INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
quichua (chimborazo)
ꞌ
  • Cꞌ
  • cꞌ
  • CHꞌ
  • chꞌ
  • Pꞌ
  • pꞌ
  • Qꞌ
  • qꞌ
  • Tꞌ
  • tꞌ
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONCUNA
  • TANDANACUICUNA
  • mwbr20 febrero págs. 1-7
  • Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi yachanapaj ayudacuna

Can mashcacushcaca mana tiyanchu.

Quishpichihuai, videoca mana ricurinchu.

  • Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi yachanapaj ayudacuna
  • Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi yachanapaj ayudacuna 2020
  • Subtitulocuna
  • 3-9 DE FEBRERO
  • 10-16 DE FEBRERO
  • 17-23 DE FEBRERO
  • 24 DE FEBRERO A 1 DE MARZO
Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi yachanapaj ayudacuna 2020
mwbr20 febrero págs. 1-7

Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi yachanapaj ayudacuna

3-9 DE FEBRERO

BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | GÉNESIS 12-14

“Dios Abrahamhuan ari ninacushcaca ñucanchijhuanmi ricunata charin”

it-2 pág. 573 párr. 3

Ari ninacushca o Pacto

Dioshuan Abrahamhuan ari ninacushca. Abramca (Abraham) Canaán llajtaman ringapaj Éufrates jatun yacutami chꞌimbarca. Chai jatun yacuta chꞌimbashca huashami Dioshuan Abrahamhuan ari ninacushcaca callarishcanga. 430 huatacuna qꞌuipami pacto de la Ley o israelcunahuan Jehová Dios ari ninacushcaca callarirca (Gál 3:17). Callaripica Abrahamca Mesopotamia ladopi Ur shuti llajtapimi causarca. Chaipimi Yayitu Diosca: “Cambaj llajtamanta llujshishpa, cambaj familiatapish saquishpa ri. Ñucami can maiman rina cashcataca ricuchisha” nirca (Hch 7:2, 3; Gé 11:31; 12:1-3). Israelcunaca Egiptopi y Canaán llajtapica 430 huatacunatami causarcacuna. Éxodo 12:40, 41-pica chai llajtacunapi causacujpi “ña 430 huatacuna pajtai punllami”, israelcunaca Egiptomanta esclavo shina causacushcamanta llujshircacuna ninmi. Chai punllaca, Jesús manaraj huacharijpi, 14 de Nisán de 1513-mi carca. Chai punllami Pascua micuita rurarcacuna (Éx 12:2, 6, 7). Chaimantami Abraham, Jesús manaraj huacharijpi, 14 de Nisán de 1943 huatapi Canaán llajtaman ringapaj Éufrates jatun yacuta chꞌimbashcata yachanchij. Chai horasmi Dioshuan Abrahamhuan ari ninacushca callarirca. Chai qꞌuipaca Abrahamca Canaán llajtapi caj Siquem llajtamanmi rirca. Chaipimi Yayitu Diosca Abrahamman ricurishpa paiman cusha nishca shimicunata ashtahuan intindichirca. Por ejemplo, Jehová Diosca: “Cambaj huahua huahuacunamanca cai llajtatami cusha” nircami. Edén huertapica Diosca huarmipaj huahua huahuacuna tiyanatami nirca. Chashnami Jehová Diosca Edén huertapi imata rurasha nishcahuan ricunata charishcata intindichirca. Shinallataj Génesis 3:15-pi parlaj huahua huahuacunamanta shamujca aichayuj tulluyuj familiamanta shamunatami intindichirca (Gé 12:4-7). Chashnallataj Génesis 13:14-17; 15:18; 17:2-8, 19; y 22:15-18 versocunapi nishca shinaca Jehová Diosca Abrahamman cusha nishca promesamantami ashtahuan intindichirca.

w89 1/7 pág. 3 párr. 4

Abrahammantami ashtahuan yachashpa catina canchij

Jehová Diosca Abrahamtaca: “Cai pachapi tucui causajcunaca canmantami alli nishca cangacuna” nircami. Cai shimicunaca alaja shimicunami can. Chaitaca Jehová Diosca Abrahammanca ishqui cutinmi nirca (Génesis 18:18; 22:18). Cai shimicunata pajtachingapajca Jehová Diosca hasta huañuipi chingarishca familiacunatami causachinga. Achcacuna causarijpica cai Allpaca Edén huerta shinami canga. Chaimi sumajta causangacuna. Shinallataj huiñai causaita chasquingapaj imata rurana cashcatami yachangacuna (Génesis 2:8, 9, 15-17; 3:17-23).

it-2 pág. 218 párr. 1

Ley

Ñaupa punllacunapi ima laya allpacunata randina cashcata yachaj runacunaca: “Allpata cꞌatujcunaca randijtaca urcu jahuaman pushashpami allpata ricuchij carcacuna. Shinallataj chai allpa maimanta, maicama cashcatami ricuchij carca. Randij, “allpata ricunimi” nincami chai rato chai allpata legalmente randishcata intindichirca” nincunami. Jehová Diosca Canaán llajtata Abrahamman manaraj cushpami: “Cunanca can maipi cashcamanta uratapish, janajtapish, inti llujshin ladotapish, inti huashicun ladotapish alli ricui” nirca. Yaya Diosca qꞌuipa punllacuna cai llajtata cambaj huahua huahuacunamanpishmi cusha nircami. Chaimantami Abrahamca “ricunimi” mana nishcanga (Gé 13:14, 15). Israelcunapaj randi Dioshuan parlaj Moisestaca Jehová Diosca israelcunaman cuna llajtata “cambaj quiquin ñahuihuan ricui” nircami. Shinaca cai callari parrafopi yachaj runacunapaj shimicuna cierto cajpica, Yayitu Dios “cambaj quiquin ñahuihuan ricui” nishpaca chai allpata legalmente israelcunaman cushcatami ricuchirca. Chai allpamanmi Josueca israelitacunata pushana carca (Dt 3:27, 28; 34:4; Satanás Jesusman imata cusha nishcata Mt 4:8-pi ricui). Shinallataj randijca allpaman yaicushpa, mana cashpaca allpaman chayashpa caishuj ladoman pasashpaca chai allpata legalmente randishcatami ricuchirca (Gé 13:17; 28:13). Shinallataj chai randishca allpacunapica yupashca yuracunata huillaj documentomi tiyaj carca (Gé 23:17, 18-huanpish comparai).

Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij

w16.05 pág. 5 párr. 12

Pꞌiñanacuicuna tiyajpica cꞌuyaihuan allichishunchij

12 Bibliaca Diosta sirvij Abraham y paipaj sobrino Lot paicunapurapi shuj llaqui tiyashcatami parlan. Shinallataj chai llaquimanta chaupirinacui ama tiyachun ima laya allichishcatami parlan. Abrahampish Lotpish cada unomi ovejacunata, vacacunata charircacuna. Quizás allpamantachari Abrahampaj michijcunahuan, Lotpaj michijcunahuan pꞌiñanacunata callarircacuna. Llaquirinacui ama tiyachunca Abrahamca Lottaca cambaj familiahuan maipi causanata agllai nircami (Gén. 13:1, 2, 5-9). Shinaca Abrahamca quiquinpajlla alli canataca mana mashcarcachu, tucuicunahuan alli canatami mashcarca. Chashnami Abrahamca ñucanchijpaj alli ejemplota saquirca. Pero pai mana mitsashpa Lotta puntapi agllachun saquishcamantaca ¿Abrahamca llaquipichu carca? Mana. Chai qꞌuipaca Mandaj Diosca Abrahamtaca achca bendicioncunatami canman cusha nircami (Gén. 13:14-17). Shinashpaca Bibliapi tiyaj consejocunata pajtachishpa, pꞌiñanacuicunata cꞌuyaihuan allichishcamantaca paita sirvijcuna huiñaipaj llaquicunata charichunca Jehová Diosca nunca mana saquingachu.

it-2 pág. 889 párr. 9

Sacerdote

Salem llajtamanta rey Melquisedecca sacerdotemi carca (hebreo shimipi ko·hén). Paipaj ñaupa yaya mamacunamanta, pai huacharishcamanta y huañushcamantapish Bibliapica mana imata huillanchu. Shinallataj sacerdote canataca mana paipaj familiamanta shuj herenciata shina chasquircachu. Ashtahuanpish paipaj ñaupapish y paipaj qꞌuipapish ni pi pai shina sacerdoteca mana tiyarcachu. Melquisedecca paillatajmi reypish y sacerdotepish carca. Achca huatacuna qꞌuipami Levipaj huahua huahuacunalla sacerdote canata chasquircacuna. Chashna cajpipish Melquisedecca paicunamanta yallimi carca. ¿Imamantataj yalli carca? Abrahamca chungamanta shujta o diezmotami Melquisedecman cuj carca. Levitacunaca Abrahampaj huahuacunami carcacuna. Chaimantami Bibliapica: “Levitacunaca Abrahampi cashpami, chungamanta shujta Melquisedecmanca curca ni tucunchijmi” nin (Gé 14:18-20; Heb 7:4-10). Melquisedecca Jesucristotami alli ricuchin. Jesusca “Melquisedec cashca shinallataj, huiñaipaj curami can” (Heb 7:17).

10-16 DE FEBRERO

BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | GÉNESIS 15-17

“¿Jehová Diosca imamantataj Abrampaj Saraipaj shutita cambiarca?”

it-1 pág. 914 párr. 2

Pandarina

Tucuicunami Adanmantaca juchayuj canchij. Chaimantami imapipish pandarijllacuna canchij (Ro 5:12; Sl 51:5). Cutin Jehová Diosca jucha illaj, llaquij Diosmi can. Chaimi Bibliapica: ‘Paica ñucanchij imamanta rurashca cashcataca yachanmi. Ñutu allpamanta ñucanchij cashcatapish yuyaipimi charin’ nin (Sl 103:13, 14). Yaya Diosca paita cazuj Noé runamanta parlashpapish paica “cashcata ruraj, ima juchachina illajllami carca” nircami (Gé 6:9). Shinallataj Jehová Diosca Abrahamtaca: “Ñuca ñaupajpi puri. Ima pandata ama rurai” nircami (Gé 17:1). Noepish Abrahampish juchayujcuna, huañujllacunami carcacuna. Shina cajpipish ‘Yayitu Diosca shunguta ricuj’ cashcamantami paicunapica ima pandata mana ricurca (1Sa 16:7-taca 2Re 20:3; 2Cr 16:9-huan comparai). Israelitacunataca Jehová Diosca: ‘Imata mana pandashpa Mandaj Dios cambaj Taita Dios yuyailla cangui’ nishpami mandarca (Dt 18:13; 2Sa 22:24). Diosca tucuicunata quishpichingapajmi paipaj jucha illaj Churita sacrificarca (Heb 7:26). Chaimi paipaj Churipaj sacrificiopi feta churajcuna, paita cazujcunapish Yayitu Diospajca “cashcata ruraj” o ima pandata mana rurajcuna can. Shina cajpipish Jehová Diosca alli Juez cashcatami ricuchishpa catin (Ro 3:25, 26; INTEGRIDAD; PERFECCIÓN nishca temacunatapish ricui).

it-1 pág. 31 párr. 4

Abraham

Abrahamca ñami 10 huatacunata Canaán llajtapi causarca. Paipaj huarmi Saraca mana huachaj cashpami catirca. Chaimi Saraca, Egiptomanta caj paipajta ruraj Agar huarmitaca, chayarishpa chichu saquirichun paipaj cusaman curca. Chashnami Saraca huahuayuj shina tucurca. Abrahamca paipaj huarmi nishcatami uyarca. Jesús manaraj huacharijpi 1932 huatapimi Agarca Ismaelta ungurca. Chaipajca Abrahamca 86 huatacunatami charirca (Gé 16:3, 15, 16). Cutin 1919 huatapica Abraham ña 99 huatacunata charijpimi Jehová Diosca: “Cancunapurapi caj cꞌaricunaca tucuicunami circuncisionta rurana canguichij” nishpa mandarca. Circuncisionca Jehová Dioshuan Abrahamhuan ari ninacushcata pajtachina cashcata ricuchij sello shinami carca. Shinallataj Yayitu Diosca Abrahamtaca, “ña mana Abramchu cangui. Ashtahuanpish cantaca achcacunapaj yaya tucuchun churashcamanta Abrahammi cangui” nishpami shutita cambiarca (Gé 17:5, 9-27; Ro 4:11). Asha tiempo qꞌuipaca Abrahamca aichayuj tulluyuj shina tucushpa shamuj quimsa angelcunatami paipaj huasipi alli chasquirca. Chaimi chai angelcunaca: “Shamuj huatapajca cambaj huarmi Saraca, ñami shuj cꞌari huahuayuj canga. Chashnatajmi canga” nircacuna (Gé 18:1-15).

w09 1/2 pág. 13

¿Cambaj shutica imata nisha nin?

Maipica Jehová Diosca ima tucunata huillangapajca huaquincunapaj shutitami cambiarca. Por ejemplo Abram shutica “Jatunyachishca Yaya” nisha ninmi. Pero Yayitu Diosca chai shutita cambiashpami Abrahamta shutichirca. Abraham shutica, “Achca LLajtacunapaj Yaya” nisha ninmi. Chaica pajtarircami. Abrahampaj huahua huahuacunamantami achca llajtacuna tiyarca (Génesis 17:5, 6). Shinallataj Abrahampaj huarmica Sarai shutimi carca. Sarai shutica ‘Caparishpa Rimarijlla’ cashcatami nisha nishca canga. Pero Jehová Diosca cunanmantaca paipaj shutica Sarami canga nircami. Sara shutita “Princesa” nisha ninmi. Chashnami Yaya Diosca ñaupamanta Sara huarmica jatun mandajcunapaj mama tucunata Abrahamman huillarca. Chaimi cai alli huarmica yallitaj cushicushcanga (Génesis 17:15, 16).

Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij

it-1 pág. 597 párr. 6

Imalla pasashca huatacuna

Jehová Diosca Abramtaca (Abraham): “Cambaj huahua huahuacunaca shujtaj llajtapimi causagringa. Chai llajtapi causajcunapajta rurajmi canga. Paicunaca 400 huatacunatami yallitaj llaquichishca causangacuna” nircami (Gé 15:13; Hch 7:6, 7-tapish ricui). Isaacmi Jehová Dios huillashca “Abrahampaj huahua huahuacunamanta” punta huahua carca. Pero Isaac manaraj huacharijpimi Jehová Diosca Abrahampaj huahua huahuacuna llaquichishca causanamanta ña parlarca. Ismaelca Jesús manaraj huacharijpi 1932 huatapimi huacharirca. Paica Egiptomanta Agar shuti huarmihuan charishca Abrahampaj churimi carca. Cutin 1918 huatapimi Jesús manaraj huacharijpi Isaacca huacharirca (Gé 16:16; 21:5). Israelitacunaca Jesús manaraj huacharijpi 1513 huatapimi Egipto llajtamanta llujshircacuna. Chaimi Génesis libropi nicuj shina “yallitaj llaquichishca” nishca huatacuna tucurirca (Gé 15:14). ¿Pero ima huatapitaj callarirca? 1513 huatamanta 400 huatacunata huashaman contashpaca, 1913 huatamanmi chayanchij. Chai huatapimi Isaacca 5 huatacunata charishcanga. Chaipimi paitaca chuchucujmanta raquircacuna. Chai 1913 huatallapitaj Ismaelca, 19 huatacunata charishpami, Isaacta imatapish nishpa burlarca. Chai horamantami 400 huatacunata yallitaj llaquichina tiempo callarirca (Gé 21:8, 9). Ismael chashna burlarijpimi Sara huarmica Abrahamtaca: “Agartaca paipaj churindij caimanta llujshichishpa cachai” nirca. Jehová Diospish Abrahamtaca: “Sara imallata nishcata rurailla” nircami. Caita yachashpami chai punllacunapi causaj gentecunapajca shujtajcunamanta burlarina mana alli cashcata intindinchij (Gé 21:10-13). Bibliapica Ismael Isaacmanta ima shina burlarishcaca allimi quillcashca tiyacun. Chaimantami 400 huatacuna yallitaj llaquichina tiempoca burlarishca punllamanta callarishcata intindinchij (Gál 4:29).

it-1 pág. 890 párr. 7

Quishpirina punlla

“Chuscu yayacunapaj qꞌuipami”. Jehová Diosca Abrahamtaca, cambaj huahua huahuacunaca chuscu yayacunapaj qꞌuipami Canaán llajtaman tigramungacuna nircami (Gé 15:16). Dioshuan Abrahamhuan ari ninacushca punllamanta, israelitacuna Egipto llajtamanta llujshina punllacamaca 430 huatacunami pasarca. Chai punllacunapi runacuna achca huatacunata causajpipish chuscu yayacuna yallicamami causarcacuna. Israelitacunaca Egipto llajtapica 215 huatacunallatami causarcacuna. Shinallataj “chuscu yayacunacamami” causarcacuna. Chaicuna maijancuna cashcata yachangapajca Israelmanta Leví aillupimi yuyai tucunchij. Paicunaca: 1) Leví, 2) Qohat, 3) Amram y 4) Moisesmi carcacuna (Éx 6:16, 18, 20).

17-23 DE FEBRERO

BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | GÉNESIS 18, 19

“Diosca tucui cai pachapaj Juez cashcamantami Sodoma y Gomorra llajtacunata tucuchirca”

w17.04 pág. 15 párr. 1

Cai pachapaj Juezca siempremi allita ruran

ABRAHAMCA Diostaca: “Canca tucui cai pachapaj Juez cashcamanta imatapish cashcatatajmi rurangui” nircami (Génesis 18:25). ¿Imamantataj Abrahamca chashna nirca? Dios cashcata ruraj cashcamanta Sodoma Gomorra llajtacunata alli juzganatami crirca. Shinallataj cashcata rurajcunata millai gentecunahuan tandachishpa Jehová mana chingachij cashcatami crirca. Bibliapi Jehovamanta parlashpaca cashnami nin: ‘Paica ñucanchij jatun Rumi shinamari. Pai rurashcacunapica ima panda mana tiyanchu. Paipaj ñancunapish ima mana pandachu’ ninmi (Deuteronomio 31:19; 32:4).

w18.08 pág. 29 párr. 4

Mana utca pꞌiñarina: mana shaicushpa shuyashunchij

Jehová Diosmi tucuimanta yalli mana utca pꞌiñarij cashcata ricuchishca. Pai shinami cana canchij (2 Pedro 3:15, Traducción del Nuevo Mundo). Jehová Dios mana utca pꞌiñarij cashcatami Bibliapica achca cutincuna parlan (Nehemías 9:30; Isaías 30:18). Por ejemplo, Sodoma llajtata imamanta chingachigrishcata Abraham tapujpica ¿Jehová Diosca imatashi rurarca? Abraham imata tapushcata, imamanta sustarishcatami mana pꞌiñarishpa alli uyarcaraj. Qꞌuipaca imata nishcata tigra cutichishpami paita uyacushcata ricuchirca. Shinallataj cashcata ruraj 10 gentecuna Sodoma llajtapi tiyajpica mana chingachishachu nircami (Génesis 18:22-33). Jehová Diosca tucuimanta yalli mana utca pꞌiñarij cashcata, jarcarij cashcatami ricuchishca.

w10 15/11 pág. 26 párr. 12

Jehová Diosca jatun mandajmi can

12 Ñallami Jehová Diosca pai mandana derechota charishcata ricuchinga. ¿Chaita ruranataca imamantataj seguros canchij? Paica mana alli ruraicunataca mana ricunayachinchu. Chaimantami mana alli ruraicuna tiyashpa catichunca mana saquinga. Shinallataj cai tiempopi imalla pasacushcaca tucuri punllacunapi causacushcatami ricuchin. Jehová Diosca ñaupa punllacunamantami mana allicunataca tucuchij cashca. Por ejemplo, Yacu juilluta cachashpami mana allicunata tucuchirca. Shinallataj Sodoma, Gomorra llajtacunapi causajcunatapish, faraonta paipaj soldadocunatapishmi tucuchirca. Chashnallataj Sisarapaj soldadocunatapish, Senaqueribpaj soldadocunatapishmi tucuchirca (Gén. 7:1, 23; 19:24, 25; Éxo. 14:30, 31; Jue. 4:15, 16; 2 Rey. 19:35, 36). Chaicunata yachashpami Yaya Dios mana allicunata tucuchina cashcata seguros canchij. Jehová Diosca paipaj shutita pingaipi churashpa catichun, paipaj sirvijcunata llaquichishpa catichunca mana saquingachu. Ashtahuanpish Yaya Diosca ñallami mana allicunataca tucuchinga. Jesucristo shamuna punlla ña cꞌuchuyamucushcamanta, cai shina causai ñalla tucurigrishcamantami mana allicunata tucuchina punlla chayamucushcata yachanchij (Mat. 24:3).

Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij

w88 15/5 pág. 23 párrs. 5, 6

¿Shuj runa Diosta ricushcachu?

Diosca Abrahamhuan rimangapajca shuj angeltami cachaj carca. Chai angelca Yaya Dios ima nishcatami Abrahammanca chashnallataj tucuita huillaj carca. Chaimantami Bibliapica ‘Mandaj Diosmi ricurirca’ nin (Génesis 18:1). Abrahamca chai aichayuj tucushca angelhuan rimashpaca Yaya Dioshuan rimacushca shinami carca.

Ima shinami shuj radiopi o shuj telefonopi ñucanchij rimashca shimicunaca igualito uyarin, chashnallatajmi Dios cachashca angelca Dios nishcacunataca igualito ni tucurca. Chaimantami Abraham, Moisés, Manóah, shujtajcunapish Dios cachashca angelhuan rimashpaca Dioshuan rimacuj shina carca. Cai runacuna angelcunata, achijnicujta ricushpapish Yaya Diostaca mana ricui tucurcachu. Chaimantami apóstol Juan: “Taita Diostaca pi manataj ricushcachu” nishpaca mana pandarishcata ricuchin (Juan 1:18).

w19.06 pág. 20 párr. 3

Llaquilla cajcunata ayudashunchij

3 Lotca Sodoma llajtapi causanatami agllarca. Chai llajtapica tucuimi tiyarca. Shinapish chaipi causaj gentecunaca jatun juchata rurashpami causajcuna carca (2 Pedro 2:7, 8-ta liyipai). Chai llajtaman rishcamantami Lotca achca llaquicunata charirca (Génesis 13:8-13; 14:12). Lotpaj huarmica chai llajtapica cushillami causarca. Chaipi causajcunahuanca allimi apanacuj cashcanga. Pero paica Diostaca mana cazusha nircachu. Chaimantami Yaya Dios ninahuan chai llajtapi tamyachijpica huañurca. Lotpaj ishqui ushushicunaca ñami cazarangapaj ari ninacushca carca. Pero paicunapaj cusa tucunapish Sodoma llajtapimi huañurcacuna. Paipaj huarmi huañushcamanta, paipaj huasita, charishca cosascunata pirdishcamantami Lotca llaquilla sintirirca (Génesis 19:12-14, 17, 26). Lot chashna llaquicunata chari horasmi Jehová Diosca pacienciahuan ayudarca.

24 DE FEBRERO A 1 DE MARZO

BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | GÉNESIS 20,21

“Jehová Diosca pai cusha nishcacunataca siempremi pajtachin”

wp17.2 págs. 14, 15

Sara ‘jatun mandajcunapaj mama’

Saraca Diospi mana crishcamantaca mana asircachu. Bibliapica paimantaca: ‘Crishcamantami Sara huarmica mana huachaj cashpapish chichungapaj fuerzata chasquirca. Diosca pai cusha nishcataca pajtachij cashcata Sara crishcamantami, shuj cꞌari huahuata huacharca’ ninmi (Hebreos 11:11). Paica Diostami alli rijsirca, tucui pai nishcacunatapish pajtachij cashcatami alli yacharca. Chaimantami Saraca Diospi shunguta churarca. Tucuicunami Sara shina Diospi tucui shunguhuan crinata minishtinchij. Chaipajca Diosta alli rijsingapajmi esforzarina canchij. Paita alli rijsishpaca Diosca tucuita pajtachij cashcatami ricungui.

‘PAI NISHCATA RURAILLA’

Saraca 90 huatacunata charishpami shuj huahuata ungurca. Abrahamca 100 huatacunatami charirca. Chai huahuataca Dios mandashca shinami Isaac shutita churarca. Saraca asha shaicushca cashpapish huahuata ricushpami cushilla: “Taita Diosmari ñucataca asichin. Ñuca huahuayuj tucushcata pipish uyajcunaca cushicushpami ñucahuan asingacuna” nirca (Génesis 21:6). Diosca shuj milagrota rurashpami Saraman shuj huahuata curca. Chai huahuaman alli yachachishpa huiñachina cashpapish cushillami causarca.

Isaac 5 huatacunata charishpa chuchumanta raquirijpimi paipaj familiaca shuj micunata rurarca. Shinapish Saraca Ismael paipaj churihuan mana alli apanacujtami ricurca. Paica paipaj churi Isaacmanta burlarishpa pꞌiñachicujlla cashcatami ricurca. Agarpaj churi Ismaelca 19 huatacunatami charirca. Achca huatacuna qꞌuipaca Apóstol Pabloca Ismaelca ‘catirashpami llaquichij’ carca ninmi. Chaimantami Saraca paipaj churita Ismael huañuchinman nishpa sustarirca. Paica Isaacmanta huahua huahuacunata Dios cushpa bendiciana cashcamantami paipaj churita cuidarca. Chaimantami paica mana manchashpa Abrahamtaca Agartapish paipaj churitapish caimanta llujshichishpa cachai nirca (Génesis 21:8-10; Gálatas 4:22, 23, 29).

Sara chashna nijpica, ¿Abrahamca ima shinataj sintirirca? Bibliapica: ‘Ismaelpish paipaj churillataj cashcamantami paica jatunta llaquichirca’ ninmi. Paica paipaj churita cꞌuyashcamantami huasimanta mana llujshichishpa cachasha nirca. Diosca paicunahuan imata ruranata alli yachashpami Abrahamtaca: “Chai churimantapish, cambajta ruraj huarmimantapish ama yalli llaquirichu. Cambaj huarmi Sara imallata nishcata rurailla. Isaacmanta mirarishcacunallami, cambaj huahua huahuacuna canga” nircami. Jehová Diosca Agartapish, paipaj churitapish cuidashami nishpami animarca. Chaimantami Abrahamca paicunata llujshichishpa cacharca (Génesis 21:11-14).

Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij

wp17.3 pág. 12, nota

“Sumaj huarmi”

Saraca Abrahampaj la turimi carca. Ishquindijmi Taré runapaj churi ushushi carcacuna. Chai yayallamantataj cashpapish chꞌican chꞌican mamatami charircacuna (Génesis 20:12). Cunan punllacunapi turindij cazarana mana alli cajpipish chai tiempopi causai ima shina cashcatami yuyarina canchij. Chai tiempopica gentecunaca Adán y Eva pirdishca jucha illaj causaimantaca mana carupichu carcacuna. Shinallataj gentecunaca mana cunan laya ungujcunachu carcacuna. Chaimantami familiapura cazarajpipish paicunapaj huahuacunaca mana ima ungüihuan huacharij cashcanga. Shinapish 400 huatacuna pasashca huashaca gentecunaca jucha illaj canamantami ashtahuan caruyarcacuna. Chai tiempollapitajmi Moisesman cushca leypica quiquin familiamanta cajhuan ama chayarinacuchun nishpa mandarca (Levítico 18:6).

w89 1/7 pág. 20 párr. 9

Abrahamca Diospaj amigo canata mashcajcunapaj alli ejemplomi

9 Abrahamca Diospi tucui shunguhuan crishcata ricuchingapajmi “Mandaj Diospaj shuj altarta rurarca” (Génesis 12:7). Hebreo rimaipi “altar” shimica “sacrificiota cuna pushtu” nisha ninmi. Chaimantami Abrahamca Diospaj shuj altarta rurashpaca animalta chaipi sacrificashcanga. Qꞌuipapish Abrahamca shujtaj ladopi cashpaca Diospi tucui shunguhuan crishcata ricuchingapajca altarcunatami ruraj carca. Shinallataj chaipimi ‘Jehová Diosta paipaj shutipi mañaj carca’ (Génesis 12:8; 13:18; 21:33, NM ). Hebreo rimaipi “Jehová Diospaj shutipi mañana” nishpaca “paipaj shutita shujtajcunaman huillana” cashcatapishmi ricuchin. Abrahampaj huasipi causajcunapish, cananeocuna shinallatajmi Yayitu Diospaj shutimanta cutin cutin parlajta uyashcangacuna (Génesis 14:22-24, NM ). Cunan punllacunapipish Diospaj amigo casha nijcunaca paipaj shutipimi tucui shunguhuan mañana canchij. Shinallataj mana manchashpami huillana canchij. Chashnami Taita Diosmanca alabana sacrificiota cunchij. “Alabana sacrificioca, shimihuan paipaj shutita huillana nisha ninmi” (Hebreos 13:15; Romanos 10:10).

    Quichua Chimborazo Publicacioncuna (2008-2026)
    Llujshingapaj
    Yaicungapaj
    • quichua (chimborazo)
    • Shujtajcunaman cachai
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Caita Yuyari
    • Huaquichishca Datocuna
    • Can nishca shina configurai
    • JW.ORG
    • Yaicungapaj
    Shujtajcunaman cachai