¿Imaynatam warmaykichikman warmi-qari puñuymanta rimapayawaqchik?

IMAM SASACHASUNKIMAN

Ñawpaq watakunataqa tayta-mamakunaraqmi puntataqa atirqaku warmankuman warmi-qari puñuymanta yachachiytaqa. Yachachiqkum as-asllamanta warmanku wiñasqankuman hina.

Kunanñataqmi manaña chaynañachu. Chaymi huk qillqa nin: “Warmakunaqa uchuychankumantapacham sapa kuti warmi-qari puñuyllamantaña rimasqankuta televisionpi utaq imapipas qawachkanku”, nispa (The Lolita Effect). ¿Imaynam wiñanku chaykunata qawasqankurayku?

IMATAM YACHANAYKI

Tukuy imapim kachkan warmi-qari puñuymanta rimasqanku. Deborah Roffman sutiyuq warmim kaynata qillqarqa: “Warmi-qari puñuyllamantañam rikurin videokunapi, librokunapi, takikunapi, televisionpi, celularkunapi, pukllaykunapi, willakuykunapi hinaspa tukuy imapipas. Computadorakunapipas warmi-qari puñuymanta dibujokunallañam astawan kan, chaymi warmakunawan mozo-sipaskunaqa chaykunata qawasqankurayku piensanmanku warmi-qari puñuy [...] imamantapas aswan allin kasqanta”, nispa (Talk to Me First).

Televisionpi utaq imapipas rikurimusqanqa manam lliwchu allin. Warmakunapaqpas tiqu pantalonchakunata, taka walichakunatam rantikunku, chaymi warmakunaqa uchuychankumantapacha imayna kasqankuta qawapakuyllapiña kanku. Huk qillqam nin: “Pacha rantikuqkunaqa yachankum warmakunaqa amistadninkunapa chaskisqan kayta munasqankuta, chaymi chayna pachakunata ruwamunku. Chayna pachakunataqa rantikunku manam warmachakuna warmi-qari puñuymanta yachanankupaqchu, aswanqa musuq pachakunata rantikunallankupaqmi”, nispa (So Sexy So Soon).

Manam yachayllachu yachananchik. Imaynam carro imayna kasqanta yachaywan carrota allinta apaywanqa mana chaynallachu, chaynam warmi-qari puñuymanta yachaypas mana chaynallachu chayta yachaspa allinta tanteaywanqa.

¿Imatam yachananchik? Kunan tiempopiqa ancha allinmi allinta ‘tanteakunankupaq’ warmakunata yachachiyqa, chaynapim yachanqaku imam allin utaq mana allin kasqanta (Hebreos 5:14).

¿IMATAM RUWAWAQ?

Warmaykiwan rimay. Warmi-qari puñuymanta warmaykiman yachachiyta pinqakuspaykipas yachachinaykim (bibliapa yachachisqan: Proverbios 22:6).

Ama huk kutillapiqa lliwtaqa willaruychu. Warmi-qari puñuymanta huk kutillapi lliwta willarunaykimantaqa sapallaykichikpi imatapas ruwasqaykichikpi as-asllamanta willay. Warmayki rimarinanpaqqa ama kaynataqa tapuychu: “¿Sumaqchu rikchakapusunki wakna dibujokunata rantikunankupaq servichikusqanku?” nispaqa, aswanqa kaynata tapuy: “¿Imanasqataq wakna dibujokunata rantikunankupaq servichikunku?”, nispa. Ima nisqanta uyariruspaykiñataqmi niwaq: “Qamqa, ¿ima ninkitaq?”, nispa (bibliapa yachachisqan: Deuteronomio 6:6, 7).

Hayka watachayuq kasqanman hina yachachiy. Jardinllapiraq kaq warmachakunaqa yachanmankum qari kayninkupa utaq warmi kayninkupa sutinta, yachanmankutaqmi imaynata abusaq runakunamanta cuidakuytapas. Wiñasqankuman hinam yachachiwaq imaynata mirasqanchikmanta. Mozo-sipasña kaspankuqa sumaqtañam yachananku warmi-qari puñuyqa mana pukllaylla hina kasqanta.

Allin kaqkunata yachachiy. Uchuychanmantapacha yachachiy respetakuq hinaspa mana suwachakuq kananpaq. Chayna kaspanqa warmi-qari puñuymanta yachachiptikim sumaqta uyarisunki. Willaytaq ima ruwaykuna qampaq mana allin kasqanta. Sichum qam mana allinpaq qawanki manaraq casarasqa kaqkunapa puñusqankuta hinaspaqa chaymanta willay. Willaytaq imanasqa mana allin kasqanmantapas. Huk qillqam nin: “Mana casarasqa kaqkunapa puñusqankuta tayta-mamanku mana allinpaq qawasqankuta yachaspankuqa warmakunaqa manam chay ruwaymanqa wichiykunqakuchu”, nispa (Beyond the Big Talk).

Imayna kasqaykiwan yachachiy. Yachachisqaykiman hina qampas ruway. Sunqullaykipi tapukuy: “¿Asikunichu warmi-qari puñuymanta asikunapaq kaqkunata rimaptinku? ¿Tiqu pachakunawanchu hinakuni? ¿Pitapas asipayachkanichu?”, nispa. Chayna kaptikiqa warmaykikunapas manachá yachachisqaykikunataqa kaqpaqpas hapinqakuchu (bibliapa yachachisqan: Romanos 2:21).

Ama hukmanyachiychu. Diosqa munanmi casarasqa warmi-qarilla puñuspanku kusikunankuta (Proverbios 5:18, 19). Chayrayku warmaykita niy yuyayniyuqña kaspan warmiwan utaq qariwan hukllawakuy atinanmanta, willaytaq warmallaraq hukllawakuruspanqa sasachakuykunapi tarikunanmantapas (1 Timoteo 1:18, 19).