JUAN

1 Qallariypim karqaña palabraqa*,+ palabraqa Dioswanmi karqa,+ palabraqa Dios hinam karqa*.+ 2 Payqa qallariypim Dioswan karqa. 3 Tukuy imakunapas paynintakamam unanchasqa karqa,+ mana paywanqa manam imapas unanchasqachu karqa.

4 Paynintakama imapas rikurimuqqa vidam, vidañataqmi achkiy karqa runakunapaq.+ 5 Achkiñataqmi tutayaypi kancharichkan,+ tutayaymi ichaqa chay achkita wañuchiyta mana atirqachu.

6 Diosmi Juan sutiyuq runata kachamurqa.+ 7 Payqa testigo hinam hamurqa achkimanta willakunanpaq,+ chaynapi tukuy rikchaq runakuna paynintakama achkita riqsinankupaq. 8 Juanqa manam chay achkichu karqa,+ aswanqa chay achkimanta willakuqllam.

9 Tukuy rikchaq runakunata achkiq chiqap achkiqa runakunamanmi hamunanpaqña kachkarqa.+ 10 Payqa* runakunawanmi karqa,+ paynintakamam runakuna unanchasqa karqa,+ runakunam ichaqa mana riqsirqachu. 11 Payqa wasinmanmi hamurqa, llaqtamasinkunam ichaqa mana chaskirqakuchu. 12 Haykam chaskiqninkunatam ichaqa paypi iñisqankurayku+ yanaparqa Diospa churinña kanankupaq,+ 13 paykunaqa nacerqaku manam runamantachu nitaq tayta-mamanpa munasqanman hinachu, manataqmi qaripa munasqanman hinachu, aswanqa Diospa munasqanman hinam.+

14 Palabraqa runayaruspanmi+ ñuqanchikwan yacharqa*, hinaptinmi kanchariyninta rikurqanchik, chay kanchariyninqa karqa taytanmanta sapallan churinpa+ chaskisqan kanchariy hinam, Diospa ancha kuyasqanmi* karqa, hinaspapas imam kaqta rimaqmi karqa. 15 Juanqa paymantam willakurqa, arí, qayakuspanmi nirqa: “Ñuqapa qipayta hamuqmi ñawparuwan, payqa manaraq ñuqa kachkaptiymi karqaña”, nispa.+ 16 Diospa ancha kuyasqan* pay kasqanraykum llapallanchik Diospa ancha kuyakuyninta* achkanpi paymanta chaskinchik. 17 Kamachikuykunaqa Moisesnintakamam+ qusqa karqa, Diospa ancha kuyakuyninwan*+ chiqap kaqmi ichaqa Jesucristontakama hamurqa.+ 18 Manam pi runapas Diostaqa haykapipas rikurqachu,+ hanaq pacha taytapa ladonpi+ Dios hina kaq churillam+ paymantaqa yachachiwanchik.+

19 Judiokunam Jerusalenmanta kacharqaku sacerdotekunatawan* Leviy kastakunata “¿pitaq qamqa kanki?” nispa Juanta tapumunankupaq. Chaynata tapumuptinkum Juanqa willakurqa.+ 20 Payqa manam upallakurqachu, aswanqa imam kaqta willakuspanmi nirqa: “Manam Cristochu* kani”, nispan. 21 Chaymi nirqaku: “¿Pitaq chaynaqa kanki? ¿Eliaschu?”,+ nispanku. Hinaptinmi Juan nirqa: “Manataqmi Eliaschu kani”, nispa. Nirqakutaqmi: “Hamunanmi karqa Diosmanta willakuq* ¿chay willakuqchu kanki?”,+ nispapas. Payñataqmi nirqa: “¡Manam!”, nispan. 22 Chaymi nirqaku: “Hinaptinqa pitaq kanki kachamuwaqniykuman nimunaykupaq. ¿Pi kasqaykitataq ninki?”, nispanku. 23 Hinaptinmi Juanqa nirqa: “Ñuqaqa kani Diosmanta willakuq Isaiaspa nisqanta chunniqpi qayakuq runallam, paymi nirqa:+ ‘Jehova* Diospa ñannintayá allichaychik’”,+ nispa. 24 Juanta tapuq runakunaqa karqa fariseokunapa* kachamusqanmi. 25 Chaymi tapuspanku nirqaku: “Hamunanmi karqa Diosmanta willakuq, manataq chay willakuqchu kanki, manataq Cristochu nitaq Eliaschu. Hinachkaspaqa, ¿imanasqataq bautizanki?”, nispa. 26 Juanñataqmi nirqa: “Ñuqaqa yakullawanmi bautizani. Qamkunapa chawpikichikpim kachkan mana riqsisqaykichik runa, 27 payqa qipay hamuqmi, manam usutanpa watullantapas paskanaypaq hinachu kani”, nispa.+ 28 Chaykunaqa pasakurqa Jordan mayupa waklawnin Betania llaqtachapim, chaypim Juan bautizachkarqa.+

29 Paqarintinñataqmi Juanqa rikururqa Jesus hamuchkaqta, hinaspam nirqa: “¡Waqaya llapa runakunapa+ huchanta pampachaq+ Diospa malta carneronqa!+ 30 Paymantam nirqaykichik: Ñuqapa qipayta hamuq qarim ñawparuwan, payqa manaraq ñuqa kachkaptiymi karqaña+ 31 Manam ñuqaqa riqsirqanichu, ichaqa ñuqam yakupi bautizarqani Israel runakuna payta riqsinankupaq”, nispa.+ 32 Juanqa nirqataqmi: “Chuya espiritutam* rikurqani hanaq pachamanta paloma hina uraykamuchkaqta, hinaspam Jesuspi qiparurqa.+ 33 Manam ñuqaqa riqsirqanichu, ichaqa yakupi bautizanaypaq kachamuwaqniy Diosmi niwarqa: ‘Sichum pimanpas chuya espiritu+ uraykamuspan paypi qipanqa, hinaptinqa paymi chuya espirituwan bautizaqqa kanqa’, nispa.+ 34 Ñuqam chayta rikurqani hinaspam willakurqani payqa Diospa churin kasqanta”, nispa.+

35 Kaqmantam paqarintinpas Juanqa iskay qatiqninkunawan kachkarqa, 36 hinaspam Jesusta purichkaqta rikuruspan nirqa: “¡Waqaya Diospa malta carneronqa!”,+ nispa. 37 Chay iskay qatiqninkunañataqmi chayna nisqanta uyariruspanku Jesusta qatirqaku. 38 Jesusñataqmi qatiqnin runakunata muyuriykuspan nirqa: “¿Imatataq maskachkankichik?”, nispan. Paykunañataqmi nirqaku: “Rabi, ¿maypitaq samapakuchkanki?”, nispa. Rabi ninanqa: “Yachachikuq”, ninanmi. 39 Jesusñataqmi nirqa: “Qawamunaykichikpaqyá haku”, nispa. Chaymi rispanku qawamurqaku maypi samapakusqanta, qawamurqakuqa yaqa tawa hora tardetam*, hinaspam chay punchaw paywan qipakurqaku. 40 Juanpa nisqanta uyarispa Jesusta iskay qatiqkunamanta hukninmi karqa Andres,+ payqa Simon Pedropa wawqinmi karqa. 41 Andresmi puntata tarirurqa wawqin Simon Pedrota, hinaspam nirqa: “Mesiastam+ tariramuniku”, nispa. Chayqa: “Cristo”, ninanmi. 42 Hinaspam Jesusman pusaptin payqa qawaykuspan nirqa: “Qamqa kanki Juanpa churin Simonmi,+ Cefaswan sutichasqañam kanki”, nispa. Cefas ninanqa “Pedro” ninanmi.+

43 Paqarintin punchawtam Jesusqa Galileaman riyta munarqa. Chaymi Felipeta+ tariruspan nirqa: “Qatiqniyyá kay”, nispa. 44 Felipeqa karqa Betsaida llaqtamantam, llaqtamasintaqmi karqa Andreswan Pedropas. 45 Felipem Natanaelwan+ tuparuspan nirqa: “Nazaretmanta Joseypa+ churin Jesustam tariramuniku. Paymantam Moisespas chaskisqan kamachikuykunapi qillqarqa, qillqarqakutaqmi Diosmanta willakuqkunapas”, nispa. 46 Natanaelñataqmi nirqa: “¿Yaqachu Nazaret llaqtamanta allin runa kanman?”, nispa. Hinaptinmi Felipe nirqa: “Qawamunaykipaqyá haku”, nispa. 47 Jesusñataqmi Natanaelta hamuchkaqta rikuruspan nirqa: “Payqa Israel runam, paypiqa manapunim ima llullapas kanchu”, nispa.+ 48 Chaymi Natanaelqa nirqa: “¿Imaynatataq qamqa riqsiwanki?”, nispan. Jesusñataqmi nirqa: “Manaraq Felipe qayamusuchkaptikim higos sachapa sikinpi rikurqayki”, nispa. 49 Chaymi Natanael nirqa: “Yachachikuq*, qamqa kanki Diospa churinmi hinaspa Israelpa kamachiqninmi”, nispa.+ 50 Jesusñataqmi nirqa: “¿Higos sachapa sikinpim rikurqayki niptiychu chaynata ninki? Kaykunamantapas aswan admirakuypaq kaqkunataraqmi rikunki”, nispa. 51 Nirqataqmi: “Hanaq pachatam kichasqata rikunkichik, rikunkichiktaqmi Diospa angelninkuna qispichkaqta hinaspa runapa churinpa* kasqanman uraykamuchkaqta”, nispa.+

2 Iskay punchaw pasaytam Galilea law Cana llaqtapi casarakuy convido karqa, chaypim kachkarqa Jesuspa mamanpas. 2 Jesuspas qatiqninkunawanmi invitasqa karqa chay casarakuy convidoman.

3 Vino pisiruptinmi Jesusta maman nirqa: “Vinonkum manaña kanchu”, nispan. 4 Jesusñataqmi mamanta nirqa: “¿Imanasqamá ñuqanchikqa chaymanta llakikuchwan? Manaraqmi horayqa chayamunraqchu”, nispa. 5 Hinaptinmi chaypi serviqkunata maman nirqa: “Imapas nisusqaykichiktayá ruwaychik”, nispa. 6 Chaypim kachkarqa judiokunapa kamachikuyninman hina chuyanchakunapaq+ rumimanta suqta urpukuna*, sapa urpumanmi yakuqa huntaq iskay-kimsa puyñu*. 7 Chaymi Jesusqa paykunata nirqa: “Urpukunaman yakuta hillpuychik”, nispa. Hinaptinmi huntanankama hillpurqaku. 8 Hinaspam nirqa: “Wisispaykichikyá casarakuypi cuentallikuqman asllata apaychik”, nispa. Chaymi paykunaqa aparqaku. 9 Casarakuypi cuentallikuqmi vinoyaruq yakuta malliykurqa, payqa manam yacharqachu maymanta apamusqankuta, serviqkunam ichaqa yacharqaku, chaymi payqa vinota malliykuspan noviota qayarqa, 10 hinaspam nirqa: “Pipas allinnin kaq vinotam puntataqa servinanpaq hurqumun, runakuna sinkaruptinñam mana allinnin kaqtaqa. Qanmi ichaqa allinnin kaq vinota waqaychasqanki”, nispa. 11 Jesusmi kayta ruwarqa Galilea law Cana llaqtapi, kaymi karqa Jesuspa punta kaq ruwasqan milagro, chaywanmi atiyniyuq kasqanta riqsichikurqa,+ hinaptinmi qatiqninkunaqa paypi iñiyta qallaykurqaku.

12 Chaymantam Jesusqa mamanwan, wawqinkunawan+ hinaspa qatiqninkunawan Capernaum+ llaqtaman rirqa, ichaqa iskay-kimsa punchawllam chaypiqa qipakurqaku.

13 Ñam hichpamuchkarqaña judiokunapa pascua+ fiestanku, Jesusñataqmi Jerusalenman qispirqa. 14 Hinaspam Diospa wasinpi* tarirurqa vacakuna, ovejakuna hinaspa palomakuna+ rantikuqkunata*, tarirurqataqmi qullqita sencillaspa llamkaqkunatapas tiyachkaqta. 15 Chaymi Jesusqa waskamanta latigota ruwakuykuspan chay llapa runakunata ovejantinta hinaspa vacantinta Diospa wasinmanta qarqururqa. Qullqita sencillaspa llamkaqkunapa qullqintapas chiqirachirqam, mesankutapas wikaparurqam.+ 16 Hinaspam paloma rantikuqkunata nirqa: “¡Kaykunata asuchiychik kaymanta! ¡Taytaypa wasintaqa amayá negocio ruwana wasita hinaqa ruwaychikchu!”, nispa.+ 17 Hinaptinmi qatiqninkuna yuyarirurqaku: “Wasikita anchata kuyasqayraykum rawrachkaq nina hinaraq sunquy ruparinqa”,+ nispa qillqasqa kaqta.

18 Chaymi judiokunañataq Jesusta nirqaku: “Ima milagrollatapas qawaykachiwaykuyá+ kaykuna ruwanaykipaq derechoyuq kasqaykita yachanaykupaq”, nispanku. 19 Hinaptinmi paykunata Jesus nirqa: “Diospa wasinta tuñirachiptikichikqa kimsa punchawllapim hatarirachisaq”, nispa.+ 20 Judiokunañataqmi nirqaku: “Diospa wasinqa 46 watapim hatarichisqa karqa, ¿hinachkaptinchu qamqa kimsa punchawllapi hatarirachiwaq?”, nispa. 21 Diospa wasinmanta rimaspanqa kikinpa cuerponmantam Jesusqa rimachkarqa.+ 22 Wañusqakunapa kasqanmanta Jesus kawsariramuptinmi qatiqninkunaqa yuyarirurqaku sapa kuti chayna rimasqanta.+ Hinaspam creerqaku Diospa palabranpa nisqanpi chaynataq Jesuspa rimasqanpipas.

23 Jerusalenpi pascua fiestapi Jesus milagrokunata ruwaptinmi achkallaña runakuna paypi iñiyta qallaykurqaku. 24 Chaywanpas Jesusqa hinallaraqmi paykunamanta iskayrayarqa llapallankuta allinta riqsisqanrayku 25 hinaspa runamanta pipas willananta mana necesitasqanrayku, payqa runapa imayna kasqantaqa yacharqam.+

3 Nicodemo+ sutiyuq fariseo* runam judiokunapa huknin kamachiqnin karqa. 2 Paymi tutallan rispan Jesusta+ nirqa: “Yachachikuq*,+ yachanikum qamqa yachachinaykipaq Diosmanta hamusqaykita, manam kay ruwasqayki milagrokunataqa+ pipas ruwanmanchu Dios mana yanapaptinqa”, nispa.+ 3 Jesusñataqmi Nicodemota nirqa: “Musuqmanta pipas mana nacespanqa*+ manam Diospa gobiernonmanqa* yaykunmanchu”, nispa.+ 4 Hinaptinmi Nicodemo nirqa: “¿Imaynamá pipas nacenman yuyaqña kachkaspanqa? Manamá mamanpa wiksanman kaqllamanta yaykuruspanqa nacenmanchu ¿aw?”, nispa. 5 Jesusñataqmi nirqa: “Yakumantawan espiritumanta+ pipas mana nacespanqa+ Diospa gobiernonmanqa manam yaykunmanchu. 6 Runamanta naceqqa runam, espiritumanta naceqñataqmi espiritu. 7 Amayá admirakuychu ‘qamkunaqa musuqmantam nacenaykichik’ nisqaywanqa. 8 Wayraqa munasqanmanmi pukun, uyarinkitaqmi qaparisqantapas, ichaqa manam yachankichu maymanta hamusqanta nitaq mayman risqantapas. Chaynam espiritumanta nacemuqkunaqa kanku”, nispa.+

9 Chaymi Nicodemo nirqa: “¿Imaynataq chaykunaqa kanman?”, nispa. 10 Jesusñataqmi nirqa: “¿Israel runakunata yachachiq kachkaspaykichu kaykunata mana yachanki? 11 Chiqaptapunim niki: Ñuqaykuqa yachasqaykumantam rimaniku, rikusqaykumantataqmi willakunikupas, qamkunam ichaqa willasqaykuta mana uyarinkichikchu. 12 Kay pachapi kaqkunamanta willachkaptiy mana creechkaspaykichikqa, ¿imaynataq creewaqchik hanaq pachapi kaqkunamanta willaptiyqa? 13 Chaymantapas, manam pi runapas hanaq pachamanqa qispirqachu,+ aswanqa hanaq pachamanta uraykamuqllam,+ payqa runapa churinmi. 14 Imaynam Moisespas culebrata chunniqpi warkurqa,+ chaynam runapa churinpas warkusqa kanan.+ 15 Chaynapi haykam paypi iñiqkuna wiñaypaq kawsakunankupaq.+

16 Diosqa ancha-anchatam runakunata kuyarqa, chaymi sapallan churinta+ kachamurqa haykam paypi iñiqqa* mana wañunanpaq, aswanqa wiñaypaq kawsakunanpaq.+ 17 Diosqa churintaqa kachamurqa manam runakunata juzgananpaqchu, aswanqa paynintakama runakuna salvakunankupaqmi.+ 18 Paypi iñiqqa manam juzgasqachu kanqa.+ Mana iñiqmi ichaqa juzgasqaña kachkan Diospa sapallan churinpi* mana iñisqanrayku.+ 19 Achkim runakunaman hamurqa,+ runakunam ichaqa achkimantaqa tutayayta kuyarqaku ruwasqanku mana allin kasqanrayku, chayraykum juzgasqa kanku. 20 Mana allin ruwaq runaqa chiqninmi achkitaqa, chaymi achkimanqa mana asuykunchu ruwasqankunata hukkuna mana yachananpaq. 21 Allin kaqta ruwaqmi ichaqa achkiman+ asuykun ruwasqankuna Diospa munayninman hina kasqanta hukkuna yachananpaq”, nispa.

22 Chaymanta qipatam Jesusqa qatiqninkunapiwan kuska Judea lawpi chakrakunaman rirqa, chaypim huk tiempo paykunawan kaspan bautizarqa.+ 23 Juanpas bautizarqataqmi Salimpa hichpan Enon lawpi, chaypi achka yaku kasqanrayku,+ runakunañataqmi hinalla hamuspanku bautizachikurqaku.+ 24 Juantaqa manaraqmi carcelmanqa wichqarqakuraqchu.+

25 Chaymantam Juanpa qatiqninkunaqa judio kasta runawan chuyanchakuymanta atipanakuyta qallaykurqaku. 26 Chaymi rispanku Juanta nirqaku: “Yachachikuq*, Jordan mayupa waklawninpi qanwan kaq runam+ bautizachkan, hinaptinmi payta llapallanku qatichkanku, qamqa paymantam willakurqanki Diospa kachamusqan kasqanta”, nispa. 27 Hinaptinmi Juan nirqa: “Runaqa manam imallatapas chaskinmanchu hanaq pachamanta mana chaskispanqa. 28 Kikikichikmi testigo kankichik ‘ñuqaqa manam Cristochu*+ kani, aswanqa paypa ñawpaqninta kachamusqa kaqmi’ nispa nisqaymanta.+ 29 Noviayuq kaqqa noviom.+ Noviopa amistadninmi ichaqa anchata kusikun noviopa rimasqanta uyarispan. Chayraykum ñuqaqa ancha kusisqa kachkani. 30 Payta qatiqkunaqa astawanmi yapakunqa, ñuqapa qatiqniykunam ichaqa asllayanqa”, nispa.

31 Altomanta hamuqqa runakunamanta aswan altopim kachkan.+ Kay pachamanta kaqñataqmi kay pachallamanta, hinaspapas kay pachapi kaqkunallamantam riman. Hanaq pachamanta hamuqqa lliw runakunamanta aswan altopim kachkan.+ 32 Payqa rikusqanmantawan uyarisqanmantam willakun,+ ichaqa manam pi runapas willakusqantaqa uyarinchu.+ 33 Willakusqanta uyariqqa Diospa chiqap rimaq kasqantam qawachin.+ 34 Pipas Diospa kachamusqanqa Diospa nisqantam riman,+ Diosqa achkanpim atiyninta* qun. 35 Hanaq pacha taytaqa churintam kuyan,+ hinaspam churinpa makinpi tukuy imata saqiykun.+ 36 Churipi iñiqqa wiñaypaqmi kawsanqa,+ churita mana kasukuqmi ichaqa mana kawsanqachu,+ aswanqa Diosmi paypaq hinalla piñasqa kanqa.+

4 Jesusmi yacharurqa fariseokunapa uyarirusqankuta, paykunam uyarirurqaku Juanmantaqa Jesusta aswan achka runakuna qatisqankuta chaynataq achka runakunata Jesus bautizasqantapas.+ 2 Ichaqa manam Jesusqa haykapipas bautizarqachu, bautizarqaqa qatiqninkunallam. 3 Fariseokunapa uyarisqankuta yacharuspanmi Jesusqa Judeamanta Galileaman kaqlla rirqa. 4 Ichaqa Samaria lawnintam rinan karqa. 5 Chaymi Samariapi Sicar llaqtaman chayarurqa, chayqa karqa churin Joseyman Jacobpa qusqan chakrapa hichpanmi.+ 6 Chaypim karqa Jacobpa yaku tomanan pozo.+ Jesusñataqmi pisipasqa kaspan pozopa patanpi tiyaykurqa. Tiyaykurqaqa yaqa chawpi punchawtam*.

7 Hinaptinmi yaku hurquq hamurqa Samariamanta warmi, chaymi Jesus nirqa: “Yakullaykita quykuway tomaykunaypaq”, nispa. 8 Jesuspa qatiqninkunaqa llaqtatam rirqaku mikuyta rantiq. 9 Samariamanta warmiñataqmi Jesusta nirqa: “¿Imanasqataq qamqa judio kachkaspayki yakuta mañakuwanki Samariamanta kachkaptiyqa?”, nispa. Judiokunaqa manam hukllawakunkuchu Samaria runakunawanqa.+ 10 Jesusñataqmi nirqa: “Sichum riqsiwaq karqa mana imallapaq Diospa qususqaykita+ chaynataq ‘yakullayki’ nisuqnikita hinaspaqa qanmi mañakuwaq karqa, payñataqmi qusunkiman karqa kawsay qukuq yakuta”, nispa.+ 11 Hinaptinmi chay warmi nirqa: “Señor, manataq imallaykipas kanchu yakuta hurqunaykipaqqa, pozopas ukuraqtaq. ¿Maymantataq quwankiman kawsay qukuq yakutaqa? 12 Qamqa manam abueloyku Jacobmanta maschu kanki. Paymi saqiwarqaku kay pozotaqa, kay pozomantam kikinpas, churinkunapas chaynataq vacankunapas tomaq”, nispa. 13 Chaymi Jesusñataq nirqa: “Pipas kay yaku tomaqqa kaqllamantam yakunayachikunqa. 14 Ñuqapa qusqay yaku tomaqtam ichaqa manaña haykapipas yakunayanqachu,+ aswanqa yaku qusqaymi tuqyaq yaku hina paypa ukunpi rikurinqa wiñaypaq kawsakunanpaq”, nispan.+ 15 Hinaptinmi chay warmiqa nirqa: “Señor, chay yakutayá quykullaway manaña yakunayachikunaypaq chaynataq yaku hurquq manaña hamunaypaq”, nispa.

16 Jesusñataqmi nirqa: “Rispaykiyá qusaykita qayaramuy”, nispan. 17 Hinaptinmi warmiñataq nirqa: “Manam kanchu qusayqa”, nispa. Jesusñataqmi nirqa: “Allintam ninki ‘manam kanchu qusay’ nispaykiqa. 18 Pichqañamiki qusaykiqa karqa, kunan kasqayki runaqa manam qusaykichu, chaytaqa imam kaqtam rimarunki”, nispa. 19 Chaymi warmiqa nirqa: “Señor, Diosmanta willakuqmi* kasqanki.+ 20 Abueloykuqa kay urqupim Diosta yupaychaq, qamkunam ichaqa ninkichik ‘Jerusalenpim yupaychanaqa’”, nispa.+ 21 Jesusñataqmi nirqa: “Mamáy, tiempom chayamunqa hinaptinmi manaña kay urqupichu nitaq Jerusalenpichu Diostaqa yupaychankichik. 22 Qamkunaqa yupaychankichik mana riqsisqaykichiktam,+ ñuqaykum ichaqa yupaychaniku riqsisqaykuta, salvacionqa judiokunawanmi qallarin.+ 23 Ichaqa tiempom chayamuchkanña, kunanmi Diospa chiqap yupaychaqninkunaqa atiyninpa yanapakuyninwan yupaychanqaku* chaynataq imam kaqta paymanta yachanqaku, hanaq pacha taytaqa chayna runakunatam maskan yupaychaqninkuna kananpaq.+ 24 Diosqa espiritum,+ chaymi yupaychaqninkunaqa atiyninpa yanapakuyninwan yupaychananku chaynataq imam kaqta paymanta yachananku”, nispa.+ 25 Hinaptinmi warmiqa nirqa: “Yachanim Cristo* hamunanta. Payqa chayaramuspanmi mana pakaykuspan tukuy imata willawanqaku”, nispa. 26 Jesusñataqmi nirqa: “Kay rimapayasuqnikim chay runaqa kani”, nispa.+

27 Chaynata rimachkaptinkum Jesuspa qatiqninkuna chayaramurqaku, hinaspam warmiwan rimasqanta rikuruspanku hukmanyarurqaku, ichaqa manam mayqinninkupas Jesustaqa tapurqakuchu “¿imatam rimachkanki?” nispaqa. Nitaq “¿imanasqataq kay warmiwanqa rimachkanki?” nispapas. 28 Warmiñataqmi yaku apanan puyñunta saqiruspan llaqtaman kutispan runakunata nirqa: 29 “Hamuychik hinaspa tukuy ima ruwasqaymanta niwaqniy runata qawamuychik. ¿Ichapas payqa Cristo?”, nispa. 30 Runakunañataqmi llaqtamanta lluqsispanku Jesuspa kasqanman rirqaku.

31 Chaykamañataqmi qatiqninkuna nipayarqaku: “Yachachikuq*,+ mikuyá”, nispanku. 32 Jesusñataqmi nirqa: “Ñuqapa mikunayqa kachkan qamkunapa mana yachasqaykichikmi”, nispa. 33 Chaymi qatiqninkuna kikinkupura ninakurqaku: “Manam pipas paymanqa mikuytaqa apamurqachu ¿aw?”, nispanku. 34 Hinaptinmi Jesusñataq nirqa: “Ñuqapa mikuyniyqa kachamuwaqniypa munayninta ruwaymi+ hinaspa kamachiwasqanta tukuymi.+ 35 ¿Manachu qamkunaqa ninkichik ‘cosechaqa tawa killamantaraqmi kanqa’ nispa? Ñuqam ichaqa nikichik: Chakrakunatayá qawariychik, cosechanapaqmi puqusqaña* kachkan.+ Ñam 36 rutuqqa pagonta chaskichkanña, huñuchkanñataqmi wiñay kawsaypaq rurutapas, chaynapi tarpuqpas chaynataq rutuqpas kuskanku kusikunankupaq.+ 37 Hinaptinqa ‘hukmi tarpuq, hukñataqmi rutuq’ nispa rimasqankuqa chiqapmi. 38 Ñuqam kacharqaykichik mana llamkasqaykichik kaqta rutumunaykichikpaq. Hukkunam llamkarqaku, qamkunañataqmi chay llamkasqankumanta chaskirqankichik”, nispa.

39 Hinaptinmi Samariamanta kaq achka runakuna Jesuspi iñikurqaku “tukuy ima ruwasqaytam niwarqa” nispa warmi willakuptin.+ 40 Chaymi Samaria law runakuna Jesusman hamuruspanku nirqaku paykunawan qipakunanpaq, chaymi Jesusqa chaypi qipakurqa iskay punchaw. 41 Hinaptinmi aswan achka runakuna rimasqanta uyarispanku paypi iñikurqaku. 42 Chay warmitam nirqaku: “Manam willawaptillaykikuchu iñinikuqa, aswanqa uyariruspaykum yachaniku kay runaqa llapa runakunata salvaq kasqanta”, nispanku.+

43 Chaymantam iskay punchaw pasaruptin Galileaman rirqa. 44 Kikin Jesusmi nirqa Diosmanta willakuqqa llaqtanpipuni mana respetasqa kasqanta.+ 45 Galileaman chayaruptinmi chaypi runakuna kusikurqaku, paykunaqa Jerusalen fiestapim+ Jesuspa tukuy ima ruwasqanta rikurqaku chay fiestaman risqankurayku.+

46 Chaymantam Jesusqa kaqllamanta rirqa Galilea lawpi Cana llaqtaman, chaypim huk kutipi yakuta vinoyarachirqa.+ Chaypitaqmi kachkarqa kamachiqpa sirvientenpas, paypa churinmi Capernaum llaqtapi unquchkarqa. 47 Chay sirvientem Judeamanta Galileaman Jesuspa hamurusqanta yacharuspan Jesusta ruegakurqa uray Capernaum llaqtaman rispan churinta sanoyachimunanpaq, churinqa wañuy patanpiñam kachkarqa. 48 Jesusñataqmi nirqa: “Milagrokunata hinaspa pipapas mana ruway atinanta mana rikuspaykichikqa manam haykapipas creewaqchikchu”, nispa.+ 49 Hinaptinmi kamachiqpa sirvienten nirqa: “Señor, hakuyá manaraq warmachay wañuruchkaptin”, nispan. 50 Jesusñataqmi nirqa: “Ripukuyña, churikiqa allinñam kachkan”, nispa.+ Chaymi Jesuspa nisqanta chay runa creeruspan pasakurqa. 51 Uraytaña richkaptinmi serviqninkuna paywan tuparuspan nirqaku churin allinyarusqanta. 52 Chaymi payqa tapurqa imay hora allinyarusqanta. Hinaptinmi paykuna nirqaku: “Qayna punchawmi, chawpi punchaw pasayllata* fiebrenqa chinkarurqa”, nispanku. 53 Chaymi warmapa taytanqa yacharurqa chay horatapuni “churikiqa allinñam kachkan”+ nispa Jesuspa nisqanta. Hinaspam payqa wasinpi kaqkunapiwan iñikurqa. 54 Kayqa karqa Judeamanta Galileaman rispan Jesuspa iskay kaq milagro+ ruwasqanmi.

5 Chaymanta qipatam judiokunapa fiestan karqa,+ chaymi Jesusqa Jerusalenman qispirqa. 2 Jerusalenpim ovejakunapa yaykunan punkupi+ pozo kachkan, chay pozotam hebreo rimaypi suticharqaku Betzatawan, muyuriqninpim karqa pilarniyuqkama pichqa corredorkuna. 3 Chaypim kachkarqa achkallaña unquqkuna, ñawsakuna, wiqrukuna* chaynataq makinta mana haywariq hinaspa chakinta mana kuyurichiq runakuna. 4 * 5 Chaypitaqmi kachkarqa 38 wataña unquq runapas. 6 Unay wataña unqusqanta yachaspanmi Jesusqa nirqa: “¿Munawaqchu allinyayta?”, nispan.+ 7 Chay unquqñataqmi nirqa: “Señor, manam piyniypas kanchu yaku kuyuriptin pozo ukuman yaykuchiwaqniy, rinaykamam hukña llalliruwaspan yaykurun”, nispa. 8 Jesusñataqmi nirqa: “¡Hatariy! Chakanaykita* huqarispayki puriy”, nispa.+ 9 Chaynata niykuptinmi chay runaqa chaylla sanoyarurqa hinaspam chakananta huqarispan puriyta qallaykurqa.

Chay punchawqa samana punchawmi* karqa. 10 Chayraykum judiokunaqa chay sanoyaruq runata nirqaku: “Kunanqa samana punchawmi, chakanaykita apayqa manam allinchu”, nispanku.+ 11 Hinaptinmi chay runa paykunata nirqa: “Kikin sanoyachiwaqniymi niwarqa: ‘Chakanaykita huqarispayki puriy’”, nispan. 12 Chaymi tapurqaku: “¿Pitaq ‘chakanaykita huqarispa puriy’ nisuqniki runaqa?”, nispa. 13 Ichaqa achkallaña runakunapa kasqanman Jesus yaykurusqanraykum chay sanoyaruq runaqa mana yacharqachu pi kasqanta.

14 Chaykuna pasaruptinmi Jesusqa chay runata Diospa wasinpi* tarirurqa, hinaspam nirqa: “Kayqaya qamqa sanoyarunkiña, amañam huchallikunkichu, yanqañataq imapas aswan mana allinraq pasasunkiman”, nispa. 15 Hinaptinmi chay runaqa pasaspan judiokunaman willakurqa chay sanoyarachiqnin runaqa Jesus kasqanta. 16 Chayraykum judiokunaqa Jesusta qatikacharqaku samana punchawpi chaykuna ruwasqanmanta. 17 Jesusmi ichaqa paykunata nirqa: “Taytayqa kunankamam hinalla llamkachkan, ñuqapas hinallam llamkachkani”, nispa.+ 18 Chayraykum judiokunaqa astawanraq wañurachiyta munarqaku, wañurachiytaqa munarqaku manam samana punchawmanta kamachikuyta mana kasukusqanta nispallankuchu, aswanqa “Diosqa taytaymi” nispan+ hanaq pacha Dios hina kay munasqanmanta nispankum.+

19 Chaymi Jesusqa paykunata nirqa: “Diospa churinqa manam kikillanmantaqa imatapas ruwanmanchu, aswanqa hanaq pacha taytapa imapas ruwasqanta qawaspanmi chayllata ruwan.+ Hanaq pacha taytapa imapas ruwasqanta hinallam churipas ruwan. 20 Hanaq pacha taytaqa churintam kuyan,+ hinaspam tukuy ima ruwasqanta payman qawachin. Qamkuna admirakunaykichikpaqmi kaykunamantapas aswan hatun kaqkunataraq qawachinqa.+ 21 Imaynam hanaq pacha taytapas wañusqakunata kawsarichin,+ chaynataqmi churinpas munasqankunaman kawsakuyta qun.+ 22 Hanaq pacha taytaqa manapunim pitapas juzganchu aswanqa llapallanta juzgananpaqmi churinta churaykun,+ 23 chaynapi taytanta respetasqankuman hina churinta llapallanku respetanankupaq. Churita mana respetaqqa manam kachamuqnin taytatapas respetanchu.+ 24 Nisqaykunata uyariq hinaspa kachamuwaqniyta creeqqa wiñaypaqmi kawsanqa,+ hinaspapas manam juzgasqañachu kanqa aswanqa wañunanmantam kawsaymanña pasarun.+

25 Tiempom chayamuchkanña, hawanchikpiñataqmi kachkanpas wañuqkuna Diospa churinpa qayakusqanta uyarinankupaq hinaspa chay uyariqkunamanta kasukuqkuna kawsanankupaq. 26 Hanaq pacha taytaqa atiyniyuqmi kawsakuyta qunanpaq,+ hinaspam churinmanpas atiyta quykun kawsakuyta qunanpaq.+ 27 Paymantaqmi juzgananpaqpas atiyta quykun+ runapa churin kasqanrayku.+ 28 Amayá kaymantaqa admirakuychikchu, tiempom chayamuchkanña haykam sepulturapi kaqkuna* paypa qayasqanta uyarispa+ 29 kawsarimunankupaq, allin ruwaqkunam hatarimunqaku hinalla kawsakunankupaq, mana allin ruwaqkunañataqmi juzgasqa kanankupaq.+ 30 Manam kikillaymantaqa imallatapas ruwaymanchu, uyarisqayman hinam ñuqaqa juzgani. Imam ruwasqankuman hinam juzgani,+ ñuqaqa manam kikiypa munasqallaytachu maskani, aswanqa kachamuwaqniypa munasqantam.+

31 Sichu ñuqalla willakuyman kikiymanta, hinaptinqa willakusqayqa manam chiqapchu kanman.+ 32 Hukmi ñuqamantaqa willakun, yachanitaqmi ñuqamanta paypa willakusqan chiqap kasqantapas.+ 33 Qamkunam runakunata Juanman kacharqankichik, hinaptinmi Juanqa chiqap kaqmanta willakurqa.+ 34 Ñuqaqa manam necesitanichu runakunaman pipas ñuqamanta willakunankutaqa, ichaqa kaykunatam willakuni salvakunaykichikpaq. 35 Rataspa kanchariq achkim chay runaqa karqa, qamkunaqa as tiempollam paypa achkiyninwan ancha kusisqa karqankichik.+ 36 Ñuqapa ruwasqaymi Juanpa willakusqanmantapas aswanraq ñuqamanta willakun, ñuqaqa ruwachkani ruwanaypaq taytaypa kamachiwasqankunatam, kay ruwasqaykunawanmi yachankichik taytay kachamuwasqanta.+ 37 Chaymantapas, kachamuwaqniy kikin taytam ñuqamantaqa willakurqa.+ Qamkunaqa manam haykapipas rimamusqantaqa uyarirqankichikchu, manataqmi rikchaynintapas rikurqankichikchu,+ 38 paypa nisqankunapas manam sunquykichikpiqa kanchu paypa kachamusqanpi mana creesqaykichikrayku.

39 Qamkunaqa wiñaypaq kawsakuyta munaspam Diospa palabranta suma-sumaqta estudiankichik,+ chaypim ñuqamanta willakun.+ 40 Chaywanpas qamkunaqa wiñaypaq kawsanaykichikpaqqa manam ñuqaman hamuytaqa munankichikchu.+ 41 Ñuqaqa manam chaskinichu runakunapa alabawasqantaqa. 42 Allintam yachani Diosta mana kuyasqaykichikta. 43 Ñuqaqa taytaypa sutinpim hamurqani, qamkunam ichaqa mana chaskiwankichikchu, huk runa kikinpa sutinpi hamuptinmi ichaqa chaskiwaqchik. 44 ¿Imaynamá qamkunaqa creewaqchik kikikichikpuralla alabanakuspaqa hinaspa sapallan Dios chaskisunaykichikta mana maskaspaqa?+ 45 Amayá piensaychikchu qamkunamanta mana allinta taytayman willanaytaqa, qamkunapa hapipakusqaykichik Moisesmi+ taytaman chaykunamanta willakuqqa. 46 Moisesta creechkaspaykichikqa ñuqatapas creewankichikmanmi, payqa ñuqamantam qillqarqa.+ 47 Moisespa qillqasqanta mana creechkaspaykichikqa, ¿imaynamá creewaqchik nisqaykunataqa?”, nispa.

6 Chaymanta qipatam Jesus rirqa Galilea quchapa chimpanman, chay quchapa huknin sutinmi karqa Tiberiades.+ 2 Ichaqa achkallaña runakunam qatirqaku+ milagrokuna ruwasqanta qawaspanku, payqa unquqkunatam sanoyachirqa.+ 3 Jesusqa urquman qispispanmi qatiqninkunawan chaypi tiyaykurqa. 4 Ñam chayaykamuchkarqaña judiokunapa pascua+ fiestanku. 5 Achkallaña runakuna payman asuykusqanta qawaspanmi Felipeta Jesus nirqa: “¿Maymantataq tantata rantimusun kay runakuna mikunankupaq?”, nispa.+ 6 Chaynataqa nirqa Felipepa ima piensasqanta yachananpaqmi, Jesusqa yacharqañam ima ruwaytaqa. 7 Felipeñataqmi nirqa: “200 denario* qullqipa chanin tantapas manam haypanmanchu kay runakuna hukninkallapas mikunankupaqqa”, nispa. 8 Simon Pedropa wawqin Andresmi Jesuspa huknin qatiqnin karqa, paypas Jesustam nirqa: 9 “Kaypi kaq warmachapam kachkan cebadamanta pichqa tantan hinaspa iskay challwachankuna. Ichaqa, ¿imaynamá kaychallaqa haypanqa kaynaña runakunamanqa?”, nispa.+

10 Jesusñataqmi nirqa: “Runakunata niychik tiyaykunankupaq”, nispa. Chay kasqankuqa pastollañam karqa, hinaptinmi paykunaqa tiyaykurqaku, chay runakunamantam yaqa 5.000 qarikuna karqaku.+ 11 Jesusmi chay tantakunata hapiykuspan Diosta mañakurqa, hinaspam tiyaqkunaman aypurqa, aypurqataqmi challwachakunatapas saksanankukama mikunankupaq. 12 Saksaruptinkum qatiqninkunata nirqa: “Ama usunanpaqyá puchuqkunata lliwta huqariychik”, nispa. 13 Hinaptinmi huqarirqaku 12 canasta huntataraq cebadamanta ruwasqa pichqa tantallamanta puchusqankuta.

14 Milagro ruwasqanta runakuna qawaspankum nirqaku: “Payqa runakunaman hamunanpaq Diosmanta willakuq runam*”, nispanku.+ 15 Hinaptinmi Jesusqa yacharurqa runakuna chaylla hamuspanku paykunapa kamachiqnin kananpaq hapiruy munasqankuta, chaymi kaqllamanta urquman sapallan+ pasakurqa.+

16 Tutaykuqtam qatiqninkunaqa lamar quchaman rirqaku,+ 17 hinaspam boteman qispispanku Capernaum llaqtaman lamar quchanta chimpachkarqaku, tutaykaramuptinpas Jesusqa manaraqmi hamurqaraqchu.+ 18 Nisyuta wayraptinmi quchaqa llumpayta aytinyayta qallaykurqa.+ 19 Yaqa pichqa utaq suqta kilometrotaña yakuta qachistin botepi richkaspankum Jesusta rikururqaku lamar quchapa hawanta boteman hamuchkaqta, chaymi mancharikurqaku. 20 Hinaptinmi paykunata Jesusqa nirqa: “¡Ñuqam kani, ama manchakuychikchu!”, nispa.+ 21 Chayraykum paykunaqa boteman kusikuywan qispichirqaku, hinaspankum chaylla chayarurqaku maymi risqankuman.+

22 Ichaqa paqarintinmi lamar quchapa waklawninpi qipaq achkallaña runakuna cuentata qukururqaku ima botepas chaypi mana kasqanta. Taksa botechallam chaypiqa karqa, Jesusqa manam qispirqachu, qatiqninkunallam pasakurqaku. 23 Hinaptinmi Tiberiadesmanta botekuna chayarurqa. Chayarurqakuqa Diosta mañakuspan señor Jesus tantata mikuchisqanpa hichpanmanmi. 24 Chay achkallaña runakunam Jesustawan qatiqninkunata chaypi mana tarispanku chay botekunaman qispispanku Jesusta maskaq Capernaum llaqtaman rirqaku.

25 Hinaspam quchapa chimpanpi Jesuswan tuparuspanku nirqaku: “Yachachikuq*,+ ¿haykapitaq kaymanqa chayaramurqanki?”, nispanku. 26 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “Qamkunaqa maskawachkankichik manam milagrokuna qawasqaykichikraykuchu, aswanqa saksanaykichikkama tantata mikusqaykichikraykum.+ 27 Llamkaychikqa amayá ismuruqlla mikuypaqchu, aswanqa mana ismuspa wiñaypaq kawsachikuq mikuypaqyá,+ chay mikuytam runapa churin qusunkichik, chaypaqmi Diosqa utaq taytayqa payta churaykun*”, nispa.+

28 Chaymi paykunaqa nirqaku: “¿lmatataq ruwanayku Diospa munasqanta ruwanaykupaq?”, nispanku. 29 Hinaptinmi Jesus nirqa: “Diosqa munan paypa kachamusqan runapi iñinaykichiktam, chaytapunim payqa munan”, nispa.+ 30 Paykunañataqmi nirqaku: “¿Ima milagrotataq+ ruwanki rikuspayku qampi iñinaykupaq? ¿Imatataq ruwanki? 31 Ñawpaq abuelonchikqa “maná” sutiyuq mikuytam chunniqpi mikurqaku,+ qillqasqamiki kachkan: ‘Hanaq pacha tantatam mikuchirqa’”, niq.+ 32 Hinaptinmi Jesus nirqa: “Moisesqa manam hanaq pacha tantatachu qusurqankichik, taytaymi ichaqa hanaq pacha chiqap tantata qusunkichik. 33 Diospa tantanqa hanaq pachamanta uraykamuspan llapa runakunaman kawsay quqmi”, nispa. 34 Chaymi paykunaqa nirqaku: “Señor, tukuy tiempoyá chay tantata quwayku”, nispa.

35 Jesusñataqmi nirqa: “Ñuqam kani kawsay qukuq tantaqa. Pipas ñuqaman hamuqtaqa manapunim yarqanqachu, ñuqapi iñiqtaqa manataqmi haykapipas yakunayanqachu.+ 36 Ñuqaqa nirqaykichikmi, qamkunaqa rikuwachkaspaykichikpas manam iñinkichikchu.+ 37 Llapallanmi hanaq pacha taytapa quwasqanqa ñuqaman hamunqa, pipas ñuqaman hamuqtaqa manapunim qarqusaqchu,+ 38 hanaq pachamantaqa uraykamurqani manam munasqayta ruwaqchu,+ aswanqa kachamuwaqniypa munasqanta ruwanaypaqmi.+ 39 Kachamuwaqniyqa manam munanchu lliw quwasqan runakunamanta mayqillanpas chinkanantaqa, aswanqa munan tukupay punchawpi kawsarichinaytam.+ 40 Taytayqa munan churinta llapallan riqsiqkuna hinaspa paypi iñiqkuna wiñaypaq kawsanankutam,+ chaypaqmi tukupay punchawpi kawsarichisaq”, nispa.+

41 Hinaptinmi judiokuna Jesusmanta rimapakuyta qallaykurqaku: “Ñuqam kani hanaq pachamanta uraykamuq tanta”, nisqanmanta.+ 42 Hinaspam nirqaku: “¿Manachu payqa Joseypa churin Jesus? Tayta-mamantapas ñuqanchikqa riqsinchikmi,+ ¿imanasqamá kunanqa nin ‘ñuqaqa hanaq pachamantam hamurqani’ nispa?”. 43 Hinaptinmi Jesus nirqa: “Amañayá rimapakuychikchu. 44 Manam pipas ñuqamanqa hamunmanchu kachamuwaqniy taytay mana pusamuptinqa,+ ñuqaman hamuqtaqa tukupay punchawpim kawsarichisaq.+ 45 Diosmanta willakuqkunapa libronpim qillqasqa kachkan: ‘Llapallankum paykunaqa Jehova* Diospa yachachisqan kanqaku’, niq.+ Taytaymanta pipas uyariqqa hinaspa yachaqqa ñuqamanmi hamun. 46 Manam pipas Diostaqa rikurqachu,+ aswanqa Diosmanta hamuqllam, paymi taytataqa rikurqa.+ 47 Pipas ñuqapi iñiqqa wiñaypaqmi kawsakunqa.+

48 Ñuqam kani kawsay qukuq tanta.+ 49 Qamkunapa abueloykichikkunam chunniqpi mikurqaku “maná” sutiyuq mikuyta, chaywanpas wañukurqakum.+ 50 Kaymi hanaq pachamanta uraykamuq tantaqa, pipas chay tantata mikuqqa manam wañunqachu. 51 Ñuqam kani hanaq pachamanta uraykamuq kawsaq tantaqa. Pipas kay tantata mikuqqa wiñaypaqmi kawsanqa, qunaypaq kaq tantaqa cuerpoymi, chaytam qusaq llapa runakuna kawsanankupaq”, nispa.+

52 Chaymi judiokunaqa atipanakuspanku nirqaku: “¿Imaynamá kay runaqa aychantaqa quykuwachwan mikunapaqqa?”, nispanku. 53 Hinaptinmi paykunata Jesus nirqa: “Runapa churinpa aychanta mana mikuspaykichikqa nitaq yawarnintapas mana tomaspaykichikqa manam kawsankichikchu.+ 54 Aychayta mikuqqa hinaspa yawarniyta tomaqqa wiñaypaqmi kawsakunqa, chaypaqmi kawsarichisaq+ tukupay punchawpi. 55 Aychayqa chiqap mikuymi, yawarniypas chiqap tomana kaqmi. 56 Aychay mikuq hinaspa yawarniy tomaqqa ñuqawanmi huklla kachkan, ñuqañataqmi paywan huklla kachkani.+ 57 Imaynam hanaq pacha kawsaq tayta kachamuwarqa hinaptin ñuqañataq taytarayku kawsani, chaynallataqmi aychayta mikuqpas ñuqarayku kawsanqa.+ 58 Kaymi hanaq pachamanta uraykamuq tantaqa. Kay tantata mikuqqa wiñaypaqmi kawsanqa. Manam abueloykichikkunapa mikusqanku tanta hinachu, paykunaqa mikuchkaspankupas wañukurqakum”, nispa.+ 59 Kaykunataqa nirqa Capernaum llaqtapi huñunakuna wasipi* yachachispanmi.

60 Chayta uyariruspankum achkallaña qatiqninkuna nirqaku: “Kay yachachisqanqa hukmanmi ¿pitaq uyarinman?”, nispanku. 61 Jesusqa yacharqam yachachisqanmanta qatiqninkuna rimapakusqankuta, chaymi paykunata nirqa: “¿Chaywanchu hukmanyarunkichik? 62 Hinaspaqa, ¿aswanraqchiki hukmanyankichik runapa churin maymi hamusqanman kutisqanta rikuspaykichikqa?+ 63 Diospa atiyninqa* kawsay qukuqmi,+ aychaqa manam imapaqpas valenchu, ñuqaqa Diospa atiyninpa yanapayninwanmi rimapayarqaykichik, ñuqapa rimapayasqaykunaqa kawsay qukuqmi.+ 64 Qamkunamanta wakinnikichikmi ichaqa mana creenkichikchu”, nispa. Jesusqa ñawpaqmantaraqmi yacharqaña pikuna paypi mana creenankuta chaynataq pi traicionanantapas.+ 65 Chaymi paykunata nirqa: “Chayraykum nirqaykichik, manam pipas ñuqamanqa hamunmanchu taytay mana munaptinqa”, nispa.+

66 Chayraykum achkallaña qatiqninkuna ñawpaqpi ruwasqankuman kutikurqaku,+ hinaspam paywanqa manaña purirqakuñachu. 67 Chaymi 12 apostolninkunata* Jesus nirqa: “¿Manachu qamkunapas pasakuyta munankichik?”, nispa. 68 Hinaptinmi Simon Pedro nirqa: “Señor, ¿pimantaq riymanku?+ Rimasqaykikunaqa wiñaypaq kawsachikuqmi.+ 69 Ñuqaykuqa creenikuñam hinaspapas yacharunikum qamqa Diospa kachamusqan kasqaykita”, nispa.+ 70 Hinaptinmi paykunata Jesus nirqa: “Ñuqam qamkunata chunka iskayniyuqta akllarqaykichik.+ Chaywanpas huknikichikmi diablo* hina kachkan”, nispan.+ 71 Rimachkarqaqa Simon Iscariotepa churin Judasmantam, paymi traicionanan karqa 12 apostolkunamanta huknin kachkaspanpas.+

7 Chaykunamanta qipatam Jesusqa tukuy Galilea lawpi purirqa, Judeamanmi ichaqa mana riqchu judiokuna wañurachiyta munasqankurayku.+ 2 Ichaqa judiokunapa Ramada sutiyuq fiestanku chayaykamuchkarqaña.+ 3 Chaymi Jesusta wawqinkuna+ nirqaku: “Judeamanyá riy qatiqnikikunapas ruwasqaykikunata qawanankupaq. 4 Manam pipas runakunapa riqsisqan kayta munaspanqa pakallapiqa imatapas ruwanchu. Kaykunata ruwachkaspaqa llapa runakunamanyá riqsichikamuy”, nispanku. 5 Wawqinkunaqa manam Jesuspiqa iñirqakuchu.+ 6 Chayraykum paykunata Jesus nirqa: “Ñuqapaqqa manaraqmi tiempoqa chayamunraqchu,+ qamkunapaqmi ichaqa ima tiempopas allinlla. 7 ¿Imamantataq qamkunataqa runakuna chiqnisunkichikman? Ñuqatam ichaqa chiqniwan paykunapa mana allin ruwasqankumanta willaptiy.+ 8 Qamkunayá fiestamanqa riychik, ñuqaqa manaraqmi chay fiestamanqa risaqraqchu horay manaraq chayamusqanrayku”, nispa.+ 9 Paykunata chaynata niruspanmi Galileapi qipakurqa.

10 Wawqinkuna fiestaman pasaptinkuñam paypas pakakuspallan rirqa mana pipa yachasqallan. 11 Chay fiestapim judiokuna maskaspanku nirqaku: “¿Maypitaq chay runa kachkan?”, nispanku. 12 Jesusmantam achkallaña runakuna rinrillankupi ninakurqaku: “Allin runam payqa”, nispanku. Hukkunañataqmi nirqaku: “Manam chaynachu, runakunatam pantachin”, nispanku.+ 13 Ichaqa judiokunata manchakusqankuraykum paymantaqa pipas mana runapa qayllanpiqa rimaqchu.+

14 Chawpi fiesta pasayñam kachkarqa, hinaptinmi Jesusqa Diospa wasinman* rispan yachachiyta qallaykurqa. 15 Judiokunañataqmi admirasqa kaspanku nirqaku: “¿Imaynamá kay runaqa mana estudiachkaspanqa*+ Diospa palabranmantaqa+ yachan?”, nispanku. 16 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “Ñuqapa yachachisqayqa manam kikiypachu aswanqa kachamuwaqniypam.+ 17 Pipas Diospa munasqanta ruwayta munaspanqa yachanqam sichu yachachisqayqa Diosmanta kasqanta+ utaq kikillaymanta rimasqayta. 18 Pipas kikillanmanta rimaqqa kikillan alabasqa kaytam maskan,+ kachamuqnin alabasqa kananta maskaqmi ichaqa chiqapta riman, manataqmi mana allin ruwaqchu. 19 Moisesmi chaskisqan kamachikuykunataqa+ qusurqankichik ¿aw? Ichaqa manam mayqinnikichikpas chay kamachikuykunataqa kasukunkichikchu. ¿Imanasqataq wañuchiwayta munachkankichik?”, nispa.+ 20 Runakunañataqmi nirqaku: “Qamqa demonioyuqmi kanki. ¿Pitaq wañuchiyta munasuchkanki?”, nispa. 21 Chaymi Jesusqa nirqa: “Huk milagro ruwasqallaywanmi qamkunaqa llapallaykichik admirasqallaña kachkankichik. 22 Chayrayku kaypi piensaychik: Moisesmi nirqa qari kaynikichikpi señalachikunaykichikpaq,+ kayqa ñawpaq abuelokunamantaraqmi+ karqa, manam Moisespa tiempollanmantachu, qamkunapas samana punchawpim* señalankichik. 23 Moisespa chaskisqan kamachikuykuna mana yanqachasqa kananpaqmi samana punchaw kachkaptinpas runaqa qari kayninpi señalan, ¿hinachkaptinchu ñuqapaq llumpayta piñakurunkichik samana punchawpi runata sanoyarachiptiy?+ 24 Juzgaychikqa amañayá qawasqallaykichikman hinachu, aswanqa allintayá juzgaychik”, nispa.+

25 Chayraykum Jerusalen llaqtayuq wakin runakuna rimayta qallaykuspanku nirqaku: “Payqa runakunapa wañuchiy munasqanku runam.+ 26 Chaywanpas waqaya runakunapa qayllanpi rimachkan, ichaqa manam imatapas ninkuchu, icha Cristo* kasqantachu kamachiqninchikkuna yacharunku. 27 Ñuqanchikqa yachanchikmi maymanta kay runa kasqanta,+ Cristo hamuptinmi ichaqa mana pipas yachananchu karqa maymanta kasqanta”, nispa. 28 Hinaptinmi Jesusqa Diospa wasinpi yachachichkaspan kallpawan nirqa: “Qamkunaqa riqsiwankichikmi, yachankichiktaqmi maymanta kasqaytapas. Chaymantapas ñuqaqa manam kikillaymantachu hamurqani,+ kachamuwaqniyqa kawsachkanmi, qamkunaqa manam riqsinkichikchu.+ 29 Ñuqaqa riqsinim+ paypa rantinpi hamusqayrayku, paymi ñuqataqa kachamuwarqa”, nispa. 30 Chaymi imayna hapiruyta tantiarqaku,+ ichaqa manam pipas hapirqachu manaraq horan chayamusqanrayku.+ 31 Chaywanpas chay runakunamantam achkallaña paypi iñispanku+ nirqaku: “Cristo chayaramuspanqa manam kay runapa milagrokuna ruwasqanmanta mastaqa ruwanmanchu”, nispanku.

32 Fariseokunam uyarirurqaku Jesusmanta runakuna chayna rimapakusqankuta, hinaspam fariseokunaqa riqsisqa sacerdotekunapiwan guardiakunata kamachirqaku Jesusta hapimunankupaq. 33 Chaymi Jesus nirqa: “Kachamuwaqniyman manaraq richkaspaymi qamkunawanraq kasaq, ichaqa pisi tiempollañam.+ 34 Maskawankichikmi ichaqa manam tariwankichikchu, maymi kasqaymanqa manam qamkunaqa hamuyta atiwaqchikchu”, nispa.+ 35 Hinaptinmi judiokuna ninakurqaku: “¿Maymantaq kayqa riyta piensachkan ñuqanchik mana tarinanchikpaqqa? ¿Icha Grecia runakunapa kasqanpi judiokunaman rispa Grecia runakunata yachachiytachu piensachkan? 36 ¿Ima niytataq munachkarqa ‘maskawankichikmi ichaqa manam tariwankichikchu, maymi kasqaymanpas qamkunaqa manam hamuwaqchikchu’ nispanqa?”, nispa.

37 Fiestapa tukupaynin hatun punchawpim+ Jesusqa sayariykuspan kallpawan nirqa: “Pipas yakunayachikuqqa ñuqaman hamuspanyá tomachun.+ 38 Ñuqapi iñiq runamantaqa Diospa palabranpa nisqanman hinam ‘ukunmanta kawsay qukuq yaku mayu hinaraq tuqyamunqa’”, nispa.+ 39 Chaynataqa nirqa Diospa atiyninmantam*, chay atiytam paypi iñiqkuna chaskinankupaqña kachkarqaku, ichaqa manaraq hanaq pachaman Jesus risqanraykum+ Diospa atiynintaqa manaraq chaskirqakuchu.+ 40 Chayraykum chay rimasqanta uyariq wakin runakuna nirqaku: “Diosmanta willakuq* runam hamunan karqa, payqa chiqaptapunim chay willakuq runa”, nispa.+ 41 Wakin runakunañataqmi nirqaku: “Payqa Cristom”, nispanku.+ Hukkunam ichaqa nirqaku: “Cristoqa manamá Galileamantachu hamunan karqa.+ 42 ¿Manachu Diospa palabranqa nichkan Davidpa mirayninmanta hinaspa Davidpa+ yachanan* Belen+ llaqtachamanta Cristo hamunanta?”, nispa.+ 43 Chaymi Jesusmanta hukta-hukta runakuna nirqaku. 44 Wakinmi hapiruyta munarqaku ichaqa manam pipas atirqachu.

45 Chayraykum guardiakunaqa kutirqaku riqsisqa sacerdotekunaman hinaspa fariseokunaman, hinaptinmi paykunaqa guardiakunata nirqaku: “¿Imanasqataq mana pusamurqankichikchu?”, nispanku. 46 Hinaptinmi guardiakunañataq nirqaku: “Manam haykapipas pay hinaqa pipas rimarqachu”, nispa.+ 47 Chaymi fariseokuna nirqaku: “¿Qamkunapas engañarachikamunkichikchu? 48 Manachá kamachiqkunamanta nitaq fariseokunamantaqa chullallapas paypiqa iñirunchu ¿aw?+ 49 Moisespa chaskisqan kamachikuykunata mana riqsiq kay runakunam ichaqa ñakasqa kanku”, nispa. 50 Ñawpaqtaraq Jesusman riq Nicodemom fariseokunapa huknin karqa, paymi fariseokunata nirqa: 51 “Moisespa chaskisqan kamachikuykunaman hinaqa manam pitapas juzgachwanchu kikinta manaraq uyarichkaspaqa nitaq ruwasqantapas manaraq yachachkaspaqa”, nispa.+ 52 Hinaptinmi paykuna nirqaku: “Qampas manam Galileamantachu kanki ¿aw? Diospa qillqanta allinta estudiaspayá cuentata qukuy Diosmanta willakuqqa Galileamanta mana hamunanta”, nispa*.

8 12 Huktawanmi Jesusqa runakunata nirqa: “Ñuqam kani llapa runakunapa achkin.+ Qatiwaqniyqa manapunim tutayaypiqa purinqachu, aswanqa kawsay qukuq achkiyuqmi+ kanqa”, nispa. 13 Hinaptinmi fariseokuna nirqaku: “Qamqa kikikimantam willakunki, willakusqaykiqa yanqam”, nispanku. 14 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “Ñuqallamanta willakuptiypas ñuqapa willakusqayqa chiqapmi, ñuqaqa yachanim maymanta hamusqayta hinaspa mayman risqaytapas,+ qamkunam ichaqa mana yachankichikchu maymanta hamusqaytapas nitaq mayman risqaytapas. 15 Qamkunaqa juzgankichik qawasqaykichikman hinallam,+ ñuqaqa manam pitapas juzganichu. 16 Juzgaspayqa-juzgani chiqap kaqman hinam, chaynatam ruwani mana sapallay kasqayrayku, ñuqawanqa kachkan kachamuwaqniy taytaymi.+ 17 Moisespa chaskisqan kamachikuykunapipas qillqasqam kachkan: ‘Iskay testigokuna kaptinmi chiqapqa’, niq.+ 18 Ñuqam kikiymanta willakuni, kachamuwaqniy hanaq pacha taytapas ñuqamantataqmi willakun”, nispa.+ 19 Hinaptinmi nirqaku: “¿Maypitaq kachkan taytaykiqa?”, nispanku. Jesusñataqmi nirqa: “Qamkunaqa manam riqsiwankichikchu, manataqmi taytaytapas riqsinkichikchu.+ Riqsiwaspaykichikqa riqsiwaqchiktaqmi taytaytapas”, nispa.+ 20 Chaykunataqa Diospa wasinpi* yachachichkaspanmi nirqa qullqi churanankupa kasqanpi.+ Ichaqa manam pipas Jesustaqa hapirqachu manaraq horan chayamusqanrayku.+

21 Huktawanmi Jesusqa paykunata nirqa: “Ñuqa pasakuptiymi qamkunaqa maskawankichik, ichaqa huchaykichikraykum wañunkichik.+ Maymi risqaymanqa manam qamkunaqa hamuyta atiwaqchikchu”, nispa.+ 22 Chaymi judiokunañataq nirqaku: “Manachá payqa wañurachikunqachu ¿aw? Payqa nichkan: ‘Maymi risqaymanqa manam qamkunaqa hamuyta atiwaqchikchu’”, nispam. 23 Chaymi paykunata nirqa: “Qamkunaqa kankichik kay pachamantam, ñuqañataqmi kani hanaq pachamanta.+ Qamkunaqa kankichik kay pachapi kaqkunam, ñuqam ichaqa mana kay pachamantachu kani. 24 Chaymi nirqaykichik: ‘Huchaykichikraykum wañunkichik’, nispa. Ñuqam kani suyasqaykichik kaq runa, chay runa ñuqa kasqayta mana creespaykichikqa huchaykichikraykum wañunkichik”, nispa. 25 Chayraykum paykunaqa Jesusta nirqaku: “¿Qamqa pitaq kanki?”, nispanku. Jesusñataqmi nirqa: “¿Imapaqñataq rimayllapas-rimapayaykichik? 26 Qamkunamanta rimanayqa achkam kachkan, kachkantaqmi tukuy imamanta juzganaypas. Kachamuwaqniyqa mana llullakuqmi, paymanta uyarisqay kaqkunatam llapa runakunaman willakuni”, nispa.+ 27 Paykunaqa manam entienderqakuchu hanaq pacha taytanmanta rimasqantaqa. 28 Chaymi Jesusqa nirqa: “Runapa churinta+ warkuruspaykichikmi yachankichik suyasqaykichik kaq runaqa ñuqa kasqayta,+ yachankichiktaqmi kikillaymantaqa mana imatapas ruwasqayta,+ aswanqa taytaypa yachachiwasqanman hina kaykuna rimasqayta. 29 Kachamuwaqniyqa ñuqawanmi kachkan, munasqan kaqkunata ruwasqayraykum mana sapallaytaqa saqiruwanchu”, nispa.+ 30 Chaykunata rimachkaptinmi achkallaña runakuna paypi iñirqaku.

31 Hinaptinmi Jesusqa paypi iñiq judiokunata hinalla nirqa: “Rimasqaykunata hinalla kasukuspaykichikqa qatiqniykunam kankichik, 32 hinaspam chiqapmanta yachankichik,+ hinaptinmi chay chiqap kaqta yachaspaykichik libre kankichik”, nispa.+ 33 Paykunañataqmi nirqaku: “Ñuqaykuqa kaniku Abrahanpa mirayninmi, manam haykapipas ñuqaykuqa pipa sirvientenpas karqanikuchu, ¿imaynanpimá qamqa ninki ‘librem kankichik’ nispaqa?”, nispa. 34 Chaymi Jesus paykunata nirqa: “Pipas huchallikuqqa huchapa sirvientenmi.+ 35 Chaymantapas sirvienteqa manam wiñaypaqchu wasipiqa qipan, churim ichaqa wiñaypaq qipakun. 36 Chayraykum Diospa churin librasuptikichikqa chiqaptapuni libre kankichik. 37 Ñuqaqa yachanim Abrahanpa mirayninkuna kasqaykichikta, ichaqa rimasqaykunata mana uyarisqaykichikraykum wañuchiwayta munachkankichik. 38 Taytaywanraq kaspay tukuy ima rikusqaykunamantam rimani,+ qamkunam ichaqa ruwankichik taytaykichikmanta imapas uyarisqaykichikta”, nispa. 39 Paykunañataqmi nirqaku: “Taytaykuqa Abrahanmi”, nispa. Hinaptinmi Jesus nirqa: “Abrahanpa churinkuna kaspaykichikqa+ Abrahanpa ruwasqantachá ruwawaqchik. 40 Qamkunaqa wañuchiwaytam munachkankichik Diospa yachachiwasqankunamanta chiqap willakuq runata,+ Abrahanqa manam chaytaqa ruwarqachu. 41 Qamkunaqa taytaykichikpa ruwasqantam ruwachkankichik”, nispan. Chaymi paykuna nirqaku: “Ñuqaykuqa manam churyapakuychu* kaniku, chullallam kapuwanku taytaykuqa, payqa Diosmi”, nispa.

42 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “Taytaykichik Dios kaptinqa qamkunaqa kuyawankichikmanchá,+ ñuqataqa Diosmi kachamuwarqa chaymi kaypi kachkani. Manataqmi kikillaymantachu hamurqani, aswanqa Diosmi kachamuwarqa.+ 43 Qamkunaqa yachachisqaytam uyariyta mana munankichikchu, chayraykum nisqaytaqa mana entiendenkichikchu. 44 Qamkunapa taytaykichikqa diablom*, chaymi taytaykichikpa munasqanta ruwayta munankichik,+ payqa mana kasukuq kayta qallaykuspanmi runa wañuchiq karqa,+ chiqap kaqmanta karunchakurusqanraykum chiqap kaqpiqa mana takyarqachu. Llulla rimaq kaspanmi llullallata riman, payqa llullam hinaspapas llullakunapa taytanmi.+ 45 Ñuqam ichaqa chiqapta rimani, qamkunañataqmi mana creewankichikchu. 46 ¿Mayqinnikichiktaq huchayuq kasqayta niwankichikman? Chaymantapas chiqapta rimachkaptiyqa, ¿imanasqataq qamkunaqa mana creewankichikchu? 47 Diospa churinkunaqa Diospa rimasqantam uyarin.+ Qamkunam ichaqa mana uyarinkichikchu Diospa churinkuna mana kasqaykichikrayku”, nispa.+

48 Chaymi judiokuna Jesusta nirqaku: “¿Manachu allinta nichkaniku ‘qamqa kanki Samaria lawmanta+ demonioyuq runam’ nispayku?”, nispa.+ 49 Jesusñataqmi nirqa: “Ñuqaqa manam demonioyuqchu kani, ñuqaqa taytaytam respetani, qamkunañataqmi ñuqata mana respetawankichikchu. 50 Ñuqaqa manam kikiytachu alabakuni,+ ichaqa kachkanmi alabasqa kanayta munaq, payllam juzgaqqa. 51 Chiqaptapunim nikichik, pipas rimasqayta kasukuqqa manam haykapipas wañunqachu”, nispa.+ 52 Chaymi judiokuna nirqaku: “Kunanmi ichaqa yacharuniku demonioyuq kasqaykita. Abrahanqa wañukunñam, Diosmanta willakuqkunapas* wañukunñam. Qamñataqmi nichkanki: ‘Pipas rimasqayta kasukuqqa manam haykapipas wañunqachu’, nispayki. 53 Qamqa manam wañukuq taytayku Abrahanmantaqa aswan maschu kanki. Diosmanta willakuqkunapas wañukunkuñam. Hinaptinqa, ¿pi kasqaykipaqtaq qamqa hapikunki?”, nispa. 54 Jesusñataqmi nirqa: “Kikillay alabakuptiyqa chay alabakusqayqa yanqapaqchiki kanman. Taytaymi alabawaqniyqa,+ paytam qamkuna ninkichik ‘Diosniykum’ nispa. 55 Qamkunaqa manam riqsinkichikchu,+ ñuqam ichaqa riqsini.+ ‘Manam riqsinichu’ nispayqa qamkuna hina llullach kayman. Ñuqaqa riqsinipunim hinaspam nisqankunata kasukuni. 56 Qamkunapa taytaykichik Abrahanqa anchatam kusikurqa ñuqapa ruwasqayta qawaykuyta suyaspan, chaytaqa rikurqamá hinaspam kusikurqa”, nispa.+ 57 Chaymi judiokuna nirqaku: “Manaraqtaq 50 watayuqpas kankichu, ¿chaychu Abrahanta rikuwaq karqa?”, nispa. 58 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “Manaraqpas Abrahan kachkaptinmi ñuqaqa karqaniña”, nispa.+ 59 Chayraykum rumikunata huqarirqaku chuqapanankupaq, Jesusmi ichaqa pakakururqa hinaspam Diospa wasinmanta lluqsirurqa.

9 Richkaspanmi Jesusqa rikururqa nacesqanmantapuni ñawsa runata. 2 Hinaptinmi qatiqninkuna tapurqaku: “Yachachikuq*,+ kay runa ñawsa nacenanpaqqa pitaq huchallikururqa: ¿Paychu icha tayta-mamanchu?”, nispa. 3 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “Manam kay runachu nitaq tayta-mamanchu huchallikurqa, kaynaqa nacerqa Diospa ruwasqankunata runakuna qawanankupaqmi.+ 4 Punchawraq kachkaptinmi ruwananchik kachamuwaqniypa ruwayninta,+ tutayaramuptinqa manam pipas llamkaytaqa atinmanchu. 5 Runakunawanraq kachkaspayqa runakunata achkiqmi kani”, nispa.+ 6 Chaykunata niruspanmi pampaman tuqaykurqa, hinaspam tuqayninwan mituta ruwaykuspan chay runapa ñawinman mituta hinaykurqa,+ 7 hinaspam nirqa: “Siloam pozopi upakaramuy”, nispa. Siloam ninanqa: “Kachamusqa”, ninanmi. Hinaptinmi ñawsaqa upakaramurqa hinaspam kutiramurqa qawakustinña.+

8 Chayraykum limosna mañakuq kasqanta rikuqkuna hinaspa llaqtamasinkuna nirqaku: “Kay runaqa tiyaykuspa limosna mañakuqmi ¿aw?”, nispa. 9 Wakinñataqmi nirqaku: “Arí, paymi”, nispanku. Wakinkuñataqmi nirqaku: “Manam paychu, ichaqa pay kaqllam”, nispanku. Chay runañataqmi nirqa: “Ñuqam kani”, nispa. 10 Chayraykum chay runata tapurqaku: “Hinaptinqa, ¿imaynatamá qawarikurunkiqa?”, nispanku. 11 Chay runañataqmi willakurqa: “Jesusmi mituta ruwaykuspan ñawiyman hinaykuwarqa, hinaspam niwarqa: ‘Siloam pozoman rispayki upakaramuy’, nispa.+ Chaymi upakaramuspay qawarikuruni”, nispa. 12 Hinaptinmi nirqaku: “¿Maypitaq chay runaqa kachkan?”, nispa. Payñataqmi nirqa: “Manam yachanichu”, nispan.

13 Paykunaqa chay qawarikuruq runatam fariseokunaman pusarqaku. 14 Jesusqa samana punchawpim*+ mituta ruwaykuspan chay runata qawarirachirqa.+ 15 Hinaptinmi fariseokunapas tapuyta qallaykurqaku imayna qawarikurusqanmanta. Chay runañataqmi paykunata nirqa: “Ñawiymanmi mituta llusiykuwarqa hinaptinmi upakaramuspay qawarikuruni”, nispa. 16 Hinaptinmi wakin fariseokuna nirqaku: “Chay runaqa manam Diospa runanchu, payqa manam samana punchawtaqa respetanchu”, nispa.+ Wakinkuñataqmi nirqaku: “¿Imaynamá huchayuq runaqa chaynaniraq milagrokunataqa ruwanman?”, nispanku.+ Chaymi paykunaqa mana acuerdopichu karqaku.+ 17 Hinaspam qawarikuruq runata kaqmanta nirqaku: “¿Ima ninkitaq chay runamanta? Payqa qawarirachisunkim”, nispanku. Chay runañataqmi nirqa: “Payqa Diosmanta willakuqmi*”, nispa.

18 Ichaqa judiokunam qawarikuruq runapa tayta-mamanta qayachimunankukama mana creerqakuchu chay runa ñawpaqta ñawsa kasqanta hinaspa qawarikurusqanta. 19 Hinaspam tayta-mamanta tapurqaku: “¿Kay runapa tayta-mamanchu kankichik? ¿Paychu nacesqanmantapacha ñawsa karqa? ¿Imaynataq kunanqa qawakuchkan?”, nispanku. 20 Hinaptinmi tayta-maman nirqa: “Arí, paypa tayta-mamanmi kaniku, yachanikum ñawsa nacesqantaqa, 21 ichaqa manam yachanikuchu imayna qawarikurusqantaqa nitaq pi qawarirachisqantapas. Tapuychikyá, payqa yuyayniyuqñam, kikinmi willakunan”, nispanku. 22 Judiokunata manchakusqankuraykum tayta-mamanqa chaynata nirqaku,+ judiokunaqa ñam rimanakururqakuña “payqa Cristom*” niqkunata huñunakuna wasimanta* qarqunankupaq.+ 23 Chayraykum tayta-mamanqa nirqaku: “Yuyayniyuqñam, paytayá tapuychik”, nispanku.

24 Chaymi paykunaqa ñawpaqpi ñawsa kaq runata yapamanta qayarqaku, hinaspam nirqaku: “Diospa qayllanpiyá imam kaqta willakuy. Ñuqaykuqa yachanikum chay runaqa huchayuq kasqanta”, nispanku. 25 Payñataqmi nirqa: “Huchayuq kasqantaqa manam yachanichu, ñawsa kachkaspaypas qawarikurusqaytam ichaqa yachani”, nispan. 26 Chaymi paykunaqa nirqaku: “¿Imatataq ruwasurqanki? ¿Imaynatataq qawarirachisurqanki?”, nispa. 27 Hinaptinmi paykunata chay runa nirqa: “Nirqaykichikñam ichaqa manam uyarirqankichikchu, ¿imanasqataq munankichik kaqmanta ninayta? ¿Ichachu qamkunapas paypa qatiqnin kayta munachkankichik?”, nispa. 28 Chayraykum paykunaqa asikuspanku nirqaku: “Qanmi chay runapa qatiqninqa kanki, ñuqaykuqa Moisespa qatiqninmi kaniku. 29 Ñuqaykuqa yachanikum Moisesta Dios rimapayasqanta, chay runamantam ichaqa mana yachanikuchu maymanta kasqantapas”, nispanku. 30 Hinaptinmi qawarikuruq runaqa nirqa: “Mamallay-mama, ñawiyta kichaykuwachkaptinpas ¿imaynamá manaqa yachankichikchu maymanta chay runa kasqantaqa? 31 Yachanchikmi huchasapakunataqa Dios mana uyarisqanta,+ ichaqa Diosta manchakuspan pipas munayninta ruwaptinqa uyarinmi.+ 32 Ñawpaq tiempomantaraqmi mana haykapipas uyarikurqachu nacesqanmantapacha ñawsa runapa ñawinta pipas kichaykusqanmantaqa. 33 Chay runata Dios mana kachamuptinqa, manachá ñawiytaqa kichaykuwanmanchu karqa”, nispa.+ 34 Chaymi chay qawarikuruq runata paykunaqa nirqaku: “Qamqa huchasapam nacerqanki, ¿hinachkaspachu ñuqaykutaraq yachachiwachkankiku?”, nispa. Hinaspam qarqururqaku.+

35 Jesusmi uyarirurqa chay runata qarqurusqankuta, hinaspam tuparuspan nirqa: “¿Iñinkichu runapa churinpi?”, nispa. 36 Chay runañataqmi nirqa: “¿Pitaq runapa churinqa señor, paypi iñikunaypaq?”, nispa. 37 Chaymi Jesusqa nirqa: “Paytaqa rikurqankiñam, kay rimapayasuqnikim”, nispa. 38 Hinaptinmi chay runa nirqa: “Qampiqa iñikunim”, nispa. Hinaspam ñawpaqninpi kumuykurqa. 39 Jesusñataqmi nirqa: “Runakunamanqa hamurqani runakuna juzgasqa kanankupaqmi, chaynapi mana qawakuqkuna qawakunankupaq+ hinaspa qawakuqkunañataq ñawsayananpaq”, nispa.+ 40 Paywan kuska kaq fariseokunañataqmi kaykunata uyarirurqaku, hinaspam nirqaku: “Ñuqaykupas manamá ñawsachu kachkaniku ¿aw?”, nispa. 41 Hinaptinmi paykunata Jesus nirqa: “Ñawsa kaspaykichikqa mana huchayuqchá kawaqchik, ichaqa qamkunam ninkichik ‘qawakunikum’ nispa. Chaymi huchaykichikqa hinalla kachkan”, nispa.+

10 Jesusmi nirqa: “Pipas ovejapa kanchanman punkunta mana yaykuspan huklawninta yaykuqqa suwam.+ 2 Punkunta yaykuqmi ichaqa ovejakuna michiq.+ 3 Paytaqa kanchapa punkun cuidaqmi kichaykun,+ ovejakunapas econtam uyarin,+ hinaptinmi michiqqa ovejankunata sapakamata sutinmanta qayaspan hawaman pusan. 4 Llapallan ovejankunata pusaspanmi payqa ñawpaqninta rin, hinaptinmi ovejakunaqa qatin econta riqsisqanrayku. 5 Mana riqsisqantam ichaqa manapuni qatinqakuchu, aswanqa econta mana riqsisqanraykum paykunamantaqa ayqikunqaku”, nispa. 6 Jesusmi kay rikchanachiyta paykunaman willarqa, paykunam ichaqa mana entienderqakuchu ima niy munasqanta.

7 Chaymi Jesusqa kaqmanta nirqa: “Ñuqam kani ovejakunapa yaykunan punkuqa.+ 8 Ñuqapa rantiypi lliw hamuqkunaqa karqa suwakunam, chayraykum ovejakunaqa mana paykunataqa uyarirqakuchu. 9 Ñuqam punkuqa kani, oveja kanchaman yaykunanpaq pipas ñuqaman hamuqqa salvasqam kanqa, payqa kanchamanmi yaykunqa, kanchamantataqmi lluqsimunqapas, tarinqataqmi pastokunatapas.+ 10 Suwaqa hamun suwaqllam, wañuchiqllam hinaspa chinkachiqllam.+ Ñuqam ichaqa hamurqani wiñay kawsayniyuq kanankupaq. 11 Ñuqaqa allin michiqmi kani,+ allin michiqqa ovejakunaraykum vidantapas qun.+ 12 Pagoraykulla michipakuqmi ichaqa mana michiqpunichu, ovejakunapas manataqmi paypachu. Atuq* hamusqanta rikuruspanpas payqa ovejakunata saqiruspanmi ayqikun, chaymi atuqqa ovejakunata hapiruspa chiqirachin. 13 Pagoraykulla michipakuq kasqanraykum ovejakunamantaqa mana imapas qukunchu. 14 Ñuqam ichaqa kani allin michiq. Ovejaykunataqa riqsinim, ovejaykunapas riqsiwanmi,+ 15 imaynam hanaq pacha taytapas ñuqata riqsiwasqanman hina chaynataq ñuqapas taytata riqsisqayman hina,+ ñuqaqa ovejakunaraykum vidayta quni.+

16 Kachkantaqmi sapaq ovejaykunapas kay kanchamanta mana kaqkuna,+ chay ovejakunatapas kancha ukumanmi pusamunay, hinaptinmi ecoyta uyarinqaku, hinaspam kanqaku huk kanchallaña chaynataq huk michiqniyuqllaña.+ 17 Hanaq pacha taytaqa kuyawanmi+ vidayta yapamanta chaskinaypaq qusqayrayku.+ 18 Manam pipas vidaytaqa qichuwanchu aswanqa kikiymantam quni. Atinim viday quytaqa hinaspa kaqmanta chaskiytapas.+ Chay kamachikuytaqa taytaymantam chaskirqani”, nispa.

19 Chayna nisqanmantam judiokunaqa+ mana hukllatachu piensarqaku. 20 Chaymi paykunamanta achka nirqaku: “Kayqa locom hinaspapas demonioyuqmi ¿imapaqtaq uyarinkichik?”, nispa. 21 Hukkunañataqmi nirqaku: “Demonioyuq runaqa manam chaynataqa rimanmanchu. Manamá demonioqa ñawsakunapa ñawintaqa qawarichiyta atinmanchu”, nispanku.

22 Chay punchawkunapim Diospa wasin chuyanchasqa kasqanta yuyarinankupaq Jerusalenpi fiestata ruwarqaku. Chay tiempoqa karqa paranan hinaspa chirinan tiempom. 23 Jesusñataqmi Diospa wasinpi* purichkarqa Salomonpa purinan sutiyuq corredorpi.+ 24 Hinaptinmi judiokunaqa Jesusta chawpicharuspanku nirqaku: “¿Haykapikamataq iskayrayachiwankiku? Cristo* kaspaykiqa clarotayá willawayku”, nispanku. 25 Hinaptinmi paykunata Jesus nirqa: “Nirqaykichikñam, ichaqa manam creenkichikchu. Taytaypa sutinpi ruwasqaykunam ñuqamanta willakun.+ 26 Qamkunaqa manam creenkichikchu ñuqapa ovejaykuna mana kasqaykichikrayku.+ 27 Ovejaykunaqa ecoytam uyarin, ñuqapas paykunataqa riqsinim, paykunaqa qatiwantaqmi.+ 28 Ñuqam wiñay kawsayta paykunaman quni,+ manam haykapipas chinkachisqachu kanqaku, manataqmi makiymantaqa pipas qichuwanqachu.+ 29 Taytaypa quwasqanqa imamantapas aswan valorniyuqmi, manam pipas taytaypa makinmantaqa ovejakunataqa qichunmanchu.+ 30 Taytaywan ñuqaqa hukllam kaniku*”, nispa.+

31 Judiokunañataqmi rumikunata kaqmanta huqarirurqaku chuqaparunankupaq. 32 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “Taytay kamachiwaptinmi achkallaña allin ruwasqaykunata rikurqankichik. Chaynaqa, ¿mayqin ruwasqaymantam chuqapawayta munankichik?”, nispa. 33 Hinaptinmi judiokuna nirqaku: “Manam allin ruwasqaykimantachu chuqapaytaqa munaykiku, aswanqa Diospa contranpi mana allinkuna rimasqaykimantam,+ qamqa runalla kachkaspaykipas diostukuchkankim”, nispanku. 34 Jesusñataqmi nirqa: “¿Manachu Moisespa chaskisqan kamachikuykunapi Diosqa nichkan: ‘Ñuqam nirqani: “Qamkunaqa dioskunam kankichik”, nispa?’.+ 35 Diosqa palabranwan sentenciasqa kaqkunatam ‘dioskuna’+ nispan suticharqa, Diospa palabranqa mana pantayniyuqmi. 36 Ñuqataqa hanaq pacha taytam sapaqchawarqa hinaspam runakunaman kachamuwarqa, ¿hinaptinchu ‘Diospa churinmi kani’ nisqayrayku qamkunaqa ñuqata niwankichik ‘Diospa contranpim rimanki’ nispa?+ 37 Taytaypa ruwanankunata mana ruwaptiyqa amayá creewaychikchu. 38 Ruwaptiyyá ichaqa ñuqata mana creewaspapas ruwasqaykunata creeychik,+ chaynapi hanaq pacha taytay ñuqawan huklla kasqanta hinaspa ñuqapas paywan huklla kasqayta yachanaykichikpaq chaynataq hinalla entiendenaykichikpaq”, nispa.+ 39 Chaymi kaqmanta hapiruyta munaptinku paykunamanta ayqikurqa.

40 Hinaspam kaqmanta pasakurqa Jordan mayupa chimpanman, hinaspam chaypi qipakurqa, chaypim Juanqa ñawpaqta bautizarqa.+ 41 Achka runakunam Jesusman asuykurqaku hinaspam ninakurqaku: “Juanqa manam chulla milagrollatapas ruwarqachu, ichaqa kay runamanta imapas nisqankunaqa chiqapmi kasqa”, nispanku.+ 42 Hinaptinmi chaypi achkallaña runakuna Jesuspi iñirqaku.

11 Lazaro sutiyuq runam unquchkarqa, payqa karqa Betania llaqtachamantam, chaymantataqmi karqa Mariawan Martapas, paykunaqa karqaku ñañantinmi.+ 2 Mariaqa karqa unquq Lazaropa paninmi, paymi huk kutipi miski asnaq aceiteta señor Jesuspa chakinman talliykuspan chukchanwan chakichirqa.+ 3 Lazaropa paninkunam Jesusman willachimurqaku: “Señor, kuyasqayki amistadnikim unquchkan”, nispanku. 4 Willaykuptinkum Jesusñataq nirqa: “Chay unquywanqa manam wañunqachu, chaywanmi Diosqa hatunchasqa kanqa,+ Diospa churinpas chaywantaqmi hatunchasqa kanqa”, nispa.

5 Jesusqa kuyarqam Lazarotaqa, kuyarqataqmi Martatapas chaynataq ñañantapas. 6 Chaywanpas Lazaropa unqusqanmanta yacharuspanmi Jesusqa maymi kasqanpi iskay punchawraq qipakurqa. 7 Chaymantam qatiqninkunata nirqa: “Judea lawman kaqmanta hakuchik”, nispa. 8 Qatiqninkunañataqmi nirqaku: “Yachachikuq*,+ qayninpallataq Judeapi kaqkunaqa rumiwan chuqaparuyta munasurqanki,+ ¿chaychu kutiytaraq munachkanki?”, nispanku. 9 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “¿Manachu punchawqa 12 hora?+ Pipas punchaw puriqqa achki kasqanraykum mana imawanpas urmanchu. 10 Tuta puriqmi ichaqa achkin mana kasqanrayku imawanpas urman”, nispa.

11 Chaynata niruspanmi kaynatawanraq nirqa: “Amistadninchik Lazaroqa puñuchkanmi,+ ichaqa rikchachimuqmi risaq”, nispa. 12 Chayraykum qatiqninkuna nirqaku: “Señor, puñuylla-puñuspanqa allinyanqachiki”, nispa. 13 Jesusmi ichaqa rimachkarqa Lazaro wañukusqanmanta. Qatiqninkunañataqmi piensarqaku puñusqallanmanta rimasqanta. 14 Hinaptinmi Jesusqa paykunata clarotaña nirqa: “Lazaroqa wañukunmi,+ 15 ichaqa qamkunaraykum kusikuni chaypi mana kasqaymanta, chaynapi qamkuna iñinaykichikpaq. Hakuchikyá payman”, nispa. 16 Chaymi Mellizo sutiyuq Tomas qatiqmasinkunata nirqa: “Hakuchik ñuqanchikpas paywan wañumunanchik kaptinpas”, nispa.+

17 Chayaruspanmi Jesusqa yacharurqa Lazaroqa tawa punchawña pampasqa kasqanta. 18 Betaniaqa karqa Jerusalenpa hichpallanpim, yaqa kimsa kilometrollapi. 19 Chaymi achka judiokuna rirqaku Martatawan Mariata turinku wañukusqanmanta consuelanankupaq. 20 Martam Jesuspa hamusqanta yacharuspan tariparqa, Mariam+ ichaqa wasipi qiparurqa. 21 Jesuswan tuparuspanmi Martaqa nirqa: “Señor, kaypi kaptikiqa turillayqa manachá wañukunmanchu karqa. 22 Ichaqa kunanpas manam iskayrayanichu imapas mañakusqaykita Dios qusunaykimantaqa”, nispa. 23 Jesusñataqmi nirqa: “Turikiqa kawsarimunqam”, nispan. 24 Martañataqmi nirqa: “Ñuqaqa yachanim tukupay punchawpi wañuqkuna kawsarimuptin paypas kawsarimunanta”,+ nispa. 25 Jesusñataqmi nirqa: “Ñuqam kani kawsarichiqpas hinaspa kawsachiqpas.+ Pipas ñuqapi iñiqqa wañuspanpas kawsarimunqam, 26 pipas kawsaqqa hinaspa ñuqapi iñiqqa manam haykapipas wañunqachu.+ ¿Creenkichu?”, nispa. 27 Martañataqmi nirqa: “Arí señor, ñuqaqa creenim Diospa churin Cristo* kasqaykita, qamqa runakunaman hamunanpaq kaqmi kanki”, nispa. 28 Chaynata niykuspanmi ñañan Mariata upallalla qayaramurqa: “Yachachiqmi kaypi kachkan,+ qayasuchkankim”, nispan. 29 Niykuptinmi Mariaqa hatarispan chaylla pasarqa.

30 Jesusqa manaraqmi chay llaqtachamanqa yaykurqaraqchu, payqa karqa Martawan tupasqanku sitiollapiraqmi. 31 Mariapa wasinpi consuelaq wakin judiokunañataqmi rikurqaku Mariata chaylla hatarispan lluqsirusqanta, chaymi sepulturaman waqaq risqanta piensaspanku qatirqaku.+ 32 Mariam Jesuspa kasqanman chayarurqa, hinaspam Jesusta rikuruspa pampaman kumuykuspan nirqa: “Señor, kaypi kaptikiqa turillayqa manach wañukunmanchu karqa”, nispan. 33 Hinaptinmi Jesusñataq Mariapa waqasqanta hinaspa paywan hamuq judiokunapa waqasqanta qawaykuspan hukmanyaruspan sunqunpi llumpayta llakirikururqa, 34 hinaspam nirqa: “¿Maypitaq pamparamunkichik?”, nispa. Paykunañataqmi nirqaku: “Señor, hakuyá qawaykamuy”, nispanku. 35 Jesusñataqmi waqarqa.+ 36 Chayraykum judiokuna nirqaku: “Qawaychik, ¡anchatam kuyasqa!”, nispanku. 37 Wakinmi ichaqa nirqaku: “Ñawsa runapa ñawinta qawarichichkaspanqa,+ ¿manachu Lazarota wañuymanta libraykunman karqa?”, nispanku.

38 Jesusqa kaqmanta llumpayta sunqunpi llakirikuruspanmi sepulturaman rirqa. Chay sepulturaqa karqa rumiwan tapasqa punkuyuq machaymi. 39 Jesusmi nirqa: “Chay rumita asuchiychik”, nispan. Wañukuqpa panin Martañataqmi nirqa: “Señor, ñachá asnarichkanña, ñam tawa punchawña pasarun”, nispa. 40 Jesusñataqmi nirqa: “¿Manachu nirqayki creespaykiqa Diospa atiynin rikunaykita?”, nispa.+ 41 Chaymi rumita asuchirqaku, hinaptinmi Jesusqa hanaq pachata qawarispan+ nirqa: “Taytáy, uyariwasqaykimantam agradecekuyki. 42 Chiqaptam ñuqaqa yachani qamqa haykapipas uyariwasqaykita, ichaqa muyuriqniypi llapa runakunaraykum rimani kachamuwasqaykita paykuna yachanankupaq”, nispa.+ 43 Chayta niruspanmi kallpawan nirqa: “¡Lazaro, lluqsimuy!”, nispan.+ 44 Hinaptinmi wañukuqqa lluqsiramurqa chakinpas makinpas telakunawan wankusqa, uyanpas telawan wankusqa. Hinaptinmi Jesusñataq runakunata nirqa: “Purinanpaq paskaychik”, nispa.

45 Chaymi Mariata watukuq judiokunamanta achkallaña runakuna Jesuspa ruwasqanta qawaspanku paypi iñirqaku.+ 46 Wakinmi ichaqa fariseokunaman rispanku willarqaku Jesuspa ruwasqanmanta. 47 Chayraykum riqsisqa sacerdotekunawan fariseokunaqa judiokunapa cortenpi* kaqkunata huñurachirqaku hinaspam ninakurqaku: “¿Imatam ruwasunchik? Kay runaqa achka milagrokunatam ruwachkan.+ 48 Hinata saqiruptinchikqa llapallankuchiki paypi iñirunqaku, hinaptinchá Roma nacionniyuqkuna hamuruspanku Diospa wasinta* hinaspa nacionninchikta qichuruwasun”, nispanku. 49 Chay huñunakuqkunamanta hukninmi karqa Caifas,+ payqa chay watam sacerdotekunapa kamachiqnin karqa, paymi chay runakunata nirqa: “Qamkunaqa manam imatapas entiendenkichikchu, 50 manataqmi cuentatapas qukunkichikchu enteron nacion chinkachisqa kananmantaqa llapa runapa rantinpi huk runallapa wañukuynin aswan allin kasqanta”, nispa. 51 Chaynataqa nirqa manam kikillanmantachu, aswanqa chay wata sacerdotekunapa kamachiqnin kaspanmi willakurqaña nacionrayku Jesus wañunanmanta. 52 Manamá nacionraykullachu wañunanqa karqa, aswanqa Diospa chiqisqa churinkunata hukllaman huñunanpaqwanmi. 53 Hinaptinmi chay punchawmantapacha paykunaqa tantianakurqaku wañurachinankupaq.

54 Chaymi Jesusqa judiokunapa kasqanpiqa pakan-pakanllaña purirqa, hinaspanmi chay kasqanmanta rirqa chunniqpa hichpan Efrain llaqtaman,+ hinaspam qatiqninkunawan chaypi qipakurqa. 55 Judiokunapa pascua+ fiestankum chayaykamuchkarqaña, chaymi achkallaña runakuna manaraq pascua kachkaptin chakrakunamanta Jerusalenman qispirqaku Moisespa leyninpa nisqanman hina chuyanchakunankupaq. 56 Paykunam Jesusta maskarqaku hinaspam Diospa wasinpi kachkaspanku ninakurqaku: “¿Ima ninkichiktaq? ¿Manachu fiestaman hamunqa?”, nispanku. 57 Riqsisqa sacerdotekunawan fariseokunaqa ñam kamachirqakuña maypi kasqanta pipas yachaspanqa willanankupaq, chaynapi hapirunankupaq.

12 Suqta punchawllaña pascua fiesta chayamunanpaq kachkaptinmi Jesusqa Betania llaqtachaman chayarurqa, chaypim Lazarota+ kawsarirachirqa. 2 Chaypi kachkaptinmi Jesusman cenachirqaku, Martam atienderqa,+ Lazaroñataqmi mikuqkunawan* kuska kachkarqa. 3 Hinaptinmi Mariaqa miski asnaq aceiteta yaqa medio litrota* hapiykuspan Jesuspa chakinman talliykurqa, hinaspam chukchanwan chakichirqa, chay aceiteqa karqa achka qullqipa chanin nardo nisqankum. Chay aceitepa miski asnayninwanmi wasipas huntarurqaraq.+ 4 Hinaptinmi Jesusta traicionananpaqña kaq qatiqnin Judas Iscariote+ nirqa: 5 “Miski asnaq wak aceitetaqa 300 denario* qullqipaqchiki rantikuruchwan* karqa wakchakunaman aypunapaq”, nispan. 6 Chaynataqa nirqa manam wakchakunata llakipayaspanchu, aswanqa suwa kaspanmi. Paypa makinpim karqa qullqi churananku cajacha, chaymi payqa chayman churasqanku qullqita suwakuq. 7 Chaymi Jesus nirqa: “Amayá harkakuychu, kaytaqa ruwarun pampakunay punchawpaq cuerpoyta alistaspam.+ 8 Wakchakunaqa qamkunawanmi tukuy tiempo kachkan,+ ñuqam ichaqa mana tukuy tiempochu qamkunawan kasaq”, nispa.+

9 Judiokunañataqmi Betaniapi Jesus kasqanta yacharuspanku chayman achkallaña rirqaku, manam Jesusraykullachu rirqakuqa aswanqa kawsarichisqan Lazarotawan qawaqmi.+ 10 Riqsisqa sacerdotekunañataqmi rimanakururqaku Lazarotapas wañurachinankupaq, 11 payrayku achkallaña judiokuna Betaniaman rispa Jesuspi iñisqankurayku.+

12 Paqarintinñataqmi fiestaman hamuq achkallaña runakuna yacharurqaku Jerusalenman Jesuspa risqanta. 13 Hinaspankum palmera sachapa kallmankunata aparikuspanku Jesus hamuptin taripaq lluqsirqaku, hinaspam kallpawan nirqaku: “¡Dioslláy, ama hina kaspaykiyá salvaykuy! ¡Bendecisqayá kachun Jehova* Diospa sutinpi hamuq+ Israelpa kamachiqninqa!”, nispanku.+ 14 Jesusmi asnochata tariruspan sillakuykurqa.+ Sillakuykurqaqa kayna qillqasqa kasqanman hinam: 15 “Amayá manchakuychikchu Sion llaqtapi runakuna. ¡Qawaychik! Malta asnochapi sillakuykuspam kamachiqninchik hamuchkan”, nispa.+ 16 Runakunapa chayna ruwasqankutaqa manam qallariypiqa qatiqninkunaqa entienderqakuchu, Jesus hatunchasqa karuptinmi+ ichaqa yuyarirurqaku Jesusta chayna ruwasqankuqa qillqasqaña kasqanmanta.+

17 Chaymantapas, sepulturamanta Lazarota Jesus kawsarichisqanta+ qawaq runakunam rikusqankumanta hinalla willakurqaku.+ 18 Chay milagro ruwasqanmanta uyariruspankutaqmi chay achkallaña runakunaqa Jesus hamuptin taripaq lluqsirqaku. 19 Chaymi fariseokuna* ninakurqaku: “Qawasqanchikman hinapas manam imallatapas ruwayta atinchikchu. Llapa runakunam payta qatichkanku”, nispanku.+

20 Diosta yupaychanankupaq chay fiestaman riqkunamanta wakinmi karqa Grecia nacionmanta. 21 Paykunam Galilea lawpi Betsaida llaqtayuq Felipeman+ asuykurqaku, hinaspam ruegakuspanku nirqaku: “Taytáy, Jesustam rikuykuyta munaniku”, nispanku. 22 Hinaptinmi Felipeqa Andresman asuykuspan willarqa. Andreswan Felipeñataqmi Jesusman asuykuspa willarqaku.

23 Jesusmi ichaqa paykunata nirqa: “Horam chayaramun runapa churin hatunchasqa kananpaq.+ 24 Chiqaptapunim nikichik, allpaman wichiq trigopa mugun mana chinkaspanqa* manam rurunchu, mugu chinkaruspanmi+ ichaqa achkallataña rurunqa. 25 Pipas vidanta kuyaqqa wañunqam, pipas kay pachapi vidan+ chiqniqmi ichaqa kawsanqa wiñaypaq kawsakunanpaq.+ 26 Pipas serviwayta munaspanqa qatiwachunyá, payqa maymi kasqaypipas serviqniymi kanqa.+ Pipas serviwaqniytaqa taytaymi hatunchanqa. 27 Kunanqa llumpay hukmanyasqam kachkani,+ ¿ima niymantaq? Taytalláy, salvaykuway kay ñakariy horamanta,+ ichaqa kay ñakariy horamanmi hamurqani. 28 Taytalláy, sutikitayá hatunchay”, nispa. Hinaptinmi hanaq pachamanta uyarikamurqa+ “hatuncharuniñam, chaywanpas huktawanraqmi hatunchasaq” niq.+

29 Chaypi kaq llapa runakunam chayta uyariruspanku nirqaku rayo tuqyarusqanta. Wakinñataqmi nirqaku: “Angelmi paytaqa rimapayaramun”, nispa. 30 Jesusñataqmi nirqa: “Chayqa uyarikurqa manam ñuqaraykuchu, aswanqa qamkunaraykum. 31 Kunanmi kay pacha juzgasqa kachkan, kay pacha kamachiqpas+ kunanmi hawaman wischusqa kanqa.+ 32 Ñuqam ichaqa warkusqa kaspay+ tukuy rikchaq runakunata ñuqaman pusamusaq”, nispa. 33 Chaynataqa rimarqa imayna wañukunanta yachanankupaqmi.+ 34 Chaymi runakuna payta nirqaku: “Ñuqaykuqa Moisespa chaskisqan kamachikuykunaman hinam yachaniku+ Cristoqa* wiñaypaq kananmanta. Hinaptinqa, ¿imaynamá qamqa ninki ‘runapa churinqa warkusqam kanqa’ nispaqa?+ ¿Pitaq chay runapa churinqa?”, nispanku. 35 Chaymi Jesusqa paykunata nirqa: “Achkiqa manam unayñachu qamkunawanqa kanqa. Qamkunawanraq achki kachkaptinyá puriychik tutayay mana hapirusunaykichikpaq. Pipas tutayaypi puriqqa manam yachanchu mayman risqanta.+ 36 Achki qamkunawan kachkaptinqa chay achkipiyá iñiychik, achkipa churinkuna kanaykichikpaq”, nispa.+

Kaykunata rimaruspanmi Jesusqa pasakurqa, hinaspanmi paykunamanta pakakururqa. 37 Paykunapa qayllanpi achkallaña milagrokunata ruwachkaptinpas paykunaqa manam Jesuspiqa iñirqakuchu, 38 chaynapim cumplikurqa Diosmanta willakuq* Isaiaspa nisqan, paymi nirqa: “Jehova* Dioslláy, ñuqaykum willakurqaniku, ichaqa manam pipas iñirqachu willakusqaykupiqa.+ ¿Pimantaq Jehova* Diosqa atiyniyuq kasqanta* riqsichikurqa?”, nispa.+ 39 Imanasqa mana creenankumantam Isaiasqa kaynatawanraq nirqa: 40 “Paymi ñawinkuta tutayarachin hinaspa sunqunkutapas rumiyarachin, chaynapi mana qawakunankupaq, sunqunkupi mana entiendenankupaq hinaspa sanoyachinaypaq mana kutirimunankupaq”, nispa.+ 41 Isaiasqa tukuy kaykunataqa nirqa kanchayninta rikuspanmi, chaymi paymanta nirqa.+ 42 Chaywanpas, Jesuspiqa iñirqakum achkallaña kamachiqkunapas.+ Ichaqa fariseokunaraykum mana libretachu willakurqaku chaynapi huñunakuna wasimanta* mana qarqusqa kanankupaq.+ 43 Chay kamachiqkunaqa Diospa alabasqan kanankumantaqa runakuna alabanankutam astawanqa munaqku.+

44 Jesusñataqmi kallpawan nirqa: “Pipas ñuqapi iñiqqa manam ñuqallapichu iñin, aswanqa kachamuwaqniypipas iñinmi.+ 45 Pipas rikuwaqniyqa rikuntaqmi kachamuwaqniytapas.+ 46 Ñuqaqa achki hinam runakunaman hamurqani+ pipas ñuqapi iñiqqa manaña tutayaypi kananpaq.+ 47 Uyariwaspan pipas mana kasukuqtaqa manam juzganichu. Ñuqaqa hamurqani manam llapa runakuna juzgaqchu, aswanqa llapa runakuna salvaqmi.+ 48 Mana uyariwaspan nisqaykunata mana kasukuqpaqqa kachkanmi juzgaqnin. Rimasqaykunam tukupay punchawpi paytaqa juzganqa. 49 Ñuqaqa manam kikillaymantachu rimarqani, aswanqa kachamuwaqniy taytaymi kamachiwarqa imam ninayta chaynataq imam rimanaytapas.+ 50 Yachanitaqmi kamachikuyninqa wiñay kawsay qukuq kasqanta.+ Chayraykum imam nisqaykunataqa rimani taytaypa niwasqanman hina”, nispa.+

13 Pascua fiestapa ñawpaqnintaraqmi Jesusqa yacharqaña taytanpa kasqanman kutinan+ hora chayaramusqanta.+ Payqa kay pachapi qatiqninkunatam ñawpaqmantaraq kuyarqa, chaymi paykunataqa wañukunankama kuyarqa.+ 2 Paykunaqa cenachkarqakum. Diabloqa Judas Iscariotetam umacharurqaña+ Jesusta traicionananpaq, Judasqa karqa Simonpa churinmi.+ 3 Jesusqa yacharqam makinpi tukuy imatapas taytan churasqanta, yacharqataqmi Dios kachamusqantapas chaynataq Diosman kaqlla kutinantapas.+ 4 Chaymi mesamanta hatariykuspa hawa pachanta hurqukuykurqa, hinaspam toallawan wiqawninta watakuykurqa.+ 5 Chaymantam lavatorioman yakuta talliykuspan qatiqninkunapa chakinta mayllayta qallaykurqa, hinaspam wiqawninpi watakusqan toallawan chakichirqa. 6 Jesus asuykuptinmi Simon Pedroqa nirqa: “Señor, ¿imaynamá qamqa chakiytaqa mayllawanki?”, nispan. 7 Hinaptinmi Jesus nirqa: “Kay ruwasqaytaqa manaraqmi kunanqa entiendenkichu, qipatam ichaqa entiendenki”, nispa. 8 Pedroñataqmi nirqa: “Chakiytaqa manapunim mayllawankimanchu”, nispan. Hinaptinmi Jesus nirqa: “Mana mayllaptiyqa+ manam ñuqawan kuskaqa kawaqchu”, nispan. 9 Chaymi Simon Pedroqa nirqa: “Señor, chaynaqa amayá chakillaytachu mayllawayqa aswanqa makiytawan umaytawanyá”, nispan. 10 Hinaptinmi Jesus nirqa: “Pipas bañakuruspanqa chakillantañam mayllakunan, paypaqa enteron cuerponmi limpioña kachkan. Qamkunaqa limpiom kachkankichik, ichaqa manam llapaykichikchu”, nispa. 11 Jesusqa yacharqañam pim traicionanantaqa.+ Chaymi nirqa: “Manam llapaykichikchu limpioqa kachkankichik”, nispa.

12 Chaymantam Jesusqa qatiqninkunapa chakinta mayllaruspan hawan pachanta hinakuykurqa, hinaspam mesapi kaqmanta tiyaykuspan paykunata nirqa: “¿Yachankichikchu chakikichikta imanasqa mayllasqayta? 13 Qamkunaqa sutichawankichik ‘yachachikuq’ hinaspa ‘señor’ nispam. Chaytaqa allintam ninkichik, arí, ñuqaqa ‘yachachikuq’ hinaspa ‘señormi’ kani.+ 14 Sichu ‘señor’ hinaspa ‘yachachikuq’ kachkaspay chakikichikta ñuqa mayllaruykichik,+ hinaptinqa qamkunapas chaynayá chakikichikta mayllanakuychik.+ 15 Chakikichiktaqa mayllarqani qamkunapas chaynata ruwanaykichikpaqmi.+ 16 Chiqaptapunim nikichik, sirvienteqa manam patronninmantaqa aswan maschu nitaq kachamusqa kaqpas kachamuqninmantaqa aswan maschu. 17 Kaykunata yachaspaykichik hinaspa chayman hina kawsaspaykichikqa kusisqam kankichik.+ 18 Manam llapaykichikmantachu rimachkani, ñuqaqa riqsinim akllasqaykunataqa. Kayqa Diospa palabranpa nisqan cumplikunanpaqmi,+ chaypim nin: ‘Ñuqawan kuska mikuqpas chiqniruwanmi’, nispa.+ 19 Manaraq chaykuna pasachkaptinmi chaykuna pasananmanta qamkunaman willachkaykichik, chaynapi chaykuna pasaptin ñuqamanta rimasqanta yachanaykichikpaq.+ 20 Chiqaptapunim nikichik, pitapas kachasqayta chaskiqqa ñuqatapas chaskiwanmi,+ chaynallataqmi ñuqata chaskiwaqniyqa kachamuwaqniytapas chaskin”, nispa.+

21 Chaykunata niruspanmi Jesusqa llumpayta llakirikuruspan nirqa: “Chiqaptapunim nikichik, huknikichikmi traicionawanqa”, nispa.+ 22 Hinaptinmi qatiqninkunaqa mancharikuspanku qawanakurqaku pimanta rimasqanta mana yachaspanku.+ 23 Jesuspa waqtanpim tiyachkarqa paypa kuyasqan qatiqnin.+ 24 Paytam Simon Pedroqa umanwan señaschaspan nirqa: “¿Pimantataq rimachkan?”, nispa. 25 Hinaptinmi Juanqa Jesuspa qasqunman waqtapakuykuspan nirqa: “Señor, ¿pitaq?”, nispan.+ 26 Chaymi Jesusqa nirqa: “Parten tantata nuyuykachispa qusqaymi”, nispa.+ Hinaspam tantata nuyuykachispan Simon Iscariotepa churin Judasman quykurqa. 27 Chaymi parten tantata Judas chaskiykurqa, chaymantam Judasman satanas yaykuruptin+ Jesus nirqa: “Imam ruwanaykitaqa ruwayá”, nispa. 28 Mesapi tiyaqkunam ichaqa mana mayqinninkupas yacharqakuchu imanasqa Judasta chayna nisqanta. 29 Qullqi churana cajachata Judas hapisqanraykum+ wakinqa piensarqaku: “Rantiramuy fiestapaq imam necesitasqanchikta”, nispa Jesus nisqanta. Utaq wakchakunaman imallatapas qunanpaq nisqanta. 30 Judasñataqmi chay parten tantata chaskiykuspan chaylla lluqsirurqa. Chay lluqsisqan horaqa tutañam karqa.+

31 Judas lluqsiruptinmi Jesus nirqa: “Kunanmi runapa churinqa hatunchasqa kanqa,+ Diospas paywanmi hatunchasqa kanqa. 32 Kikin Diosmi paytaqa hatunchanqa,+ chaypunillam Diosqa hatunchanqa. 33 Churillaykuna, manam unayñachu qamkunawanqa kasaq. Maskawankichikmi, ichaqa qamkunatapas nikichikmi judiokunaman nisqayta hina: ‘Maymi risqaymanqa manam qamkunaqa riyta atiwaqchikchu’, nispa.+ 34 Musuq kamachikuytam quykichik, kuyanakuychikyá. Imaynam ñuqapas qamkunata kuyarqaykichik+ chaynayá qamkunapas kuyanakuychik.+ 35 Qamkuna kuyanakuptikichikmi llapa runakuna yachanqaku qatiqniykuna kasqaykichikta”, nispa.+

36 Simon Pedroñataqmi Jesusta nirqa: “Señor, ¿maytataq richkanki?”, nispan. Chaymi Jesus nirqa: “Maymi risqaymanqa manam kunanqa qatiwankimanchu, qatiwankiqa chaymantañam”, nispa.+ 37 Hinaptinmi Pedro nirqa: “Señor, ¿imanasqataq kunanqa mana qatikimanchu? Qamrayku wañunay kaptinpas qatisqaykim”, nispa.+ 38 Jesusñataqmi nirqa: “¿Yaqachu ñuqarayku wañuwaq? Chiqaptapunim niki, manaraq gallo waqachkaptinmi kimsa kutikama negawanki”, nispa.+

14 “Amayá sunquykichikqa hukmanyachunchu,+ Diospiyá hinalla iñiychik,+ chaynallataqyá ñuqapipas iñiychik. 2 Taytaypa wasinpiqa achkam sitiokuna kachkan yachanapaq*. Mana chayna kaptinqa manam chaynataqa nikichikmanchu karqa. Qamkunapaq sitiota allichaqmi ñuqaqa richkani.+ 3 Chaymantapas, rispayqa qamkunapaqmi sitiota allichamusaq, hinaspam kaqmanta hamuspay wasiyman pusasqaykichik maymi kasqaypi qamkunapas kanaykichikpaq.+ 4 Qamkunaqa riqsinkichikmi mayman risqay ñantaqa”, nispa.

5 Tomasñataqmi+ nirqa: “Señor, manam yachanikuchu mayman risqaykitaqa. Chaynaqa, ¿imaynamá ñantaqa riqsiymanku?”, nispa.

6 Jesusñataqmi nirqa: “Ñuqam kani ñan,+ chiqap kaq+ chaynataq kawsay qukuqpas.+ Ñuqantakamallam pipas taytaymanqa asuykun.+ 7 Riqsiwaspaykichikqa taytaytapas riqsinkichikmi, kunanmantapachaqa riqsirunkichikñam hinaspa rikurunkichikñam”, nispa.+

8 Felipeñataqmi nirqa: “Señor, taytaykitayá qawaykachiwayku, chayllatam munaniku”, nispan.

9 Hinaptinmi Jesusñataq nirqa: “Felipe, ¿kaychikan tiempoña qamkunawan kachkaptiychu manaraq riqsiwanki? Ñuqata rikuwaqniyqa taytaytapas rikurunñam.+ Hinaptinqa, ¿imaynanpimá niwanki ‘taytaykitayá qawaykachiwayku’ nispaqa? 10 ¿Manachu yachanki taytaywan huklla kasqayta chaynataq taytaypas ñuqawan huklla kasqanta?+ Tukuy imata qamkunaman nisqaytaqa manam kikillaymantachu rimani,+ aswanqa ñuqawan huklla kaq taytaymi imam ruwananta ruwachkan. 11 Creewaychikyá taytaywan huklla kasqayta chaynataq taytaypas ñuqawan huklla kasqanta, manachayqa ruwasqaykunatayá creeychik.+ 12 Chiqaptapunim nikichik, pipas ñuqapi iñiqqa ñuqapa ruwasqaykunatapas ruwanqam, taytayman+ risqayraykum ruwasqaykunamantapas aswan mastaraq ruwanqa.+ 13 Ñuqapa sutiypi imatapas mañakuptikichikqa ruwasaqmi, chaynapi churinwan taytay hatunchasqa kananpaq.+ 14 Ñuqapa sutiypi imatapas mañakuptikichikqa ruwasaqmi.

15 Kuyawaspaykichikqa kamachisqaykunatam kasukunkichik.+ 16 Ñuqam taytayta mañakusaq hinaptinmi ñuqamanta huk yanapasuqnikichikta qusunkichik, chaynapi wiñaypaq qamkunawan kananpaq.+ 17 Chayqa Diosmanta hamuq atiymi*,+ chaytaqa manam runakunaqa chaskinmankuchu mana rikusqankurayku hinaspa mana riqsisqankurayku.+ Qamkunaqa riqsinkichikmi qamkunawan kasqanrayku hinaspa qamkunapi kasqanrayku. 18 Manam llakisqatachu saqisqaykichikqa, qamkunamanqa kutimusaqmi.+ 19 Manam unayñachu runakunaqa rikuwanqa, qamkunam ichaqa rikuwankichik.+ Ñuqa kawsasqayraykum qamkunapas kawsankichik. 20 Chay punchawpim qamkunaqa yachankichik taytaywan huklla kasqayta, yachankichiktaqmi qamkunapas ñuqawan huklla kasqaykichikta hinaspa ñuqapas qamkunawan huklla kasqayta.+ 21 Kamachisqaykunata yachaspan kasukuqqa kuyawaqniymi. Kuyawaqniytaqa taytaypas kuyanqataqmi, ñuqapas paytaqa kuyasaqmi hinaspam riqsichikusaq”, nispa.

22 Judasñataqmi+ nirqa: “Señor, ¿imanasqataq ñuqaykumanqa riqsichikunki, runakunamanñataq mana riqsichikunkichu?”, nispa. Chaytaqa nirqa manam Judas Iscariotechu.

23 Hinaptinmi Jesus nirqa: “Pipas kuyawaspanqa nisqaykunatam kasukunqa,+ paytaqa taytaypas kuyanqam, taytaywanmi payman hamusaqku, hinaptinmi payqa ñuqaykuwan kuska kanqa.+ 24 Pipas mana kuyawaqniyqa manam nisqaykunataqa kasukunchu, qamkunaman nisqaykunaqa manam ñuqapachu aswanqa kachamuwaqniy taytaypam.+

25 Qamkunawanraq kachkaspaymi kaykunataqa rimapayaykichik. 26 Taytaymi sutiypi qusunkichik yanapasuqnikichik atiyta*, chay atiymi tukuy imata yachachisunkichik hinaspa yuyarichisunkichik tukuy ima rimapayasqaykunata.+ 27 Hawka kaytam saqikichik, hawkayayniytam quykichik.+ Kayna hawkayaytaqa manam runakunaqa qusunkichikmanchu. Amayá llakikuychikchu nitaq manchakuychikchu. 28 Nirqaykichikmi: ‘Rispaymi qamkunaman kaqlla kutimusaq’, nispay. Kuyawaspaykichikqa kusikuwaqchikmi taytayman riptiyqa, taytayqa ñuqamanta aswan atiyniyuqmi.+ 29 Manaraq chaykuna kachkaptinmi qamkunata nirqaykichik, chaykuna kaptin creenaykichikpaq.+ 30 Kunanmantaqa manañam qamkunawanqa mastaqa rimasaqñachu kay pachata kamachiq hamusqanrayku.+ Payqa manam ñuqataqa munaychakuwanchu.+ 31 Ichaqa taytay kuyasqayta runakuna yachananpaqmi taytaypa kamachiwasqanman hina imam kaqta ruwachkani.+ Hatariychik, hakuchikña.

15 Ñuqam kani chiqap uvas planta, taytayñataqmi tarpuq. 2 Ñuqapi kachkaspan mana ruruq kallmataqa taytaymi kuchun, ruruq kallmatañataqmi rawmaykun astawan rurunanpaq.+ 3 Qamkunaqa rimapayasqaywanmi limpioña kachkankichik.+ 4 Ñuqawanyá huklla kaychik, ñuqapas qamkunawanmi huklla kasaq. Uvas kallmaqa manam kikillanmantaqa rurunmanchu, chaynallataqmi qamkunapas mana ruruwaqchikchu ñuqawan huklla mana kaspaykichikqa.+ 5 Ñuqam kani uvas planta, qamkunañataqmi kankichik kallmakuna. Pipas ñuqawan huklla kaqqa achkatam rurun,+ ñuqapas paywanmi huklla kani. Ñuqamanta rakisqa kaspaykichikqa manam imatapas ruwayta atiwaqchikchu. 6 Pipas ñuqawan mana huklla kaqqa kuchusqa kallma hinam wischuchikun, hinaspam chakirun. Chay kallmakunataqa huñuruspanku ninaman wischuykuptinkum ruparun. 7 Rimasqaykuna sunquykichikpi hinalla kaptinqa chaynataq qamkunapas ñuqawan huklla kaspaykichikqa mañakuychikyá imapas munasqaykichikta, hinaptinmi qamkunapaq ruwasqa kanqa.+ 8 Taytaymi hatunchasqa kachkan achkata ruruptikichik chaynataq qatiqniykuna kasqaykichikta qawachiptikichik.+ 9 Imaynam taytay kuyawarqa+ hinaspa ñuqapas qamkunata kuyarqaykichik, chaynayá qamkunapas ñuqapa kuyasqay runakuna hina kawsaychik. 10 Ñuqaqa taytaypa kamachikuyninkunata kasukuspaymi taytaypa kuyasqan runa hina kawsakuni, chaynam qamkunapas kamachisqaykunata kasukuspaykichikqa ñuqapa kuyasqay runakuna hina kawsakunkichik.

11 Tukuy kaykunatam nirqaykichik ñuqapa kusikusqayman hina kusikunaykichikpaq hinaspa ancha kusisqa kanaykichikpaq.+ 12 Kaymi kamachikuyniy: Kuyanakuychikyá imaynam qamkunata kuyasqayman hina.+ 13 Amistadninkunarayku pipas wañuqmi ancha kuyakuqqa, manam pipas kanchu chayna kuyakuqmanta aswan kuyakuqqa.+ 14 Kamachisqaykunata kasukuspaykichikqa amistadniykunam kankichik.+ 15 Manañam ‘sirviente’ nispañachu sutichaykichik, sirvienteqa manam yachanchu patronninpa ruwasqantaqa. Qamkunataqa sutichaykichik ‘amistadniykuna’ nispañam, taytaymanta tukuy ima uyarisqaykunata qamkunaman willasqayrayku. 16 Manam qamkunachu ñuqataqa akllawarqankichik, aswanqa ñuqam qamkunata akllarqaykichik hinaspa churarqaykichik hinalla rurunaykichikpaq, chaynapi rurusqaykichik hinalla kananpaq, chaynata ruwaspa taytayta sutiypi imatapas mañakuptikichikqa qusunkichikmi.+

17 Kaykunatam kamachikichik kuyanakunaykichikpaq.+ 18 Runakuna chiqnisuptikichikqa yachaychikyá qamkunamantapas puntataqa ñuqata chiqniwasqanta.+ 19 Kay pachapi runakuna hina kaptikichikqa paykunaqa kuyasunkichikmanmi paykunapa kasqaykichikrayku. Ñuqam kay pachapi runakunamanta akllarqaykichik,+ chaymi kay pachapi runakuna hina mana kasqaykichikrayku paykunaqa chiqnisunkichik.+ 20 Amamá qunqankichikchu qamkunaman kayna nisqaytaqa: Sirvienteqa manam patronninmantaqa aswan maschu. Ñuqata ñakarichiwaspankuqa qamkunatapas ñakarichisunkichikmi,+ rimasqaykunata kasukuspankuqa qamkunapa rimasqaykichiktapas kasukunqakutaqmi. 21 Ñuqapa sutiyraykum tukuy chaykunataqa ruwasunkichik, paykunaqa manam riqsinkuchu kachamuwaqniytaqa.+ 22 Sichu ñuqa mana hamuymanchu karqa nitaq paykunaman mana willaymanchu karqa, hinaptinqa mana huchayuqmi kanmanku karqa,+ kunanmi ichaqa huchankumanta manaña imatapas niyta atinkuchu.+ 23 Ñuqata chiqniwaqniyqa taytaytapas chiqninmi.+ 24 Mana pipapas ruwasqan milagrokunata paykunapa qayllanpi mana ruwaptiyqa mana huchayuqmi kanmanku karqa.+ Paykunam ichaqa ruwasqaykunata rikurqaku, chiqniwankutaqmi ñuqatapas hinaspa taytaytapas. 25 Chaykunaqa karqa chaskisqanku kamachikuykuna cumplikunanpaqmi, chaypim nirqa: ‘Yanqamantam chiqniwarqaku’, nispa.+ 26 Taytaymanta hamuq atiytam* qamkunaman kachamusaq, taytaymanta hamuq chay atiymi+ chayamuspan ñuqamanta willakunqa.+ 27 Qamkunapas willakunkichiktaqmi+ qallariymantapacha ñuqawan kasqaykichikrayku.

16 Chaykunataqa nirqaykichik pipas mana urmachisunaykichikpaqmi. 2 Chaymantapas huñunakuna wasimantam* qarqusunkichik.+ Chayamunqataqmi tiempo pipas wañuchisunaykichikpaq,+ wañurachisuspaykichikmi ninqaku Diospa munaynin ruwasqankuta. 3 Chaykunataqa ruwanqaku taytatapas chaynataq ñuqatapas mana riqsiwasqankuraykum.+ 4 Kaykunataqa nirqaykichik chaykuna pasakunanpaq tiempo chayaramuptin chay nisqaykunata yuyarinaykichikpaqmi.+

Kaykunamantaqa manam qallariypiqa nirqaykichikchu qamkunawanraq kasqayrayku. 5 Kunanmi ichaqa kutichkani kachamuwaqniy Diosman,+ chayna kaptinpas manam mayqinnikichikpas tapuwankichikchu: ‘¿Maytataq richkanki?’, nispaqa. 6 Ichaqa chaykuna nisqaywanmi llakisqallaña kachkankichik.+ 7 Chaywanpas chiqaptam nichkaykichik, allinnikichikpaqmi ñuqaqa richkani. Mana riptiyqa manam yanapasuqnikichikqa qamkunaman hamunmanchu,+ rispaymi ichaqa kachamusqaykichik. 8 Yanapaqnikichik chayaramuspanmi runakunaman sutillata qawachinqa hucha ima kasqanta, allin ruway ima kasqanta chaynataq Diospa juicion ima kasqantapas. 9 Puntataqa qawachinqa hucha ima kasqantam,+ paykuna ñuqapi mana iñisqankurayku.+ 10 Chaymantañataqmi qawachinqa imam allin ruway kasqanta taytayman risqayrayku, qamkunaqa manañam rikuwankichikchu. 11 Chaymantapas qawachinqam Diospa juicion ima kasqanta kay pachata kamachiq juzgasqaña kasqanrayku.+

12 Qamkunaman ninayqa achkaraqmi kachkan, ichaqa manaraqmi kunanqa entiendewaqchikchu. 13 Chay yanapakuq utaq chiqap kaqmanta willakuq chuya espiritu* chayaramuspanmi+ ichaqa chiqap kaqmanta yachachisunkichik, chuya espirituqa manam kikillanmantachu rimanqa, aswanqa uyarisqankunamantam, hinaspam willasunkichik hamuq tiempopi imakunapas kananmanta.+ 14 Chuya espiritum hatunchawanqa+ ñuqamanta uyarisqanta qamkunaman willasuspaykichik.+ 15 Taytaypa tukuy imanpas ñuqapam.+ Chaymi nirqani ñuqamanta uyarisqanta chuya espiritu qamkunaman willasunaykichikta. 16 Pisi tiempomantaqa manañam rikuwankichikñachu,+ ichaqa manapas unaymantam kaqllamanta rikuwankichik”, nispa.

17 Chaymi wakin qatiqninkuna kikinkupura ninakurqaku: “¿Ima ninantaq ‘pisi tiempomantaqa manañam rikuwankichikñachu, ichaqa manapas unaymantam kaqllamanta rikuwankichik’ nisqanqa? Hinaspapas ¿ima ninantaq ‘taytayman risqayraykum’ nisqanpas?”, nispanku. 18 Nirqakutaqmi: “‘Pisi tiempomanta’ nispanqa, ¿ima niytataq munachkan? Manam yachanchikchu imamanta rimasqantaqa”, nispanku. 19 Jesusqa yacharqam paykuna tapuy munasqankutaqa, chaymi paykunata nirqa: “‘Pisi tiempomantaqa manañam rikuwankichikñachu, ichaqa manapas unaymantam kaqllamanta rikuwankichik’ nisqayraykuchu, ¿tapunakuchkankichik? 20 Chiqaptapunim nikichik, qamkunaqa waqankichikmi hinaspapas qaparkachankichikmi, runakunañataqmi kusikunqaku. Qamkunaqa llakisqallaña kaspaykichikpas kusisqañam kankichik.+ 21 Warmiqa wachakuspanmi nanaywan ñakarin wachakunan hora chayaramusqanrayku, wachakuruspanmi ichaqa ñakarisqantapas manaña yuyanchu naceruq wawanwan kusikusqanrayku. 22 Chaynallataqmi qamkunapas kunanqa llakikuyllapiña kachkankichik, kaqmanta qamkunawan tupaptiymi ichaqa kusikunkichik,+ manataqmi pipas chay kusikuynikichiktaqa qichusunkichikchu. 23 Chay punchawpiqa manam imallatapas tapuwankichikchu. Chiqaptapunim nikichik, taytayta imatapas mañakuptikichikqa+ sutiypim qusunkichik.+ 24 Kunankamaqa manaraqmi imatapas sutiypiqa mañakurqankichikchu. Mañakuychik hinaspaqa chaskinkichikmi, chaynapi anchata kusikunaykichikpaq.

25 Kaykunatam nirqaykichik rikchanachiykunawan. Ichaqa hamuchkanmi hora rikchanachiykunawan manaña rimapayanaypaq. Aswanqa taytaymantam clarotaña willasqaykichik. 26 Chay punchawqa taytaytam sutiypi mañakunkichik, chaynata nispayqa manam qamkunarayku mañakunaymantachu nichkani. 27 Kikin taytaymi qamkunataqa kuyasunkichik ñuqata kuyawasqaykichikrayku+ hinaspa Diospa rantinpi hamusqayta creesqaykichikrayku.+ 28 Kay pachamanmi taytaypa rantinpi hamurqani. Kunanqa kay pachata saqispaymi taytayman kutichkani”, nispa.+

29 Hinaptinmi qatiqninkuna nirqaku: “Chayqaya kunanqa clarota rimachkanki, manañam rikchanachiykunawanñachu. 30 Kunanqa yachanikum tukuy ima yachasqaykita, manataqmi pipas tapusunaykitaraqchu suyanki, chaymi creeniku Diosmanta hamusqaykita”, nispa. 31 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “¿Kunanqa creenkichikchu? 32 Horam chayamuchkanña, chayaramunñamá kanpas, hinaptinmi wasikichikman sapakama ripukunkichik,+ hinaspam sapallayta saqiruwankichik, ichaqa manam sapallaychu kachkani, taytaymi ñuqawanqa kachkan.+ 33 Tukuy chaykunataqa niruykichik ñuqarayku hawka kanaykichikpaqmi.+ Kay pachapiqa ñakarinkichikmi. Ichaqa, ¡kallpanchakuychikyá! Kay pachapi mana allinkunataqa venceruniñam”, nispa.+

17 Chaykunata Jesus niruspanmi hanaq pachata qawarispan nirqa: “Taytáy, horam chayaramunña, churikitayá hatunchay churikipas qamta hatunchasunaykipaq.+ 2 Llapallan runakunapa respetasqan kananpaqmi+ churikita churarqanki, chaynapi qusqayki llapallan runakunata+ wiñaypaq kawsachinanpaq.+ 3 Wiñaypaqqa kawsanqaku+ sapallan chiqap Dios kasqaykita riqsiqkunam*+ chaynataq kachamusqayki Jesucristota riqsiqkunam.+ 4 Ñuqam kay pachapi hatuncharqayki,+ tukurunitaqmi ruwanaypaq kamachiwasqaykitapas.+ 5 Chaynaqa taytalláy, manaraq runakuna kachkaptin ladoykipi hatunchawasqaykiman hinayá hatunchaykuway.+

6 Kay pachapi runakunamanta akllaspayki quwasqayki runakunamanmi sutikita yachachirqani.+ Paykunaqa qampam karqa hinaptinmi quykuwarqanki, palabraykitapas kasukunkum. 7 Kunanqa yacharunkuñam tukuy imapas quwasqaykiqa qampa kasqanta. 8 Yacharunkuqa niwasqaykikunata paykunaman nisqayraykum,+ chaymi nisqaykunata chaskikurqaku, hinaspam qampa rantikipi hamusqayta yacharunku,+ creerunkutaqmi qampuni kachamuwasqaykitapas.+ 9 Paykunapaqmi ñuqaqa mañakuyki, mañakuykiqa manam llapa runakunapaqchu, aswanqa quwasqayki runakunapaqmi paykuna qampa kasqanrayku, 10 tukuy imaykunapas qampam, qampa kaqkunapas ñuqapam,+ ñuqaqa paykunapa hatunchasqanmi kani.

11 Chaymantapas ñuqaqa manañam runakunawanñachu kani, paykunam ichaqa runakunawan kachkanku,+ ñuqaqa qanmanmi hamuchkani. Qamqa chuyam kanki taytalláy, paykunatayá cuidaykuy+ sutikirayku, sutikitaqa ñuqam paykunaman willarqani, chaynapi ñuqanchik hina paykunapas huklla kanankupaq.+ 12 Paykunawanraq kachkaspayqa riqsichiwasqayki sutikiraykum paykunata cuidarqani,+ hinaspapas paykunataqa amparaykurqanim.+ Paykunaqa manam mayqinninkupas chinkachisqachu kanqaku, aswanqa hukllam,+ paymi chinkachisqa kanqa palabraykipa nisqan cumplikunanpaq.+ 13 Kunanmi ichaqa qanman hamuchkani, runakunawanraq kachkaspaymi kaykunata nichkani quwasqayki runakuna ñuqa hina ancha kusisqa kanankupaq.+ 14 Ñuqam palabraykita paykunaman willarqani, ichaqa paykunatam kay pachapi runakuna chiqninku, paykunaqa ñuqa hinam mana kay pachapi runakuna hinachu kanku.+

15 Mañakuykiqa manam kay pachapi runakunamanta sapaqchanaykipaqchu, aswanqa satanasmanta* harkaykunaykipaqmi.+ 16 Ñuqaqa manam kay pachapi runakuna hinachu kani,+ chaynam paykunapas mana kay pachapi runakuna hinachu kanku.+ 17 Chiqap kaqwanyá chuyanchay*,+ palabraykiqa chiqapmi.+ 18 Ñuqatam runakunaman kachamuwarqanki, chaynam ñuqapas runakunaman paykunata kachani.+ 19 Paykunaraykum chuyanchakuni chaynapi paykunapas chiqap kaqwan chuyanchasqa kanankupaq.

20 Ñuqaqa mañakuyki manam paykunallapaqchu, aswanqa paykuna willakuptinku ñuqapi iñiqkunapaqwanmi, 21 chaynapi llapallanku huklla kanankupaq.+ Taytáy, qampas ñuqawanmi huklla kanki, chaynam ñuqapas qanwan huklla kani,+ chaynayá paykunapas ñuqanchikwan huklla kachunku, chaynapi kachamuwasqaykita runakuna creenankupaq. 22 Chaymantapas respetawasqaykiman hinam paykunata respetarqani, chaynapi huklla kasqanchikman hina paykunapas huklla kanankupaq.+ 23 Ñuqaqa paykunawanmi huklla kani, qamñataqmi ñuqawan huklla kanki, chaynapi paykunapas hukllaña kanankupaq chaynataq kachamuwasqaykita runakuna yachanankupaq hinaspa ñuqata kuyawasqaykiman hina paykunatapas kuyasqaykita yachanankupaq. 24 Taytalláy, munanim quwasqayki runakuna maymi kasqaypi ñuqawan kanankuta,+ quwasqayki kanchariyniyta qawanankupaq, qamqa manaraq runakuna kachkaptinmi* kuyawarqanki.+ 25 Allin ruwaq taytalláy, runakunaqa manam riqsisunkichu,+ ñuqam ichaqa riqsiki,+ quwasqayki runakunapas yacharunkum kachamuwasqaykitaqa. 26 Ñuqaqa sutikitam yachachirqani, yachachisaqtaqmi+ kuyawasqaykiman hina paykunapas hukkunata kuyanankupaq hinaspa ñuqapas paykunawan huklla kanaypaq”, nispa.+

18 Chaykunata rimaruspanmi Jesusqa qatiqninkunawan lluqsispan Cedron wayqupa chimpanpi kaq huertaman rirqa,+ hinaspam chay huertaman yaykurqaku.+ 2 Chay huertataqa traicionananpaqña kaq Judaspas riqsirqam qatiqninkunawan Jesus achka kutita chaypi huñunakusqanrayku. 3 Chaymanmi Judasqa rirqa soldadokunata pusarikuspan, pusarqataqmi riqsisqa sacerdotekunapa chaynataq fariseokunapa guardiankunatapas, hinaspam chay huertaman chayarurqaku achkiyuqkama, mecheroyuqkama, espadayuqkama hinaspa garroteyuqkama.+ 4 Chaymi Jesusqa tukuy ima pasananta yachaspan ñawpaqman ichiykuspan paykunata nirqa: “¿Pitataq maskachkankichik?”, nispan. 5 Hinaptinmi nirqaku: “Nazaretmanta Jesustam”, nispanku.+ Chaymi Jesus nirqa: “Ñuqam kani”, nispa. Traicionaqnin Judaspas paykunawanmi karqa.+

6 “Ñuqam kani” nispa Jesus niykuptinmi paykunaqa qipaman suchurispanku pampaman wichiykurqaku.+ 7 Chaymi Jesusqa kaqmanta paykunata nirqa: “¿Pitataq maskachkankichik?”, nispan. Paykunañataqmi nirqaku: “Nazaretmanta Jesustam”, nispanku. 8 Jesusñataqmi nirqa: “Ñataq nikichikña ñuqa kasqayta. Ñuqata maskawaspaykichikqa paykunataqa saqiychikyá pasakunankupaq”, nispa. 9 Chayqa karqa Jesuspa rimasqan cumplikunanpaqmi, payqa nirqañam: “Quwasqaykikunamantaqa manam mayqillantapas chinkachirqanichu”, nispa.+

10 Simon Pedrom espadayuq karqa, paymi espadanta hurquykuspan sacerdotekunapa kamachiqninpa sirviententa waqtarurqa, hinaspam alliq* rinrinta qurururqa.+ Chay sirvientepa sutinmi karqa Malco. 11 Hinaptinmi Pedrota Jesus nirqa: “Espadaykita maymi kasqanman kutiykachiy.+ ¿Manachu taytaypa quwasqan vasomantaqa* tomayman?”, nispan.+

12 Hinaptinmi soldadokuna hinaspa 1.000 soldadokunapa kamachiqnin chaynataq judiokunapa guardiankuna Jesusta hapiruspanku makinta watarurqaku. 13 Hinaspankum Anasman pusarqaku Caifaspa+ suedron kasqanrayku, Caifasqa chay watam karqa sacerdotekunapa kamachiqnin.+ 14 Caifasqa judiokunataqa nirqañam llapa runapa rantinpi huk runallapa wañuynin paykunapaq aswan allin kasqanta.+

15 Simon Pedroñataqmi Jesuspa huknin qatiqninpiwan Jesusta qatirqaku.+ Kay qatiqninqa sacerdotekunapa kamachiqninpa riqsisqanmi karqa, paymi Jesuswan yaykururqa chay sacerdotepa pationman, 16 Pedrom ichaqa punkullapi qiparurqa, chayraykum chay sacerdotepa riqsisqan Jesuspa qatiqninqa lluqsiramuspan punku cuidaq warmita ruegaspan Pedrota pusaykurqa. 17 Hinaptinmi chay punku cuidaq sirvientaqa Pedrota nirqa: “Qampas wak runapa huknin qatiqninmi kanki”, nispan. Chaymi Pedroñataq nirqa: “Manam qatiqninchu kani”, nispan.+ 18 Chaypim sayachkarqaku sirvientekunawan guardiakuna. Paykunam chirimusqanrayku sansata ruwaruspanku qunikuchkarqaku. Pedropas sayaspanmi paykunawan qunikuchkarqa.

19 Riqsisqa sacerdotem* Jesusta tapurqa qatiqninkunamanta hinaspa ima yachachisqanmanta. 20 Chaymi Jesusqa payta nirqa: “Ñuqaqa llapallanpa qayllanpim runakunawan rimarqani. Ñuqaqa sapa kutim yachachirqani huñunakuna wasipi* hinaspa Diospa wasinpi*,+ chaypim llapallan judiokuna huñunakunku. Manam imatapas mana pipa yachasqantaqa rimarqanichu. 21 ¿Imanasqamá tapuwankiqa? Uyariqniykunatayá tapuy. Paykunaqa yachanmi imam nisqayta”, nispa. 22 Chaynata niruptinmi chaypi sayaq huknin guardia Jesusta laqichuruspan+ nirqa: “¡Imaynamá riqsisqa sacerdotetaqa chaynata ninki!”, nispan. 23 Chaymi Jesusqa nirqa: “Mana allinta rimaruptiyqa, niwayá ima mana allinta rimarusqayta. Ichaqa nisqay allin kaptinqa, ¿imanasqamá maqawankiqa?”, nispa. 24 Hinaptinmi Anasqa sacerdotekunapa kamachiqnin Caifasman makin watasqata Jesusta pusachirqa.+

25 Simon Pedroqa chaypim sayaspan qunikuchkarqa, hinaptinmi nirqaku: “Qampas huknin qatiqninmi kanki”, nispanku. Pedroñataqmi nirqa: “Manam qatiqninchu kani”, nispan.+ 26 Sacerdotekunapa kamachiqninpa huknin sirvientenpas Pedrotaqa nirqam: “Paywanmi huertapi rikurqayki ¿icha manachu?”, nispa. Chaynataqa nirqa Pedrowan rinrin qururachikuq runapa ayllun kaspanmi.+ 27 Pedrom ichaqa kaqllamanta negakurqa, hinaptinmi chaylla gallo waqaramurqa.+

28 Chaymantam achikyaramuptin Caifaspa wasinmanta Jesusta pusarqaku kamachiqpa palacionman.+ Chay pusaqnin runakunaqa kamachiqpa palacionmanqa manam yaykurqakuchu,+ yaykuruspaqa manañam pascua mikuytaqa mikunmankuchu karqa. 29 Hinaptinmi Pilato paykunapa kasqanman lluqsiramuspan nirqa: “¿Imamantataq kay runata tumpankichik?”, nispan. 30 Hinaptinmi paykunañataq nirqaku: “Mana allinkunata mana ruwaptinqa hukchus pusamuykikuman”, nispanku. 31 Chaymi Pilatoñataq nirqa: “Qamkunayá pusaspa leynikichikman hina juzgamuychik”, nispa.+ Chaymi judiokuna nirqaku: “Ñuqaykuqa manam runataqa wañuchiymankuchu”, nispanku.+ 32 Chaynaqa karqa imayna wañukunanmanta Jesuspa willakusqan cumplikunanpaqña kasqanraykum.+

33 Chaymi Pilatoqa kamachiqpa palacionman kaqllamanta yaykuspan Jesusta qayaspan nirqa: “¿Qamchu kanki judiokunapa kamachiqnin?”, nispan.+ 34 Hinaptinmi Jesusñataq nirqa: “¿Kikillaykimantachu chaynata nichkanki icha ñuqamanta hukkuna willasuptikichu?”, nispa. 35 Chaymi Pilatoñataq nirqa: “¿Judiochu ñuqaqa kani? Llaqtamasikikunawan riqsisqa sacerdotekunam qamtaqa pusamuwarqa. ¿Imatataq ruwarunki?”, nispa. 36 Hinaptinmi Jesus nirqa:+ “Gobiernoyqa manam kay pachapi kamachiqkunapa hinachu.+ Kay pachapi kamachiqkunapa hina kaptinqa qatiqniykunam peleanman karqa judiokunaman mana entregasqa kanaypaq.+ Ichaqa nisqayman hinam gobiernoyqa mana kay pachapi kamachiqkunapa hinachu”, nispa. 37 Chayraykum Pilato nirqa: “Hinaptinqa, ¿kamachiqchu kanki?”, nispan. Jesusñataqmi nirqa: “Arí, kikikipunim nichkanki kamachiq kasqayta.+ Ñuqaqa nacerqani hinaspa kay pachamanqa hamurqani chiqap kaqmanta willakunaypaqmi.+ Chiqap kaqman hina kawsaqqa rimasqaytam uyarin”, nispa. 38 Chaymi Pilato nirqa: “¿Imataq chiqapqa?”, nispa.

Chaynata niruspanmi kaqmanta lluqsirqa judiokunapa kasqanman, hinaspam nirqa: “Manam ima mana allintapas paypiqa tarinichu.+ 39 Chaymantapas, qamkunapa yachasqaykichikman hinaqa pascua+ fiestapim presochasqa runata ñuqa kacharipuykichik. Chaynaqa, ¿munankichikchu judiokunapa kamachiqninta kacharinayta?”, nispa. 40 Hinaptinmi paykunaqa kaqllamanta qaparirqaku: “¡Ama paytaqa, Barrabasta kachariyqa!”, nispanku. Barrabasqa karqa suwa runam.+

19 Pilatoqa Jesustam azotechirqa.+ 2 Soldadokunañataqmi kichkamanta coronata simparuspanku umanman churaykurqaku, hinarachirqakutaqmi morado hatun telawanpas,+ 3 hinaspam payman asuykuspanku nirqaku: “¡Rimaykullaykiku judiokunapa kamachiqnin!”, nispanku. Chaymantapas uyanpim laqichurqaku.+ 4 Pilatoñataqmi kaqmanta hawaman lluqsispan paykunata nirqa: “¡Qawaychik! Kay runatam lluqsichimuchkani ima mana allintapas paypi mana tarisqayta yachanaykichikpaq”, nispa.+ 5 Chaymi Jesusqa lluqsimurqa kichkamanta coronayuq hinaspa morado telawan pachasqa. Pilatoñataqmi paykunata nirqa: “¡Kayqaya kay runaqa!”, nispa. 6 Ichaqa riqsisqa sacerdotekunawan guardiakunam qawaspanku qaparirqaku: “¡Qirupiyá* wañuchun! ¡Qirupiyá wañuchun!”, nispanku.+ Pilatoñataqmi nirqa: “Qamkunayá pusaspa wañuchimuychik, ñuqaqa manam ima mana allintapas paypiqa tarinichu”, nispa.+ 7 Hinaptinmi judiokuna nirqaku: “Kanmi ñuqaykupa leyniyku, chay leyman hinaqa wañunanmi+ ‘Diospa churinmi kani’ nisqanrayku”, nispa.+

8 Chayna nisqankuta uyariruspanmi Pilatoqa astawanraq mancharikurqa, 9 hinaspam kamachiqpa palacionman kaqmanta yaykuspan Jesusta nirqa: “¿Maymantataq qamqa kanki?”, nispa. Jesusmi ichaqa mana imatapas nirqachu.+ 10 Chaymi Pilato nirqa: “¿Manachu imatapas niwanki? ¿Manachu yachanki kacharinaypaqpas utaq wañuchinaypaqpas* makillaypi kasqaykita?”, nispa. 11 Jesusñataqmi nirqa: “Chayna munayniyuq kayta Dios mana qusuptikiqa manam imanawankimanpaschu. Chaymi qanman entregawaqniy runaqa aswan huchayuqraq”, nispa.

12 Chayraykum Pilatoqa kachaykunanpaq hinalla tantiarqa. Judiokunam ichaqa qaparispa nirqaku: “Kay runata kachaykuspaykiqa manam Roma nacionta kamachiqpa* amistadninchu kanki. Pipas ‘kamachiqmi kani’ niqqa Roma nacionta kamachiqpa contranpim rimachkan”, nispanku.+ 13 Chayna rimasqankuta uyariruspanmi Pilatoqa Jesusta hawaman pusarurqa, hinaspam cortepi tiyaykurqa rumiwan ruwasqa pampayuq sitiopi, hebreo rimaypim sutichanku “Gabbatha” nispa. 14 Chay punchawqa pascua fiestapaq alistakunanku+ punchawmi karqa, yaqa chawpi punchawña*, chaymi judiokunata Pilato nirqa: “¡Kayqaya kamachiqnikichikqa!”, nispa. 15 Paykunañataqmi qaparispa nirqaku: “¡Wañuchiy! ¡Wañuchiy! ¡Qirupi warkuspayá wañuchiy!”, nispanku. Pilatoñataqmi paykunata nirqa: “¿Kamachiqnikichiktachu wañuchisaq?”, nispa. Riqsisqa sacerdotekunañataqmi nirqaku: “Roma nacionta kamachiqllam kamachiqniykuqa, manam hukqa kanchu”, nispanku. 16 Hinaptinmi paykunaman entregaykurqa qirupi wañuchinankupaq.+

Chaymi Jesusta pusarqaku. 17 Ñakarichiqnin qiruta* hombrokuykuspanmi Jesusqa lluqsirqa Uma tullu sutiyuq sitioman,+ hebreo rimaypi sutinñataqmi Golgota.+ 18 Chay sitiopim Jesusta clavowan qirupi takarurqaku+ iskay runakunatawan kuskata, hukninta ichuq* lawninpi huknintañataq alliq* lawninpi.+ 19 Pilatoqa qillqarqataqmi: “Judiokunapa kamachiqnin Nazaretmanta Jesus”, niqtapas. Hinaspanmi churarqa ñakarichiq qiruman.+ 20 Chay qillqasqantam achkallaña judiokuna leerqaku Jesusta clavowan takasqanku sitio llaqtapa hichpallanpi kasqanrayku, chaymantapas chay qillqasqanqa karqa hebreo, latin hinaspa griego rimaypim. 21 Judiokunamanta riqsisqa sacerdotekunañataqmi Pilatota nirqaku: “Ama qillqaychu ‘judiokunapa kamachiqnin’ niqtaqa. Paypa nisqanman hinayá qillqay ‘ñuqam kani judiokunapa kamachiqnin’ niqta”, nispanku. 22 Pilatoñataqmi nirqa: “Qillqasqayqa qillqasqañam”, nispan.

23 Chaymantam soldadokunaqa Jesusta clavowan qirupi takaruspanku pachanta huqarispanku tawaman rakirurqaku, chaynapi sapa soldado hukta apakunanpaq, hapikururqakutaqmi ukunchakunan pachantapas. Ukunchakunan pachanqa karqa mana costurayuqmi kunkanmanta uraykama hukllaman awasqa. 24 Chaymi ninakurqaku: “Amayá llikisunchu, sorteaptinchikyá pipas apakuchun”, nispanku.+ Chayqa karqa Diospa palabran cumplikunanpaqmi, chaypim nirqa: “Pachaykunatam rakinakururqaku, pachaypaqmi sortearqaku”, nispa.+ Chaynatam soldadokunaqa ruwarqaku.

25 Jesusta warkusqanku qirupa waqtanpim kachkarqa maman,+ mamanpa ñañan, Clopaspa warmin Maria hinaspa Maria Magdalena*.+ 26 Hinaptinmi Jesusqa mamantawan kuyasqan qatiqninta chaypi sayachkaqta rikuykuspan+ mamanta nirqa: “Mamáy, ¡chayqaya wawayki!”, nispan. 27 Chaymantam qatiqnintapas nirqa: “¡Chayqaya mamayki!”, nispan. Hinaptinmi qatiqninqa chaymantapacha Jesuspa mamanta wasinman pusakurqa.

28 Chaykuna pasaruptinmi tukuy ima ruwasqaña kasqanmanta yacharuspan Jesusqa Diospa palabran cumplikunanpaq nirqa: “Yakunayawachkanmi”, nispa.+ 29 Chaypim kachkarqa vaso hunta puchqu vino. Chayman esponjata challpuykuspankum hisopo plantapa kaspinman churaykurqaku, hinaspam Jesuspa siminman haypachirqaku.+ 30 Chaymi puchqu vinota malliykuspan Jesus nirqa: “¡Ñam ruwasqaña!”, nispa.+ Hinaspanmi umanta kumuykachispan wañukurqa*.+

31 Samana punchawpaq* alistakunankuña+ kaptinmi judiokunaqa Pilatota nirqaku warkusqa runakunapa piernanta pakinankupaq hinaspa cuerponkuta uraykachinankupaq,+ chaynataqa nirqaku qirupi wañusqa runakunapa cuerpon samana punchawpi hinalla mana warkurayananpaqmi. Chay samana punchawqa hatun punchawmi karqa.+ 32 Hinaptinmi soldadokuna rispanku Jesuswan kuska qirupi warkusqa iskaynin runapa piernanta pakirurqaku. 33 Jesusman asuykuspankum ichaqa wañusqataña qawaspanku piernantaqa manaña pakirqakuchu. 34 Chaywanpas huknin soldadom lanzawan costillanpi tuksirurqa,+ hinaptinmi chaylla lluqsiramurqa yawarwan yaku. 35 Chayta rikuqñataqmi rikusqanmanta imam kaqta willakurqa, chay willakuq runaqa yachanmi tukuy willakusqankuna chayna kasqanta, chaynapi qamkunapas creenaykichikpaq.+ 36 Tukuy kaykunaqa pasakurqa Diospa palabran cumplikunanpaqmi, chaypim nichkan: “Paypaqa manam chulla tullullanpas pakisqachu kanqa”, niq.+ 37 Nichkantaqmi: “Qawanqakum chay tuksisqanku runata”, nispapas.+

38 Kaykunapa pasakusqan qipatam Arimatea llaqtayuq Joseyqa Jesuspa ayanta qunanpaq Pilatota mañakurqa, Pilato “arí” niykuptinmi Joseyqa rispan Jesuspa cuerponta aparqa.+ Joseyqa judiokunata manchakusqanraykum+ mana piwanpas riqsichikurqachu Jesuspa qatiqnin kasqantaqa. 39 Ñawpaqtaraq Jesusman tutallan watukuq Nicodemopas+ rirqam mirrawan aloes chaqrusqata yaqa 30 kilota* aparikuspan.+ 40 Chaymi paykunaqa wañuqkunata pampanankupaq judiokunapa costumbrenman hina miski asnaq qurakunata+ lino* telaman hinaykuspanku Jesuspa cuerponta wankururqaku. 41 Qirupi warkusqanku lawpiqa karqataqmi huertapas, chay huertapiñataqmi karqa manaraq pipapas pampakusqan musuq sepultura.+ 42 Chay sepultura hichpallapi kasqanraykum hinaspa judiokunapa samana punchawpaq alistakunanku+ punchaw kasqanraykum Jesuspa cuerpontaqa chay sepulturaman churaykurqaku.

20 Semanapa qallariynin punchawpim* Maria Magdalena* rirqa sepulturaman manaraq achikyamuchkaptin,+ hinaspam sepultura tapasqanku rumita asurichisqata tarirurqa.+ 2 Chaymi kallpaylla* rirqa Simon Pedromanwan Jesuspa kuyasqan huknin qatiqninman,+ hinaspam paykunata nimurqa: “Señortam sepulturamanta hurqurusqaku,+ manam yachanikuchu mayman churarusqankutapas”, nispa.

3 Hinaptinmi Pedrowan Jesuspa huknin qatiqninqa sepulturaman rirqaku. 4 Iskayninkum kallparqaku, ichaqa hukninmi Pedrota llalliruspan puntataraq sepulturaman chayarurqa. 5 Hinaspam kurkuykuspan rikururqa chaypi linomanta tela wischurayachkaqta,+ ichaqa manam yaykurqachu. 6 Simon Pedropas qipantam chayarurqa hinaspam sepulturaman yaykururqa, chaypim rikururqa linomanta telakunata. 7 Jesuspa umanpi kaq llampu telam ichaqa sapaqpi patarasqa kachkasqa, manam wakin telakunawan kuskachu. 8 Sepulturaman punta chayaq Jesuspa huknin qatiqninpas yaykuruspanmi rikururqa hinaspam chayraq creerqa. 9 Paykunaqa manaraqmi entienderqakuchu wañusqanmanta Jesus kawsarimunanta Diospa palabranpi nisqantaqa.+ 10 Chaymantam qatiqninkunaqa wasinkuman kutikurqaku.

11 Mariam ichaqa sepulturapa hichpallanpi waqastin qiparurqa, hinaspam wiqi ñawintin kurkuykurqa sepultura ukuta qawananpaq. 12 Chaypim yuraq pachayuq iskay angelkunata rikururqa,+ huknintam rikururqa Jesuspa cuerpon churasqankupa uman lawpi tiyachkaqta, huknintañataqmi haytan lawpi tiyachkaqta. 13 Chay angelkunam nirqaku: “Mamáy, ¿imanasqataq waqachkanki?”, nispanku. Payñataqmi nirqa: “Señorniytam hurqurusqaku, manam yachanichu mayman churarusqankutapas”, nispa. 14 Chaynata niruspanmi payqa qipanta qawarispan Jesusta sayachkaqta rikururqa, ichaqa manam cuentata qukurqachu Jesus kasqantaqa.+ 15 Jesusñataqmi nirqa: “Mamáy, ¿imanasqataq waqachkanki? ¿Pitataq maskachkanki?”, nispan. Mariañataqmi huerta cuidaq kasqanta piensaspan nirqa: “Señor, qam aparuspaykiqa niykuwayá mayman churaramusqaykita hinaptinqa rispaymi hurquramusaq”, nispa. 16 Jesusñataqmi nirqa: “¡Maria!”, nispan. Chaymi muyuriykuspan Mariaqa hebreo rimaypi nirqa: “¡Rabboni!”, nispa. Chay ninanqa: “Yachachikuq”, ninanmi. 17 Jesusqa nirqataqmi: “Ama hapipakuwaychu, ñuqaqa manaraqmi taytaymanqa riniraqchu, wawqiykunaman rispayá+ kayna nisqayta nimuy: ‘Richkanim taytayman+ hinaspa qamkunapapas taytaykichikman, Diosniyman+ hinaspa qamkunapapas Diosnikichikman’”, nispa. 18 Hinaptinmi Maria Magdalenaqa kutispan chay rikusqanmanta Jesuspa qatiqninkunaman willamurqa: “¡Señortam rikuramuni!”, nispan. Willarqataqmi Jesuspa ima nisqantapas.+

19 Hina chay punchawllam Jesuspa qatiqninkunaqa judiokunata manchakuspanku punkuta llavewan wichqakuruspanku tarde lawta huñunakururqaku, hinaptinmi Jesusqa paykunapa chawpinpi rikuriruspan nirqa: “Diospa hawkayayninyá qamkunawan kachun”, nispa. Chay punchawqa semanapa qallariynin punchawmi karqa.+ 20 Chaynata niruspanmi Jesusqa makinkunatawan tuksirusqanku waqtanta paykunaman qawachirqa.+ Hinaptinmi qatiqninkunaqa señorta rikuruspanku kusikurqaku.+ 21 Chaymi Jesusqa kaqmanta paykunata nirqa: “Diosyá hawkayayta qusunkichik.+ Imaynam taytay ñuqata kamachimuwarqa,+ chaynam ñuqapas qamkunata kamachikichik”, nispan.+ 22 Chaynata niruspanmi paykunaman pukuykuspan nirqa: “Chuya espirituta* chaskiychik.+ 23 Pipatapas huchanta pampachaptikichikqa paykunapa huchanqa pampachasqañam kachkan. Mana pampachaptikichikqa paykunapa huchankuqa mana pampachasqam kachkan”, nispa.

24 Paykunapa chawpinpi Jesus rikuriruptinqa manam chaypichu karqa Mellizo sutiyuq Tomasqa,+ payqa 12 apostolkunamanta hukninmi karqa. 25 Chaymi Jesuspa wakin qatiqninkuna nirqaku: “¡Señortam rikuruniku!”, nispanku. Tomasmi ichaqa paykunata nirqa: “Sichu mana rikusaqchu makinkunapi clavowan takasqankuta, manataq clavokunapa uchkusqanman dedoytapas hinasaqchu nitaq makiytapas waqtanman hinasaqchu+ hinaspayqa manapunim creesaqchu”, nispa.

26 Pusaq punchawmantam qatiqninkunaqa kaqlla wasi ukupi kachkarqaku, Tomaspas paykunawanmi chay kutipiqa kachkarqa. Hinaptinmi llavewan punku wichqasqa kachkaptinpas Jesusqa paykunapa chawpinpi rikuriruspan nirqa: “Diospa hawkayayninyá qamkunawan kachun”, nispa.+ 27 Chaymantam Tomasta nirqa: “Kayman dedoykita hinay, hinaspa makiykunata qaway, makikitapas waqtayman hinay, hinaspayá amaña iskayrayaspa creey”, nispa. 28 Chaymi Tomas nirqa: “¡Señorlláy, Diosnilláy!”, nispan. 29 Jesusñataqmi nirqa: “¿Rikuykuwaspaykichu creerunki? Kusisqam kanku mana rikuchkaspankupas creeqkunaqa”, nispa.

30 Jesusqa achka milagrokunataraqmi qatiqninkunapa qayllanpiqa ruwarqa, chaykunaqa manam qillqasqachu kachkan kay wankukuq qillqapiqa.+ 31 Kaykunam ichaqa qillqasqa karqa Jesusqa Diospa churin Cristo* kasqanta creenaykichikpaq, creespaykichikñataq sutinrayku kawsanaykichikpaq.+

21 Jesusqa kaqmantam qatiqninkunaman rikuriykurqa Tiberiades lamar quchapa patanpi. Rikuriykusqanqa kaynam karqa: 2 Chaypim kachkarqaku Simon Pedro, Mellizowan sutichasqa Tomas,+ Galilea law Cana llaqtamanta Natanael,+ Zebedeopa churinkuna+ chaynataq Jesuspa iskay qatiqninkunapas. 3 Simon Pedrom paykunata nirqa: “Challwa hapiqyá risaq”, nispa. Hinaptinmi paykunaqa nirqaku: “Ñuqaykupas qanwanyá risaqku”, nispanku. Chaymi pasaspanku boteman qispirurqaku, ichaqa manam chay tutaqa chullallatapas hapirqakuchu.+

4 Achikyamuqtam Jesusqa lamar quchapa patanpi sayachkarqa, qatiqninkunam ichaqa mana cuentata qukurqakuchu Jesus kasqantaqa.+ 5 Hinaptinmi Jesusqa paykunata nirqa: “Churillaykuna, manam imapas* mikunaykichikpaq kanchu ¿aw?”, nispan. Paykunañataqmi nirqaku: “¡Manam!”, nispanku. 6 Hinaptinmi paykunata Jesus nirqa: “Botepa alliq* lawninman mallaykichikta mastaychik hinaspaqa tarinkichikmi”, nispa. Chaymi paykunaqa chay mallata mastarqaku, ichaqa manam hurquyta atirqakuchu achkallaña challwa kasqanrayku.+ 7 Chayraykum Jesuspa kuyasqan+ qatiqninqa Pedrota nirqa: “¡Payqa señormi!”, nispan. Hinaptinmi Simon Pedroqa señor kasqanta yacharuspan ukun pachayuqlla kasqanrayku pachanta hinakuykuspan lamar quchaman pawaykurqa. 8 Wakin qatiqninkunam ichaqa taksa botechapi hamurqaku challwakunata malla huntata aysamuspanku, paykunaqa manam lamar quchapa patanmanta karupichu karqaku, aswanqa yaqa 90 metrollapim*.

9 Botemanta lamar quchapa patanman lluqsiruspankuñataqmi rikururqaku sansata, chaypa hawanpiñataqmi kachkasqa challwa, rikururqakutaqmi tantatapas. 10 Hinaptinmi paykunata Jesus nirqa: “Chayllaraq hapimusqaykichik challwakunamanta wakinta apamuychik”, nispa. 11 Chaymi Simon Pedroqa boteman qispiruspan lamar quchapa patanman mallata hurqumurqa huntallaña hatun challwayuqkunata, chaypiqa karqa 153 challwakunam. Achkallaña kaptinpas mallaqa manam llikikurqachu. 12 Jesusñataqmi paykunata nirqa: “Mikuykuqyá hamuychik”, nispa. Señor kasqanta yachasqankuraykum mayqin qatiqninpas mana atirqachu pi kasqanmanta tapuytaqa. 13 Jesusmi asuykuspa tantata hapiykuspan paykunaman quykarirqa, quykarirqataqmi challwatapas. 14 Kaywanqa wañusqanmanta kawsarimusqan qipatam kimsakamaña+ Jesusqa qatiqninkunaman rikuriykurqa.

15 Mikuyta tukuruptinkum Simon Pedrota Jesus nirqa: “Juanpa churin Simon, ¿kaykunamanta mastachu kuyawanki?”, nispa. Payñataqmi nirqa: “Arí señor, qamqa yachankim kuyasqaytaqa”, nispa. Hinaptinmi Jesus nirqa: “Chitachaykunatayá michiy”, nispa.+ 16 Kaqmantam Jesusqa payta nirqa: “Juanpa churin Simon, ¿kuyawankichu?”, nispa. Payñataqmi nirqa: “Arí señor, qamqa yachankim kuyasqaytaqa”, nispa. Hinaptinmi Jesusqa nirqa: “Ovejachaykunatayá michiy”, nispa.+ 17 Kimsa kaq tapusqanpipas nirqam: “Juanpa churin Simon, ¿kuyawankichu?”, nispa. “¿Kuyawankichu?” nispa kimsa kutikamaña tapuptinmi Pedroqa llakikururqa. Hinaspam nirqa: “Señor, qamqa tukuy imatam yachanki, qamqa yachankipunim kuyasqaytaqa”, nispa. Hinaptinmi Jesusqa nirqa: “Ovejachaykunatayá michiy.+ 18 Chiqaptapunim niki, musuraq kaspaykiqa kikikim pachakurqanki hinaspam maymi munasqaykikunapi purirqanki, machuyaruptikim ichaqa makikita haywariptiki hukña pachachisunki hinaspam mana munasqayki lawkunaman pusasunki”, nispa. 19 Chaynataqa nirqa imayna wañukusqanwan Diosta Pedro hatunchananmantam. Chaynata niruspanmi Jesusqa Pedrota nirqa: “Qatiway”, nispa.+

20 Pedrom muyuriykuspan Jesuspa kuyasqan+ qatiqninta rikururqa qipan hamuchkaqta, chay kuyasqan qatiqninqa cenachkaptinkum Jesuspa qasqunman waqtapakuykuspan nirqa: “Señor, ¿pitaq traicionasunki?”, nispan. 21 Payta rikuruspanmi Pedroqa Jesusta nirqa: “Señor, ¿imataq paytaqa pasanqa?”, nispan. 22 Jesusñataqmi nirqa: “Munaptiyqa kawsakunmanmi kutimunaykamapas ¿imataq qamtaqa qukusunki? Qamqa hinallayá qatiway”, nispa. 23 Chaymi qatiqninkuna rimayta qallaykurqaku, chay kuyasqan qatiqnin mana wañunanmanta. Jesusqa rimachkarqa manam qatiqnin mana wañunanmantachu, aswanqa nirqa: “Munaptiyqa kawsakunmanmi kutimunaykamapas ¿imataq qamtaqa qukusunki?”, nispam.

24 Jesuspa chay qatiqninmi+ kaykunamanta willakurqa hinaspa kaykunamanta qillqarqa, hinaspapas yachanchikmi payqa imam kaqta willakusqanta.

25 Kachkantaqmi Jesuspa achkallaña ruwasqankunapas. Tukuy chaykunamanta haykapillapas sapakamamanta qillqakuptinqa, manachusmi piensasqayman hinaqa kay pachapas* haypanmanchu llapallan qillqasqakunata churanapaqqa.+