Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi imalla ruranata ricuchij pꞌanga nishca tandanacuipaj ayudacuna
2-8 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | HEBREOS 7, 8
“Melquisedec sacerdote cashca shina huiñaipaj sacerdote”
it-2 pág. 359
Melquisedec
Melquisedec ñaupa Salem llajtata mandaj y jahua pacha Diospaj cura o sacerdotemi carca (Gé 14:18, 22). Bibliapica paitami punta cutin sacerdote nin. 1933 huataman manaraj chayashpapish paica sacerdotemi carca. Chaica Jesús manaraj shamujpimi carca. Salem nishpaca “Sumaj causai” nisha ninmi. Salem llajtata mandaj cashcamantami apóstol Pabloca Melquisedectaca “Sumaj causaiyuj Jatun Mandaj” nishpa shutichirca. Shinallataj Melquisedecpaj shuti ima nisha nishcapi yuyashpami, “Cashcata ruraj Jatun Mandaj” nishpa shutichirca (Heb 7:1, 2). Chashnallataj ñaupa Salem llajtamantami qꞌuipaca Jerusalén llajta llujshishcanga. Chaimi Salem nishca palabrataca última partepi churashpa Jerusalén nishca palabrahuan tandachishcacuna. Chaimi huaquinpica “Salem” nijcuna cashcanga (Sl 76:2).
Macanacuipica Abramca (Abraham) Qedorlaomertapish, paihuan caj jatun mandajcunatapishmi misharca. Chaimanta tigracushpaca Save nishca pugru pambaman o “Jatun Mandajpaj Pugru Pambamanmi” chayarca. Chaipimi tandatapish, vinotapish apamushpa Melquisedecca: “Abram, cantaca jahua pacha Taita Dios alli nishca cachun. Jahua pachatapish, cai pachatapish ruraj Taita Dios alli nishca cachun. Canta pꞌiñajcunata cambaj maquipi churaj Taita Diostaca alli nishca cachun” nirca. Chaimi Abrahamca macanacuipi imallata quichumushcataca, chungamanta shujta Melquisedecman curca (Gé 14:17-20; Heb 7:4).
it-2 pág. 360 párr. 4
Melquisedec
¿Imamantataj Melquisedecmantaca “pai huacharishcatapish, pai huañushcatapish pi mana huillanchu” ni tucunchij?
Apóstol Pabloca: “Melquisedecpajca yaya mamapish, paipaj ñaupa yayacunapish pi cashca mana yacharinchu. Pai huacharishcatapish, pai huañushcatapish pi mana huillanchu. Chashna cashcamantaca, Melquisedecca Diospaj Churiman rijchaj huiñaipaj curami” nircami (Heb 7:3). Melquisedecca tucui gentecuna layallatajmi huacharirca y huañurca. Pero paipaj yaya mama pi cashcaca mana yacharinchu. Shinallataj paipaj ñaupa yaya mamacuna, paipaj huahuacuna pi cashca, cutin pai huacharishcamanta y huañushcamantapish Bibliapica mana huillanchu. Shinaca Melquisedecca Jesucristotami representan, Cristo sacerdote shina mandanaca manataj tucuringachu. Por ejemplo, Melquisedec shina sacerdote canataca ñaupapish, qꞌuipapish mana pi charircachu. Chashnallatajmi Jesucristo sumo sacerdote shina mandanataca ñaupapish, qꞌuipapish mana pi charirca. Ashtahuancarin chai laya sacerdote canataca ni pi mana nunca charina cashcatami Bibliapica ricuchin. Aunque Jesucristo runa shina huacharishpa rey Davidpaj familiamanta shamushpa, Judapaj aillupurapi cajpipish pai sacerdote shina mandanataca mana jarcarcachu. Chashnallataj mana rey Davidpaj familiamanta shamushca cashcamanta sacerdote y rey tucurcachu. Paimanca Jehová Diosmi sacerdote shina y rey shina mandanataca cushatajmi nirca.
it-2 pág. 359
Melquisedec
Melquisedecca Cristo sacerdote canatami ricuchirca. Mesiasmanta shuj importante profeciapica Davidpaj “mandajtaca”, Jehová “Diosca paipaj shimihuantajmi: ‘Melquisedec cura cashca shinallataj, quiquinca huiñaipaj curami cangui’ nirca. Chaitaca mana pꞌaquingachu” ninmi (Sl 110:1, 4). Cai shimicunata liyishpami, hebreocunaca shamuna cashca Mesías shamushpa paillataj sacerdotepish, reypish cana cashcata crircacuna. Apóstol Pabloca Hebreos cartapica shamuna Mesías pi, ima shina canamantami tucuita quillcarca. Chaimi paica, Jesusmi “Melquisedec cura cashca shinallataj curacunata jatun pushaj huiñaipaj cura tucushca” nirca (Heb 6:20; 5:10; PACTO nishca temata ricui).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w00 15/8 pág. 14 párr. 11
Jehová Dios chasquishca sacrificiocuna
Apóstol Pabloca: “Curacunata jatun pushaj curataca tucuicunatami imalla cushcacunata, sacrificiocunatapish Diosman cuchun churashca” nircami (Hebreos 8:3). Pabloca ñaupa Israel llajtapica Diosman ofrendacunata sumo sacerdote cuna cashcaca ishqui layami tiyarca ninmi. Shujca gentecuna Diosman “imalla cushcacunami” carca, caishujca “sacrificiocunata” cuna o “juchacunamanta animalcunata huañuchishpa” cunami carca ninmi (Hebreos 5:1). Gentecunaca shujtajcunata cꞌuyashcamanta, paipaj amistadta charingapaj, alli ricuringapajpishmi regalotaca cuncuna (Génesis 32:20; Proverbios 18:16). Moisesman cushca leypi nishca shinaca ñaupapish chai shinallatajmi Diosman ‘imata cushpaca’ paipaj ñaupajpi alli ricuringapaj, paita cushichingapaj cuna carcacuna. Cutin Leyta mana cazushpaca juchacunamantami “animalcunata huañuchishpa Diosman cuna” carcacuna. Chaitaca Bibliapi pichca punta librocunapimi parlan, ashtahuantajca Éxodo, Levítico y Números librocunapimi ima laya sacrificiocuna, ofrendacuna tiyashcata parlan. Aunque imalla sacrificiocuna cashcata tucuita intindina y yuyarina sinchi cajpipish sacrificiocunamanta maijan yuyaita yuyarinaca importantemi can.
it-2 pág. 574 párr. 4
Ari ninacushca o Pacto
¿Dioshuan ñaupa ari ninacushcaca ima shinataj maucayashca shina saquirirca?
Profeta Jeremiasca, Diosca mushuj ari ninacushcatami rurasha nin nishpami huillarca. Chai horasmantami cai pacto de la Ley o israelitacunahuan Dios ari ninacushcaca maucayashca shina saquirirca (Jer 31:31-34; Heb 8:13). Chaica Jesús huacharishca qꞌuipa huata 33-pimi pajtarirca. Shinaca Jesús ñucanchij juchacunamanta jatun caspipi huarcushca huañushcamantami, chai ñaupa ari ninacushcapaj randi mushuj ari ninacushca callarirca (Gál 3:13; Heb 7:12; 9:15; Hch 2:1-4).
Bibliata rezashunchij
9-15 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | HEBREOS 9, 10
“Qꞌuipata shamuna allicunata ricuchij llandu”
it-2 pág. 635 párr. 4
Perdón
Israel llajtaman cushca Leypica Diospaj o shujtajcunapaj contra juchallishcata perdonachunca, puntaca paicuna pandarishcatami allichina carcacuna ninmi. Chai qꞌuipaca, casi siempremi shuj animalpaj yahuarta jichashpa juchacunamantaca shuj ofrendata Jehová Diosman cuna carcacuna (Le 5:5–6:7). Apóstol Pablopish: “Mandashcapi nishca shinaca, yahuarhuanca maijan maijanllami mana chuyayan. Shina cajpipish yahuarta mana jichajpica, perdonca mana tiyanchu” nircami (Heb 9:22). Shinapish animalcunapaj yahuarta sacrificashcacunaca juchacunata mana anchuchi tucurcachu. Shinallataj limpio, chuya concienciatapish mana cui tucurcachu (Heb 10:1-4; 9:9, 13, 14). Pero mushuj ari ninacushcata rurashca Jesucristo yahuarta jichashpa huañushcami juchacunata anchuchi o perdonai tucun (Jer 31:33, 34; Mt 26:28; 1Co 11:25; Ef 1:7). Ashtahuancarin Jesús cai Allpapi cashpa shuj mana cuyurij runata alliyachishpami, juchacunata perdonai tucushcata ricuchirca (Mt 9:2-7).
cf pág. 183 párr. 4
“Ñucata catilla”
Bibliaca Jesús jahua pachaman chayashcata, paita ima laya chasquishcata, paipaj Yayahuan cushilla tupashcatapish mana huillanchu. Shinapish Jesús jahua pachaman tigrajpi imalla tucuna cashcataca ñami ñaupashpa huillashca tiyarca. Chaipica judiocuna mil quinientos huatacuna yallita cada huata ceremoniacunata rurashca shina tiyana cashcatami huillarca. Chai ceremoniapica sumo sacerdotemi templopi Santísimo nishca ucuman yaicuna carca. Chaipimi arca del pacto ñaupajpi sacrificiota rurangapaj cushca animalcunapaj yahuarta tsirapana carca. Caitaca huatapi shuj cutinmi, Juchacunamanta LLaquirina Punllapi rurajcuna carca. Chai punllaca sumo sacerdoteca Mesías cashcatami representaj carca. Jesús jahua pachaman tigrashpaca sumo sacerdote rurashca layami rurarca. Paica tucuimanta yalli santo, chuya caj pushtuman yaicushpami paipaj Yayapaj ñaupajpi ricurirca. Chashnami paipaj yahuarta gentecunata quishpichingapaj cushcata shuj cutinlla huiñaipaj ricuchirca (Hebreos 9:11, 12, 24). Chai sacrificiotaca ¿Jehová Diosca chasquircachu?
it-2 pág. 638 párr. 7
Jucha illaj
Moisesman cushca leyca jucha illajmi carca. Israelitacunaman Dios cushca leypica sacerdotepish, animalcunata huañuchishpa ofrendacunata cunapish tiyana cashcatami nirca. Dios yuyaita cujpi apóstol Pablo nishca shinaca, Diosmanta shamushca jucha illaj Ley cajpipish, ni Leypish, ni sacerdotepish, ni sacrificiocunapish tucuipi pajtachingapaj esforzarijcunapaj juchataca mana anchuchi tucurcachu (Heb 7:11, 19; 10:1). Ashtahuanpish juchamanta, huañuimanta cacharichinapaj randica juchayuj cashcallatami ricuchirca (Ro 3:20; 7:7-13). Shinapish cai Leyca Diospaj munaita pajtachingapajmi carca. Chashnami Dios cushca leyca runacunataca Jesucristopajman cuidashpa pushacuj shina carca. Caica “qꞌuipata shamuna allicunata ricuchij llandu shinami” carca (Gál 3:19-25; Heb 10:1). Shinaca apóstol Pablo Romanos 8:3-pi: “Ñucanchijca juchayuj aichapi cajpi mandashca imata mana rurai tucujpimi” nishpaca Hebreos 7:11, 18-28-pi nishcatami nicurca. Chaipica sumo sacerdote shujtajcunata ‘huiñaipaj quishpichingapaj’ imata mana rurai tucushcatami nicurca. (Leypi nishca shinaca sumo sacerdotemi sacrificiocunata ruraj carca. Shinallataj Juchacunamanta LLaquirina Punllapi Santísimo nishca ucuman yaicushpami yahuarta tsirapaj carca). Shinaca sacrificiocunata cushpaca israelitacuna Diospaj ñaupajpi alli ricurichunmi ayudarca. Shinapish chaica juchamanta, mana alli concienciamantaca mana tucuipi cacharichi tucurcachu. Apóstol Pablopish juchacunamanta “ofrendacunata, sacrificiocunata cushpa Diosta adorashcacunaca ima juchachina illaj, alli yuyaiyujtaca mana rurai tucunchu” nircami (Heb 10:1-4-taca Heb 9:9 versohuan comparai). Shinaca sumo sacerdoteca juchamanta, huañuimanta salvarichunca mana rurai tucurcachu. Chaitaca huiñaita sacerdote shina cagrij Jesucristollami paipaj yahuarhuan tucui juchacunata anchuchi tucun (Heb 9:14; 10:12-22).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w92 1/3 pág. 31 párrs. 4-6
Caitami tapushcacuna
Apóstol Pabloca Dioshuan gentecunahuan ari ninacushcacuna o pactota rurashcacuna callarichunca shuj huañuimi tiyana carca nircami. Por ejemplo, Dioshuan israelitacunahuan ari ninacushca o pacto de la Leypi yuyashun. Dioshuan israelitacunahuan ari ninacuipica Moisesmi ayudarca. Paimi runacunapaj randi Dioshuan rimaj carca. Chashnami Moisesca importante trabajota rurarca. Shinaca chai ari ninacushcataca Jehová Dios Moiseshuan rurashca shinami carca. Pero Dioshuan ari ninacushcata callarichingapajca Moisesca ¿paipaj yahuartachu jichana carca? Mana. Moisespaj yahuarpaj randica animalcunapaj yahuartami jicharcacuna (Hebreos 9:18-22).
Cunanca Jehová Dioshuan Israel espiritualhuan o ungidocunahuan mushuj ari ninacushcata rurashcamanta yachashun. Ungidocunapaj randi Dioshuan rimajca Jesucristomi carca. Shinallataj Jesusca chai pactopi punta caj runacunahuanmi tandalla purij carca. Aunque cai mushuj ari ninacushcata Jehová Dios callarichishca cashpapish chaica Jesusllamantami pajtari tucurca (Lucas 22:20, 28, 29). Ashtahuancarin chai ari ninacushcata callarichingapajca jucha illaj runapaj causaita sacrificachunmi minishtirirca, mana animalcunapaj causaillachu cana carca. Jesusllami chai sacrificiotaca cui tucurca. Chaimantami apóstol Pabloca Jesucristomi mushuj ari ninacushcata rurashca nirca. Shinallataj qꞌuipaca Cristoca, “ñucanchijmanta Diospaj ñaupajpi ricuringapajmi, paica jahua pachamantaj yaicurca” nircami. Chai horamantami mushuj ari ninacushcaca pajtari callarirca (Hebreos 9:12-14, 24).
Apóstol Pablo Moisesmanta y Jesusmanta parlashpaca paicunami cada uno paicunapaj yuyaimanta ari ninacushcataca rurarcacuna mana nircachu. ¿Imamanta? Chai ari nishcacunataca Jehová Diosmi rurarca. Ashtahuancarin chai ishqui runacunaca chai ari ninacuipi ayudaj, paicunapaj randi rimajmi carcacuna. Chai ari ninacushcacunata callarichingapajca cada ari ninacuipimi shuj huañui tiyana carca. Moisespaj randica animalcunami huañuj carca. Cutin Jesusca chai mushuj ari ninacushca callarichunca paipaj propio yahuartami jichashpa huañurca.
it-1 pág. 291 párr. 4
Bautismo
Lucas libropica Jesusca bautizaricushpami Diosta mañarca ninmi (Lu 3:21). Ashtahuanpish Hebreos librota quillcajca: “Cristoca cai pachaman shamushpaca: ‘Sacrificiota, ofrendataca mana munarcanguichu. Chaipaj randica, ñucatami aichayujta rurarcangui. Chaimantami: Ñuca Dioslla, can quillcachishca libropi ñucamanta nishca shinallataj can munashcata rurangapajmi shamuni’ nircami” ninmi. Caipi “cai pachaman shamushpa” nishpaca mana Jesús huacharishcamanta nicunchu, llullu huahua cashpaca mana rimai tucushcangachu. Caipica pai bautizarishca punllamantami nicun (Sal 40:6-8; Heb 10:5-9). Judiocunaca Dioshuanmi ari ninacushca carcacuna. Jesuspish chai llajtapi huacharishcamantami paipish pacto de la Ley ucupi carca (Éx 19:5-8; Gál 4:4). Chaimantami Jesús Bautizaj Juanpajman paita bautizachun rinapajca ña chai pacto ucupi carca. Paica chai Leypi mandashcatapish yallimi ruraj carca. Shinaca paipaj Yayapaj munaita rurangapajmi mingarirca. Yayapaj munaica Jesús paipaj valishca cuerpota cushpa Leypi animalcunata sacrificiota rurachun nishpa mandashcatami anchuchina carca. Apóstol Pabloca: “Jesucristoca Diospaj munaita rurashpa shuj cutinlla huiñaipaj paipaj aichata ofrendata shina Diosman cujpimi, ñucanchijca jucha illajta rurashcacuna canchij” nircami (Heb 10:10). Shinallataj Yayapaj munaica Dios mandagrin alli huillaimanta huillanapishmi carca. Jesusca chaitapishmi rurarca (Lu 4:43; 17:20, 21). Jehová Diosca paipaj Churi paiman mingarijpica, espíritu santota paipaj jahuaman cachashpa, shinallataj: “Canmi ñuca cꞌuyashca Churi cangui. Canpimi cushicuni” nishpami cushicushpa chasquirca (Mr 1:9-11; Lu 3:21-23; Mt 3:13-17).
Bibliata rezashunchij
16-22 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | HEBREOS 11
“¿Crinaca imamantataj importante can?”
Dios cusha nishcacunapi tucui shunguhuan crishcata ricuchishunchij
(Hebreos 11:1-ta leyipai). Bibliaca Diospi crinamantaca: 1) Crinaca, ‘imata japisha nicushcata japinataj cashcata shuyana’ ninmi. Caica shamuj punllacunapi Dios cusha nishcacunata shuyanatami nin. Por ejemplo, mana allicuna ña mana tiyanata, shuj mushuj paraíso tiyanatami tucui shunguhuan crinchij. 2) Crinaca, “manapish ricushcata chai shinataj cana cashcata crina” ninmi. Jehová Diosta, angelcunata mana ricushpapish paicuna tiyashcataca allimi yachanchij. Jesús ña mandacushcata mana ricushpapish crinchijmi (Hebreos 11:3). ¿Dios cusha nishcacunapi, mana ricushcacunapipish tucui shunguhuan crishcataca ima shinataj ricuchinchij? Ñucanchij causaihuan, parlashcacunahuan, rurashcahuanmi tucui shunguhuan crishcata ricuchinchij.
w13 1/11 pág. 11 párrs. 2-5
Diosca paita tucui shunguhuan mashcajcunataca bendicianmi
Diosta cushichingapajca ¿imatataj rurana canchij? Apóstol Pabloca, “mana crishpaca, Dios munashcataca ima shina mana rurai tucuipajmi” nircami. Pabloca “mana crishpaca Diosta cushichinaca sinchimi canga” mana ninchu. Ashtahuancarin, “mana crishpaca Dios munashcataca mana rurai tucuipajmi” ninmi. Shinaca Jehová Diosta cushichingapajca crina o feta charinaca importantemi can.
Shinaca ¿Diospi crishcataca ima shinataj ricuchinchij? Ishqui layami ricuchi tucunchij. Shujpica Dios ‘tiyashcata crina’, Dios tiyashcata dudashpaca paita mana cushichi tucunchijchu. Shinapish mana chaillachu can. Bibliapica Dios tiyashcataca “supaicunapishmi crincuna” ninmi (Santiago 2:19). Dios tiyashcata crishpaca pai munashcata shina causangapajmi sinchita esforzarishun (Santiago 2:20, 26).
Ishquipica, Diosca “paita mashcajcunaman ima illashcata cuj cashcatapishmi crinataj” canchij. Diospi crij personaca pai tucui shunguhuan Diosta sirvingapaj esforzarishca mana yanga cashcatami ciertotaj crin (1 Corintios 15:58). Jehová Dios tucuita cuj cashcata mana crishpaca ¿ima shinataj paita cushichishunri o ima shinataj paipaj ñaupajpi alli ricurishunri? (Santiago 1:17; 1 Pedro 5:7). Shinallataj Diosca mana carajchu, mana valorajchu, paica mana cꞌuyanchu nishpaca Diostaca manataj rijsishcatami ricuchishun.
¿Diosca picunamantaj ima illashcata cun? Apóstol Pabloca ‘paita mashcajcunamanmi cun’ nircami. Shuj libropica: “Cai versotaca griego shimipi ‘mashcana’ nishca palabraca mana Diosta mashcanallatachu nicun. Ashtahuancarin paipajman cꞌuchuyashpa paita adoranatapishmi nisha nicun” ninmi. Cutin cai temamanta parlaj caishuj libropica, ‘mashcajcuna’ nishca griego shimica mai chꞌicata esforzarinapi y mashna empeñota churanapimi yuyachin ninmi. Shinashpaca Jehová Diosca paipi crishcamanta paita tucui shunguhuan sirvijcunamanmi ima illashcata cun (Mateo 22:37).
w16.10 págs. 17-18 párrs. 10,11
Dios cusha nishcacunapi tucui shunguhuan crishpa catishunchij
Apóstol Pabloca: “Crishcamantami huarmicunapish paicunapaj familiacuna huañushca cajpipish causachishcata chasquircacuna. Shinallataj shujtajcunaca jatun llaquita apacushpapish, Dios causachijpi ashtahuan alli causaita japina yuyailla cashcamantami, cacharishun nijpipish mana nishpa huañurcacuna” nircami (Hebreos 11:35). Achca Diosta servijcunaca paicuna huañujpipish Dios causachinatami tucui shunguhuan crircacuna. Chaimantami sinchi llaquicunata charishpapish Diosta servishpa catircacuna. Shamuj punllacunapi paraíso Allpapi Dios causachijpica huiñai huiñaita causana cashcatami yacharcacuna. Nabot runapish, Zacarías runapish Diosta cazushcamantami paicunataca rumihuan macashca huañuchircacuna (1 Reyes 21:3, 15; 2 Crónicas 24:20, 21). Danieltapish leoncunapaj jutcumanmi shitarcacuna. Paipaj quimsa amigocunatapish ninapimi shitarcacuna. Paicunaca huañunata mana mancharcacunachu. Diosta cazunami paicunapajca ashtahuan valishca carca. Paicuna charishca llaquicunata ahuantachunca Dios paipaj espíritu santohuan ayudanatami crircacuna (Daniel 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23; Hebreos 11:33, 34).
Achca profetacunaca sinchi llaquicunatami ahuantarcacuna. Micayapish Jeremiaspish gentecuna chanzata rurajpi prezupi churajpipish ahuantarcacunami. Eliaspish shujtaj profetacunapish ‘shitashca pambacunapi, urcucunapi, jutcucunapi, ucujta jutcushcacunapi llaquinayajtami causarcacuna’. Tucuicuna sinchi llaquicunata charishpapish Dios cusha nishcacunata ‘japinataj cashcata shuyashpami’ ahuantarcacuna. Chashnami Diosta servishpa catircacuna (Hebreos 11:1, 36-38; 1 Reyes 18:13; 22:24-27; Jeremías 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
it-1 pág. 920 párr. 3
Crina
Ñaupapish Diospimi crircacuna. Apóstol Pablo Hebreos 12:1-pi: “Crijtaj cashcata ricuchijcunataca achca pꞌuyuta shinami ñucanchij muyundijpica charinchij” nircami. Chai grupopi cajcunaca mana yangamantachu Diospi crircacuna. Por ejemplo, Abelca Diospaj promesa maijan cashcatami yacharca. Huarmipaj huahua huahuapura culebrata umapi saruna cashcatami yacharca. Ashtahuancarin jardín de Edenpi paipaj yaya mama Diosta mana cazushcamanta ima llaquicunata charina cashca pajtarijtami paipaj ñahuihuanllatajmi ricushcanga. Edenmanta llujshishpaca Adanpish y paipaj familiapish allpapi jumbijta trabajashpami micuna carcacuna. Allpaca mana alli nishca o maldicishcami carca chaimantami casha yuracuna, casha qꞌuihuacuna huiñarca. Shinallataj Abelca Eva huarmi paipaj cusahuan canatataj munajta, paitaca paipaj cusa mandajtami ricushcanga. Chashnallataj paipaj mama Evapish, chichu cajpiraj jatun nanai tiyashcatami Abelmanca huillashcanga. Cutin jardín de Edenman yaicunapica querubincunami cuidacurca, nina lunyashpa tucui ladoman muyucuj shuj espadapishmi muyucurca (Gé 3:14-19, 24). Tucui chaicunata paipaj ñahuihuantaj ricushpaca Abelca huarmipaj huahua huahuapuramanta [o “descendencia prometida”] shamushpa ciertotaj quishpichina cashcatami intindishcanga. Chaimantami Abelca Dios cusha nishcacunapi tucui shunguhuan “crishcamanta Caín cushcata ashtahuan yalli Dios chasquinalla sacrificiota curca” (Heb 11:1, 4).
Hebreos 11:5, Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras
Diospaj munaita rurashcatami yacharca
Shinaca ¿Enocca ima shinataj huañuita ama ricuchun cambiashca carca? Jehová Diosmi Enoc ama llaquinaita huañuchun causajmanta huañuiman allijlla cambiashca canga. Pero “Dios munashcata ruraj” runa cashcataca Enocca ¿ima shinataj yachashcanga? Tal vez Diosllatajmi cai Allpa sumaj paraíso tucushcata shuj muscuipi shina ricuchishcanga. Chashnami Enocca Yaya Dios paihuan cashcatataj yachashpa huañurca. Apóstol Pabloca Diosta alli sirvij Enocmanta, shujtaj cꞌaricunamanta, huarmicunamantapishmi escribirca. Paica: “Tucuicunami paicunaman Dios cusha nishcata manaraj japishpapish cunataj cashcata crij huañushcacuna” nircami (Hebreos 11:13). Enoc huañushca qꞌuipaca paipaj contracunaca paipaj cuerpotami mashcashcangacuna. Pero mana japircacunachu. Enocpaj cuerpotaca Jehová Diosmi chingachishcanga. Chashnami Enocpaj cuerpota maipish cachun tratachun o chai cuerpohuan paicunapaj religionpi mapa ruraicunata rurachun mana saquirca.
Bibliata rezashunchij
23-29 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | HEBREOS 12, 13
“Jehová Diosca cꞌuyashcamantami disciplinan”
w12 15/3 pág. 29 párr. 18
Huashaman saquishcacunata ama tigrashpa ricuichu
Disciplinata chasquina. Ñaupaman ñucanchijta disciplinashcamanta resintirishca cashpaca llaquillami sintiri tucunchij. Shinallataj consejocunatapishmi “mana catisha” ni tucunchij (Heb. 12:5). Pero chai consejota mana chasquishpa o dimastij llaquilla sintirishcamanta mana practicapi churajpica chai consejoca mana ayudangachu. Chashnaca mana ñaupajman catishunchu. Salomonpaj shimicunatami yuyarina canchij. Paica: “Ñuca cunashcataca alli charishpa, chai yuyai cangui. Chaitaca huaquichinguitaj, chaimari canmanca causaita cunga” nircami (Pro. 4:13). Carrota alli manejajcuna shinami cana canchij. Paicunaca carreterapi señales de transitota ricushpaca cazuncunami. Chashnallatajmi cunajpica consejota chasquishpa, practicapi churashpa ñaupajman cati tucushun (Pro. 4:26, 27; Hebreos 12:12, 13-ta liyipai).
w12 1/7 pág. 21 párr. 3
“Mañashpaca cashna ninguichij: ‘Jahua pachapi caj ñucanchij Yaya’”
Alli yaya mamacunaca paipaj huahuacuna runa o huarmi entero tucujpica ima layataj canga nishpami preocuparin. Chaimantami paipaj huahuacunata disciplinan (Efesios 6:4, Traducción del Nuevo Mundo). Yaya mamacunaca paipaj nishcacunata mana cambiancunachu. Pero mana nunca huahuacunataca chahuata huañujta disciplinancunachu. Chashnallatajmi Yayitu Jehová Diospish huaquinpica ñucanchijcunataca disciplinan. Pero ñucanchijta chahuata huañujta disciplinanapaj randica cꞌuyaihuanmi corrigin. Jesuspish paipaj Yaya rurashca shinami paipaj discipulocunataca mana nunca maipish cachun ajarca. Paicuna pandarishcata o panda yuyaicunata charishcata yachachishca jahua mana utca cazujpipish Jesusca cꞌuyaihuanmi tratarca (Mateo 20:20-28; Lucas 22:24-30).
“Disciplinata uyashpa yachajcuna tucushunchij”
Disciplinajpica llaquillami sintirinchij. Pero disciplinajpi mana cazunami ashtahuan llaqui can (Hebreos 12:11). Ishqui runacunapaj ejemplota ricushun. Shujca Cainmi can. Caishujca Sedequiasmi can. Cainca paipaj huauqui Abelta shungupi pꞌiñashpami huañuchinata yuyacurca. Chaita ricushpami Diosca: “¿Ima nishpataj canca yallitaj pꞌiñarishpa ñahuipish shujtajyaringui? Allita rurashpaca jatunyachishcami canguiman. Ashtahuanpish mana allita rurajpica, juchami cantaca mana allita rurachingapaj shuyacun. Shina cajpipish mana allitaca canmari mishana cangui” nircami (Génesis 4:6, 7). Pero Cainca Jehová Diosta mana cazurcachu. Paipaj huauquita huañuchishcamantami huañungacama achca llaquicunata charirca (Génesis 4:11, 12). Jehová Diosta cazushca cashpaca Cainca chai tucui llaquicunata mana charinmanchu carca.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w11 15/9 pág. 17 párr. 11
“Chayana cashcamanca mana pꞌiñarishpa ñaupajman catishunchijlla”
Diosta sirvijcunaca pꞌuyu shinami achcacuna can. Paicunaca shuj estadiopi paicuna munashca deportistata o equipota yanga ricungapajlla rijcuna shinaca mana canchu. Ashtahuancarin chaipi participajcunata animangapajmi chaipi cancuna. Paicunapish alli callpashpa mishajcuna shinami carcacuna. Chaimantami animai tucuncuna. Chaimi aunque ña huañushca cajpipish cai versopica causacuj shinami ñucanchijtaca animacun nin. Ñaupa alli callpajcuna mushuj callpajcunata ricucushcata yachashpaca ¿ima shinataj sintiringacuna? Paicuna laya tucui fuerzahuan callpangapaj, tucui pudishcata rurangapajmi animarincuna. Shinallataj Diosta achca sirvijcunaca pꞌuyu shina muyundijpi cashcamantami huiñai causaita chasquingapaj ñaupajman catichun animan. Paicunapaj ejemplopi alli yuyashpaca callpashpa catingapajmi fuerzasta charingacuna. Cai consejoca primer siglopi hebreocunapajca alli consejomi carca. Ñucanchijpajpish alli consejomi can.
w89 15/12 pág. 22 párr. 10
Jehová Dios munashca sacrificiocunata cushunchij
Moisesman cushca leytaca cazunallami canchij nijcuna “shujtaj yachaicunata yachachichunca” hebreocunaca mana saquinachu carca (Gálatas 5:1-6). Apóstol Pabloca: “Caitaca micunami, chaitaca mana micunachu nishcata yuyacunapaj randica Diospaj mana cꞌuyaipajta cꞌuyashcapi shunguta sinchiyachinami alli. Imallata micunami nishpa yachachijcunata catijcunaca, ima allita mana japishcacunachu” nircami. Shinaca Diosmanta caruyachij, chai laya shujtaj yachachishcacunata catinapaj randica, “Diospaj mana cꞌuyaipajta cꞌuyashcapi shunguta sinchiyachinami” carca. Shinallataj micunamanta, sacrificiocunamanta pꞌiñanacuicunami tiyashca yuyachin. Pero apostolca mana imallata micuna cashcapi yanga preocuparina o maijan punlla alli cashcata ricunachu can nircami. Paica, espiritualmente alli cangapajca Diosta tucui devocionhuan adorana, Jesuspaj sacrificiomanta agradicishcata ricuchinami ashtahuan alli nircami (Romanos 14:5-9). Shinallataj Jesucristo paipaj causaita cushpa huañushcamantami ñaupa Israelcuna shina sacrificiocunata cunaca ña mana minishtirirca (Hebreos 9:9-14; 10:5-10).
Bibliata rezashunchij
30 DE SEPTIEMBRE A 6 DE OCTUBRE
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | SANTIAGO 1, 2
“Juchaman huañuiman apaj yuyaicuna”
g17.4 pág. 14
Tentación
Tentacionca imatapish rurachij, ashtahuanca mana allita rurachij munaicunami can. Caipi yuyai: canca randinamanchari ringuiman, chaipi can munashcata ricushpaca, ‘caita shuhuanaca facilmi, pipish mana cuentata cungachu’ nishpachari yuyangui. Pero cambaj concienciaca chaita rurana mana alli cashcatami yuyachin. Chaimi chai yuyaita ladoman saquishpa chaimanta anchungui. Shinaca tentación ricurijpipish chaipi mana urmashpami tentacionta mishashcata ricuchingui.
BIBLIACA IMATATAJ YACHACHIN
Huaquinpica millaita rurana yuyaimi shamui tucun. Shinapish chai shina yuyaicunata charishpapish mana allita ruraj gentecuna shinaca mana canchijchu. Bibliapica tucuicunatami millai munaicunaca japin ninmi (1 Corintios 10:13). Pero chai millaita rurana yuyaicuna shamujpi o ricurijpi imata rurashcacunami ashtahuan importante can. Maijancunaca chai mana alli yuyaicunatami munancuna. Chaimi chaipi cutin cutin yuyashpa cushicuncuna. Qꞌuipaca millaita ruranapimi urmancuna. Cutin shujtajcunaca millaita rurana yuyaicuna shamujpica, chaicunapi mana yuyana cashcata yachashcamantami chai rato chaicunamanta jarcarincuna.
“Ashtahuanpish imapish millaita rurana yuyaica quiquinllapitaj tiyashpami, pita cashpapish chashna mana allitaca rurachin” (Santiago 1:14).
g17.4 14
Tentación
Bibliapica ima shina juchapi urmai tucushcatami intindichin. Santiago 1:15-pica: “Chai millai yuyaicunata chichushca qꞌuipami, juchaca huacharin” ninmi. Shuj huarmi chichu cashpaca paipaj huahuataca shuj punllapi huachangatajmi ¿nachu? Chashnallatajmi mana allita rurana yuyailla cashpaca menos pensado chai mana allita ruranapi urmashun. Pero ñucanchijca chai millai munaicunapaj esclavoca mana canchijchu. Ashtahuancarin chaicunamanta jarcari tucunchijmi.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
it-2 pág. 263 párr. 3
Luz, I
Jehová Diosca “achijyachijcunata ruraj Yayami” can (Snt 1:17). Paica “punllata achijyachichun intita churajmi, tutata achijyachichun lunata, luzerocunata mandajmi” can (Jer 31:35). Ashtahuantajca, achijyachij luz shina tucui espiritual yachachishcacunataca Yayitu Diosmi cun (2Co 4:6). Jehová Diospaj mandashcacuna, pai cashcata rurashcacuna y paipaj shimica paita cazujcunataca luz shinami achijyachin (Sl 43:3; 119:105; Pr 6:23; Isa 51:4). Bibliapica: “Quiquinpaj luzpimi luzta ricui tucunchij” ninmi (Sl 36:9-taca, Sl 27:1; 43:3-huan comparai). Cashcata rurajcunapaj causaica “pacarijpi achijlla inti llujshishpa, chaupi punllayajpi ashtahuan achijlla tucuj shinami” can. Chashnami Diospaj sabiduriaca asha asha paicunapaj causaita achijllata ruran (Pr 4:18). Diospaj nishcacunata cazushpami paipaj luzpi purishun (Isa 2:3-5). Pero mana alli munaicunahuan, mana alli yuyaicunahuan junda cashpaca espiritualmente amsapi puricushca shinami cashun. Jesusca: “Cambaj ñahui mana alli cajpica, cambaj tucui cuerpomi amsahuan junda canga. Canpi tiyaj luz amsapi cajpimi chashna. Chashna cashcamantaca imalla amsacunapishchari tiyan” nircami (Mt 6:23-taca, Dt 15:9; 28:54-57; Pr 28:22; 2Pe 2:14 versocunahuan comparai).
it-2 pág. 227 párr. 6
Ley
“Tucuita yalli jatun mandashca”. Gentecuna alli causachunca huaquin leycunami tiyan. Pero tucui chai leycunamanta shujca mandaj shinami ashtahuan yalli can. Chai leyca ‘tucuita yalli jatun mandashcami’ can (Snt 2:8). Dioshuan Israelcunahuan ari ninacushcapi o pacto de la Leypica cꞌuyaimantami yachachirca. Mateo 22:37-manta 40-camaca ishqui jatun mandashcacunamantami parlan. Cai mandashcacunamantami Dios cushca ley, profetacuna huillashcacunapish llujshirca. Qꞌuipa mandashcaca: “Can quiquinta shinallataj shujtajcunatapish cꞌuyangui” ninmi. Caica tucuita yalli jatun mandashcami can. Cunanca Jesusta catijcunaca pacto de Ley ucupica mana canchijchu. Pero mushuj ari ninacushca ucupi cashcamantami Jatun Mandaj Jehová Dios y pai agllashca Rey Jesucristo churashca leycunata cazuna canchij.
Bibliata rezashunchij