Diospa qallarichisqan kuyanakuynikichikqa hinallayá rawrachun

1. ¿Imatam biblia nin chiqap kuyakuymanta?

BIBLIAPIM nin chiqap kuyakuyqa imayna kasqanmanta, ninmi: “Kuyanakuyqa rawrachkaq nina hinam, kuyanakuytaqa ninata ratachichkaq hinam Jehova Dios qallarichirqa. Maynaña timpuyllaña-timpuq achka yakupas chayna kuyakuytaqa manam chinkachinmanchu”, nispa (Cant. 8:6, 7).b Kuyakuymanta bibliapa chayna nisqanqa suma-sumaqmi ¿aw? Kaywanmi yachanchik casado kaqkunaqa imaña kaptinpas hinalla wiñaypaq kuyanakuyta atinankumanta.

2. ¿Imatam ruwananku casado kaqkunaqa hinalla kuyanakuyta munaspankuqa?

² Casado kaqkuna hinalla kuyanakuyta munaspankuqa sapakamam anchata kallpanchakunanku kuyanakusqankuta qawachinakunankupaq. Kaypi piensarisun. Nina mana wañurunanpaqqa yantatam hinapayananchik, manachayqa wañurunmanmi. Chaynam casadokunapas hinalla kuyanakunankupaqqa tukuyta ruwananku. Wakinpim ichaqa qullqinku manaña haypakusqanrayku, unqusqankurayku utaq warmakuna uyway sasa kasqanrayku manaña qallariypi hinañachu kuyanakunmanku. Casado kaq kuyasqa wawqi-panilláy, ¿imatam ruwawaqchik kuyanakuynikichik rawrachkaq nina hina hinalla kananpaq? Kay yachachikuypim yachasunchik casado vidaykichikpi kusisqalla kawsakunaykichikpaq kimsa yanapakuykunamanta.c

HINALLAYÁ DIOSWAN KUYACHIKUYCHIK

3. ¿Imanasqataq casado kaqkunaqa iskayninku Jehova Diosta kuyananku? (Rimarimuytaq Eclesiastes 4:12 nisqanmantapas, qawaytaq fototapas).

³ Kuyanakuynikichik rawrachkaq nina hina hinalla kananpaqqa iskaynikichikmi kallpanchakunaykichik Jehova Dioswan kuyachikunaykichikpaq, manam hukllaykichikchu. Iskaynikichik Jehova Diosta kuyaspaykichikqa kallpanchakunkichikmi Diospa nisqanta sunqumanta kasukunaykichikpaq. Chayta ruwaspaykichikqa manam anchachu sasachakunkichik utaq sasachakuynikichik kaptinpas chayllam allichankichik. Arí, Diosta kasukuspaykichikqa hinallam kuyanakunkichik (leey Eclesiastes 4:12). Chaymantapas, Jehova Diosta sunqumanta kuyaqkunaqa payta qatipakunankupaqmi kallpanchakunku. Chayna kaqkunaqa kanku sumaq sunquyuqmi, pacienciakuqmi, pampachakuqmi (Efes. 4:32–5:1). Arí, chayna kaqkunaqa anchatam kuyanakunku. 25 wata masninña casada kaq iñiqmasinchik Lenam nin: “Qusayqa Jehova Diostam kuyan, chayraykum astawan kuyani hinaspam kusisqa kasukuni”, nispa.

4. ¿Imanasqataq Jehova Diosqa Joseytawan Mariata akllaykurqa churinta uywanankupaq?

⁴ Bibliapim willawanchik casado kaq Joseymantawan Mariamanta. Davidpa wakin mirayninmantaqa paykunatam Dios akllaykurqa churinta uywananpaq. ¿Imanasqataq Joseytawan Mariata akllaykurqa? Paykunaqa iskayninkum Jehova Diosta kuyaqku, hinaspapas Diosqa yacharqam munayninta puntata ruwanankuta. ¿Imatam yachanmanku casado kaqkunaqa Joseymantawan Mariamanta?

5. ¿Imaynatam qusakunaqa Joseyta qatipakunmanku?

⁵ Joseyqa chayllam Jehova Diospa nisqanta kasukuq, chayraykum allin qusa karqa. Yaqa kimsa kutipim Diosqa Joseyta kamachirqa familianta imaynata cuidananpaq, hinaptinmi Joseyqa chaylla kasukurqa paypaq sasa kaptinpas (Mat. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21). Joseyqa Jehova Diosta kasukusqanraykum señoran Mariataqa allinta uywarqa. Chayraykuchá Mariaqa Joseytaqa anchata kuyarqa hinaspa astawanraq kasukurqa. Qusakuna, qamkunapas Josey hinayá bibliapa yachachikuyninkunata leeychik hinaspa qillqanchikkunata estudiaychik. Chayta ruwaspaqa familiaykichiktam allinta uywankichik.d Bibliapa yachachikuyninkuna qamkunapaq sasa kaptinpas kasukuspaqa señoraykichiktam kuyachkankichik, hinaspapas casado vidaykichikpim kusisqa kankichik. Vanuatu nacionmanta 20 wataña casada iñiqmasinchikmi nin: “Qusayqa imatapas ruwananpaqqa puntatam Jehova Diospa yachachikuyninkunata sumaqta yachaykun hinaspam kasukun, chayraykum astawan kuyani. Chayna ruwasqanqa yanapawanmi imapas tantiasqankunamanta mana iskayrayanaypaq hinaspa chaylla kasukunaypaq”, nispa.

6. ¿Imaynatam casada warmikunaqa Mariata qatipakunmanku?

⁶ Mariaqa Jehova Diostam kuyarqa. Mariaqa kikinmi kallpanchakuq Jehova Dioswan astawan kuyachikunanpaq, manam qusan Joseyllatachu suyaq yachachinanpaqqa. Mariaqa Diospa palabrantaqa allintam riqsirqa (Qaway Iñiyninkuta qatipakunapaq niq libropa 17 yachachikuyninpi 15 parrafota). Chaymantapas tiempochakuqmi yuyaymanananpaq (Luc. 2:19, 51). Mariaqa Diosta kuyasqanraykum allin warmi karqa, chaymi Joseyqa kusikuq. Chaynallataqmi kunanpas casada iñiqmasinchikkunaqa Mariata qatipakunankupaq kallpanchakunku. Rimarisunchik iñiqmasinchik Emikomanta. Paymi nin: “Solterallaraq kaspayqa kikiymi kallpanchakuq kani Jehova Diospaq kaqkunata ruwanaypaq. Casarakurusqay qipatam ichaqa qusayña iskayniykupaq mañakuq, payñataqmi tantiaq Diospaq kaqkunata ruwanaykupaqpas. Chaywanmi cuentata qukururqani iñiyniypi allin kanaypaqqa qusay imatapas ruwanantaraq suyasqayta. Ichaqa kikiymi kallpanchakunay karqa Jehova Dioswan kuyachikunaypaqqa. Chaymi kunanqa tiempochakuniña sapallaypas Jehova Diosta mañakunaypaq, bibliayta leenaypaq hinaspa yuyaymananaypaq”, nispa (Gal. 6:5). Casada panillay, sichu kallpanchakunki Jehova Dioswan kuyachikunaykipaq hinaptinqa qusaykim astawan kuyasunki, hinaspapas alabasunkim (Prov. 31:30).

7. ¿Imatam casadokunaqa Joseymantawan Mariamanta yachanmanku?

⁷ Joseywan Mariaqa kuskataqmi imatapas ruwaqku Jehova Dioswan kuyachikunankupaq. Paykunaqa yacharqakum churi-wawankuwan kuska Diosta yupaychayqa ancha allin kasqanta (Luc. 2:22-24, 41; 4:16). Wakinpiqa sasachakurqakupaschá llapallanku Jehova Diosta yupaychaytaqa churi-wawanku mirasqanrayku. Chayna kaptinpas Jehova Diosta kuskanku yupaychaytaqa atirqakum. Joseywan Mariaqa casadokunapaqmi qatipakunankupaq hina kanku. Warmayuqkunaqa sasachakunkichikpaschá huñunakuyman riyta chaynataq aylluykichikwan Jehova Diosta yupaychanapaq tiempochakuyta. Chayna kaptinpas, iskayllaykichik estudianaykichikpaq chaynataq Diosta mañakunaykichikpaq tiempochakuynikichikqa anchatam yanapasunkichik. Chaypaq kallpanchakuspaykichikqa Jehova Dioswanmi astawan kuyachikunkichik chaynataq kikikichikpas astawan kuyanakunkichik. Chaynaqa casarasqa iñiqmasillaykuna, Jehova Diospa munaynintayá puntapi churaychik.

8. Casado vidankupi sasachakuqkunaqa, ¿imamantam rimanmanku Diosmanta kuskanku yachaspankuqa?

⁸ ¿Imataq yanapasunkichikman casado vidaykichikpi sasachakuynikichik kaptinqa? Chayna kaspaykichikqa manapaschá munankichikchu wasikichikpi kuska Jehova Diosmanta yachaytapas. Chayna kaptinqa bibliapa ima yachachikuynin iskaynikichikta gustasusqaykichikmantam ratullapas rimawaqchik. Chayta ruwaspaykichikqa astawanmi kuyanakunkichik, hinaspapas Jehova Diospaqmi imatapas kuska ruwayta munankichik.

KUSKA IMATAPAS RUWAYCHIK

9. ¿Imanasqataq casado kaqkunaqa imatapas kuska ruwanankupaq tiempochakunanku?

⁹ Casado kaqkuna hinalla kuyanakunankupaqqa kuska imatapas ruwanankupaqmi tiempochakunanku. Chayta ruwaspaqa yachanqakum señoranpa utaq qusanpa ima piensasqanta chaynataq sunqunkupi imayna tarikusqankutapas (Gen. 2:24). Rimarisun 15 wataña casarasqa iñiqmasinchik Ruslanmantawan Liliamanta. Paykunam casarakurusqanku qipallata cuentata qukururqaku kuskanku kanankupaq tiempochakuyninkuqa ancha allin kasqanta. Liliam nin: “Piensarqanikum casarakuruspaykuqa kuskayku imatapas ruwanaykumanta, ichaqa manamá chaynachu karqa. Manamá tiempochakurqanikuchu iskayniyku llamkasqaykurayku, wasipi imapas ruway kasqanrayku. Chayna kachkaptiykum warmaykupas karurqaña. Cuentatam qukururqaniku chaynalla kaspaykuqa casado vidaykupi mana allin kanaykumanta. Chaymi tiempochakuyta qallaykurqaniku kuska imallatapas ruwanaykupaq”, nispa.

10. Efesios 5:15, 16 nisqanqa ¿imaynatam yanapanman casado kaqkunata?

¹⁰ Casado kaqkuna imatapas kuska ruwanankupaqqa warmipas qaripas hukninpaqmi tiempochakunan. Chaypaqqa sapakamachá imapas ruwayninkuta imay horapi ruwanankupaq tantiananku (leey Efesios 5:15, 16). Nigeria nacionmanta Uzondu sutiyuq iñiqmasinchikmi nin: “Imakunatapas ruwanaypaq tantiaspayqa listapim churani imay horapi señoraywan kuska imatapas ruwanaypaq. Warmichaypaq tiempochakusqayqa ñuqapaqqa ancha allinmi”, nispa (Filip. 1:10). Kunanñataq rimaykusun Moldavia nacionpi llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikpa señoran Anastasiamanta. Paymi willakun qusanpaq tiempochakunanpaq imakuna ruwasqanmanta. Paymi nin: “Qusay imapas ruwayninkunata ruwanankamam ñuqapas imapas ruwaychaykunata ruwani. Ruwayniykuta tukuruptiykuqa tiempochaykum kanña kuska imatapas ruwanaykupaq”, nispa. Ichaqa tukuy ima ruwaynikichikrayku ratullapas kuska kanaykichikpaq tiempo mana haypasuptikichikqa, ¿imatam ruwawaqchik?

11. ¿Imakunatam Aquilawan Priscilaqa kuska ruwaqku?

¹¹ Casado kaqkunaqa qatipakunmankutaqmi Aquilatawan Priscilata, paykunaqa lliw iñiqkunapa kuyasqanmi karqaku (Rom. 16:3, 4). Paykunapa casado vidanmantaqa manam bibliapiqa anchachu riman. Ichaqa niwanchikmi kuska llamkasqankumanta, kuska Diosmanta willakusqankumanta chaynataq hukkunatapas kuska yanapasqankumanta (Hech. 18:2, 3, 24-26). Arí, bibliapi Aquilamantawan Priscilamanta rimaspanqa kuskanku imatapas ruwasqankumantam willakun.

12. ¿Imakuna ruwayninkum casadokunata yanapanqa kuska kanankupaq? (Qawaytaq fototapas).

¹² ¿Imaynatam casado kaqkunaqa Aquilatawan Priscilata qatipakunmanku? Piensariychik sapakamapa imapas ruwaynikichikpi hinaspa sapakama nikuychik: “Kay ruwayta sapallay ruwanaymantaqa ¿manachu kuskayku ruwayniyku allin kanman?”, nispa. Aquilawan Priscilaqariki kuskankum Diosmanta willakuqku. ¿Paykuna hinachu qamkunapas kuskaykichik Diosmanta willakunkichik? Aquilawan Priscilaqa kuskankutaqmi llamkaqku. Wakiqnikichikqa manapaschá hina chay llamkayllapichu kuskaykichik llamkankichik. Chaywanpas kallpanchakuwaqchikmi wasipi ruwaykunata kuskaykichik ruwanaykichikpaq (Ecl. 4:9). Kuskaykichik imatapas ruwaptikichikqa imallamantapas rimanaykichikpaqmi tiempoykichik kanqa. Iñiqmasinchik Robertwan Lindam 50 wata masninña casado kanku. Robertmi nin: “Tukuy ima ruwayniyuqmi kaniku, chaywanpas platota mayllaptiymi warmichay chakichiq hamun, utaqmi huertapi llamkaptiy yanapawaqniy hamun. Chayna yanapawasqanraykum ancha kusisqa tarikuni. Kuskayku imatapas ruwanaykupaq kallpanchakuspaykum huk sunqulla kaniku, hinaspapas astawanmi kuyanakuniku”, nispa.

13. ¿Imatam casarasqakunaqa qaripas warmipas ruwananku huk sunqulla kayta munaspaqa?

¹³ Ichaqa kaytayá yuyariychik: Manam wasipi kuska kasqaykichikraykullachu huk sunqullaqa kachkawaqchik. Chaymanta rimaspam Brasil nacionmanta casada iñiqmasinchik nin: “Wasipi iskayninchik tukuy imata ruwasqanchikraykum wakinpiqa piensachwan ‘kuskamiki kachkaniku’, nispa. Ichaqa cuentatam qukururqani mana wasipi kasqaykuraykullachu huk sunqulla kanaykumanta. Huk sunqulla kanaykupaqqa qusaypaqmi tiempochakunay karqa chaynataq sumaqta uyarinay karqa”, nispa. Brunowan Taispas huk sunqulla kanankupaq ima ruwasqankumanta yachaykusun. Qusanmi nin: “Kuska imatapas ruwanaykupaqqa utaq imamantapas rimanaykupaqqa celularniykutam apagaruniku”, nispa.

14. ¿Imatam casarasqakunaqa ruwanmanku kuska ima ruwaytapas mana gustaspankuqa?

¹⁴ Kuska ima ruwaytapas mana gustaspaykichikqa, ¿imatataq ruwawaqchik? Ichapas huknikitaqa huk ruway gustan, utaq imatapas kuska ruwayta munaspaykichikqa piñanakuypi tukunkichik. Chay pasasuptikichikqa, ¿imatam ruwawaqchik? Kaqmanta rimarisun nina hinalla ratananpaq imata ruwanamanta. Chayraq pigachisqaqa ninaqa manam llumpaytaraqchu ratan. Nina aswan ratananpaqqa pigasqanman hinam yantatapas aswan hatunta hinana. Chaynallataqmi qamkunapas kallpanchakunaykichik sapa punchaw ratullapas kuska imallatapas ruwanaykichikpaq. Ruwawaqchikmi iskaynikichikta imapas gustasusqaykichik kaqta, chaynapi piñanakuypi mana tukunaykichikpaq (Sant. 3:18). Kuska imallatapas ruwanaykichikpaq kallpanchakuspaykichikqa qallariypi hinam kuyanakunkichik.

KUYAKUYLLAWAN RIMANAKUYCHIK HINASPA RESPETANAKUYCHIK

15. ¿Imanasqataq ancha allin casado vidapi kuyakuywan rimanakuyqa? ¿Manachayqa imam pasakunman?

¹⁵ Kuyakuyllawan rimanakuspankuqa casadokunaqa allinmi kawsakunqaku. Chayqa nina hinalla ratananpaq yantata hinay hinam, mana waykusqaqariki ninaqa wañurunmi. Chaynallataqmi casado kaqkunapas kuyakuywan mana rimanakuspankuqa sientichinakunmanku, hinaspaqa manañam kuyanakunmankuñachu. Warmipas qaripas kuyakuywan rimanakuspaykichikmi ichaqa hinalla kuyanakunkichik, hinaptinqa kuyakuynikichikmi nina hina hinalla ratanqa. Ichapas qamqa piensanki kuyakuyllawan rimapayasqaykita, ichaqa chaywan qusayki utaq señorayki hukmanyaptinqa imayna rimapayasqaykim mana allinchu kachkan. Rimarisun 25 wata masña casarasqa iñiqmasinchik Aretmantawan Peninamanta. Peninam nin: “Iskayniyku kuyakuyllawan rimanakusqaykuraykum kusisqalla kawsakuniku. Mana recelaspam imayna piensasqaykumanta, imayna tarikusqaykumanta willanakuniku. Yachanikum sumaqta uyarinakunaykumanta”, nispa. Chaynaqa, ¿imatam ruwawaq qusayki utaq warmichayki kuyasqa sientekunanpaq? Chaypaq Abrahanmantawan Saramanta yachaykusunchik.

16. ¿Imaynatam qusakuna Abrahanta qatipakunmanku? (Rimarimuytaq 1 Pedro 3:7 nisqanmantapas, qawaytaq fototapas).

¹⁶ Abrahanqa señoran Sara rimapayaptinqa sumaqtam uyariq. Piensariqtaqmi imapas tantiasqanwan Sara imayna tarikunanpi. Huk kutipim Saraqa ayllunpi sasachakuy kasqanrayku piñasqallaña kachkarqa. Chaymi qusan Abrahanman rispa imayna tarikusqanmanta piñasqallaña willakurqa. Chayna mana allin tarikusqanmantam Abrahanta huchacharqa. Chaywanqa Abrahanqa manam piñakurqachu nitaq nanay siminwanqa imatapas nirqachu. Abrahanqa warmichan Sarataqa allintam riqsirqa, hinaspapas yacharqam imapas tantiasqantaqa sunqumanta kasukuq kasqanta. Chaymi Abrahanqa Sarata sumaqta uyariykurqa, hinaspam sasachakuyninta allichananpaq yanapaykurqa (Gen. 16:5, 6). ¿Imatam qusakuna yachanmanku? Arí, familiapiqa qusam imapaqpas tantianan kanqa uma kasqanrayku (1 Cor. 11:3). Chaywanpas warmichanta kuyasqanraykum manaraq tantiachkaspan imapaqpas tapun, aswanraqmi chay tantiasqanwan warmichan hukman tarikunan kaptinqa (1 Cor. 13:4, 5). Wakinpiqa ichapas warmichaykiqa imapas llakichisqanrayku waqastinpas utaq qaqchaq hinapas willakusunki. Hinaptinqa ¿sumaqtachu uyariykunki respetasqa hinaspa allin sientekunanpaq? (Leey 1 Pedro 3:7). Rimarisunchik iñiqmasinchik Dimitrimantawan Angelamanta. Paykunaqa yaqa 30 watañam casado kachkanku. Angelam willakun allin sientekunanpaq qusan ima ruwasqanmanta, paymi nin: “Qusayqa sumaqtam uyariwan imapas piñachiwasqanmanta utaq imamantapas willakuyta munaptiyqa. Piñasqa kaptiypas utaq chaylla imapas sienterachiwaptinpas pacienciawanmi uyariykuwan”, nispa.

17. ¿Imaynatam casarasqa warmikuna Sarata qatipakunmanku? (Rimarimuytaq 1 Pedro 3:5, 6 nisqanmantapas).

¹⁷ Saraqa Abrahanta respetasqanraykum imapas tantiasqanta kasukuq (Gen. 12:5). Huk kutipim Abrahanqa qunqayllamanta runakuna chayaramuptin samaykachirqa. Chaymi Sarata nirqa huk ruwayniyuq kachkaptinpas achka tantata ruwananpaq (Gen. 18:6). Hinaptinmi Saraqa chaylla Abrahanpa nisqanta ruwarqa. Qamkunapas, casarasqa panillaykuna, Saratayá qatipakuychik, hinaspayá qusaykichikpa imapas tantiasqanta huk similla kasukuychik. Hinaspaqa casado vidaykichikpim aswan kusisqa kawsakunkichik (leey 1 Pedro 3:5, 6). Ñaqa rimamusqanchik Dimitrim willakun respetasqa sientekunanpaq warmichan ima ruwasqanmanta. Paymi nin: “Warmichayqa imatapas ruwanaykupaq tantiaptiyqa kasukunmi, wakinpi mana acuerdopi kaspanpas. Imapas tantiasqay mana allin qispiptinqa manam ‘nirqaykim’ nispaqa piñakuwanchu. Chayna kasqanmantam warmichay Angelata anchata agradecekuni”, nispa. Arí, ¡pimá mana kuyanmanchu pipas respetaqnintaqa!

18. Casado vidaykichikpi hinalla kuyanakunaykichikpaq kallpanchakuptikichikqa ¿pim hatunchasqa kanqa chaynataq imaynam kuyanakuynikichik kanqa?

¹⁸ Satanasqa munachkan casado iñiqmasinchikkuna manaña kuyanakunankutam. Satanasqa yachanmi manaña kuyanakuspankuqa Jehova Diosmantapas wakinqa karunchakurunankuta. Ichaqa, sunqumanta kuyanakuqkunaqa imaña kaptinpas manam rakinakunkuchu. Hinaptinqa, Cantares libropa nisqanman hinayá kuyanakuynikichikqa rawrachkaq nina hina hinalla kachun. Chaynaqa, hinallayá casado vidaykichikpi Jehova Diospa munayninta puntata ruwaychik. Tiempochakuychiktaqyá imatapas kuska ruwanaykichikpaq, imatapas rimaychik utaq ruwaychik qusaykichik utaq señoraykichik allin tarikunanpi piensarispayá. Chaykunata ruwaspaykichikqa sunqumanta kuyanakunapaq yachachiwaqninchik Jehova Diostam casado vidaykichikpi hatunchankichik. Hinaspapas hinallam wiñaypaq kuyanakunkichik, chayna kuyanakuynikichikqa mana wañuq nina hinam kanqa.