Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi imalla ruranata ricuchij pꞌanga nishca tandanacuipaj ayudacuna
3-9 DE DICIEMBRE
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | HECHOS 9-11
“Cushicushpami Jesusmanta huillai callarirca”
“Tandanacushca crijcunaca sumajtami causarcacuna”
1JESUSPAJ discipulocunataca paicunapaj huasimanta llujshichishpa, huatashpa Jerusalenman prezu apamungapaj, Sanedrinpi juzgachun churangapajmi chai millai runacunaca Damascoman shamurcacuna.
2 Chai grupota pushajca Saulomi carca. Paica chai ñaupallami paipaj compañerocuna llaquinaita Jesusta alli catij Estebanta rumicunahuan shitashpa huañuchijta cushicushpa ricurca (Hech. 7:57–8:1). Qꞌuipaca Jerusalenpi caj caishuj crijcunatapishmi jatunta llaquichi callarirca. Mana chaillapi saquirishpami qꞌuipamancarin, tucui ladoman rishpa Jesusta catijcunataca o el Camino nishca grupotaca mashcashpa, llaquichishpa chingachinata yuyarirca (Hech. 9:1, 2).
w16.06 pág. 7 párr. 4
Jehová Dios ñucanchijta Yachachij cashcata valorashunchij
Jehová Diosca mana ñahuillata ricunchu. Ashtahuancarin paica ucu shungu ima laya cajtami ricun (1 Samuel 16:7b liyipai). Chaica congregación callarijpimi ricunalla carca. Chaipica Jehová Diosmi paipajman, paipaj Churipajmanpish achca gentecunata pushamurca. Chai gentecunaca shujtajcunapajca imapaj mana valij, yanga gentecuna shinami ricurishcanga (Juan 6:44). Chai gentecunamanta Saulo shuti shuj fariseo runaca, “Diosta cꞌamij, catirashpa llaquichij, maipish cachun rimajmi” carca (1 Tim. 1:13). Ashtahuanpish ‘runacunapaj shunguta ricuj’ Yaya Diospajca Sauloca imapaj mana valij runa shinaca mana carcachu (Prov. 17:3). Ashtahuancarin allpamanta shuj sumaj vasota ruraj shina yachachinallami illarca. ‘Paitaca mana israelcunamanpish, jatun mandajcunamanpish, israelcunamanpish huillaj cachunmi agllarca’ (Hech. 9:15). Huaquincuna ñaupaman machaj, shuhuaj, shujhuan shujhuan causaj cashca cajpipish Jehová Diosca shuj alli vaso, allipaj cai tucushcata allimi yacharca (Rom. 9:21; 1 Cor. 6:9-11). Chaimantami Diospaj Shimita yachashpa, paicunapaj feta sinchiyachishpa Jehová Dios yachachichun saquircacuna.
“Tandanacushca crijcunaca sumajtami causarcacuna”
15 Jesusta catijcunata catirashpa llaquichij runaca sinagogacunapi Jesusmanta huillacujta ricushpaca, judiocunaca achcata mancharishca, musparishca, hasta colerami cashcangacuna. Paicunaca: “¿Manachu cai runaca, Jerusalenpi Jesusmanta tucui huillajcunata llaquichij?” nishpami tapurinacushcangacuna (Hech. 9:21). Sauloca imamanta paipaj yuyaita cambiashcata intindichingapajca “ashtahuan ashtahuanmi mana manchashpa ‘Jesusmari Quishpichij Cristoca’ nishpa huillarca” (Hech. 9:22). Pero mana tucuicunachu chasquircacuna. Chaimantami panda yuyaita charijcunata, jatun tucushcacunataca mana cambiachi tucurca. Shinapish Sauloca huillashpa catinataca mana saquircachu.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
“Tandanacushca crijcunaca sumajtami causarcacuna”
5 Damasco ñanpi Jesús Saulota jarcashpaca, “¿ima nishpataj ñuca discipulocunata caticungui?” nishpaca mana nircachu. Paica: “¿Ima nishpataj ñucataca llaquichina yuyailla llaquichicungui?” nircami (Hech. 9:4). Shinaca Jesucristoca paita catijcunapaj llaquicunataca paipaj llaquicunata shinami ricun (Mat. 25:34-40, 45).
6 Chaimanta Jesusta cazungapaj ima llaquicunata apacushpaca paipish, paipaj Yayapish ñucanchij llaquicunata apacujtaca alli yachashcatami crinchij (Mat. 10:22, 28-31). Shinapish huaquinpica chai llaquitaca mana chai rato anchuchinchu. Jesusca Estebanta huañuchinapi Saulo apoyajtami ricurca. Shinallataj Jerusalenpi Jesusta catijcunata paicunapaj huasicunamanta sirijta aisashpa, llujshichishpa cachajtami ricurca (Hech. 8:3 El Nuevo Testamento Quichua, Nueva Versión Internacional, 1999). Shinapish chaipica mana imata rurarcachu. Llaquihuan cashpapish paita tucuipi cazushpa catichunmi fuerzata curca.
nwtsty Hch 10:6-manta yachangapaj nota
carata ñutujllata ruraj Simón: Animalcunapaj carata ñutujllata rurajcunaca calta churashpami saquirishca millmatapish, aichatapish, huiratapish llujshichijcuna carca. Qꞌuipaca caracunahuan imatapish rurangapajca plantacunamanta rurashca liquidocunatami caracunapi churajcuna carca. Chai trabajoca mana alli ashnajmi carca. Shinallataj achca yacutapishmi minishtirca. Chaimantami Simonca mama cucha cꞌuchupi Jope pueblomanta canllaman causarca. Moisesman cushca leypi nishca shinaca huañushca animalcunata tuparishcamantaca mapami tucujcuna carca (Le 5:2; 11:39). Chaimantami judiocunaca carata ñutujllata rurajcunataca pꞌiñajcuna carca, chai runapaj huasipipish mana pozasha ninman carcacuna. Talmud libropi nishca shinacarin carata ñutujllata rurashpa trabajajcunaca majadata tandajcunatapish yalli mana alli cashcatami judiocunaca ricuj carca. Pero apóstol Pedro chashna yuyaicunata mana charishcamantami Simonpaj huasipi pozangapaj saquirirca. Chashnami mana judío runapaj huasipi huillanaman ringapaj listo carca. Huaquin yachajcunaca cai byrseús o “carata ñutujllata ruraj” nishca griego shimica Simonpaj apodomi cashcanga nincunami.
Bibliata rezashunchij
10-16 DE DICIEMBRE
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | HECHOS 12-14
“Pablopish Bernabepish caru llajtacunapimi huillarca”
“Espirituhuan junda cashcamanta cushicuihuanmi carcacuna”
Imamanta espíritu santo Saulotapish Bernabetapish agllashcataca Bibliapica mana huillanchu (Hech. 13:2). Pero paicuna espíritu santohuan agllashcacuna cashcatami yachanchij. Chai agllaipi Antioquía de Siria llajtapi profetacuna, yachachijcuna jarcashcataca mana ninchu. Ashtahuancarin shungumantami apoyarcacuna ninmi. Shinaca Saulopish Bernabepish paicunapaj huauquicuna mana envidiashpa, paicunamanta ‘ayunashpa Diosta mañashpa, paicunapaj jahuapi maquita churashpa alli ringuichij nishpa cachajpica’ cushillami sintirishcangacuna (Hech. 13:3). Ñucanchijpish congregación ucupi huaquin ruraicunapi mingashca huauquicunataca shungumantami apoyana canchij. Por ejemplo superintendentecunataca mana envidiashpa, ‘paicuna allita rurashcamantaca, achcata cꞌuyashpa alli ninami canchij’ (1 Tes. 5:13).
“Jehová Diospi shunguta churashpami, mana manchashpa huillarcacuna”
Puntaca Iconiopimi huillarcacuna. Iconioca provincia de Galacia ucupi caj ashtahuan rijsishca pueblomi carca. Chai llajtapica hebreota rimaj gentecunami causarcacuna. Shinallataj shujtaj llajtacunamanta shamushpa judío tucujcunapish achcacunami chaipi causarcacuna. Pablopish Bernabepish ima shina huillaj cashca shinallatajmi sinagogaman rishpa huillarcacuna (Hech. 13:5, 14). Chaipi “Taita Diospaj Shimita huillajpimi judiocunapish, griegocunapish achcacuna crircacuna” (Hech. 14:1).
w14 15/9 pág. 13 párrs. 4, 5
Llaquicunahuan cashpapish Diosta tucui shunguhuan sirvishunchij
4 Pablopish Bernabepish Derbe pueblota visitashca qꞌuipaca, “Listraman, Iconioman, Antioquiamanmi tigrarcacuna”. Chai pueblocunapica, Jesusta catijcunamanca paicunapaj feta sinchiyachishpa catichunmi animarcacuna. Chaipica: “Cashna shina llaquicunata apashpami: ‘Taita Dios mandacujpica, chaiman yaicushun’ nishpami” yachachircacuna (Hech. 14:21, 22). Shinapish “llaquicunata apashpami” nishca shimicunaca mana alaja uyarinchu. Shinashpaca ¿ima shinataj Pablopish Bernabepish chai shimicunahuan discipulocunataca animai tucurcacuna?
5 Chaita alli intindingapajca Pablo ima nishcapi yuyashun. Paica, “achca llaquicunatami ahuantana canchij” mana nircallachu. Ashtahuancarin: “Cashna shina llaquicunata apashpami: ‘Taita Dios mandacujpica, yaicushun’” nircami. Chashnami Pabloca discipulocunataca Diosta tucui shunguhuan cazushcamanta imata japinapi yuyachishpa animarca. Qꞌuipata japina bendicionca mana shuj muscuillachu carca. Jesuspishmi “tucuringacama catirajllami quishpiringa” nirca (Mat. 10:22).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w08 15/5 pág. 32 párr. 7
Hechos libromanta alli yuyaicuna
12:21-23; 14:14-18. Herodesca gentecuna paita jatunyachijpica Diosta jatunyachinapaj randica pairajmi jatun tucurca. Cutin Pablo, Bernabeca paicunata gentecuna alabashun, jatunyachishun nijpica chai ratomi, ‘mana ñucanchijpish runacunallami canchij’ nirca. Herodesca mana cai apostolcuna shina carcachu. Shinaca ñucanchijpish Jehová Diosta sirvinapi ima privilegiota chasquishpapish mana jatun tucunata munanachu canchij.
nwtsty Hch 13:9-manta yachangapaj notacuna
Saulotapish Pablo nijcunami carca: Chai horasmantami Saulotaca Pablo nijcuna carca. Paica hebreopish, huachari pachamanta romanopishmi carca (Hch 22:27, 28; Flp 3:5). Shinaca Pabloca uchillamantami ishqui shutita charishcanga. Hebreopica Saulo, cutin romanopica Pablomi carca. Chai tiempopi judiocuna, ashtahuanca Israelpi mana causajcunaca, ishqui shutita charinallami carcacuna (Hch 12:12; 13:1). Por ejemplo apóstol Pablopaj maijan familiacunaca hebreo shutita charishpapish, griego o romano shutitapishmi charircacuna (Ro 16:7, 21). Pabloca “mana judiocunapaj apostolmi” carca. Paica mana judiocunaman alli huillaita huillachunmi agllashca carca (Ro 11:13). Pai huillashcata gentecuna alli uyachunmi romano shutita huillashcanga (Hch 9:15; Gál 2:7, 8). Cai temamanta yachajcunaca romano shutitaca, Sergio Paulota jatunyachingapajmi utilizashcanga nincunami. Pero Pabloca ña mana Chipre llajtapi cashpapish chai shutita utilizashpa catircarajmi. Chaimantami chaica mana cierto cashca ricurin. Cutin shujtajcunaca paipaj hebreo shutica, griegopica shuj persona (o shuj animal) jatun tucushcata ningapajmi utilizajcuna carca. Chaimantami chai shutita mana utilizashcanga nincunami (Hch 7:58-manta yachangapaj notata ricui).
Pablo: Griego quillcashcacunapi Paulos shutica “uchilla” nisha ninmi. Cai shutitaca apóstol Pablota ningapajmi 157 cutin churashcacuna. Cutin Chipre llajtata mandaj Sergio Paulota ningapajca shuj cutinllami churashcacuna (Hch 13:7).
nwtsty Hch 7:58-manta yachangapaj nota
Saulo: O “Saúl” shimica “[Diosman] Mañashca” nisha ninmi. Saulotapish Pablo nijcunami carca (cai shutica romanomi carca). ‘Israelpi Benjaminpaj, familiamanta hebreo yaya mamapaj huahuami carca’ (Flp 3:5). Shinallataj “huachari pachamanta” romano runami carca (Hch 22:28). Chaimantami paipaj yaya mama judío cashpapish romano rimaipi Paulus o Pablo shutita churarca. Pablo shimica “uchilla” nisha ninmi. Paica uchillamantami ishqui shutita charishcanga. Israelpi punta reyca Saúl shutimi carca. Benjaminpaj familiapurapica chai shutica achcami tiyarca. Chaimantami paipaj yaya mamacunaca paipaj churitaca Saulo shutipi nijcuna cashcanga (1Sa 9:2; 10:1; Hch 13:21). Yaya mamaca chai shuti ima nisha nishcamantachari, mana cashpaca yayallataj chai shutita charishcamanta costumbreta catishpachari churitapish chai shutillatataj churarcacuna (Lu 1:59 versota ricui). Ima shina cashca cajpipish shujtaj judiocunahuan cajpi, fariseo cangapaj estudiacujpica, hebreopi Saulo shutipimi rijsijcuna carca (Hch 22:3). Shinallata Jesusta catij tucushca huashapish 10 huatacuna yallicamami Saulo shutipi rijsijcuna carca (Hch 11:25, 30; 12:25; 13:1, 2, 9).
Bibliata rezashunchij
17-23 DE DICIEMBRE
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | HECHOS 15, 16
“Diospaj Shimipi ricushpami shuj yuyailla tucurcacuna”
“Rimanacushpa pꞌiñarinacurcacuna”
Lucasca, Pabloca Bernabendijmi ‘Judeamanta shamujcunahuan’ “rimanacushpa, jatunta pꞌiñarinacurcacuna” ninmi. Chaipi congregacionta pushajcunaca chai problemata “mana allichipaj cajpimi, apostolcunahuan, cunaj yuyajcunahuan parlanacushpa allichichun Pablotapish Bernabetapish caishuj crijcunandij Jerusalenman cachanata yuyarircacuna” ninmi (Hech. 15:2). Chai pꞌiñanacuica ishqui sectorcuna paicuna imata yuyashcatami tucui shunguhuan difindircacuna. Superintendentecunaca apostolcunapura sumajta tandalla cachunmi alli decisionta agllarcacuna. Chaimantami Jerusalenpi Cuerpo Gobernante o “apostolcuna, cunaj yuyajcuna” cai pꞌiñanacuita allichichun ayudata mañarcacuna. ¿Antioquía llajtapi pushajcunamantaca imatataj yachanchij?
w12 15/1 pág. 5 párrs. 6, 7
Diosta alli catijcunaca Bibliata respetancunami
6 Chai problemata allichingapajca Amós 9:11, 12-pi nishca shimicunami alli carca. Chai shimicunataca Hechos 15:16, 17-pimi nicun. Chaipica: “Chai qꞌuipa tigramushpaca Davidpaj carpa huasi urmashcataca, cutinmi shayachisha. Urmashcatapish allichishpa cutin shayachishami. Chashna rurajpimi tucui saquirishcacunapish, ñuca agllashca mana judiocunapish Jatun Diostaca mashcangacuna” ninmi.
7 Cai versocunapica Jesusta catij mana judiocuna circuncisionta ruranataj cashcataca mana nicunchu. Pero Jesusta catij judiocunaca cai versota liyishpaca chaitami intindijcuna carca. Paicunapajca shuj mana judío circuncisionta rurachishpaca judiocunapurami tucuna carca (Éxo. 12:48, 49). Shinallataj Ester 8:17-pi Septuaginta nishca Bibliapica: “Chꞌican chꞌican llajtacunapi causajcunaca, circuncisionta rurachishpami, judiocunapura tucurcacuna” ninmi (Biblia Textual, nota; cursivas nuestras). Shinallataj Amós libropica Diospaj shutita apachun nishca mushuj llajta ricurinatami nirca. Chai pueblo ucupica israelitacunamanta saquirij judío cꞌaricuna, huarmicuna, Jesusta catij circuncisionta rurashca mana judiocunapishmi carcacuna. Pero paicunallahuantajmi tandalla, circuncisionta mana rurachishca mana judiocunapish carcacuna. Shinashpaca mana judiocunaca Jesusta catij cangapajca circuncisionta mana rurachinachu carca.
“Congregacioncunata sinchiyachishpa”
Pablohuan Timoteohuanca achca huatacunatami ishqui huillashpa purircacuna. Paicuna tucui ladopi huillacushpaca Cuerpo Gobernante huauquicunapaj representante shinami paicuna mandashcata pajtachircacuna. Por ejemplo “apostolcunahuan, cunaj yuyajcunahuan tucushpa crijcuna imallata rurana cashcata, cazuna cashcata Jerusalenpi yuyarinacushcatami, tucui pueblocunapi cushpa huillashpa rircacuna” (Hech. 16:4). Congregacioncunaca Cuerpo Gobernante imalla mandashcatami cazurcacuna. Chaimantami ‘ashtahuan sinchi crijcuna tucurcacuna. Crijcunapish punllantami ashtahuan mirarircacuna’ (Hech. 16:5).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w12 15/1 pág. 10 párr. 8
Jesuspaj apostolcuna shina chaparashpa causashunchij
Hechos 16:6-10-pi yuyaicunaca ¿imatataj yachachin? Chaipica Diospaj espíritu santoca Asia llajtaman Pablo ña ricujpimi maillapi huillanaman rina cashcata ricuchirca. Bitinia llajtaman ricujpipish Jesusca yaicuchun mana saquircachu. Troas puebloman apóstol Pablo ña chayashca qꞌuipami, Macedoniapi yachachinaman rina cashcata Jesusca huillarca. Cunanpish tandanacushca crijcunata Uma shina mandajca chashnallatajmi mandai tucun (Col. 1:18). Por ejemplo, precursor shina sirvinata o ashtahuan huillajcuna minishtirishca ladocunapi sirvinaman rinatachari yuyacunchij. Chashna cajpipish ima arreglocunata rurai callarishca qꞌuipami Jesusca, espíritu santohuan maiman rina alli cashcata ricuchishpa ayudanga. ¿Imamanta? Yuyashun shuj carrota pushajca, carro ña puricujllapimi alli ladoman o lluqui ladoman pushai tucun. Chashnallatajmi Diosta ashtahuan sirvingapaj ñucanchij esfuerzota ruracujpimi Jesusca maiman rina alli cashcata ricuchishpa ayudai tucun.
nwtsty Hch 16:37-manta yachangapaj nota
Ñucanchijtaca romanocuna cajpipish: Pablopish Silaspish romanocunami carca o ciudadanía romanatami charircacuna. Romapica tucui romano gentecuna ima problemata allichingapajca shuj juiciota rurana derechotami charirca. Pero manaraj juiciota rurashpaca gentecunapaj ñaupajpica shuj runata mana castiganachu carca. Chai leycunami Romapica tiyarca. Shinallataj maillapi romanocuna mandacunpimi, romano cajcunaca huaquin cosascunapi derechota, privilegiota charircacuna. Paicuna causashca llajtapi tiyaj leycuna ucupica mana carcacunachu, Romapi tiyaj leycuna ucupimi carcacuna. Chaimanta paicunata juchachijpica chaipi leycuna nishca shina juiciota rurajpipish, romano tribunalpipish paita difindichun juiciota rurana derechotami charirca. Cutin paita huañuchun condenajpica, Roma llajtata mandajman huillana derechotami charirca. Apóstol Pabloca maillapi romanocuna mandacuj tucui lugarcunapimi huillarca. Pai romano shina derechota charishcataca quimsa cutin utilizashcatami huillan: 1) Filipos llajtapi paita macashpaca paipaj derechota mana respetashcatami juezcunaman huillarca. 2) Jerusalenpi paita ama azotichunmi romano cashcata huillarca. 3) Paita juicioman apajpica, Roma llajtata mandaj César paitaj uyashpa chai problemata allichichunmi mañarca (Hch 22:25; 25:11).
it-1 pág. 1029 párr. 6
Macashcacuna
Filipos llajtapica Pablotaca caspicunahuanmi macarcacuna. Pabloca chai oportunidadtaca alli huillaita difindingapaj, huillanapish legal cachunmi churarca. Pablotaca gentecunapaj ñaupajpi macashpami prezupi churarcacuna. Pero chaita ruraj juezcuna Pablo romano cashcata yachashpaca dimastijmi mancharircacuna. Mana macashcallamanta mancharircacunachu. Ashtahuancarin ni siquiera juiciota mana rurashpa, manapish condenashca cashcata chashna rurashcamantami achcata mancharircacuna. Ashtahuanpish Pablotapish Silastapish tucuicunapaj ñaupajpimi mana allita ruraj runacunata shina ricuchircacuna. Pero juezcuna ishquitataj cacharichun nishpa mandajpica, Pabloca: “Ñucanchijtaca romanocuna cajpipish manaraj imata tapushpami tucuicunapaj ñaupajpi macachishpa, carcelpi churarcacuna. ¿Chai jahuachu, cunanca pacalla cacharishun nincuna? Mana rishunchu. Paicunallataj llujshichij shamuchun” nircami. Shinaca juezcunaca paicunami perdonta mañana tucurcacuna. Bibliapica: “Chashna nishcata soldadocuna mandajcunaman yachaj chayachijpica, paicunaca romanocuna cashcata uyashpami, achcata mancharircacuna. Mandajcuna shamushpaca: ‘Ñucanchijca cancuna romanocuna cashcataca mana yachashcanchijchu. Cunanca cai pueblomanta llujshishpa ripaichijlla’ nircacuna” ninmi (Hch 16:22-40). Chashnami Diosmanta huillanaca valishca cashcata, leycunapaj contra mana cashcata ricuchircacuna. Juezcuna Pablotapish Silastapish cacharijpica paicuna ima mana allita mana ruracushcatami tucuicuna ricurcacuna. Apóstol Pabloca alli huillaicuna “chashnataj cashcata” ricuchingapajmi chashna rurarca (Flp 1:7).
Bibliata rezashunchij
24-30 DE DICIEMBRE
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | HECHOS 17, 18
“Apóstol Pablo shina huillashunchij, yachachishunchij”
nwtsty Hch 17:2, 3-manta yachangapaj nota
entendichirca: Cai dialégomai nishca griego shimica “shujtajcunahuan ima temamanta parlana” nisha ninmi. Caica gentecunahuan parlanapimi yuyachin (chai shimicunaca Hechos 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9 versocunapimi ricurin). Apóstol Pabloca Diospaj Reinomanta parlashpaca pai imata parlacushcatami gentecunaman alli intindichirca. Shinallataj pai yachachicushca mana llulla cashcatami Ñaupa Testamentopi ricuchirca. Shinashpaca Pabloca Diospaj Shimita mana liyishpa saquirircallachu. Pai imata liyishcataca chaipi caj gentecunamanmi alli intindichun yachachirca. Por ejemplo, Ñaupa Testamentopi Mesiasmanta imata huillashca Jesuspaj causaipi tucui pajtarishcatami intindichishcanga.
nwtsty Hch 17:17-manta yachangapaj nota
plazaman: (Griegopica agorá ninmi). Cai jatun plazaca Atenas pueblopi tiyaj loma jahuapimi carca. Chaica inti llujshin janaj ladomanmi saquirirca. Chai plazaca anchomanca 200 metros, sunimanca 250 metrosmi carca. Mana cꞌatuna, randina pushtullachu carca. Chai pueblopi cullquimanta, politicamanta, parlanacungapaj ashtahuan importante pushtumi carca. Ima costumbrecunatapish chaipimi rurajcuna carca. Chai pueblopi causajcunaca chai plazapimi parlanacungapaj tandanacunata munajcuna carca.
nwtsty Hch 17:22, 23-manta yachangapaj nota
“Mana rijsishca Diospaj”: Griegopi Agnóstoi Theói nishca shimicunaca Atenas pueblopi tiyaj shuj altarpimi quillcashca tiyacurca. Chaipi causajcunaca dioscunata manchashpami achca templocunata altarcunata rurarcacuna. Hasta mana ricushcacunata adorangapajmi rurarcacuna. Por ejemplo Humildadpaj, Fuerzapaj o chai shina shujtaj cosascunapajpish altarcunata rurarcacuna. Tal vez ni maijan diosta ama cungangapaj, ama pꞌiñachingapaj nishpachari, “mana rijsishca Diospaj” shuj altarta rurarcacuna. Chashna rurashpaca paicuna mana rijsishca Dios tiyashcatami ricuchircacuna. Pabloca paicuna rurashca altarta utilizashpami mana rijsishca Jatun Diosmanta parlarca.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w08 15/5 pág. 32 párr. 5
Hechos libromanta alli yuyaicuna
18:18. ¿Pabloca imatataj Taita Diosman ari nirca? Cai temamanta yachajcunaca nazareo cangapajmi ari nishcanga nincunami (Núm. 6:1-21). Pero Bibliapica Pablo imata ari nishcata, Jesusta catij tucushca qꞌuipa o ñaupaman, punta o ultimota ari nishcataca mana huillanchu. Ima laya cashca cajpipish Diosman ari ninaca mana juchachu carca.
nwtsty Hch 18:21-manta yachangapaj nota
Taita Dios munajpica: Cai shimicunaca ñucanchij imata ruragrishpa o planificacushpa Dios munashca shina rurana importante cashcatami nicun. Apóstol Pabloca imata ruranata yuyacushpapish o imata ña ruracushpapish Diospaj munaitaraj rurana cashcatami ricuchirca (1Co 4:19; 16:7 Traducción del Nuevo Mundo; Heb 6:3). Discípulo Santiagopish: “Jatun Dios munajpica causashunmi, caitapish chaitapish rurashunmi” ninami canguichij nishpami animarca (Snt 4:15). Cai shimicunaca mana shimillachu cana can. ‘Caita o chaitami Taita Dios munajpica rurasha’ nishpaca o yuyashpaca Diospaj munaita rurangapaj esforzaricushcatami ricuchina canchij. Shinaca cai shimicunata shujtajcuna uyachun ninaca mana siempre minishtirishcachu can (Hch 21:14; 1Co 4:19 NM; Snt 4:15 y Rbi8, Apéndice 1D-tapish ricui).
Bibliata rezashunchij
31 DE DICIEMBRE A 6 DE ENERO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | HECHOS 19, 20
‘Cancunaman mingashca ovejacunata alli cuidaichij’
w11 15/6 pág. 20 párr. 5
“Dios cancunaman mingashca canlla ovejacunataca alli michichij”
Apóstol Pabloca “Diospaj canlla” ovejacunataca ancianocuna alli cuidachunmi cushca nircami. Ancianocunaca ovejacuna Jehová Diospaj, Jesucristopaj cashcatami alli intindina can. Paicuna ima shina tratashcataca Diospaj ñaupajpi ricuchina cashcatami alli intindina cancuna. Caipi yuyashun: shuj amigo huaquin quillacunata illana cashpa paipaj huahuacunata mingashpa saquijpica alli cuidangapajmi esforzarinchijman. Maijan ungujpica utcami doctorpajman pushanchijman ¿nachu? Chashnallatajmi superintendentecunaca, Yaya Dios paipaj Churipaj yahuarhuan randishca ovejacunata cuidachun mandan (Hech. 20:28). Shinashpaca ancianocunaca cada oveja Jesucristopaj valishca yahuarhuan randishca cashcatami mana cungarina can. Paicunaca Diospaj ñaupajpi ricuchina cashcamantami ovejacunamanca alli carana, cuidana can.
w13 15/1 pág. 31 párr. 15
Jesusta catij ancianocunaca Diosta cushilla sirvichunmi ayudan
Diospaj congregacionta cuidanaca achca trabajomi minishtirin. Ancianocunaca huaquinpica Diospaj ovejacunamanta sustarishpa o huauquicunata, panicunata espiritualmente ayudashpami tucui tuta mana dormishpa pacarincuna (2 Cor. 11:27, 28). Pero paicunaman mingashcataca shungumantami pajtachincuna. Chashnami Pablopaj ejemplota caticushcata ricuchincuna. Pabloca corintocunaman quillcashpaca: “Cancunapaj almacunata cꞌuyashcamantaca ñucallatajpish tucurishallami” nircami (2 Cor. 12:15). Shinaca apóstol Pabloca paipaj huauquicunata panicunataca achcatami cꞌuyarca. Chaimantami paipi mana yuyashpa paicunata sinchiyachinapi ashtahuan esforzarirca (2 Corintios 2:4-ta liyipai; Filip. 2:17; 1 Tes. 2:8). Chaimantami paitaca achcata cꞌuyarcacuna (Hech. 20:31-38).
“Cancunapaj yahuarmantaca ima juchachina illajmi cani”
Pabloca ovejacunata llaquichij, millai runacuna shinaca mana carcachu. Paica pai mantiniringapajpish paipaj maquihuanmi trabajaj carca, congregacionpi ima cargata mana churajchu carca. Nunca mana huauqui panicunataca cullquiraicu sirvircachu. Ashtahuancarin Éfeso llajtapi caj ancianocunataca huauqui panicunata tucui shunguhuan pai laya sirvichunmi animarca. Paica: “Chashna trabajashpa mana charijcunaman cushpa ricuchishpami yachachicurcanilla. ‘Imatapish cujmi, cushcata japijta yalli cushicun’ nishpa Mandaj Jesús nishcatapish yuyaringuichij” nircami (Hech. 20:35).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
Jarcajcuna tiyajpipish “mirarishpa catirca”
Apóstol Pabloca cada punllami ishqui huata enterota yachachishpa pasarca. Gentecuna uyangapaj lugarta charij horasmi yachachij carca (Hech. 19:9). Achca rupai cashcamantami maijancunaca micungapaj, ashata dormingapajpish once de la mañanamanta cuatro de la tardecama samarijcuna carca. Shinaca Pabloca huillashpa, yachachishpaca tres mil yalli horascunatami rurashcanga. Diospaj Shimi tucuipi uyarishpa, mirarishpa catishpaca yachachij mana shaicushpa alli huillaj cashcami ricurin. Chaimi, “Asiapi tucui causajcunaca, judiocunapish, griegocunapish tucuicuna Mandaj Jesusmanta huillashcata uyarcacuna” (Hech. 19:10). Chaica allimi carca.
Jarcajcuna tiyajpipish “mirarishpami catirca”
Efesios llajtapica tucui laya yumbocuna, brujiajcunami yallitaj tiyarca. Chaipica tucui ladopimi suerteta charingapaj ima cosascunata charijcuna, magiata utilizashpa shujtajcunata imatapish rurachijcuna tiyarca. Casi siempremi quillcashpa chashna rurajcuna carca. Pero Escevapaj churicuna malpi quedajpimi tucui chai pueblopi causajcunaca Diosta manchai callarircacuna. Chashnami shujtajcunapish brujianata saquishpa Diosta cati callarircacuna. Achca yumbocunapish brujianata yachachij librocunata apamushpami tucuicunapaj ñaupajpi rupachircacuna. Chai rupachishca librocuna mashna valishcata yupajpica, huaranga huaranga dolarcunami can. “Chashnami Jatun Diospaj Shimica, tucuita ruraj cashca, tucuipi uyarishpa mirarishpa catirca” (Hech. 19:17-20). Shinami chai runacunaca alli ejemplota saquircacuna. Ñucanchijpish llullajcuna, supaicuna, brujiajcuna tiyaj mundopimi causanchij. Chaimanta ñucanchij ima charishcacuna demoniocunahuan chagrurishca cashcata cuentata cushpaca efesio runacuna shina tucui rupachishpa chingachishunchij. Chaicunamantaca ima layapish jaica layapish mapa ungüimanta miticuj shina caruman cashunchij.
Bibliata rezashunchij