OSEAS
1 Kaymi Jehova Diospa nisqanmanta Beeripa churin Oseaspa* qillqasqankuna. Diosmi Oseasman willarqa Juda+ nacionpi Uzias,+ Jotan,+ Acaz+ hinaspa Ezequias+ kamachisqanku watakunapi chaynataq Israelpi runakunata Joaspa+ churin Jeroboanpa+ kamachisqan watakunapi. 2 Jehova Diosmi imam willakunanta Oseasman nirqa, chaymi Jehova Diosqa Oseasta nirqa: “Rispaykiyá casarakamuy, chay warmiqa qipakunatam hukwan-hukwan kakunqa*, paypa wachakusqan wawakunaqa churikikunayá kachun. Chaytayá ruway runaykuna hukwan-hukwan kakuq warmi hina huchapakuspanku ñuqa Jehova Diosta saqiruwasqanrayku”, nispa.+
3 Chaymi Oseasqa Diblaimpa churin Gomerwan casarakurqa, hinaptinmi Gomerqa wiksayakuspan Oseaspa qari churinta wachakurqa.
4 Jehova Diosñataqmi Oseasta nirqa: “Jezreelwanyá* sutichay. Jehupa mirayninmanta kaq kamachiqkunatam piñakuspay chinkachisaqña,+ chaynatam ruwasaq Jezreelpi llumpay wañuchinakuy kasqanrayku. Chinkachisaqtaqmi Israelpi kamachiqkunatapas.+ 5 Chay punchawmi Israel runakunapa flechanta Jezreel pampapi pakipasaq”, nispa.
6 Gomerqa kaqmantam wiksayakururqa, hinaspam warmi wawata wachakurqa. Chaymi Oseasta Dios nirqa: “Lo-ruamawanyá* sutichay, chaynataqa sutichanki Israel runakunata manaña kaqmanta llakipayanayraykum,+ paykunataqa qarqusaqpunim.+ 7 Judapi kamachiqkunatam ichaqa llakipayasaq.+ Paykunataqa ñuqa Jehova Diosninkum salvasaq,+ ichaqa manam flechawanchu, espadawanchu, peleaqkunawanchu, caballokunawanchu nitaq caballopi silladakunawanchu”, nispa.+
8 Gomerqa Lo-ruamata anukaruspallanmi kaqmanta wiksayakururqa, hinaspam huk qari wawatawan wachakurqa. 9 Diosñataqmi Oseasta nirqa: “Lo-amiwanyá* sutichay. Chaynataqa sutichanki manaña runaykuna kasqaykichikraykum chaynataq manaña Diosnikichik kasqayraykum.
10 Israelpa mirayninkunaqa kanqa lamar quchapa patanpi aqu hinam mana yupay atina chaynataq mana tupuy atina.+ ‘Qamkunaqa manam runaykunachu kankichik’+ nisqay sitiopim ‘Diospa churinkunam kankichik’+ nispaña nisqaykichik. 11 Hinaspam Judapi kaqkunawan Israelpi runakunaqa huñusqa kaspa hukllaña kanqaku,+ paykunaqa kamachiqninkuta akllaspankum maymi kasqankumanta huklawman rinqaku. Chay punchawqa mana qunqanapaq punchawmi Jezreelpaqqa kanqa”, nispa.+
2 Diosqa nirqataqmi: “Wawqikichiktayá* niychik: ‘¡Runallaykuna!’, nispa.+
Panikichiktañataqyá* niychik: ‘¡Qamqa llakipayaykusqa warmim kanki!’, nispa.+
2 Mamaykichikmanyá tumpaychik, payqa manam warmiychu,+
nitaqmi ñuqapas qusanchu kani.
3 Yanqañataq pachanta llatanaruspay nacesqan punchawpi hina qalallata saqiruyman,
chunniqta hina saqiruyman,
chaki allpata hina saqiruyman
hinaspapas yakumanta wañuchiyman.
4 Wawankunataqa manam llakipayasaqchu
huchapakuspa wachapakusqanrayku.
5 Manam paykunataqa llakipayasaqchu mamanku hukwan-hukwan kakusqanrayku.+
Hukkunawan kakuspa wiksayakusqanqa pinqaypaqmi karqa,+ payqa nirqam:
‘Ancha kuyawaqniy waynaykunatam qatisaq,+
paykunam quwan tantaytawan yakuyta, millwaytawan linazamanta qaytuyta,
aceiteyta hinaspa imapas tomanaypaq kaqta’, nispa.
6 Chaynaqa, purinan ñanta mana tarinanpaqmi
kichkakunawan qincharusaq,
muyuriqninpim rumikunawan murallata pirqarusaq.
7 Ancha kuyasqan waynankunapa qipantam kallpanqa*,
ichaqa manam haypanqachu,+ maskaspapas manam tarinqachu.
Chaymi ninqa: ‘Punta qusaywanyá allinyanakamusaq,+
paywanqa allinllam kawsakuq kani, manam kunan hinachu karqani’, nispa.+
8 Payqa manam riqsikurqachu qusqaytaqa, ñuqam qurqani trigota*,+ vinota chaynataq aceiteta.
Manataqmi riqsikurqachu achka-achka quri-qullqi qusqaytapas,
chaywanmi taytacha Baalta ruwarqa.+
9 Chaymi cosecha tiempopi kutimuspay apakusaq trigoyta,
uvas saruy tiempopi+ kutimuspayñataqmi apakusaq vinoyta.
Qichusaqtaqmi pachakunanpaq qusqay millwamantawan linaza qaytumanta ruwasqa pachantapas.
10 Ancha kuyasqan waynankunapa qayllanpim pasaypaq qalallata saqisaq,
manam mayqanninkupas makiymantaqa qichuwayta atinqachu.+
11 Manañam payqa kusikuytaqa tarinqachu, qulluchisaqmi yuyarinan punchawkunata,+
llullu killakunata, samanan punchawkunata* hinaspa hatun huñunakuyninkunatapas.
12 Qulluchisaqmi uvas plantantawan higos sachantapas,
chaykunamantam payqa nirqa:
“Kaykunaqa ancha kuyawaqniy waynaykunapa pagawasqanmi”, nispa.
Chaykunataqa montellataña rikurirachiptiymi purun animalkunaña mikunqa.
13 Maypiñapas Baal taytachakunapaq imakunapas kañasqanmantam+ ñuqaqa juzgasaq,
payqa ñuqata qunqaruwaspanmi+ anillokunawan hinaspa
alaqakunawan churakuruspan ancha kuyaqnin waynankunaman kallpaq. Chaykunatam ñuqa Jehova Dios nini.
14 Ñuqaqa sumaqllataña rimapayaspaymi
sunqunta suwasaq, chunniqman pusaspaymi
kuyakuyllawanña rimapayasaq.
15 Hinaptinmi uvas chakrankunata kutichipusaq,+
Chaypim sipas kayninpi hinaraq rimarinqa,
Egiptomanta hurqumusqay punchawpi hinaraqmi rimarinqa.+
16 Ñuqa Jehova Diosqa ninitaqmi:
‘Chay punchawqa manañam “patronlláy*” nispañachu niwanki, aswanqa “qusalláy” nispañam niwanki’, nispa.
17 Ñuqaqa ninitaqmi: ‘Manañam haykapipas Baal taytachapa sutintaqa rimanqañachu,+
chay sutikunaqa qunqasqañam kanqa.+
18 Chay punchawmi runaykunarayku contratota* ruwasaq purun animalkunawan,+
alton pawaqkunawan chaynataq qasqunpa puriq animalkunawan.+
Runaykuna hawkaña kawsakunanpaqmi yachasqanku llaqtapi chinkachisaq+ flechata,
espadata hinaspa wañuchinakuyta.+
19 Wiñaypaqmi qusayki kasaq,
allinlla hinaspa sumaqllam kawsakusun,
imaña kaptinpas hinallam kuyasqayki hinaspa llakipayasqayki.+
20 Ñuqaqa manam haykapipas saqisqaykichu,
chaynapim qamqa ñuqa Jehova Diosta riqsiwanki’, nispa.+
21 Ñuqa Jehova Diosqa ninitaqmi:
‘Cielopa ima mañakusqantam qusaq,
cieloñataqmi allpa pachaman qunqa imam mañakusqanta,+
22 allpa pachañataqmi trigoman*, vinoman hinaspa aceiteman imam munasqanta qunqa.
Paykunañataqmi Jezreelman* imam munasqanta qunqa.+
23 Ñuqapaqmi muguta hina allpapi tarpusaq,+
mana llakipayasqa kaqkunatapas llakipayasaqmi,
mana runaykuna kaqkunatapas “qamkunaqa runaykunam kankichik” nisaqmi,+
paykunañataqmi “qamqa Diosniymi kanki” niwanqaku’”, nispa.+
3 Jehova Diosqa kaqmantam niwarqa: “Imaynam ñuqa Jehova Dios Israel runakunata kuyani+ taytachakunata yupaychachkaptinkupas+ chaynataq pasasmanta ruwasqa tantakunata quchkaptinkupas,+ chaynayá qampas rispayki kuyamuy huk qariwan kakuq hinaspa hukwan pierdekuq* warmikita”, nispa.
2 Chaymi rantirqani kaqmanta warmiy kananpaq 15 qullqiwan hinaspa taqi masnin* cebadawan. 3 Hinaspam nirqani: “Achka punchawyá ñuqawan yachay. Amañayá hukwan-hukwan kakuspaqa huchapakuychu*, chayta manaña ruwaptikiqa manam ñuqapas chay punchawkunaqa qanwanqa puñusaqchu”, nispa.
4 Israel runakunaqa unay watam mana kamachiqniyuq kanqaku,+ manataqmi kanqachu kamachiypi yanapaqninkupas, manataqmi kanqachu yupaychananku suytu ruminkupas, wasinkupi hatallisqanku taytacha-mamachankupas*,+ animalkuna quyninkupas nitaq sacerdotenkupas*.+ 5 Chaymantam Israel runakunaqa kutimuspanku Jehova Diostawan+ kamachiqninku Davidta maskanqaku.+ Tukupay punchawkunapim katkatatastin hamunqaku Jehova Diospa llakipayasqan kanankupaq.+
4 Israel runakuna, Jehova Diospa nisqantayá uyariychik.
Jehova Diosmi qamkunapaq piñakuchkan llaqtaykichikpi+ llullakuyllaña kasqanrayku,
kuyakuy* manaña kasqanrayku chaynataq Diostapas manaña riqsisqaykichikrayku.+
2 Qamkuna ukupiqa maypipas kachkan yanqa rimaqkunallañam, llullakuqkunallañam+ hinaspa runamasin wañuchiqkunallañam,+
suwakuypas chaynataq hukwan pierdekuypas*+ kaypi-chaypim kachkan,
kaypi-chaypitaqmi kachkan wañuchinakuykunapas.+
3 Chayraykum qamkunaqa llumpay llakisqallaña kankichik,+
llapallaykichikmi hukmanyasqallaña kankichik.
Wañunqam purun animalkunapas, alton pawaqkunapas,
wañunqataqmi lamar quchapi challwakunapas.
4 Diosmi nirqa: “Ichaqa amayá piñanakuychikchu nitaq qaqchanakuychikchu.+
Qamkunaqa sacerdotekunawan* piñanakuqkuna hinam kankichik.+
5 Chayraykum punchawpipas urmankichik,
ñuqamanta willakuqñataqmi* tutayaypipas kachkanman hina qamkunawan urmanqa.
Mamaykichiktañataqmi chinkachisaq.
6 Mana yachayniyuq hina kasqaykichikraykum ñuqa saqiptiy wañuchisqa kankichik.
Yachachikuyniykunata qipanchasqaykichikraykum+
manaña sacerdoteykunañachu kankichik.
Kamachikuyniykunata mana kasukusqaykichikraykum+
ñuqapas churikichikta saqisaq.
7 Achkayasqaykichikman hinam aswanraq ñuqapa contraypi huchallikuq kankichik.+
Riqsisqa kaptikichikpas pinqaymanmi churasqaykichik*.
8 Sacerdotekunapas huchallikuspa qusqaykichiktam mikunku,
paykunaqa anchallatañam munanku hinalla huchallikunaykichikta.
9 Qamkunatapas hinaspa sacerdotekunatapas huchaykichikman hinam juzgasqaykichik,
imam ruwasqaykichikman hinam castigasqaykichik,
imapas ruwasqaykichikman hinataqmi ñakarinkichik.+
Chaynaqa kankichik ñuqa Jehova Diosta mana manchakuwasqaykichikraykum.
11 Huchapakuyllapiña kaspam, puqusqa vinowan chaynataq chayllaraq ruwasqa vinowan sinkakuyllapiña kaspam
allin kaqkunataqa mana ruwayta munankichikchu.+
12 Qamkunaqa qipanchawaspaykichikmi kullumanta ruwasqa taytachakunata tapukunkichik,
hinaspam tawnanpa ima nisqanta kasukunkichik.
Chaykunataqa ruwankichik huchapakuyllataña munasqaykichikraykum,
chayna huchapakuspaykichikmi kasukuwaytaqa manaña munankichikchu.
13 Qamkunaqa urqu puntanpim taytachakunapaq imatapas kañapunkichik,+
muqukunapim animalkunata kañaspa qusnichinkichik,
roble sachakunapa, estoraque sachakunapa hinaspa huk sachakunapa sikinpim qusnichinkichik.+
Allinta llantusqanraykum chaykunapi qusnichinkichik.
Chaymi warmi churikichikpas hukwan-hukwan kakunku,
llumchuynikichikpas hukwan pierdekuyllapiñam kakunku.
14 Manam warmi churikichiktaqa juzgasaqchu hukwan-hukwan kakusqanmantaqa,
manataqmi llumchuynikichiktapas juzgasaqchu hukwan pierdekusqankumantaqa.
Qarikunapas chuchumika* warmikunawanmi kakunku,
taytacha-mamachata yupaychaq chuchumikakunawanmi taytachankupaq kañapunku.
Chayna mana yachayniyuq kasqaykichikraykum mana allinpi tukunkichik.+
Amayá Guilgal+ llaqtamanqa nitaq Bet-aven+ llaqtamanqa riychikchu.
Amataqyá niychikchu “¡Jehova Diospa sutinpim nini!” nispaqa.+
16 Israel runakuna, mana kasukuq vaca hinam rikurirunkichik.+
¿Yaqachu ñuqa Jehova Diosqa malta carnerota sumaq pastopi michichkaq hina michikichikman?
17 Efrain runakuna, taytacha-mamacha yupaychayllapiñam kachkankichik.+
¡Saqiychikñayá!
18 Trago tomayta tukuruspapas
huchapakuyllamanñam qukunkichik.
Kamachiqnikichikkunapas pinqaypi kayta munaqllañam kanku.+
19 Qamkunaqa manchakuypaq wayrapa apasqan hinañam kankichik,
taytacha-mamachakunapaq imapas kañapusqaykichikmantam pinqaypi kankichik”, nispa.
5 Diosqa nirqataqmi: “Sacerdotekuna uyariwaychik,+
Israel runakuna allintayá uyariwaychik,
kamachiqwan yachaqkuna allintayá uyariwaychik,
piñakuyniymi qamkunaman chayaramun
Mizpa lawpi tuqlla hina kasqaykichikrayku
hinaspa challwanapaq malla hina Tabor+ lawpi kasqaykichikrayku.
2 Ñuqata qipanchawaqniykunam wañuchinakuyllapiña kachkanku,
chaymi llapankuman piñakuyniy chayamunqa.
3 Efrain kasta runakunataqa sumaqtam riqsini,
Israel runakunaqa manam ñuqamantaqa pakasqachu kachkan.
Efrain kasta runakunaqa huchapakuyllapiñam* kunanqa kachkankichik.
Israel runakunaqa qachachasqallañam ñuqapaqqa kachkan.+
4 Mana allin ruwayllapiña kawsasqankuraykum ñuqaman kutimuytaqa mana atinkuchu.
Paykunaqa huchapakuyllapiña kasqankuraykum+
ñuqa Jehova Diostaqa mana hatunchawankuñachu.
5 Israel runakunaqa hatuntukuq kasqankuraykum sasachakuypi kachkanku.+
Israel runakunawan Efrain kasta runakunaqa huchankuraykum sasachakuypi kachkanku,
paykuna hinam Juda runakunapas sasachakuypi kachkan.+
6 Ovejankuwan* hinaspa vacankuwanmi ñuqa Jehova Diosta maskawarqaku,
ichaqa manam tariwarqakuchu.
Ñuqaqa paykunamantam karunchakururqani.+
7 Ñuqa Jehova Diostam qipancharuwanku,+
huklaw llaqtayuq warmikunapi churinku kasqanraykum qipancharuwanku.
Chaymi manaraqpas killa tukuchkaptin paykunapas hinaspa tukuy imankupas tukunqa*.
8 ¡Guibea llaqtapi waqrata waqachiychik!+ ¡Rama llaqtapi cornetillata waqachiychik!+
¡Peleanaykichikpaq hina Bet-aven+ llaqtapi qapariychik! Benjamin kasta runakuna, ¡peleaq runakunapa ñawpaqnintayá riychik!
9 Efrain kasta runakuna, castigasqay punchawqa runakunapa pinqananmi kankichik.+
Israel runakuna, qamkunamanqa ñam willachirqaykichikña ima pasasunaykichikmanta.
10 Judapi kamachiqkunaqa linderokunata suchuchiqkuna hinam kanku.+
Yakuta tallichkaq hinam paykunamanqa piñakuyniyta chayachisaq.
11 Chiqniqninkunata qatikuyta munasqankuraykum+ Efrain kasta runakunaqa ñakarichisqa kachkanku,
huchankuman hinam paykunaqa ñakarichisqa kachkanku.
12 Chaymi Efrain kasta runakunapaqqa puyu uru hina karqani,
Juda runakunapaqpas imatapas ismuchiq hinam karqani.
13 Efrain kasta runakunawan Juda runakunaqa chupu unquywan kasqankuta qawakuykuspam
Asiria nacionpi+ riqsisqa kamachiqman willakuyta apachirqaku.
Chay kamachiqmi ichaqa sanoyachiytaqa mana atirqachu,
chupu unquyninkutaqa manam hampiyta atirqachu.
14 Ñuqaqa malta leon hinam Efrain kasta runakunapaq kasaq,
Juda runakunapaqpas kallpasapa leon hinam kasaq.
15 Huchankuman hina ñakarinankukamam ñuqaqa maymi kasqayman kutikusaq,
hinaptinmi paykunaqa llakipayaykunaypaq chayraq maskawanqaku.+
Llakisqallaña kaspankum chayraq maskawanqaku”, nispa.+
6 Oseasmi runakunata nirqa*: “Llaqtamasillaykuna, Jehova Diosmanyá kutirikusun.
Payqa llikipachkaq+ hina ñakarichiwaspanchikpas hampiykuwasunmi,
payqa imataña ruwawaspanchikpas kuyakuyllawanñam hampiykuwasun.
2 Diosqa iskay punchawmantam kawsarichiwasun.
Kimsa kaq punchawpim hatarichiwasun,
hinaptinmi paypaqña kawsakusun.
3 Jehova Diostam riqsisun, sumaqta riqsinapaqñam kallpanchakusun.
Achikyay hinam payqa chayamunqapuni,
loco para hinam ñuqanchikman hamunqa,
puquy para hinam ñuqanchikman chayamunqa”, nispa.
4 Diospas nirqam: “¿Imatataq qamkunawan ruwasaq Efrain kasta runakuna?
¿Imatataq qamkunawan ruwasaq Juda runakuna?
Achikyaptin chaylla chinkaruq puyu hinallam qamkunapa kuyakuynikichikqa*,
waspiruq sulla hinallam qamkunapa kuyakuynikichikqa.
5 Chaymi qaqchasqaykichik ñuqamanta willakuqkunapa* rimasqanwan,+
rimasqaykunawanmi+ ñuqaqa wañuchisqaykichik.
Qamkunapaq piñakuyniyqa achki hinam kancharinqa.+
6 Ñuqaqa kusikuni imaña kaptinpas hinalla kuyakuq kasqaykichikwanmi*, manam imakunapas quwasqaykichikwanchu.
Ñuqaqa kusikuni allinta riqsiwasqaykichikwanmi, manam kañapuwanaykichikpaq ima ofrendapas* quwasqaykichikwanchu.+
7 Qamkunam ichaqa runalla kasqaykichikrayku contrato* ruwasqanchikta mana kasukurqankichikchu.+
Chaywanmi ñuqata qipancharuwankichik.
8 Galaad llaqtaqa mana allin ruwaq runakunapa llaqtanmi,+
chay llaqtaqa yawar chaqchuqkunapa llaqtanmi.+
9 Sacerdotekunapas kanku runamasinta suwananpaq pakakuspa suyaq runakuna hinam.
Paykunaqa Sichem*+ llaqtapa hichpan ñankunapim runamasinta wañuchinku,
paykunapa chay mana allin ruwasqankuqa pinqaypaqmi.
10 Israel runakunapim millakuypaq kaqkuna ruwasqankuta qawachkani.
11 Juda runakuna, qamkunapaqmi cosecha punchaw chayamunqa,
runaykunata chiqichisqa kasqankumanta huñuptiymi chayna kanqa”, nispa.+
7 Diosqa nirqataqmi: “Israel runakunata sapa kuti hampiyta munaptiymi
Efrain kasta runakunapa pantasqan rikuriramun+
hinaspa Samaria runakunapa mana allinkuna ruwasqan rikuriramun.+
2 Ichaqa manam sunqullankupipas ninkuchu mana allinkuna ruwasqankuta yachasqaytaqa.+
Kunanqa mana allin ruwasqankuqa sutillam kachkan,
mana allin ruwasqankuqa ñuqapa qawasqallaymi kachkan.
3 Mana allin ruwasqankuwanmi kamachiqta kusichinku,
llulla kasqankuwanmi kamachiqpa yanapaqninkunata kusichinku.
4 Paykunaqa huchapakuqllañam kanku,
paykunaqa tanta ruwaqpa qunichisqan horno hinam kanku,
masa puqunankama tanta ruwaqpa qunichisqan horno hinam kanku.
5 Kamachiqpa punchawninpim yanapaqninkuna unqurunku,
vinota tomaruspam piñasqallaña kachkanku.+
Kamachiqqa runamasinmanta asikuqkunawanmi kuskallaña kachkan.
6 Paykunaqa rupachkaq horno hinaraqmi rawrachkaq sunquyuq asuykunku*.
Tanta ruwaqqa tukuy tutam puñun,
achikyaytañataqmi hornoqa linwachkaq nina hinaraq rupan.
7 Llapallankum rupachkaq horno hina kanku
paykunaqa kamachiqninkutapas chayllam chinkarachinku.
8 Efrain kasta runakunaqa huklaw llaqtayuqkunawanmi hukllawakunku.+
Efrain kasta runakunaqa mana tikrasqa ruyru tanta hinam kachkanku.
9 Huklaw llaqtayuq runakunam mana kallpayuqta rikurirachin,+ ichaqa manam musyakunkuchu.
Uqi chukchankupas suqullañam rikurirun, ichaqa manam musyakunkuchu.
10 Israel runakunapa hatuntukuq kasqankum kikillankuman chayarun.+
Chaywanpas paykunaqa manam ñuqa Jehova Diosmanqa kutirikamunkuchu,+
chaywanpas paykunaqa manam maskawankuchu.
11 Efrain kasta runakunaqa mana yuyayniyuq paloma hinam kanku,+ paykunaqa mana yuyayniyuq runakuna hinam kanku.
Egipto runakunatam qayakunku,+ Asiria runakunatam maskanku.+
12 Maymanña riptinkupas challwa hapichkaq hinam mallayta mastarisaq.
Alton pawaqkunata hinam wichichisaq.
Willachisqa kasqankuman hinam paykunata castigasaq.+
13 ¡Imaynaraq kanqaku ñuqamanta karunchakusqankurayku!
¡Ñuqapa contraypi huchallikusqankuraykum chinkanqaku!
Yanapaykuyta munaptiypas paykunaqa ñuqamantam llullakunata rimarqaku.+
14 Paykunaqa manam sunqumantachu yanapaykunaypaqqa qayakamuwarqaku,+
paykunaqa puñunankupiraqmi waqapakuqkupas.
Trigoraykulla* hinaspa vinoraykullam cuerponkuta kuchukuqku.
Chaynatam paykunaqa ñuqata qipanchawarqaku.
15 Allinta yachachiptiypas hinaspa kallpasapata rikurirachiptiypas
paykunaqa qipanchawaspankum mana allinllata tantianku.
16 Kutirimuwanankupaq nispankupas manam tukuy sunqunkuwanchu yupaychawarqaku,
paykunaqa mana allin tiqusqa flecha hinam+ mana confianapaq runakuna kanku.
Kamachiqpa yanapaqninkunapas hatuntukuqllaña kasqankuraykum espadawan wañuchisqa kanqaku.
Chaymi Egipto runakunapa asikunan kanqaku”, nispa.+
8 Diosqa nirqataqmi: “¡Waqrata pukunaykipaqyá simikiman churay!+
Contrato* ruwasqayta chaynataq kamachikuyniykunata mana kasukusqankuraykum+
ñuqa Jehova Diospa wasiypa contranpi anka hinaraq runa hamuchkan.+
2 Qaparispam nimuwanku: ‘¡Diosnillayku! ¡Ñuqayku Israel runakunaqa allintam riqsikiku!’, nispa.+
3 Israel runakunaqa allin ruwaytam saqirunku.+
Chiqniqninkuyá ñakarichichun.
4 Mana nichkaptiymi paykunaqa kamachiqkunata akllakurunku.
Mana ‘arí’ nichkaptiymi paykunaqa kamachiqpa yanapaqninkunatapas akllakurunku.
Quri-qullqinkuwanpas kikillankupa mana allinninpaqmi+ taytacha-mamachakunata ruwakurunku.+
5 Samariapi runakunapa malta torontaqa manam chaskirqanichu.+
Paykunapaqmi llumpay piñasqa kachkani.+
¿Haykapikamataq huchallapiña kankichik?
6 Chaytam Israel runakunaqa ruwachkanku.
Llaqllay yachaq runapa ruwasqallanmi chay malta toroqa,
chayqa manam Dioschu.
Samaria runakunapa malta toro ruwasqankuqa pasaypaq ñutupasqam kanqa.
7 Paykunaqa wayrata tarpuchkaq hinam kachkanku,
ichaqa llumpay wayra-parata hinam cosechanqaku.+
Trigo* tarpusqankupas manam qispinqachu,+
pasaypaq chusullaña kaptinmi harinatapas mana ruwanqakuñachu.
Ima tarpukuyninku qispiruptinpas huk runakunam apakunqa.+
8 Israel runakunaqa mana allinpim tukunqaku.+
Kunanmantam huklaw llaqtakunaman apasqa kaspanku+
wischupakusqanku vaso hina kanqaku.
9 Paykunaqa sapallan purikuq purun asno hinam Asiria runakunaman rirqaku.+
Efrain kasta runakunaqa kuyaqninkutam maskakurunku.+
10 Huklaw llaqtakunamanta kuyaqninkuta maskakuptinkupas
kunanmi ñuqaqa paykunata huñusaq.
Hinaptinmi kamachiqpa hinaspa yanapaqninkunapa ruwasqankuwan ñakariyta qallaykunqaku.+
11 Efrain runakunaqa huchallikunankupaqmi taytacha-mamachankupaq altarkunata* achkallataña ruwarunku.+
Chaykunaqa sapa kuti huchallichiqninmi rikurirun.+
12 Kamachikuyniykunatam achkallataña qillqaspa qurqani,
ichaqa mana kaqpaqta hinam hapiqku.+
13 Animalta ñuqapaq kañanankupaq nakaspankupas aychantam mikukunku,
ñuqa Jehova Diosqa manam kusikunichu chaykunawanqa.+
Aswanqa huchallikusqankumantam paykunataqa castigasaq.+
Paykunaqa Egiptomanmi kutirunku*.+
14 Israel runakunaqa unanchaqninta qunqaruwaspam+ taytacha-mamachakunapaq capillakunata ruwarunku,+
Juda runakunapas murallasqa llaqtakunatam achkallataña hatarirachinku.+
Chaywanpas chay llaqtankutaqa ninawanmi kañaykusaq,
hinaptinmi hatun pirqankupas rupanqa”, nispa.+
9 Diosqa nirqataqmi: “Israel+ runakuna, amayá kusikuychikchu,
amataqyá wakin llaqtapi runakuna hinaqa kusikuychikchu.
Ñuqa Diosnikichikmantam huchapakuyllapiña* kaspa karunchakurunkichik.+
Qamkunaqa chuchumika* hina kasqaykichikraykum kuyaq kankichik irakunapi chaskisqaykichikta.+
2 Ichaqa manam iraykichikpiqa nitaq uvas sarunaykichikpiqa imatapas tarinkichikchu,
chaymi vinoykichikpas mana kanqachu.+
3 Ichaqa manañam ñuqa Jehova Diospa qusqay allpapiqa yachankichikchu,+
aswanqa Egiptomanmi kutinkichik,
Asiriaman apasqa kaspam mana mikunaykichik kaqkunata mikunkichik.+
4 Manañam ñuqa Jehova Diospaqqa vinotapas tallinkichikchu,+
ima quwasqaykichikpas millakuypaqmi kanqa.+
Pipas wañukuptin mikusqanku tanta hinam chaykunaqa.
Pipas chayta mikuqqa millakuypaqmi ñuqapaqqa kanqa.
Chay mikuyqa paykunallapaqmi,
ñuqa Jehova Diospa wasiymanqa manam apasqachu kanqa.
5 ¿Imatataq ruwankichik huñunakunaykichik punchawpi?
¿Imatataq ruwankichik ñuqa Jehova Diospaq sapaqchasqa hatun punchawniypi*?
6 Chay punchawqa wañuyta manchakuspam ayqikunkichik.+
Egipto runakunam huñusunkichik,+ Menfis llaqtapi runakunañataqmi pampasunkichik.+
Qullqimanta ruwasqa imapas kapuqnikichikqa itanawan manaña rikuymi kanqa,
carpaykichikpipas kichkakunam wiñanqa.
7 Israel runakunaqa yachanqam juzganay punchaw chayamunanta,+
paykunaqa yachanqam piñakunay punchaw chayamunanta.
Israel runakunaqa yachanqakum ñuqamanta willakuqkunaqa* yanqakuna rimasqankuta,
willakuyta chaskiq runakunapas yachanqakum mana yuyayninpi hina kasqankuta.
Llumpay mana allinta ruwasqaykichikraykum qamkunaqa chiqnisqa kankichik”, nispa.
8 Efrain kasta runakunapi kaq llaqta cuidaqkunaqa+ Diosniypa yanapasqanmi karqaku.+
Kunanmi ichaqa Diosmanta willakuqkunapas+ pichinkuchakunata hapiqpa tuqllan hina Efrainpa ñanninpi kachkan*,
Diospa wasinpiqa chiqninakuyllañam kachkan.
9 Guibea llaqtayuq runakuna hinam mana allin ruwaqllaña rikurirunku.+
Diosqa mana allin ruwasqankuman hinam piñakuyninta apamunqa.+
10 Diosqa nirqataqmi: “Chunniqpi uvasta hinam Israel runakunataqa tarirqani.+
Ñawpaq abuelonkutapas higospa punta kaq rurunta hinam rikurqani.
Israel runakunam ichaqa Peor lawpi Baal taytachata yupaycharqaku,+
paykunaqa pinqayman churaqninku taytachaman qukuruspankum+
chay taytacha hina millakuypaqña rikurirunku.
11 Efrainpa ancha riqsisqa kayninqa alton pawaq animal hinam pawarun,
warmikunapas manam wiksayakunkuchu nitaq wachakunkuchu.+
12 Churinkuta allinta uywachkaptinkupas
hukllapas mana qipanankamam qichusaq.+
¡Imaynaraq ñuqa qipancharuptiyqa kanqaku!+
13 Sumaqllaña pastoyuq Efrainqa Tiro llaqtatam yuyarichiwaq,+
kunanmi ichaqa churinkunata hurqumunan wañuchisqa kanankupaq”, nispa.
14 Jehova Diosnilláy, paykunapaq imam tantiasqaykiman hinayá kachun.
Paykunaqa malparichunkuyá, ñuñunkupas chakichunyá.
15 Diosqa nirqataqmi: “Tukuy mana allinkuna ruwasqanku Guilgalpi+ kaptinmi chaypi chiqniyta qallaykurqani.
Mana allinkuna ruwasqankuraykum wasiymanta qarqusaq.+
Paykunataqa manañam kuyasaqchu,+
kamachiqpa llapallan yanapaqninkunapas pasaypaq mana kasukuqkunam kanku.
16 Efrain kasta runakunaqa wañuchisqam kanqaku.+
Sapin chakiruptinmi manaña rurunqakuchu.
Warminku wachakuptinpas kuyasqa churinkutam wañuchisaq”, nispa.
10 Diosqa nirqataqmi: “Israel runakunaqa kanku chusullaña ruruyuq* uvas hinam.+
Aswan rurusqanman hinam yapakun altarkuna ruwasqankupas,+
tarpukuyninku aswan allin qispisqanman hinam yupaychananku suytu ruminkupas aswan sumaqraq kachkan.+
2 Paykunaqa iskay uya kasqankuraykum huchayuq kanqaku.
Altarninkutam hukkuna pakipanqa,
yupaychana suytu ruminkutam hukkuna ñutupanqa.
3 Kunanmi ninqaku: ‘Jehova Diosta mana kasukusqanchikraykum kamachiqninchik mana kanchu.+
Ichaqa, ¿imatataq kamachiqqa ñuqanchikpaq ruwanman?’, nispa.
4 Paykunaqa yanqakunatam rimanku, yanqallam imatapas ninku,+ yanqallam piwanpas rimanakunku*.
Chaymi allinpaq hapispa mana allin ruwayninkupas chakrapi wiñaq qatqi qura hina mirarun.+
5 Samaria runakunaqa malta toro hina Bet-aven+ lawpi taytachankutam manchakunqaku.
Chay taytachankuraykum llakisqallaña kanqaku,
huklaw taytachakunapa sacerdotenkunapas llakisqallañam kanqaku karu llaqtaman apasqa kaptin.
Chay taytachawan hinaspa riqsisqa kayninwanmi sacerdotekunaqa kusikuqku.
6 Chay taytachataqa Asiriaman apaspankum kamachiqman qunqaku.+
Chaymi Efrain kasta runakunaqa pinqaypi kanqaku,
Israel runakunapas yanqalla rimapayasqankuta kasukusqankuraykum pinqaypi kanqaku.+
7 Samaria runakunaqa kamachiqnintinmi wañuchisqa kanqaku,+
paykunaqa yakupi wampuq pakisqa kallmacha hinallam kanqaku.
8 Israel runakunaqa+ tukunqam, Bet-aven+ lawpi yupaychananku patakunapas tukunqam.+
Altarninkupipas kichkakuna hinaspa kichkayuq qurakunam* wiñanqa.+
Chaymi runakuna urqukunata ninqaku: ‘¡Pakaykuwaykuyá!’, nispa.
Muqukunatañataqmi ninqaku: ‘¡Hawaykumanyá wichimuychik!’, nispa.+
9 Israel runakuna, Guibeapi kasqaykichikmantapacham qamkunaqa huchallikuchkankichik.+
Chaypiqa hinallam huchallikurqankichik.
Guibeapiqa mana allin ruwaqkunaqa manam lliwchu wañuchisqa karqaku.
10 Ñuqaqa munasqay punchawmi qamkunaman piñakuyniyta chayachimusaq.
Iskay huchaykichikta yuguta hina watasuptikichikmi
huklaw llaqtakunapi runakuna contraykichikpi huñunakamunqaku.
11 Efrain runakunaqa karqaku trillana carretata aysay munaq allin yachachisqa vaquilla hinam,
chaymi mana yugutaqa watarqaniñachu.
Kunanmi ichaqa Efrain runakunataqa yapuchkaq hina llamkachisaq.+
Juda runakunaqa yapuchkaq hinam kanqaku, Jacobpa mirayninkunaqa kurpata ñutuchkaq hinam kanqaku.
12 Tarpuchkaq hinayá allin ruwayman hina kawsakuychik,
hinaspaqa kuyasqa* kaytam cosechankichik.
Allin allpapi yapuchkaq hinayá+ tiempo kachkaptinraq ñuqa Jehova Diosta maskawaychik,+
hinallayá maskawaychik hamuspay allin ruwayta yachachinaykama.+
13 Qamkunam ichaqa yapuchkaq hina mana allinllata ruwarqankichik,
cosechachkaq hinañataqmi mana allin ruwayllata chaskirqankichik,+
hinaspapas chaykunapa rurunta mikuchkaq hinam llullakuyllata mikurqankichik.
Chaynam karqa kikillaykichikpi hapipakusqaykichikrayku
chaynataq peleaq achkallay-achka runaykichikpi hapipakusqaykichikrayku.
14 Runaykikunam chaqwallapiña kanqaku,
murallayuq llaqtaykikunapas tuñichisqam kanqa.+
Chaynam kanqa Arbelpa wasinta Salman sutiyuq runa taqmasqanman hina,
chay kutipiqa warmikunapas wawantinmi llikipasqa karqaku.
15 Betel allpapi kaqkuna,+ llumpay mana allinkuna ruwasqaykichikraykum qamkunatapas chayna pasasunkichik.
Achikyaqtam Israel runakunata kamachiqqa wañuchisqapuni kanqa”, nispa.+
11 Diosqa nirqataqmi: “Warma kasqanmantapacham Israeltaqa kuyarqani,+
Egiptomanta lluqsimunanpaqmi churiytaqa qayarqani.+
2 Kachasqay runakuna* Israel runakunata achka kutikama rimapayaptinpas,
aswanraqmi paykunaqa karunchakuqku.+
Paykunaqa Baal taytachapaqmi sapa kutilla imakunatapas kañapuqku,+
llaqllaspa ruwasqa taytachakunapaqmi sapa kutilla imakunatapas kañapuqku.+
3 Chayna kaptinpas ñuqam Efrain kasta runakunataqa puriyta yachachirqani+ hinaspa imanakuptinkupas marqakuq kani,+
ichaqa manam riqsikurqakuchu hampiykusqaytaqa.
4 Paykunataqa kuyakuywanmi pusamurqani, ancha-ancha kuyakuywanmi paykunataqa pusamurqani*.+
Ñuqaqa yugunkuta huqariykuspa yanapaykuqnin hinam paykunapaqqa karqani,
hinaspapas kuyakuywanmi sapakamaman mikuyta qurqani.
5 Egiptomanqa manam kutinkichikchu,
chaywanpas Asiria runakunam kamachiqnikichik kanqa+ ñuqaman mana kutirikamuyta munasqaykichikrayku.+
6 Llaqtaykichikmanmi chiqnisuqnikichikkuna* manchakuypaq wayra hina chayamunqa,+
punkuykichikpa trankankunata pakipaspanmi chinkachisunkichik mana allinkunata rimasqaykichikrayku.+
7 Runaykunaqa ñuqamantam karunchakuchkanku.+
Ñuqaman kutirikamunankupaq qayachiptiypas manam uyarikunkuchu.
8 Efrain runakuna, ¿imaynamá qunqaykichikman?+
Israel runakuna, ¿imaynamá hukkunamanqa quykuykichikman?
¿Imaynamá Adma runakunata hinaqa qawaykichikman?
¿Imaynamá Zeboyim runakunata hinaqa saqikichikman?+
Kunanqa huktañam tantiachkani, chaymi qamkunamanta sunquypi llakisqa kachkani.+
9 Manam piñakuyniytaqa chayachimusaqchu.
Ñuqaqa Diosmi kani, manam runachu.
Chaymi Efrain runakunataqa manaña kaqmantaqa wañuchisaqchu,+
ñuqaqa qamkunawan kaq chuyay-chuyay Diosmi kani.
Ñuqaqa manam piñasqachu qamkunamanqa hamusaq.
10 Ñuqa Jehova Diostam qatiwanqaku, leon hinam qaparisaq,+
hinaptinmi churiykunaqa katkatatastin hamunqaku intipa siqaykunan lawmanta.+
11 Egiptomanta lluqsimuspankum pichinkucha hina katkatatanqaku,
Asiriamanta lluqsimuspankum paloma hina katkatatanqaku,+
ñuqaqa wasinkumanmi kutichimusaq”, nispa. Chaynatam Jehova Dios nin.+
12 Diosqa nirqataqmi: “Efrain runakunaqa llullakuqllañam kachkanku,+
Israel runakunaqa pantachikuqllañam kachkanku.
Juda runakunam ichaqa kasukuwankuraq,
paykunaqa chuyay-chuyay ñuqa Diosninkuman sunquraqmi kanku”, nispa.+
12 Diosqa nirqataqmi: “Efrain kasta runakunaqa wayrawan kawsaqmi kanku.
Intipa qispimunan lawmanta wayratam tukuy punchaw qatikachanku.
Llullakuyllaña hinaspa maqanakuyllañam aswan-aswan kachkan.
Asiria+ runakunawanmi imapaqpas rimanakunku*, Egipto+ runakunamanmi aceiteta apanku.
2 Ñuqa Jehova Diosqa Juda runakunawanmi quejapi kasaq,+
mana allinkuna ruwasqankuraykum Jacobpa mirayninkunata juzgasaq,
paykunamanqa imapas ruwasqankuman hinam kutichisaq.+
3 Mamanpa wiksanpi kachkaspanraqmi Jacobqa wawqinta talonninmanta hapirurqa.+
Payqa tukuy kallpanwanmi ñuqawan atipanakurqa.+
4 Payqa manam angelmantaqa kacharikurqachu bendecinankama.
Waqaspanmi mañakurqa allin kaqta ruwapunanpaq”, nispa.+
Diosqa Betelpim paytaqa tarirurqa, hinaspam ñuqanchikmanta chaypi rimapayarqa.+
6 Diosqa nirqataqmi: “Chaynaqa ñuqa Diosnikichikmanyá kutirikamuychik,+
amayá saqiychikchu imaña kaptinpas hinalla kuyakuq kaytaqa hinaspa allin ruwaq kaytaqa,+
hinallayá ñuqapi hapipakuychik.
7 Negociante runakunapa balanzankuqa suwallañam,
chay runakunaqa suwakuy munaqllañam kanku.+
Imapas ruwasqaypiqa manam ima mana allintapas nitaq huchatapas ruwarqanichu’, nispa.
9 Chaywanpas ñuqaqa Egiptomanta hurqumusqaymantapacham Jehova Diosnikichik kani.+
10 Ñuqamanta willakuqkunamanmi* imam ninayta willarqani,+
achka kutitam musquyninkupi hina qawachirqani,
achka rikchanachiykunatam yachachirqani qamkunaman willasunaykichikpaq.
11 Galaadpiqa tukuy rikchaq llullakuywan pantachinakuyllañam karqa.+
Guilgalpiñataqmi torokunata nakaspa taytachankupaq kañarqaku,+
chakrakunapa sukanpi rumi muntusqa hinam altarninkupas kachkan.+
12 Jacobqa Siria*+ runakunapa allpanmanmi ayqikurqa,
chaypim Israelqa+ warmiyuq kanankama llamkapakurqa,+
chaypim payqa casarakunanrayku ovejakunata michipakurqa.+
13 Ñuqa Jehova Diosqa willakuqniywanmi Egiptomanta Israelpa mirayninkunata hurquchimurqani,+
hinaspapas willakuqniywanmi imakunamantapas waqaycharqani.+
14 Efrain kasta runakunaqa ñuqapa contraypim mana allinkunata llumpayta ruwarunku,+
runamasinku wañuchisqankumantaqa hinallam huchayuq kachkanku.
Ñuqa taytankuta pinqayman churawasqankumantam huchankuman hina kutichipusaq”, nispa.+
13 Diosqa nirqataqmi: “Efrain kasta runakuna rimaptinqa uyariqninkunapas katkatataqkuraqmi,
paykunaqa Israel runakunapi riqsisqa runakunam karqaku.+
Ichaqa Baal taytachata yupaychasqankuraykum huchallikurqaku+ hinaspa wañurqaku.
2 Aswanraqmi kunanqa huchallikuchkanku,
qullqinkuta chulluchispam taytachakunata ruwachkanku,+
paykunaqa ancha yachaywanmi suma-sumaqllataña ruwachkanku.
Hinaspam ninku: ‘Malta toro taytachanchikman imapas quqkunaqa taytachanchiktayá muchachunku’, nispa.+
3 Chayraykum paykunaqa kanqaku achikyaqta chinkaruq puyu hinalla,
achikyaqta waspiruq sulla hinalla,
wasi uchkunta lluqsiq qusni hinalla
hinaspa irapi wayrapa apasqan paja hinalla.
4 Ichaqa ñuqam Jehova Diosnikichik kani Egiptopi kasqaykichikmantapacha,+
manam ñuqamanta huk Diostaqa riqsirqankichikchu,
manataqmi ñuqamanta hukqa pipas kanchu ñakariykunapi yanapasuqnikichikqa.+
5 Parapa mana chayanan chaki chunniqpim riqsirqaykichik.+
6 Qamkunaqa pastoyuq allpakunapim kusisqallaña karqankichik,+
chaymi hatuntukuq rikurirurqankichik.
Hinaspam ñuqata qunqaruwarqankichik.+
8 Qamkunamanmi pawaykusqaykichik uñankunata maskaq china oso hina,
hinaspam qasquykichikta llikipasqaykichik.
Yarqasqa leon hinam mikurusqaykichik,
purun animalkunapas llikipasunkichikmi.
9 Israel runakuna, chinkachisunkichikmi,
yanapachkaptiypas qipanchawasqaykichikraykum qamkunataqa chinkachisunkichik.
10 ¿Maypitaq kachkan kamachiqnikichik qamkunata yanapasunaykichikpaq?+
‘Kamachiqtawan yanapaqninkunatayá quwayku’ nispa mañakusqaykichik kamachiqkunaqa
¿maypitaq kachkan?+
12 Efrain runakunapa huchanqa waqaychasqam kachkan,
paykunapa huchanqa sapaqchasqam kachkan.
13 Qamkunaqa wachakuchkaq warmi hinam nanaywan kankichik.
Qamkunaqa mana yuyayniyuq wawa hinam kankichik.
Nacenaykichik punchaw chayamuptinpas manam naceyta munankichikchu.
Wañuy, ¿maytaq wañuchikuq tuksinayki?+
Wañuy*, ¿maytaq chinkachikuq atiyniki?+
Ichaqa manaraqmi kunanqa llakipayasqaykichikchu.
15 Suquskunapa chawpinpi Efrain kasta runakuna waytariptinkupas
ñuqa Jehova Diospa kachamusqay wayram intipa qispimunan lawmanta hamunqa,
chunniqmanta hamuspam chakichinqa pozopi yakunkuta hinaspa pukyunkuta.
Apakunqataqmi tukuy ima kapuqninkutawan quri-qullqinkutapas.+
16 Samariapi runakunaqa huchayuqmi kanqa+ ñuqa Diosninkuta qipanchawasqankurayku.+
Espadawan wañuchisqam kanqaku,+
churinkupas llikipasqam kanqaku,
wiksayuq warminkupas iskayman kakchasqam kanqaku”, nispa.
14 Diosqa nirqataqmi: “Israel runakuna,
huchaykichikmanta wanakuspayá ñuqa Jehova Diosnikichikman kutirikamuwaychik.+
2 Ñuqa Jehova Diosman kutirikamuspayá niwaychik:
‘Huchallaykuta pampachaykuwaspaykikuyá+ allin kaq ruwasqaykuta chaskiykuy,
malta torokunata nakaspa kañapuchkaq hinam
sumaq rimaykunawan hatunchallasqaykiku.+
3 Asiria runakunaqa manam wañuymantaqa harkawanmankuchu.+
Manam peleaq rinaykupaqqa caballokunamanqa sillakusaqkuchu,+
manataqmi ruwasqayku taytachataqa nisaqkuchu “Diosllayku” nispaqa,
qamllam mana piyniyuqkunataqa llakipayanki’, nispa.+
4 Ñuqaqa qipanchawasqaykichikmantam pampachasqaykichik.+
5 Israel runakuna qamkunapaqmi sulla hina kasaq,
hinaptinmi lirio hinaraq sumaqllataña waytarinkichik,
Libanopi sachakuna hinaraqmi sapichakunkichikpas.
6 Kallmaykichikpas mastarikunqam,
aceitunas sacha hinaraqmi kuyayllapaq kankichik,
Libano law hinaraqmi miskillataña asnarinkichikpas.
7 Kaqmantam llantuykusqa hina kawsakunkichik*.
Trigotam* tarpukunkichik, uvaspa kallmankuna hinaraqmi ikllinkichik*.+
Riqsisqa kaynikichikpas Libanopi vino hinaraqmi kanqa.
8 Efrain kasta runakuna, qamkunam ninkichik: ‘Manañam imapas qukuwankuchu taytacha-mamachakunaqa’, nispa.+
Ñuqañataqmi uyariykuspay yanapasqaykichik.+
Kallmasapa cipres sacha hinam qamkunapaq kasaq.
Ñuqa yanapaptiymi ruruchkaq hina kankichik”, nispa.
9 Pipas yachayniyuq kaspanqa kay willakuypa ima ninan kasqantayá entiendechun.
Pipas yuyayniyuq kaspanqa ima ninan kasqantayá yachaykuchun.
Jehova Diospa ñanninkunaqa mana pantayniyuqmi,+
allin ruwaqkunam chayninta purinqa,
huchallikuqkunam ichaqa urmanqaku.
“Oseas” niq sutiqa “Hosaya” niq sutimantam rikurirqa. “Hosaya” ninanqa: “Jehova Diospa waqaychasqan”, ninanmi.
Utaq: “Qullqipaq piwanpas kakunqa”. Kaynata nispanqa yaqa lliwpim rimachkan qari kayninwan utaq warmi kayninwan millakuypaq kaqkuna ruwaqmanta.
“Jezreel” ninanqa: “Diosmi muguta tarpunqa”, ninanmi.
“Lo-ruama” ninanqa: “Manam llakipayasqachu karqa”, ninanmi.
“Lo-ami” ninanqa: “Manam runaykunachu”, ninanmi.
Utaq: “Turikichiktayá”.
Utaq: “Ñañaykichiktañataqyá”.
Utaq: “Qullqipaqqa piwanpas kakuchunchu”. Kaynata nispanqa yaqa lliwpim rimachkan qari kayninwan utaq warmi kayninwan millakuypaq kaqkuna ruwaqmanta.
Utaq: “Waqllikuchunchu”.
Utaq: “Raskinqa”.
Utaq: “Cebadata”.
Utaq: “Sabadonkunata”.
Utaq: “Kusikuyllawanña suyana punkum”.
Utaq: “Baal taytalláy”.
Utaq: “Pactota”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Cebadaman”.
“Jezreel” ninanqa: “Diosmi muguta tarpunqa”, ninanmi.
Utaq: “Waqllikuq”.
Utaq: “Huk homer masnin”. Qaway B14 kaq yachachikuyta.
Kaynata nispanqa yaqa lliwpim rimachkan qari kayninwan utaq warmi kayninwan millakuypaq kaqkuna ruwaqmanta.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Terafimninkupas”, nispam.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Efodninkupas”, nispam.
Kaypiqa rimachkan imaña kaptinpas hinalla kuyakuymantam.
Utaq: “Waqllikuypas”.
Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Profetañataqmi”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Ichapas kaypiqa nichkan Diospa riqsisqa kasqanta pinqayman churasqankuta.
Kaynata nispanqa yaqa lliwpim rimachkan qari kayninwan utaq warmi kayninwan millakuypaq kaqkuna ruwaqmanta.
Utaq: “Qullqipaq piwanpas kakuq”.
Kaynata nispanqa yaqa lliwpim rimachkan qari kayninwan utaq warmi kayninwan millakuypaq kaqkuna ruwaqmanta.
Utaq: “Cabrankuwan”.
Ichapas kaypiqa nichkan killantin millpusqa kanankumanta.
Ichapas kanman: “Israel runakunam nirqaku”, niqpas.
Kaypiqa rimachkan imaña kaptinpas hinalla kuyakuq kasqankumantam.
Utaq: “Profetakunapa”.
Utaq: “Llakipayakuq kasqaykichikwanmi”.
Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Pacto”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Siquem”.
Kaypiqa ichapas nichkan piñasqallaña asuykusqankumanta.
Utaq: “Cebadaraykulla”.
Utaq: “Pacto”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Cebada”.
Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Ichapas kanman: “Kutinqaku”, niqpas.
Kaynata nispanqa yaqa lliwpim rimachkan qari kayninwan utaq warmi kayninwan millakuypaq kaqkuna ruwaqmanta.
Utaq: “Qullqipaq piwanpas kakuq”.
Utaq: “Fiestapi”.
Utaq: “Profetakunaqa”.
Utaq: “Diosmanta willakuqkunapa ñanninkupas tuqllasapallañam kachkan”.
Ichapas kanman: “Mastarikuspa ruruq”, niqpas.
Utaq: “Pactota ruwanku”. Qaway “pacto” niq palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Cardoskunam”.
Kaypiqa rimachkan imaña kaptinpas hinalla kuyaymantam.
Paykunaqa profetakuna hinaspa huk runakunam karqaku, paykunaqa kachasqa karqaku Israel runakunata yachachinankupaqmi.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Runakunapa waskankunawanmi pusamurqani, kuyakuypa waskanwanmi pusamurqani”, nispam. Ichapas chayqa karqa huk tayta churinta waskachawan puriyta yachachichkaq hina.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Espadakuna”, nispam.
Utaq: “Pactota ruwanku”. Qaway “pacto” niq palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Tiyankichik”.
Utaq: “Fiestapi”.
Utaq: “Profetaykunamanmi”.
Utaq: “Aram”.
Utaq: “Leopardo”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolmantam”, nispam. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seol”, nispam.
Ichapas kaypiqa rimachkan Dios llantuykunanmanta.
Utaq: “Cebadatam”.
Utaq: “Chikllinkichik”.