Listolla kasqanchikta qawachisun

“Listollayá kaychik, Diosmanta Hamuq Runaqa kutiramusaq mana piensasqaykichik horam.” (MAT. 24:44.)

1, 2. a) ¿Bibliapa ima willakusqantam tupachichwan pitapas wañuchinanpaq tigrepa pawaykusqanwan? b) ¿Imatam rurananchik Jesucristo mana allinkunata puchukachiptin librakunapaq?

ACHKA watakunaña purun animalkunata mansaq huk runam mana imanakuspalla runakunapa qayllanpi tigrekunawan pukllaq. Paymi huk kuti nirqa: “Ñoqapaqa imamantapas aswan allinqa animalkunawan kasuchikuymi”, nispa. Ichaqa 2003 watapa octubre killanpim, huk kaqnin tigre 170 kilo llasayniyoq qonqayllamanta pawaykurqa wañurachinanpaq, chaypim qawakurqa lliwpi mana kasuchikuq kasqanta. Tigrepa chayna ruranantaqa manam suyarqachu.

² Kay pasakusqanmi allinta qawachiwanchik hamuq tiempopi ‘manchakuypaq animalpa’ ima rurananmanta, chaypaqmi listolla kananchik (leey Apocalipsis 17:15-18). Bibliaqa niwanchikmi “manchakuypaq puka animal” hinaspa “chunka waqrakuna” otaq Naciones Unidas nisqa chaynataq lliw gobiernokuna, Satanaspa huk kaqnin munaychakusqanpa contranpi churakuspan puchukachinanmanta. ¿Mayqantaq chayqa? Chayqariki enteron pachapi lliw pantay religionkunam, tupachisqam kachkan chuchumika warmiwan hinaspam reqsichikun Hatun Babiloniawan. Manam yachanchikchu ima punchaw nitaq ima hora contranpi churakunanmantaqa (Mat. 24:36). Ichaqa yachanchikmi qonqayllamanta kananta hinaspa pisi tiempollamantaña kananmantapas (Mat. 24:44; 1 Cor. 7:29). Chay pasakusqan qepatam señorninchik Jesucristo mana allin runakunata chinkachinqa hinaspa Dios serviqkunatañataq libranqa. Chaymi iñiyninchikpi rikchan-rikchanlla kananchik (Luc. 21:28). Chaypaqmi allin kanman ñawpaq tiempopi Dios serviqkunamanta yachayninchik, paykunam rikchan-rikchanlla kaspanku Diospa promesankuna cumplikusqanta qawarqaku. ¿Kallpanchakusunchu ejemplonkuta qatipakunapaq?

Noey hina listolla kasun

3. ¿Imanasqataq Noeypaqqa sasa karqa Diosta serviyqa?

³ Noeyqa sasallaña tiempopi kawsaspanpas, Diospa prometesqankuna cumplikunanta qawananpaqmi listolla karqa. ¡Mayna sasachakuykunapichá kawsarqa! Mana kasukuq angelkunam runayaruspanku sumaq warmikunawan casarakururqaku. Paykunapa churinkunañataqmi karqa hatunkaray “kallpasapa” runakuna, chaymi runakunata ñakarichiqku (Gen. 6:4). Kay hatunkaray runakunaqa mana allinllatañam ruraqku. Wakin runakunapas paykuna hinañam rurarqaku, chaymi runakunaqa llumpay mana allin ruraqkunallaña rikurirurqaku. Chaymi Llapallan Kamachiq Diosqa tantearurqa chay runakunata chinkachinanpaq (leey Genesis 6:3, 5, 11, 12).a

4, 5. ¿Imapim rikchakun kunan tiemponchik Noeypa tiemponwan?

⁴ Jesusqa nirqam kay tiemponchik Noeypa tiemponwan yaqa chaynalla kananmanta (Mat. 24:37). Kunan tiempopipas demoniokunaqa runakunatam engañachkan (Apo. 12:7-9, 12). Runayayta manaña atispankupas, hinallam runakunapa piensayninta controlachkan. Kay millakuypaq ruraq demoniokunaqa pakallapim kusikunku runakunapa mana allin rurasqankunawan (Efe. 6:11, 12).

⁵ Bibliaqa niwanchikmi Diabloqa ‘runa wañuchiq’ kasqanta, hinaspa chayta rurananpaq imatapas ruray atisqantapas (Juan 8:44; Heb. 2:14, NM). Diablo wañuchiyta atispanpas, Diosqa manam saqenchu munasqan runakunata wañuchinanpaqqa. Ichaqa runakunapa piensayninta controlayta atispanmi tanqan wañuchinakunankupaq. Ejemplopaq, Estados Unidos nacionpim, 142 naceq warmachakunamanta vidanpi huk wañuchisqa kanqa. Jehová Diosqa Noeypa tiemponpi hinam kunanpas mana allinkuna qawasqanmanta ancha llakisqa kachkan, chaymi chaykuna hinalla kanantaqa mana saqenqachu.

6, 7. ¿Imaynatam Noeyqa familianwan qawachirqaku Diospi iñisqankutawan respetasqankuta?

⁶ Tiempo chayaramuptinmi, Diosqa Noeyta nirqa sinchi parawan ‘llapallan kawsaqkunata’ chinkananmanta (Gen. 6:13, 17). Chaymi Noeyta kamachirqa hatu-hatun wasi kaqlla buqueta rurananpaq. Chayllam Noeywan familianqa chay rurayta qallaykurqaku. Diosta kasukuspankum qawachirqaku Diospa piñakuyninta listolla suyasqankuta. ¿Imakunataq yanaparqa chayna kanankupaq?

⁷ Yanaparqam iñiyninkupi allin kasqanku hinaspa Diosta respetasqanku (Gen. 6:22; Heb. 11:7). Noeyqa rikchan-rikchanllam karqa, manataqmi qatipakurqachu chay tiempopi runakunapa mana allin rurasqankutaqa (Gen. 6:9). Kallpanchakurqataqmi familianpas chay runakunapa mana allin rurasqankunata mana qatipakunankupaq. Manam mayqanninkupas chaqrukunankuchu karqa runakunapa imapas rurayninkupiqa. Diosqa huk llamkaytam kamachirqa, chaymantam vidanku kanman karqa (leey Genesis 6:14, 18).

Noeywan familianqa qawachirqakum listolla kasqankuta

8. ¿Imaynatam yachanchik Noeyqa familiantin Diosta tukuy sonqonkuwan servisqankuta?

⁸ Noeypa rurasqanmanta Biblia astawan willakuptinpas, niwanchiktaqmi señoranqa, churinkunawan llumchuyninkunapas Diosta allin serviq kasqankumanta. Chayna kasqantam qawachirqa Diosmanta willakuq Ezequiel, paymi nirqa Noeypa churinkuna tiemponpi kaspankuqa manach suyanmankuchu karqa taytanraykulla salvasqa kaytaqa. Churinkunaqa ñam yuyayniyoqña karqaku kasukunankupaq otaq manapas. Hinaptinqa Sinchi paramantam salvakurqaku kasukusqankurayku, chaynatam qawachirqaku Diostawan kamachisqankunata kuyasqankuta (Eze. 14:19, 20). Familianqa iñiywanmi imatapas rurarqaku, Noeytapas kasukurqakum hinaspa Diospa kamachisqantapas mana harkachikuspankum cumplirqaku.

9. ¿Pikunam kallpanchakuchkanku Noeypa ejemplonta qatipakunankupaq?

⁹ Anchatam kusikunchik Noeypa ejemplonta qatipakunankupaq achka qosakunapa kallpanchakusqankumanta. Paykunaqa yachankum familianman mikuyta, wasita, pachata hinaspa educacionta qospankupas, Jehová Diosmanta yachachinankuta. Chayta ruraspankumá qawachinku Diospa piñakuynin punchawpaq listolla kasqankuta.

10, 11. a) ¿Imaynatam Noeyqa familianwan buquepi tarikunmanku karqa? b) ¿Ima tapukuytam rurakunanchik?

¹⁰ Yaqachá Noeywan señoranqa hinaspa churinkunapas señorankuwan 50 watapi buque rurayta tukurqaku. Piensariy mayna rurayniyoqchá karqaku. Achka kutitachá buqueta ruraspa yaykurqaku, lloqsirqaku, llusirqaku, mikuykunatapas alistarqaku hinaspa animalkunatapas yaykuchirqaku. Hinaptinmi 2370 watapi, iskay kaq killapa 17 punchawninpi suyasqanku punchaw chayaramurqa. Buqueman yaykuruptinkum Diosqa punkuta wichqarurqa. Hinaptinmi parayta qallakaykamurqa. Chayqa karqa cielomanta llapallan yakukuna taqtakaykamunmanpas hinam, chaymi enteron pachaman yaku huntarurqa buqueta kayman-wakman kuyuchispan (Gen. 7:11, 16). Hawapiñataqmi runakunaqa wañuchkarqaku, buque ukupi kaqkunam ichaqa mana. ¿Imaynatam Noeywan familianqa sientekunmanku karqa? Anchatachá agradecekurqaku. Nirqakuchá: “¡Mayna allinmi karqa Diosta kasukuyninchikqa hinaspa listolla kanapaq kallpanchakusqanchikqa!”, nispa (Gen. 6:9). Kunanñataq kaypi piensariy. Armagedon punchaw pasaruptin qamñataq kawsasqalla chaypi kachkawaq. ¿Manachu ancha kusikuywan Diosta agradecekuwaq?

¹¹ Tukuy atiyniyoq Jehová Diosqa niwanchikmi Satanaspa kay munaychakusqan mana allinkunata chinkachinanmanta, chaytaqa ruranqapunim. Ichaqa sapakamam tapukunanchik: “¿Segurochu kachkanchik lliw promesankunata Dios cumplikunanmanta hinaspa tiempollanpi chayta rurananmantapas?”, nispa. Chayna kaptinqa sapa punchaw listolla kasqanchiktam qawachinanchik hinaspa “Diospa punchawnin” kayllapiña kasqanta suyananchik (2 Ped. 3:12).

Moisespas rikchan-rikchanllam karqa

12. ¿Imakunam Moisespa rikchan-rikchanlla kasqanta yanqacharunman karqa?

¹² Kunanñataq Moisesmanta rimasun. Payqa Egipto nacionpim ancha reqsisqa runa karqa. Faraonpa warmi churinpa aprakusqan wawan kasqanraykuchá, ancha respetasqa runa karqa. Paypa allin mikuyllatam mikurqa, chaninniyoq pachawanmi churakurqa hinaspa tukuy imayoqmi karqa. Chaymantapas allin educaciontam chaskirqa (leey Hechos 7:20-22). Yaqachá achkallaña herenciatapas chaskinman karqa.

13. ¿Imam Moisesta yanaparqa Diospa promesankunata mana qonqananpaq?

¹³ Yaqachá warmachallaraq kaptin, tayta-mamanpa yachachisqankuna Moisesta yanaparqa Egiptopi runakuna hina taytacha-mamachakunata mana yupaychananpaq (Exo. 32:8). Egiptopi allin educacionta chaskisqan hinaspa tukuy imayoq kasqanpas manam harkarqachu Diosta yupaychananpaqqa. Payqa yuyaymanarqachá abuelonkunaman Diospa prometesqanta hinaspam Diospa munayninta rurananpaq listo kasqanta qawachiyta munarqa. Chaymi israelitakunaman rispan nirqa: “Abueloykichik Abrahampa, Isaacpa hinaspa Jacobpa Diosninmi kachamuwan qamkunaman”, nispa (leey Exodo 3:15-17).

14. ¿Haykapim Moisesqa iñiytawan qarinchakuyta necesitanan karqa?

¹⁴ Egiptokunapa yupaychasqanku taytacha-mamachankunamantaqa, Moisespaqqa cheqapmi Jehová Diosqa karqa. Payqa “mana rikuna Diosta qawachkaq hinam” kawsarqa, yacharqataqmi llaqtanta sirviente kasqankumanta huk punchaw libranantapas (Heb. 11:24, 25, 27). Llaqtamasinkuna libre kanankuta anchata munaspanmi, huk kutipi Egipto runata wañurachirqa huk kaqninta maqaptin (Exo. 2:11, 12). Ichaqa israelitakunata librananpaq Diospa tiempon manaraq kaptinmi, karu nacionman ayqekurqa. ¡Mayna sasachá karqa tukuy kapuqniyoq kasqanmanta chunniqpi mana imayoq kayqa! Chaywanpas listolla kasqantam qawachirqa. ¿Imaynata? Payqa listollam suyarqa Dios kamachinanta. Chaymi Jehová Diosqa 40 wata pasaruptin, llaqtanta librananpaq payta servichikurqa. Moisesqa kasukurqam Madian llaqtata saqespan Egiptoman kutinanpaq Diospa kamachisqanta. Chayraqmi tiempo chayaramurqa Diospa munasqanman hina rurananpaq (Exo. 3:2, 7, 8, 10). “Llapallan runakunamantapas ancha humillakuq” Moisesqa necesitarqam iñiytawan qarinchakuyta faraonpa ñawpaqninpi kananpaq (Num. 12:3). Manam huk kutillatachu rirqa, aswanqa Diospa sapa castigasqanpim, manamá yacharqachu haykakama Faraonpa ñawpaqninman rinantaqa.

15. ¿Imanasqam Moisesqa hukmanyachisqa kaspanpas hinalla Jehová Diosta yupaycharqa?

¹⁵ Israelitakuna 40 wata chunniqpi kaspankum, Moisesta achka kutipi hukmanyachirqaku. Chaywanpas payqa hinallam Diosta yupaycharqa hinaspa chayta ruranankupaq llaqtamasinkunatapas kallpancharqa (Deu. 31:1-8). ¿Imanasqam chaynata rurarqa? Diospa llapallan kamachiq kasqanta reqsikuspanmi. Payqa Diospa sutintawan imayna kasqantam anchata kuyarqa (Exo. 32:10-13; Num. 14:11-16). Ñoqanchikpas Diostaqa hinaspa kamachisqantapas kasukunanchikmi sasachakuykuna kaptinpas, confiananchikmi imatapas yachaywan allintapuni rurananmanta (Isa. 55:8-11; Jer. 10:23). ¿Chaynachu kanchik?

‘Listolla suyaychik’

16, 17. ¿Imanasqam Marcos 13:35-37 nisqankunaqa qampaq ancha allin?

¹⁶ ‘Cuidakuychik, [. . .] listolla suyaychik haykapi kutimunayta mana yachasqaykichikrayku’ (Mar. 13:33). Kaynatam Jesusqa nirqa tukupay tiempokunapi imakuna pasananmanta willakuspan. Qawasun Marcos qellqapi imata nispanmi chay willakusqanta tukurqa, nirqam: “Wasiyoqpa imay horam kutimunanta mana yachachkaspaqa listolla kaychik. Ichapas kutiramunqa tutaykuqta otaq chawpi tutata otaq gallo waqayta otaq achikyamuqta. Yanqañataq qonqaymanta chayaramuspay mana suyawachkaqta tariramuykichikman. Qamkunaman willasqaytaqa llapallanmanmi nini, chaynaqa listollayá suyawaychik”, nispa (Mar. 13:35-37).

¹⁷ Piensasun, chayta nispanqa Jesusqa piensachkarqam tutapi llaqta cuidaqkuna tawa kutikama turnonakusqanmanta. Kimsa hora madrugawmanta Inti lloqsimunankama cuidaqpaqmi aswan sasa karqa, paytaqa puñuymi llumpayta aysaq rikchasqalla kananpaqqa. Guerramanta yachaq runakunapa nisqankuman hinaqa, chay horakunapim allinpuni karqa enemigon puñuchkaptin llaqtaman yaykuyninkuqa. Kunanpas runakunaqa iñiyninkupi puñuchkaq hinam kachkanku, chaymi astawan kallpanchakuna rikchan-rikchanlla kanapaq. Jesusmi nirqa: ‘Cuidakuychik, [. . .] listolla suyaychik’, nispa. Chaynam kananchik puchukay punchaw hinaspa librakunanchik tiempo chayamunankama.

18. ¿Ima ruranapaqmi Jehová Diospa testigonkunaqa favorecesqa kanchik?

¹⁸ Qallariypim rimarqanchik animalkunata mansaq runamanta, payqa manam wañurqachu tigre pawaykuptinqa. Bibliam ichaqa niwanchik Diospa piñakuynin punchawpi pantay religionkunawan mana allin runakunapas chinkachisqa kanankumanta (Apo. 18:4-8). Diospa serviqninkunaqa llapallanchikmi yachananchik ima tiempopi kawsasqanchikta, hinaspam kallpanchakuna chay punchawpaq Noeywan familian hina listolla kananchikpaq. Kawsanchikqa Diosta mana kasukuq runakunapa chawpinpim. Religionpi punta apaqkunawan Diospi mana iñiqkunaqa Diosninchikmantam burlakunku. Chaymi paykunataqa mana kasunachu. Allintayá yuyaymanasun kaypi yachamusqanchik ejemplokunamanta hinaspa kallpanchakusun Jehová Diosta hinalla hatunchanapaq, payqa “sapallan Diosmi, sapallan Señormi. Payqa hatun munayniyoq, tukuy atiyniyoq chaynataq respetana Diosmi” (Deu. 10:17).

[Willakuy]

¿Yuyachkankichu?

• ¿Imanasqam Noeyqa familianta yanapanan karqa iñiyninkupi allin kanankupaq?

• ¿Imapim rikchakun Noeypa tiemponqa ñoqanchikpa tiemponchikwan?

• ¿Imanasqam Moisesqa hukmanyachisqa kaptinpas, Diospa promesankunapi confiarqa?

• ¿Ima willakuymi yanapasunki iñiynikipi rikchan-rikchanlla kanaykipaq?

[25 kaq paginapi dibujo]

Noeywan familianqa tukuy tiemponkuwanmi Diospa kamachisqanta rurarqaku

[26 kaq paginapi dibujo]

Diospa promesankunam Moisesta yanaparqa listolla kananpaq