Ama envidianakuspayá huk sunqulla kawsakusun

1. ¿Imanasqam wawqinkuna Joseyta rantikururqaku, hinaspa imaynam tarikurqaku?

JACOBMI llapallan churinkunamanta astawan churin Joseyta kuyarqa. Chaymi wawqinkunaqa chiqnipakuyta qallaykurqaku. Hinaspankum Joseytaqa 17 watanpi kachkaptin huk lawmanta hamuq negociante runakunaman rantikururqaku. Hinaspam llullakuspanku taytanman willakurqaku purun animal mikurusqanmanta. Joseyta chiqnikuspanku rantikurusqankuraykum wawqinkunaqa manaña allinñachu kawsarqaku, taytan Jacobpas llumpaytam llakikurqa, chaymi yaqa sapa punchaw churin Joseymanta waqakullaq (Gen. 37:3, 4, 27-34).

2. Galatas 5:19-21 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq mana envidianakunanchikchu?

² Imamantapas envidianakuytab qallaykuspaqa chiqninakuyta, qaqchanakuyta, hinaspa maqanakuytam qallaykuchwan. Bibliapas ninmi envidianakuspanchikqa hamuq punchawkunapipas mana wiñaypaq kawsanamanta (qaway Galatas 5:19-21).

3. ¿Imakunamantam kay yachachikuypi yachasunchik?

³ Joseyta chiqnispanku rantikurusqankuraykum wawqinkunaqa manaña allinñachu kawsarqaku hinaspapas taytanku Jacobtam llumpayta llakichirqaku. Ñuqanchikqa manapaschá Joseypa wawqinkuna hinaqa iñiqmasinchikkunata chiqnispanchikqa rantikuruchwanchu. Ichaqa pantaq runa kasqanchikraykum iñiqmasinchikkunata imamantapas envidiakuyta utaq chiqnipakuyta qallaykuchwan (Jer. 17:9). Chaymi kay yachachikuypi yachasunchik imanasqa mana envidiakunamanta utaq mana chiqnipakuq kanamanta. Yachasuntaqmi ñawpaq tiempopi Diosta yupaychaq runakuna mana envidiakuq kanankupaq ima ruwasqankumanta, chaynapim ñuqanchikpas qatipakuspanchik iñiqmasinchikkunawan huk sunqulla kawsakusunchik.

¿IMANASQATAQ ENVIDIAKUYTA UTAQ CHIQNIPAKUYTA QALLAYKUCHWAN?

4. ¿Imanasqataq filisteo runakunaqa Isaacta envidiakurqaku?

⁴ Tukuy imayuq kaptinkum. Rimarisun ñawpaq tiempopi Diosta yupaychaq Isaacmanta. Payqa apu runam karqa, chaymi filisteo runakuna envidiakuspanku chiqniyta qallaykurqaku (Gen. 26:12-14). Chiqnikusqankuraykum uywankunapa yaku tomanan uchkusqanku pozotapas allpawan taparurqaku (Gen. 26:15, 16, 27). Kunanpas runakunaqa ñawpaq tiempopi filisteo runakuna hinam kanku. Chaymi runamasinkunapa tukuy ima kapuqninkunata munapayanku, manataqmi munankuchu runamasinpa imanpas kanantaqa.

5. ¿Imanasqataq religionkunapi umalliqkunaqa Jesusta chiqniyta qallaykurqaku?

⁵ Wakinkumanta astawan kuyaptinkum. Runakunaqa Jesustam anchata kuyaqku. Chayta qawaspankum chay tiempopi religionkunapi umalliqkunaqa Jesusta chiqniyta qallaykurqaku (Mat. 7:28, 29) Jesusqa Diospa churin kasqanraykum taytanmanta imam kaqta yachachirqa. Religionkunapi umalliqkunam ichaqa chiqnisqankurayku Jesusmanta llullakunata rimaqku (Mar. 15:10; Juan 11:47, 48; 12:12, 13, 19). Ñuqanchikpas iñiqmasinchikkunatam sunqunchikpi chiqniyta qallaykuchwan imapipas allinta yanapakusqankuta utaq imatapas allinta ruwasqankuta qawaspanchik. Amayá chaynaqa kasunchu, aswanqa paykunata qatipakunanchikpaqyá kallpanchakusun (1 Cor. 11:1; 3 Juan 11).

6. ¿Imatam Diotrefes ruwarqa paylla iñiqkunata kamachiyta munasqanrayku?

⁶ Diospa llaqtanpi astawan yanapakunankupaq niptinkum. Apostolkunapa tiemponpim, Diotrefes sutiyuq runa apostol Juanmantawan wakin punta apaqkunamanta yanqakunata rimayta qallaykurqa. ¿Imanasqa? Paylla iñiqkunata kamachiyta munasqanraykum (3 Juan 9, 10). Ñuqanchikqa manapaschá Diotrefes hinaqa kasunchu, ichaqa pi iñiqmasinchiktapas astawan yanapakunanpaq niykuptinkum sunqunchikpi rimapakuyta qallaykuchwan. ¿Imanasqa? Ichapas ñuqanchik munarqanchik chaykunapi yanapakunanchikpaq niykuwananchikta.

7. Envidiakuq kaspaqa, ¿imayna kaytam qallaykuchwan?

⁷ Envidiakuytaqa utaq chiqnipakuytaqa tupachichwanmi mana allin qurawan. Envidiakuq runaqa kuyakuq hinaspa llakipayakuq kananmantaqa astawanmi hatun tukuq hinaspa kikillanpaq munaq kayta qallaykun. Chaymi ñuqanchikqa mana allin qurata sapintintapas chutachkachwan hina envidiakuytaqa sunqunchikmanta chinkachinanchik. ¿Imaynata?

AMAYÁ HATUN TUKUQQA KASUNCHU

8. Mana envidiakuq kanapaqqa, ¿imaynam kananchik?

⁸ Mana envidiakuq kanapaqqa manam hatun tukunanchikchu, hinaspapas imapas kapuqllanchikwanmi kusisqa kawsakunanchik. Mana hatun tukuqqa manam alabakunchu imapas kapuqninwanqa nitaq imapas yachasqanwanqa (Gal. 6:3, 4). Aswanmi imapas kapuqllanwan kusisqa tarikun, manataqmi piwanpas tupachikunchu (1 Tim. 6:7, 8). Pipapas iman karuptinpas manam envidiakunchu, aswanqa kusikunmi.

9. Galatas 5:16 hinaspa Filipenses 2:3  4 nisqanman hinaqa, ¿imayna kananchikpaqmi Diosqa atiyninwan yanapawanchik?

⁹ Jehova Diosqa atiyninwanmi yanapawasun mana envidiakuq utaq mana chiqnipakuq kananchikpaq. Astawanraqmi yanapawasun mana hatun tukuq kananchikpaq chaynataq imapas kapuqllanchikwan kusisqa kawsakunanchikpaqqa (qaway Galatas 5:16; Filipenses 2:3, 4). Yanapawasuntaqmi imayna sunquyuq kasqanchikta allinta riqsikunanchikpaqpas. Arí, Jehova Diospa yanapakuyninwanqa atisunmi envidiakuyta sunqunchikmanta chinkachiytaqa (Sal. 26:2; 51:10). Qatiqninpiyá yachaykusun Moisesmantawan apostol Pablomanta. Paykunaqa mana envidiakuq kanankupaqmi kallpanchakurqaku.

10. Willarimuy huk kutipi Moiseswan ima pasarusqanmanta (qaway qaranpi kaq dibujota).

¹⁰ Jehova Diosmi Moisesta akllaykurqa paymanta willakunanpaq hinaspa Israel runakunata tukuy imapi yanapananpaq. Ichaqa manam chayraykuchu hatun tukuq nitaq kikillanpaq munaq karqa. Huk kutipim, Moisesqa 70 runakunata Diospa ‘carpanpa muyuriqninpi’ huñururqa. Chaypim Dios chay runakunaman atiyninta quykurqa Moises hina paymanta willakunankupaq. Chaymanta qipallatam Moisesqa yacharurqa Diospa carpanman mana riq iskay runakunamanpas Jehova Dios atiyninta quykuptin pay hina Diosmanta willakuyta qallaykusqankumantapas. Josueypas chaymantam yacharurqa hinaspam Moisesta nirqa: “Upallachimuy wak runakunata”, nispa. ¿Imatam Moisesqa ruwarqa? Josueypa nisqanta kasukunanmantaqa, astawanmi Josueyta nirqa: ‘¿Imamantataq envidiakunki? Amalaya llapallan runankunaman Dios atiyninta quykunman, chaynapi llapallankuña Diosmanta willakunankupaq’, nispa (Num. 11:24-29). Chaynaqa, ¿imaynatam ñuqanchikpas Moisesta qatipakuchwan?

11. ¿Imaynatam punta apaqkunaqa Moisesta qatipakunmanku?

¹¹ Yuyaymanasun huñunakuypi Willakuq qillqamanta yachachimuq punta apaq iñiqmasinchikpi. Payqa unayñam Willakuq qillqamanta yachachimun, chaywanmi kusisqa tarikun. Ichaqa paytam niykunmanku huknin punta apaqmasinta pay hina qipa punchawkunaman Willakuq qillqamanta yachachimuypi yanapachkananpaq. ¿Imatam punta apaq iñiqmasinchikqa ruwanman? Moises hina mana kikillanpaq munaq kaspanqa kusisqam chay iñiqmasinchikta yanapanqa.

12. ¿Imaynam achka iñiqmasinchikkuna tarikunku manaña ñawpaqta hina yanapakuspanku?

¹² Wakin punta apaqkunapas unay watam karqaku punta apaqmasinkunata yanapaq. Ichaqa paykunaqa 80 watankukamallam punta apaqmasinkunata yanapaqqa kanmanku. Chaynaqa, ¿imaynam tarikunku manaña punta apaqmasinkunata yanapaq kaspankuqa? Hukmanyanankumantaqa kusikuywanmi hinalla imapipas punta apaqmasinkunata yanapanku. Chaynallataqmi llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikkunapas kanku. Paykunapas 70 watankukamallam llaqtan-llaqtan watukuqqa kanmanku. Chaymi manaña watukuq kanankupaq utaq hukkunapiña yanapakunankupaq niptinkuqa mana hukmanyankuchu, aswanmi atisqankuman hina sunqumanta yanapakunku. Kay pasaq watakunapipas achka iñiqmasinchikkunatam nirqaku betel wasikunapi manaña yanapakunankupaq. Paykunapas manam hukmanyarqakuchu betel wasipi imapas ruwasqankuta huk iñiqmasinchikkunaña ruwaptinkuqa.

13. ¿Imanasqam apostol Pabloqa hukmanyanman karqa?

¹³ Apostol Pablopas mana hatun tukuqmi karqa. Payqa atisqanman hinam tukuy sunqunwan Jehova Diosmanta willakuq. Chaywanpas payqa nikuqmi: “Ñuqaqa lliw apostolkunamantapas menosmi kani, chaymantapas ñuqaqa manam “apostol” nispa sutichasqa kanaypaq hinachu kani”, nispa (1 Cor. 15:9, 10). Pabloqa manataqmi Jesuspa 12 qatiqninkuna hinachu Jesuswan kuska Diosmanta willakurqa. Payqariki Jesuspa wañukusqan qipamanñam Jesuspa qatiqnin kananpaqqa akllasqa karqa hinaspa ‘huk law nacionniyuqkunapaq apostol kananpaqpas’ (Rom. 11:13; Hech. 1:21-26). Pabloqa Jesuspa 12 qatiqninkuna hina mana kasqanmanta hukmanyarunanmantaqa, aswanmi atisqanman hina Diosmanta willakusqanwan kusisqa tarikurqa.

14. Mana hatun tukuq kaspanchikqa, ¿imaynam punta apaqkunawan kasun?

¹⁴ Ñuqanchikpas apostol Pablo hina mana hatun tukuq kaspanchikqa punta apaqkunapa tukuy ima niwasqanchikkunatam kasukusunchik (Hech. 21:20-26). Paykunataqariki Jehova Diosmi akllaykun yanapawananchikpaq. Chaymi ñuqanchik hina pantaptinkupas Diosqa anchata kuyan (Efes. 4:8, 11). Punta apaqkunata sunqumanta kasukuspanchikqa Jehova Dioswanmi kuyachikusun, llapallan iñiqmasinchikkunawanpas huk sunqullataqmi kawsakusun.

HINALLAYÁ KALLPANCHAKUSUN HUK SUNQULLA KANAPAQ

15. ¿Imatam ruwananchik iñiqmasinchikkunawan huk sunqulla kawsakunapaq?

¹⁵ Imamantapas envidiakuspaqa utaq chiqnipakuspaqa iñiqmasinchikkunawanqa manam huk sunqullachu kasunchik. Chaymi mana allin qurata sapintintapas chutachkachwan hina sunqunchikmanta envidiakuytaqa qalaypaq chinkachinanchik. Hukkunatapas yanapananchiktaqmi mana chayna kanankupaq. Kayta ruwaspaqa Jehova Diostam kusichichkanchik hinaspapas apostol Pablopa nisqantam kasukuchkanchik. Paymi nirqa: ‘Hinallayá ruwasun hawkalla kanapaq imapas yanapawaqninchik kaqkunata hinaspa kikinchikpura kallpanchanakunapaq kaqkunata’, nispa (Rom. 14:19). Chaynaqa, ¿imaynatam hukkunatapas yanapachwan mana envidiakuq kanankupaq, chaynapi huk sunqulla kawsananchikpaq?

16. Hawa runakuna hina mana kanapaqqa, ¿imatam ruwananchik?

¹⁶ Runakunaqa uyarisqankuman hina utaq qawasqankuman hinam imatapas qatipakunku. Hawa runakuna imankuwanpas hatun tukuyta qallaykuptinkuqa wakinkupas chayta qawaspankum qatipakuyta qallaykunku. Chaymantañataqmi chiqninakunku (1 Juan 2:16). Hawa runakuna hina mana kanapaqqa, ¿imatam ruwananchik? Manam iñiqmasinchikkunamanqa willakachakunanchikchu “qaway kaytam rantiramuni” nispaqa utaq “waktam rantimusaq” nispaqa. Manataqmi willakachakunanchikchu “kaykunapi yanapakunaypaqmi iñiqmasinchikkuna niykuwarqaku” nispaqa. Chaynata rimanamantaqa, astawanmi iñiqmasinchikkunata imapipas yanapaykunanchik, kallpanchaykunanchiktaqmi imapipas allinta yanapakusqankumanta. Chayqa yanapawasunmi iñiqmasinchikkunawan huk sunqulla hinaspa kusisqa kawsakunapaq.

17. ¿Imaynañam karqaku Joseypa wawqinkunaqa?

¹⁷ Llapallanchikmi atichwan sunqunchikmanta chiqninakuyta utaq envidiakuyta chinkachiytaqa. Kaqmanta rimarisun Joseymanta. Joseyqa wawqinkuna rantikusqankumanta achka wata qipatam kaqmanta Egipto nacionpi paykunawan tuparurqa. Ichaqa manam chay punillachu Joseyqa willakurqa pim kasqantaqa. Hinalla envidiakuq utaq chiqnipakuq kasqankuta yachayta munaspanmi Joseyqa llapallan wawqinkunata qayachimurqa kuska mikunankupaq. Hinaspam sullkanku Benjaminman wakin wawqinkunamantapas aswan achkata qaraykachirqa (Gen. 43:33, 34). Chaypim ichaqa wawqinkunaqa manaña piñakurqakuchu, aswanmi wawqinku Benjaminta kuyasqankurayku imamantapas waqaychayta munarqaku, taytanku Jacobtapas manam llakichiytaqa munarqakuchu (Gen. 44:30-34). Arí, Joseypa wawqinkunaqa manañam envidiakuqñachu nitaq chiqnipakuqñachu karqaku. Chaymi llapallan ayllunkunawanqa huk sunqullaña kawsakurqaku (Gen. 45:4, 15). Chaynallataqmi ñuqanchikpas envidiakuyta sunqunchikmanta chinkachispanchikqa ayllunchikwan hinaspa iñiqmasinchikkunawanpas huk sunqullam kawsakusun.

18. Santiago 3:17, 18 nisqanman hinaqa, ¿imaynam kawsakusun mana envidiakuq utaq mana chiqnipakuq kaspanchikqa?

¹⁸ Jehova Diosqa munanmi envidiakuyta utaq chiqnipakuyta sunqunchikmanta qalaypaq chinkachispa huk sunqulla kawsakunanchikta. Ichaqa kaypi yachamusqanchikman hinam pantaq runa kanchik, chaymi kallpanchakunanchik kanqa (Sant. 4:5). Chaymantapas envidiakuq runakunapa chawpinpi yachasqanchikraykum kallpanchakunanchik mana hatun tukuq kananchikpaq. Kallpanchakunanchiktaqmi imapas kapuqllanchikwan kusisqa kawsakunapaqpas. Chayna kaspanchikqa Jehova Diospa munasqanman hinam kusisqa hinaspa huk sunqulla kawsakusun (qaway Santiago 3:17, 18).