaimi amopaj churita japishpa, uva chagramanta llujshichishpa huañuchircacuna. 40 Chashna rurajcunataca chagrayuj amo shamushpaca, ¿imatashi ruranga?” nircami. 41 Jesús chashna nijpimi sacerdotecunata mandajcunapish, autoridadcunapish:* “Millaicuna cashcamantami chagrayuj amoca paicunataca tucuchinga. Uva chagratapish shujtaj tarpuj runacunamanmi arrendachinga. Paicunami cosechana punlla chayajpica japina cashcata amomanca cungacuna” nircacunami.

42 Chaimi Jesusca: “Dios quillcachishcacunapica: ‘Huasita rurajcuna mana nishpa shitashca rumillatajmi, pircacunata jahua esquinapi tandachij rumi* tucushca. Chai rumica Jehová* Diosmantami shamushca. Ñucanchijpajpish sumajmi’ ninmi. ¿Caitaca manachu nunca liyishcanguichij? 43 Chaimantami cashna nini, Diosca paipaj Gobiernotaca cancunamanta quichushpami alli granota pꞌucuj llajtaman cunga. 44 Maijanpish cai rumi jahuapi urmajca yallitajmi chugriringa. Shinallataj maijanpaj jahuapi cai rumi urmashpaca tucuimi ñutunga” nircami.

45 Chai chꞌimbapuraicunata uyashpami sacerdotecunata mandajcunapish, fariseocunapish paicunamanta parlacushcata cuentata curcacuna. 46 Chaimantami Jesusta japishun nircacuna. Shinapish gentecunata manchashcamantami mana imata rurarcacuna. Gentecunaca Jesús shuj profeta cashcatami crircacuna.

22 Jesusca cutinllatajmi chꞌimbapuraicunata churashpa paicunaman cashna nishpa parlarca: 2 “Jahua pacha Gobiernoca* shuj rey paipaj churita cazarachicushpa bodapi shuj jatun micuita ruraj shinami. 3 Reyca paita sirvijcunatami bodaman invitashcacunata cayanaman cacharca. Shinapish invitashcacunaca mana shamusha nircacunachu. 4 Mana shamushun nijpimi, reyca shujtaj sirvijcunata cutin cashna nishpa cacharca: ‘Invitashcacunamanca: “Micunapish ñami yanushca tiyacun. Ñuca huagracunata, ñuca huirayashca animalcunatapish ñami huañuchishcani. Tucuitami allichishcani. Bodaman shamupaichij” ninguichij’ nircami. 5 Ashtahuanpish invitashcacunaca mana uyashpami shujca paipaj chagraman rirca, caishujca paipaj negociocunaman rirca. 6 Shujtajcunacarin reyta sirvijcunata japishpami macashpa huañuchircacuna.

7 Chashna rurashcata yachashpami reyca jatunta pꞌiñarishpa chai huañuchijcunata huañuchichun, paicuna causana llajtatapish rupachichun paipaj soldadocunata cacharca. 8 Chai qꞌuipami reyca paita sirvijcunataca: ‘Bodapajca ñamari tucuita allichishcani. Shinapish invitashcacunallatajmi mana caipi cana cashcata ricuchishcacuna. 9 Cunanca jatun ñancunaman llujshishpa mashna ricurijcunata bodaman invitagrichij’ nirca. 10 Chashna mandajpimi reyta sirvijcunaca ñancunaman rishpaca mashna ricurijcunata, allicunatapish mana allicunatapish bodaman invitarcacuna. Chashnami boda huasipica invitashcacunaca* junda carca.

11 Invitashcacunata rey ricunaman yaicushpaca, bodaman rina churanahuan mana caj shuj runatami ricurca. 12 Chai runata ricushpami: ‘Amigo, bodaman rina churanahuan mana cashpaca, ¿ima nishpataj caimanca yaicurcanguiyari?’ nirca. Shina nijpimi chai runaca imata mana ni tucushpa upalla saquirirca. 13 Chaimantami chai reyca paita sirvijcunataca: ‘Chaquicunata, maquicunata huatashpa canlla amsaman shitaichij. Chaipimi paica huacashpa quirucunapish caniringa’ nirca.

14 Invitashcacunaca achcacunami. Ashtahuanpish agllashcacunaca ashacunallami” nircami.

15 Chai qꞌuipami fariseocunaca chaimanta rircacuna. Chai fariseocunaca Jesús parlacushpa imapi pandarijta ricushpa juchachingapajmi paicunapura parlanacurcacuna. 16 Chashna parlanacushpami fariseocunaca paicunata catijcunatapish, Herodesta* catijcunatapish Jesusta cashna nichun cacharcacuna: “Yachachij, canca llullacunataca mana ninguichu. Diosmantapish mana llullashpami yachachingui. Shinallataj gentecunapaj ñaupajpi alli ricurinatapish mana mashcanguichu. Pitapish jahua ñahuillataca mana ricunguichu. Chaitaca ñucanchijca allimi yachanchij. 17 Shinaca ¿imatataj yuyangui? ¿Cesarman* impuestota* paganaca allichu canga o mana?” nircacuna. 18 Shina nijpimi Jesusca paicuna millai yuyaicunahuan cajta yachashpa: “Mishqui shimi jayaj shungucuna, ¿imamantataj ñucataca pandachisha ninguichijyari? 19 Impuestota pagana cullquita ricuchichij” nirca. Jesús chashna nijpimi shuj denario* cullquita apamurcacuna. 20 Chaimi Jesusca: “¿Cai cullquipica pipaj ñahuitaj, pipaj shutitaj quillcashca tiyacun?” nirca. 21 Paicunaca: “Cesarpajmi” nircacunami. Chashna nijpimi Jesusca: “Cesarman cuna cashcataca Cesarman cuichij. Diosman cuna cashcataca Diosman cuichij” nirca. 22 Chashna nijta uyashpami paicunaca mancharinacushpa chaimanta rircallacuna.

23 Chai punllallatajmi saduceocunaca Jesuspajman shamurcacuna. Paicunaca huañushcacuna causarinataca mana crincunachu. Chaimantami cashna tapurcacuna: 24 “Yachachij, Moisesca: ‘Shuj cazado runa huahuacunata manaraj charishpa huañujpica, paipaj huauqui chai viuda huarmihuan cazarashpa, huauquipaj cachun huahuacunata charichun’ nishpami mandarca. 25 Ñucanchijpurapica canchis huauquicunami tiyarca. Punta huauqui cazarashpaca huahuacunata manaraj charishpami huañurca. Chaimi paipaj huarmihuanca qꞌuipa huauqui cazararca. 26 Qꞌuipa huauquipish huahuata manaraj charishpami huañurca. Cutin chaipaj qꞌuipa huauquipish chashnallatajmi huañurca. Tucui canchis huauquicunami chashnallataj tucurca. 27 Chai huashaca huarmipishmi huañurca. 28 Chashna cajpica huañushcacuna causarina punllapica, ¿canchis huauquicunamantaca maijanshi chai huarmipaj cusaca canga? Tucui huauquicunamari chai huarmihuanca cazararcacuna” nircacunami.

29 Shina nijpimi Jesusca cashna cutichirca: “Cancunaca Dios quillcachishcacunatapish, mashna poderta Dios charishcatapish mana yachanguichijchu. Chaimantami pandaricunguichij. 30 Huañushcacuna causarina punllapica cꞌaricunapish, huarmicunapish mana cazarangacunachu. Ashtahuanpish paicunaca jahua pachapi caj angelcuna shinami cangacuna. 31 ¿Huañushcacuna causarinamanta Dios cancunaman ima nishcataca manachu liyishcanguichij? Paica cashnami nirca: 32 ‘Ñucami Abrahanpaj Dios, Isaacpaj Dios, Jacobpaj* Dios cani’. Shinaca paica huañushcacunapaj Diosca mana canchu. Ashtahuanpish causajcunapaj Diosmi can” nircami. 33 Jesús chashna yachachijta uyashpaca gentecunaca achcatami mancharircacuna.

34 Jesús ima shina saduceocunata upallachishcata uyashca qꞌuipami fariseocunaca tandanacurcacuna.* 35 Paicunapuramantaca shujmi Moisesman cushca leyta alli yachaj carca. Paica Jesusta pandachisha nishpami cashna tapurca: 36 “Yachachij, Moisesman cushca leymantaca, ¿maijan mandashcataj ashtahuan yalli valishca can?” nircami. 37 Chashna tapujpimi Jesusca: “‘Jehová* Diostaca cambaj tucui shunguhuan, cambaj tucui causaihuan,* cambaj tucui yuyaihuan cꞌuyangui’. 38 Cai punta mandashcami tucui mandashcacunamanta ashtahuan yalli valishca can. 39 Catij mandashcapish punta mandashca shinallatajmi. Chaipica: ‘Can quiquin cꞌuyarij shinallataj shujtajcunatapish cꞌuyangui’ ninmi. 40 Moisesman cushca leypish, Profetacuna nishcacunapish cai ishqui mandashcacunamantami shamun” nircami.

41 Fariseocuna chaipi tandanacushca cajpirajmi Jesusca cashna tapurca: 42 “¿Cristomantaca imatataj yuyanguichij? ¿Paica pipaj churitaj can?”. Chashna tapujpimi paicunaca: “Davidpaj Churimi can” nircacuna. 43 Chaimi Jesusca paicunataca cashna nishpa tapurca: “Shina cajpica, ¿ima nishpataj Davidca Dios yuyaita cujpi Cristotaca ñuca Amito nircari? Davidca cashnami nirca: 44 ‘Jehová* Diosca ñuca Amitotaca: “Canta pꞌiñajcunata cambaj chaqui ucupi churangacama ñuca alli ladopi tiyari” nircami’. 45 Davidllataj Amito nijpica, ¿ima shinataj Cristoca Davidpaj churi cangari?” nircami. 46 Jesús chashna nijpica pipish mana imata cutichi tucurcacunachu. Chai punllamantami ima tapuita ni pi mana ashtahuan rurarcacuna.

23 Chai qꞌuipami Jesusca paita catijcunatapish, chaipi tucui cajcunatapish cashna nirca: 2 “Mandashcacunata quillcajcunapish, fariseocunapish* Moisés yachachishcatami yachachinchij yuyancunami. 3 Chaimanta paicuna imata nishcataca tucuita ruraichijlla. Ashtahuanpish paicuna rurashcataca ama ruraichijchu. Paicunaca imata yachachishpapish, paicuna yachachishcataca mana pajtachincunachu. 4 Paicunaca llashaj quipita huatashpami gentecunamanca rigra jahuapi apachincuna. Shinapish shuj dedollahuanpish chai quipitaca paicunaca mana cuyuchisha nincunachu. 5 Gentecuna ricuchunllami imatapish rurancuna. Mana allimanta cuidaringapaj nishpami Dios quillcachishca maijan shimicunata churashca cajitacunata ashtahuan jatunyachishpa frentepipish, lluqui maquipipish huatarishpa purincuna. Churanatapish ashtahuan suni flecoyuj churanatami churashpa purincuna. 6 Jatun micuicunapipish alli puestocunapimi tiyarinata munancuna. Sinagogacunapipish* ashtahuan alli asientocunapimi tiyarinata munancuna. 7 Paicunaca yachachij* nishpa plazacunapi shujtajcuna saludachunmi munancuna. 8 Ashtahuanpish cancunaca yachachij nichunca ama saquinguichij. Cancunata Yachachijca shujllami. Cancunaca tucuicunami huauquindijcuna canguichij. 9 Shinallataj cai allpapica pitapish ama yaya ninguichij. Cancunapaj Yayaca shujllami, paica jahua pachapimi. 10 Shujtajcuna cancunata pushaj nichunpish ama saquinguichij. Cancunata Pushajca shujllami, paica Cristomi. 11 Ashtahuanpish cancunapuramanta maijanpish jatun cajca shujtajcunata sirvichun. 12 Maijanpish jatun tucujca pingaipi churashcami canga. Ashtahuanpish humilde cajca jatunyachishcami canga.

13 Mandashcacunata quillcajcunalla, fariseocunalla mishqui shimi jayaj shungucunami canguichij. ¡Aij cancunaca imachari tucunguichij! Jahua pacha Gobiernoman* gentecuna yaicuna pungutami huichcanguichij. Cancunapish mana yaicunguichijchu, yaicucujcunatapish mana yaicuchun saquinguichijchu. 14 *——

15 Mandashcacunata quillcajcunalla, fariseocunalla mishqui shimi jayaj shungucunami canguichij. ¡Aij cancunaca imachari tucunguichij! Shujllapish cancunata catij tucuchun* nishpami mama cuchata rishpa, chaquishca allpatapish rishpa mashcanguichij. Ña cancunata catij tucujpica tucui tucuchishca* cachunmi saquinguichij. Chashnami paica cancunatapish yalli culpayuj tucunga.

16 Mana ricuj pushajcunalla ¡aij imachari tucunguichij! Cancunaca: ‘Diospaj huasita ricuchishpa ari nishpaca ima mana canchu’ ninguichijmi. Shinapish ‘Diospaj huasipi tiyashca orota ricuchishpa ari nishcataca pajtachinatajmi can’ ninguichijmi. 17 ¡Muspa runacunalla, mana ricuj runacunalla! ¿Imataj ashtahuan yalli valishca can? ¿Oro o Diospajlla cachun orota chꞌicanyachij Diospaj huasi? 18 Shinallataj ‘altarta ricuchishpa ari nishpaca ima mana canchu’ ninguichijmi. Shinapish ‘altar jahuapi Diosman cushca ofrendata ricuchishpa ari nishcataca pajtachinatajmi can’ ninguichijmi. 19 ¡Mana ricujcunami canguichij! ¿Imataj ashtahuan yalli valishca can? ¿Diosman cushca ofrenda o Diospajlla cachun ofrendata chꞌicanyachij altar? 20 Maijanpish altarta ricuchishpa ari nijca, altarmantapish chai altar jahuapi tucui tiyashcacunamantapishmi ari nin. 21 Maijanpish Diospaj huasita ricuchishpa ari nijca, chai huasimantapish, chaipi causaj Diosmantapishmi ari nin. 22 Maijanpish jahua pachata ricuchishpa ari nijca, Diospaj jatun tiyarinamantapish, chaipi tiyacuj Diosmantapishmi ari nin.

23 Mandashcacunata quillcajcunalla, fariseocunalla mishqui shimi jayaj shungucunami canguichij. ¡Aij cancunaca imachari tucunguichij! Mentata, eneldota,* cominotapish cada chungamantaca shujtami cunguichij. Ashtahuanpish Moisesman cushca leypi nishca shinaca: cashcata ruranata, llaquij canata, crinatapishmi saquishcanguichij. Cada chungamanta shujta cushpapish caicunata pajtachinataca mana saquinachu carcanguichij. 24 ¡Mana ricuj pushajcunalla. Uchilla chuspi cancunapaj copapi yaicujpica anchuchinguichijmi. Ashtahuanpish camellotaca millpunguichijllami!

25 Mandashcacunata quillcajcunalla, fariseocunalla mishqui shimi jayaj shungucunami canguichij. ¡Aij cancunaca imachari tucunguichij! Cancunaca copata, platota jahua ladollata maillashca shinami canguichij. Ashtahuanpish ucu shungupica shuhuana* yuyailla, cancuna munashcata rurana yuyaillami canguichij. 26 Mana ricuj fariseo copa ucutaraj, plato ucutaraj maillai. Chashnami jahua ladopish limpio saquiringa.

27 Mandashcacunata quillcajcunalla, fariseocunalla mishqui shimi jayaj shungucunami canguichij. ¡Aij cancunaca imachari tucunguichij! Huañushcacunata pambana bovedacunata yurajyachishca shinami canguichij. Jahuata ricujpica sumajmi, ashtahuanpish ucumanca huañushcacunapaj tullucuna, tucui laya mapacunapish jundami. 28 Chashnallatajmi cancunapish gentecunapaj ñaupajpica cashcata rurajcuna shina ricuringuichij. Ashtahuanpish cancunapaj shungu ucupica llullajcuna, millaita rurajcunami canguichij.

29 Mandashcacunata quillcajcunalla, fariseocunalla mishqui shimi jayaj shungucunami canguichij. ¡Aij cancunaca imachari tucunguichij! Profetacunata pambashca bovedacunatami allichinguichij. Cashcata rurajcunata pambashca jutcucunatapishmi alajata ruranguichij. 30 Cancunaca: ‘Ñucanchij ñaupa yayacunapaj punllacunapi causashca cashpaca paicunahuan tucushpa profetacunataca mana huañuchinchijmanchu carca’ ninguichijmi. 31 Cancuna chashna nishpaca profetacunata huañuchijcunapaj huahuacuna cashcatami ricuchinguichij. 32 Cunanca, cancunapaj ñaupa yayacuna imata rurai callarishcataca tucuchichijlla.

33 Culebracuna, culebrapaj huahuacuna, ¿cancunaca juzgashpa tucui tucuchishca* canamantaca ima shinataj quishpiringuichijyari? 34 Chaimantami profetacunata, yachajcunata, yachachijcunatapish cancunapajman cachasha. Chashna cachajpipish maijancunataca huañuchinguichijmi, maijancunataca caspipimi huarcunguichij. Shujtajcunataca cancunapaj sinagogacunapimi* azotinguichij. Caishujcunatacarin tucui llajtacunapimi catirashpa llaquichinguichij. 35 Chaimantami tucui cai allpapi cashcata rurajcunapaj yahuarmantaca cancunapish juchachishca canguichij. Cashcata ruraj Abelmanta callarishpa, Baraquiaspaj churi Zacariascamami huañuchircanguichij. Paicunata huañuchishcamantami juchachishca canguichij. Cancunami Diospaj huasi ñaupajpi altar cꞌuchupi Zacariastaca huañuchircanguichij. 36 Cancunamanca mana llullanichu. Cai gentecunapaj jahuapimi cashna llaquicunaca shamunga.

37 ¡Jerusalenpi causaj gentecunalla! Cancunaca profetacunata huañuchijcuna, Dios cachashcacunatapish rumicunahuan shitajcunami canguichij..., ¡achca cutinmi cancunapaj huahuacunataca, mama atillpa paipaj huahua pollitocunata alas ucupi ugllaj shina tandachisha nircani! Chashna tandachisha nijpipish cancunaca mana munarcanguichijchu. 38 ¡Ricuichij! Diosca cai huasitaca* shitashpami cancunaman saquin. 39 Cancunamanca cashnami nini, cunanmantapachaca ‘¡Jehová* Diospaj shutipi shamujca alli nishca cachun!’ ningacama ñucataca manataj ricunguichijchu” nircami.

24 Diospaj huasimanta* Jesús ricujpimi paita catijcunaca paipajman cꞌuchuyashpa Diospaj huasita ricuchircacuna. 2 Chaimi Jesusca: “¿Tucui caicunata ricunguichijchu? Cancunamanca mana llullanichu. Shuj rumillapish caishuj rumi jahuapica mana saquiringachu. Tucuimi urmachishca canga” nirca.

3 Olivos yuracuna tiyan urcupi Jesús tiyacujpimi paita catijcuna cꞌuchuyashpaca: “Huillahuayari, ¿ima horataj caicunaca chashna tucungari? ¿Can tigramuna punllacuna* chayamushcatapish, cai pachapaj ruraicuna tucurinatapish* ima señalta ricushpataj yachashunyari?” nishpa paillata tapurcacuna.

4 Shina tapujpimi Jesusca: “Cancunata pipish ama pandachichunca alli yuyaihuan canguichij. 5 Achcacunami ñuca shutipi shamushpa ‘Ñucami Cristo cani’ nishpa achca gentecunata pandachingacuna. 6 Chꞌican chꞌican llajtacunapi macanacuicuna tiyashcatami uyanguichij. Chashna uyashpapish ama mancharinguichijchu. Caicunaca pajtarinatajmi can. Shinapish cai pachapaj ruraicunaca manaraj tucuringachu.

7 Shuj mama llajtaca caishuj mama llajtahuanmi macanacunga. Shuj gobiernoca caishuj gobiernohuanmi macanacunga. Chꞌican chꞌican llajtacunapimi yaricai, terremotocunapish tiyanga. 8 Cai tucui llaquicunaca nanai callaricuj shinallami canga.*

9 Shinallataj, gentecunaca catirashpami cancunataca llaquichingacuna, huañuchingacunapish. Ñucata catij cashcamantami cancunataca tucui llajtacunapi pꞌiñangacuna. 10 Chaipica achcacunami Diospi crinata saquingacuna. Paicunapurallatajmi contracunapaj maquipi churangacuna. Caishujmanta chaishujmantapishmi pꞌiñanacungacuna. 11 Llulla profetacunapish achcacuna shamushpami achca gentecunata pandachingacuna. 12 Millai ruraicunapish* yallitaj mirarijpimi achca gentecunapaj cꞌuyaica chiriyanga. 13 Shinapish tucuringacama ahuantajllami* quishpiringa. 14 Shinallataj ñucata catijcunaca Diospaj Gobiernomanta alli huillaicunatami, tucui llajtacunapi causajcuna yachaj chayachun muyundij allpapi huillangacuna. Chai qꞌuipami cai pachapaj ruraicunaca tucuringa.

15 Profeta Daniel huillashca shina jucha illaj huasipi tucuita tucuchij, millai shayacujta ricushpaca (maijanpish liyijca alli intindichun), 16 Judeapi cajcunaca urcucunapi miticugrichun. 17 Shuj runa terraza jahuapi cashpaca ima charishcata llujshichingapaj huasi ucuman ama yaicuchun, 18 chagrapi caj runapish paipaj jahua churanata mashcanaman ama tigrachun. 19 ¡Chichu huarmicunapish, huahuata chuchuchicuj huarmicunapish chai punllacunapica aij imachari tucungacuna! 20 Cancuna miticushpa rina punllaca tamya punllacunapi, sábado punllapipish ama cachun Diosta mañashpa catichij. 21 Chai punllacunaca jatun llaquimi* canga. Cashna llaquica cai pacha tiyai callarimanta cunancama mana tiyashcachu. Cutinpish manataj tiyangachu. 22 Chai punllacunata Dios mana utca tucuchijpica mana pi quishpirinmanchu. Ashtahuanpish paipaj agllashcacunamantami Diosca chai punllacunataca utca tucuchinga.

23 Chai punllacunapi maijanpish cancunata ‘¡Ricuichij, Cristoca caipimari, chaipimari!’ nijpica ama cringuichijchu. 24 Llulla cristocuna, llulla profetacuna ricurishpami achca milagrocunata, mancharina ruraicunata rurashpa gentecunata pandachingacuna. Dios agllashcacunatapishmi pandachisha ningacuna. 25 ¡Ricuichij! Manaraj ima tucujpimi cancunamanca ña huillani. 26 Chaimanta maijanpish cancunaman ‘¡Ricuichij! Cristoca chaquishca pambapimi’ nijpica ama chaiman ringuichijchu. Shinallataj ‘¡Ricuichij! Cristoca huasi ucupimi’ nijpica ama cringuichijchu. 27 Runapaj Churi tigramuna punllacunaca* inti llujshin ladomanta, inti huashicun ladocama shuj relámpago achijyachij shinami canga. 28 Maipimi huañushcacuna siricun, chaipimi aguilacunapish tandanacungacuna.

29 Chai llaqui punllacuna tucurishca qꞌuipallami intipish amsayanga, lunapish ña mana achijyachinga. Estrellacunapish jahua pachamantami urmangacuna. Shinallataj jahua pachapi tiyashcacunapish cuyuchishcami cangacuna. 30 Chai qꞌuipaca Runapaj Churipaj señalmi jahua pachapi ricuringa. Chaita ricushpami tucui llajtacunapi causajcunaca llaquirishpa pechopi huajtaringacuna. Paicunaca Runapaj Churitaca jahua pachamanta pꞌuyu jahuapi poderhuan, dimastij achijnicuj shamucujtami ricungacuna. 31 Runapaj Churica paipaj angelcunatami cachanga. Chai angelcunami trompetapi sinchita tocashcahuan muyundij allpapi tiyaj chuscu ladocunamanta,* jahua pachamantapish uramanta janajmanta paipaj agllashcacunataca tucuicunata tandachingacuna.

32 Cunanca higo yura chꞌimbapuraimanta yachaichij. Higo yurapi ramacuna cutin huiñashpa, pꞌangacunapish ricurijpica usia punllacuna chayamucushcatami yachanguichij. 33 Shinallatajmi tucui caicunata ricushpaca Runapaj Churi shamuna punlla cꞌuchuyamucushcata, pungullapi cashcatapish yachanguichij. 34 Cancunamanca mana llullanichu. Cai punllapi causajcunaca tucui caicuna pajtaringacama manataj huañungacunachu. 35 Jahua pachapish, cai pachapish chingaringami. Ashtahuanpish ñuca nishca shimicunaca manataj chingaringachu.

36 Ima punlla, ima hora shamunataca ni pi mana yachanchu. Jahua pacha angelcunapish, Churipish mana yachanchu. Chaitaca Yayallami yachan. 37 Noé causashca punllacunapi cashca shinallatajmi Runapaj Churi tigramuna punllacunapajpish* canga. 38 Chai punllacunapica Yacu Juillu manaraj chayamujpimi gentecunaca micushpa, ubyashpa, cꞌaricunapish huarmicunapish cazarashpa causacurcacuna. Noé arcaman yaicui punllacamami chashna causacurcacuna. 39 Paicunaca Yacu Juillu shamushpa tucuicunata chingachingacama mana cazurcacunachu. Runapaj Churi tigramuna punllacunapajpish chashnallatajmi canga. 40 Chai punllapica, ishqui runacunami chagrapi trabajacungacuna: shujca pushashcami canga, caishujca saquishcami canga. 41 Shinallataj ishqui huarmicunami cutana rumipi cutacungacuna: shujca apashcami canga, caishujca saquishcami canga. 42 Chaimanta chaparacuichij, cancunapaj Amo ima punlla shamunataca mana yachanguichijchu.

43 Ashtahuanpish caita yuyarichij: tutapi ima hora shuhua shamunata huasiyuj yachashpaca paipaj huasiman shuhua ama yaicuchunmi rijcharishca chapacunman. 44 Runapaj Churipish cancuna mana yuyashca horapimi shamunga. Chaimanta cancunapish allichirishca shuyacuichij.

45 ¿Pitaj alli cazuj, alli yuyaiyuj* sirvijca? Paitami amoca caishuj sirvijcunaman micuna horaspi micunata carachun churashca. 46 ¡Amo shamushpa chaitataj ruracujta japijpica, chai sirvijca cushicungami! 47 Cancunamanca mana llullanichu. Amoca paipaj tucui imalla charishcacunata cuidachunmi chai sirvijtaca churanga.

48 Shinapish chai sirvij runaca millai tucushpachari ‘Ñuca amoca manaraj shamunchu’ nishpa paipaj shungupi yuyai callaringa. 49 Chashna yuyashpaca caishuj sirvijcunatachari macai callaringa. Shinallataj yallitaj machaj runacunahuanchari micui, ubyai callaringa. 50 Shina ruracujpica chai sirvij runapaj amoca pai mana yuyashca punllapi, mana yachashca horapimi shamunga. 51 Chashna shamushpami paitaca jatunta llaquichinga. Mishqui shimi jayaj shungucunahuanpishmi churanga. Chaipimi huacashpa paipaj quirucunapish caniringa.

25 Jahua pacha Gobiernoca* chunga solteracuna* paicunapaj lamparacunahuan noviota tupanaman llujshij shinami. 2 Chaicunamantaca pichca solteracunaca yuyai illajmi carca. Cutin caishuj pichca solteracunaca alli yuyaiyujmi* carca. 3 Yuyai illaj solteracunaca lamparacunata apashpapish aceitetaca mana ashtahuan aparcacunachu. 4 Ashtahuanpish alli yuyaiyuj solteracunaca lamparacunatapish, achca aceitetapishmi botellacunapi aparcacuna. 5 Novio mana utca chayamujpimi chai chunga solteracunaca dormi atijpi dormirircacuna. 6 Chaupi tuta cajpimi caparishca ñapish uyarishpaca: ‘¡Novioca ñamari caipi. Tupanaman llujshichij!’ nirca. 7 Chashna caparijta uyashpami chunga solteracunaca jatarishpa paicunapaj lamparacunata allichircacuna. 8 Chaimi yuyai illaj solteracunaca, alli yuyaiyuj solteracunataca: ‘Ñucanchij lamparacunami ñalla huañugrin, ashalla aceiteta cumbidahuaichij’ nircacuna. 9 Chashna nijpimi alli yuyaiyuj solteracunaca: ‘Ñucanchij aceiteta cancunaman cujpica ñucanchijpajpish, cancunapajpish manachari pajtanga. Cꞌatujcunapajman rishpa cancunapaj randigrichijlla’ nircacuna. 10 Chai yuyai illaj solteracuna aceiteta randinaman ricujpimi novioca chayamurca. Ashtahuanpish alli yuyaiyuj solteracunaca allichirishca cashcamantami boda huasiman noviohuan yaicurcacuna. Paicuna yaicushca qꞌuipami pungutaca huichcarcacuna. 11 Chai qꞌuipami yuyai illaj solteracuna shamushpaca: ‘¡Amito, amito punguta pascahuai!’ nircacuna. 12 Shina nijpimi novioca: ‘Cancunamanca mana llullanichu. Cancunataca mana rijsinichu’ nishpa cutichirca.

13 Chaparacuichij, ima punlla, ima hora shamunataca mana yachanguichijchu.

14 Jahua pacha Gobiernoca shuj amo manaraj caru llajtaman rishpa paita sirvijcunata cayashpa, paipaj tucui charishcacunata cuidachun mingaj shinami. 15 Chai amoca cada uno imata rurai tucushcata ricushpami shujmanca pichca talento* cullquita, caishujmanca ishqui talento cullquita, cutin caishujmanca shuj talento cullquita curca. Chai qꞌuipami paica caru llajtaman rirca. 16 Pichca talento cullquita chasquijca, chai ratomi shujtajcunahuan negociashpa pichca talento cullquihuan mirachirca. 17 Ishqui talento cullquita chasquijpish ishqui talento cullquihuanmi mirachirca. 18 Ashtahuanpish shuj talento cullquita* chasquijca chaimanta rishpami, pambata jutcushpa amopaj cullquitaca chaipi pacarca.

19 Achca tiempo qꞌuipami chai amoca paita sirvijcuna paipaj cullquihuan imata rurashcata ricunaman tigramurca. 20 Pichca talento cullquita chasquijca, shujtaj pichca talento cullquihuan shamushpami: ‘Amito, pichca talento cullquitami saquircangui. ¡Ricui! Pichca talento cullquihuanmari mirachishcani’ nirca. 21 Chashna nijpimi amoca: ‘¡Ñucata alli sirvij, allitamari rurashcangui! Ashallata mingajpipish allimi rurashcangui. Cunanca ashtahuan yalli ruraicunatami canmanca mingasha. Shamui cambaj amohuan cushicungui’ nirca. 22 Chai qꞌuipaca ishqui talento cullquita chasquij shamushpami: ‘Amito, ishqui talento cullquitami saquircangui. ¡Ricui! Ishqui talento cullquihuanmari mirachishcani’ nirca. 23 Chashna nijpimi amoca: ‘¡Ñucata alli sirvij, allitamari rurashcangui! Ashallata mingajpipish allimi rurashcangui. Cunanca ashtahuan yalli ruraicunatami canmanca mingasha. Shamui cambaj amohuan cushicungui’ nirca.

24 Ultimotaca shuj talento cullquita chasquijmi cꞌuchuyarca. Paica: ‘Amito, canca imatapish alli rurachunmi munangui. Shinallataj mana tarpushpapish cosechajlla cashcata, mana huairachishpapish trigota japijlla cashcatami yacharcani. 25 Chashna cajta yachashpami mancharcani. Chaimantami can cushca talento cullquitaca allpapi pacarcani. ¡Ricui! Caipimi cambaj cullquica, jaica’ nirca. 26 Chashna nijpimi amoca: ‘Millai, qꞌuilla sirvijmi cangui. Mana tarpushpapish cosechaj cashcata, mana huairachishpapish trigota tandaj cashcata yachashpaca, 27 ¿ima nishpataj ñuca cullquitaca* mana bancopi churarcanguiyari? Tigramushpaca intereshuanmi japiman carcani’ nirca.

28 Chashna nishca qꞌuipami amoca: ‘Chai talento cullquita quichushpa chunga talento cullquita charijman cuichij. 29 Achcata charijmanca ashtahuanmi cunga, chaimi paica ashtahuan charinga. Cutin mana charijtaca, pai ashallata charishcatapish quichungami. 30 Imapajpish mana valij sirvijtaca canlla amsaman shitaichij. Chaipimi huacashpa paipaj quirucunapish caniringa’ nirca.

31 Runapaj Churi achca poderhuan, tucui angelcunandij shamushpaca paipaj achijnicuj jatun tiyarinapimi tiyaringa. 32 Chaipimi tucui llajtacunamanta gentecunaca paipaj ñaupajpi tandanacungacuna. Chashna tandanacujpimi shuj michij runa ovejacunata chivocunamanta chꞌicanyachij shina, gentecunataca caishujmanta chaishujmanta chꞌicanyachinga. 33 Chashna chꞌicanyachishpami ovejacunataca paipaj alli ladoman, cutin chivocunataca paipaj lluqui ladoman churanga.

34 Chaipimi Reyca paipaj alli ladopi cajcunataca cashna ninga: ‘Ñuca Yaya alli nishcacuna shamuichij. Diospaj Gobierno cushca bendicioncunata* japichij. Chaitaca cancunapajmi gentecuna causai callarishcamantapacha* allichishca. 35 Ñuca yaricaihuan cajpipish cancunaca cararcanguichijmi. Yacunaihuan cajpipish yacuta curcanguichijmi. Mana rijsishca cajpipish cancunapaj huasipimi cꞌuyaihuan chasquircanguichij. 36 Churana illaj* cajpipish churachircanguichijmi. Ungushca cajpipish cuidarcanguichijmi. Carcelpi cajpipish visitarcanguichijmi’ ningami. 37 Pai chashna nijpica cashcata rurajcunaca cashnami cutichingacuna: ‘Amito, ¿maipitaj yaricaihuan cajta ricushpa cararcanchijyari? ¿Maipitaj yacunaihuan cajta ricushpa yacuta curcanchijyari? 38 ¿Maipitaj mana rijsishca cajpipish ñucanchij huasipi cantaca cꞌuyaihuan chasquircanchijyari? ¿Maipitaj churana illaj cajpipish churachircanchijyari? 39 ¿Maipitaj can ungushca cajpipish, carcelpi cajpipish ricunaman rircanchijyari?’ ningacunami. 40 Shina nijpimi Reyca: ‘Cancunamanca mana llullanichu. Tucuicunamanta yalli uchilla, cai ñuca huauquicunapaj imata rurashpaca ñucapajmari rurarcanguichij’ ninga.

41 Chai qꞌuipaca paipaj lluqui ladopi cajcunataca cashnami ninga: ‘Dios mana alli nishcacuna ñucamanta caruyaichij. Diablopaj, paipaj angelcunapajpish allichishca huiñaita rupacuj ninaman richij. 42 Yaricaihuan cajpipish ñucamanca imata mana cararcanguichijchu. Yacunaihuan cajpipish yacutaca mana curcanguichijchu. 43 Mana rijsishca cajpipish cancunapaj huasipi ñucataca mana chasquircanguichijchu. Churana illaj cajpipish ñucamanca mana churachircanguichijchu. Ungushca cajpipish, carcelpi cajpipish ñucataca mana ayudarcanguichijchu’ ningami. 44 Chashna nijpimi paicunapish cutichishpaca: ‘Amito, ¿maipitaj yaricaihuan, yacunaihuan, mana rijsishca shina cajpipish mana ayudarcanchijyari? ¿Maipitaj churana illaj, ungushca, carcelpi cajta ricushpapish mana ayudarcanchijyari?’ ningacuna. 45 Shina nijpimi Reyca: ‘Cancunamanca mana llullanichu. Tucuicunamanta yalli uchilla, cai ñuca huauquicunapaj imata mana rurashpaca ñucapajmari mana rurarcanguichij’ ninga. 46 Caicunaca huiñaipajmi huañungacuna.* Ashtahuanpish cashcata rurajcunaca huiñai causaitami chasquingacuna” nircami.

26 Cai tucuita nishca qꞌuipami Jesusca paita catijcunamanca cashna nirca: 2 “Cancuna yachashca shinaca ishqui punlla huashami Pascua* fiestaca canga. Chaipimi Runapaj Churitaca caspipi clavashpa huañuchichun runacunapaj maquipi churangacuna” nircami.

3 Sacerdotecunata mandajcunapish, autoridadcunapish* Caifaspaj huasi patiopimi tandanacurcacuna. Caifasca sacerdotecunata jatun mandajmi* carca. 4 Chashna tandanacushpami Jesusta juchachishpa huañuchingapaj ima shina japinata yuyarircacuna. 5 Ashtahuanpish paicunaca: “Fiesta punllapica ama japishunchijchu. Ñataj gentecuna ñucanchij contra jatarishpa bullata ruranman” nircacunami.

6 Jesusca Betania llajtapi cashpaca lepra ungüimanta alliyashca Simonpaj huasipimi carca. 7 Chai huasipi Jesús micucujpimi* shuj huarmica paipajman cꞌuchuyarca. Chai huarmica achca valij, mishquijllata ashnacuj aceiteta alabastro* botellapi apamushpami, Jesuspaj uma jahuapi churai callarirca. 8 Chaita ricushpami Jesusta catijcunaca pꞌiñarishpa cashna nircacuna: “¿Ima nishpataj cai aceitetaca yangamanta churanyari? 9 Cai aceitetaca achca cullquipi cꞌatushpa pobrecunaman cunami alli canman carca” nircacunami. 10 Chashna nicushcata Jesús yachaj chayashpami cashna nirca: “¿Ima nishpataj cai huarmimantaca chashna rimanguichij? Paica ñucapajmi allita rurashca. 11 Pobrecunaca siempremi cancunahuan canga. Ashtahuanpish ñucaca mana siemprechu cancunahuan casha. 12 Cai huarmica mishquijllata ashnacuj aceiteta ñuca cuerpopi churashpaca, ñuca huañujpi pambangapajmi ña allichishca. 13 Cancunamanca mana llullanichu. Tucui cai pachapi, maipi cashpapish alli huillaicunata huillacushpaca, cai huarmi imata rurashcatapishmi huillangacuna. Chashnami cai huarmi imata rurashcataca yuyaringacuna” nircami.

14 Chai qꞌuipami 12 apostolcunamanta Judas Iscariote nishcaca, sacerdotecunata mandajcunata ricunaman rirca. 15 Chaipimi paica: “¿Cancunapaj maquipi Jesusta ñuca entregajpica imatataj cunguichij?” nirca. Chashna nijpimi paicunaca 30 moneda cullquita cungapaj saquirircacuna. 16 Chai punllamantami Judasca contracunapaj maquipi Jesusta ima shina entreganata mashcashpa puricurca.

17 Levadura illaj tandata micuna fiesta callari punllapimi, Jesusta catijcuna paipajman cꞌuchuyashpaca: “¿Pascua micuita micungapajca maipitaj allichichun munangui?” nircacuna. 18 Shina nijpimi Jesusca: “Jerusalén llajtaman richij. Chaipimi shuj runahuan tupanguichij. Paihuan tupashpaca: ‘Yachachijca: “Ñuca huañuna punllami ña pajtamushca. Chaimantami ñucata catijcunahuan Pascua micuitaca cambaj huasipi micusha” ninmi’ ninguichij” nirca. 19 Jesús mandashca shina rurashpami paita catijcunaca Pascua micuita allichircacuna.

20 Ña tutayajpimi Jesusca paipaj 12 catijcunandij mesapi micungapaj tiyarirca. 21 Ña micucushpami Jesusca: “Cancunamanca mana llullanichu. Cancunamanta shujmi ñucataca contracunaman entreganga” nirca. 22 Chashna nijta uyashpami paicunaca dimastij llaquirishpa: “Amito, ¿ñucachu cani?” nishpa cada uno tapurcacuna. 23 Chaimi Jesusca cashna cutichirca: “Ñucahuan platopi maquita churajmi ñucataca contracunaman entreganga. 24 Runapaj Churica Quillcachishcapi paimanta nishca shinami huañunga. Shinapish Runapaj Churita contracunaman entregaj runaca ¡aij imachari tucunga! Paica mana huacharishca cashpachari alli canman carca” nircami. 25 Jesusta contracunaman entregagrij Judasca: “Yachachij,* ¿ñucachu cani?” nishpami tapurca. Chaimi Jesusca: “Canllatajmari chaitaca yachangui” nirca.

26 Chashna micucushpami Jesusca tandata japishpa Diosta mañarca. Chai huashami tandata chaupishpa paita catijcunaman cushpaca: “Japichij, micuichij caica ñuca cuerpotami ricuchin” nirca. 27 Copata japishpapish Diosta pagui nishpami paicunaman cushpaca cashna nirca: “Cai copamanta tucuicuna ubyaichij, 28 caica ñuca yahuartami ricuchin. ‘Ñuca yahuarmi ari ninacushcata’ callarichinga. Chai yahuarca achca gentecunapaj juchacunata perdonangapajmi jichashca canga. 29 Cancunamanca cashnami nini, ñuca Yayapaj Gobiernopi mushuj vinota cancunahuan ubyangacama cunanmantapachaca cai vinotaca ña mana ashtahuan ubyashachu” nircami. 30 Chai qꞌuipaca Diosta alabangapajmi cantocunata* cantarcacuna. Chai huashami olivos yuracuna tiyan urcuman rircacuna.

31 Chaipimi Jesusca paicunamanca cashna nirca: “Cunan tutaca tucuicunami ñucata saquishpa ringuichij.* Quillcachishcapica: ‘Michijtaca huañuchishami. Chaipimi canlla ovejacunaca caita chaita ringacuna’ ninmi. 32 Shinapish Dios ñucata causachishca qꞌuipaca, cancunata ñaupashpami Galileaman risha” nircami. 33 Shina nijpimi Pedroca: “Tucuicuna canta saquishpa rijpipish ñucaca manataj saquishachu”* nirca. 34 Chaimi Jesusca: “Canmanca mana llullanichu. Cunan tutallatajmi canca gallo manaraj cantajpi ñucataca quimsa cutin mana rijsinichu ningui” nirca. 35 Chashna nijpipish Pedroca: “Canhuan huañuna cashpapish, cantaca mana rijsinichu nishpaca manataj nishachu” nircami. Jesusta caishuj catijcunapish tucuicunami chashnallataj nircacuna.

36 Chai qꞌuipaca Jesusca paita catijcunandijmi Getsemaní nishca huertaman rircacuna. Chaipimi paita catijcunataca: “Chainijllapi Diosta ñuca mañangacama, cancunaca caipi tiyacuichij” nirca. 37 Ashtahuanpish Jesusca Pedrotapish, Zebedeopaj ishqui churicunatapishmi pushashpa rirca. Paicunahuan ricushpami Jesusca shungupi jatunta llaquiri callarirca. 38 Chaimi paica: “Ñuca shungupica* jatunta llaquirishpami huañucuni. Cancunaca caipi saquirichij. Ñuca shinallataj rijcharishca caichij” nirca. 39 Paicunamanta ashata caruyashpami Jesusca cungurishpa pambacama cumurishpaca: “Ñuca Yayitu, cai copamanta ñuca mana ubyana cajpica ñucamanta anchuchihuai. Shinapish ñuca munashca shinaca ama rurapaichu, ashtahuanpish can munashca shina rurapai” nishpami Diosta mañarca.

40 Jesusca paita catijcunapajman tigramushpaca paicuna dormicujtami japirca. Chaimantami Pedrotaca: “¿Manachu shuj ratollatapish ñuca shinallataj rijcharishca saquiri tucurcanguichij? 41 Rijcharishca caichij. Juchapi ama urmangapajpish Diosta mañaraichij. Runaca allita ruranatami munan. Shinapish paipaj aichaca shaicurinllami”* nirca. 42 Cutinllatajmi Jesusca Diosta mañanaman rirca. Mañacushpaca: “Ñuca Yayitu, cai ubyana copata ñucamanta ima shina mana anchuchipaj cajpica, can munashcata rurapailla” nircami. 43 Jesús cutin tigramushpaca paita catijcuna dormicujtami japirca. Paicunaca yallitaj dorminaihuan huañucushcamantami dormirircacuna. 44 Cutinllatajmi paicunata saquishpa Jesusca Diosta mañanaman rirca. Caihuanca ñami quimsa cutin ñaupaman mañashca shinallataj mañarca. 45 Paita catijcunapajman tigramushpaca Jesusca cashnami nirca: “¡Cunanca dormina, samarina horasca mana canchu! ¡Ricuichij! Runapaj Churita juchayujcunapaj maquipi entregana horasca ñami chayamushca. 46 Jatarichij, caimanta jacuchij. Ricuichijyari, ñucata entregagrijca ñamari chayamucun” nircami. 47 Jesús chashna nicujpirajmi 12 apostolcunamanta caj Judas runa chayarca. Paihuanca achca gentecunami espadacunahuan, caspicunahuanpish shamurcacuna. Chai gentecunataca sacerdotecunata mandajcuna, autoridadcunami* cachashcacuna carca.

48 Jesusta contracunapaj maquipi entregaj Judasca: “Maijantami ñuca muchani, chaimi canga. Paitami japina canguichij” nishpami señalta cushca carca. 49 Judasca Jesuspajman cꞌuchuyashcahuanmi: “¡Imanalla, Yachachij!” nishpa mucharca. 50 Shinapish Jesusca: “Amigo, ¿imata rurangapajtaj caimanca shamushcanguiyari?” nirca. Jesús chashna nicujpimi Judashuan shamujcunaca cꞌuchuyashpa paita japishpa aparcacuna. 51 Ashtahuanpish Jesushuan cajcunamanta shujca ñapish paipaj espadata llujshichishpami sacerdotecunata jatun mandajpaj sirvijtaca rinrinta pꞌitirca. 52 Shina rurajpimi Jesusca cashna nirca: “Cambaj espadata huaquichi. Maijanpish espadahuan shujtajcunata llaquichijca espadallahuantajmi huañuchishca canga. 53 Ñuca Yayata mañajpica achca huaranga huaranga angelcunata* cunanllataj cachana cashcataca ¿manachu yachangui? 54 Chashna rurajpica, ¿ima shinataj Dios quillcachishca shimicunaca pajtaringari?” nircami. 55 Chai qꞌuipaca chaipi cajcunataca Jesusca cashnami nirca: “¿Shuhuata shinachu ñucataca espadacunahuan, caspicunahuan japinaman shamushcanguichij? Ñucaca Diospaj huasipica punllantami yachachij carcani. ¿Imamantataj chaipica mana japircanguichij? 56 Caicunaca profetacuna quillcashca pajtarichunmi* chashna tucushca” nircami. Chashna nijta uyashca qꞌuipaca Jesusta catijcunaca paita chaipi saquishpami tucuicuna miticushpa rircacuna.

57 Jesusta japijcunaca sacerdotecunata jatun mandaj Caifaspaj huasimanmi paitaca pusharcacuna. Caifasca mandashcacunata quillcajcunahuan, autoridadcunahuanmi* tandanacushca carca. 58 Shinapish Pedroca caru carullami sacerdotecunata jatun mandajpaj huasi patioman chayangacama catishpa rirca. Chaiman yaicushpaca imalla tucujta ricungapajmi chai huasipi sirvijcunahuan tiyarirca.

59 Sacerdotecunata mandajcunapish, tucui mandaj juezcunapish* Jesusta huañuchingapajmi maijanpish paimanta llullashpa huillachun mashcacurcacuna. 60 Jesusmanta achcacuna llullashpa huillajpipish paita juchachingapajca imata mana japircacunachu. Chai qꞌuipaca ishqui runacuna cꞌuchuyashpami 61 cashna nircacuna: “Cai runaca, ‘Diospaj huasita urmachishpaca, quimsa punllacunallapimi ñucaca cutin shayachisha’ nircami” nircacunami. 62 Chaimi sacerdotecunata jatun mandaj shayarishpaca: “¿Manachu imata ningui? ¿Canmanta cai runacuna imata juchachicujtaca manachu uyangui?” nishpa tapurca. 63 Chashna tapujpica Jesusca upallami saquirca. Chaimi sacerdotecunata jatun mandajca: “Mana llullashpa, causaj Diospaj shutipi huillai. ¿Canca Diospaj Churi Cristochu cangui?” nirca. 64 Chashna nijpimi Jesusca: “Ari, canllatajmari chaitaca nishcangui. Shinapish ñucaca cashnami cancunamanca nini: cunanmantapacha Runapaj Churitaca poderta charij Diospaj alli ladopi tiyacujta, jahua pacha pꞌuyupi shamucujtami ricunguichij” nirca. 65 Chaita uyashpami sacerdotecunata jatun mandajca paipaj churanata lliquishpa cashna nirca: “¡Cai runaca Diostamari yangamanta cꞌamishca! ¿Imapajtaj shujtaj testigocunataca minishtinchijyari? ¡Ricuichij, Diosta yangamanta cꞌamishcataca cancunallatajmi uyashcanguichij! 66 ¿Cancunaca imatataj yuyanguichij?” nijpimi: “Cai runaca huañunatajmi can” nircacuna. 67 Chashna nishpami Jesustaca ñahuipi chꞌucashpa huajtarcacuna. Shujtajcunaca quijadospimi huajtarcacuna, 68 chashna rurashpami paicunaca: “Cristo, profeta cashcata ricuchiyari ¿pitaj cantaca macarca? Huillai” nircacuna.

69 Pedro canlla patiopi tiyacujpimi shuj sirvij huarmi cꞌuchuyashpaca: “¡Canpish Galileamanta Jesushuanmi purij carcangui ¿nachu?!” nirca. 70 Chashna nijpimi Pedroca tucuicunapaj ñaupajpi: “Imatapishchari nicungui, mana yachanichu” nirca. 71 Chashna nishpa patio punguman Pedro llujshijpimi shujtaj sirvij huarmi paita ricushpaca chaipi cajcunamanca: “Cai runapish Nazaretmanta Jesushuanmi purij carca” nirca. 72 Chaipimi cutinllataj Pedroca: “Mana llullacunichu. Ñuca llullacujpica Dios llaquichichun. ¡Chai runataca manataj rijsinichu!” nirca. 73 Chashna nishca qꞌuipallami chaipi cajcuna Pedropajman cꞌuchuyashpaca: “Canpish paicunapurallatajmi cangui. Galilea llajtamanta gentecuna shinamari rimangui” nircacuna. 74 Chaimi Pedroca sinchita rimashpa: “Mana llullacunichu. Ñuca llullacujpica Dios llaquichichun. ¡Chai runataca manataj rijsinichu!” nirca. Chashna nicujpimi ñapish shuj gallo cantarca. 75 Chaipimi Pedroca Jesús imata nishcata yuyarirca. Jesusca: “Canca shuj gallo manaraj cantajpimi ñucataca quimsa cutin mana rijsinichu ningui” nishca carca. Chaimantami canllaman llujshishpa cꞌuyaillata huacarca.

27 Ña pacarijpimi tucui sacerdotecunata mandajcunapish, autoridadcunapish* tucuicuna tandanacushpa Jesusta ima shina huañuchinata parlanacurcacuna. 2 Jesuspaj maquicunata huatashca qꞌuipami Judea llajtata mandaj Pilatopajman pushashpa paitaca entregarcacuna.

3 Jesusta contracunaman entregaj Judasca, Jesusta huañuchigrishcata yachashpami mana alli sintirirca. Chaimantami 30 moneda cullquitaca sacerdotecunata mandajcunaman, autoridadcunaman* tigrachinaman rirca. 4 Chaimi Judasca: “Culpata mana charij runata cancunaman entregashpaca juchatami rurashcani” nirca. Chashna nijpimi paicunaca: “¿Ñucanchijmanca imatataj huillanaman shamunguiyari? ¡Cantajchari imata ruranataca yachangui!” nircacuna. 5 Shina nijpimi Judasca chai 30 moneda cullquita Diospaj huasipi shitashpa rirca. Chai qꞌuipami paillataj sipitucurca. 6 Sacerdotecunata mandajcuna chai shitashca cullquita japishpaca: “Cai cullquica shuj runapaj yahuarmanta pagashcamari. Diosman cushca cullquita huaquichina cajapi cai cullquita churanaca mana allichu” nircacunami. 7 Paicunapura parlanacushca qꞌuipami, shujtaj llajtamanta shamujcuna huañujpi pambangapaj, chai cullquihuanca mirga allpata* randircacuna. 8 Chai allpataca cunancamami Yahuarhuan randishca Allpa nincuna. 9 Chashnami profeta Jeremías nishca shimicunaca pajtarirca. Jeremiasca: “Israelpaj huahuacunaca 30 moneda cullquita shuj runamanta pagangapajmi saquirircacuna. 10 Jehová* Dios ñucata mandashca shinallatajmi chai cullquihuanca mirga allpata* randircacuna” nircami.

11 Judea llajtata mandaj Pilatopaj ñaupajpi Jesús shayacujpimi Pilatoca: “¿Canchu judiocunata jatun mandaj cangui?” nishpa tapurca. Shina tapujpimi Jesusca: “Ari, canllatajmari chaita nicungui” nirca. 12 Shinapish sacerdotecunata mandajcuna, autoridadcuna* juchachicujpipish paica imata mana cutichircachu. 13 Chaimi Pilatoca: “¿Cai tucuita juchachishpa canta rimacujtaca manachu uyangui?” nishpa tapurca. 14 Chashna tapujpipish Jesusca shuj shimillatapish mana cutichircachu. Chaita ricushpami Pilatoca achcata mancharirca.

15 Pilatoca cada Pascua fiesta punllapimi gentecuna cacharichun munashca shuj prezuta cacharichij carca. 16 Chai punllacunapica tucuicuna rijsishca Barrabás shuti runami prezupi carca. 17 Chaimi Pilatoca chaipi tandanacushcacunataca: “¿Pitataj cacharichun munanguichij? ¿Barrabasta o Cristo nishca Jesusta?” nishpa tapurca. 18 Ashtahuanpish envidiallamanta Jesusta paiman entregashcatami Pilatoca cuentata curca. 19 Shinallataj juzgana asientopi Pilato tiyacujpimi paipaj huarmica cashna nishpa huillaj cacharca: “Chai cashcata ruraj runataca ama imata rurangui. Cunan dormicushpaca paita muscushpami achcata mancharircani” nirca. 20 Shinapish sacerdotecunata mandajcunapish, autoridadcunapish* ‘Barrabasta cacharichichun, Jesustaca huañuchichun mañaichij’ nishpami chaipi cajcunataca yachachircacuna. 21 Mandaj Pilatoca cutinllatajmi: “¿Cai ishqui runacunamantaca maijantataj cacharichichun ninguichij?” nishpa cutin tapurca. Chashna tapujpimi paicunaca: “¡Barrabastami cacharichun munanchij!” nircacuna. 22 Shina nijpimi Pilatoca: “¿Cristo nishca Jesustaca imatataj rurasha?” nirca. Chaimi tucui chaipi cajcunaca: “¡Paitaca huañuchi!”* nircacuna. 23 Chaipimi Pilatoca: “¿Imamantataj huañuchichun ninguichijyari? ¿Paica ima mana allitataj rurashcari?” nirca. Shina nijpipish chaipi cajcunaca: “¡Paitaca huañuchi!”* nishpami ashtahuan sinchita caparircacuna.

24 Tucuicuna caparirinacushpa ashtahuan bullata rurai callarijpimi Pilatoca imata mana rurai tucurca. Chaimantami yacuta japishpa gentecunapaj ñaupajpi maquicunata maillarirca. Chashna maillarishpaca: “Cai runa huañujpica* mana ñucapaj culpachu canga. Ashtahuanpish cancunami culpayuj tucunguichij” nircami. 25 Chaita uyashpami chaipi cajcunaca: “Ñucanchijpish, ñucanchij huahuacunapish paipaj huañuimantaca* culpayuj tucushunllami” nircacuna. 26 Chaimi Pilatoca Barrabasta cacharichirca. Cutin Jesustaca azotichishpami caspipi clavashpa huañuchichun soldadocunaman curca.

27 Chaimantaca Pilatopaj soldadocunaca, Pilatopaj huasi patioman pushashpami tucui soldadocunata Jesuspaj muyundijpi tandachircacuna. 28 Jesuspaj churanata llujshichishca qꞌuipaca amsa puca capatami churachircacuna. 29 Shinallataj shuj coronata cashahuan chꞌimbashpami Jesuspaj umapi churachircacuna. Paipaj alli lado maquipipish shuj carrizo caspitami charichircacuna. Chashna rurashpami paipaj ñaupajpi cungurishpaca: “¡Alabado,* judiocunata jatun mandaj!” nishpa burlarircacuna. 30 Chashnallataj chꞌucashpa, pai charicushca carrizo caspitapish quichushpami chai carrizo caspihuan umapi garrotircacuna. 31 Chashna burlarishca qꞌuipami amsa puca capata quichushpa, cutinllataj paipaj churanata churachishpa Jesustaca caspipi clavangapaj pusharcacuna.

32 Jerusalenmanta llujshicushpaca Cirene llajtamanta Simón shuti runahuanmi tuparcacuna. Chai runatami Jesusta llaquichina caspita* aparichun mandarcacuna. 33 Chaimanta rishpaca Gólgota nishcamanmi chayarcacuna. Gólgota shutica Uma Tullu nisha ninmi. 34 Chaiman chayashpaca jayaj qꞌuihuacunahuan chagrushca vinotami Jesusmanca curcacuna. Chai vinota probashpaca mana ubyasha nircachu. 35 Jesusta caspipi clavashca qꞌuipami paipaj jahua churanacunata japingapaj soldadocunaca sortearcacuna.* 36 Chashna rurashpami Jesusta cuidangapaj paicunaca tiyarircacuna. 37 Ashtahuanpish imamanta huañuna cashcata shujtajcuna ricuchunmi Jesuspaj uma jahuapica shuj tablata churarcacuna. Chai tablapica: “Caimi judiocunata jatun mandaj Jesús” nishpami quillcarcacuna.

38 Shinallataj Jesuspaj ladopimi ishqui shuhuacunata caspipi churarcacuna. Shujtaca alli ladoman, caishujtaca lluqui ladomanmi churarcacuna. 39 Chaita pasaj gentecunapish umata cuyuchishpami Jesustaca mana allita rimashpa 40 cashna nircacuna: “¡Canca Diospaj huasita urmachishpa, quimsa punllapi cutin shayachishami nircanguica. Diospaj churitaj cashpaca canllataj quishpiriyari. Cai llaquichina caspimantapish* uricuyari!” nircacunami. 41 Sacerdotecunata mandajcunapish, mandashcacunata quillcajcunapish, autoridadcunapish* tandanacushpami Jesusmanta chashnallataj burlarishpa cashna nircacuna: 42 “¡Paica shujtajcunataca quishpichircamari. Paillatajca mana quishpiri tucunchu! Israel llajtata jatun mandaj cashpaca llaquichina caspimanta* cunanllataj uriyachun. Chaipimi paitaca crishun. 43 Paipaj shungutapish Diospimi churashca. Shinaca Dios ayudasha nishpaca paita quishpichichunyari. Paica: ‘Diospaj Churimi cani’ nircami” nircacunami. 44 Jesuspaj ladopi caj caspicunapi churashca shuhuacunapishmi mana allita nishpa Jesustaca rimarcacuna.

45 Chaupi punlla shinamantaca, las tres de la tarde shinacamami tucui chai llajtaca* amsayarca. 46 Las tres de la tarde shina cajpimi Jesusca sinchita caparishpa cashna nirca: “Éli, Éli, ¿láma sabakhtháni?”. Cai shimicunaca, “ñuca Dioslla, ñuca Dioslla, ¿imamantataj ñucallata saquishcanguiyari?” nisha ninmi. 47 Chashna nijta uyashpami chaipi cajcunamanta maijancunaca: “Cai runaca Eliastamari cayacun” nircacuna. 48 Paicunapuramanta shujca callpashpa rishcahuanmi shuj esponjata japishpa jayaj vinopi satirca. Chai qꞌuipaca shuj carrizo caspipi churashpami Jesús ubyachun cꞌuchuyachirca. 49 Chashna rurajpimi caishujcunaca: “¡Saqui! Ricushunchij, Elías shamushpa paita quishpichinchu, imamí” nircacuna. 50 Cutinllatajmi Jesusca sinchita caparirca. Chashna caparishpaca huañurcallami.*

51 Jesús huañujpica ñapishmi Diospaj huasi ucupi* tiyaj cortinaca* jahuamanta uriman ishquipi lliquirirca. Shinallataj allpapish chujchurcami. Rumicunapish chaupirircami. 52 Pambana jutcucunapish pascarircami. Chashna pascarijpimi Diosta sirvij achca huañushcacunapaj cuerpocunapish ricurirca. 53 Chaitaca achca gentecunami ricurca. (Jesús causarishca qꞌuipami pambana jutcucunapi puricuj gentecunaca Jerusalenman* yaicurcacuna). 54 Terremoto tiyashcata, chaipi imalla tucushcatapish ricushpaca 100 soldadocunata mandajpish, Jesusta cuidaj soldadocunapishmi achcata mancharircacuna. Chaimi paicunaca: “Cai runaca Diospaj Churitajmari cashca” nircacuna.

55 Shinallataj achca huarmicunami carullamanta ricucurcacuna. Paicunaca Jesusta ayudangapajmi Galileamanta catishpa shamushcacuna carca. 56 Paicunapurapica María Magdalena, Santiagopaj, Josespaj mama María, Zebedeopaj churicunapaj mamapishmi carca.

57 Ña chishiyajpica Arimatea llajtamanta achcata charij José shuti runami shamurca. Paipish Jesusta catijmi tucushca carca. 58 Cai runami Jesuspaj cuerpota pambangapaj Pilatota mañanaman rirca. Chashna mañajpimi Pilatoca Jesuspaj cuerpota paiman cuchun soldadocunata mandarca. 59 Chaimi Joseca Jesuspaj cuerpota japishpa linohuan rurashca alli, limpio telahuan pilluchirca. 60 Chai qꞌuipaca rumi quinripi, pai rurashca mushuj pambana jutcupimi Jesustaca churarca. Chai huashaca jatun rumita jutcu punguman singuchishpami chai jutcuta huichcashpa rirca. 61 Shinapish María Magdalena, caishuj Mariapish chai jutcu ñaupajpimi tiyarishpa saquirircacuna.

62 Allichirina punlla* qꞌuipaca sábado punllami carca. Sábado punllapimi sacerdotecunata mandajcunapish, fariseocunapish Pilatohuan tandanacurcacuna. 63 Chaipimi paicunaca cashna nirca: “Amito, cai llulla runa causacushparajca, ‘quimsa punllacuna huashaca causachishcami casha’ nishcatami ñucanchijca yuyarinchij. 64 Chaimanta, Jesusta pambashca jutcuta quimsa punllacama cuidachun soldadocunata cachai. Ñataj Jesusta catijcuna shamushpa paipaj cuerpota shuhuashpaca: ‘¡Paica huañushcacunapaj chaupimantami causachishca cashca!’ nishpa gentecunaman llullashpa huillancunaman. Chashna llullajpica, puntaman llullashcatapish yallimi canga” nircacunami. 65 Chaimi Pilatoca: “Jesusta pambashca jutcuta alli cuidachun soldadocunata pushashpa richij” nirca. 66 Chashna nijpimi paicuna rishpaca chai jutcuta huichcashca rumita alli sellashpa churarcacuna. Shinallataj soldadocunatami chaipi cuidachun saquircacuna.

28 Sábado punllapaj cayandij punllaca semana callari punllami* carca. Chai punlla pacaricujpimi María Magdalenapish, caishuj Mariapish Jesusta pambashca jutcuta ricunaman rircacuna.

2 Chaipimi ñapish Jehová* Diospaj ángel jahua pachamanta uriyamujpi shuj jatun terremoto tiyarca. Chai angelca Jesusta pambashca jutcuman cꞌuchuyashpami rumita anchuchishpa chai rumi jahuapi tiyarirca. 3 Chai angelca shuj rayo shinami achijnicurca. Paipaj churanapish rasu shinami yurajlla carca. 4 Chai angelta ricushpami jutcuta cuidacuj soldadocunaca achcata mancharishpa, chujchushpa, huañushca shina saquirircacuna.

5 Chai qꞌuipami angelca chaipi caj huarmicunataca: “Ama manchaichijchu. Caspipi huañuchishca Jesusta cancuna mashcacushcataca yachanimi. 6 Paica mana caipichu. Pai nishca shinallatajmi causachishca cashca. Maipimi paipaj cuerpo carca chaita ricuj shamuichij. 7 Cunanca utca rishpa paita catijcunamanca: ‘Paica huañushcacunapaj chaupimantami causachishca cashca. Cancunata ñaupashpami Galileaman ricun. Paitaca chaipimi ricunguichij’ nishpa huillagrichij. Chaita huillanamanmi shamurcani” nirca.

8 Chashna nijpimi chai huarmicunaca pambana jutcumanta callpashpa rircacuna. Achca manchaihuan cashpapish, cushicushpami Jesusta catijcunaman huillagrircacuna. 9 Paicuna huillanaman ricujpimi ñapish Jesusca paicunahuan tupashpaca: “Imanalla” nirca. Chashna nijpimi paicunaca Jesuspajman cꞌuchuyashpa, paipaj ñaupajpi cungurishpa paipaj chaquicunata ugllarircacuna. 10 Chaimi Jesusca: “Ama manchaichijchu. Ñuca huauquicuna Galileaman richun huillagrichij. Chaipimi ñucata ricungacuna” nirca.

11 Chai huarmicuna Galileaman ricujpirajmi, chai jutcuta cuidaj huaquin soldadocunaca llajtaman rishpa sacerdotecunata mandajcunaman tucui imalla tucushcata huillarcacuna. 12 Chashna huillajpimi sacerdotecunata mandajcunapish, autoridadcunapish* imata ruranata yuyaringapaj tandanacurcacuna. Chai qꞌuipaca soldadocunamanca achca moneda cullquita cushpami 13 cashna mandarcacuna: “Cancunaca: ‘Ñucanchij dormicujpimi paita catijcuna tuta shamushpa paipaj cuerpotaca shuhuashpa rishcacuna’ ninguichij. 14 Mandaj Pilato caita yachaj chayajpipish mana sustarinachu canguichij, ñucanchijmi paihuanca parlashun” nircacunami. 15 Chashna nijpimi cuidaj soldadocunaca moneda cullquita japishpa, paicunata mandashca shina rurarcacuna. Caitaca cunancamami judiocunapurapica parlancuna.

16 Ashtahuanpish Jesuspaj 11 catijcunaca Jesús nishca shinallatajmi paihuan tupangapaj Galileapi tiyaj urcuman rircacuna. 17 Jesusta paicuna ricushpaca paipaj ñaupajpimi cungurircacuna. Shinapish maijancunaca, ‘¿paichu canga, imashi?’ nishpami yuyarcacuna. 18 Jesús paicunapajman cꞌuchuyashpaca: “Diosmi jahua pachatapish, cai pachatapish mandangapaj poderta ñucaman cushca. 19 Chaimanta tucui llajtacunapi causaj gentecunapajman rishpa ñucata catijcuna tucuchun yachachigrichij. Paicunataca Yayapaj shutipi, Churipaj shutipi, espíritu santopaj shutipi bautizanguichij. 20 Ñuca tucui mandashcacunata paicunapish cazuchun yachachinguichij. Cai pachapaj ruraicuna tucuringacamami* tucui punllacuna cancunahuan casha. Chaitaca amataj cungaringuichij” nircami.

O “Mesiaspaj”. Cristo shimipish Mesías shimipish ‘agllashca’ nisha ninmi.

Churi nishpaca huahuacunamanta, nietocunamantami parlacun.

“Cristo” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “cusa” ninmi.

Judiocunapaj tiempopica cazaranapaj ari nishca jahua mana cazarashpaca divorciarinami carca.

Diosca Jehová shutimi can. Mateomanta Apocalipsiscamaca 237 cutinmi ricurin. Cai versopimi Diospaj shutica punta cutin ricurin. “Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

O “cambaj huarmi Mariata huasiman pushanataca ama manchaichu”.

Hebreo rimaipica Jesúa o Josué shuticunami can. Cai shutica ‘Jehovami quishpichinga’ nisha ninmi.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “paipaj huarmitami huasiman pusharca” ninmi.

Paica Jatun Herodes nishcami can. “Herodes” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Sacerdotecunata mandaj” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “Mesías”, “Agllashca”.

“Olíbano” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Mirra” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “Huahuapaj almata mashcajcunaca” ninmi. “Alma” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Nazareno” shutica tal vez hebreo rimaipi ‘retoño yura’ nishcamantami shamun. “Nazareno” shimita huasha diccionariopi ricui.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

O “saltamontecunata”.

O “pambaj”. “Bautizana” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Diablo” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “jucha illaj llajtaman” ninmi.

O “pretilpi”.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

“Satanás” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

Caipica Galilea mama cuchamantami parlacun.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

O “linchita”, “atarrayata”.

O “linchicunata”, “atarrayacunata”.

O “tandanacuna huasicunapi”.

O “supai”.

O “Chunga Llajtacunamanta”.

O “espiritupi huajcha cajcunaca”.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

Caipica shujtajcuna nishpaca Diosmantapishmi parlacun.

Cai canastaca chaquishca granocunata pesangapajmi carca.

Leypish, Profetacuna quillcashcapish nishpaca Genesismanta Malaquías librocama quillcashcatami nicun.

Griego rimaipica: “uchilla nishcami canga” ninmi.

Griego rimaipica: “jatun nishcami canga” ninmi.

O “tribunal de justiciaman”.

O “Tribunal Supremomanmi”.

Griego rimaipica: “Gehena” ninmi. “Gehena” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “último cuadranteta” ninmi. Shuj cuadrante cullquitaca casi chunga minutocunata trabajashcamantami pagajcuna carca.

Griego rimaipica: “moikhéia” ninmi. “Huainayana” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “moikhéia” ninmi. “Huainayana” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “Gehena” ninmi. “Gehena” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “Gehena” ninmi. “Gehena” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “pornéia” ninmi. “Huainayana” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “moikhéia” ninmi. “Huainayana” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “moikhéia” ninmi. “Huainayana” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “Cancunapaj umamantapish” ninmi.

Griego rimaipica: “Millai” ninmi.

Caipica interesta mana cobrashpa mañachinamantami parlacun.

“Pobrecunata ayudana” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “trompetata ama tocanguichu” ninmi.

O “tandanacuna huasicunapi”.

Griego rimaipica: “Llajtacunallami” ninmi.

Griego rimaipica: “tandata” ninmi.

Griego rimaipica: “Millaipaj” ninmi.

O “ama maipishcachun puringuichijchu”.

O “tesorocunata”.

O “tesorocunata”.

O “tesorocunata”.

Griego rimaipica: “Cambaj ñahui sencillo cajpica” ninmi.

Griego rimaipica: “cambaj ñahui millai cajpica” ninmi.

O “almamantaca”. “Alma” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “almaca”.

Griego rimaipica: “Llajtacunallami” ninmi.

“Cashcata rurana” shimita huasha diccionariopi ricui.

Leypish, Profetacuna quillcashcapish nishpaca Genesismanta Malaquías librocama quillcashcatami nicun.

Griego rimaipica: “granocunata” ninmi.

Griego rimaipica: “granocunata” ninmi.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

O “supaicunatapish”.

Griego rimaipica: “autoridadhuanmi yachachirca” ninmi.

“Lepra” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “Limpio saquirilla”.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

O “supai”.

O “ucu quinrita”.

“Fariseo” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Capachu” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “supai”.

O “tandanacuna huasicunapi”.

O “Cushicuihuan ruraj”.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

“Lepra” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “supaicunatapish”.

Ñaupa punllacunapica viajangapajca carahuan rurashca bolsacunapimi micunata, churanata, shujtaj minishtirishca cosascunatapish apajcuna carca.

Judiocunaca sumaj causaita charinguichij nishpami saludajcuna carca.

O “sumaj causaitami japinga”.

O “sumaj causaica”.

O “tandanacuna huasicunapimi”.

“Cai pachapaj ruraicuna” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “mana shaicushpa catijllami”.

Satanastaca Belcebú shutihuanpishmi rijsincuna. Paica demoniocunata mandajmi.

O “almataca”. “Alma” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “Gehena” ninmi. “Gehena” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “shuj asarionpimi” ninmi. Shuj runaca 45 minutocunata trabajashpami chaita ganaj carca.

Griego rimaipica: “espadata churanamanmi shamurcani” ninmi.

“Llaquichina caspi” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “almata”. “Alma” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “paipaj causaita chingachijca”.

“Lepra” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “ñucamanta mana ñitcarijca” ninmi.

Griego rimaipica: “Huarmicunamanta huacharishcacuna” ninmi.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

Profetacuna quillcashcapish, Leypish nishpaca Genesismanta Malaquías librocama quillcashcatami nicun.

O “Supaitami”.

O “pꞌaza sacota”, “cañamazu sacota”.

O “Hadesmanmi”. Cai shimica huañushcacuna samaricujta ricuchingapajllami can. “Hades” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “jahua pacha, cai pacha Amito” ninmi.

“Yugo” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “cancunapaj almata samachisha”.

“Diosman cushca tanda” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “tandanacuna huasimanmi”.

O “maquita mana cuyuchi tucuj”.

“Fariseo” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “paipimi ñuca almaca cushicun”.

Griego rimaipica: “llajtacunaman” ninmi.

O “supai”.

“Belcebú” shutica Satanaspaj caishuj shutimi. Paica demoniocunata mandajmi.

“Diospaj Gobierno” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “aión” ninmi. “Shamuj punlla” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Juicio Punlla” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “Huainayaj” ninmi.

O “cai punllapi causaj millai gentecunaca”.

Griego rimaipica: “ura ladomanta reinapish” ninmi.

“Espíritu” shimita huasha diccionariopi ricui.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

Griego rimaipica: “Millai” ninmi.

Griego rimaipica: “aión” ninmi. “Cai punlla” shimita huasha diccionariopi ricui.

Achca cuta nishpaca casi shuj arrobamantami parlacun.

Callarimanta nishpaca Adanpaj Evapaj huahuacunamantami parlacun.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

Griego rimaipica: “Millaipaj” ninmi.

Griego rimaipica: “aión” ninmi. “Cai pachapaj ruraicuna tucurina” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “aión” ninmi. “Cai pachapaj ruraicuna tucurina” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “tesorocuna”.

O “linchita”, “atarrayata”.

O “linchipi”, “atarrayapi”.

Griego rimaipica: “aión” ninmi. “Cai pachapaj ruraicuna tucurina” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “tandanacuna huasicunapimi”.

Griego rimaipica: “tetrarca” ninmi.

Paica Herodes Antipas nishcami can. “Herodes” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “paihuan mesapi tiyacujcunapaj”.

Griego rimaipica: “achca estadiocuna” ninmi. Shuj estadioca 185 metrocunatami charirca.

Griego rimaipica: “Cuarta vigilia” ninmi. Jesuspaj tiempopica cai cuarta vigilia nishcaca más o menos tres de la mañanamanta seis de la mañanacamami carca.

O “¡Shuj muscui shinamari!”.

Judiocunapaj costumbrecunata catishpami fariseocunapish, caishuj judiocunapish maquicunata maillarijcuna carca.

Griego rimaipica: “letrinapimi saquirin” ninmi.

Griego rimaipica ishqui shimicunami ricurin: “moikhéia” y “pornéia”. “Huainayana” shimita huasha diccionariopi ricui.

Judiocunapaj costumbrecunata catishpami fariseocunapish, caishuj judiocunapish maquicunata maillarijcuna carca.

O “supai”.

O “mana micushcata”.

O “Magdala”.

“Saduceo” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “Huainayaj” ninmi.

O “cai punllapi causaj millai gentecunaca”.

Griego rimaipica: “congregación” ninmi.

Griego rimaipica: “Hadespaj pungucuna” ninmi. Hades shimica huañushcacuna samaricujta ricuchingapajllami can. “Hades” shimita huasha diccionariopi ricui.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

Griego rimaipica: “ancianocunapaj” ninmi.

Griego rimaipica: “Huashaman tucui” ninmi.

“Llaquichina caspi” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “almata”. “Alma” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “paipaj causaita chingachijca”.

O “almata”. “Alma” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “almata”. “Alma” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “yurajllami”.

O “cai punllapi causaj millai gentecuna”.

O “supaitaca”.

Cai versoca ñaupa quillcachishcacunapica mana ricurinchu. Huaquin Bibliacunapi ricurijpipish chai yuyaicunataca Diosca mana quillcachishcachu.

Ishqui dracma cullquitaca ishqui punllata trabajashcamantami pagajcuna carca.

Estater cullquica chuscu punlla trabajo valimi carca.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

Griego rimaipica: “Gehena” ninmi. “Gehena” shimita huasha diccionariopi ricui.

Cai versoca ñaupa quillcachishcacunapica mana ricurinchu. Huaquin Bibliacunapi ricurijpipish chai yuyaicunataca Diosca mana quillcachishcachu.

Caitaca “cambaj” nishpapishmi traducishcacuna.

Griego rimaipica: “sinchita rimai” ninmi.

Griego rimaipica: “shimimanta” ninmi.

Caipica congregacionta pushaj huauquicunamantami parlacun.

Griego rimaipica: “llajtacuna” ninmi.

Chai 10.000 talento cullquica 60 millones denario cullquimi valirca. “Talento” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Denario” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “carcelta cuidajcunapaj maquipi churarca” ninmi.

O “Judea lado lindecunaman”.

Griego rimaipica: “pornéia” ninmi. “Huainayana” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “moikhéia” ninmi. “Huainayana” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “shuj regalota shina chasquijcunallami”.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

Griego rimaipica: “moikhéia” ninmi. “Huainayana” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “tesorocunata”.

“Runapaj Churi” shimita huasha diccionariopi ricui.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

“Denario” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “millai ñahui cangui” ninmi.

“Runapaj Churi” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “almata”. “Alma” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Randishpa quishpichina” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Sionpaj ushushi” nishpaca Sion llajtamanta o chaipi causaj gentecunamantami parlacuj yuyachin.

Griego rimaipica: “hosanna” ninmi. Dios quishpichichun nishpa mañangapaj, cushilla cashcata ricuchingapajpishmi chashna nijcuna carca.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “hosanna” ninmi. Dios quishpichichun nishpa mañangapaj, cushilla cashcata ricuchingapajpishmi chashna nijcuna carca.

Griego rimaipica: “ancianocunapish” ninmi.

Torre jahuamantami shuhuacuna, animalcuna chagraman ama yaicuchun cuidajcuna carca.

O “partido saquishpami”.

Griego rimaipica: “ancianocunapish” ninmi.

O “caishuj rumicunamanta yalli importante rumi”.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

O “mesapi tiyacujcunaca”.

“Herodes” shimita huasha diccionariopi ricui.

“César” shimita huasha diccionariopi ricui.

Cai impuestotaca cada unomi pagajcuna carca.

“Denario” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Jacob” shutita huasha diccionariopi ricui.

Caitaca “fariseocunaca saduceocunahuan tandanacurcacuna” nishpapishmi traducishcacuna.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

O “almahuan”. “Alma” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

“Fariseo” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “Tandanacuna huasicunapipish”.

O “rabí”.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

Cai versoca ñaupa quillcachishcacunapica mana ricurinchu. Huaquin Bibliacunapi ricurijpipish chai yuyaicunataca Diosca mana quillcachishcachu.

Caipica shujtaj llajtamanta runa judiocunapaj religionta catina cashcatami nicun.

Griego rimaipica: “Gehena” ninmi. “Gehena” shimita huasha diccionariopi ricui.

Cai plantaca anís layami can. Caitaca micunacunata mishquichingapajmi churajcuna carca.

O “shujtajcunapajta munana”.

Griego rimaipica: “Gehena” ninmi. “Gehena” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “tandanacuna huasicunapimi”.

Griego rimaipica: “cancunapaj huasitaca” ninmi. Caica Diospaj huasi nisha ninmi.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

“Diospaj huasi” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “parousía” ninmi. “Tigramuna punllacuna” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “aión” ninmi. “Cai pachapaj ruraicuna tucurina” shimita huasha diccionariopi ricui.

Shuj chichu huarmi huahuata ungungapaj nanachi callaricuj shinami canga.

Griego rimaipica: “Leyta mana cazujcuna” ninmi. Chashna nishpaca Dios mandashca leycunata pꞌiñajcunamantami parlacun.

O “mana shaicushpa catijllami”.

“Jatun llaqui” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “parousía” ninmi.

Griego rimaipica: “chuscu huairacunamanta” ninmi.

Griego rimaipica: “parousía” ninmi. “Tigramuna punllacuna” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “alli yachaj”.

Caipica Diospaj Gobiernomantami parlacun.

Soltera nishpaca cꞌarihuan manaraj chayarishca huarmimantami parlacun.

O “alli yachajmi”.

Grecia llajtamanta talentoca 20.4 kilogramocunatami charirca (44.88 libras).

Griego rimaipica: “plata” ninmi.

Griego rimaipica: “plata” ninmi.

O “herenciata”.

Caipica Adanpaj Evapaj huahuacunamantami parlacun.

O “Ashalla churanahuan”.

Griego rimaipica: “huiñaipajmi chingachishca cangacuna” ninmi.

“Pascua” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “ancianocunapish” ninmi.

“Sacerdotecunata jatun mandaj” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “mesapi tiyacujpimi”.

“Alabastro” shimita huasha diccionariopi ricui.

O “Rabí”.

O “salmocunata”.

Griego rimaipica: “Cai tutaca ñucamantami cancunaca urmanguichij” ninmi.

Griego rimaipica: “Tucuicuna canmanta urmajpipish ñucaca manataj urmashachu” ninmi.

O “Ñuca almapica”.

Aichaca shaicurinllami nishpaca juchayuj cashcatami ricuchin.

Griego rimaipica: “ancianocunami” ninmi.

Griego rimaipica: “12 legiones yalli angelcunata” ninmi. Roma llajta soldadocunaca shuj legionpica 4 mil a 6 mil soldadocunami tandanacujcuna carca.

O “Quillcashcacuna pajtarichunmi”.

Griego rimaipica: “ancianocunahuanmi” ninmi.

O “Sanedrinpish”.

Griego rimaipica: “ancianocunapish” ninmi.

Griego rimaipica: “ancianocunaman” ninmi.

Griego rimaipica: “alfareropaj allpa” ninmi. Alfarerocunaca paicunapaj trabajota rurangapajmi caimanta allpata llujshichijcuna cashcanga.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “alfareropaj allpa” ninmi. Alfarerocunaca paicunapaj trabajota rurangapajmi caimanta allpata llujshichijcuna cashcanga.

Griego rimaipica: “ancianocuna” ninmi.

Griego rimaipica: “ancianocunapish” ninmi.

O “¡Paitaca caspipi clavashpa huañuchi!”.

O “¡Paitaca caspipi clavashpa huañuchi!”.

Griego rimaipica: “Cai runapaj yahuarca” ninmi.

Griego rimaipica: “paipaj yahuarca ñucanchij jahuapi, ñucanchij huahuacunapaj jahuapipish shamuchunlla” ninmi.

O “Viva”.

“Llaquichina caspi” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Sorteana” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Llaquichina caspi” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “ancianocunapish” ninmi.

“Llaquichina caspi” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “tucui allpaca” ninmi.

Griego rimaipica: “paipaj espirituta entregarcallami” ninmi.

“Diospaj huasi ucu” shimita huasha diccionariopi ricui.

“Cortina” shimita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “jucha illaj llajtaman” ninmi.

“Allichirina punlla” shimita huasha diccionariopi ricui.

Callari punllaca judiocunapajca domingomi carca.

“Jehová” shutita huasha diccionariopi ricui.

Griego rimaipica: “ancianocunapish” ninmi.

Griego rimaipica: “aión” ninmi. “Cai pachapaj ruraicuna tucurina” shimita huasha diccionariopi ricui.

    Quichua Chimborazo Publicacioncuna (2008-2026)
    Llujshingapaj
    Yaicungapaj
    • Quichua (Chimborazo)
    • Shujtajcunaman cachai
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Caita Yuyari
    • Huaquichishca Datocuna
    • Can nishca shina configurai
    • JW.ORG
    • Yaicungapaj
    Shujtajcunaman cachai