Proverbios
23 Kamachiqwan mikunaykipaq tiyaykuspaqa
sumaqtayá qawarikuy ñawpaqnikipi imakuna kasqanta.
2 Llumpayta yarqasuptikipas
amayá chaywanqa aysachikuychu*.
3 Maynaña miski mikuynintapas amayá munapayaychu,
mikuruspaqa sasachakuypim kawaq.
5 Chayqa ancha-anchata maskachkaptikim qunqayllamanta chinkarun,+
ankapa hina rapran rikuriruptinmi altoman pawachkaq hina chinkarun.+
6 Amayá maqlla runapa imapas qususqaykitaqa mikuychu,
amayá miskillaña mikuynintapas munapayaychu.
7 Chayna runaqa ima qususqaykitapas yuyarayachkanmi.
“Mikuykuy, tomaykuy” nisuspaykipas hawa sunqullam nisuchkanki.
8 Chaskiykuspaqa aslla mikusqaykitapas aqturunkim,
sumaqllataña rimasqaykipas yanqapaqmi kanqa.
9 Amayá mana yuyayniyuq runataqa rimapayaychu,+
payqa maynaña sumaq rimapayasqaykitapas manam kaqpaqpas hapinqachu.+
10 Amayá ñawpaq abueloykikunapa churasqan linderotaqa suchuchiychu,+
amayá mana taytayuqpa chakrantaqa qichuychu.
11 Paymantaqa ancha atiyniyuq Diosmi nanachikun,
paymi qampa contraykipi piñakuspan hatarinqa.+
12 Yuyayniyuq runapa rimapayasusqaykitaqa* sunqumantayá kasukuy,
yachayniyuq runapa yachachisusqaykitapas sumaqtayá uyariy.
13 Amayá haykapipas warmayki rimapayaytaqa saqiychu,+
azoteruptikipas manam wañunqachu.
14 Azoteyá warmaykitaqa,
hinaspaqa wañuymantam* harkanki.
17 Amayá munapayaychu huchallikuq runakunapa imapas ruwasqantaqa,+
18 Hinaspaqa qipa punchawkunatapas allinllam kawsakunki,+
ima suyasqaykipas allinllam kanqa.
19 Churilláy, sumaqta uyariwaspaykiyá yachayniyuq kay,
tukuy sunquwanyá kallpanchakuy allin kaqta ruwaspa kawsakunaykipaq.
20 Amayá vinota llumpay tomaqkunawan kuskaqa kaychu,+
amataqyá aychalla mikuqkunawan kuskaqa kaychu.+
21 Sinka runakunaqa chaynataq llumpayta mikuq runakunaqa wakchayanqakum,+
puñuysiki kasqankuraykum lata pachallawanña pachakunqaku.
22 Churyasuqniki taytaykitaqa uyariyá,
amayá yuyaqyarusqanraykuqa mamaykitaqa mana kaqpaqta hinaqa hapiychu.+
23 Rantinaykipaq maskachkaq hinayá chiqap yachachikuyta maskay, chaytaqa amapunim haykapipas rantikunkichu*.+
Chaynallatataqyá maskay yachayniyuq kaytapas, rimapayasqa* kaytapas chaynataq yuyayniyuq kaytapas.+
24 Allin ruwaq runapa taytanqa ancha kusisqam kanqa,
yachayniyuq runapa taytanqa ancha-anchatam kusikunqa.
25 Qamraykuyá tayta-mamayki kusikuchun,
qamraykuyá wachakusuqniki mamayki kusikuchun.
26 Churilláy, tukuy sunquykiwanyá uyariykuway,
ñuqapa yachachisqayta kasukuspayá kusisqa kawsakuy.+
27 Chuchumika* warmiqa ukullay-uku uchku hinam,
28 Suwa hinam pakakuspanraq suyan,+
paymi achka qarikunata huchallichin.
29 ¿Pipaqtaq ñakariyqa? ¿Pipaqtaq llakiqa?
¿Pipaqtaq piñanakuyqa? ¿Pipaqtaq ñakapakuyqa?
¿Pipaqtaq yanqapas-yanqa heridakunankama imapas ruwakuyqa? ¿Pipaqtaq pukayasqa ñawi kayqa?
31 Amayá qawaychu vasopi pukay-pukay vinotaqa,
amayá munapayaychu miskillataña millpuruytaqa.
32 Kachukuq culebra hinam ñakariyta apamun,
kachuspan venenonta saqiq culebra hinam sasachakuyta apamun.
33 Yanqakunatam ñawikikunapas qawakunqa,
muspaypi hinam mana allinkunata rimanki.+
34 Lamar quchapa chawpinpi puñuchkaq hinam tarikunki,
botepa qiru* puntanpi puñuchkaq hinam tarikunki.
35 Hinaspam ninki: “Maqaruwasqakum, ichaqa manam musyakusqanichu*.
Kaspiwanmi waqtaparuwasqaku, ichaqa manam musyakusqanichu.
¿Haykapiraq rikcharisaq+ kaqmanta tragota tomaykunaypaq*?”, nispa.