Familiapaq consejokuna
Chayllaraq casarasqa kaqkunapaq sumaq consejokuna
Qosam nin: “¡Manam haykapipas piensarqanichu ñoqa hina mana kasqantaqa! Ñoqatam gustawan tutapaylla imatapas ruray, señoraytañataqmi tutan. Manataqmi entiendenichu huk punchaw allin huk punchaw mana allin kasqanta. Yanukuptiyñataqmi, ¡sapa kuti qaqchakachawan! ¿Imanasqataq llumpayta piñakun mantelwan makiyta pichakuptiy?”, nispa.
Señoranmi nin: “Qosayqa mana ancha rimaqmi, familiaypim ichaqa rimaysapa kaniku, aswanraqmi mikuspaykuqa. Pay yanukuspanqa, ¡sapa kutim platokunapaq mantelwan makinta pichakun! ¿Imaynataya wakin casarasqakuna entiendenakunku? ¡Chaychá ninku chayllaraq casarakusqa wata aswan sasa kasqanta!”, nispa.
YAQACHÁ chayna sasachakuykunapi tarikurqanki chayllaraq casarasqa kaspayki. Chaymantapas, yaqapaschá imapas pantasqankunata qonqayllamanta astawan qawayta qallaykurqanki. Chaynaqa, ¿imatam ruranmanku casado vidapi sasachakuykuna Dioswan amistadninkuta mana yanqachananpaq? (1 Corintios 7:28.)
Puntataqa, amayá piensaychikchu casarasqaña kasqaykichikrayku, casado vidamanta lliwta yachasqaykichiktaqa. Yaqapaschá soltero kaspaykichikqa huk runakunawan allinta apanakunaykichikpaq kallpanchakurqankichik, reqsinakusqaykichik tiempopipas astawanraqchá kallpanchakurqankichik sumaq kaynikichikwan allin amistad kanaykichikpaq. Ichaqa casarasqa kasqaykichikqa apamunqam huk sasachakuykunata, chaymi mana munay kallpanchakunaykichik aswanraq sumaq kayniyoq kanaykichikpaq. Arí, imatapas chayllaraq yachaq hinam pantankichik. Chaywanqa manam nichwanchu casado vidaykichikpi mana allin kanaykichiktaqa.
Casado vidapi allin kanapaqqa, chaymanta allin yachaqtam tapukuna hinaspa niwasqanchiktapas kasukunam. Arí, casado vidamanta aswan allin yachaqqa Jehová Diosmi. Paymi runakunata unanchawarqanchik casarakuy munaqta (Genesis 2:22-24). Hinaptinqa qawasunyá ima consejokunatam Palabranpi qon chayllaraq casarasqakunapaq. Yanapasunkichikmi sasachakuykunata atipanaykichikpaq hinaspa sumaq kayniyoqkuna kaspa unay wata casado vidaykichikpi takyanaykichikpaq.
1. TAPUNAKUYCHIK
¿Imanasqataq sasa?
Wakinpim qosapas otaq señorapas kikillan imatapas tanteaspan hukninta sientichinman. Chayna sasachakuypim tarikurqa Japon nacionmanta Keijia. Paymi nin: “Señorayta mana tapuspaymi ima invitaciontapas chaskiq karqani. Payñataqmi yaqa llapanpi mana atiqchu riyta”, nispa. Australia nacionmanta Allen sutiyoqmi mana señoranta tapuqchu chayna uywasqa kasqanrayku. Ninmi: “Yachachiwarqakum allin qariqa warminta mana tapuspalla imatapas tanteasqanta”, nispa. Yaqa chaynam pasarqa Gran Bretaña nacionmanta Dianne sutiyoqtapas. Ninmi: “Llapanpim ima tanteanaypaqpas familiayta tapuq kani, chaymi qallariypiqa paykunata tapukuq kani qosayta tapunaymantaqa”, nispa.
¿Imataq yanapasunkichikman?
Diosqa casado kaqkunataqa ‘huk runata hinallam’ qawan (Mateo 19:3-6). Paypaqqa ancha allinmi pi runamantapas casarasqa kaqkuna sumaq amistad kayninku. Hinaspa chay amistadninku allinta takyananpaqqa, sapa kutim rimanakunanku.
Chaypaqqa kikin Jehová Diosmi sumaq ejemplota qowanchik. Genesis 18:17-33 nisqanpim willawanchik serviqnin Abrahanwan Dios rimasqanta. Kay willakuypim qawanchik Abrahamta respetowan Dios rimapayasqanta. Arí, Diosqa 1) ima rurananmantam willarqa; 2) mañakusqantam uyarirqa, hinaspa 3) qawachirqam kusichinanpaq piensasqantapas cambiay munasqanta. ¿Qampas Diosta qatipakuwaqchu imatapas manaraq tanteachkaspa?
KAYTAPAS RURAWAQMI. Kay qatiqninpi yanapakuykunata kasukuy iskaynikichikpaq tanteaspaykichik. 1) Qosaykita otaq señoraykita niy tanteasqaykikuna mayqan aswan allin kasqanta nisunaykipaq, ichaqa ama hikutaspalla. 2) Tapuy ima piensasqanta hinaspa ama qonqaychu hukniki mana chaynalla piensasqanta. 3) Huknikita entiendespa atisqaykiman hina paypa piensasqanta ruranaykipaq kallpanchakuy (Filipenses 4:5).
2. AMA SIENTICHISPALLA RIMAYCHIK
¿Imanasqataq sasa?
Achka runakunam qaqchakuq familiakunapi otaq chayna costumbreyoq llaqtakunapi uywasqa karqaku, chaymi paykunapaq allin qawasqa. Europa lawpi Liam runam nin: “Llaqtaypi runakunaqa imam kaqtam ninku. Chaymi kallpanchakurqani rimasqaywan señorayta mana sientichinaypaq”, nispa.
¿Imataq yanapasunkichikman?
Manam lliwchu hawka tarikunku imam kaqta niptinkuqa (Filipenses 2:3, 4). Apostol Pablopa huk misioneroman consejasqanmi yanapanman chayllaraq casarasqa kaqkunata, nirqam: “Señor serviqqa manam peleollapichu purinan, aswanqa llapallanwanmi allinlla kanan”, nispa. Griego rimaypi ‘allinlla kana’ ninanqa, tikrakunmantaqmi “mana sientichiq” nispa (2 Timoteo 2:24). Arí, chayllaraq casarasqakunaqa mana pitapas sientichispam rimananku otaq ima sasachakuy kaptinpas kuyakuywanmi rimananku hukkunata mana piñachispa.
KAYTAPAS RURAWAQMI. Qosayki otaq señorayki piñachisuptikiqa, piensay imaynatam niwaq pay allin amistadniki otaq patronniki kaptinqa. ¿Chaynallata nispachu kutichiwaq? Sapakama qellqaychik imanasqam qosayki otaq señorayki ancha respetasqa kanan pi amistadnikimantapas otaq patronnikimantapas (Colosenses 4:6).
3. CASADO VIDAMAN AMAÑAYCHIK
¿Imanasqataq sasa?
Ichapas chayllaraq casarasqa qarikunaqa familianpi uma kayta manaraq yachankuchu, chaymi mana munachkaspankupas señorankuta sientirachinmanku. Señoranpas manaraqchá yachanchu sumaqllata qosan parlapayayta. Italia nacionmanta Antoniom sasachakuyninmanta nin: “Yaqa llapanpim taytayqa mana tapuqchu mamaytaqa, chaymi casarakuspayqa kamachikuqllaña karqani”, nispa. Canadá nacionmanta Debbie sutiyoqpas ninmi: “Qosaytaqa manam sumaqllatachu allichakunanpaq niq kani, aswanqa kamachirqanim. Chayna kasqaywanmi payqa mana kasukuqchu”, nispa.
¿Imatam qosa ruranman?
Wakin qarikunam mana allintachu entiendenku warmikuna qosankuta respetanankumanta Bibliapa yachachisqanta, aswanqa piensankum warmakuna hina kasukunankuta (Colosenses 3:20; 1 Pedro 3:1). Ichaqa manamá chaynachu. Bibliaqa ninmi qosakuna ‘warminmanña hukllawakuspa iskayninku huk runa hinallaña kanankumanta’, ichaqa manam ninchu tayta-mamakuna warmankuwan chayna kasqankutaqa (Mateo 19:5). Jehová Diosqa nintaqmi warmiqa qosanpa yanapaqnin kasqanta (Genesis 2:18). Ichaqa manam haykapipas ninchu wawa-churikuna taytankupa “yanapaqnin” kasqantaqa. Hinaptinqa qosakuna warmi churinta hina señoranta qawaspanqa Diospa kamachisqantachá mana respetachkanmanchu.
Bibliaqa ninmi congregacionta Jesuspa qawasqanman hina qosakunapas señorankuta qawanankupaq. Hinaptinqa, ¿imaynatam qosaqa Cristota qatipakunman? ¿Imatam ruranman mana hukmanyaspalla señoran yanapananpaq? Puntataqa, manam suyananchu señoran mana pantaspan tukuy kamachisqanta kasukunantaqa. Kikinta hinataqmi ima sasachakuy kaptinpas kuyanan (Efesios 5:25-29).
¿Imatam casada warmi ruranman?
Reqsikunanmi familiapi uma kananpaq qarita Dios churasqanta (1 Corintios 11:3). Hinaptinqa, qosan uma kasqanta respetaq warmiqa, qawachichkanmi Dios respetasqantapas. Mana chaynata ruraspanqa qosallantachuqaya qepanchachkan, qepanchachkantaqmi Diostawan kamachikuynintapas (Colosenses 3:18).
¿Llumpay sasachakuypi mana acuerdopi kaspankuqa? Qosanpa contranpi kananmantaqa, sasachakuyta allichananpaqmi kallpanchakunan. Chaynatam reina Esterpas rurarqa. Asuero sutiyoq qosan rurarusqanta allichananpaq Ester nispanqa, manam qosan huchayoq kasqantachu nirqa. Aswanmi sumaqllata rimapayarqa, chaymi Esterpa nisqanman hina rurarqa (Ester 7:1-4; 8:3-8). Hinaptinqa, ¿imatam warmikuna ruranmanku qosanku astawan kuyananpaq? Puntataqa, pacienciakunanmi qosan familianpi allin punta apaq kanankama, pantaptinpas respetanantaqmi (Efesios 5:33).
KAYTAPAS RURAWAQMI. Huknikipa mana allin kayninta qawanaykimantaqa, kikiki kallpanchakuy imayna kasqaykita cambianaykipaq. Qosa, familiaykipi imayna punta apasqayki señoraykita hukmanyachiptinqa tapuy imaynatam aswan allinta rurawaq. Casada warmi, mana respetasqaykita qosayki nisuptikiqa tapuy imaynatam aswan allinta rurawaq. Sapakama qellqaychik ima nisusqaykichikta hinaspa kasukuychik.
Ama hukmanyaychikchu
Casado vidapi kusisqa kanapaqqa bicicleta manejayta yachachkaq hinam. Qallariypiqa mana atispam bicicletawan kay lawman wak lawman wichinchik. Chaynam chayllaraq casarasqakunapas sasachakunku qallarisqanku watakunapiqa.
Chaynaqa amayá hukmanyaychikchu. Aswanqa pantasqaykichikmanta asikuychik, ichaqa reparay hukniki llakikuptinqa. Kallpanchakuychik chayllaraq casarakusqaykichik watapi haykapipas kusisqa kanaykichikpaq (Deuteronomio 24:5). Aswanqa Bibliapa yachachisqanman hinayá kawsaychik. Chaynata ruraptikichikmi watakuna pasasqanman hina casado vidaykichik allin takyasqa kanqa.
a Wakin sutikunaqa cambiasqam kachkan.
YUYAYMANANAPAQ TAPUKUYKUNA
¿Puntatachu qosayta otaq señorayta tapuni imatapas tanteanaypaq?
¿Imatam kunan rurarqani qosay otaq señoray kuyasqayta hinaspa respetasqayta qawachinaypaq?