Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi imalla ruranata ricuchij pꞌanga nishca tandanacuipaj ayudacuna
1-7 DE JULIO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | COLOSENSES 1-4
“Ñaupa causaita saquishpa mushuj causaita churarishunchij”
w11 15/3 págs. 9, 10 párrs. 12, 13
Cai mundopaj espirituta mishashpa Diospaj espirituta chasquishunchij
12 ¿Ñuca ruraicunahuanca Diospaj espirituta charishcatachu ricuchini o cai mundopaj espirituta charishcatachu ricuchini? (Colosenses 3:8-10, 13-ta liyipai). Ñucanchij llaquicunahuan cashpa imata rurashcacuna, imata yuyashcacunami ima espíritu charishcata ricuchin. Llaquicunahuan cashpaca ¿cai mundopaj espíritu rurachishca shinachu aichapaj munaita ruranchij? (Gál. 5:19-21). Por ejemplo, shuj huauqui o shuj pani ñucanchijta mana cꞌuyashcata ricuchijpi, colerachijpi o mana cashpaca ñucanchijta llaquichishpa juchallijpica ¿imatataj ruranchij? Shinallataj huasi ucupi familiallahuan cashpa o ñucanchijlla cashpami ima espirituta charishcata ricuchinchij. Chaimantami ¿huasi ucupica ima layataj portarini? nishpa yuyana canchij. Shinaca: “¿Cai último sujta quillacunapica Jesusta catij shinachu portarishcani?, ¿o ñaupa shinachu rimaipi cashpa, ruraipi cashpapish mana allipi urmashcani?” nishpa yuyashunchij.
13 Bibliaca: “Cancunapaj mauca causaitaca, rurashcacunandij anchuchishpa, mushuj runata rurashcami canguichij” ninmi. Espíritu santoca cai mandashcata pajtachingapajmi ayudan. Mushuj runata rurashca cashpaca ashtahuan cꞌuyaj, llaquijmi cashun. Shinallataj ñucanchijta llaquichijpipish shungumanta perdonangapajmi ashtahuan jahualla canga. Ñucanchijta deganamanta mana alli tratajpipish “pꞌiñalla canata, pꞌiñarij canata, caparirinata, cꞌamij canata” ladomanmi saquishun. Chaipaj randica ‘caishuj chaishujhuanmi alli cashun, llaquijcuna, perdonanacujcunami cashun’ (Efe. 4:31, 32).
w13 15/9 pág. 21 párrs. 18, 19
¿Cambiashcanchijchu?
18 Bibliata punllanta rezana, alli yachanaca allimi can. Pero ñucanchij causaita mushujyachingapajca mana chaillata ruranachu canchij. Huillacushpaca achca gentecuna Bibliata liyishcata, chaipi imata yachachishcacunata yachashcatami cuentata cunchij. Shujtajcunaca de memoriami huaquin versocunata yachancuna. Pero achcata yachashpapish paicunapaj shungupi, causaipipish mana practicapi churancunachu. ¿Imataj illan? Diospaj Shimi paicunapaj causaita mushujyachichun, imata yachashcapish shungu ucucama chayachunmi saquina can (Gál. 6:6). Shinaca imata yachacushcapi yuyangapajmi tiempota surcungapaj esforzarina canchij. Cai tapuicunapi yuyashun: “¿Imata yachacushcaca Jehová Diospaj yachachishcacunataj cashcatachu yuyani? ¿Manachu cai yachaicunaca ñuca causaillapitaj ayudashca? Diospaj yachachishcacunata yachacushpaca ¿shujtajcunaman yachachingapajllachu yachacuni o ñuca causaipi pajtachingapajchu yachacuni? ¿Jehová Diostaj ñucata yachachicushcatachu yuyani?”. Cai laya tapuicunapi yuyashpaca Jehová Diostami ashtahuan cꞌuyashun. Yayitu Diosta shungumanta cꞌuyashpaca allita rurangapajmi esforzarishun (Prov. 4:23; Luc. 6:45).
19 Apóstol Pablo: “Cancunapaj mauca causaitaca, rurashcacunandij anchuchishpa, mushuj runata rurashcami canguichij, Dios shina cachun mushujyachishcami canguichij” nircami (Col. 3:9, 10). Cai shimicunata pajtachingapajca punllantami Bibliata liyina, liyicushcapipish alli yuyana canchij. Shinaca Bibliapi tiyaj yachachishcacunata alli alli yachashpa, causaipi pajtachishpaca mushuj runata rurashca shinami cashun. Chashnami Satanaspaj trampacunapi mana urmashun.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
it-2 pág. 819 párrs. 4-6
Diospaj Reino
‘Diospaj cꞌuyashca Churipaj mandana’. Huata 33 Pentecóstes punllaca Jesusca espíritu santotami paipaj discipulocunapaj jahuaman cacharca. Chashnami discipulocunaca Jesús “jatun canapi churashca, Diospaj alli ladoman tiyachishca” cashcata yacharcacuna. Caica Jesús huañushpa jahua pachaman rishca 10 punllacuna pasajpimi chashna tucurca (Hch 1:8, 9; 2:1-4, 29-33). Chai punllamantami mushuj pacto o mushuj ari ninacushca callarirca. Chaipi caj discipulocunami jucha illaj llajta, ‘Diospaj Israel’ nishca carcacuna (Heb 12:22-24; 1Pe 2:9, 10; Gál 6:16).
Shinashpaca Jesucristoca paipaj Yayapaj alli ladopimi tiyarirca. Shinallataj congregacionpaj Uma shina mandajmi carca (Ef 5:23; Heb 1:3; Flp 2:9-11). Bibliaca huata 33 Pentecostés punllapi Jesús paipaj discipulocunata jahua pachamanta mandai callarishcatami ricuchin. Primer siglopi apóstol Pablo colosenses crijcunaman quillcashpapish Jesús ña mandacushcatami nirca. Chaimantami paica: “Diosmi ñucanchijtaca amsapaj podermanta cacharichishpa, paipaj cꞌuyashca Churipaj mandacunpi churarca” nirca (Col 1:13-taca Hch 17:6, 7-huan comparai).
Huata 33 Pentecostés fiesta punllami Jesucristoca espiritualmente mandai callarirca. Shinallataj pai mandacushca Israelpish espiritualmi can. Cai Israel espiritual o ungidocuna Diospaj huahuacuna cachunmi espíritu santohuan agllashcacuna can (Jn 3:3, 5, 6). Espíritu santohuan agllashca ungidocuna cai Allpapi cashpaca Jesucristo espiritualmente mandacuj ucupimi cancuna. Pero paicuna jahua pachaman rishpaca chai espiritual mandanapimi Jesushuan reycuna shina mandangacuna. Chashnami paicunaman Dios cusha nishcata japingacuna (Apo. 5:9, 10).
w08 15/8 pág. 28 párr. 9
Gálatas, Efesios, Filipenses y Colosensescunaman cachashca cartacunamanta alli yuyaicuna
2:8. ¿Apóstol Pablo advertishca, “cai pacha yuyaicunaca” imataj can? Chaica Satanaspaj mundopi causangapaj minishtirishca cosascunami can. Shinallataj gentecunata pandachinaman apaj, pushaj o mana allita rurachij panda yuyaicunami can. Por ejemplo: yanga yachaicuna, charinacunapilla yuyana, panda religioncuna y shujtaj mana alli ruraicunapishmi can (1 Juan 2:16).
Bibliata rezashunchij
8-14 DE JULIO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | 1 TESALONICENSES 1-5
“Caishuj chaishujta animachichij, caishuj chaishujta sinchiyachichij”
w11 15/6 pág. 26 párr. 12
“Cancunapurapi trabajajcunataca alli cazuichij”
12 Congregacionta yachachina [o “dirigina”] nishpaca mana yachachinallamanta nicunchu. Apóstol Pabloca 1 Timoteo 3:4-pipish cai griego shimitami utilizarca. Paica congregacioncunata ñaupajman pushajcunaca, “paipaj huasipipish alli mandaj, paipaj huahuacunapish cazujcuna, alli nishcacuna canata yachachij cachun” nircami. Cai versopica yayacuna paipaj huahuacunaman yachachina cashcallataca mana ninchu. Caipica huahuacunapaj alli mandaj cana y tucui familiata alli pushaj canatami yachachin. Chashnallatajmi ancianocunaca congregacionta alli pushaj cana can. Cada huauquita, cada panitami Jehová Diosta cazushun ayudana can (1 Tim. 3:5).
w11 15/6 pág. 28 párr. 19
“Cancunapurapi trabajajcunataca alli cazuichij”
19 Pipish ñucanchijman shuj regalota cujpica ¿ima shinataj agradicishcata ricuchinchij? Tal vez pai convidashcata utilizashpami agradicishcata ricuchishun. Jehová Diospish Jesusmantami congregacionta cuidachun ancianocunata agllashca. Bibliapi nishca shinaca paicunaca ñucanchijpaj “allicuna” o regalocuna shinami can. ¿Ima shinataj ancianocunata valichishcata ricuchishun? Paicuna shuj discursota cucujpi atento uyashpa, imallata yachachishcata practicapi churashpa, comentachun mañajpipish shungumanta comentashpami agradicishcata ricuchishun. Shinallataj predicacionpi o shujtaj espiritual ruraicunata organizajpi apoyashpa, ñucanchijman ima consejota cushca ima shina ayudashcata parlashpapishmi agradicishcata ricuchishun. Chashnallataj ancianocunapaj familiacunapish paicunahuan ashalla tiempota pasashpa sacrificiota ruracushcatami agradicina canchij.
“Ama shimillahuan cꞌuyanimi nishunchij”
13 Manaraj sinchi crijcunata ayudashunchij. Bibliapica: ‘Manaraj sinchi crijcunata yachachipanguichij. Tucuicunallahuantaj ama utca pꞌiñarij caichijchu’ nishpami mandan (1 Tesalonicenses 5:14, Biblia en Quichua Chimborazo, 1989). Maijancunaca utcami sinchi crijcuna tucuncuna. Pero shujtajcunaca sinchi crijcuna tucungapajca pacienciahuan ayudachunmi minishtin. ¿Ima shinataj ayudai tucunchij? Paicunataca Bibliahuan sumajta yachachishpami ayudai tucunchij. Shinallataj paicunahuan huillanaman llujshishpa, paicunata alli uyashpami ayudai tucunchij. Chashnallataj, ‘cai huauquica ñami sinchi crij, cutin caishujca manaraj sinchi crijchu’ ninaca mana allichu can. Tucuicunami imapica sinchi canchij, cutin imapica sinchiyanarajmi canchij. Apóstol Pablopish huaquin cosascunapi manaraj sinchi cashcatami nirca (2 Corintios 12:9, 10). Sinchi crijcuna cashpapish manaraj sinchi crijcuna cashpapish tucuicunami ayudachun, animota cuchun minishtinchij.
w15 15/2 pág. 9 párr. 16
Jesús shina humilde, shujtajcunata llaquij cashunchij
16 Ñucanchij rimashcacunahuan. Shujtajcunata llaquij canaca, sumaj shimicunahuan rimashpa ‘llaquilla cajcunata cushichichunmi’ ayudan (1 Tes. 5:14). Shungu pꞌaquirishcacunataca ¿ima shinataj animai tucunchij? Paicunaman canmanta sustarinimi nishpa, paicunapaj alli ruraicunamanta tucui shunguhuan felicitashpami animai tucunchij. Shinallataj Yaya Dios paipaj Churipajman cꞌuchuyana oportunidadta cushcamantami Jehová Diospajca achca valishca cangui ni tucunchij (Juan 6:44). Ashtahuanpish Yayitu “Diosca shungupi llaquilla cajcunapaj cꞌuchullapimi. Espiritupi llaquilla cajcunata quishpichinmi” nishpami cushichi tucunchij (Sal. 34:18). Ñucanchij cꞌuyaihuan rimashca sumaj shimicunaca llaquihuan, nanaihuan cajcunataca jambi shinami ayudan (Prov. 16:24).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
it-1 pág. 963 párr. 7
Huainayana
Shuj persona millaita rurashpa huainayana juchata rurashcamantaca congregación ucumantami llujshichishca cai tucun (1Co 5:9-13; Heb 12:15, 16). Apóstol Pabloca Diosta sirvij runa huainayanapi urmashpaca, paipaj cuerpopaj llaquipajllatajmi juchallin nircami. Huainayajca paipaj charishcacunatami mapata rurangapaj utilizan. Cai mapata ruraj personaca espiritualmentemi llaqui tucun. Shinallataj Diospaj congregaciontapishmi pingaipi saquin, huañuchij, millai ungüicunahuanpishmi contagiarin (1Co 6:18, 19). Huainayajca congregacionpi paipaj huauquicunatami ‘umashpa llaquichin’ (1Te 4:3-7). Por ejemplo: 1) mapata rurashpaca congregaciontami mapayachin y mana valichinpish (Heb 12:15, 16); 2) paihuan huainayaj persona alli o limpio causanatami jarcan. Chai persona soltera cajpica pai cazarashpa familiahuan limpio causaita charinatami jarcan; 3) paipaj familiatami pingaipi saquin, 4) paihuan huainayaj personapaj yaya mamata, cusata o huarmita o pihuan cazaragrij parejatami llaquichin. Chai huainayaj personaca mana runacunapaj leypaj contra tucunchu, ashtahuancarin Diospaj contrami tucun. Diosmi chai juchamantaca pagachinga (1Te 4:8).
w15 15/7 pág. 18 párrs. 14, 15
“Quishpirina punllami chayamucun”
14 Diospaj pueblota Magog llajtamanta Gog nishca llaquichi callarishca huashaca ¿imataj tucunga? Marcos libropi, Mateo libropica: “Jesús shamushpaca paipaj angelcunatami cachanga. Paicunami Runa Aichayuj agllashcacunataca cai pachapi tiyaj tucui llajtacunamanta uramanta, janajmanta, tucuicunata tandachingacuna” ninmi (Mar. 13:27; Mat. 24:31). Shinaca Jesusca ungidocunata tandachina cashcatami huillarca. ¿Chaica ima horastaj pajtanga? Mana paicunata agllai horaschu carca (Mat. 13:37, 38). Shinallataj gran tribulación callarigrijpi tucuri sellota chasquina horaspipish mana cangachu (Apo. 7:1-4). Caica jahua pachaman rina horaspimi canga (1 Tes. 4:15-17; Apo. 14:1). Chaica Magog llajtamanta Gog nishca llaquichi callarishca huashami canga (Ezeq. 38:11). Chaipimi Jesús nishca shimicuna pajtaringa. Paica: “Cashcata rurajcunaca, paicunapaj Yaya mandacunpimi inti shina achij nicungacuna” nircami (Mat. 13:43).
15 Shinashpaca ¿ungidocuna jahua pachaman richunca “raptochu” tiyanga? Achca iglesiacunaca chaitami yachachincuna. Paicunaca, “Diosta catijcunaca aichandij tullundijmi jahua pachaman apashca cashun” nishpami yachachincuna. Shinallataj, “Jesuspish runa shina shamushpami cai Allpata mandanga” nishpami yachachincuna. Pero Bibliapica, Runa Aichayuj shamucujta ricuchij señalmi “jahua pachapi” ricuringa. Cutin Jesuspish ‘jahua pachamantaca pꞌuyupimi’ shamunga ninmi. Caipica Jesús shamunataca gentecunapaj ñahuipi mana ricurina cashcatami intindichin (Mat. 24:30). Ashtahuanpish Bibliaca: “Aichapish, yahuarpish Dios mandanapica, ima japinata mana” charinchu ninmi. Chaimantami ungidocunaca jahua pachaman manaraj rishpa tucuri trompeta uyarijpica ñapish mana ismuj cuerpohuan causachishca cangacuna. Chashnami ñahui quimllai shinallapi shujtajyachishca cangacuna (1 Corintios 15:50-53-ta liyipai). Cai “rapto” nishca shimitaca shujtaj religioncuna panda yuyaita yachachicushcamantami mana utilizanchij. Shinapish cai Allpapi tiyaj Diosta cazuj ungidocunaca jahua pachamanmi ñahui quimllai shinallapi apashca cangacuna.
Bibliata rezashunchij
15-21 DE JULIO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | 2 TESALONICENSES 1-3
“Millaita rurachicuj runa pi cashcami yachaj chayarin”
it-1 pág. 676 párr. 1
Dios yuyailla caj shina
Cai “millaita rurachicuj runa” pi cashcaca mana yacharircachu. Chaica Diosmanta pi mana yachashca pacalla tiyacuj sumaj layaca mana canchu. Apóstol Pablopaj tiempopi Jesusta catijcunapish chai “millai runa” pi cashcata, ima shina cashcata mana yachaj chayarcachu. Chai millaita rurachij runa ña ricurishpapish achca gentecunapajmi pacalla carca, pai millaita rurashcacunataca Dios yuyailla caj shina ricurishpami pacashca. Pero Dios yuyailla caj shina ricurishpapish Diospaj contrami can, mana Diospajta rurajchu can. Pablopaj tiempopi congregacionpi ña millai ruraicuna ricuri callarijpi, Diospaj contra tucujcuna o apostatacuna tiyagrijta yachashcamantami Pabloca: “Pi mana ricuipaj millaica ñami millaita rurachicun” nirca. Jesucristo shamushpami chai millaita rurachicuj runataca chingachinga. Pero puntaca chai millaita rurachicuj runaca Satanaspaj maquipi cashcamantami “imapish diosmi nishcacunatapish, imacunata adoranacunatapish mana ricunachishpa anchuchinga” (gr. sé·ba·sma). Chaica millai Satanaspaj trampa cashpami Jatun Diospaj contra can. Chaimantami millaita rurachicuj runaca jahualla umachinlla. Shinallataj paipaj millai ruraita catijcunatami chingarinaman apan. Paica millaita ruracushcata pacashpa Dios yuyailla caj shina ricurishpami jahualla urmachicun (2Te 2:3-4, Biblia en Quichua Chimborazo, 1989; 2:5-12-taca Mt 7:15, 21-23-huan comparai).
it-2 pág. 368 párr. 7
Llulla
Jehová Diosca “mana llullashpa huillashcata” mana uyasha nij gentecunamanca llullata crichunmi saquishca. Chashnami paicunaca ‘llullata crishpa’ Jesucristomanta alli huillaitaca mana yachaj yachashcacuna (2Te 2:9-12). Ñaupa israelitamanta rey Acabhuanca chaimi tucurca. Por ejemplo rey Acabmanca llulla profetacunaca Ramot-galaadhuan macanacuipica mishanguichijmi nircami. Cutin Jehová Diospaj profeta Micayaca llaqui tucunguichijmi nircami. Profeta Micaya nishca shinaca Jehová Diosmi shuj ángel Acabpaj profetacunata llullashpa huillachun saquirca. Shinaca chai angelmi profetacuna verdadta huillanapaj randica paicunapaj yuyaillata, Acab imata uyanata munashcallata huillachirca. Acabca advertishca jahuapish paiman llullashpa nichunmi munarca. Chaimantami chai macanacuipi huañurca (1Re 22:1-38; 2Cr 18).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
it-1 pág. 972 párr. 4
Nina
Apóstol Pedroca: “Cunan tiyaj jahua pachapish, cai pachapish Dios rimajllapitajmi, ninahuan rupachinapaj chꞌicanchishca tiyacun” nircami. Pero nina nishpaca mana rupacuj nina o ñahuipi ricurij ninata nicunchu. Nina nishpaca para siempre chingarina nisha ninmi. Cai capitulollapitaj ñaupa y qꞌuipa versocunapish, shujtaj versocunapipish chashnami intindichin. Noepaj punllacunapi juillu tamyajpica jahua pacha, cai Allpaca mana tucurircachu millai gentecunallami tucurirca. Chashnallatajmi Jesús jahua pachamanta paipaj poderta charij angelcunandij lunyacuj ninapi shamushpaca millaita rurajcunallata, cai mundopi tucui millai cosascunallata para siempre tucuchinga (2Pe 3:5-7, 10-13; 2Te 1:6-10-taca Isa 66:15, 16, 22, 24-huanmi comparai).
it-1 pág. 1238 párr. 4
Espíritu yuyachishca
Espíritu yuyachishca y mana yuyachishca. Huaquin apostolcunapaj quillcashcacunapimi pnéu·ma (espíritu) nishca griego shimi ricurin. Por ejemplo, 2 Tesalonicenses 2:2-pica apóstol Pablo paipaj huauquicunataca, “pi jahualla cuyuchichun ama saquinguichij. Espiritumi huillan nishpa, shimihuan rimashpapish, ñucanchij quillcashca shina tucushpa, Mandaj Jesús shamuna punllaca ñamari caillapi nijpipish ama mancharinguichij” nircami. Cai pnéu·ma (espíritu) nishca griego shimitaca Apóstol Pabloca rimana y cartata escribina shimicunahuan utilizarca. Chaimantami huaquin Bibliacunapica cai versomanta notacunata churashcacuna. Chai notacunapica: “Apóstol Pablo, “Espíritu” nishpa revelashca mensajemanta o profeciamantami parlacun” (CJ). “Cai versopica Bibliata quillcajca, Espíritu Santohuan ñucataca profeta cachun agllashcami cani nijcunamantami parlacun. Cai personacunaca paipaj propio yuyaillatami Diosmanta shamushca shinata huillajcuna carca” (UN). Shinaca cai versopi, shujtaj versocunapipish huaquin Bibliacunapica pnéu ma nishca griego shimitaca “espíritu” shimihuanmi traducishcacuna. Cutin shujtaj Bibliacunapica, “espiritumanta huillai” (BJ), “ima tucunata huillai” (FF, Vi), “chashnami nishpa huillai” (NBE, TA), “profeciacunata huillai” (LT), “profecía” (NVI), “espiritumi huillashca” (CI, GR, SA), “Diosmanta shamuj huillai” (NM) nishpami traducishcacuna.
Bibliata rezashunchij
22-28 DE JULIO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | 1 TIMOTEO 1-3
“Congregacionpi ashtahuan sirvingapaj esforzarichij”
1 Timoteo 3:1, Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras
Jehová Diosta ashtahuan servishunchij
3 (1 Timoteo 3:1-ta leyipai). Anciano o siervo ministerial tucushpa “crijcunata michij casha nijcunataca” apóstol Pabloca felicitarcami. Pablo nishca shimicunaca maijanpish imata japingapaj maquita chutashpa japingacama fuerzaricujtami entendichin. Por ejemplo, shuj huauquichari siervo ministerial tucusha nin. Diospaj ñaupajpi alli ricuringapajmi paipaj causaipi cambiashpa catin. Qꞌuipaca siervo ministerial tucuchun nombrajpica, anciano tucungapajmi ashtahuan cambiocunata rurashpa catin.
1 Timoteo 3:13, NM
km 11/78 pág. 4 párr. 7
‘Alli nishca canaman’ avanzacuj huauquicuna
7 Cai huauquicunaca sinchita trabajajcunami can. Chaimantami apóstol Pabloca paicunaca, “alli nishcacunami tucun” nirca. Maijancunaca apóstol Pabloca iglesiapi cargota japishpa importante tucunamantami parlacunga ninmi. Pero mana chashnachu. Caipica siervo ministerial huauquicunaca “alli nishcacunami tucun” nishpaca paicuna “allita rurashpa, crijcunata sirvijcuna” cashcamanta Jehová Diospaj, Jesuspaj bendicionta chasquinatami nicun. Shinallataj congregacionpi caj huauqui panicuna paicunata apoyashcata, respetashcatami nicun. Chaimantami paicunaca, “Cristo Jesuspi crishcacunamanta, mana manchashpa parlai tucuncuna”. Tucui shunguhuan paicunaman mingashcata pajtachishcamantami cꞌuyanchij. Paicunaca sinchi fetami charincuna, paicunapaj crishcacunataca mana manchashpami parlancuna.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
it-1 pág. 1007 párr. 3
Maijan familiamanta shamushca cashcata yachana
Maijan familiamanta shamushca cashcata yachachij estudiocunapi chagrurinaca mana minishtirircachu. Apóstol Pablopish Timoteomanca chaillatatajmi nirca. Yaya Diospajca tucuicunami igual carca. Shinaca apostolcunapaj punllacunapi congregación ucupipish maijancuna judío o mana judío cashcata yachanaca ña mana minishtirircachu (Gál 3:28). Jesús maijan familiamanta shamuna cashcataca ñami yacharcacuna. Paica Davidpaj huahua huahuacunamantami shamushca carca. Shinallataj Jerusalenpish, judiocunapaj ñaupa yaya mamapaj shuticunapish ñallami chingachishca cagrirca. Diosca chai shuticunata chingachichunmi saquirca. Chaimantami apóstol Pabloca huauqui panicunapish, Timoteopish paicuna ima familiamanta shamushcata investigashpa tiempota pirdichunca mana munarca. Chaita ruranaca Diospi ashtahuan crichun mana ayudarcachu. Bibliapica Mesías maijan familiamanta shamushca cashcatami huillan. Caimi Diosta sirvijcunapajca ashtahuan importante can. Bibliapi tiyaj ñaupa yayacunapaj shuticunaca Biblia ciertotaj cashca, mana llulla cashcata ricuchingapajmi quillcashca tiyacun.
cl pág. 11 párr. 15
“¡Riqui caimari ñucanchij Taita Diosca!”
15 Bibliapica Jehová Dioslla “huiñaita Jatun Mandaj” cashcatami huillan (1 Timoteo 1:17; Apocalipsis 15:3, NM). Chaica ¿imatataj nisha nin? Ñucanchij yuyaipi mana intindi tucushpapish, Jehová Diosca mana tucurij Diosmi can. Paica siempremi tiyashca y siempremi tiyanga. Paimanta Salmo 90:2-pica: “Allpatapish, cai pachatapish manaraj rurashpami huiñaimanta huiñaicama ña tiyaj Dios cangui” ninmi. Shinaca Jehová Diosca mana callarita charinchu, huiñaitami tiyashca. Chaimantami Diostaca “uni huatacunayuj Yuyajmi” nin. Paica maita mana yupaipaj tiempomanta, imatapish manaraj rurashpami ña tiyashca (Daniel 7:9, 13, 22). Shinashpaca Jehová Dios tucuita Mandaj cachunca ni pi mana jarcai tucunchu.
Bibliata rezashunchij
29 DE JULIO A 4 DE AGOSTO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | 1 TIMOTEO 4-6
“¿Diosta adorana o charij tucuna?”
Ima charishcallahuan cushicunata yachashunchij
Apóstol Pabloca ima charishcallahuan cushicunata yachashcamantami ashtahuanca cushilla tranquilo sintirirca. Paipaj alli compañero Timoteoman cartata quillcacushpapish chaillatatajmi nirca. Paica: “Ashtahuanpish ima charishcallahuan cushicujcunapajca, Taita Diosta crij canaca achca cullquita japishca shinallatajmi. Cai pachamanca imata mana apamushcanchijchu. Imata mana apashunchu. Chaimanta micunata, churanatapish charishpaca, chaillahuan ña cushi cashunchij” nircami (1 Timoteo 6:6-8).
Apóstol Pabloca charishcacunallahuan cushicunamanta parlashpaca Diosta sirvina yuyailla cana cashcatapishmi parlarca. Paica Dios yuyailla cashpa paita tucui shunguhuan sirvishpami cushicuica shamun nircami. Shinaca cai mundopi ima charinacunata puntapi mashcanapaj randica Diosta sirvinatami puntapi churana canchij. Ñucanchij micunata, churanatapish charishpaca, Jehová Dios yuyailla causachunmi ayudan. Shinashpaca Pablopajca Yaya Diospi tucui shunguhuan confianami llaquihuan cashpapish, cushihuan cashpapish charishcacunallahuan cushicuchun ayudarca.
g 6/07 pág. 6 párr. 3
Charijyana munaicunaca llaquichinmi
Ciertomi ashtahuan ashtahuan charijyanalla munaica gentecunata mana huañuchin. Pero paicuna alli causanatami jarcan. Shinallataj trabajomanta, cullquimanta problemacunamantami paicunapaj cuerpo ungüi tucuncuna. Por ejemplo, ataques de pánico, insomnio, migraña crónica y úlceras nishca ungüicunami paicunapaj causaita llaquichin hasta huañuiman apai tucun. Huaquinpica cunan sí cambiana cani nishpa, cambiota rurasha nijpica ña mana pudirinchu. Paipaj cusa o huarmipish paipi ña mana confianchu. huahuacunapish paicunalla cashcamantami sufrishcacuna. Ashtahuanpish paipaj saludpish ña mana allichu can. Quizás imata allichi tucungachari pero achca esfuerzomi minishtiringa. Chai laya personacunaca Bibliapi nishca shinami “achca llaquicunata apacuncuna” (1 Timoteo 6:10).
g 11/08 pág. 6 párrs. 4-6
Cushilla cangapaj sujta consejocuna
Cai temamanta punta partepi yachashca shinaca maijan runa cullquillami cushicuita cun nishpa cullquillata mashcashpa causashpaca deganallami can. Pai chashna cullqui solopi yuyacushcamantaca achca problemacunatami charinga. Por ejemplo, cullquillata, charinacunallata mashcacushpaca paipaj familiamanta, amigocunamantami caruyan. Shujtajcunaca trabajomanta yalli sustarishpa o imacunamanta achcata preocuparishpami mana alli dormincuna. Bibliapi Eclesiastés 5:12-pica: “Trabajaj runaca ashallata micushpapish, huijsa pajtajta micushpapish sumajta dorminllami. Ashtahuanpish achca charinacuna tiyashpaca, mana dormijta saquinchu” ninmi.
Cullquica shuj millai, umachij amo shinami can. Jesucristopish “charijyana yuyaicunahuan umarinamantami” parlarca (Marcos 4:19). Cullquica cushicuita cuj laya ricurishpapish mana cunchu. Ashtahuanpish cullquita ashtahuan ashtahuan charina yuyaitami cun. Bibliapi Eclesiastés 5:10-pica: “Cullquita yalli cꞌuyajca, mashnata charishpapish mana cushicunchu” ninmi.
Shinaca cullquita dimastij cꞌuyanaca mana allichu, achca llaquicunaman o mana alli ruraicunamanmi apan (Proverbios 28:20). Pero shujtajcunaman cuj cana, perdonana, limpio causana, cꞌuyana, Dioshuan amigo cana, alli causaita cushi causaitami cun.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
Alli concienciata charishunchij
17 Apóstol Pedropish “alli yuyaiyuj caichij” nircami (1 Pedro 3:16). Achca gentecunaca Dios mandashcacunata mana cazushcamantami ima alli cashcata ima mana alli cashcata ña mana sintin. Cashna shina gentecunamanta parlashpami apóstol Pabloca: “Pingarina yuyaillatapish mana charishpami, ima mana allitapish cushicushpa ruranllacuna” nirca (Efesios 4:19, El Nuevo Testamento Quichua, Nueva Versión Internacional, 1999). Ñucanchij aicha chꞌahuanyajpica imata ña mana sintinchijchu ¿nachu? Chashnallatajmi juchata rurashpa catijpica ñucanchij concienciaca chꞌahuanyashca shina imata mana sintinga. Ñucanchij conciencia chashna tucujpimi juchata rurashpapish ima pingaita charishcata mana sintishun.
it-2 pág. 198
Gentecunapaj ñaupajpi sinchita rezana
Congregacionpi. Primer siglopica Bibliamanta quillcashca rollocunataca ashacunallami charijcuna carca. Chaimantami huauqui panicunapaj ñaupajpi sinchita rezanaca importante carca. Apóstol Pabloca pai quillcashca cartacunata congregacionpi tandanacushcacunapaj ñaupajpi sinchita rezachunmi mandarca. Shinallataj caishuj congregacioncunahuan chai cartacunata cambianacushpa rezachunmi mingarca (Col 4:16; 1Te 5:27). Pabloca joven superintendente Timoteotapish, “tucuicunaman Taita Diospaj Shimita rezashpa uyachingui. Yuyachishpa rimangui, yachachingui” nishpami consejota curca (1Ti 4:13).
Gentecunapaj ñaupajpi rezashpaca mana chura chura rezanachu canchij (Hab 2:2). Rezacuj alli rezajpimi uyacujcunaca alli yachanga, alli intindingacuna. Rezacushpaca quillcaj imata nisha nicushcatami clarota alli yachana, alli intindinaraj can. Chashnami uyajcunamanca mana panda yuyaita, manchachij yuyaicunata intindichinga. Chaimantami Apocalipsis 1:3-pica: “Quillcashcata rezajpish, uyajcunapish chaipi imalla nishcata cazujcunapish cushichishcami canga” nin.
Bibliata rezashunchij